ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΔΠΔΜΒΑΔΧΝ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΝΑΒΑΘΜΗΖ ΓΤΟ ΤΦΗΣΑΜΔΝΧΝ ΚΣΗΡΗΧΝ ΚΑΣΟΗΚΗΧΝ ΜΔ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΑΝΑΛΤΖ ΚΤΚΛΟΤ ΕΧΖ

Transcript

1 AΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΔΗΓΗΚΔΤΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ ΚΑΗ ΒΗΧΗΜΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΖ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΔΠΔΜΒΑΔΧΝ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΝΑΒΑΘΜΗΖ ΓΤΟ ΤΦΗΣΑΜΔΝΧΝ ΚΣΗΡΗΧΝ ΚΑΣΟΗΚΗΧΝ ΜΔ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΑΝΑΛΤΖ ΚΤΚΛΟΤ ΕΧΖ ΘΔΟΓΧΡΟ Α. ΓΔΛΖΓΗΑΝΝΖ Μεραλνιόγνο Μεραληθόο M.Sc. ΑΠΘ Θεζζαινλίθε, επηέκβξηνο 2010

2 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ηελ παξνχζα Μεηαπηπρηαθή Γηπισκαηηθή Δξγαζία πξαγκαηνπνηήζεθε κειέηε Αμηνιφγεζεο Κχθινπ Εσήο δχν πθηζηακέλσλ θηηξηαθψλ θαηαζθεπψλ πνπ αλήθνπλ ζην πνιενδνκηθφ ζπγθξφηεκα ηεο Θεζζαινλίθεο. Ζ εξγαζία απνηειεί ζπλέρεηα ηεο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο ηνπ Πνιηηηθνχ Μεραληθνχ Ησάλλε Γαξδακαλέιε κε ηίηιν Αμηνιφγεζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο δχν πθηζηάκελσλ θηηξίσλ θαηνηθηψλ θαη ηερληθν-νηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ επεκβάζεσλ, φπνπ κειεηήζεθαλ απφ πιεπξάο ζρεδίαζεο θαη εθαξκνγήο, επεκβάζεηο ζηα πξναλαθεξζέληα θηίξηα κε ζηφρν ηελ βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο ηνπο απφδνζεο θαη γεληθφηεξα ηνπ πεξηβαιινληηθνχ ηνπο πξνθίι. Σν έλα απφ ηα δπν θηίξηα ππφ κειέηε απνηειεί ηππηθή κνλνθαηνηθία δπν νξφθσλ κε εκηππφγεην θαη δψκα θαη είλαη παληαρφζελ ειεχζεξν θαη ην δεχηεξν είλαη εμαφξνθε πνιπθαηνηθία ε νπνία βξίζθεηαη ζε επαθή κε γεηηνληθή ηεο πνιπθαηνηθία ζε κία απφ ηηο πιάγηεο φςεηο ηεο. Καη ηα δπν θηίξηα έρνπλ αδεηνδνηεζεί πξηλ ην 1980 θαη θαηά ηελ θαηαζθεπή ηνπο δελ είρε ιεθζεί κέξηκλα γηα ζεξκνκφλσζε ηνπ θειχθνπο. Ζ πξσηνηππία ηεο εξγαζίαο έγθεηηαη ζηελ έθηαζή ηεο, φζνλ αθνξά ην αληηθείκελν πνπ πξαγκαηεχεηαη, θαη ηελ αληηπξνζσπεπηηθφηεηα ηεο πεξηνρήο, θαζψο θαη ην νηη πξαγκαηνπνηήζεθε ζε κηα ρξνληθή πεξίνδν θαηά ηελ νπνία θαζίζηαηαη επηηαθηηθή ε ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε ησλ ππαξρφλησλ θηηξίσλ ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν. Απφ ηελ αλάιπζε ησλ θαηαζθεπψλ θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ απνηειεζκάησλ πξνέθπςε ν θπξίαξρνο ξφινο ηνπ θέξνληα νξγαληζκνχ θαη ηεο ηνηρνπνηίαο, ζε ζρέζε κε ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ιακβάλνληαο ππφςηλ κφλν ηελ θάζε θαηαζθεπήο. ζνλ αθνξά ην ζχλνιν ηνπ θχθινπ δσήο θάλεθε φηη πξσηεχνληα ξφιν έρεη ε θαηαλάισζε ελέξγεηαο θαηά ηελ ρξήζε ηνπ θηηξίνπ, νπφηε ε ε επηθάιπςε ηνπ θηηξίνπ κε ζεξκνκνλσηηθά πιηθά βειηηψλεη δξαζηηθά ην πεξηβαιινληηθφ πξνθίι ηεο θαηαζθεπήο. Δπίζεο κε ηε κειέηε ησλ αληίζηνηρσλ ζελαξίσλ θάλεθε ε ζεηηθή επίδξαζε πνπ έρνπλ ε πηνζέηεζε θηιηθψλ κνξθψλ παξαγσγήο ελέξγεηαο ζε εζληθφ επίπεδν θαζψο θαη ε εθαξκνγή κέηξσλ αλαθχθισζεο ηκήκαηνο ησλ νηθνδνκηθψλ πιηθψλ κεηά ην ηέινο ηεο δηάξθεηαο δσήο ησλ θηηξίσλ. i

3 ABSTRACT In this Master Thesis a Life Cycle Assessment study is presented of two existing building structures located in the city of Thessaloniki. The work follows the thesis of Civil Engineer John Dardamanelis where a related study was performed, in terms of designing and implementing interventions in the said buildings to improve their energy efficiency and general environmental profile. One of the two buildings under study is a typical two-storey house with basement and attic, which is free in all four facades and the second is a six-storey building which is in contact with a neighboring building in one of the lateral aspects. Both buildings were licensed before 1980 and construction had not been made for thermal insulation of the shell. The originality of the work lies in its scale, regarding the subject matter it deals, and that it is representative of the region, and it was held in a period in which it becomes imperative that energy upgrading of existing buildings in Greece take place. An analysis of the construction and processing of results showed the dominant role of the bearing body and the wall in relation to environmental effects, taking into account only the construction phase. The consideration of the whole Life Cycle showed that energy consumption during the use fase of the building is dominating, so that the coating with insulating building materials dramatically improves the environmental profile of the construction. Furthermore, the study of different scenarios revealed the positive influence of the adoption of friendly forms of energy production at national level and the implementation of recycling measures for a part of the building materials at the end of life of buildings. ii

4 ΠΡΟΛΟΓΟ Οη κειέηεο Αμηνιφγεζεο Κχθινπ Εσήο έρνπλ θεληξίζεη ην ελδηαθέξνλ ηεο επηζηεκνληθήο θνηλφηεηαο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Ο ζπγγξαθέαο ήξζε ζε πξψηε επαθή κε ην αληηθείκελν ζε πξνπηπρηαθφ επίπεδν ζην πιαίζην ησλ καζεκάησλ πνπ πξαγκαηεχνληαη ηελ ηερλνινγία ησλ πιηθψλ. Δθηφο απφ ηελ ζπκβνιή ηεο κεζνδνινγίαο ηεο Αλάιπζεο Κχθινπ Εσήο ζηελ θαιιηέξγεηα πεξηβαιινληηθήο ζπλείδεζεο ζηηο θαηαζθεπέο, απνηειεί πιένλ ηκήκα δηεζλψλ πξνηχπσλ θαη λνκνζεζίαο θαη επηπιένλ απνηειεί εξγαιείν ζην πιαίζην ηεο δηαρείξηζεο ζηε ζρεδίαζε, ηελ παξαγσγή θαη ηελ θαηαζθεπή. Απνηειεί αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο νιηζηηθήο δηαρείξηζεο θαη παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εμνηθνλφκεζε πξψησλ πιψλ θαη ελέξγεηαο θαη γεληθά ζηε ιήςε απνθάζεσλ ζε δηνηθεηηθφ επίπεδν. Δηδηθά φζνλ αθνξά ηνλ ειιαδηθφ ρψξν ε εξγαζία είλαη επίθαηξε θαζψο ζπκπίπηεη ρξνληθά κε ηελ θαηάζεζε ηνπ λνκνζρεδίνπ πνπ έρεη σο αληηθείκελν ηελ ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε ησλ πθηζηάκελσλ θηηξίσλ. Ο ζπγγξαθέαο ληψζεη ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζεη ηνλ Γηδάθηνξα Monir Ekhrawat, ηνλ Καζεγεηή Γεκήηξην Σζηπά θαη ηνλ ππνςήθην Γηδάθηνξα Γηάλλε Γηαλλαθίδε ηνπ ηκήκαηνο ησλ Μεραλνιφγσλ Μεραληθψλ γηα ηελ θαζνδήγεζε θαη ηελ κεηάδνζε ηεο αγάπεο γηα ην αληηθείκελν, ηνλ ππνςήθην Γηδάθηνξα Ηνξδάλε Επγνκαιά ηνπ ηκήκαηνο ησλ Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ γηα ηηο πνιχηηκεο νδεγίεο θαη ηδέεο ηνπ, ηνλ Καζεγεηή Γεκήηξην Μπίθα γηα ηελ ηειηθή επίβιεςε θαη ζπλεξγαζία θαηά ηελ εθπφλεζε ηεο εξγαζίαο θαη ηνλ ζπκθνηηεηή θαη θίιν Γηάλλε Γαξδακαλέιε, Πνιηηηθφ Μεραληθφ γηα ηε δεκηνπξγηθή ζπλεξγαζία θαη ηε ζπκβνιή ηνπ ζην ηειηθφ απνηέιεζκα. Θεφδσξνο Α. Γειεγηάλλεο, επηέκβξηνο iii

5 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΛΖΦΖ... i ABSTRACT... ii ΠΡΟΛΟΓΟ... iii ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ... iv Κεθάιαην ΔΗΑΓΧΓΖ Βηψζηκε Οηθνδνκηθή ηφρνο θαη πεξηερφκελν ηεο εξγαζίαο Αμηνιφγεζε Κχθινπ Εσήο... 2 Κεθάιαην ΚΣΗΡΗΑ ΚΑΗ ΔΞΟΗΚΟΝΟΜΖΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Θεζκηθφ πιαίζην ΑΠΔ ζε θηίξηα Αμηνιφγεζε θχθινπ δσήο ζε θηίξηα Κεθάιαην ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΚΤΚΛΟΤ ΕΧΖ Οξηζκφο ζηφρνπ θαη πεδίνπ ηεο κειέηεο Αλάιπζε απνγξαθήο Αμηνιφγεζε Δπηπηψζεσλ Γηαθνξεηηθνί ηχπνη ΑΚΕ Κεθάιαην ΔΦΑΡΜΟΓΖ Δ ΓΤΟ ΚΣΗΜΑΣΑ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ Ηζηνξηθφ Φσηνγξαθηθή ηεθκεξίσζε ρέδηα Κεθάιαην ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ iv

6 5.1 Πξφηππν ISO Λνγηζκηθφ SimaPro ξηα ηνπ ζπζηήκαηνο θαη παξαδνρέο Κεθάιαην ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ Γηαγξάκκαηα ξνήο Απνηειέζκαηα ζην ζηάδην ηνπ ραξαθηεξηζκνχ Καλνληθνπνίεζε πλνιηθή βαζκνινγία (single score) Κεθάιαην ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Κηίξην νδνχ Αιεμαλδξείαο Κηίξην νδνχ Σάθε Οηθνλνκίδε Κεθάιαην ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ Δλαιιαθηηθνί ηξφπνη παξνπζίαζεο ζην ζηάδην ηεο εξκελείαο θχθινπ δσήο Κεθάιαην ΑΝΑΦΟΡΔ v

7 Κεθάιαην 1 ΔΗΑΓΧΓΖ 1.1 Βηώζηκε Οηθνδνκηθή Ο ζηφρνο ηεο βηψζηκεο θαηαζθεπήο θηηξίσλ είλαη λα θαιχςεη ηηο ζεκεξηλέο αλάγθεο θαη λα πξνζθέξεη έλα πγηέο πεξηβάιινλ γηα ηηο κειινληηθέο γελεέο. Ο ζηφρνο απηφο κεηαθξάδεηαη ζε θαηαζθεπαζηηθέο ιχζεηο πνπ έρνπλ βηψζηκν ραξαθηήξα ζε νηθνλνκηθφ θαη πεξηβαιινληηθφ επίπεδν θαη ζπγρξφλσο δίλνπλ κέγηζηε πξνηεξαηφηεηα ζηηο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε. Σα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ παξνπζηαζηεί ζεκαληηθέο θαηλνηνκίεο φζνλ αθνξά ηελ απνδνηηθή δηαρείξηζε ελέξγεηαο, θπξίσο ζηελ θεληξηθή Δπξψπε φπνπ νη ηζρχνπζεο λνκνζεζίεο είλαη πην απζηεξέο. Χζηφζν, ε βησζηκφηεηα έρεη εμαπισζεί εμίζνπ θαη ζε άιιεο πεξηνρέο. Yπάξρνπλ αθφκε πεξηζψξηα βειηίσζεο, γηα παξάδεηγκα ε αλαθχθισζε έρεη αξρίζεη κφλν πξφζθαηα ζηνλ θηηξηαθφ ηνκέα θαη είλαη θαίξηνο ν ξφινο ηεο. (WERNER SOBEK-106). Ζ βηψζηκε νηθνδνκηθή εκπεξηέρεη φια ηα ζηάδηα ηνπ θχθινπ δσήο κηαο θηηξηαθήο κνλάδαο απφ ηελ ζρεδίαζε θαη ηελ θαηαζθεπή κέρξη ηελ ρξήζε θαη ηελ ηειηθή απφζεζε απνβιήησλ. Σα ζηάδηα κίαο θαηαζθεπαζηηθήο δηαδηθαζίαο κε βηψζηκα ραξαθηεξηζηηθά κπνξεί λα ζπλνςηζηεί σο εμήο: ρεδίαζε: ε απηή ηε θάζε είλαη ζεκαληηθή ε αλάιπζε ηνπ θιίκαηνο θαη ηεο ηνπνζεζίαο ηνπ θηηξίνπ κε ηελ παξάιιειε επηινγή ησλ θαηάιιεισλ πιηθψλ. Καηαζθεπή: ηελ θαηαζθεπή είλαη θαίξηα ε δηαζθάιηζε θαη ε πηζηνπνίεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ δηαδηθαζηψλ κε ηελ επηινγή θαηάιιεισλ πιηθψλ θαη ζηνηρείσλ, ηελ ζπλερή επίβιεςε, ηελ ιήςε ζεξκηθψλ εηθφλσλ θαη άιισλ κέηξσλ. Γηαρείξηζε θαηαζθεπήο: Ζ βειηηζηνπνίεζε θαηαλάισζεο ελέξγεηαο θαη λεξνχ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ εμνηθνλφκεζε πφξσλ θαη ζπγρξφλσο λα βειηηψζεη ην πεξηβαιινληηθφ πξνθίι ηεο νηθνδνκήο. Μεηαηξνπέο: Έλα θηίξην πνπ απφ ηελ θάζε ηεο ζρεδίαζήο ηνπ έρεη ελζσκαηψζεη κέηξα πνπ πξνβιέπνπλ ηελ κεηαηξνπή ηνπ ή θαη ηελ δηάιπζε ηνπ κπνξεί επίζεο λα απνθέξεη νηθνλνκηθά θαη πεξηβαιινληηθά νθέιε. Σέινο Εσήο: Ζ ηειηθή θάζε ηνπ θχθινπ δσήο κίαο νηθνδνκήο αθνξά ηελ απνηθνδφκεζή ηεο θαη ηελ δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ. Ζ πξφβιεςε θαη ε επηινγή ησλ πιηθψλ κε βάζε ηελ αλαθπθισζηκφηεηά ηνπο είλαη θαη απηή ρξήζηκε θαη επσθειήο. (WERNER SOBEK-106) 1

8 1.2 ηόρνο θαη πεξηερόκελν ηεο εξγαζίαο ηελ εξγαζία απηή επηιέρζεθαλ δχν ηππηθέο θαηνηθίεο ζηνλ αζηηθφ ηζηφ ηεο Θεζζαινλίθεο νη νπνίεο αδεηνδνηήζεθαλ πξηλ ην 1980 νπφηε ε κφλσζε ηνπ θειχθνπο θαηέζηε ππνρξεσηηθή, θαη επηρεηξήζεθε ε ελεξγεηαθή αλαβάζκηζή ηνπο. ηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηήζεθε ηειηθά θαη κειέηε Αμηνιφγεζεο Κχθινπ Εσήο ησλ θηηξίσλ κε ηελ βνήζεηα ηνπ ινγηζκηθνχ Simapro φπνπ έγηλε ζχγθξηζε ησλ επηκέξνπο θαηαζθεπαζηηθψλ επηινγψλ, θαζψο θαη αληηπαξάζεζε κε ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε παξάιιεια κε ηελ απνηχπσζε ηνπ πεξηβαιινληηθνχ ηνπο πξνθίι. 1.3 Αμηνιόγεζε Κύθινπ Εσήο Ζ ηδέα ηεο Αμηνιφγεζεο Κχθινπ Εσήο άξρηζε λα γίλεηαη ειθπζηηθή ζηε δεθαεηία ηνπ 90 φηαλ έγηλε θαηαλνεηφ φηη νη ξχπνη απφ ηηο βηνκεραληθέο δηεξγαζίεο δελ είλαη πάληνηε νη ζεκαληηθφηεξνη. Αληίζεηα, κία νινθιεξσκέλε πεξηβαιινληηθή ζηξαηεγηθή απαηηεί ηελ κειέηε θαη άιισλ ζηαδίσλ φπσο ε ρξήζε ησλ πξντφλησλ θαη ε δηαρείξηζή ηνπο κεηά ην πέξαο ηεο δηάξθεηαο δσήο ηνπο. Με ηελ ΑΚΕ έγηλε αληηιεπηφ φηη κπνξνχλ λα ζπγθξηζνχλ πνζνηηθά ελαιιαθηηθέο ιχζεηο θαηά ηελ ζρεδίαζε θαη ηελ παξαγσγή θαη λα επηιεγεί ε πεξηβαιινληηθά πξνηηκφηεξε. Δπίζεο είλαη δπλαηφλ λα αληηκεησπηζηνχλ πεξηβαιινληηθά ζέκαηα κε έλαλ δνκεκέλν ηξφπν θαη λα γίλεη δηαρείξηζε πνιιψλ πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ παξάιιεια. Αθφκε, κε ηελ ζηαδηαθή θαζηέξσζε ηεο ΑΚΕ θαη ηελ αχμεζε ησλ δεκνζηεπκέλσλ κειεηψλ, απμήζεθαλ ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα κε απνηέιεζκα ηελ δηεπθφιπλζε ησλ κειινληηθψλ κειεηεηψλ (Baumann Henrikke ). 2

9 Κεθάιαην 2 ΚΣΗΡΗΑ ΚΑΗ ΔΞΟΗΚΟΝΟΜΖΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Ο θηηξηαθφο ηνκέαο ζηε Βφξεηα Διιάδα απνξξνθά ην 31 % ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο ελέξγεηαο θαη έξρεηαη δεχηεξνο κφλν απφ ηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ, ζε αληίζεζε κε ην εζληθφ ηζνδχγην ελέξγεηαο φπνπ ν βηνκεραληθφο ηνκέαο θαηαλαιψλεη πεξηζζφηεξε ελέξγεηα απφ ηνλ θηηξηαθφ. Σν γεγνλφο απηφ νθείιεηαη ελ κέξεη ζην θιίκα πνπ είλαη θαηά πεξηφδνπο κεζνγεηαθφ αιιά θαη επεηξσηηθφ θαη επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ηνλ ςπρξφ βαιθαληθφ ρεηκψλα, αιιά θαη απφ ηελ εμαζζελεκέλε βηνκεραλία ηεο πεξηνρήο. Ζ πφιε ηεο Θεζζαινλίθεο βξίζθεηαη ζε παξαζαιάζζηα πεξηνρή, έρεη 1,05 εθαηνκκχξηα θαηνίθνπο ζε ζχλνιν 2,1 εθαηνκκπξίσλ ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο θαη ηα θιηκαηηθά ηεο ραξαθηεξηζηηθά είλαη ζπγθξίζηκα κε απηά ηεο γαιιηθήο πφιεο Toulon. Πφιεηο φπσο ε νξεηλή Φιψξηλα, δηθαηνινγνχλ πεξηζζφηεξν ηνλ ραξαθηεξηζκφ επεηξσηηθφ θιίκα. (Papadopoulos Agis M ) Πίλαθαο 2-1: Κιηκαηηθά δεδνκέλα ηεο ζεζζαινλίθεο θαη ηεο Φιώξηλαο ζηελ Βόξεηα Διιάδα ζε ζρέζε κε ηελ Toulon ζηε Γαιιία (Papadopoulos Agis M. 2002) Βαζκνκέξεο 18 C] [DD ref Μέζε ζεξκνθξαζία [ C] Μέζε ειάρηζηε ζεξκνθξαζία [ C] Μέζε ειάρηζηε ζεξκηθξαζί ζρεδίαζεο [ C] Ζιηαθή αθηηλνβνιία [KWh/m 2 ] Ώξεο ειηνθάλεηαο Θεζζαινλίθε Φιώξηλα Toulon ηελ Διιάδα ε κέζε εηήζηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο κφλν γηα ζέξκαλζε είλαη ηεο ηάμεο ησλ kwh/m 2, αληί ησλ kwh/m 2 πνπ ζα ήηαλ απαξαίηεηα αλ ε πιεησςεθία ησλ θηηξίσλ ήηαλ επαξθψο ζεξκνκνλσκέλα ζχκθσλα κε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία. πγθξηηηθά κε άιιεο ρψξεο ηεο βφξεηαο Δπξψπεο φπνπ 70 kwh/m 2 είλαη ε αληίζηνηρε ηηκή, νη παξαπάλσ αξηζκνί απνηεινχλ κία κηθξή ζρεηηθά απφδνζε. Σν ελδηαθέξνλ ζρεηηθά κε ηελ ελεξγεηαθή δηαρείξηζε ζηα θηίξηα ην ηειεπηαίν δηάζηεκα έρεη κεηαηνπηζηεί απφ ηε ζέξκαλζε ζηε κείσζε ησλ θνξηίσλ ςχμεο θαη απηφ έγηλε αιιάδνληαο ηελ ηηκνινγηαθή πνιηηηθή ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. ε πξφζθαηε έξεπλα ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο (Papadopoulos Agis M. 2002) κειεηήζεθαλ 42 αληηπξνζσπεπηηθέο νηθνδνκέο ηεο βφξεηαο Διιάδαο κε δηάθνξεο θαηαζθεπαζηηθέο ηερληθέο θαη δηαθφξσλ ειηθηψλ απφ ηα ηέιε ηνπ 19 νπ αηψλα έσο ηηο 3

10 αξρέο ηνπ Σα θηίξηα ρσξίζηεθαλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: ηελ πξψηε, φπνπ αλήθνπλ θηίζκαηα απφ ηνλ 19 ν αηψλα έσο ην 1940 αλήθνπλ θπξίσο ηζηνξηθά θαη δηαηεξεηέα θηίζκαηα ηδηαίηεξεο αμίαο ζηα νπνία νη επεκβάζεηο ζην θέιπθνο ραξαθηεξίδνληαη δχζθνιεο. Ζ δεχηεξε θαη πην ζεκαληηθή θαηεγνξία πεξηιακβάλεη θηίξηα απφ ην 1940 έσο ηα ηέιε ηνπ 1970 θαη ζε απηήλ αλήθεη ε πιεηνςεθία ησλ θηηζκάησλ εληφο ησλ αζηηθψλ ηζηψλ. Οη απψιεηεο ζε απηέο ηηο νηθνδνκέο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο θαζψο απνηεινχλ κεγάιν ηκήκα ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ησλ θηηξίσλ θαη ππάξρνπλ πνιιέο δπλαηφηεηεο γηα επεκβάζεηο κε ζηφρν ηελ βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο ηνπο απφδνζεο. ε κία πεξίπησζε εληνπίζηεθε εηήζηα θαηαλάισζε ηεο ηάμεο ησλ 360 kwh/m 2. Σέινο ππάξρεη θαη ε θαηεγνξία ησλ θηηξίσλ πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ κεηά ην 1980 φπνπ ε ρξήζε κφλσζεο θαηέζηε πιένλ ππνρξεσηηθή, γεγνλφο πνπ αληηθαηνπηξίδεηαη θαη απφ ηελ κέζε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ησλ kwh/m 2. ε έξεπλα πνπ έγηλε ζηε νπεδία κε ηελ ρξήζε πνιππαξακεηξηθήο ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο επηβεβαηψζεθε ε επεξγεηηθή ζπλεηζθνξά ηεο απζηεξφηεξεο λνκνζεζίαο ζρεηηθά κε ηελ θαηαζθεπή ησλ θηηξίσλ ζηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε κε ηνλ ζπλππνινγηζκφ πιεζψξαο ραξαθηεξηζηηθψλ δεηθηψλ ηεο ελεξγεηαθήο ηνπο απφδνζεο (Thomas Olofsson ) 2.1 Θεζκηθό πιαίζην Εςπωπαϊκό πλαίζιο Απφ ηα πξψηα ήδε βήκαηα ηεο ηφηε ΔΟΚ (25/03/1957), ζην άξζξν 130 Π ηεο ηδξπηηθήο ζπλζήθεο πξνβιέπεηαη φηη ε δξάζε ηεο Κνηλφηεηαο ζε ζέκαηα πεξηβάιινληνο πξέπεη λα έρεη σο ζηφρν, θπξίσο, ηε ζπλεηή θαη νξζνινγηθή ρξήζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Δπηπξφζζεηα ηνλίδεη φηη κεηαμχ ησλ θπζηθψλ απηψλ πφξσλ, ηα πεηξειαηνεηδή, ην θπζηθφ αέξην θαη ηα ζηεξεά θαχζηκα απνηεινχλ ηηο βαζηθέο πεγέο ελέξγεηαο αιιά θαη ηηο θχξηεο πεγέο εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. Οπζηαζηηθφ έξγν άξρηζε λα παξάγεηαη αξθεηά ρξφληα κεηά, φηαλ ζηηο 13 Ννεκβξίνπ 1984 δεκνζηεχεηαη αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο κε ηίηιν «Γηα κηα επξσπατθή πνιηηηθή νξζνινγηθήο ρξήζεο ηεο ελέξγεηαο ζηνλ ηνκέα ησλ θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ», ελψ ηνλ επφκελν ρξφλν παξνπζηάζηεθαλ δχν ζεκαληηθά ςεθίζκαηα. ηηο 15 Ηαλνπαξίνπ 1985 πξαγκαηνπνηείηαη ην ςήθηζκα ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε βειηίσζε ησλ πξνγξακκάησλ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ζηηο 15 Μαξηίνπ 1985 απηφ πνπ αθνξά ζηελ νξζνινγηθή ρξήζε ηεο ελέξγεηαο ζηνλ ηνκέα ησλ θηηξίσλ. ην ςήθηζκα απηφ γίλεηαη πξψηε θνξά ιφγνο γηα ηηο κεγάιεο δπλαηφηεηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο ζηνλ ηνκέα ησλ θηηξίσλ, κε ζρεδφλ ην κηζφ ησλ ζπλνιηθψλ δπλαηνηήησλ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο λα αθνξά απηφλ ηνλ ηνκέα. Δπηπιένλ ην πκβνχιην αλαιακβάλεη ζεκαληηθή πξσηνβνπιία κε θχξην ζηφρν ηελ πξνψζεζε ηεο νξζνινγηθήο ρξεζηκνπνίεζεο ηεο ελέξγεηαο ζηνλ ηνκέα ησλ θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα αλαθέξεηαη: ηελ ελεξγεηαθή απνθαηάζηαζε ππαξρφλησλ θηηξίσλ, έπεηηα απφ ζεξκηθή δηάγλσζε 4

11 ηελ εηζαγσγή ηεο δηαδηθαζίαο ηεο πηζηνπνίεζεο ζηα θηίξηα ηελ θαηάξηηζε ελφο θνηλνχ εηδηθνχ επξσπατθνχ θψδηθα (πνπ ηειηθά πινπνηήζεθε ιίγα ρξφληα κεηά κε ηελ ππνγξαθή απφ ηα θξάηε κέιε ηνπ Δπξσπατθνχ Υάξηε Δλέξγεηαο) ηελ ηππνπνίεζε κεζφδσλ κέηξεζεο ησλ ζεξκηθψλ απνδφζεσλ ησλ θηηξίσλ θαη ζηελ δηεμαγσγή εκπεξηζηαησκέλσλ κειεηψλ θαηά ηελ αλαθαίληζε ησλ ππαξρφλησλ θηηξίσλ Σέινο κε απηφ ην ςήθηζκα ππνγξακκίδεηαη ε αλάγθε λα ζπλερηζηνχλ νη πξνζπάζεηεο ζηνλ ηνκέα ηεο έξεπλαο /αλάπηπμεο θαη ηεο επίδεημεο, ψζηε λα επλνεζνχλ ε επεμεξγαζία θαη ε ρξεζηκνπνίεζε λέσλ κεζφδσλ θαη λέσλ πξντφλησλ. ηηο 16 επηεκβξίνπ 1986 ην πκβνχιην θαζφξηζε κε ςήθηζκά ηνπ λένπο ζηφρνπο ελεξγεηαθήο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο θαη ελζάξξπλε ηε ζχγθιηζε ηεο πνιηηηθήο ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ζηηο 21 Γεθεκβξίνπ 1988 κε ηελ νδεγία ηνπ 89/106/ΔΟΚ αλαθέξεηαη ζπγθεθξηκέλα ζηα πξντφληα ηνπ ηνκέα ησλ δνκηθψλ θαηαζθεπψλ. ε απηήλ ηελ νδεγία, απαηηείηαη νη δνκηθέο θαηαζθεπέο θαη νη εγθαηαζηάζεηο ζέξκαλζεο, ςχμεο θαη αεξηζκνχ λα εθηεινχληαη θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε ε απαηηνχκελε θαηαλάισζε ελέξγεηαο θαηά ηε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ έξγνπ λα είλαη ρακειή, αλάινγα κε ηα θιηκαηηθά δεδνκέλα ηνπ ηφπνπ αιιά θαη ησλ αξηζκφ ησλ ρξεζηψλ. πλνςίδνληαο ηα πεπξαγκέλα κέρξη θαη ηε δεθαεηία ηνπ 80, ηέζεθαλ γεξέο βάζεηο γηα ηε ζέζπηζε ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ πνπ νηθνδνκήζεθε κε ηελ έιεπζε ηεο επφκελεο δεθαεηίαο. ηα ρξφληα πνπ αθνινχζεζαλ, ειήθζεζαλ ζεκαληηθέο απνθάζεηο εθ κέξνπο ηεο Δ.Δ., φπσο ε ζέζπηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο SAVE ην 1993 θαη ε έθδνζε ηεο νδεγίαο γηα ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε ησλ θηηξίσλ ην ηηο 29 Οθησβξίνπ 1990 πξαγκαηνπνηήζεθε ε ζχλνδνο ηνπ πκβνπιίνπ ησλ ππνπξγψλ πεξηβάιινληνο θαη ελέξγεηαο, ζηελ νπνία πξνηάζεθε ε Κνηλφηεηα θαη ηα θξάηε κέιε λα ιάβνπλ κέηξα ζηαζεξνπνίεζεο ησλ ζπλνιηθψλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα, έηζη ψζηε απηέο ην 2000 λα έρνπλ κεησζεί ζηα επίπεδα ηνπ 1990 ζε νιφθιεξε ηελ Κνηλφηεηα (πξνπνκπφο ηνπ Κηφην). ηηο 17 Γεθεκβξίνπ 1991 νινθιεξψζεθε ζηε δηάζθεςε ηεο Υάγεο ε θαηάξηηζε ελφο θνηλνχ ελεξγεηαθνχ θψδηθα κε ηελ ηειηθή πξάμε γηα ηελ έγθξηζε ηνπ Δπξσπατθνχ Υάξηε Δλέξγεηαο, φπνπ πεξηιακβάλνληαη δειψζεηο, ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο είλαη απαξαίηεηε ε ζπλεξγαζία ζηνλ ηνκέα ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο θαη ηεο ζρεηηθήο πξνο απηήλ πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Έλα κείδνλνο ζεκαζίαο γεγνλφο ήηαλ ε απφθαζε 91/565/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ ζηηο 29 Οθησβξίνπ 1991, ε νπνία ζέζπηζε ην πξφγξακκα SAVE γηα ηελ πξνψζεζε ηεο απνηειεζκαηηθήο ρξήζεο ηεο ελέξγεηαο ζηελ Κνηλφηεηα. Απηφ ην πξφγξακκα ζα έκειιε λα αιιάμεη ξηδηθά ην ζρεηηθφ ζεζκηθφ πιαίζην ηεο Δ.Δ., αθνχ έθηνηε ρξεζηκνπνηείηαη σο κέζνλ αλαθνξάο. Σν πξφγξακκα ηέζεθε ζε εθαξκνγή κε ηελ νδεγία 93/76/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ ζηηο 13 επηεκβξίνπ Ζ νδεγία ζηνρεχεη ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη πξνσζεί ηελ νξζνινγηθή ρξήζεο ηεο ελέξγεηαο ζηνπο νηθνλνκηθνχο θιάδνπο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο πνπ θαηαλαιψλνπλ ηελ πεξηζζφηεξε ελέξγεηα, ήηνη ηνπο θιάδνπο ησλ θαηνηθηψλ θαη ηνλ ηξηηνγελή, ψζηε λα δηαθπιαρζεί ε πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο. Μηιψληαο ζπγθεθξηκέλα γηα ηα πεξηερφκελα ηεο 5

12 νδεγίαο, αλαγλσξίζηεθε γηα πξψηε θνξά φηη ν ηνκέαο ηεο θαηνηθίαο θαη ν ηξηηνγελήο ηνκέαο απνξξνθνχλ πεξίπνπ ην 40% ηεο ηειηθήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ηεο Κνηλφηεηαο, θάηη πνπ ηφηε εξκελεχηεθε σο κειινληηθή αχμεζε ζηηο εθπνκπέο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. Πνιχ ζεκαληηθφ βήκα γηα ηελ ζπλνιηθή αμηνιφγεζε θηηξίσλ ήηαλ ε ζέζπηζε ηεο ελεξγεηαθήο πηζηνπνίεζεο ησλ θηηξίσλ, ψζηε νη κειινληηθνί ρξήζηεο ελφο θηηξίνπ λα είλαη ζε ζέζε λα γλσξίδνπλ ηα ελεξγεηαθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά θαη άξα ηηο επηπηψζεηο πνπ απηφ έρεη ζην πεξηβάιινλ. (ΕΑΡΚΑΓΖ ) Οδεγία 91/2002 ηηο 5 Γεθεκβξίνπ 2000 ην πκβνχιην ελέθξηλε ην πξφγξακκα δξάζεο ηεο Κνηλφηεηαο ζρεηηθά κε ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε θαη δήηεζε ηε ιήςε εηδηθψλ κέηξσλ ζηνλ ηνκέα ησλ θηηξίσλ. Σα εηδηθά απηά κέηξα ζεζπίζηεθαλ ηειηθά ζηηο 16 Γεθεκβξίνπ 2002 κε ηελ έθδνζε ηεο νδεγίαο 2002/91/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε ησλ θηηξίσλ. Ζ νδεγία ηέζεθε επίζεκα ζε εθαξκνγή ηελ 1/1/2006, φκσο αξθεηά επξσπατθά θξάηε, κελ έρνληαο πξνβεί ζηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο γηα ηελ ελζσκάησζή ηεο Οδεγίαο ζηελ εζληθή ηνπο λνκνζεζία, έρνπλ δεηήζεη ηελ αλαβνιή ηεο εθαξκνγήο ηεο. ηελ νδεγία: Γίλεηαη αλαθνξά ζην Πξσηφθνιιν ηνπ Κηφην, κε ην νπνίν ε Κνηλφηεηα νθείιεη λα ζπκκνξθσζεί θαη λα ζπκβαδίδεη. Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ Πξσηνθφιινπ, επηζεκαίλεηαη φηη ζε θάζε δέζκε κέηξσλ πνπ εμαγγέιιεη ε Δ.Δ. εθεμήο, πξέπεη λα ιακβάλεηαη ζνβαξά ππφςε ν παξάγνληαο «απμεκέλε ελεξγεηαθή απφδνζε». Αλαγλσξίδεηαη ην γεγνλφο πσο ε νδεγία 93/76/ΔΟΚ (SAVE) αξρίδεη ηψξα λα εκθαλίδεη κεξηθά ζεκαληηθά νθέιε, έξρεηαη σζηφζν λα επηζεκάλεη πσο ρξεηάδεηαη ζπκπιεξσκαηηθφ λνκηθφ θείκελν γηα ηε ζέζπηζε πιένλ ζπγθεθξηκέλσλ δξάζεσλ κε ζθνπφ ηελ αμηνπνίεζε ηνπ κεγάινπ αλεθκεηάιιεπηνπ δπλακηθνχ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο θαη ηε κείσζε ησλ κεγάισλ δηαθνξψλ κεηαμχ ησλ επηδφζεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ ζηνλ ηνκέα απηφλ. Σνλίδεηαη γηα αθφκα κία θνξά φηη ζηα κέηξα γηα ηελ πεξαηηέξσ βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο ησλ θηηξίσλ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε ηφζν νη θιηκαηνινγηθέο φζν θαη νη ηνπηθέο ζπλζήθεο θαζψο θαη νη θιηκαηηθέο ζπλζήθεο ζην εζσηεξηθφ ηνπο θαη ε ζρέζε θφζηνπο /νθέινπο. Σαπηφρξνλα φκσο απηά δελ ζα πξέπεη λα αληηβαίλνπλ ζε άιιεο βαζηθέο απαηηήζεηο γηα ηα θηίξηα, φπσο ε επρέξεηα πξφζβαζεο, ε αξρή ηεο πξνθχιαμεο θαη ε ρξήζεο γηα ηελ νπνία πξννξίδεηαη ην θηίξην. Ζ ελεξγεηαθή απφδνζε ησλ θηηξίσλ ζα πξέπεη λα ππνινγίδεηαη κε βάζε κεζνδνινγία πνπ κπνξεί λα δηαθνξνπνηείηαη ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν θαη ε νπνία πεξηέρεη, εθηφο ηεο ζεξκνκφλσζεο, θαη άιινπο παξάγνληεο πνπ δηαδξακαηίδνπλ νινέλα θαη πεξηζζφηεξν ζεκαληηθφ ξφιν φπσο π.ρ. νη εγθαηαζηάζεηο ζέξκαλζεο /θιηκαηηζκνχ, ε εθαξκνγή αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο θαη ν ζρεδηαζκφο ηνπ θηηξίνπ. Ζ θνηλή πξνζέγγηζε ζηε δηαδηθαζία απηή, πνπ ζα εθηειείηαη απφ εμεηδηθεπκέλνπο ή/θαη 6

13 δηαπηζηεπκέλνπο εκπεηξνγλψκνλεο, ζα ζπκβάιιεη ζηε δεκηνπξγία ηζφηηκσλ φξσλ ζε φ,ηη αθνξά ηηο πξνζπάζεηεο πνπ θαηαβάιινληαη ζηα θξάηε κέιε γηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ζηνλ θηηξηαθφ ηνκέα θαη ζα εηζάγεη δηαθάλεηα γηα ηνπο ππνςήθηνπο ηδηνθηήηεο ή ρξήζηεο αλαθνξηθά κε ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε ζηελ θνηλνηηθή αγνξά αθηλήησλ. Γίλεηαη πξφηαζε ζηα θξάηε κέιε λα ζηξαθνχλ ζε κειέηεο ζθνπηκφηεηαο ρξήζεο ελαιιαθηηθψλ ζπζηεκάησλ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ ζην θηηξηαθφ ηνκέα, έρνληαο ζαλ δεδνκέλν ην γεγνλφο πσο ηα θηίξηα έρνπλ επηπηψζεηο ζηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο καθξνπξφζεζκα θαη ζπλεπψο ηα λέα θηίξηα ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηνχλ ηηο ειάρηζηεο απαηηήζεηο ελεξγεηαθήο απφδνζεο. Γίλεηαη ιφγνο γηα ηηο πεξηπηψζεηο αλαθαίληζεο κεγάισλ θαη ελεξγνβφξσλ θηηξίσλ, ηηο νπνίεο ζεσξεί ε Κνηλφηεηα σο επθαηξία γηα ηε ιήςε νηθνλνκηθψο απνδνηηθψλ κέηξσλ γηα ηε βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο θαη επαλαιακβάλεηαη ε ζεκαζία ηεο ρξεκαηνδφηεζεο απφ ηξίηνπο ζε επεκβάζεηο γηα ηελ ηζφηηκε πξφζβαζε ζηελ βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο ζηα θηίξηα. ρεηηθά κε ην πηζηνπνηεηηθφ ελεξγεηαθήο απφδνζεο, ζα πξέπεη λα πεξηγξάθεη ηελ ηξέρνπζα ελεξγεηαθή απφδνζε ηνπ θηηξίνπ θαη ζα πξέπεη λα αλαζεσξείηαη αλαιφγσο. Ηδηαίηεξνο ιφγνο γίλεηαη γηα ηα δεκφζηα θηίξηα θαη ηα θηίξηα ηα νπνία επηζθέπηεηαη ζπρλά ην θνηλφ θαη ηα νπνία ζα πξέπεη λα απνηειέζνπλ ην παξάδεηγκα ζηα πεξηβαιινληηθά θαη ελεξγεηαθά δεηήκαηα θαη, θαηά ζπλέπεηα, ζα πξέπεη λα ππφθεηληαη ζε ηαθηηθή ελεξγεηαθή πηζηνπνίεζε. Παξάιιεια ελζαξξχλεηαη ε δεκνζηνπνίεζε ησλ πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε, κε ηελ ηνπνζέηεζε ησλ ελ ιφγσ πηζηνπνηεηηθψλ ζε ζεκεία πξνζβάζηκα ζην θνηλφ. Αλαθνξηθά κε ηνπο ρξήζηεο απηψλ ησλ ρψξσλ, είλαη ζεκηηή ε έλδεημε ησλ επίζεκα ζπληζηψκελσλ εζσηεξηθψλ ζεξκνθξαζηψλ, καδί κε ηε κεηξνχκελε πξαγκαηηθή ζεξκνθξαζία. Απηφ ζα κπνξνχζε λα απνζαξξχλεη ηελ θαθή ρξήζε ησλ ζπζηεκάησλ ζέξκαλζεο, θιηκαηηζκνχ θαη αεξηζκνχ θαη αθελφο λα ζπκβάιιεη ζηελ απνθπγή άζθνπεο ρξήζεο ελέξγεηαο θαη αθεηέξνπ λα δηαζθαιίζεη άλεηεο ζπλζήθεο εζσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο (ζεξκηθή άλεζε). Δίλαη ίζσο ε πξψηε θνξά πνπ ην πκβνχιην θάλεη ιφγν ζε νδεγία πνπ εθδίδεη γηα ην θαηλφκελν πνπ παξαηεξείηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα ζρεηηθά κε ηελ φιν θαη κεγαιχηεξε δηάδνζε ησλ ζπζθεπψλ θιηκαηηζκνχ ζηηο ρψξεο ηεο Ννηίνπ Δπξψπεο (έλα πξφβιεκα πνπ πθίζηαηαη ζηελ Διιάδα θαη νμχλεηαη θπξίσο θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο). Δπηζεκαίλεηαη φηη απηφ πξνθαιεί ζνβαξά πξνβιήκαηα ζε ψξεο αηρκήο θνξηίνπ, κε ζπλέπεηα ηελ αχμεζε ηνπ θφζηνπο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ηελ δηαηάξαμε ηεο ελεξγεηαθήο ηζνξξνπίαο ζηηο ρψξεο απηέο θαη πξνηείλεηαη λα δνζεί πξνηεξαηφηεηα ζε ζηξαηεγηθέο πνπ βειηηψλνπλ ηε ζεξκηθή ζπκπεξηθνξά ησλ θηηξίσλ ην θαινθαίξη. πγθεθξηκέλα, ζα πξέπεη λα αλαπηπρζνχλ πεξηζζφηεξν νη ηερληθέο παζεηηθήο ςχμεο ησλ θηηξίσλ, θαη πξσηίζησο εθείλεο πνπ ζπκβάινπλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ θιίκαηνο ζην εζσηεξηθφ ησλ θηηξίσλ, θαζψο θαη ηνπ κηθξνθιίκαηνο πέξημ ηνπ θηηξίνπ. Δπίζεο δίλεηαη έκθαζε ζηελ ηαθηηθή ζπληήξεζε ησλ ιεβήησλ θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ θιηκαηηζκνχ απφ εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ. Δπηζεκαίλεηαη φηη ε ηαθηηθή ζπληήξεζε απηψλ ησλ ζπζηεκάησλ ζπκβάιιεη ζηε δηαηήξεζε ηεο ζσζηήο, 7

14 ζχκθσλεο κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπο, ιεηηνπξγία θαη ηαπηφρξνλα δηαζθαιίδεη ηε βέιηηζηε απφδνζε απφ ηελ άπνςε ηνπ πεξηβάιινληνο, ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο ελέξγεηαο. Σέινο, ζηελ νδεγία απηή ηνλίδεηαη ν ζεκαληηθφο ξφινο πνπ έρεη ε νξζνινγηθή δηαρείξηζε ηεο ελεξγεηαθήο δήηεζεο σζηε ε Κνηλφηεηα λα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επεξεάδεη ηελ παγθφζκηα αγνξά ελέξγεηαο. Γίλεηαη αληηιεπηφ πσο ηα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ θνξπθσζεί νη πξνζπάζεηεο ηφζν γηα ηε δηακφξθσζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ζηνλ ηνκέα ηεο ελεξγεηαθήο θαη πεξηβαιινληηθήο αμηνιφγεζεο ησλ θηηξίσλ φζν θαη γηα ηε κείσζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηνκέα, δχν έλλνηεο πνπ άιισζηε είλαη ζπκπιεξσκαηηθέο θαη αιιειέλδεηεο. Δπηπιένλ ππάξρεη έλα θαιά νξνζεηεκέλν θαη ζχγρξνλν λνκνζεηηθφ θαη ζεζκηθφ πιαίζην, ην νπνίν κπνξεί λα ηεζεί ζε εθαξκνγή απφ ηα θξάηε κέιε, νξγαληζκνχο, επηρεηξήζεηο θαη απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα Ελληνικό πλαίζιο Σν πξψην βήκα πξνο ηελ εμνηθνλφκεζε ηεο θαηαλαιηζθφκελεο απφ ηα λνηθνθπξηά ελέξγεηαο έγηλε ζηε ρψξα καο κε ηελ εθαξκνγή ηνπ Καλνληζκνχ Θεξκνκφλσζεο ην 1979 (ΦΔΚ 362/4-7-79). Με βάζε απηφλ ηνλ θαλνληζκφ ε ζεξκηθή πξνζηαζία ησλ θαηαζθεπψλ έγηλε ππνρξεσηηθή ζε κειέηεο θαη θαηαζθεπή θαη ε κειέηε ζεξκνκφλσζεο ελζσκαηψζεθε ζηελ νηθνδνκηθή άδεηα. Ο θαλνληζκφο απηφο εηζήγαγε ηηο έλλνηεο ηνπ θειχθνπο θαη ηνπ ζπληειεζηή ζεξκνπεξαηφηεηαο θαη ρξεζηκνπνίεζε κνλνδηάζηαην πξνθίι ξνή ηεο ζεξκφηεηαο γηα απινχζηεπζε ησλ θαηλνκέλσλ. Μία παξάιεηςε ηνπ θαλνληζκνχ ήηαλ νηη δελ πξνέβιεπε επεκβάζεηο ζε πθηζηάκελα θηίξηα, ζεκείν πνπ θαιχπηεη ν λένο ΚΔΝΑΚ. ηε ζπλέρεηα ςεθίζηεθαλ δχν αθφκε κνλνζεηήκαηα αλαθνξηθά κε ηνλ ειεθηξνκεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ. Δλεξγεηαθή απόδνζε Λεβήησλ (ΦΔΚ 143/Α/2-9-93) Δλεξγεηαθή ζήκαλζε Ζιεθηξηθώλ ζπζθεπώλ (ΦΔΚ Α114Α/ ) Σν Δλεξγεηαθφ πηζηνπνηεηηθφ θηηξίσλ ζεζκνζεηήζεθε ζηηο Παξάιιεια εθπνλεί ην ΤΠΔΥΧΓΔ ην πξφγξακκα γηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ζηνλ νηθηαθφ, εκπνξηθφ θαη ηξηηνγελή ηνκέα, «Δλέξγεηα 2001», πνπ νινθιεξψλεηαη ην 1995, κε ηελ έθδνζε ηεο ΚΤΑ 21475/2707. Ζ ΚΤΑ απηή πξνέβιεπε ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη θαζφξηδε φξνπο γηα ηελ βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο θηηξίσλ. Σν 2000 θαηά ηελ αιιαγή ηνπ ΓΟΚ (Ν.2381/ ) εθζπγρξνλίδνληαη θάπνηα άξζξα απηνχ θαη ζεζπίδνληαη θίλεηξα γηα ηελ εθαξκνγή επεκβάζεσλ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, γηα πξνζζήθε ζεξκνκφλσζεο, ελζσκάησζε ελεξγεηηθψλ θαη παζεηηθψλ ειηαθψλ ζπζηεκάησλ, ρξήζε ζθηάζηξσλ θαη βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ. 8

15 Παξάιιεια αλαηίζεηαη ζην Κ.Α.Π.Δ. ην 1998 ε εθπφλεζε ελφο ζρεδίνπ γηα ηνλ θαλνληζκφ νξζνινγηθήο ρξήζεο θαη εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο (Κ.Ο.Υ.Δ.Δ.), πνπ νινθιεξψλεηαη ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2003 θαη ηίζεηαη ζε δεκφζηα δηαβνχιεπζε ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ Ζ Δπξσπατθή Έλσζε φια απηά ηα ρξφληα βιέπνληαο ηηο αλάγθεο γηα άκεζε ιχζε ησλ πξνβιεκάησλ εθδίδεη ηελ θνηλνηηθή νδεγία EC Directive 2002/91/EC Energy Performance of Buildings (EPBD) κε αλαιπηηθέο νδεγίεο γηα ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε πθηζηάκελσλ θηηξίσλ. Ζ νδεγία απηή αλαθέξεηαη ζην: πηζηνπνηεηηθφ ελεξγεηαθήο απφδνζεο θηηξίνπ πξνηείλεη ειάρηζηεο απαηηήζεηο (Γείθηε Δλεξγ. Απφδνζεο) θάλεη ζπζηάζεηο γηα νηθνλνκηθά απνδεθηέο βειηηψζεηο αλαγθάδεη ηα πθηζηάκελα θηίξηα πνπ είλαη κεγαιχηεξα απφ 1000 ηεηξαγσληθά κέηξα λα ελαξκνληζηνχλ ζηνπο Γ.Δ.Α. Παξάιιεια πξνεηνηκάδνληαη 30 λένη Δπξσπατθνί Καλνληζκνί γηα ηνπο ππνινγηζκνχο ελεξγεηαθψλ θνξηίσλ ζηα θηίξηα, ψζηε ηελ λα ππάξρνπλ ηα απαξαίηεηα δεδνκέλα γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ Καλνληζκνχ. Ζ Διιάδα αγλνψληαο ηελ ακεζφηεηα ηεο ππνρξέσζεο γηα ελαξκνληζκφ κε ηελ νδεγία απνζχξεη ηνλ Κ.Ο.Υ.Δ.Δ. θαη απνθαζίδεη ηελ ζχζηαζε λέαο δηαδηθαζίαο απφ λέα επηηξνπή ηνπ Τπ. Αλάπηπμεο (Γ6/Β/7461/ ) κε ζθνπφ ηελ ζχληαμε ελφο πξνζρεδίνπ ηνπ Κ.ΔΝ.Α.Κ. Σν πξνζρέδην ηνπ Κ.ΔΝ.Α.Κ. παξαδίδεηαη ην ηέινο ηνπ 2005 καδί κε πξνζρέδην Κ.Τ.Α. γηα δεκηνπξγία κεηξψνπ ελεξγεηαθψλ Δπηζεσξεηψλ, ψζηε λα κελ θαζπζηεξήζεη πέξαλ ηεο νξηαθήο εκεξνκελίαο ( ) ηελ εθαξκνγή ηεο νδεγίαο. Παξφια απηά θαη κεηά απφ παξάηαζε ελφο έηνπο ε ρψξα παξαπέκπεηαη ζην Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην ζηηο 27/6/07 θαη θαηαδηθάδεηαη γηα κε ζπκκφξθσζε ζηηο 17/1/08, ελψ ε Δπξσπατθή Έλσζε αλαγλσξίδεη ηελ αλαγθαηφηεηα γηα πεξαηηέξσ αλαβάζκηζε ηεο ελεξγεηαθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ θηηξίσλ θαη πξνρσξά ζηελ δεκηνπξγία θη άιιεο κηαο θνηλνηηθήο νδεγίαο, ζπκπιεξψλνληαο ηελ ήδε ππάξρνπζα, ηεο EC Directive 2006/32/EC Energy end-use efficiency and energy services Επγαλεία πιζηοποίηζηρ- πεπιβαλλονηικήρ αξιολόγηζηρ κηιπίων BREEAM (UK) Σν εξγαιείν BREEAM αλαπηχρζεθε απφ ηνλ Δξεπλεηηθφ Οξγαληζκφ Κηηξίσλ ηεο Μεγάιεο Βξεηαλίαο (British Research Establishment - BRE) θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα πεξηζζφηεξν απφ κία δεθαεηία γηα ηελ εθηίκεζε ηεο πεξηβαιινληηθήο επίδνζεο ηφζν ησλ θαηλνχξησλ φζν θαη ησλ πθηζηάκελσλ θηηξίσλ. Θεσξείηαη απφ ηνλ θαηαζθεπαζηηθφ θιάδν ηεο Μεγάιεο Βξεηαλίαο σο ην κέηξν ηεο βέιηηζηεο πξαθηηθήο ζηνλ πεξηβαιινληηθφ ζρεδηαζκφ θαη ηε δηαρείξηζε. Ζ 9

16 επηηπρία πνπ έρεη ζεκεηψζεη ην ζπγθεθξηκέλν εξγαιείν έγθεηηαη ζηε δπλαηφηεηα πνπ έρεη λα θαιχπηεη έλα επξχ θάζκα πεξηβαιινληηθψλ ζεκάησλ κέζα απφ κία θαη κφλν αμηνιφγεζε θαη λα παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηα κε ηξφπν θαηαλνεηφ απφ φινπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο. Σν εξγαιείν BREEAM ιεηηνπξγεί αμηνινγψληαο ηελ επίδνζε ησλ θηηξίσλ ζηηο αθφινπζεο πεξηνρέο: Πεξηβαιινληηθή δηαρείξηζε Καηαλάισζε ελέξγεηαο θαη εθπνκπέο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα Εεηήκαηα εζσηεξηθά θαη εμσηεξηθά ηνπ θηηξίνπ πνπ αθνξνχλ ηελ πγηεηλή θαη αζθάιεηα Ρχπαλζε αέξα θαη πδάησλ Μεηαθνξέο Υξήζε ηεο γεο Γηαηήξεζε ηεο νηθνινγηθήο ηαπηφηεηαο ηεο πεξηνρήο Τιηθά: Πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ νηθνδνκηθψλ πιηθψλ, ιακβάλνληαο ππφςε φια ηα ζηάδηα ηνπ θχθινπ δσήο ηνπο Καηαλάισζε λεξνχ LEED (USA) Σν εξγαιείν LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) δεκηνπξγήζεθε απφ ην πκβνχιην Πξάζηλσλ Καηαζθεπψλ ησλ ΖΠΑ (United States Green Building Council) γηα λα πξνσζήζεη ηηο πξαθηηθέο νινθιεξσκέλνπ θαη αεηθφξνπ ζρεδηαζκνχ ζηνλ θαηαζθεπαζηηθφ θιάδν. Σν εξγαιείν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εθηίκεζε ηεο πεξηβαιινληηθήο ζπκπεξηθνξάο ζηηο αθφινπζεο πεξηπηψζεηο θηηξίσλ: Δκπνξηθψλ θαηαζηεκάησλ θαη έξγσλ αλαθαίληζεο Λεηηνπξγία πθηζηάκελσλ θηηξίσλ Καηνηθίεο (ηε θάζε ζρεδίαζεο θαη θαηαζθεπήο) Αλάπηπμε ζπλνηθηψλ (ηε θάζε ζρεδίαζεο θαη θαηαζθεπήο) ρνιηθά θηίξηα, λνζνθνκεία Σν LEED έρεη θαηαμησζεί ζηελ αγνξά ησλ ΖΠΑ σο ην πην αλαγλσξίζηκν ζχζηεκα πηζηνπνίεζεο θηηξίσλ, παξέρνληαο έλα νινθιεξσκέλν πιαίζην γηα ηελ εθηίκεζε ηεο επίδνζεο ησλ θηηξίσλ θαη ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο αεηθνξίαο. Βαζηζκέλν ζε θαιά εδξαησκέλεο επηζηεκνληθέο πξνδηαγξαθέο (επηηξνπέο απφ επηζηήκνλεο αιιά θαη εηδηθνχο θαη επαγγεικαηίεο ηνπ θηηξηαθνχ ηνκέα νη νπνίνη εξγάδνληαη κφληκα πάλσ ζε απηφ), ην LEED επηθεληξψλεηαη ζε θαηλνηφκεο ζηξαηεγηθέο ζρεηηθά κε ηελ αεηθφξν αλάπηπμε, ηελ εμνηθνλφκεζε λεξνχ θαη ελέξγεηαο, ηελ επηινγή ησλ πιηθψλ θαη ηελ πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο. 10

17 ε έξεπλα πνπ δηεμήρζε ζην Δξεπλεηηθφ Ηλζηηηνχην γηα ηηο Καηαζθεπέο ζηελ Οηάβα ηνπ Καλαδά ζε δείγκα απφ 100 θηίξηα πηζηνπνηεκέλα κε ην ζχζηεκα LEED, βξέζεθε φηη θαηά κέζν φξν, ηα θηίξηα απηά είραλ θαηαλάισζε ελέξγεηαο θαηά 18-39% κεησκέλε ζε ζρέζε κε αληίζηνηρα θηίξηα ρσξίο πηζηνπνίεζε, φκσο πεξίπνπ ζην έλα ηξίην ηνπ δείγκαηνο παξαηεξήζεθε απμεκέλε θαηαλάισζε ζε ζρέζε κε αληίζηνηρα θηίξηα. Δληνχηνηο, ε ελ ιφγσ έξεπλα ραξαθηεξίζεθε πξψηκε θαη ρξίδεη πεξαηηέξσ αλάιπζεο. (Guy R. Newsham 2009) Energy Star (USA) Σν 1992 ε Τπεξεζία Πξνζηαζίαο Πεξηβάιινληνο ησλ ΖΠΑ (ΔΡΑ) παξνπζίαζε ην Energy Star σο έλα εζεινληηθφ πξφγξακκα αμηνιφγεζεο πξντφλησλ θαη ζπζθεπψλ, ηα νπνία πηζηνπνηνχληαη (κε ην ζήκα ηνπ Energy Star) σο ελεξγεηαθψο απνδνηηθά ζπληειψληαο ζηε κείσζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Σα πξψηα πξντφληα, πνπ έιαβαλ απηήλ ηε δηάθξηζε ήηαλ Ζ/Τ θαη νη νζφλεο ηνπο. Σν 1995, ε ΔΡΑ δηεχξπλε ηελ πηζηνπνίεζε θαη ζε άιια πξντφληα εμνπιηζκνχ γξαθείνπ, θαζψο θαη ζε νηθηαθέο θιηκαηηζηηθέο ζπζθεπέο. Σν 1996, ε ΔΡΑ ζε ζπλεξγαζία κε ην Τπνπξγείν Δλέξγεηαο ησλ ΖΠΑ (DOE) επέθηεηλαλ ην πξφγξακκα ζε πεξηζζφηεξεο θαηεγνξίεο πξντφλησλ. ήκεξα, ην ζήκα ηνπ Energy Star κπνξεί λα βξεζεί ζε κεγάιεο νηθηαθέο ζπζθεπέο, εμνπιηζκφ γξαθείνπ, θσηηζηηθά, νηθηαθέο ειεθηξνληθέο ζπζθεπέο θαη αιινχ. Δπίζεο, ε απνλνκή ηνπ ζήκαηνο πεξηιακβάλεη θαηλνχξηεο θαη αλαθαηαζθεπαζκέλεο θαηνηθίεο, εκπνξηθά θαη βηνκεραληθά θηίξηα ηνπ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξαζκέλεο δεθαεηίαο ε κεζνδνινγία Energy Star ππήξμε ε θηλεηήξηνο δχλακε γηα ηελ εμάπισζε ηεο ρξήζεο ηερλνινγηθψλ θαηλνηνκηψλ, φπσο νη θσηεηλνί ζεκαηνδφηεο ξχζκηζεο θπθινθνξίαο κε δηφδνπο εθπνκπήο θσηφο (LED`s), νη ζπκπαγείο ιακπηήξεο θσηηζκνχ (εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο), ηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ελέξγεηαο γηα εμνπιηζκφ γξαθείνπ θαη ηηο ζπζθεπέο πνπ κπνξνχλ λα ηίζεληαη ζε θαηάζηαζε αλακνλήο (Standby Mode). Δζηηάδνληαο ζηνλ ηνκέα ησλ θηηξίσλ απφ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1999 ε EPA, ζε ζπληνληζκέλε δξάζε κε ην Τπνπξγείν Δλέξγεηαο (DOE), παξείραλ ζην επξχ θνηλφ ηα κέζα γηα κηα γξήγνξε θαη εχθνιε εθηίκεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο ελεξγεηαθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ εκπνξηθψλ θηηξίσλ θαζψο θαη ηε δπλαηφηεηα ηεο κεηαμχ ηνπο ζχγθξηζεο. Όζηεξα απφ κία δηαδηθαζία πνπ ιακβάλεη ππφςε παξάγνληεο πςειήο ελεξγεηαθήο έληαζεο, πνπ ελδερνκέλσο δηαθέξνπλ απφ θηίξην ζε θηίξην (φπσο ην θιίκα θάζε πεξηνρήο ή ηα θάπνηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θηηξίσλ), ηα θηίξηα πνπ θαηνξζψλνπλ λα ζπγθεληξψζνπλ βαζκνινγία ίζε ή κεγαιχηεξε ησλ 75 πφλησλ (ζε κηα θιίκαθα 1-100) θαη ηαπηφρξνλα κπνξνχλ λα δηαηεξνχλ έλα εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ πςειψλ απαηηήζεσλ (πγηεηλφ θαη παξαγσγηθφ), είλαη απηά πνπ θαιχπηνπλ ηηο απαηηήζεηο ψζηε λα ηνπο απνλεκεζεί ην ζήκα ηνπ Energy Star. 11

18 Ζ απνηίκεζε ηεο ελεξγεηαθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ πξναλαθεξζέλησλ θηηξίσλ πξνεγνπκέλσο, γίλεηαη κε ην Portfolio Manager, έλα on-line αιιειεπηδξαζηηθφ ινγηζκηθφ. Ζ φιε δηαδηθαζία έγθεηηαη ζηελ εηζαγσγή απφ ηνλ ρξήζηε πιεξνθνξηψλ γηα ηα θπζηθά θαη ιεηηνπξγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θηηξίνπ, θαζψο θαη ησλ ζηνηρείσλ εθείλσλ πνπ αθνξνχλ ζηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Αθνινχζσο ν ρξήζηεο ιακβάλεη ηηο εμήο πιεξνθνξίεο: 1. Βαζκνινγία επίδνζεο πνπ ζπγθέληξσζε ην θηίξην εθθξαζκέλε ζε θιίκαθα (ε νπνία κπνξεί λα θέξεη ζε ζχγθξηζε ην θηίξην κε άιια ηεο ίδηαο θαηεγνξίαο). 2. Δλεξγεηαθή έληαζε ηνπ θηηξίνπ (θαλνληθνπνηεκέλε ζχκθσλα κε ηα ηνπηθά θιηκαηηθά δεδνκέλα θαη εθθξαζκέλε ζε ελέξγεηα αλά κνλάδα επηθάλεηαο). 3. Έλαλ αξηζκφ-ζηφρν γηα ηε βειηίσζε ηεο επίδνζεο ηνπ θηηξίνπ, ν νπνίνο εθθξάδεηαη ζε θιίκαθα 1-75 θαη ιακβάλεη ππφςε ηα ηδηαίηεξα θπζηθά θαη ιεηηνπξγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θηηξίνπ. Όζηεξα απφ ηε ιήςε ησλ απνηειεζκάησλ θαη εθφζνλ πιεξνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα θάλνπλ αίηεζε γηα ηε ιήςε ηνπ ζήκαηνο ηνπ Energy Star, ζπκπιεξψλνληαο κηα επηζηνιή θαη κηα Γήισζε Δλεξγεηαθήο πκπεξηθνξάο (Statement of Energy Performance). Ζ ζπκβνιή ηνπ πξνγξάκκαηνο ζηελ αεηθνξία ηνπ θηηξηαθνχ θαη θαηαζθεπαζηηθνχ ηνκέα γεληθφηεξα γίλεηαη εκθαλήο θαη απφ ην γεγνλφο πσο κφλν θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ 2002, κε ηε βνήζεηα ηνπ Energy Star εμνηθνλνκήζεθε ζηηο ΖΠΑ ελέξγεηα ηθαλή λα ηξνθνδνηήζεη 1 εθαη. νηθίεο, ελψ παξάιιεια απνθεχρζεθαλ εθπνκπέο αεξίσλ ξχπσλ πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ, πνπ ηζνδπλακνχλ κε ηηο εθπνκπέο 12 εθαη. Απηνθηλήησλ θαη φια απηά κε εμνηθνλφκεζε ρξεκάησλ πνπ θηάλεη ηα 6 δηο δνιάξηα. Ζ επηηπρία θαη ε αλαγλψξηζε πνπ έρεη ιάβεη ην Energy Star θαη ζηνλ θηηξηαθφ ηνκέα νθείιεηαη ηφζν ζην φξακα θαη ηε ζζελαξή ππνζηήξημε δχν ηζρπξψλ παξαγφλησλ ηεο θπβέξλεζεο ησλ ΖΠΑ, φπσο ε EPA θαη ην DOE, αιιά θαη ζηελ πηνζέηεζή ηνπ απφ θαηαζθεπαζηέο, πσιεηέο, εξγνιήπηεο, εξγνιάβνπο, ηδηνθηήηεο, κεραληθνχο. Γηα ην κέιινλ, ε EPA θαη ην DOE ζρεδηάδνπλ ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηνπ πξνγξάκκαηνο, ψζηε λα πεξηιακβάλεη λέα πξντφληα θαη ππεξεζίεο, ελψ παξάιιεια δεζκεχεηαη λα βειηηψζεη φινπο ηνπο ηνκείο πνπ ζρεηίδνληαη κε απηφ. (ΕΑΡΚΑΓΖ ) 12

19 Πίλαθαο 2-2: Δξγαιεία Πεξηβαιινληηθήο Αμηνιόγεζεο Κηηξίσλ (Haapio Appu ) Όλνκα Δηαηξεία/ Ίδξπκα ΑΣΖΔΝΑ TM Estimator BEAT 2002 Environmental Impact ATHENA Sustainable Material Institute-Ηλζηηηνχην Βηψζηκσλ Τιηθψλ, Καλαδάο Danish Building Research Institute (SBI)- Γαληθφ Ηλζηηηνχην Κηηξηαθήο Έξεπλαο, Γαλία BeCost (πξώελ LCA-house) BEES 4.0 VTT, Φηλιαλδία U.S. National Institute of Standars and Technology (NIST)-Δζληθφ Ηλζηηηνχην Πξνηχπσλ θαη Σερλνινγίαο Ζλσκέλσλ Πνιηηεηψλ Ακεξηθήο BREEAM Building Research Establishment (BRE)- Ίδξπκα Κηηξηαθήο Έξεπλαο, Ήλσκέλν Βαζίιεην EcoEffect Eco-Quantum Royal Institute of Technology (KTH), Βαζηιηθφ Ηλζηηηνχην Σερλνινγίαο, νπεδία IVAM, Κάησ Υψξεο Envest 2 Building Research Establishment (BRE)- Ίδξπκα Κηηξηαθήο Έξεπλαο, Ήλσκέλν Βαζίιεην Building Research Eestablishment Environmental Status Model (Miljöstatus) Association of the Environmental Status of Buildings- Οξγαληζκφο Πεξηβαιινληηθήο Δπηζεψξεζεο Κηηξίσλ, νπεδία EQUER École des Mines de Paris, Centre d Énergetique et Procédés-ρνιή Οξπθηνινγίαο Παξηζηνχ, Κέληξν Δλέξγεηαο θαη Γηεξγαζηψλ, Γαιιία ESCALE CTSB θαη ην Παλεπηζηήκην ηνπ Savoie, Γαιιία 13

20 LEGEP Παλεπηζηήκην ηεο Καξιζξνχεο, Γεξκαλία PAPOOSE TEAM TRIBU, Γαιιία Ecobilan, Γαιιία 2.2 ΑΠΔ ζε θηίξηα Ζ εθαξκνγή ελφο νινθιεξσκέλνπ ελεξγεηαθνχ ζρεδηαζκνχ θαη ε ελζσκάησζε ησλ ελεξγεηαθά απνδνηηθφηεξσλ ηερλνινγηψλ ζηα θηίξηα είλαη πξνυπφζεζε γηα ηελ πιήξε αμηνπνίεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ δπλακηθνχ γηα θάζε θηίξην θαη ζε θάζε ηφπν. Ζ κέγηζηε αμηνπνίεζε απηή ηνπ δπλακηθνχ, έρεη σο απνηέιεζκα ηε ζεκαληηθή κείσζε ζηηο ελεξγεηαθέο αλάγθεο ελφο θηηξηαθνχ ζπλφινπ. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή, ε αμηνπνίεζε ελφο ζπλδπαζκνχ ηερλνινγηψλ θαη ζπζηεκάησλ βαζηζκέλν ζηηο Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηε βειηίσζε ησλ ελεξγεηαθψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ ζπλζεθψλ ελφο ηφπνπ.(μαθξήο 2009) ήκεξα, ππάξρνπλ πνιιά θαη δηαθνξεηηθά ελεξγεηαθά ζπζηήκαηα ηα νπνία είλαη δπλαηφλ λα ελζσκαησζνχλ ζηα θηίξηα κε ζθνπφ ηελ κεξηθή ή νιηθή θάιπςε ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ. Σα θπξηφηεξα απφ απηά είλαη: Φσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα (Photovoltaic energy systems) Ζιηαθά ζεξκηθά ζπζηήκαηα (Solar thermal systems) Τβξηδηθά ζπζηήκαηα (PV-Thermal) Αηνιηθά ζπζηήκαηα (Wind energy systems) Γεσζεξκηθά ζπζηήκαηα (Geothermal energy systems) πζηήκαηα ζπκπαξαγσγήο (CHP systems) πζηήκαηα αμηνπνίεζεο βηνκάδαο (Biomass systems) Φωηοβοληαϊκά ζςζηήμαηα H ελζσκάησζε ησλ θσηνβνιηατθψλ πιαηζίσλ ζηελ νξνθή ή ζηελ πξφζνςε ελφο θηηξίνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε πνιινχο ηξφπνπο. ηηο ιχζεηο πνπ έρνπλ πηνζεηεζεί θαηά θαηξνχο πεξηιακβάλεηαη θαη ε ρξήζε θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ ζηε ζέζε άιισλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ ζην θέιπθνο ηνπ θηηξίνπ ή ζηα ζθίαζηξα. Τπάξρνπλ ηέζζεξηο βαζηθνί ηξφπνη γηα ηελ ηνπνζέηεζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζε έλα θηίξην: Σνπνζέηεζε ζε θεθιηκέλα ζηεξίγκαηα: H ηνπνζέηεζε απηή πξνζθέξεη εχθνιε πξφζβαζε ηφζν ζην εκπξφο φζν θαη ζην πίζσ κέξνο ησλ θσηνβνιηατθψλ, φηαλ ρξεηάδεηαη 14

21 λα γίλεη ζπληήξεζε ελψ βνεζά ζηνλ θαιφ αεξηζκφ θαη ζην δξνζηζκφ ηνπο, απμάλνληαο έηζη ηελ απφδνζή ηνπο. Δληνχηνηο, ην θφζηνο είλαη ζρεηηθά πςειφ, γηαηί απαηηείηαη ε ρξήζε πξφζζεησλ πιηθψλ θαη επηπιένλ εξγαζία. Σνπνζέηεζε ζην εμσηεξηθό ηνπ θηηξίνπ: ε απηή ηελ πεξίπησζε ηα θσηνβνιηατθά πιαίζηα πξνζαξκφδνληαη ζην εμσηεξηθφ θέιπθνο ηνπ θηηξίνπ ην νπνίν εμέρεη απφ ηελ νξνθή ή ηελ πξφζνςε. Ο ηξφπνο απηφο πξνζθέξεη θαιφ αεξηζκφ ησλ πιαηζίσλ. Απεπζείαο ηνπνζέηεζε: Σα θσηνβνιηατθά ζηνηρεία ζε απηή ηελ πεξίπησζε ηνπνζεηνχληαη ζηελ εμσηεξηθή νξνθή ηνπ θηηξίνπ ζε δηάηαμε φπσο ηα θεξακίδηα. Σν θσηνβνιηατθφ θάιπκκα πξνζηαηεχεη ην θηίξην, αιιά δελ είλαη πιήξσο ζηεγαλφ θαη απαηηνχληαη κέηξα γηα ηε ζηεγαλνπνίεζή ηνπ. Σν θφζηνο φκσο απηήο ηεο κεζφδνπ είλαη ζρεηηθά ρακειφ, γηαηί απαηηεί ειάρηζηα πξφζζεηα πιηθά. Δλζσκάησζε θσηνβνιηατθώλ πιαηζίσλ ζην θέιπθνο ηνπ θηηξίνπ: Ζ κέζνδνο απηή ζπλίζηαηαη ζηελ ππνθαηάζηαζε ηκεκάησλ ηνπ θηηξίνπ απφ θσηνβνιηατθά πιαίζηα. Ζ ηερληθή απηή παξέρεη ηε δπλαηφηεηα γηα ζεκαληηθή κείσζε ηνπ θφζηνπο, θαζψο εμνηθνλνκείηαη ε πνζφηεηα ησλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ θηηξίνπ πνπ αληηθαζίζηαηαη απφ θσηνβνιηατθά ζηνηρεία. Πίλαθαο 2-3: Υαξαθηεξηζηηθά θσηνβνιηατθώλ ζηνηρείσλ πςειήο απόδνζεο. (Γειεγηάλλεο ) Ηλιακά θεπμικά ζςζηήμαηα Σα ειηαθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο λεξνχ ρσξίδνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο: (α) ζε ζπζηήκαηα θπζηθήο θπθινθνξίαο θαη (β) ζε ζπζηήκαηα εμαλαγθαζκέλεο θπθινθνξίαο. ηα ζπζηήκαηα θπζηθήο θπθινθνξίαο, ε θπθινθνξία ηνπ ξεπζηνχ απνιαβήο ζεξκφηεηαο πξαγκαηνπνηείηαη 15

22 κε θπζηθή θπθινθνξία ρσξίο λα απαηηείηαη εμσηεξηθή παξέκβαζε, ελψ ζηα ζπζηήκαηα εμαλαγθαζκέλεο θπθινθνξίαο γηα ηελ θπθινθνξία ηνπ λεξφ ρξεζηκνπνηνχληαη ειεθηξηθέο αληιίεο, βαιβίδεο θαη ζπζηήκαηα ειέγρνπ. ηελ πξψηε θαηεγνξία αλήθνπλ ηα ζεξκνζηθσληθά ζπζηήκαηα θαη νη ειηαθέο ζπζθεπέο νινθιεξσκέλνπ ζπιιέθηε (Integrated Collector Storage, ICS) ελψ ζηε δεχηεξε θαηεγνξία αλήθνπλ ηα ειηαθά ζεξκηθά ζπζηήκαηα κε θχθισκα δηαθνξηθνχ ειέγρνπ. (Differential controller operated pump systems). ηα ζπζηήκαηα απηά, νη ζπιιέθηεο πνπ έρνπλ ηνπνζεηεζεί ζηελ ζθεπή ή ηελ ηαξάηζα ηνπ θηηξίνπ ζπλδένληαη κε δεμακελέο λεξνχ πνπ βξίζθνληαη εληφο ηνπ θηηξίνπ ελψ έλαο δηαθνξηθφο ζεξκνζηάηεο θξνληίδεη γηα ηελ έλαξμε ή ηελ δηαθνπή ηεο θπθινθνξίαο αλάινγα κε ηε δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο ηνπ λεξνχ κεηαμχ ησλ ζπιιεθηψλ θαη ηεο δεμακελήο. Σα ειηαθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο λεξνχ κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζε αλνηρηνχ θπθιψκαηνο (Open Loop-Direct systems) ή ζε θιεηζηνχ θπθιψκαηνο (Closed Loop- Indirect systems) αλάινγα ηνλ ηξφπν ζέξκαλζεο ηνπ λεξνχ. Σα ζπζηήκαηα αλνηρηνχ θπθιψκαηνο απνηεινχληαη απφ έλα θχθισκα κέζα ζην νπνίν θπθινθνξεί λεξφ, ην νπνίν ζεξκαίλεηαη απεπζείαο απφ ηνλ ειηαθφ ζπιιέθηε θαζψο βξίζθεηαη ζε άκεζε επαθή κε απηφλ φπνπ ζηε ζπλέρεηα απνζεθεχεηαη ζε κηα δεμακελή. Αληίζεηα, ζηα ζπζηήκαηα θιεηζηνχ θπθιψκαηνο ην λεξφ ζεξκαίλεηαη κε αγσγηκφηεηα κέζσ ελαιιαθηψλ ζεξκφηεηαο απφ έλα ξεπζηφ (ζπλήζσο κίγκα λεξνχ θαη αληηςπθηηθνχ) ην νπνίν θπθινθνξεί ζε ρσξηζηφ θχθισκα ζηε δεμακελή απνζήθεπζεο ηνπ λεξνχ ρξήζεο (εμσηεξηθφ καλδχα ή ζεξπαληίλα). Σα θπξηφηεξα ζπζηήκαηα αλνηρηνχ θπθιψκαηνο είλαη νη ειηαθέο ζπζθεπέο νινθιεξσκέλνπ ζπιιέθηε, ελψ ηα ζεξκνζηθσληθά ζπζηήκαηα είλαη θιεηζηνχ θπθιψκαηνο. Σα δηαθνξηθά ζπζηήκαηα κπνξνχλ λα είλαη είηε αλνηρηνχ είηε θιεηζηνχ ηχπνπ. Σα ειηαθά ζεξκηθά ζπζηήκαηα, ζπλδπαζκέλα κε θχθινπο απνξξφθεζεο θαη ηηο θαηάιιειεο θπθινθνξηθέο θαη απνζεθεπηηθέο δηαηάμεηο, κπνξνχλ, επηπιένλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ ζέξκαλζε θαη ηελ ςχμε ρψξσλ κε ην ίδην ζχζηεκα. (KALOGIROU- 106) Υβπιδικά ζςζηήμαηα (PV-Thermal) Ζ πξψηε ζπζηεκαηηθή έξεπλα πάλσ ζηηο θσηνβνιηατθέο θαη ειηαθέο ζεξκηθέο ηερληθέο εθηειέζζεθε ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ '80 απφ κηα νκάδα ηνπ MIT. ε απηήλ ηελ πεξηεθηηθή κειέηε, εμεηάζηεθαλ δηάθνξα ζρέδηα PVT, θαη αεξίνπ θαη πδάηηλνπ ηχπνπ. Ζ εξγαζία δηαθφπεθε ιφγσ κηαο αιιαγήο ζηελ θπβεξλεηηθή ρξεκαηνδφηεζε. Ζ έξεπλα PVT θέξδηζε πάιη ηελ πξνζνρή ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ '90 κε, κεηαμχ ησλ άιισλ,κία δηδαθηνξηθή εξγαζία ζην παλεπηζηήκην ηερλνινγίαο ηνπ Ατληρφβελ. ρεδίαζε δηάθνξεο κνξθέο PVT, εθ ησλ νπνίσλ θάπνηεο εμεηάζηεθαλ θαη πξαγκαηνπνηήζεθαλ. Έλα αξηζκεηηθφ πξφηππν είρε αλαπηπγκέλε ειεθηξηθή θαη ζεξκηθή απφδνζε ζηνπο ππνινγηζκνχο θαη. νη πξφηππεο πξνβιέςεηο βξέζεθαλ λα ζπκθσλνχλ κε ηα πεηξακαηηθά απνηειέζκαηα. Ζ εξγαζία 16

23 ζπλερίζηεθε κε έλα πξφγξακκα αλάπηπμεο ζην θέληξν έξεπλαο ελεξγεηαθψλ πφξσλ ησλ Κάησ Υσξψλ ECN. ε ζπλεξγαζία κε ηε βηνκεραλία θαη ην EUT (Eindhoven University of Technology) ε ζεξκηθή απφδνζε βειηηζηνπνηήζεθε πεξαηηέξσ θαη αλαπηχρζεθε κηα ηερλνινγία παξαγσγήο. ην ECN εξεπλήζεθαλ επίζεο κηα άιιε κνξθή PVT, κηα ζπζηνηρία δχν-απνξξνθεηψλ.(helden Wim G. J. van ) Ζ ρξήζε ηεο ζεξκφηεηαο ζε θηήξηα κπνξεί θαηά πξνζέγγηζε λα δηαηξεζεί ζε δχν θχξηεο πεξηνρέο. Καη' αξράο, ε ζεξκφηεηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηαηεξήζεη ηε ζεξκνθξαζία εζσηεξηθψλ ρψξσλ ζε άλεηα επίπεδα ζηηο θξχεο επνρέο. Σν απαξαίηεην πνζφ ζεξκφηεηαο εμαξηάηαη απφ ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη απφ ηηο ζεξκνθπζηθέο ηδηφηεηεο ηνπ θηεξίνπ ελψ ε απαξαίηεηε ζεξκνθξαζία εμαξηάηαη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπζηήκαηνο ζέξκαλζεο. Σα παιαηφηεξα θηήξηα κε έλα ζχζηεκα θεληξηθήο ζέξκαλζεο ρξεηάδνληαη ηηο ζεξκνθξαζίεο C o γηα λα ζηεξίμνπλ ηηο θαηάιιειεο εζσηεξηθέο ζεξκνθξαζίεο. ηα ζχγρξνλα θηήξηα κε ηελ θαιή ζεξκηθή κφλσζε θαη ηελ πςειήο απφδνζεο ηνπνζέηεζε παινπηλάθσλ, κπνξνχλ εληνχηνηο λα εθαξκνζηνχλ ρακειήο ζεξκνθξαζίαο ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο πνπ απαηηνχλ ζεξκνθξαζίεο ηεο ηάμεο ησλ C o, αθφκε θαη ζηα θξχα θιίκαηα. Ζ δεχηεξε θχξηα ρξήζε ηεο ζεξκφηεηαο ζηα θηήξηα είλαη γηα δεζηφ ηξερνχκελν λεξφ. Οη ζεξκνθξαζίεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηε ζέξκαλζε ηνπ ηξερνχκελνπ λεξνχ είλαη πεξίπνπ 60 C. ηηο ζπζηνηρίεο PVT ε ειηαθή ελέξγεηα κεηαηξέπεηαη ζε ζεξκφηεηα κε ηνλ ίδην ηξφπν φπσο ζηνπο ζπκβαηηθνχο ειηαθνχο ζεξκηθνχο ζπιιέθηεο. Ζ πξαγκαηηθή κεηαηξνπή πξαγκαηνπνηείηαη ζηνλ απνξξνθεηή. Σν ρήκα 2-1 δίλεη έλα ζθίηζν ελφο ειηαθνχ ζεξκηθνχ ζπιιέθηε κε ηηο θχξηεο ελεξγεηαθέο ξνέο. Μέξνο ηεο ζεξκφηεηαο πνπ παξάγεηαη ζηνλ απνξξνθεηή ράλεηαη είηε απφ ηελ αθηηλνβνιία είηε απφ ηε κεηαθνξά ζηα γεηηνληθά κέξε. Δάλ ν θαπηφο απνξξνθεηήο είλαη ζε άκεζε επαθή κε ηα γεηηνληθά κέξε, φπσο ζπκβαίλεη ζηνπο απνθαινχκελνπο αθάιππηνπο ζπιιέθηεο θαη ηηο ζπζηνηρίεο PVT, ε απψιεηα ζεξκφηεηαο είλαη ηδηαίηεξε θαη νη ζεξκνθξαζίεο πνπ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ κε ζχγρξνλε απνδεθηή απνδνηηθφηεηα είλαη ζρεηηθά ρακειέο, θνληά ζηελ πεξηβαιινληηθή ζεξκνθξαζία. Οη αθάιππηνη ζπιιέθηεο θαη ζπζηνηρίεο PVT είλαη επνκέλσο πην θαηάιιειεο λα εμππεξεηήζνπλ ηηο εθαξκνγέο ρακειήο ζεξκνθξαζίαο ή ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο, πνπ νδεγνχληαη γεληθά απφ ηηο αληιίεο ζεξκφηεηαο. 17

24 ρήκα 2-1: Κύξηεο ελεξγεηαθέο ξνέο ζε ειηαθό ζεξκηθό ζπιιέθηε (Helden Wim G. J. van ) ηνπο ηππνπνηεκέλνπο ειηαθνχο ζεξκηθνχο ζπιιέθηεο θαη ηνπο θαιπκκέλνπο ζπιιέθηεο PVT, κηα ηνπνζεηείηαη δηαθαλήο θάιπςε επάλσ απφ απνξξνθεηή. Ζ θάιπςε δηαβηβάδεη πεξίπνπ ην 90% ηεο πξνζπίπηνπζαο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, αλάινγα κε ην ρξεζηκνπνηνχκελν πιηθφ. Απηή ε κείσζε ηεο αθηηλνβνιίαο είλαη γηα ηηο πεξηζζφηεξεο εθαξκνγέο ιηγφηεξν ζεκαληηθή απφ ηε επίδξαζε ηεο ζεξκηθήο κφλσζεο ηεο θάιπςεο, πνπ νδεγεί ζε κηα νπζηαζηηθή αχμεζε ζηε ζεξκηθή απφδνζε. Ζ ζεξκηθή απφδνζε εμαξηάηαη άκεζα απφ ηε ζεξκνθξαζία ηνπ ξεπζηνχ ησλ ζπιιεθηψλ, ε νπνία εμαξηάηαη κε ηε ζεηξά ηεο απφ ηε δπλακηθή ηνπ ππνινίπνπ ζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο. Απηφ ζεκαίλεη φηη ν ίδηνο ζπιιέθηεο πνπ ζπλδέεηαη κε ηα δηαθνξεηηθά ζεξκηθά ζπζηήκαηα κπνξεί λα δψζεη απνιχησο δηαθνξεηηθέο κέζεο απνδφζεηο ζπιιεθηψλ. Απφ κηα άιιε άπνςε, επνκέλσο, εάλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπιιεθηψλ ζπκβαδίδνπλ κε ηηο απαηηήζεηο πνπ επηβάιινληαη απφ ην ζχζηεκα, ιακβάλεηαη κηα βέιηηζηε απφδνζε Ήπια γεωθεπμία-εναλλάκηερ θεπμόηηηαρ εδάθοςρ Ζ ζεξκφηεηα ηνπ εδάθνπο πάλσ απφ θάπνην βάζνο παξακέλεη ζηαζεξή θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο θαη ε ζεξκνρσξεηηθφηεηά ηνπ ζεσξείηαη σο έλα παζεηηθφ κέεζν γηα ζέξκαλζε θαη ςχμε ρψξσλ ησλ θηηξίσλ. Γηα λα εθκεηαιιεπηεί θαλείο ηελ ηδηφηεηα απηή ηνπ εδάθνπο απαηηείηαη λα θαηαζθεπάζεη έλα ζχζηεκα ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο. Σν ζχζηεκα απηφ απνηειείηαη ζπλήζσο απφ κία ζεηξά απφ ζακέλνπο ζσιήλεο θαηά κήθνο ελφο θηηξίνπ ή ζακέλνπο θαηαθφξπθα ζην έδαθνο. Έλα κέζν θπθινθνξίαο (ζπλήζσο λεξφ) ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα εμάγεη ζεξκφηεηα απφ ην ζεξκφ πεξηβάιινλ ησλ ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ θαη λα ην απνβάιιεη ζην έδαθνο θαηά ηελ ζεξηλή πεξίνδν θαη ε αληίζεηε δηαδηθαζία ζπκβαίλεη ηνλ Υεηκψλα. Μία αληιία ζεξκφηεηαο κπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε ηνλ ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο γηα λα απμεζεί ε απφδνζή ηνπ. Σα θπξηφηεξα δεδνκέλα εηζφδνπ γηα ηνλ ππνινγηζκφ ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ηα γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπζηήκαηνο, ηα ζεξκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εδάθνπο, ηα ζεξκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζσιήλσλ θαη ε ηππηθή ζεξκνθξαζία ηνπ εδάθνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο. ηηο πξψηκεο κειέηεο παξφκνησλ ζπζηεκάησλ, ρξεζηκνπνηήζεθαλ κνλνδηάζηαηα κνληέια, ηα νπνία αληηθαηαζηάζεθαλ απφ 18

25 δηζδηάζηαηα κνληέια θαηά ηελ δεθαεηία ηνπ 90 γηα λα επηθξαηήζνπλ ηειηθά ηα ζχγρξνλα ηξηζδηάζηαηα κνληέια. Σα κνληέια πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζήκεξα κπνξνχλ λα εθαξκνζζνχλ γηα νπνηναδήπνηε γεσκεηξία δηθηχνπ ζσιήλσλ, θαη λα απνηππψζνπλ κε ηθαλνπνηεηηθή ιεπηνκέξεηα ηηο κεηαβνιέο ηεο ζεξκνθξαζίαο γχξσ απφ ηνπο ζσιήλεο θαη ζην έδαθνο. Δπίζεο, ζπζηήκαηα παξαθνινχζεζεο έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ δνθηκή πξσηνηχπσλ θαηαζθεπψλ κε ελζαξξπληηθά απνηειέζκαηα. (Florides Georgios ). 19

26 Θεξκνθξαζία [ C] ρήκα 2-2 Μεηαβνιή ηεο ζεξκνθξαζίαο κε ην βάζνο (Florides Georgios ) Βάζνο ζην έδαθνο [m] Σύπνη ελαιιαθηώλ ζεξκόηεηαο εδάθνπο. Τπάξρνπλ δχν γεληθνί ηχπνη ελαιιαθηψλ ζεξκφηεηαο εδάθνπο: Ο αλνηθηφο θαη ν θιεηζηφο. ην αλνηθηφ, ην έδαθνο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί άκεζα γηα λα ζεξκάλεη ε λα ςχμεη έλα κέζν ην νπνίν κπνξεί λα ρξεζηκεχζεη απηνχζην γηα ζέξκαλζε ή ςχμε ρψξσλ. Δπίζεο, ζε έλα θιεηζηφ ζχζηεκα, ην έδαθνο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί εκκέζσο κε ηε βνήζεηα ελφο κέζνπ κεηαθνξάο ζεξκφηεηαο ην νπνίν θπθινθνξεί ζε έλα θιεηζηφ ζχζηεκα. Σν πιηθφ απφ ην νπνίν είλαη θαηαζθεπαζκέλν ην θχθισκα απαηηείηαη λα έρεη κεγάιε δηάξθεηα δσήο, αιιά πξέπεη λα επηηξέπεη ηελ δηέιεπζε ηεο ζεξκφηεηαο κε ηθαλνπνηεηηθή απφδνζε. Σππηθφ πιηθφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηνπο θαηαζθεπαζηέο είλαη ην πνιπαηζπιέλην πςειήο ππθλφηεηαο, ην νπνίν είλαη έλα αλζεθηηθφ πιαζηηθφ κε ηηο παξαπάλσ ηδηφηεηεο. Σν πιηθφ απηφ ζπλήζσο ζπλνδεχεηαη απφ εγγχεζε 50 εηψλ. Σν πγξφ ζην θχθισκα είλαη ζπλήζσο λεξφ ή κία πεξηβαιινληηθά αζθαιήο αληηςπθηηθή ιχζε. Άιινη ηχπνη ελαιιαθηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη άκεζα γηα ζέξκαλζε θαη ςχμε ρξεζηκνπνηνχλ ζσιήλεο ραιθνχ ηνπνζεηεκέλνπο ζην ππέδαθνο. Καζψο ην ςπθηηθφ δηνρεηεχεηαη ζην θχθισκα, ε ζεξκφηεηα δηνρεηεχεηαη άκεζα απφ ηνλ ραιθφ ζηε γε. Σν κήθνο ηνπ θπθιψκαηνο εμαξηάηαη απφ έλαλ αξηζκφ απφ παξάγνληεο, φπσο ν ηχπνο ηεο δηάηαμεο ηνπ θπθιψκαηνο, ηα ςπθηηθά θαη ζεξκηθά θνξηία ηνπ θηηξίνπ, ηηο εδαθηθέο ζπλζήθεο, ην θιίκα ηεο πεξηνρήο θαη άιινπο. (Florides Georgios ) Αιολική ενέπγεια ήκεξα ε αηνιηθή ελέξγεηα είλαη κηα απφ ηηο ηαρχηεξα αλαπηπζζφκελεο βηνκεραλίεο ζηνλ ηνκέα ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο. Σν 2005 ν ζηφρνο ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ζηηο ρψξεο ηεο Δπξσδψλεο λα μεπεξάζεη ηα 40 GW, φπσο απηφο δηαηππψζεθε ζηε ιεπθή βίβιν ην 1997, μεπεξάζηεθε θαηά πνιχ. Ζ ελζσκάησζε αλεκνγελλεηξηψλ ζηνπο θνξκνχο ησλ θηηξίσλ είλαη κηα ελδηαθέξνπζα πξννπηηθή. Μηα βξεηαληθή έξεπλα εθηίκεζε ηελ κείσζε ζηηο εθπνκπέο CO 2 απφ κηα παξφκνηα εθαξκνγή ζε 0,75 έσο 2,2 Mt κέρξη ην Σν εχξνο 20

27 απηνχ ηνπ κεγέζνπο εμαξηάηαη πξνθαλψο απφ ηνλ ξπζκφ παξαγσγήο θαη ηνλ ξπζκφ εγθαηάζηαζεο ηέηνησλ εμνπιηζκψλ ζε ππάξρνπζεο αιιά θαη ζε λέεο νηθνδνκέο. (Dayan 2006) Ζ παξαγσγή ελέξγεηαο απφ ηελ εγθαηάζηαζε αλεκνγελλεηξηψλ ζε θηίξηα ελέρεη πνιιέο πξνθιήζεηο ζε ζρέζε κε ηα αληίζηνηρα απηφλνκα ζπζηήκαηα. Δμ νξηζκνχ νη αλεκνγελλήηξηεο βξίζθνληαη ζε πεξηνρή δηαηαξαρψλ φζνλ αθνξά ην ξντθφ πεδίν ηνπ αέξα, ιφγσ ηεο δνκήο ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ην γεγνλφο απηφ κπνξεί λα κεηψζεη ηελ απνδηδφκελε ηζρχ θαη απμήζεη ην θνξηίν γηα ζπζηήκαηα πνπ δελ είλαη ζρεδηαζκέλα λα ιεηηνπξγνχλ ππφ παξφκνηεο ζπλζήθεο. Γηα θνηλσληθνχο ιφγνπο νη αλεκνγελλήηξηεο πξέπεη λα ελζσκαησζνχλ νκαιά ζην θέιπθνο ηνπ θηίζκαηνο, απφ θαηαζθεπαζηηθήο, φζν θαη απφ νπηηθήο πιεπξάο, θαη επίζεο λα παξάγνπλ ηνλ ειάρηζην ζφξπβν. Ζ ηζρχο εμφδνπ πεξηνξίδεηαη απφ ην φξην ηνπ Betz, ην νπνίν εθθξάδεη ην φξην ζηνλ ζπληειεζηή απφδνζεο θαη είλαη ίζν κε 59,3%. Οη θαηαζθεπαζηέο έρνπλ εθαξκφζεη δηάθνξεο ηδέεο θαη ζρέδηα γηα λα επηηχρνπλ απηφ ην φξην. Αλεκνγελλήηξηεο κηθξήο θιίκαθαο θαη απηφλνκεο ηνπξκπίλεο ην πιεζηάδνπλ, αιιά ε ζρεηηθά λέα πεξηνρή ησλ ελζσκαησκέλσλ ζε θηίξηα αλεκνγελλεηξηψλ απέρεη αθφκε πνιχ. Ζ ηζρχο εμφδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη αλάινγε ηνπ ηεηξαγψλνπ ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ, γεγνλφο πνπ εμεγεί ηελ κεγάιε ζεκαζία ηεο νξζήο ηνπνζέηεζεο ηεο αλεκνγελλήηξηαο ζε ζεκείν ψζηε ε ξνή ηνπ αλέκνπ πνπ έξρεηαη ζε επαθή κε απηή λα είλαη ε κέγηζηε δπλαηή. ηηο κειέηεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί θαηά θαηξνχο κε αληηθείκελν ηελ εμέιημε ησλ ελζσκαησκέλσλ ζε θηίξηα αηνιηθψλ ζπζηεκάησλ, έρνπλ δεκηνπξγεζεί κνληέια πνπ πξνζνκνηψλνπλ ηελ ηπξβψδε ξνή πνπ αλαπηχζζεηαη ζηνλ αέξα ππφ παξφκνηεο ζπλζήθεο. Ζ ρξήζε ππνινγηζηηθψλ κνληέισλ ξεπζηνκεραληθήο (CFD-Computational Fluid Dynamics) απνδεηθλχεηαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε ζηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ βέιηηζηε ηνπνζέηεζε αλεκνγελλεηξηψλ ζε νηθνδνκέο. (Dayan ) Σα ζπζηήκαηα αηνιηθήο ελέξγεηαο κε εθαξκνγή ηα θηίξηα κπνξνχλ αλα ρσξηζηνχλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: Ζ πην δεκνθηιήο αθνξά ηηο ηνπξκπίλεο νξηδνληίνπ άμνλα. Οη αλεκνγελλήηξηεο απηήο ηεο θαηεγνξίαο έρνπλ πηέξπγεο πνπ ζηξέθνληαη γχξσ απφ νξηδφληην άμνλα, φπσο νη παξαδνζηαθνί αλεκφκπινη. Δίλαη απφ ηα επηθξαηέζηεξα ζπζηήκαηα θαη έρνπλ θπξηαξρήζεη ζηελ αγνξά απηφλνκσλ ζπζηεκάησλ. Μία ελαιιαθηηθή επηινγή είλαη νη ηνπξκπίλεο θαηαθφξπθνπ άμνλα. Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη πξαγκαηνπνηεζεί ζεκαληηθή πξφνδνο ζ απηή ηε ηερλνινγία κε αλεκνγελλήηξηεο ηχπνπ Sistan (Mueller Gerald ), ηχπνπ Darrieus θαη άιινπο, ελψ έρνπλ γίλεη έξεπλεο πνπ ππνζηεξίδνπλ πσο απνδίδνπλ θαιχηεξα ζε ηπξβψδεο ξντθφ πεδίν, φπσο απηφ ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο(mertens ). Τπάξρνπλ ηέινο θαη νη αλεκνγελλήηξηεο πνπ απνηεινχλ ηκήκα ηνπ θηηξηαθνχ θειχθνπο (BAWT-Building Augmented Wind Turbines), νη νπνίεο είλαη ζρεδηαζκέλεο γηα λα εθκεηαιιέπνληαη ηνλ αέξα πνπ ξέεη κέζα ζην ίδην ην θηίξην. 21

28 Οη κεγαιχηεξεο πξνθιήζεηο ηεο εθαξκνγήο ηεο ηερλνινγίαο ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο ζηα θηίξηα είλαη ε θνηλσληθή απνδνρή ηεο θαη ε πίζηε ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηεο. Σν δήηεκα απηφ αλαιχεηαη ζε δχν θχξηεο πηπρέο, ε κία είλαη ε νπηηθή επίδξαζε ηεο εγθαηάζηαζεο κηαο ηνπξκπίλαο δηακέηξνπ ηεο ηάμεο ησλ δπν κέηξσλ ζηελ νξνθή κηαο νηθνδνκήο θαη ε άιιε είλαη ε θαηαζθεπαζηηθή αζθάιεηα ηεο εγθαηάζηαζεο. Δμ νξηζκνχ κηα αλεκνγελλήηξηα ε νπνία είλαη εγθαηεζηεκέλε ζηνλ θνξκφ ελφο θηίζκαηνο, κεηαδίδεη ζε απηφ δπλακηθά θνξηία. Ζ ηνπνζέηεζε κηαο αλεκνγελλήηξηαο σο εθ ηνχηνπ πξέπεη λα ζπκπεξηιακβάλεη ηελ αλάιπζε απηψλ ησλ θνξηίσλ θαη ηελ επίδξαζε πνπ απηά αζθνχλ ζηνλ ζθειεηφ ηνπ θηηξίνπ θαη ηελ αληνρή ηνπ, θαζψο θαη ζηε δηαβίσζε ησλ ελνίθσλ, θπξίσο φζνλ αθνξά ηελ επίδξαζε ηνπ ζνξχβνπ. Ζ πηζηνπνίεζε θαη νη δνθηκέο ησλ αλεκνγελλεηξηψλ είλαη έλαο ηνκέαο πνπ βξίζθεηαη ζε εμέιημε, θαζψο ε αγνξά φζνλ αθνξά ηα θηίξηα είλαη αθφκε δηζηαθηηθή ζε ζρέζε κε άιιεο εθαξκνγέο φπσο ηα θσηνβνιηατθά θαη ηα ειηαθά-ζεξκηθά ζπζηήκαηα. Πξνο ην παξφλ δελ ππάξρνπλ πξφηππα πνπ λα νξηνζεηνχλ πσο κηα αλεκνγελλήηξηα πξέπεη λα εγθαηαζηαζεί θαη λα ιεηηνπξγήζεη ψζηε λα πεηχρεη ηελ ηζρχ εμφδνπ γηα ηελ νπνία έρεη ζρεδηαζηεί. κσο, ε εθκεηάιεπζε ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο ζην αζηηθφ πεξηβάιινλ έρεη αξθεηά ζεκαληηθά πιεσλεθηήκαηα ηα νπνία κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ κε ηελ ππάξρνπζα ηερλνινγία. Ζ ηνπνζέηεζή ηνπο ζηα δψκαηα κπνξεί λα εθκεηαιιεπηεί ηηο πςειέο ηαρχηεηεο πνπ αλαπηχζζνληαη ζε απηά ηα χςε ελψ θαη ην ίδην ην θηίξην κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα απηφ ηνλ ζθνπφ. Σν θαίξην δήηεκα γηα ηνλ ηνκέα απηφλ είλαη ε αγνξά λα παξέρεη ηηο εγγπήζεηο φζνλ αθνξά ηελ αμηνπηζηία ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ηεο απφδνζεο ησλ ζπζηεκάησλ πνπ εθηηκνχλ νη θαηαζθεπαζηέο. Δίλαη ζεκαληηθφ ψζηε λα θεξδεζεί ε εκπηζηνζχλε ησλ θαηαλαισηψλ θαη λα πξνσζεζνχλ πξντφληα πςειήο πνηφηεηαο. 2.3 Αμηνιόγεζε θύθινπ δσήο ζε θηίξηα Μεθοδολογίερ και ππακηικέρ Οη κειέηεο Αμηνιφγεζεο Κχθινπ Εσήο πνπ ζρεηίδνληαη κε θηίξηα κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο. Απηέο πνπ αθνξνχλ ηα δνκηθά πιηθά θαη ζηνηρεία (BMCC-Building Materials and Component Combinations) θαη απηέο πνπ εζηηάδνπλ ζηηο δηαδηθαζίεο ηεο θαηαζθεπήο (WPC-Whole Process of the Construction). H πιεηνςεθία ησλ κειεηψλ πνπ παξνπζηάζηεθαλ ην δηάζηεκα απφ ην 2000 έσο ην 2007 αλήθεη ζηελ πξψηε θαηεγνξία. εκαληηθφ είλαη ην γεγνλφο πσο νη κειέηεο απηέο δελ είλαη άκεζα ζπγθξίζηκεο θαζψο ππάξρεη 22

29 δηαθνξά ζην ηειηθφ πξντφλ θαη ζε πνιιέο απφ απηέο δελ γίλεηαη αλάιπζε κε βάζε ην θφζηνο. (Ortiz Oscar ). Οη πην πξφζθαηεο κεζνδνινγίεο πνπ ελζσκαηψλνπλ πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο θαη πεξηερφκελε ελέξγεηα ζε δνκηθά πιηθά είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ βηψζηκε αλάπηπμε. Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή πξνθεηκέλνπ λα ην πεηχρεη απηφ εηζήγαγε ηελ πξναηξεηηθή Οινθιεξσκέλε Πνιηηηθή πξντφληνο (Integated Product Policy-IPP). Ζ πνιηηηθή απηή έρεη σο ζθνπφ λα αλαγλσξηζηνχλ ηα πξντφληα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνλ θαηαζθεπαζηηθφ ηνκέα κε ηηο κεγαιχηεξεο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο εζηηάδνληαο ζην ζχλνιν ηνπ θχθινπ δσήο ηνπο θαη απνηειείηαη απφ ηξία βαζηθά ζηάδηα: Σα πξντφληα πεξηβαιινληηθψλ ζπλεπεηψλ (environmental impact products-eipro), ηα πξντφληα πεξηβαιινληηθήο βειηίσζεο (environmental improvement products-impro) θαη ηηο ζπλέπεηεο ηεο πνιηηηθήο (Policy Implications). Οη ζηξαηεγηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ εθαξκνγή ηεο IPP είλαη νη πεξηβαιινληηθέο δειψζεηο ησλ πξντφλησλ (environmental product declarations-epd) θαη ην Ecodesign. H EPD είλαη κία ζηξαηεγηθή πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί γηα εμσηεξηθή επηθνηλσλία θαη έρεη σο ζηφρν λα κεηψζεη ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ελφο πξντφληνο. Οη EPDs πνπ αθνξνχλ ηζηκέλην, μχιν, κέηαιια φπσο ην αινπκίλην βαζίδνληαη ζηελ Αμηνιφγεζε Κχθινπ Εσήο θαη πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εμφξπμε πξψησλ πιψλ, ηελ ρξεζηκνπνηνχκελε ελέξγεηα, ηηο ρεκηθέο νπζίεο, εθπνκπέο ζε αέξα, έδαθνο θαη λεξφ θαη παξαγσγή απνξξηκκάησλ. Απφ ηελ άιιε ην Ecodesign αθνξά ηελ ζρέζε ελφο πξντφληνο κε ην πεξηβάιινλ. To Ecodesign επίζεο ζπγθεληξψλεη ηερληθέο γηα ηελ κείσζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ζε δηάθνξα ζηάδηα ηνπ θχθινπ δσήο. (Ortiz Oscar ) Παξάδεηγκα αλάπηπμεο κνληέινπ Αμηνιόγεζεο Κύθινπ Εσήο ζηελ Κίλα ηελ Λατθή Γεκνθξαηία ηεο Κίλαο ηα δεδνκέλα απφ ηηο πεξηβαιινληηθέο ζπλέπεηεο ησλ θαηαζθεπαζηηθψλ έξγσλ δελ έρνπλ θαηαγξαθεί επαξθψο ιφγσ ηεο κε νινθιεξσκέλεο ζηαηηζηηθήο απνγξαθήο ηνπο. ε απηή ηε βάζε πξαγκαηνπνηήζεθε ην 2010 κία πξνζπάζεηα γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο θαηαλαιηζθφκελεο ελέξγεηαο θαη γεληθφηεξα ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ζηελ θαηαζθεπή κε ηελ βνήζεηα ελφο κνληέινπ Αμηνιφγεζεο Κχθινπ Εσήο ην νπνίν αθνξνχζε 24 νηθνλνκηθνχο ηνκείο δξαζηεξηφηεηαο φπνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ πεξηβαιινληηθά θαη νηθνλνκηθά ζηνηρεία απφ ην (Chang Yuan 2010) Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ νηη ε ελέξγεηα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζε έξγα θαηαζθεπαζηηθνχ ραξαθηήξα απνηέιεζε ην έλα έθην ηεο ζπλνιηθήο δαπαλεζείζαο ελέξγεηαο γηα ην ίδην έηνο θαη έσο ην 2015 ην αλάινγν πνζνζηφ πξνβιέπεηαη λα θηάζεη ην έλα πέκπην. 23

30 ρήκα 2-3: Δλδεηθηηθέο ηάζεηο ηεο πεξηερόκελεο ελέξγεηαο θαη ησλ πεξβαιινληηθώλ εθπνκπώλ ζηνλ θαηαζθεπαζηηθό ηνκέα ζηελ Κίλα (Chang Yuan ) Δθαξκνγή ηεο Αμηνιόγεζεο Κύθινπ Εσήο ζε νηθνγελεηαθή νηθία ζην Πηεκόληε ηεο Ηηαιίαο γηα ηελ πξνώζεζε βηώζηκσλ θαηαζθεπαζηηθώλ ιύζεσλ Μία νηθνγελεηαθή νηθία ρακειήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ζην Πηεκφληε ηεο Ηηαιίαο βξαβεχηεθε σο παξάδεηγκα πξνο κίκεζε φζνλ αθνξά ηελ νξζνινγηθή ρξήζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Με ζθνπφ ηελ επηβεβαίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ ελαιιαθηηθψλ θαηαζθεπαζηηθψλ ιχζεσλ πνπ πηνζεηήζεθαλ ζην ελ ιφγσ θηίζκα πξαγκαηνπνηήζεθε κία κειέηε Αμηνιφγεζε Κχθινπ Εσήο. Γφζεθε ηδηαίηεξε έκθαζε ζηα ζελάξηα ηειηθήο απφζεζεο θαζψο είλαη εθείλα ζηα νπνία γίλνληαη θαηά θαλφλα νη θπξηφηεξεο πξνζεγγίζεηο θαη παξηεξνχληαη νη βαζηθφηεξεο ειιείςεηο δεδνκέλσλ. (Blengini Gian Andrea ) Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ ηελ επηθξάηεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζπλεπεηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ παξαγσγή θαη ηελ δηαρείξηζε ησλ δνκηθψλ πιηθψλ, ελψ νη εξγαζίεο ζπληήξεζεο έπαημαλ επίζεο πξσηεχνληα ξφιν. Ζ ζπλεηζθνξά ησλ ζηαδίσλ ηεο θαηαζθεπήο, ηνπ εμνπιηζκνχ παληφο είδνπο θαη ησλ κεηαθνξψλ ήηαλ ειάζζνλνο ζεκαζίαο. Δπίζεο πξνέθπςε ην θαίξην δπλακηθφ ηεο εθαξκνγήο ηεο αλαθχθισζεο. 24

31 ρήκα 2-4: Οηθνγελεηαθή νηθία ρακειήο θαηαλάισζεο ζην Πηεκόληε ηεο Ηηαιίαο ρήκα 2-5 Αλάιπζε ζπλεηζθνξάο ησλ ππνζπζηεκάησλ Κύθινπ Εσήο. Οη επηκέξνπο δείθηεο έρνπλ σο εμήο: LEH lowenergy house-νηθία ρακειήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο, SH standard house-ηππηθή νηθία, CED cumulative energy demand-ζπζζσξεπκέλε δήηεζε ελέξγεηαο, NRE non-renewable energy-ελέξγεηα από κε αλαλεώζηκεο πεγέο, GWPf global warming potential fossil+biogenic-δπλακηθό παγθόζκηαο ππεξζέξκαλζεο, ODP ozone depletion potential-δπλακηθό κείσζεο ηνπ όδνληνο, AP acidification potential-δπλακηθό νμηληζκνύ, EP eutrophication potential-δπλακηθό επηξνθηζκνύ, POCP photochemical ozone creation potential-δπλακηθό δεκηνπξγίαο θσηνρεκηθνύ Όδνληνο (Blengini Gian Andrea ) Παξάδεηγκα εθαξκνγήο κειέηεο Αμηνιόγεζεο Κύθινπ Εσήο ζε πνιπθαηνηθία ζηε νπεδία Ζ ελ ιφγσ κειέηε αθνξά κία ηππνπνηεκέλε πνιπθαηνηθία ηεο νπεδίαο βαζηζκέλε ζην κνληέιν Moderna hus γηα κία νηθνδνκή ηξηψλ έσο νθηψ νξφθσλ. Σν κνληέιν απηφ πεξηιακβάλεη κία ηππνπνηεκέλε θαη βηνκεραλνπνηεκέλε δηαδηθαζία παξαγσγήο ησλ ζηνηρείσλ θαη κία ζεηξά απφ ηππνπνηεκέλεο θαηαζθεπαζηηθέο ιχζεηο θαη πξντφληα. (Glaumann Mauritz ) Σν ελ ιφγσ θηίζκα πεξηιακβάλεη: Πξνθαηαζθεπαζκέλεο ιχζεηο κε φςεηο ζάληνπηηο, ρσξίζκαηα δηακεξηζκάησλ απφ κπεηφλ θαη πξνθαηαζθεπαζκέλα πάλειο δφκαηνο. Δληαίν ζχζηεκα αεξηζκνχ Αληιία ζεξκφηεηνο κε αλάθηεζε ζεξκφηεηνο θαη αλεμάξηεηε ζέξκαλζε Γηαλνκή δεζηνχ λεξνχ ρξήζεο κε αλεμάξηεηε ζέξκαλζε Πξνθαηαζθεπαζκέλν ειεθηξηθφ ζχζηεκα 25

32 BMS γηα αεξηζκφ θαη ζέξκαλζε Πνιπζηεξίλε γηα εμσηεξηθή κφλσζε Μέζν U-value: 0,46 W/m 2 ρήκα 2-6: Πξννπηηθό ζρέδην ελόο νξόθνπ ηεο ηππνπνηεκέλεο ζνπεδηθήο πνιπθαηνηθίαο ηύπνπ Gronskar (Glaumann Mauritz ) ρήκα 2-7: Σα πνζά ελέξγεηαο θαη ηα θπξηόηεξα δνκηθά πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, θαζώο θαη νη δπλαηέο ζπλέπεηεο ζηη θαηλόκελν ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ 50 εηώλ ηεο δηάξθεηαο δσήο ηεο πνιπθαηνηθίαο Gronskar. (Glaumann Mauritz ) Παξάδεηγκα εθαξκνγήο Αμηνιόγεζεο Κύθινπ Εσήο ζε πνιπόξνθν θηίξην γξαθείσλ ζηελ Σατιάλδε ηελ Σατιάλδε εθαξκφζηεθε ην κνληέιν ηεο Αμηνιφγεζεο Κχθινπ Εσήο Δηζφδνπ Δμφδνπ ζε νπξαλνμχζηε 38 νξφθσλ κε θχξηα ρξήζε γξαθεία ζην εκπνξηθφ θέληξν ηεο Μπαλθφγθ. Ο ζθειεηφο ηνπ θηηξίνπ είλαη απφ νπιηζκέλν ζθπξφδεκα, ε δηάξθεηα δσήο ηνπ εθηηκάηαη ζε 50 έηε θαη ν ζπλνιηθφο ηνπ φγθνο είλαη 9,120,000 m 3. Σα δεδνκέλα γηα ηελ κειέηε πξνήιζαλ θπξίσο απφ θπβεξλεηηθέο πεγέο. (Oyeshola F. Kofoworola ) 26

33 ρήκα 2-8: Πνζνζηό κεξηδίνπ ησλ ρξεζηκνπνηεκέλσλ πιηθώλ ζε πεξηβαιινληηθέο εθπνκπέο (θάζε θαηαζθεπήο) (Oyeshola F. Kofoworola ) ρήκα 2-9: Φάζεηο θύθινπ Εσήο θαη ζπλεηζθνξά ηνπο ζηηο εθπνκπέο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα (Oyeshola F. Kofoworola ) 27