Downloaded from yafte.lums.ac.ir at 1: on Monday April 30th 2018

Transcript

1 فصلنامه علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي لرستان بررسی میزان تحمل غیرطبیعی گلوکز و مقاومت به انسولین و بروز دیابت در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلیسیستیک در شهر شیراز Downloaded from yafte.lums.ac.ir at : +00 on Monday April 0th 0 مرضیه اکبرزاده راحله مجربیان محمد ابراهیم پارسانژاد طاهره کشاورز نجف زارع مربی گروه مامایی دانشکده پرستاري و مامایی حضرت فاطمه (س) دانشگاه علوم پزشکی شیراز کارشناس ارشد مامایی استاد گروه زنان و زایمان دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز استادیار گروه آمار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز یافته / دوره دهم / شماره / زمستان / 7 مسلسل دریافت مقاله: 7// پذیرش مقاله: 7/0/0 مقدمه: سندرم تخمدان پلی سیستیک شایعترین اختلال هیپرآندروژنیک در سنین باروري میباشد. میزان شیوع آن تقریبا 50 خانمها در سنین باروري است. هدف این پژوهش بررسی میزان تحمل غیرطبیعی گلوکز مقاومت به انسولین عوامل خطرزاي مو ثر بر بروز دیابت تیپ در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی سیستیک و بررسی تحمل غیر طبیعی گلوکز ومقاومت به انسولین می باشد. مواد و روشها: پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که به منظوربررسی تحمل غیر طبیعی گلوکز ومقاومت به انسولین و بروز دیابت تیپ در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی سیستیک انجام شده است. نمونههاي این مطالعه را 50 نفر از بیماران واجدشرایط پژوهش تشکیل دادهاند که با روش نمونهگیري آسان مبتنی بر هدف انتخاب شدند. از بین نمونهها 5 نفر آزمایشات را انجام دادند. ابزار گردآوري اطلاعات شامل پرسشنامه ترازو متر آزمایش گلوکز ناشتا انسولین ناشتا و تحمل گلوکز با 75 گرم گلوکز خوراکی بوده است. جواب آزمایشهاي قندخون براساس معیارهاي 999 سازمان بهداشت جهانی سنجیده شده است. چكيده یافتهها: 65/ %جامعه پژوهش در گروه سنی 09 سال قرار داشته است. اکثریت واحد ها (%) داراي تحصیلات ابتدایی و راهنمایی بوده % داراي سابقه دیابت و %7/ تا کنون حاملگی را تجربه نکرده بودند. میانگینBMI در افراد مورد پژوهش 7/ با انحراف معیار 5/6 بود.نتایج نشان داد که / افراد اختلال گلوکز ناشتا (IGF) و در دیابت شیرین دارند( mg/dl.(fbs 6 نتایج قند خون دو ساعت بعددر 7/ موارد مختل بود( mg/dl 099) همچنین 0/ %افراد دیابت شیرین mg/dl) 6 00). بحث و نتیجهگیري: عوارض حاصل از هیپرآندروژنیسم و هیپراسولینیسم در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی سیستیک سلامت بیماران را تحت تا ثیر قرار میدهد آنها را در معرض بیماريهاي دیابت وقلبی و عروقی قرار میدهد. لذا غلظت انسولین ناشتا و نسبت گلوکز ناشتا به انسولین ناشتا مارکرهاي مناسب براي تعیین مقاومت به انسولین در سندرم سندرم تخمدان پلی سیستیک است. به همین دلیل انجمن دیابت آمریکا غربالگري اختلال تحمل گلوکز و دیابت تیپ را در مبتلایان به سندرم تخمدان پلی سیستیک توصیه کرده است. کلید واژهها: گلوکز انسولین دیابت سندرم تخمدان پلی سیستیک شیراز آدرس مکاتبه: شیراز دانشگاه علوم پزشکی دانشکده پرستاري و مامایی پست الکترونیک: Akbarzadeh marzieh@yahoo.com / یافته دوره دهم زمستان 7

2 Downloaded from yafte.lums.ac.ir at : +00 on Monday April 0th 0 مقدمه بیماري تخمدان پلی سیستیک یک بیماري سیستمیک است که علاوه بر تخمدان غدد داخلی دیگر نیز در آن درگیر میباشد ( ). این بیماري در 60 زنان در سنین باروري (/5/ میلیون زن در ایالات متحده) دیده میشود (). به عنوان نوعی مشکل عدم تخمکگذاري پایدار با طیفی از اتیولوژيها و تظاهرات بالینی شامل مقاومت به انسولین هیپرانسولینمی و هیپرآندروژنیسم در نظر گرفته میشود (). معمولا بینظمی قاعدگی با خونریزيهاي نامنظم اولیگومنوره (حدود 5 %) آمنوره (حدود %50 ) و نازایی (75 %) بیماران تظاهر میکند. نزدیک به 50 بیماران ممکن است قاعدگی منظم ولی بدون تخمکگذاري داشته باشند (5). سندرم تخمدان پلی کیستیک بیشترین علت نازایی زنان در %5060 موارد است ( و 6). در مطالعهاي که در شیراز انجام گردید شیوع نازایی %/ و در 5 موارد علل آن تخمدانی بوده است. تخمدان پلی سیستیک % /5 از علل ناباروري تخمدانی را شامل شده است. (7) مطالعات نشان می دهد که مقاومت به انسولین هم در زنان لاغر و هم در زنان چاق مبتلا به تخمدان پلی سیستیک وجود دارد () مکانیسم سلولی و مولکولی مقاومت به انسولین در تخمدان پلی سیستیک جدا از دیگر سندرمهاي مقاومت به انسولین است () و حدود 60 بیماران مبتلا به تخمدان پلی سیستیک مقاومت به انسولین دارند. (9) تقریبا 0 زنان مبتلا به تخمدان پلی سیستیک دچار اختلال تحمل گلوکز ( ) یا دیابت قندي آشکار (7/5 ) هستند و خطر عدم تحمل گلوکز 50 برابر (0) و ابتلا به دیابت شیرین 5 برابر افزایش نشان می دهد. سن آغاز دیابت در این افراد 0 سال زودتر از یت عمومی است (). بنابراین براي تمام زنان فاقد تخمکگذاري که مبتلا به هیپرآندروژنیسم هستند باید از نظر مقاومت به انسولین و تحمل گلوکز مورد ارزیابی قرار گیرند. مواد و روشها این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی است که در آن تحمل غیرطبیعی گلوکز و مقاومت به انسولین مورد بررسی قرار گرفته است. محیط پژوهش نیز شامل در مانگاه IFV بیمارستان زینبیه و کلینیک دو نفر از متخصصین زنان و زایمان و نازایی میباشد. جامعه پژوهش زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک است که تشخیص پزشک در مورد آنها قطعی بوده است. تشخیص براساس شرححال معاینات بالینی آزمایشات لازم و سونوگرافی و رد سایر بیماریها نظیر (ني وپلاسم هیپرپرولاکتیمی و هیپرپلازي مادرزادي آدرنال صورت گرفته است. بیماران مبتلا به تخمدان پلی سیستیک که از داروي متفورمین (داروي حساس کننده انسولین) جهت درمان استفاده میکردند جزء نمونههاي مورد پژوهش قرار نگرفتند. تعداد نمونهها 50 نفر بودند که 5 نفر آزمایشهاي درخواست شده را انجام ندادند و 5 نفر در این پژوهش بررسی شدند. روش نمونهگیري آسان مبتنی بر هدف بود. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه آزمایشهاي برگه درخواست در سه برگ جداگانه (انسولین ناشتا قندخون ناشتا و قندخون دو ساعت بعد پس از خوردن 75 گرم گلوکز) به بیماران داده شد و به آزمایشگاه تحقیقات وابسته به بیمارستان نمازي معرفی میشد. شرایط قبل از انجام تست تحمل گلوکز: عدم مصرف قرص متفورمین یا سایر داروهاي پایین آورنده قند ناشتایی به مدت 0 ساعت از شب قبل پس از دادن نمونه خون ناشتا به مدت ساعت هیچ ماده غذایی و خوراکی دیگري به غیر از آب / 9 یافته دوره دهم زمستان 7 9

3 Downloaded from yafte.lums.ac.ir at : +00 on Monday April 0th 0 در صورت نیاز استفاده نکنند و پس از ساعت جهت انجام نمونه قندخون دوم به آزمایشگاه مراجعه کنند. جواب آزمایشات قند خون ناشتا و قندخون دو ساعت بعد براساس معیارهاي (999) WHO سنجیده شد. (من) قندخون ناشتا و دو ساعت بعد توسط کیت آزمایشگاهی و به روش آنزیماتیک گلوکز اکسیداز اندازهگیري شد. میزان طبیعی قندخون با استفاده از این کیت 755 میلیگرم در دسیلیتر است این روش روش مرجع جهانی است و داراي حساسیت و ویژگی بالاتر از 95 است. انسولین ناشتا توسط کیت آزمایشگاهی ایمونوتک و به روش IRMA اندازهگیري شده است و میزان طبیعی انسولین ناشتا توسط این کیت تا / میلی واحد در دسی لیتر تعیین گردیده است و داراي حساسیت و ویژگی بالاتر از 90 است. اگر نسبت گلوکز ناشتا به انسولین ناشتا کمتر از /5 باشد با مقاومت به انسولین مطابقت خواهد داشت. پمفلت آموزشی حاوي اطلاعاتی در خصوص دیابت علاي م و عوارض و روشهاي پیشگیري به بیماران داده شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از روشهاي آمار توصیفی و تحلیلی استفاده گردید. یافته ها میانگین سن زنان مبتلا به تخمدان پلی سیستیک 5±/6 سال بود. % افراد مورد پژوهش از نظر تحصیلات در سطح ابتدایی و سیکل قرار داشتند. جامعه پژوهش داراي سابقه فامیلی دیابت بودند و 7/ افراد زمان بررسی حاملگی را تجربه نکرده بودند. /7 افراد مورد پژوهش یکبار یا بیشتر سقط داشتهاند. / افراد جامعه پژوهش خانهدار و 9 متا هل بودهاند. 55/ علت مراجعه زنان مبتلا به تخمدان پلی سیستیک در موارد ترکیبی از نامرتب بودن قاعدگی و نازایی و هیرسوتیسم بود. 6/7 داراي وزن بالا %/ کلاس %6 Ι چاقی کلاس و Π% چاقی کلاسΠΙ داشتند. / چاقی میانگین قندخون ناشتا 0/7 mg/dl با انحراف معیار بود. ناشتا( mg/dl / افراد مورد پژوهش اختلال گلوکز 06 داشتند( mg/dl.(fbs 6 9/ در (FBS و دیابت تیپ افراد مورد پژوهش مقاومت به انسولین دیده شد.یعنی نسبت گلوکز نشتا به انسولسن ناشتا کمتر از /5 بودو میانگین نسبت گلوکز ناشتا به انسولین ناشتا /9 با انحراف معیار 9 بود. در 7/ افراد مورد پژوهش اختلال تحمل گلوکز و در 0/ افراد دیابت تیپ مشاهده گردید و میانگین قند خون دو ساعت بعد از غذاي انان mg/dl 0/ با انحراف معیار /7 بود (جدول ). جدول شماره توزیع خصوصیات یتی زنان مبتلا به ویژگی سن تحصیلات سندرم تخمدان پلی کیستیک در جامعه پژوهش سابقه فامیلی دیابت تعداد حاملگی تعداد سقط کمتر از 0 09 سال 09 سال بی سواد ابتدایی و سیکل دبیرستان و دیپلم فوق دیپلم و لیسانس پدر مادر اقوام درجه ندارد صفر یک دو و بیشتر صفر یک دو و بیشتر / 0/7 5/ 9/ 7/ 7 7/ 6/7 / 6/7. Sensitivity. Specificty. Immunotch. Immuno Radio Metric Assay 0 / 0 یافته دوره دهم زمستان 7

4 در خصوص تحمل گلوکز برحسب قندخون ناشتا نتایج بیماري کسب نماید و با بهرهگیري از تجربیات دیگران و نشان داد که در 5/9 افراد که داراي قندخون ناشتاي توصیههاي بهداشتی درمانی الگوي مناسبی جهت شیوه 60 طبیعی بودند اختلال تحمل گلوکز دارند و در زندگی انتخاب نماید. () افرادي که قندخون بالاي 6mg/dl تحمل داشتند نتایج نشان داد که 9/ افراد مورد پژوهش مقاومت Downloaded from yafte.lums.ac.ir at : +00 on Monday April 0th 0 غیرطبیعی گلوکز دیده شد (جدول ). نتایج نشان داد تحمل غیرطبیعی گلوکز در / در گروه سنی 09 سال و درگروه سنی 09 وجود دارد.تحمل غیر طبیعی گلوکز در /77 افراد مورد مطالعه که سابقه فامیلی دیابت در اقوام درجه یک داشتند براورد گردید. جدول شماره توزیع میزان قندخون ناشتا مقاومت به انسولین تحمل گلوکز زنان مبتلا به سندرم پلی کیستیک در جامعه پژوهش ویژگی قندخون ناشتا مقاومت به انسولین تحمل گلوکز (قندخون ساعت بعد) بحث و نتیجهگیري نتایج نشان داد که کمتر از 0 0 /6 / 06 بیشتر از 6 دارد ندارد کمتر از / 90/ بیشتر از / 5 از یت مورد مطالعه داراي سابقه فامیلی دیابت بودهاند که از بین آنان 9/ / پدر خواهر مبتلا بود. سابقه فامیلی دیابت در اقوام درجه / داشتند. نمونهها نیز ویلی وونگ اظهار میدارد که دیابت شیرین وابسته به انسولین به ارث برده نمیشود اما ارث بعنوان یک عامل اتیولوژي بیماري مطرح است به (). نظر میرسد وجود سابقه در خانواده بتواند موجب گردد تا بیمار اطلاعات بیشتري را در مورد به انسولین دارند. کاري انسولین در چاقی مرکزي و همکاران میگویند مقاوت به دیابت تیپ بیماريهاي قلبی و عروقی ظاهر میشود () هیپرلیپیدمی و راماچانداران میگوید مقاومت به انسولین و نقص در سلولهاي بتا دو فاکتور پاتوژنیک در ایجاد دیابت هستند (). مطالعات دو دهه اخیر نشان میدهند که مقاومت به انسولین و هیپرانسولینمی نقش مهمی در پاتوزنز تخمدان پلی سیستیک بازي میکنند. بعلاوه زنان مبتلا به تخمدان پلی سیستیک نقص در ترشح انسولین از سلولهاي بتا دارند که این دو عامل مهم در اختلال تحمل گلوکز و بروز دیابت تیپ میباشد (5) دیپاك میگوید از جمله فاکتورهاي خطر قابل اصلاح دیابت تیپ اختلال تحمل گلوکز است (6). نزدیک به 5 موارد اختلال تخمل گلوکز در آینده به دیابت آشکار و نیمی از موارد باقیمانده ممکن است دچار عوارض ماکرو واسکولار شوند (9). شیوع اختلال تحمل گلوکز در زنان مبتلا به تخمدان پلی سیستیک با استفاده از معیار 95 سازمان بهداشت جهانی /5 و دیابت تیپ 7/50 است (5) یافتههاي این تحقیق نشان داد که / افراد در سنین 09 سال و در گروه سنی 09 سال و /77 با سابقه فامیلی دیابت در اقوام درجه تحمل غیرطبیعی گلوکز داشتند (جدول ). Whaley wong. Carey. Ramachandran. Dipak chatterjee / یافته دوره دهم زمستان 7

5 Downloaded from yafte.lums.ac.ir at : +00 on Monday April 0th 0 ویژگی قند خون ناشتا رده سنی سابقه فامیلی دیابت جدول شماره توزیع تحمل گلوکز برحسب متغیرهاي قندخون ناشتا سن و سابقه فامیلی در جامعه پژوهش کمتر از بیشتر از 6 کمتر از بیشتر از 9 اقوام درجه اقوام درجه ندارد لاریجانی و همکاران نشان دادند که شیوع دیابت شیرین و اختلال تحمل گلوکز به ترتیب از /5 و %9/ در بین افراد 9 0 سال به 0/ و %/ در سنین 7079 میرسد (9) و در یک بررسی بر روي سابقه فامیلی دیابت در بیماران مبتلا به دیابت تیپ در مرکز تحقیقات دیابت در هند انجام شده است نشان داد که %5 آنها والدین مبتلا به دیابت و %/ خواهر 9/ 9/ / 00 9 / 00 9/ /9 5/6 60 7/ /77 / یا برادر مبتلا داشتند. شیوع دیابت در بین فرزندان با سابقه ابتلاي یکی از والدین %6 بود (). با توجه به بروز اختلالات تخمکگذاري خطر دیابت تیپ هیپرتانسیون بیماريهاي قلبی و عروقی در افراد مبتلا به Pcos غربالگري دورهاي و پیگیري این افراد از لحاظ فاکتورهاي خطرساز تحمل گلوکز و مقاومت به انسولین اقدام بسیار ضروري است. / یافته دوره دهم زمستان 7

6 Downloaded from yafte.lums.ac.ir at : +00 on Monday April 0th 0 References. Berek J.Novak,s Gynecology th Philadelphia,Lippincott Williams&wilkins ;007.. Schmid J,Kirchengast S,Vytiskabinstorfer E,Huber J.Infertility caused by PCOShealth related guality of life among Austrian and Moslem immigrant women in Austria.Human Reproduction 00;9(0) :557. Nesller JE,Stovall D,Akhter N,Lmorno M,Jakmbowicz DJ.. Strategies for the use of insulin sensitizing druge to treat infertility in women with polycystic ovary syndrome. Fertility and sterility.00; Vol 77, No.P:09. dunaif A.Insulin resistance in women with polycystic ovary syndrome, Feinberg school of medicine; April Ovalle F,Aziz R,insulin Resistance, polycystic ovary syndrome, and type Diabetes mellitus. Fertility and sterility.00; Vol 77. No 6. P: Zachary T.American Association of clinical of endocrinologists conference of the insulin resistance syndrome. Diabetes care.00; Vol 6. Issue.P: Parsanezhad ME,Alborzi S,Rostamsolate SH,Kokabi E.The effect of bromocriptin on persistent polycystic ovarian syndrome to clomifen.avesina research institution of Biology, Biotechnology& reproductive research center affiliated to university( Jahad);000. Dunif A.Insulin action in the polycystic ovary syndrome. The journal of clinical Endocrinology & metabolism North American.999; Vol. No.PP: Benttez R, Manint P, Palomino A, Angel B, Maliqmeo M, Perez F, Calvilian M. Prevalence of Metabolic disorders among family member of patiens with polycystic ovary syndrome. The Journal of reviw medical chil.00; Vol 9 No7.PP: Ryan K J, Berkowitz R S,Barbieri R L,Dunaif A.Kistner,s Gynecology and women's health,7 th 999;79. Edraki M. The effect of training on insulin injection technique among 0 years diabetic children refereed to Hossein EbnAli. OP.D. (P.B.U.H) College of nursing and midwifery. Shiraz university of Medical Sciences;99. Tamaddonfar M. A study on diabetic patients of shiraz medical units in Regard to their level of compliance with health Regimens. Fatima (P.B.U.H) college of nursing and midwifery. Shiraz university of Medical Sciences;99.. Carey DG, Jekins AB, Campbell V, Chisholm DJ. Abdominal fat and insulin resistance in normal and over weight women: direct measurements reveal a strong relation ship in subjects at both low and high risk of NIDDM. Diabetes.996.Vol 5.pp:66. Rama Chandran A. Epidemiology of type II Diabetes in Indians. Journal of the Indian Medical association.00. Vol 00. No7.p:5 5. Weerakint S, Srisombyt C, Bunnay P, Sangtong S, Chung Soong Noon N,. Prevalence tolerance in Asia women with polycystic ovary syndrome. International journal of Gyncology & obstetrics.00. Vol 75.pp: Dipak C.Effect of exercise intensity on glucose and insulin metabolism in obese individuals and obese NIDDM Patients. Diabetes care. 996.Vol 9. No.pp: Larijani B,.Zahedi F, Aghakhani SH. Epidemiology diabetes mellitus in Iran. Shiraz I medical journal. 00.Vol No. / یافته دوره دهم زمستان 7