ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ << ΕΥΘΥΝΗ ΜΙΣΘΩΤΟΥ ΛΟΓΩ ΠΛΗΜΜΕΛΟΥΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ>>

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ << ΕΥΘΥΝΗ ΜΙΣΘΩΤΟΥ ΛΟΓΩ ΠΛΗΜΜΕΛΟΥΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ>>"

Transcript

1 1. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ << ΕΥΘΥΝΗ ΜΙΣΘΩΤΟΥ ΛΟΓΩ ΠΛΗΜΜΕΛΟΥΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ>> ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ- ΑΝΤΩΝΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΕΡΗ (ΑΜ ) ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Δ. ΖΕΡΔΕΛΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016

2 2 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΚ Αστικός Κώδικας ΑΠ Άρειος Πάγος αριθμ. αριθμός αρθρ. άρθρο Αρμ. Αρμενόπουλος βλ. βλέπε Δ Δίκη ΔΕΕ Δίκαιο επιχειρήσεων και εταιριών ΔΕΝ Δελτίον Εργατικής Νομοθεσίας Επ. Επόμενα Επιθ.ΑσφΕργ Επιθεώρησις Ασφαλιστικού και Εργατικού Δικαίου ΕιρΑθ Ειρηνοδικείο Αθηνών ΕφΑΘ Εφετείο Αθηνών ΕφΘεσ Εφετείο Θεσσαλονίκης Εεργ Επιθεώρηση Εργατικου Δικαιου ΕλλΔνη Ελληνική δικαιοσύνη ΕΜετΔ Επιθεώρηση Μεταναστευτικού Δικαίου επ. επόμενα ΕρμΝομ Ερμηνεία-Νομολογία ΚΠολΔ Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας Κ.α. Και άλλα κτλ. και λοιπά ΜονΠρΓιανν Μονομελές Πρωτοδικείο Γιαννιτσών ν Νόμος ΟλΑΠ Ολομέλεια Αρείου Πάγου ό.π. όπως παραπάνω παρ. Παράγραφος Π.Δ. Προεδρικό Διάταγμα ΠολΠρΚατ Πολυμελές Πρωτοδικείο Κατερίνης σελ. σελίδα Σ Σύνταγμα ΣΕΑΚ Σύντομη Ερμηνεία Αστικού Κώδικα ΤΝΠ Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών ΝΟΜΟΣ ΧρΙΔ Χρονικά Ιδιωτικού Δικαίου

3 3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...σελ ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΩΜΑΛΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ...σελ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΤΑΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ...σελ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΜΙΣΘΩΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 652ΑΚ...σελ Η ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΥΘΥΝΗΣ...σελ Η αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη- επιχειρηματική σφαίρα- επιχειρηματικός κίνδυνος... σελ Η αρχή της καλής πίστης και η υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη...σελ Η κοινωνική και νομική λειτουργία του μισθού-δυσαναλογία μισθούζημίας...σελ Η ατέλεια της ανθρώπινης φύσης...σελ Οι επιρρεπείς σε ζημία εργασίες...σελ Η ασφάλιση του εργοδότη κατά του κινδύνου πρόκλησης ζημιών...σελ Η ΝΟΜΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΥΘΥΝΗΣ...σελ H ένσταση συνυπαιτιότητας του άρθρου 300ΑΚ...σελ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ...σελ Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ...σελ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΠΛΗΜΜΕΛΟΥΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ...σελ Διάκριση πλημμελούς εκπλήρωσης από μη εκπλήρωση...σελ Ειδικότερα, οι συνέπειες για τον μισθωτό στην πλημμελή εκπλήρωση της παροχής...σελ Το ζήτημα των ποινικών ρητρών...σελ Ευθύνη έναντι τρίτων...σελ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ...σελ ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ...σελ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ...σελ 81-83

4 4 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σχετικά με το δίκαιο της αστικής ευθύνης, ισχύει η αρχή της πταισματικής ευθύνης, κατά το άρθρο 330 ΑΚ και ειδικότερα η αρχή του <<όλα ή τίποτα>> 1, αυτό δηλαδή πρακτικά σημαίνει ότι ο οφειλέτης της σύμβασης, εφόσον ζημίωσε τον αντισυμβαλλόμενο του και εφόσον βαρύνεται με δόλο ή αμέλεια και συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις 2 της ευθύνης προς αποζημίωση είναι υποχρεωμένος να καλύψει καταρχήν το σύνολο της ζημίας που υπέστη ο τελευταίος, ανεξάρτητα του βαθμού πταίσματος του, είτε δηλαδή αυτός βαρύνεται με δόλο είτε με αμέλεια, ίδια θα είναι δηλαδή η αστική του μεταχείριση, με το σκεπτικό ότι σκοπός της αποζημίωσης είναι η αποκατάσταση της ζημίας του ζημιωθέντος και όχι η τιμωρία ή η επιβολή κυρώσεων στον ζημιώσαντα. Η μεταφορά της ως άνω αρχής αυτούσιας στη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 3, δυνάμει του άρθρου 652 ΑΚ και δη στην ευθύνη του μισθωτού λόγω πλημμελούς εκπλήρωσης της ανατεθείσας σε αυτόν εργασίας οδηγεί σε ανεπιεική αποτελέσματα, τα οποία αντιλήφθηκε από νωρίς η θεωρία του εργατικού δικαίου. Για αυτό το λόγο έχουν διατυπωθεί στην εργατοδικαιική θεωρία 4, αλλά και νομολογία διεθνώς 5 απόψεις 1 Η αρχή του << όλα ή τίποτα>> διαπνέει όλο το δίκαιο της αστικής ευθύνης, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ενδοσυμβατική ευθύνη, για αδικοπρακτική ευθύνη ή ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις. 2 Βλ Γεωργιάδης Απ., Ενοχικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος,1999, σελ 132, ήτοι: ζημία, νόμιμος λόγος ευθύνης και αιτιώδης συνάφεια μεταξύ τους. 3 Βλ Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978, σελ 456, Ο περιορισμός της ευθύνης του μισθωτού δεν εφαρμόζεται στις συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών, γιατί εκεί λείπει το στοιχείο του εξουσιασμού και της εξαρτήσεως όχι μόνο στη διαδικασία εκτελέσεως της εργασίας, αλλά σε ολόκληρο το πεδίο της σύμβασης. 4 Βλ Αγαλλόπουλος Χ. Εργατικόν Δίκαιον, Σχέσις Εργασίας, 1958, σελ 103, 104 Γκούτος, Ζημίες του εργοδότη προξενούμενες από τον μισθωτό, ΔΕΝ 2003, 1497 Διαμαντόπουλος, Απαλλαγή από την αστική ευθύνη και εργασιακή σχέση, Το παράδειγμα των οδηγών του Ο.Α.Σ.Θ στην ελληνική νομολογία, Αρμενόπουλος 1989, σελ 1197 επ. Ζερδελής Δ., Ευθύνη μισθωτού λόγω πλημμελούς εκπλήρωσης, ΕλλΔνη 2015, σελ 344 επ. Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ 587 επ, υπ αριθμ επ Καποδίστριας Ι., ΕρμΑΚ, άρθρο 652 υπ αριθμ. 5 Καρακατσάνης Αλ.- Γαρδίκας Στ., Ατομικό Εργατικό Δίκαιο, 1995, σελ 239 επ Κουκιάδης Ι. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις και το Δίκαιο της Ευελιξίας της

5 5 σχετικά με τον περιορισμό της ευθύνης του εργαζομένου έναντι του εργοδότη του για ζημίες προκληθείσες κατά την εκτέλεση της εργασίας του. Ανεξάρτητα από τις διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με τη δογματική θεμελίωση και την έκταση του πεδίου εφαρμογής της, θεωρείται αναγκαία η ερμηνευτική προσέγγιση του κανόνα του άρθρου 652ΑΚ για την άμβλυνση των ανεπιεικών συνεπειών του. Στην παρούσα εργασία γίνεται προσπάθεια να αναφερθούν οι προϋποθέσεις ευθύνης του μισθωτού για αποζημίωση του εργοδότη του για προκληθείσες σε αυτόν ζημίες κατά την εκτέλεση της εργασίας του και οι συνέπειες αυτής κατά το άρθρο 652 ΑΚ, καθώς και να αναφερθούν οι λόγοι εκείνοι που υπαγορεύουν την ερμηνευτική προσέγγιση του άρθρου 652 ΑΚ από τη σκοπιά του μετριασμού της ευθύνης του εργαζομένου, για λόγους όπως: ο επιχειρηματικός κίνδυνος, η δυσαναλογία μισθού και ζημίας, η φύση της εργασίας σε συνδυασμό με τις συνθήκες τέλεσης αυτής κ.α. 2 ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΩΜΑΛΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 287 ΑΚ, 288 ΑΚ, 335 ΑΚ, 340 ΑΚ, 380 ΑΚ, 383 ΑΚ, προκύπτει ότι ο νόμος ρυθμίζει τις περιπτώσεις ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής, δηλαδή τις περιπτώσεις εκείνες που η ενοχή δεν οδηγείται φυσιολογικά σε Εργασίας, 2014, σελ 640 επ Λεβέντη/Παπαδημητρίου, Ατομικό Εργατικό Δίκαιο, 2011, σελ 358 επ Ληξουριώτης Ι., Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2013, σελ 274 Μαυρίδης, Ευθύνη μισθωτού έναντι του εργοδότου δια προξενουμένας ζημίας, ΕΕργΔ 1958, 505 επ. Μπουμπουχερόπουλος Π., Η ευθύνη του εργαζομένου, ο επιχειρηματικός κίνδυνος του εργοδότη, τα διδάγματα της κοινής πείρας και ο μοναχικός δρόμος του Αρείου Πάγου, Σχόλιο στις Α.Π. 729/2015 και 1253/2014, ΕΕργΔ 2015, σελ 1134 επ., Παπαμιχαήλ,Η ευθύνη του εργαζομένου (μισθωτού) για ζημία που προκαλεί στον εργοδότη,αρμενόπουλος 1997, 876 επ Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978 σελ 22 επ. Τραυλός-Τζανετάτος σε ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλο,, 1980, άρθρο 652, υπ αριθμ. 77 επ 5 Βλ Ζερδελής Δ.,ο.π.ΕλλΔνη 2015, σελ 344, υποσημ. 2 Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ 594, υποσημ. 59α, όπου και η αναφορά σε γερμανική και γαλλική νομολογία Μαυρίδης, Ευθύνη μισθωτού έναντι του εργοδότου δια προξενουμένας ζημίας, ΕΕργΔ 1958, 511 επ, όπου η παραπομπή σε γερμανική νομολογία σχετικά με τη μειωμένη ευθύνη των μαθητευόμενων Μπουμπουχερόπουλος Π.,ο.π.ΕΕργΔ 2015, σελ 1134 Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978 σελ 29 υποσημ. 27, όπου και αναφορές σε γαλλική, ιταλική, γερμανική, ελβετική και αυστριακή θεωρία και νομολογία.

6 6 απόσβεση, ήτοι με εκπλήρωση των υποχρεώσεων του οφειλέτη και αντίστοιχη ικανοποίηση των δικαιωμάτων του δανειστή. Αυτό συμβαίνει όταν ο οφειλέτης δεν μπορεί (αδυνατεί) ή καθυστερεί να εκπληρώσει την παροχή του ή όταν παραβιάζει με άλλο τρόπο τις υποχρεώσεις του. Προβλήματα στην εξέλιξη της ενοχής δημιουργούνται επίσης, όταν ο δανειστής παρεμποδίζει με τη συμπεριφορά του την εκπλήρωση της παροχής 6. Ειδικότερα, μορφές ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής συνιστούν οι: α) η αδυναμία παροχής 7 και β) η υπερημερία του οφειλέτη 8. Οι δύο αυτές περιπτώσεις ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής επιφέρουν κυρώσεις για τον οφειλέτη και αντιστοίχως δικαιώματα για το δανειστή υπό τη μορφή της δημιουργίας αξίωσης αποζημίωσης, δικαιώματος υπαναχώρησης ή απαλλαγής από την αντιπαροχή, τοκογονίας, μετατόπισης της ευθύνης για τα τυχηρά, κτλ Ωστόσο, η αδυναμία παροχής και η υπερημερία του οφειλέτη δεν εξαντλούν τις περιπτώσεις ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής εξαιτίας του οφειλέτη, καθώς μπορούν να συμβούν και τα ακόλουθα, ήτοι: α) ο οφειλέτης παρότι η παροχή είναι δυνατή, να αρνείται άμεσα (ρητά) ή έμμεσα (με τη συμπεριφορά του) να την εκπληρώσει, β) να εκπληρώσει την παροχή, αλλά η εκπλήρωση να είναι πλημμελής, δηλαδή να μην είναι η 6 Βλ Γεωργιάδης Απ.,ο.π.,σελ Βλ Γεωργιάδης Απ., ο.π.σελ 228,όπου και αναφέρεται ότι : << Πρόκειται για την πιο ακραία περίπτωση ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής, κατά την οποία ο οφειλέτης αδυνατεί κατά τον χρόνο εκπλήρωσης της παροχής να την εκπληρώσει από λόγους υποκειμενικούς (δηλαδή αδυνατεί μόνο ο συγκεκριμένος οφειλέτης να εκπληρώσει την παροχή) ή αντικειμενικούς (δηλαδή δεν μπορεί κανείς να την εκπληρώσει), φυσικούς (δηλαδή οφείλεται σε φυσικά αίτια όπως η πυρκαγιά,πλημμύρα κλπ) ή νομικούς (δηλαδή οφείλεται σε νομικά γεγονότα, όπως η κατάσχεση, προηγούμενη μεταβίβαση του πράγματος σε άλλον κλπ.)>>.φίλιος Π., Ενοχικό Δίκαιο Γενικό Μέρος, 2007, σελ Βλ Γεωργιάδης Απ.,ο.π.,σελ 228,όπου και αναφέρεται ότι : << Είναι η εκ μέρους του οφειλέτη υπαίτια καθυστέρηση εκπλήρωσης της παροχής. Προϋποθέσεις της υπερημερίας του οφειλέτη είναι: α) να υπάρχει καθυστέρηση στην εκπλήρωση της παροχής και β) η καθυστέρηση να οφείλεται σε υπαιτιότητα του οφειλέτη. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι για να γίνει λόγος για καθυστέρηση εκπλήρωσης πρέπει (α) η παροχή να είναι δυνατή και (β) το χρέος να είναι ληξιπρόθεσμο: Αν η παροχή είναι κατά τη λήξη του χρέους αδύνατη, δεν τίθεται θέμα υπερημερίας αλλά εφαρμόζονται οι διατάξεις για την αδυναμία της παροχής.εξάλλου, αν το χρέος δεν είναι ακόμη ληξιπρόθεσμο, δεν μπορεί να γίνει λόγος για καθυστέρηση και άρα για υπερημερία του οφειλέτη>>.

7 7 προσήκουσα, γ) να εκπληρώσει προσηκόντως και εμπροθέσμως την κύρια παροχή, αλλά να παραβιάσει κάποια από τις παρεπόμενες υποχρεώσεις, δ) να εκπληρώσει εγκαίρως και προσηκόντως μια (ή περισσότερες) από τις κύριες παροχές, αλλά να αδυνατεί ή αρνείται ή καθυστερεί να εκπληρώσει την άλλη (ή άλλες), ε) εάν η παροχή συνίσταται σε παράλειψη, να παραβιάσει με θετική ενέργεια άπαξ ή επανειλημμένα την υποχρέωσή του. Οι ως άνω περιπτώσεις δεν υπάγονται μεν στην έννοια της αδυναμίας της παροχής ούτε και της υπερημερίας του οφειλέτη, αλλά χαρακτηρίζονται με τον συνεκδοχικό όρο <<λοιπές παραβάσεις της ενοχής>> ή <<θετικές παραβάσεις της ενοχής>>. Στην επιστήμη και στη νομολογία έχει επικρατήσει για τον χαρακτηρισμό αυτών των περιπτώσεων ο όρος <<πλημμελής εκπλήρωση>> 9. Η περίπτωση της πλημμελούς εκπλήρωσης, δε, κατά την οποία η παροχή εκπληρώνεται μεν, αλλά όχι προσηκόντως, δεν ρυθμίζεται ευθέως από τον ΑΚ, γίνεται όμως δεκτό ότι εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις για την αδυναμία παροχής και την υπερημερία 10. Εφαρμογή των όσων εκτέθηκαν παραπάνω συναντάται και στο χώρο του εργατικού δικαίου. Ειδικότερα, η μη εκπλήρωση ή η πλημμελής εκπλήρωση της κύριας συμβατικής υποχρέωσης του μισθωτού για παροχή εργασίας, επιφέρει καταρχήν τις συνέπειες που προβλέπονται από τις διατάξεις του γενικού μέρους του ενοχικού δικαίου για τη μη εκπλήρωση ή την πλημμελή εκπλήρωση της παροχής 11. Οι κανόνες όμως αυτοί που διέπουν την ανώμαλη εξέλιξη της ενοχής, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της σύμβασης εργασίας, (όπως θα δούμε στην συνέχεια), υφίστανται τροποποιήσεις είτε από την εργατική νομοθεσία είτε από διατάξεις του ειδικού ενοχικού δικαίου που 9 Βλ Γεωργιάδης Απ., ο.π. σελ 229 Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ 575 Σταθόπουλος, Γενικό Ενοχικό Δίκαιο Ι,2004, σελ 1103 Φίλιος Π., ο.π., σελ Βλ Γεωργιάδης Απ., ο.π., σελ 230 Σταθόπουλος, ο.π., σελ 1103, όπου και αναφέρεται η κρατούσα άποψη κατά την οποία το κενό αυτό αναπληρώνεται με αναλογία δικαίου θεμελιώνοντας την ευθύνη του οφειλέτη στα άρθρα 288ΑΚ και 330 ΑΚ και στο γενικότερο πνεύμα της νομοθεσίας που εκδηλώνεται σε αυτές τις διατάξεις Φίλιος Π.ο.π., σελ Βλ Ληξουριώτης Ι., Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2013, σελ 272

8 8 ρυθμίζουν ειδικότερα τη σύμβαση εργασίας 12, ιδίως για την ευθύνη του στην περίπτωση πλημμελούς εκπλήρωσης, κρίσιμη δε είναι η διάταξη του αρθρ. 652 ΑΚ 13. Για πλημμελή εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεων του εργαζομένου γίνεται λόγος όταν αυτός εκπληρώνει μεν την κύρια συμβατική του υποχρέωση που συνίσταται στην παροχή της εργασίας, αλλά πλημμελώς 14 είτε από άποψη έντασης της εργασίας είτε από άποψη ποιότητάς της, καθώς και όταν αθετεί παρεπόμενες υποχρεώσεις του 15. Για παράδειγμα 16 περιπτώσεις πλημμελούς εκπλήρωσης της συμφωνηθείσας εργασίας αποτελούν: α) η αμελής συμπεριφορά του μισθωτού στην συντήρηση των μηχανημάτων της επιχείρησης, με αποτέλεσμα ασυνήθιστη φθορά σε αυτά, β) ο εργαζόμενος ως οδηγός φορτηγού παραλείπει να ελέγξει τη στάθμη λαδιού, με αποτέλεσμα την πρόκληση βλάβης στον κινητήρα, γ) παραβίαση υποχρέωση πίστης μέσω της ανακοίνωσης απορρήτων την επιχείρησης σε τρίτους κ.α. Συμπερασματικά, στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι στην περίπτωση,που κριθεί ότι ο μισθωτός υπαιτίως (είτε από δόλο είτε από αμέλεια) εκτέλεσε πλημμελώς την εργασία του, επέρχονται στο πρόσωπο του κατά βάση οι συνέπειες των γενικών διατάξεων του ΑΚ, προσαρμοσμένες βέβαια στο πεδίο του εργατικού δικαίου, χωρίς όμως πολλές διαφοροποιήσεις. 3 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΤΑΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ Ιδιαίτερη σημασία για την υπαιτιότητα και την υποχρέωση του οφειλέτη προς αποζημίωση του δανειστή έχουν οι διατάξεις των άρθρων 288 και 330 ΑΚ, στα οποία και ορίζονται αντίστοιχα τα ακόλουθα: << ο οφειλέτης έχει υποχρέωση να εκπληρώσει την παροχή όπως απαιτεί η καλή πίστη, αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά 12 Βλ Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ Βλ σχετικά με το άρθρο 652 ΑΚ στη 4 14 Βλ Ζερδελή, ο.π. σελ 580 Βλαστός Στ., Ατομικό Εργατικό Δίκαιο, Ατομική Σύμβαση-Σχέση Εργασίας, 2012, σελ Βλ ΑΠ 247/2012 ΕΕΔ, 72, 680, << πλημμελή εκπλήρωση συνιστά και η μη τήρηση καλής συμπεριφοράς προς τους συναδέλφους >>. 16 Βλ περισσότερα παραδείγματα σε Ζερδελή, ο.π. σελ 580 Βλαστός ο.π. σελ 302

9 9 ήθη>> και <<ο οφειλέτης ενέχεται, αν δεν ορίστηκε κάτι άλλο, για κάθε αθέτηση της υποχρέωσης του από δόλο ή αμέλεια, δική του ή των νόμιμων αντιπροσώπων του. Αμέλεια υπάρχει όταν δεν καταβάλλεται η επιμέλεια που απαιτείται στις συναλλαγές>>. Από τον συνδυασμό δηλαδή των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι ο οφειλέτης έχει υποχρέωση καταρχάς να εκπληρώσει την παροχή πλήρως και εγκαίρως αλλά και επιπλέον να λάβει υπόψη του τα συμφέροντα του δανειστή και να παραλείπει καθετί που θα μπορούσε να τον ζημιώσει, διαφορετικά παραβιάζοντας είτε την κύρια υποχρέωση του είτε την παρεπόμενη γεννάται υποχρέωση να αποζημιώσει καταρχήν το σύνολο της ζημίας του δανειστή. Ειδικότερα, στον αστικό κώδικα ισχύει ο γενικός κανόνας της πλήρους ευθύνης για κάθε πταίσμα (omnis culpa- άρθρο 330 ΑΚ) και αποτελεί το θεμέλιο της αστικής ευθύνης στο ισχύον σύστημα αποζημιώσεων. Εκείνος δηλαδή που προξένησε ζημία σε άλλον ευθύνεται σε αποζημίωση εάν είναι υπαίτιος για αυτήν, δηλαδή αν υπάρχει ψυχικός σύνδεσμος 17 του προξενήσαντος τη ζημία με την πράξη που προκάλεσε τη ζημία, ο δε βαθμός του πταίσματος (δόλος, βαριά/ ελαφρά αμέλεια) 18 είναι κατ αρχήν αδιάφορος. Από τη διάταξη του άρθρου 298 εδ α ΑΚ στο οποίο ορίζεται ότι : << Η αποζημίωση περιλαμβάνει τη μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του δανειστή (θετική ζημία) 19, καθώς και το διαφυγόν κέρδος 20 >>, διαπιστώνει κανείς ότι οι συντάκτες του αστικού κώδικα υιοθέτησαν την αρχή <<όλα ή τίποτε>>, ακολουθώντας την παράδοση του προϊσχύσαντος βυζαντινορωμαϊκού δικαίου 21 και η οποία καθιστά 17 Βλ Γεωργιάδη, ο.π. σελ Βλ Γεωργιάδη, ο.π. σελ 241 επ., σχετικά με τις διακρίσεις του βαθμού πταίσματος. 19 Με τον όρο <<θετική ζημία>> εννοείται η μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του ζημιωθέντος, η οποία μπορεί να συνίσταται είτε σε μείωση του ενεργητικού είτε σε αύξηση του παθητικού της περιουσίας. 20 Το διαφυγόν κέρδος συνίσταται στην ματαίωση της αύξησης του ενεργητικού ή μείωσης του παθητικού της περιουσίας, η οποία θα επέρχοταν αν δεν λάμβανε χώρα το ζημιογόνο γεγονός. Βλ αναλυτικά άρθρο 298 εδ β ΑΚ. 21 Βλ Σαϊτάκης Κ., <<Περιστολή της αποζημίωσης κατ απόκλιση από την αρχή <<όλα ή τίποτε>> με βάση τη γενική ρήτρα της καλής πίστης>>, Εφαρμογές Αστικού Δικαίου, 2015, σελ 702 επ.<< Το προϊσχύσαν βυζαντινορωμαϊκο δίκαιο ακολούθησε την αρχή <<όλα ή τίποτε>> στο δίκαιο της αποζημίωσης, καθορίζοντας παγίως την αποζημίωση ανεξαρτήτως των συντρεχουσών περιστάσεων, ώστε να παρέχεται στον ζημιωθέντα ο,τι χρειάζεται προς πλήρη ανόρθωση της ζημίας του. Εφόσον δηλαδή συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για τη γένεση της ευθύνης προς αποζημίωση, η αποκατάσταση της ζημίας έπρεπε να είναι σε κάθε περίπτωση πλήρης >>.

10 10 το όλο σύστημα αστικής ευθύνης ανελαστικό 22. Στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι ο αστικός κώδικας όσον αφορά την ενοχή αποζημίωσης από αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων, έρχεται σε αντίθεση με τον ελβετικό κώδικα των ενοχών 23, ο οποίος αποτέλεσε το βασικό νομοθετικό πρότυπο των περί αδικοπραξιών διατάξεων του ελληνικού αστικού κώδικα. Βέβαια σε ορισμένες περιπτώσεις ο ΑΚ κυρίως για λόγους επιείκειας περιορίζει την έκταση της αποζημίωσης, όμως οι περιπτώσεις αυτές έχουν εξαιρετικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν αναιρούν την αρχή της πλήρους ευθύνης για κάθε πταίσμα. Συμπερασματικά: Στο ελληνικό αστικό δίκαιο, λοιπόν, για την ευθύνη προς αποζημίωση ανεξάρτητα του νομίμου λόγου ευθύνης (είτε πρόκειται για αθέτηση συμβατικής υποχρέωσης είτε για αδικοπρακτική συμπεριφορά είτε για ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις), ισχύει ο κανόνας της πλήρους ευθύνης και της υποκειμενικής 24 ευθύνης, εφόσον δηλαδή ο ζημιώσας βαρύνεται είτε με δόλο είτε με αμέλεια, υποχρεούται να καλύψει το σύνολο της ζημίας που προξένησε με τη συμπεριφορά του. Ωστόσο, στο χώρο του εργατικού 25 δικαίου οι ιδιαιτερότητες και η φύση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας σε συνδυασμό με θεμελιώδεις αξιολογήσεις της συνταγματικής έννομης τάξης και το γεγονός ότι η ενοχή προς αποζημίωση αποσκοπεί στην αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη ο ζημιωθείς και εν αντιθέσει δεν αποτελεί σκοπό η επιβολή κυρώσεων ή η τιμωρία του ζημιώσαντος, όπως συμβαίνει στο ποινικό δίκαιο, υπαγορεύουν την απόκλιση από τον κανόνα και την αρχή του <<όλα ή τίποτα>>, στην περίπτωση εκείνη που ο εργαζόμενος κατά την ανατεθείσα σε αυτόν εργασία προκαλεί από αμέλεια και δη ελαφρά αμέλεια ζημία στον εργοδότη του, καθώς δύναται να οδηγήσει σε αποτελέσματα που αντίκεινται στο κοινό αίσθημα δικαίου. 22 Βλ Σταθόπουλο, ο.π. σελ Βλ άρθρα 44 παρ 2, 99 παρ 3, 43 παρ 1 όπου και ορίζεται ότι: << το είδος και η έκταση της αποζημίωσης καθορίζονται μετά από εκτίμηση των ειδικών περιστάσεων και του βαθμού του πταίσματος>>, υιοθετεί δηλαδή την αρχή του καθορισμού της αποζημίωσης και με βάση τις συντρέχουσες κάθε φορά περιστάσεις. 24 Βλ Γεωργιάδης, ο.π. σελ 132, νομοθετικό έρεισμα της αρχής της πταισματικής ευθύνης είναι το άρθρο 330 ΑΚ. 25 Βλ Ζερδελής Δ., Ευθύνη μισθωτού λόγω πλημμελούς εκπλήρωσης, ΕλλΔνη 2015, σελ 344

11 11 4 Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΜΙΣΘΩΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 652ΑΚ Αναφέρθηκε παραπάνω, ότι οι συνέπειες που υφίσταται ο κοινός οφειλέτης κάθε σύμβασης, όταν εκπληρώνει πλημμελώς τις συμβατικές του υποχρεώσεις, διέπονται από την αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του αστικού κώδικα για την αδυναμία παροχής και την υπερημερία οφειλέτη Εφαρμογή των ανωτέρω συναντάται και στη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, δηλαδή σε μεγάλο βαθμό οι περιπτώσεις ανώμαλης εξέλιξης της εργασιακής σχέσης ρυθμίζονται από τις γενικές διατάξεις του ΑΚ 26, αφού όμως ληφθούν υπόψη τόσο οι ιδιαιτερότητες της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας ως προσωπικής και διαρκούς 27 σύμβασης όσο και η κοινωνική και βιοποριστική λειτουργία του θεσμού της εργασίας, με αποτέλεσμα την διαφοροποίηση τόσο από διατάξεις του ειδικού ενοχικού δικαίου ( βλ 656ΑΚ, 657ΑΚ) όσο και από την εργατική νομοθεσία. Ειδικότερα, για την ευθύνη του μισθωτού στην περίπτωση πλημμελούς εκπλήρωσης των απορρεουσών υποχρεώσεων του από τη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, κρίσιμη είναι η διάταξη του αρθρ. 652 ΑΚ. Στο άρθρο 652 ΑΚ ορίζεται ότι: << ο εργαζόμενος οφείλει να εκτελέσει με επιμέλεια την εργασία που ανέλαβε και ευθύνεται για τη ζημία που προξενείται στον εργοδότη από δόλο ή από αμέλειά του. Ο βαθμός της επιμέλειας για την οποία ευθύνεται ο εργαζόμενος, κρίνεται με βάση τη σύμβαση, ενόψει της μόρφωσης ή των ειδικών γνώσεων που απαιτούνται για την εργασία, καθώς και των ικανοτήτων και των ιδιοτήτων του εργαζομένου που ο εργοδότης γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει>>. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή ο εκμισθωτής-εργαζόμενος οφείλει να εκτελέσει την εργασία που ανέλαβε με επιμέλεια, ευθυνόμενος για τη ζημία που προκάλεσε στον εκμισθωτή-εργοδότη από δόλο ή αμέλεια. Το εν λόγω άρθρο επεξηγεί τον όρο <<επιμέλεια>> αναφέροντας τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό αυτής. Συγκεκριμένα, επίδειξη ή όχι της απαιτούμενης επιμέλειας 26 Βλ Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ 575 Ληξουριώτης Ι., Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2013, σελ Βλ Ληξουριώτης Ι. ο.π, σελ 88. Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας εντάσσεται στην κατηγορία των διαρκών συμβάσεων, ήτοι στις συμβάσεις το περιεχόμενο των οποίων προσδιορίζεται σε συνάρτηση με μια ευρύτερη χρονική μονάδα.

12 12 προσδιορίζεται με βάση τα ακόλουθα κριτήρια 28 : α) τη σύμβαση εργασίας, δηλαδή ιδιαίτερη σημασία έχει το είδος της εργασίας και το περιεχόμενο της συμβάσεως, τόσο το αρχικό όσο και το μεταγενέστερο, β) τη μόρφωση και τις ειδικές γνώσεις που απαιτούνται για την εκτέλεση της συμβάσεως, πρόκειται για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του μέσου τυπικού εκπροσώπου του οικείου επαγγελματικού κύκλου, γ) τις ικανότητες και τις ιδιότητες του εκμισθωτή που γνώριζε η έπρεπε να γνωρίζει ο μισθωτής. Εκ πρώτης όψεως διαβάζοντας κανείς το άρθρο 652 ΑΚ και μένοντας στη γραμματική διατύπωση του, φέρει κατά νου την αντίστοιχη διάταξη του γενικού ενοχικού δικαίου για την ευθύνη του οφειλέτη σύμφωνα με το άρθρο 330 ΑΚ 29. Από τον συνδυασμό δηλαδή των διατάξεων των άρθρων 288 ΑΚ, 330 ΑΚ και 652 ΑΚ, διαπιστώνει κανείς ότι ο αστικός νομοθέτης αντιμετωπίζει το θέμα της ευθύνης του εργαζομένου ακριβώς όπως και του κοινού οφειλέτη και συγκεκριμένα όπως ο κοινός οφειλέτης, κάθε σύμβασης, έτσι και ο εργαζόμενος, ως οφειλέτης στη σύμβαση εργασίας, οφείλει να εκπληρώσει την παροχή, (κύρια υποχρέωση του εργαζομένου που απορρέει από τη σύμβαση εργασίας είναι η υποχρέωση του να παρέχει για ορισμένο ή για αόριστο χρόνο, τη συμφωνημένη εργασία (άρθρο 648 ΑΚ), σύμφωνα με τις απαιτήσεις της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, ευθυνόμενος για κάθε πταισματική και ζημιογόνο συμπεριφορά του. Η ρύθμιση δηλαδή του άρθρου 652 ΑΚ επαναλαμβάνει τον γενικό κανόνα, που διαπνέει το δίκαιο της ευθύνης στον αστικό κώδικα, δηλαδή της πλήρους ευθύνης για κάθε πταίσμα, τόσο δηλαδή για δόλο όσο και για κάθε μορφή αμέλειας είτε βαριά είτε ελαφρά. Το άρθρο δηλαδή 652 ΑΚ υιοθετεί για την ευθύνη του εκμισθωτή εργασίας την αρχή της υπαιτιότητας του άρθρου 330 ΑΚ, αρχή που αποτελεί το θεμέλιο της αστικής ευθύνης στο ισχύον σύστημα αποζημιώσεως 30. Συνέπεια της αρχής αυτής είναι ότι ο εκμισθωτής είναι υποχρεωμένος 28 Βλ Τραυλός-Τζανετάτος σε ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλο, άρθρο 652 ΑΚ, υπ αριθμ. 63α, σελ Βλ Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978, σελ Βλ Τραυλός-Τζανετάτος σε ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλο, άρθρο 652 ΑΚ, υπ αριθμ. 63α, 70, σελ 453

13 13 να αποζημιώσει τον μισθωτή σε όλη την έκταση για τη ζημία, που υπαίτια, έστω και από ελαφρά αμέλεια του προκάλεσε κατά την εκτέλεση της εργασίας του. Η διαφορά 31 όμως μεταξύ των άρθρων 652ΑΚ και του άρθρου 330 ΑΚ εντοπίζεται στον ορισμό της αμέλειας. Ειδικότερα το άρθρο 330 εδ β ΑΚ περιέχει τον ορισμό της αμέλειας, σύμφωνα με τον οποίον <<αμέλεια υπάρχει όταν δεν καταβάλλεται η επιμέλεια που απαιτείται στις συναλλαγές>> προκειμένου δηλαδή να υπάρξει αμέλεια είναι απαραίτητο η αποτροπή του αποτελέσματος να ήταν δυνατή με την καταβολή της απαιτούμενης επιμέλειας στη συγκεκριμένη περίπτωση 32, υιοθετείται δηλαδή ένα αντικειμενικό κριτήριο προσδιορισμού της επιμέλειας, αυτό των συναλλαγών, ενώ κατά το άρθρο 652 παρ 2 ΑΚ λαμβάνεται υπόψη συνδυασμός υποκειμενικών και αντικειμενικών κριτηρίων. Στο άρθρο δηλαδή 652 παρ 2 ΑΚ παρατηρεί κανείς ότι υιοθετείται μια πιο υποκειμενική έννοια της αμέλειας 33. Η ratio legis του άρθρου 652 ΑΚ, με την οποία επιχειρείται διαφοροποίηση από την υποκειμενική ευθύνη του άρθρου 330 ΑΚ, οφείλεται κατά κύριο λόγο στη διαπίστωση ότι η πρόκληση ζημίας από τον εργαζόμενο κατά την ανατεθείσα σε αυτόν εργασία, τις 31 Βλ Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978, σελ 41 Καποδίστριας, ΕρμΑΚ, αρ 652, υπ αριθμ. 2 Μαυρίδης, Ευθύνη μισθωτού έναντι του εργοδότου δια προξενουμένας ζημίας, ΕΕργΔ 1958, 505 επ. 32 Βλ Γεωργιάδης Απ., Ενοχικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος,1999, σελ , υπ αριθμ 18-21, όπου και αναφέρεται η υποκειμενική και αντικειμενική θεωρία σχετικά με το μέτρο της απαιτούμενης επιμέλειας. Κατά την υποκειμενική θεωρία μέτρο αποτελεί η συμπεριφορά που μπορούσε να επιδείξει ο συγκεκριμένος οφειλέτης, δηλαδή η επιμέλεια την οποία μπορούσε να καταβάλει ενόψει των προσωπικών του ικανοτήτων και δυνατοτήτων. Η αντικειμενική θεωρία χρησιμοποιεί ως μέτρο τη συμπεριφορά του μέσου συνετού και επιμελούς ανθρώπου. Δηλαδή ο οφειλέτης κρίνεται αμελής εάν αποκλίνει από τη συμπεριφορά του μέσου ανθρώπου, έστω και αν ο ίδιος δεν μπορούσε να επιδείξει άλλη συμπεριφορά και αντιστρόφως. Η αντικειμενική θεωρία που υιοθετείται στο άρθρο 330 εδ β ΑΚ αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του συμφέροντος του κοινωνικού συνόλου και των συναλλαγών.κρατούσα θεωρία στο αστικό δίκαιο και ορθότερη είναι η ενδιάμεση θεωρία, η οποία επιχειρεί συνδυασμό των δύο προηγούμενων. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή η καταβλητέα επιμέλεια θα καθορισθεί αντικειμενικώς, αλλά με αναφορά στη συμπεριφορά όχι του αφηρημένου μέσου συνετού και επιμελούς ανθρώπου, αλλά του μέσου συνετού και επιμελούς ανθρώπου του επαγγελματικού, κοινωνικού, οικονομικού κλπ κύκλου στον οποίο ανήκει ο οφειλέτης. 33 Βλ Τραυλός-Τζανετάτος Δ., ο.π. σελ 67 Ζερδελής, Εργατικό δίκαιο, σελ 590 Παπαμιχαήλ, Αρμενόπουλος 1997, σελ 877,878 Μαυρίδης, Ευθύνη μισθωτού έναντι του εργοδότου δια προξενουμένας ζημίας, ΕΕργΔ 1958, 505 Μπουμπουχερόπουλος Π., ο.π. ΕΕργΔ 2015, σελ 1137

14 14 περισσότερες φορές, είναι δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με τις αποδοχές του, ώστε η αποκατάσταση της ζημίας του εργοδότη να είναι όχι μόνο δυσβάσταχτη οικονομικά 34, αλλά και αδύνατη. Από όσα αναφέρθηκαν μέχρι τώρα καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι η πλήρης και απαρέγκλιτη εφαρμογή στη σύμβασης εξαρτημένης εργασίας του συνόλου των κανόνων που διέπουν την αστική ευθύνη και η αναγνώριση πλήρους ευθύνης στον ζημιώσαντα- εργαζόμενο, ακόμη και για την ελαφρά αμέλεια, οδηγεί σε ανεπιεική αποτελέσματα αντίθετα προς το κοινό περί δικαίου αίσθημα 35. Η διάταξη του άρθρου 652 παρ 1 ΑΚ είναι σαφής και κατηγορηματική, έτσι ώστε εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον δεν υπάρχουν περιθώρια διαφοροποίησης ούτε στο βαθμό του πταίσματος (περιλαμβάνει δηλαδή τόσο κάθε μορφή δόλου όσο και κάθε μορφή αμέλειας, ήτοι τόσο τη βαριά 36 όσο και την ελαφρά 37 ) ούτε στη μορφή της σύμβασης εργασίας, ανεξάρτητης ή εξαρτημένης ή συγκεκριμένης κατηγορίας εξαρτημένης (πχ επιρρεπής σε ζημία εργασία).όμως οι ιδιαιτερότητες της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας όχι μόνο δικαιολογούν αλλά και επιβάλλουν τον περιορισμό της ευθύνης του εργαζομένου για ζημίες που προκαλεί κατά την παροχή της εργασίας του και σε συνάφεια με αυτή. Για τον λόγο επομένως ότι η άκαμπτη εφαρμογή του άρθρου 652 ΑΚ είναι δυνατόν να οδηγήσει σε ανεπιεική αποτελέσματα για τον εργαζόμενο, ιδίως όταν πρόκειται για <<επιρρεπή σε ζημία εργασία 38 >>, προτείνεται η διαβάθμιση της έννοιας της αμέλειας, ώστε να ευθύνεται ο εργαζόμενος μόνο όταν αυτός βαρύνεται με δόλο ή 34 Βλ Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978, σελ 41,42 35 Βλ Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ 587, αρ Βλ Γεωργιάδης Απ., Ενοχικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος,1999, σελ 244, <<βαριά θεωρείται η αμέλεια όταν η απόκλιση από το μέτρο συμπεριφοράς του μέσου συνετού και επιμελούς ανθρώπου είναι ασυνήθης και ιδιαίτερα μεγάλη >>. 37 Βλ Γεωργιάδης ο.π. σελ 245, η ελαφρά αμέλεια διακρίνεται σε ελαφρά αφηρημένη ( ήτοι το μέτρο της επιμέλειας κρίνεται με βάση την επιμέλεια που καταβάλλει ο μέσος συνετός άνθρωπος του οικείου κύκλου του δράστη) και σε ελαφρά συγκεκριμένη (ήτοι το μέτρο της επιμέλειας κρίνεται με βάση τον συγκεκριμένο δράστη, την προσοχή που ο συγκεκριμένος καταβάλλει συνήθως κατά τη διαχείριση των δικών του υποθέσεων>>. 38 Βλ κατωτέρω 5.5

15 15 βαριά αμέλεια και να απαλλάσσεται, όταν πρόκειται για ελαφρά αμέλεια. 39. Να σημειωθεί ότι για τον περιορισμό της ευθύνης του μισθωτού συρρέουν και συνεπιδρούν περισσότεροι παράγοντες 40 οι οποίοι και συνεκτιμώνται, μεταξύ των οποίων είναι : α) η αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη και ο επιχειρηματικός κίνδυνος αυτού, β) η δυσαναλογία μισθού και προξενηθείσας ζημίας, γ) η υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη, δ) η ατέλεια της ανθρώπινης φύσης, ε) οι <<επιρρεπείς σε ζημία εργασίες>>, στ) η δυνατότητα ασφάλισης του εργοδότη, ώστε να περιορίσει ουσιαστικά τη ζημία του κ.α. (όπως εκτίθενται αναλυτικά παρακάτω) ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Για να γίνει αντιληπτή η προβληματική του ζητήματος που μας απασχολεί επιχειρούνται να δοθούν τα ακόλουθα παραδείγματα, μερικά εκ των οποίων από τη νομολογία 41 : α) Για παράδειγμα ο Α που εργάζεται ως οδηγός αυτοκινήτου στην επιχείρηση-αρτοποιείο του Β με μηνιαίο μισθό ευρώ, και στα καθήκοντά του ανάγεται και η διανομή του άρτου, λόγω στιγμιαίας χαλάρωσης της προσοχής του εξαιτίας της κόπωσης του σε συνδυασμό με την υγρή κατάσταση του οδοστρώματος λόγω προηγηθείσας βροχής, εξετράπη της πορείας του που εκτελεί καθημερινά και προκαλεί ζημία στο φορτηγό ύψους ευρώ 42. Β) Ο Α που εργάζεται ως εισπράκτορας σε ΝΠΔΔ πέφτει θύμα κλοπής της τσάντας του στην οποία μεταφέρει χρήματα και εισιτήρια. Γ) ο Π αναλαμβάνει έναντι του Χ να αποστείλει το αντικείμενο της πώλησης στην οικία του τελευταίου διεξάγοντας τη μεταφορά με το αυτοκίνητο της επιχείρησης και με 39 Βλ ΕιρΑθ 451/2002, ΔΕΝ 2003, ΣΕΛ 364 Δέλλιος Γ., << Η διάκριση μιας <<ιδιαίτερα ελαφράς αμέλειας>> στο δίκαιο των αστικών αποζημιώσεων>>, Αρμενόπουλος 1993, σελ 710 επ. σελ 17 Ζερδελής Δ.,ο.π. ΕλλΔνη 2015, σελ 354 Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978, σελ Ακολουθεί ανάλυση κάθε παράγοντα ξεχωριστά. 41 Βλ ΠολΠΚατ 63/2003, Αρμ 2004, σελ Βλ ΕιρΑθ 451/2002, ΔΕΝ, σελ 2003, σελ 364

16 16 οδηγό τον υπάλληλο του Α. Κατά τη μεταφορά λόγω τροχαίου ατυχήματος που οφείλεται σε υπαιτιότητα (ελαφρά αμέλεια) του Α το αντικείμενο της πώλησης καταστρέφεται, και επιπλέον προκαλείται ζημία στο αυτοκίνητο του Π. Στην προκείμενη περίπτωση, ο Π ευθύνεται απέναντι στον Χ ως μεταφορέας δυνάμει των άρθρων 334, 382 ΑΚ (με δεδομένο ότι ο Α ενήργησε ως βοηθός εκπληρώσεως του Π). Ο δε Α ευθύνεται αδικοπρακτικα προς τον Χ δυνάμει του άρθρου 914 ΑΚ, βαρυνόμενος με υπαιτιότητα (αμέλεια), ως συνοφειλέτης εις ολόκληρον με τον Π (481 ΑΚ, 927ΑΚ). Δυνάμει μάλιστα του άρθρου 927ΑΚ, αυτός θα επιβαρυνθεί τελικά το σύνολο της ζημίας, καθώς ο Π διατηρεί αναγωγική αξίωση εναντίον του για όλο το ποσό της ζημίας του Χ. Ο Α επιπλέον (ως υπάλληλος του Π) ευθύνεται από τη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας απέναντι στον Π για την προξενηθεισα ζημία στο αυτοκίνητο του τελευταίου, όπως συνάγεται από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 288, 330, και 652 ΑΚ. Δ) Ο Α εργάζεται ως οδηγός φορτηγού στην επιχείρηση του Β με μηνιαίο μισθό ευρώ, παραβιάζει την πινακίδα με ένδειξη STOP, δεν μειώνει την ταχύτητά του, συγκρούεται με άλλο αυτοκίνητο και προκαλεί στον Β ζημία ύψους ευρώ. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις όπου διαφοροποιείται η ένταση της αμέλειας του εργαζομένου, σε άλλα παραδείγματα υπάρχει αμέλεια, σε άλλα ελαφρά αμέλεια, διαπιστώνει κανείς ότι δυνάμει του άρθρου 652 ΑΚ υιοθετείται για την ευθύνη του εργαζομένου η αρχή της πταισματικής ευθύνης του άρθρου 330 ΑΚ για τη ζημία που προκάλεσε υπαίτια κατά την εκτέλεση της εργασίας του 43, δηλαδή υποχρεούται ο εργαζόμενος να καλύψει το σύνολο της ζημίας του εργοδότη του (ακόμη και όταν βαρύνεται με ελαφρά αμέλεια). Η εφαρμογή δηλαδή της αρχής του <<ή όλα ή τίποτα>>, η οποία καθιστά το όλο σύστημα αστικής ευθύνης ανελαστικό, οδηγεί σε ανεπιεική αποτελέσματα στο χώρο του εργατικού δικαίου. Αυτό προκύπτει ευκρινώς αν αναλογιστεί κανείς τις ιδιαιτερότητες της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας σε συνδυασμό με την καλή πίστη και τον επιχειρηματικό κίνδυνο, τη δυσαναλογία μισθού 43 Βλ Γεωργιάδης Απ., Ζητήματα αστικής ευθύνης, 1972, σελ 36 Σταθόπουλος, Γενικό Ενοχικό Δίκαιο Ι,2004, σελ 242 Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978, σελ 22 επ.

17 17 (που είναι πρωταρχικό μέσο βιοπορισμού του εργαζομένου) και ζημίας, την πιθανή οικονομική εξόντωση του εργαζομένου που καλείται να αποζημιώσει πλήρως τον εργοδότη του, ακόμη και στην περίπτωση που επέδειξε μια ελαφρά μορφής αμέλεια πχ λόγω κόπωσης, στιγμιαίας απόσπασης της προσοχής του. (όπως θα αναλυθούν παρακάτω). 5 ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΥΘΥΝΗΣ 5.1. Αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη- επιχειρηματική σφαίρα-επιχειρηματικός κίνδυνος Τα παραπάνω ανεπιεική αποτελέσματα της εφαρμογής των γενικών (330 ΑΚ) και ειδικών (652ΑΚ) διατάξεων του αστικού κώδικα και στη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας οδήγησε την επιστήμη 44 καταρχάς στην αναζήτηση αρχών που να δικαιολογούν την εξαίρεση από τον κανόνα, ήτοι την πλήρη ευθύνη του εργαζομένου, προκειμένου να επιτευχθεί μια πιο δίκαιη κατανομή της ζημίας στο πλαίσιο της εργασιακής σχέσης. Να σημειωθεί βέβαια ότι η όλη προβληματική του περιορισμού της ευθύνης του εργαζομένου για ζημίες προξενηθείσες από αυτόν κατά την εκτέλεση της εργασίας του είναι σύνθετη και η λύση της αναζητείται βάσει συνδυασμού αρχών. Στο χώρο του ιδιωτικού δικαίου και δη στο ζήτημα της αστικής ευθύνης προς αποζημίωση, όπως ειπώθηκε και παραπάνω, κανόνα αποτελεί η αρχή της πταισματικής, της υποκειμενικής ευθύνης. Προϋπόθεση δηλαδή μεταξύ των άλλων, για να γεννηθεί ενοχή προς αποζημίωση είναι ο οφειλέτης να βαρύνεται με υπαιτιότητα είτε δόλο είτε αμέλεια (είτε βαριά είτε ελαφρά). Ωστόσο, στον ως άνω κανόνα προβλέπεται και η εξαίρεση της αντικειμενικής ευθύνης, όπως αυτή προβλέπεται ειδικότερα στα άρθρα 334 ΑΚ και 922 ΑΚ, (γνήσια αντικειμενική ευθύνη για αλλότριες πράξεις), όπου την υποχρέωση για αποζημίωση φέρει πρόσωπο ανυπαίτιο, πρόσωπο δηλαδή που δεν 44 Βλ Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ 587

18 18 βαρύνεται το ίδιο με πταίσμα ως προς την πρόκληση της ζημίας, ο προστήσας για τη δράση του βοηθού εκπληρώσεως και του προστηθέντος, αντίστοιχα. Δικαιολογητικός λόγος της ρύθμισης και θεμελίωσης της ευθύνης του προστήσαντος είναι το γεγονός ότι αυτός ο ίδιος είναι εν τέλει που ωφελείται από τη δραστηριότητα του προστηθέντος 45. Με τη χρησιμοποίηση τρίτων προσώπων ο προστήσας επεκτείνει το πεδίο της επιχειρηματικής του κυρίως δράσης, το πεδίο εξουσίας και επιρροής του και κατ επέκταση διευρύνει και τη δυνατότητα των κερδών του. Είναι επομένως εύλογο να φέρει αυτός την ευθύνη του για τους κινδύνους που προκύπτουν από την δραστηριότητα των προσώπων που χρησιμοποιεί, αφού αυτός καρπώνεται και τα οφέλη της. Επιπλέον, ως άλλο επιχείρημα να σημειωθεί ότι έτσι εξυπηρετείται καλύτερα και η ιδέα της ασφάλισης των ζημιωθέντων, οι οποίοι αποκτούν ένα επιπλέον οφειλέτη, εκτός από τον προστηθέντα, ήτοι τον προστήσαντα ο οποίος ως είθισται είναι οικονομικά πιο ισχυρός και φερέγγυος από τον προστηθέντα. Εκτός όμως από τις αναφερθείσες διατάξεις των άρθρων 334 ΑΚ και 922 ΑΚ, αντίστοιχες ρυθμίσεις, με τον ίδιο δικαιολογητικό λόγο, συναντά κανείς και στο χώρο του εργατικού δικαίου. Αυτό προκύπτει ευκρινώς από το άρθρο 656 ΑΚ 46 σύμφωνα με το οποίο ο εργοδότης οφείλει μισθούς υπερημερίας χωρίς να βαρύνεται με υπαιτιότητα, όταν δεν μπορεί να αποδεχτεί την εργασία που του προσφέρει ο εργαζόμενος για λόγους όμως που ανάγονται στη δική του σφαίρα ευθύνης. Το ίδιο 45 Βλ Γεωργιάδης Απ.,ο.π. σελ 625, υποσημείωση 31 <<Η κρατούσα στη νομολογία άποψη προβάλλει ως δικαιολογία της ευθύνης του προστήσαντος και τη σχέση της εξάρτησης (με την έννοια της παροχής οδηγιών κλπ) μεταξύ αυτού και του προστηθέντος.η θεωρία ωστόσο δέχεται ως ορθότερο οτι ratio της 922 ΑΚ είναι μόνο η άντληση ωφελειών του προστήσαντος από τη δραστηριότητα του προστηθέντος και όχι την ύπαρξη εξάρτησης του τελευταίου από τον προστήσαντα και αμφισβητείται αν η εξάρτηση αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση της έννοιας της πρόστησης >>. 46 Ιδίως με το άρθρο 656 ΑΚ θεσπίζεται ένα είδος <<αντικειμενικής ευθύνης του εργοδότη για ζημιογόνα γεγονότα που δεν οφείλονται σε πταίσμα του, κινούνται όμως στη σφαίρα ελέγχου, επιρροής, πρόβλεψης, και συνεπώς ευθύνης του (θεωρία των σφαιρών) βλ σχετικά σε Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ 589 Ζερδελής Δ., Ευθύνη μισθωτού λόγω πλημμελούς εκπλήρωσης, ΕλλΔνη 2015, σελ 347, 349 Καποδίστριας Ι., (ΕρμΑΚ), άρθρο 652, αριθμ. 55 Μπουμπουχερόπουλος Π.,ο.π., ΕΕργΔ 2015, σελ 1138 Παπαμιχαήλ, Αρμενόπουλος 1997, σελ 886 Τραυλός-Τζανετάτος Δ. ο.π. σελ 72 Τραυλός -Τζανετάτος Δ., Απεργία και κίνδυνος λειτουργίας της εκμετάλλευσης,σελ 64 επ, 79 επ

19 19 διαπιστώνει κανείς και με βάση τον ν. 551/ περί εργατικών ατυχημάτων, όπου και καθιερώνεται η αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη και γεννάται υποχρέωση προς αποζημίωση στο πρόσωπο του κυρίου της επιχείρησης ανεξάρτητα από πράξη ή πταίσμα του ή από την τήρηση ή μη των όρων ασφαλείας. Η ρύθμιση αυτή δικαιολογείται αν αναλογιστεί κανείς ότι ο εργοδότης που χρησιμοποιεί ανθρώπινο δυναμικό για την άσκηση της επαγγελματικής του δραστηριότητας, με δεδομένο ότι αντλεί τα σχετικά οφέλη, θα πρέπει να φέρει και το βάρος της αποκατάστασης των ζημιών που πηγάζουν από τη χρησιμοποίηση του ανθρώπου ως μέσου της βιομηχανικής, βιοτεχνικής κλπ παραγωγής. Ειδικότερα τώρα όσον αφορά στη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και στην ευθύνη του εργαζομένου, λόγω πλημμελούς εκπλήρωσης των συμβατικών του υποχρεώσεων, λόγοι που ανάγονται στην ίδια τη φύση και την ιδιαιτερότητα της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας, επιτάσσουν μια διαφορετική μεταχείριση, ήτοι τον αποκλεισμό ή έστω τον μετριασμό της ευθύνης του εργαζομένου, όταν αυτός παρουσιάζει μια αμελή συμπεριφορά και ιδίως μια ελαφρά αμέλεια. Όπως ειπώθηκε και παραπάνω η 47 Βλ Μπουμπουχερόπουλος Π., ο.π., ΕΕργΔ 2015, σελ 1141, η ευθύνη που καθιερώνεται από τον ν. 551/1915 δεν εμφανίζει πλέον σπουδαία πρακτική σημασία λόγω της απαλλαγής του εργοδότη από την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας του μισθωτού, δυνάμει της κρατούσας ερμηνείας των άρθρων 16 παρ 1 του ν. 551/1915, 34 παρ 2 και 60 παρ 3 του ν. 1846/1951. Ωστόσο παρέχει νομοθετικό έρεισμα για τον καταλογισμό με βάση τον επιχειρηματικό κίνδυνο στον εργοδότη των ζημιών που προκαλούνται από πλημμελή (αμελή) συμπεριφορά του εργαζομένου κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή εξ αφορμής αυτής. 48 Βλ Μπουμπουχερόπουλος Π.,ο.π. σελ 1142, έννομη συνέπεια της αντικειμενικής ευθύνης, λόγω εργατικού ατυχήματος, του εργοδότη κατά τον ν. 551/1915, ήταν και η επίρριψη στον εργοδότη και του κινδύνου από τις ζημίες που συνήθως συνεπάγεται το εργατικό ατύχημα για τον ίδιο τον εργοδότη και την επιχείρησή του.

20 20 σύμβαση εργασίας είναι ενοχική, αμφοτεροβαρής, διαρκής και προσωποπαγής. Ο εργοδότης στο πλαίσιο άσκησης του διευθυντικού του δικαιώματος 49, είναι αυτός που ασκεί την εξουσία μέσα στην εκμετάλλευση και εκφράζει την ενότητα της διοίκησης σε αυτήν. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο άσκησης του διευθυντικού του δικαιώματος, ο εργοδότης έχει την οικονομική εξουσία να καθορίζει την τύχη της επιχείρησής του, έχει την οργανωτική εξουσία και καθορίζει τον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησής του και εν γένει καθορίζει τον τρόπο προσαρμογής της παροχής εργασίας και τη συμπεριφορά του εργαζομένου. Ο εργαζόμενος δηλαδή κατά την εκπλήρωση της παροχής του, εντάσσεται σε μια οργάνωση εργασίας που διευθύνει ο εργοδότης ο οποίος και κατευθύνει την όλη εργασιακή διαδικασία και διαμορφώνει τις συνθήκες παροχής εργασίας. Σε μια σχέση εξαρτημένης εργασίας καθίσταται εμφανής δηλαδή η διαφορετική θέση και η ανισότητα μεταξύ των μερών αφενός του εργοδότη και αφετέρου του εργαζομένου. Από τη μια πλευρά ο εργοδότης 50 είναι αυτός, ο οποίος στο πλαίσιο άσκησης του διευθυντικού του δικαιώματος, έχει την ευχέρεια, την εξουσία να οργανώνει και να διαμορφώνει και να διευθύνει την παραγωγική διαδικασία και κατ επέκταση να δημιουργεί, να διατηρεί ή να μεταβάλλει τους κινδύνους πρόκλησης ζημιών και το κυριότερο ότι είναι σε θέση τους κινδύνους αυτούς να τους αντιμετωπίζει με διάφορα μέτρα, όπως μεταβάλλοντας τις μεθόδους παραγωγής και εργασίας, βελτιώνοντας την επιτήρηση της εργασιακής διαδικασίας και τα μέτρα ασφαλείας ή ακόμη και συνάπτοντας συμβάσεις ασφάλισης έναντι των 49 Βλ ΑΠ 1503/2007 ΕλλΔνη 2009, 735 ΑΠ 1212/2006 ΔΕΕ 2007, 89 ΑΠ 1483/2006 ΔΕΕ 2007, 361 ΕφΘεσ 1006/2003, Αρμ 2003, 1472 Βλ Κουκιάδης Ι. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις και το Δίκαιο της Ευελιξίας της Εργασίας, 2014, σελ 467,όπου και η αναφορά στο διευθυντικό δικαίωμα. Ο όρος διευθυντικό δικαίωμα χρησιμοποιείται με δύο τουλάχιστον διαφορετικές έννοιες. Με βάση την ευρεία έννοια, συνιστά τη γενική ελευθερία του εργοδότη να λαμβάνει κάθε μέτρο που σχετίζεται με τη διαχείριση της εργασίας και που ο ίδιος κρίνει κατάλληλο για την σωστή και καλή οργάνωση της επιχείρησής του. Με τη στενή έννοια του όρου ως διευθυντικό δικαίωμα καλείται το ποσοστό εξουσίας που αφήνεται από τη σύμβαση εργασίας στον εργοδότη να καθορίζει μονομερώς τους όρους εργασίας κατά το μέτρο που αυτοί δεν καθορίζονται από κάποια άλλη πηγή. Η υλοποίηση του γίνεται με διαταγές, οδηγίες και άλλες μονομερείς πράξεις, ήτοι έλεγχοι, παρατηρήσεις Ληξουριώτης Ι., ο.π. σελ Βλ Ζερδελής ο.π. σελ 588 Μπουμπουχερόπουλος Π.,ο.π., ΕΕργΔ 2015, σελ 1134 επ., σελ 1137

21 21 ζημιών, και έχοντας τη δυνατότητα να μετακυλήσει το κόστος της ασφάλισης ή τις συνέπειες της ζημίας, μέσω της αγοράς, σε τρίτους, και από την άλλη πλευρά ο εργαζόμενος, ο οποίος εκτίθεται σε κινδύνους τους οποίους δεν μπορεί να τους μετριάσει ούτε και να τους αποφύγει 51. Σε συνδυασμό με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω και εστιάζοντας στη φύση της εξαρτημένης εργασίας, η οποία δεν συνιστά μόνο εργασία της οποίας οι όροι εργασίας ως επί το πλείστον ετεροκαθορίζονται μονομερώς από τον εργοδότη, αλλά συνιστά πρωτίστως εργασία που τίθεται στη διάθεση 52 του εργοδότη προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων και των εκάστοτε σκοπών του, ενώ ο εργαζόμενος είναι αυτός που παραιτείται ουσιαστικά από δυνατότητα να αξιοποιήσει ο ίδιος την εργασία του 54,εύλογο και δίκαιο είναι ο εργοδότης ο οποίος διαμορφώνει τους όρους εργασίας, έχει την εξουσία οργάνωσης 55 και λειτουργίας της επιχείρησής του, και αποκομίζει ουσιαστικά τα οφέλη 56 της παρεχόμενης σε αυτόν εργασία, να είναι ο τελικός αποδεκτής των συναφών ζημιών και εν γένει κινδύνων που προκαλούνται ναι μεν από τη συμπεριφορά του εργαζομένου, αλλά στο πλαίσιο εκπλήρωσης της παροχής της εργασίας του προς τον εργοδότη. Με λίγα λόγια, εφόσον ο εργοδότης ευθύνεται αντικειμενικά για γεγονότα που ανάγονται στη επιχειρηματική του σφαίρα - οργάνωση και λειτουργία της επιχείρησης, διαχείριση ανθρώπινων πόρων και εργατικών ατυχημάτων- έτσι θα πρέπει να ευθύνεται και αντικειμενικά για την πραγμάτωση των επιχειρηματικών κινδύνων 56. Το ως άνω επιχείρημα συνάδει και με την αρχή της 51 Βλ Ζερδελής Δ., Ευθύνη μισθωτού λόγω πλημμελούς εκπλήρωσης, ΕλλΔνη 2015, σελ 344, όπου γίνεται αναφορά στη διάκριση του μισθωτού από τον ανεξάρτητο-ελεύθερο επαγγελματία, ο οποίος αναλαμβάνει ιδίω κίνδυνω συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή έργου, διαμορφώνει ο ίδιος τη δράση του και εκ του αποτελέσματος είναι ο ίδιος που επηρεάζει και αποφεύγει τους κινδύνους δράσης του. 52 Βλ Ζερδελής Δ., ο.π. ΕλλΔνη 2015, σελ 345 Ληξουριώτης Ι., ο.π. σελ 86 Μπουμπουχερόπουλος Π., ο.π., ΕΕργΔ 2015, σελ Βλ Ζερδελής Δ.,ο.π., ΕλλΔνη 2015, σελ Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978, σελ 88, Βλ αναλυτικά Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2014, σελ 18επ, σχετικά με τον επιχειρηματικό κίνδυνο Μπουμπουχερόπουλος Π.ο.π., ΕΕργΔ 2015, σελ 1140, όπου και σημειώνεται ότι η ιδέα του περιορισμού της ευθύνης του μισθωτού για ζημία που

22 22 λεγόμενης ευθύνης από διακινδύνευση 57. Επιπρόσθετα, η αποσύνδεση του εργαζομένου από τον επιχειρηματικό κίνδυνο του εργοδότη επιβάλλεται και από τον ίδιο τον νόμο, κατά τον οποίο μισθωτός κρίνεται αποκλειστικά για την παροχή της εργασίας του και όχι για το παραγόμενο αποτέλεσμα 58 και έργο του (648,681 ΑΚ), όπως ήδη σημειώθηκε παραπάνω. Όπως λοιπόν ο εργαζόμενος δεν ωφελείται και δεν λαμβάνει, ελλείψει αντίθετης συμφωνίας, κανένα επιπλέον αντάλλαγμα στην περίπτωση που υπερβαίνοντας το μέτρο της απαιτούμενης επιμέλειας με υπερδιέγερση των σωματικών και πνευματικών του δυνάμεων, επιτυγχάνει ένα ευνοϊκό αποτέλεσμα προς όφελος του εργοδότη, έτσι και στην περίπτωση κατά την όποια θα προκαλείται στον εργοδότη από υπαίτια συμπεριφορά του, είτε με τον καθορισμό ανώτατου ορίου αποζημίωσης είτε με την υιοθέτηση του επιχειρηματικού κινδύνου ως βάση καταλογισμού είναι γνωστή στο ελληνικό εργατικό δίκαιο πριν την εισαγωγή των άρθρων 652ΑΚ και 656 ΑΚ, όπως συνάγεται από το άρθρο 4 του ν. 2112/1920, κατά το οποίο ο εργαζόμενος ο οποίος ζημιώνει τον εργοδότη του παραλείποντας να τηρήσει την προθεσμία προειδοποίησης που τίθεται για την καταγγελία της σύμβασης εργασίας εκ μέρους του, οφείλει να τον αποζημιώσει, όμως η αποζημίωση αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει το ύψος των αποδοχών τριών μηνών. Δηλαδή κατά νομοθετική επιλογή (άρθρο 4 του ν 2112/1920) η ζημία αυτή επιρρίπτεται τελικά στον εργοδότη κατά το μέτρο που υπερβαίνει σε ύψος τις αποδοχές τριών μηνών>>. Στο ίδιο πνεύμα κινείται και η γερμανική νομολογία η οποία για τη ζημία που προξένησε στον εργοδότη του κατά την εκτέλεση της εργασίας του -έστω και από βαριά αμέλεια-προβαίνει σε επιμερισμό της ζημίας υποχρεώνοντας τον εργαζόμενο να καταβάλλει αποζημίωση η οποία δεν υπερβαίνει τις αποδοχές τριών το πολύ μηνών.(βλ σχετικά σε Ζερδελή, ΕλλΔνη, 2015 σελ 350, ο ίδιος προτείνει τον νομοθετικό περιορισμό της ευθύνης του εργαζομένου ακόμα και για βαριά αμέλεια μέχρι του ίδιου ποσού) Τραυλός-Τζανετάτος Δ., Επιρρεπείς σε ζημία εργασίες και ευθύνη του μισθωτού, 1978, σελ Γεωργιάδης Απ., Ενοχικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος,1999, σελ 678, όπου και παρατηρείται ότι χάριν στην αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας ο άνθρωπος για την άσκηση των δραστηριοτήτων του έχει πλέον στη διάθεση του μηχανήματα κα λειτουργίες που αποτελούν πηγές κινδύνων πρόκλησης ζημιών σε τρίτους. Λόγοι δικαιοσύνης επιβάλλουν οι ζημίες που είναι απόρροια των κινδύνων αυτών να μην επιβαρύνουν τους ζημιωθέντες-τρίτους, αλλά αυτούς που δημιούργησαν ή εξουσιάζουν την πηγή των κινδύνων, ανεξάρτητα από πταίσμα τους. Περίπτωση τέτοια αντικειμενικής ευθύνης είναι και η ευθύνη του εργοδότη για τα εργατικά ατυχήματα (ν. 551/1915) Ζερδελής Δ.,ο.π., ΕλλΔνη 2015, σελ Βλ Γεωργιάδης Απ., Ενοχικό Δίκαιο,Ειδικό Μέρος, 2007, σελ 247 Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2014, σελ 10 Καποδίστριας Ι., ΕρμΑΚ, άρθρο 652, υπ αριθμ. 29 επ Κουκιάδης Ι. ο.π. σελ 268 Ληξουριώτης Ι., ο.π. σελ 87. Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας διακρίνεται από τη σύμβαση έργου. Στην μεν πρώτη αντικείμενο της σύμβασης είναι η παροχή ορισμένης εργασίας-ανεξαρτήτου αποτελέσματος-, στη δε δεύτερη αντικείμενο της σύμβασης είναι το αποτέλεσμα της εργασίας, ανεξάρτητα από την ίδια την εργασία.

23 23 υποπέσει σε κάποια πλημμέλεια προκαλώντας ζημία, θα πρέπει να παραμείνει οικονομικά ουδέτερη η θέση του, χωρίς δηλαδή να βλάπτεται από την πραγμάτωση του επιχειρηματικού κινδύνου του εργοδότη. Επιπρόσθετα, το ενδεχόμενο ο εργαζόμενος να << αστοχήσει>>, αυτό συνιστά έναν κίνδυνο που δεν διαφέρει από τον κίνδυνο να διακοπεί η λειτουργία ενός μηχανήματος λόγω αστοχίας υλικών ή τυχαίας βλάβης. Οπως επιρρίπτεται στον εργοδότη ο κίνδυνος λειτουργίας της εκμετάλλευσης του, όταν από τυχαία περιστατικά και χωρίς υπαιτιότητά του δεν μπορεί να αποδεχθεί την εργασία και εξακολουθεί κατά το άρθρο 656 ΑΚ να οφείλει στον εργαζόμενο τον μισθό του, έτσι πρέπει να επιρρίπτεται στον εργοδότη, μέχρις ενός βαθμού και ο κίνδυνος της πρόκλησης από αμέλεια του εργαζομένου ζημίας κατά της ανατεθείσας σε αυτόν εργασία. Ο κίνδυνος αυτός, όπως και ο κίνδυνος λειτουργίας της εκμετάλλευσης, αποτελεί μέρος ενός γενικότερου επιχειρηματικού κινδύνου, ο οποίος σύμφωνα με τις αξιολογήσεις της έννομης τάξης βαρύνει τον εργοδότη Η αρχή της καλής πίστης και η υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη. Βασική αρχή στο χώρο του αστικού δικαίου που διέπει το σύνολο των συμβάσεων είναι η αρχή της καλής πίστης, όπως αυτή θεμελιώνεται στο άρθρο 288 ΑΚ. Σκοπός της εν λόγω αρχής (της αντικειμενικής καλής πίστης) είναι η εξισορρόπηση 60 των εκατέρωθεν συμφερόντων τόσο του οφειλέτη όσο και του δανειστή σε μια σύμβαση, ώστε να μην προκαλούνται υπέρμετρες αδικίες σε βάρος κάποιου από αυτούς και να επιτυγχάνεται η ομαλή λειτουργία της έννομης σχέσης και γενικότερα της κοινωνικής συμβίωσης. Η αρχή της καλής πίστης σημαίνει ότι κάθε υποχρέωση πρέπει να εκπληρώνεται, αφού ληφθούν υπόψη τα συμφέροντα του δικαιούχου και αντιστρόφως 59 βλ Ζερδελής Δ.,ο.π. ΕλλΔνη 2015, σελ 347 Ζερδελής Δ. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, 2015, σελ 592, υποσημ. 59α, Η φύση της εργασίας ως επιρρεπούς σε ζημία είναι ένα πρόσθετο στοιχείο που σε συνδυασμό με το βαθμό υπαιτιότηττας του εργαζομένου και τις λοιπές συνθήκες συνεκτιμάται για την απαλλαγή του ή τον επιμερισμό της ζημίας. 60 Βλ Γεωργιάδης Απ.,ο.π. σελ 19

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ι. Εκπλήρωση της Παροχής από τον Οφειλέτη Εκπλήρωση της Παροχής είναι το σύνολο των πράξεων με τις οποίες (ή των παραλείψεων χωρίς τις οποίες)

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ Ι. Ανώμαλη Εξέλιξη της Ενοχής στις Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις 1. Έννοια Αμφοτεροβαρούς Σύμβασης Οι Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις δημιουργούν ενοχικές υποχρεώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Ιούλιος 2017 Η ευθύνη του εργοδότη κατά το Ν. 551/1915 Η ευθύνη του εργοδότη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ΙΝΕ - ΓΣΕΕ www.inegsee.gr info@inegsee.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 6 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 6 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 6 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Έννοια και Στοιχεία Ενοχής Ενοχή είναι η σχέση με την οποία ένα πρόσωπο έχει υποχρέωση προς ένα άλλο σε παροχή. Η παροχή μπορεί να συνίσταται

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 Ευθύνη του Δημοσίου Έννοια ευθύνης του Δημοσίου υποχρέωση του Δημοσίου, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, να αποζημιώσουν τρίτα πρόσωπα για ζημίες που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Του Συνεργάτη μας Ηλία Κοντάκου, Δικηγόρου, υπ. Διδάκτορoς Παν/μίου Αθηνών

Του Συνεργάτη μας Ηλία Κοντάκου, Δικηγόρου, υπ. Διδάκτορoς Παν/μίου Αθηνών Του Συνεργάτη μας Ηλία Κοντάκου, Δικηγόρου, υπ. Διδάκτορoς Παν/μίου Αθηνών ΕΝΟΧΗ Α. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΟΧΗΣ Έννοια. Ενοχή είναι η νομική σχέση μεταξύ δύο προσώπων, του οφειλέτη αφ ενός και του δανειστή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας. 1. Η σύμβαση εξηρτημένης εργασίας. 2. Το στοιχείο της εξαρτήσεως 3. Σύμβαση εταιρείας... 4. Ενδείξεις διαφοροποιήσεως μεταξύ συμβάσεως εξηρτημένης εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη

Εργασιακά Θέματα. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη Εργασιακά Θέματα Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη Ιούλιος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων ΙΝΕ - ΓΣΕΕ www.inegsee.gr info@inegsee.gr Περιεχόμενα 3 4 1. Ορισμός 2. Προϋποθέσεις άσκησης 3. Τρόπος άσκησης 4. Καταχρηστική άσκηση

Διαβάστε περισσότερα

Πάνος Κορνηλάκης Καθηγητής του Αστικού Δικαίου στο Τμήμα Νομικής του ΑΠΘ

Πάνος Κορνηλάκης Καθηγητής του Αστικού Δικαίου στο Τμήμα Νομικής του ΑΠΘ Η ΑΞΙΩΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΕΟ ΑΡΘΡΟ 543 ΑΚ * Πάνος Κορνηλάκης Καθηγητής του Αστικού Δικαίου στο Τμήμα Νομικής του ΑΠΘ Ι. Προϋποθέσεις Η Οδηγία 1999/44/ΕΚ δεν προέβλεπε δικαίωμα αποζημίωσης σε περίπτωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Β. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΝΟΧΕΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Β. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΝΟΧΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1. Φιλοφρόνηση, νομική δέσμευση... 1 2. Σχέση φιλοφροσύνης, αυτοδιακινδύνευση, απαλλακτική ρήτρα... 2 3. Σχέση φιλοφρονήσεως, αδικοπραξία, συντρέχον πταίσμα... 3 4. Ικανότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγικό Μέρος... 1 1. Εισαγωγή στο αντικείμενο της έρευνας... 1 Ι. Μεθοδολογική προσέγγιση και νομικό πλαίσιο της παρούσας μελέτης... 1 ΙΙ. Διάρθρωση της ύλης... 4 2. Ο καταλογισμός

Διαβάστε περισσότερα

Προεδρικό ιάταγµα 456/1984 «Αστικός Κώδικας και Εισαγωγικός του Νόµος» (ΦΕΚ Α' 164/17-24.10.1984) ΕΚΑΤΟ ΟΓ ΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Προεδρικό ιάταγµα 456/1984 «Αστικός Κώδικας και Εισαγωγικός του Νόµος» (ΦΕΚ Α' 164/17-24.10.1984) ΕΚΑΤΟ ΟΓ ΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Προεδρικό ιάταγµα 456/1984 «Αστικός Κώδικας και Εισαγωγικός του Νόµος» (ΦΕΚ Α' 164/17-24.10.1984) ΕΚΑΤΟ ΟΓ ΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Άρθρο 648 Έννοια Με τη σύµβαση εργασίας ο εργαζόµενος έχει υποχρέωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ι. Ενοποίηση του ευρωπαϊκού δικαίου.. 1 1. Ο εθνικός χαρακτήρας του αστικού δικαίου 1 2. Προώθηση της ενοποιήσεως μέσω της Ευρωπαϊκής Ενώσεως...

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων. 1.1.Χαρακτηριστικά του Δικαίου Ετερόνομοι κανόνες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΕΝΝΟΙΑ, ΚΛΑΔΟΙ ΚΑΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 1. Έννοια δικαίου... 1 2. Κανόνας δικαίου... 3 2.1 Έννοια κανόνα δικαίου... 3 2.2 Εφαρμογή κανόνα δικαίου... 4 2.3 Ερμηνεία κανόνα δικαίου...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ... 2 1. Συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου και αορίστου χρόνου... 2 1.1 Σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου... 3

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Συμβάσεις ορισμένου χρόνου

Εργασιακά Θέματα. Συμβάσεις ορισμένου χρόνου Εργασιακά Θέματα Συμβάσεις ορισμένου χρόνου Μάρτιος 2017 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ορισμός... 3 2. Είδη συμβάσεων ορισμένου χρόνου.. 3 3. Συμβάσεις ορισμένου και αορίστου χρόνου 4 4. Διαδοχικές συμβάσεις ορισμένου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣΠ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΟΧΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΑΣΠ ΝΟΜΙΚΗΣ - 1 -

ΠΑΣΠ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΟΧΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΑΣΠ ΝΟΜΙΚΗΣ - 1 - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΟΧΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΑΣΠ ΝΟΜΙΚΗΣ - 1 - ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ: Διαφορά ΑΚ 334 ΑΚ 922: Η ΑΚ 334 προϋποθέτει προϋφιστάμενη σχέση μεταξύ του υπεύθυνου για τις αλλότριες πράξεις και του ζημιωθέντος απ αυτές,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ. Χρόνος αναθεώρησης εργασιών που έχουν εκτελεσθεί προ της έγκρισης Α.Π.Ε. Ανώνυµη εταιρεία µέλος του ΣΑΤΕ υπέβαλε το ακόλουθο ερώτηµα:

ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ. Χρόνος αναθεώρησης εργασιών που έχουν εκτελεσθεί προ της έγκρισης Α.Π.Ε. Ανώνυµη εταιρεία µέλος του ΣΑΤΕ υπέβαλε το ακόλουθο ερώτηµα: Νοµική Υπηρεσία ΣΑΤΕ Σταµάτης Σ. Σταµόπουλος, ικηγόρος, Νοµικός Σύµβουλος ΣΑΤΕ Αθήνα, 23.3.2013 ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ ΘΕΜΑ: Χρόνος αναθεώρησης εργασιών που έχουν εκτελεσθεί προ της έγκρισης Α.Π.Ε. Ανώνυµη εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων

ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων Εργασιακά Θέματα ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων «Αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης 3 1.1 Γενικά 6 1.2 Δικαιούχοι 6 α) Ιδιωτικοί

Διαβάστε περισσότερα

«ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.»

«ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.» Από τη δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση με την επωνυμία «ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.» τέθηκαν υπόψη μου το εξής περιστατικά: Οκτώ (8) από τα είκοσι ένα (21) μέλη του Δ.Σ., το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ENNOIA ΔΙΚΑΙΟΥ Ι) Ορισμός, έννοια του κανόνα δικαίου, διάκριση από συγγενείς έννοιες ΙΙ) Δίκαιο-ηθική-εθιμοτυπία-συναλλακτικά ήθη ΙΙΙ) Βασικές διακρίσεις του

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Σύσταση-πόρισμα Συνηγόρου του Καταναλωτή, κατ άρθρο 4, παρ. 5 του ν. 3297/2004.

Θέμα: Σύσταση-πόρισμα Συνηγόρου του Καταναλωτή, κατ άρθρο 4, παρ. 5 του ν. 3297/2004. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αρμόδιος: Δημήτρης Μάρκου Αναπληρωτής Συνήγορος του Καταναλωτή Εισηγητής: Αριστοτέλης Σταμούλας Ειδικός Επιστήμονας Τηλ.: 210-6460814 Fax: 210-6460414 E-mail: astamoulas@synigoroskatanaloti.

Διαβάστε περισσότερα

Ζήτημα τρίτο (βαθμοί 2) Να απαντήσετε αιτιολογημένα εάν η εκχώρηση είναι υποσχετική και αιτιώδης σύμβαση.

Ζήτημα τρίτο (βαθμοί 2) Να απαντήσετε αιτιολογημένα εάν η εκχώρηση είναι υποσχετική και αιτιώδης σύμβαση. Γενικό Ενοχικό Δίκαιο Έκτακτη εξεταστική περίοδος Ιουνίου 2014 Καθηγήτρια Κ.Δ.Παντελίδου Ζήτημα πρώτο (βαθμοί 6) Ο ιδιοκτήτης συνεργείου αυτοκινήτων Α ανέλαβε την υποχρεώση να τοποθετήσει με αμοιβή ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ: ΚΑΤΕΠΕΙΓΟΝ Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: 35958/666

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ: ΚΑΤΕΠΕΙΓΟΝ Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: 35958/666 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Δ/ΝΣΗ ΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α Ταχ. Δ/νση: Σταδίου 29 Ταχ. Κώδικας: 10559

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 Σύμβαση δανεισμού... 2 1.1 Γενικά... 4 1.2 Γνήσιος και μη γνήσιος δανεισμός... 5 1.3 Το νομικό πλαίσιο για τον κατ επάγγελμα δανεισμό εργαζομένων... 5 Πηγές... 9 Συντακτική ομάδα... 9 1 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Αναστάσιος Βαλτούδης, Καθηγητής Αστικού Δικαίου Τηλέφωνο: 2310.99.64.60 e.mail: avaltoud@otenet.gr Ώρες ακρόασης: Τετάρτη 15.00-16.00, Πέμπτη, 13.00-14.00

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999 ΟλΑΠ 18/1999 Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Ευθύνη δικηγόρου για ζημία πελάτη. - Η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών δεν υπάγεται στο ν. 2251/1994. Η ευθύνη των δικηγόρων για ζημία που προκλήθηκε κατά την παροχή

Διαβάστε περισσότερα

Λ. ΑΛΕΞΑΝ ΡΑΣ 144, 114 71 ΑΘΗΝΑ / ΤΗΛ.:210 6460284, 210 6460734, ΦΑΞ:

Λ. ΑΛΕΞΑΝ ΡΑΣ 144, 114 71 ΑΘΗΝΑ / ΤΗΛ.:210 6460284, 210 6460734, ΦΑΞ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Πληροφορίες: Ανδρέας Μαντζουράνης Ειδικός Επιστήµονας Ηλεκτρον. /νση: amantzouranis@synigoroskatanaloti.gr Αθήνα, 13 Ιουλίου 2010 Αριθ. Πρωτ. : 1580 ΠΡΟΣ:... 2. ΕΥ ΑΠ Α.Ε. Ωρωπού 156

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18 Εισαγωγή: Το φυσικό περιβάλλον ως ρυθμιστικό αντικείμενο του αστικού δικαίου: μια γενική θεώρηση 1. Ο παραπληρωματικός χαρακτήρας του αστικού

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΠΟΚΟΠΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΦΟΡΕΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ & ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΛΑΤΗ- ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»

«ΑΠΟΚΟΠΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΦΟΡΕΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ & ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΛΑΤΗ- ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ» ιεύθυνση Περιφέρειας Μακεδονίας Θράκης Περιοχή Δυτικής Θεσσαλονίκης Αισώπου 20, 546 27 Θεσσαλονίκη «ΑΠΟΚΟΠΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΦΟΡΕΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ & ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΛΑΤΗ-

Διαβάστε περισσότερα

Περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας και δικαιώματα των θυμάτων

Περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας και δικαιώματα των θυμάτων Η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, όπου τα άτομα περνούν τις περισσότερες ώρες της ημέρας τους, είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο. Ως σεξουαλική παρενόχληση ορίζεται κάθε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν 1. Γενικοί Οροι Ασφάλισης 2. Γενικοί Οροι Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων 3. Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης έναντι Τρίτων 3.1 Ειδικοί όροι 3.2 Αντικείµενο ασφάλισης 3.3 Ορια αποζηµίωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Θέμα: Ο Α, μόνιμος κάτοικος Σουηδίας, είναι κύριος ενός οικοπέδου που βρίσκεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ν Ω Μ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Γ Ν Ω Μ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η ΠΑΝΟ ΕΤΓΟΤΡΖ-ΓΗΚΖΓΟΡΟ ΑΘΖΝΩΝ ΝΟΜΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΟ ΚΔΝΣΡΗΚΖ ΔΝΩΖ ΓΖΜΩΝ ΚΑΗ ΚΟΗΝΟΣΖΣΩΝ ΔΛΛΑΓΟ ΜΠΟΤΜΠΟΤΛΗΝΑ 9-11 (2 ος όροφος) ΑΘΖΝΑ ΣΖΛ:210-8259140-1-FAX: 210-8259235 ΚΗΝ:6977506705 E-mail: pzygouris@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εργατικό ατύχημα... 2 1.1 Γενικά... 3 1.2 Προϋποθέσεις... 3 1.3 Υποχρέωση για πρόνοια... 3 Πηγές... 5 Συντακτική ομάδα...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εργατικό ατύχημα... 2 1.1 Γενικά... 3 1.2 Προϋποθέσεις... 3 1.3 Υποχρέωση για πρόνοια... 3 Πηγές... 5 Συντακτική ομάδα... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εργατικό ατύχημα... 2 1.1 Γενικά... 3 1.2 Προϋποθέσεις... 3 1.3 Υποχρέωση για πρόνοια... 3 Πηγές... 5 Συντακτική ομάδα... 5 1 1. Εργατικό ατύχημα ΘΕΜΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Η έννοια του εργατικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΙΣΘΟΥ ΕΠΙΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 2 1. Μέτρα προστασίας μισθού... 3 2. Επίσχεση εργασίας... 5 2.1 Πώς ασκείται νομίμως η επίσχεση εργασίας... 6 2.2 Άρση Ματαίωση επίσχεσης εργασίας...

Διαβάστε περισσότερα

Απλή Ετερόρρυθμη Εταιρεία

Απλή Ετερόρρυθμη Εταιρεία Απλή Ετερόρρυθμη Εταιρεία Έννοια της ετερόρρυθμης εταιρείας κατά τον Ε.Ν.(Εμπορικό Νόμο) Σύμφωνα με τα άρθρα 23 και 26 του Εμπορικού Νόμου ετερόρρυθμη εταιρεία είναι η συσταινόμενη μεταξύ ενός ή πολλών,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ Ε ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ. Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ

ΤΕΥΧΟΣ Ε ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ. Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ Λ. Αθηνών 72, 18547, Ν. Φάληρο ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ με αριθμό ΔΕΕΔ-9 Σύμβαση : Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ

Διαβάστε περισσότερα

2. Σχετικά με τους ειδικευμένους Ιατρούς του Ε.Σ.Υ., οι οποίοι είναι Δημόσιοι Λειτουργοί, παρά τις θεωρητικές κατασκευές για τις ιδιαιτερότητες

2. Σχετικά με τους ειδικευμένους Ιατρούς του Ε.Σ.Υ., οι οποίοι είναι Δημόσιοι Λειτουργοί, παρά τις θεωρητικές κατασκευές για τις ιδιαιτερότητες Δρ. ΜΙΧΑΗΛ Δ. ΜΙΧΑΗΛ Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω Αθήνα, 1 Νοεμβρίου 2012 Κύριο Δημήτριο Βαρνάβα Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (Ο.Ε.Ν.Γ.Ε.) Οδός Λαμίας, αριθ. 2 Αθήνα Κύριε

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο των προσωπικών εταιρειών Δίκαιο των κεφαλαιουχικών εταιρειών

Δίκαιο των προσωπικών εταιρειών Δίκαιο των κεφαλαιουχικών εταιρειών Το εμπορικό δίκαιο διακρίνεται σε: Δίκαιο των προσωπικών εταιρειών Δίκαιο των κεφαλαιουχικών εταιρειών Προσωπικές εταιρείες: οι εταιρείες στις οποίες λαμβάνεται υπόψη το προσωπικό στοιχείο, τα πρόσωπα

Διαβάστε περισσότερα

Tsibanoulis & Partners: Τι σημαίνει αστική ευθύνη οικονομικών διευθυντών για τις Α.Ε.

Tsibanoulis & Partners: Τι σημαίνει αστική ευθύνη οικονομικών διευθυντών για τις Α.Ε. Tsibanoulis & Partners: Τι σημαίνει αστική ευθύνη οικονομικών διευθυντών για τις Α.Ε. Οι διατάξεις περί ευθύνης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου εφαρμόζονται και σε πρόσωπα που δεν είναι μέλη, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ :

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ : ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε Διεύθυνση Ειδικών Εγκαταστάσεων Δικτύου Λ Αθηνών 72 185 47, Ν. Φάληρο ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ : ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : «Καθαρισμός εσωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

PUBLIC ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 9755/98 LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ. της Προεδρίας ΡΩΜΗΙ

PUBLIC ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 9755/98 LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ. της Προεδρίας ΡΩΜΗΙ ConseilUE EΥΡΩΠΑÏΚΗΕΝΩΣΗ ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες,15Ιουλίου1998(20.07) (OR.D) 9755/98 PUBLIC LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της Προεδρίας Θέμα: Σύμβαση"ΡώμηΙ" ΡΩΜΗΙ Στόχοςτουπαρόντοςεγγράφουείναιναπροσφέρειμιαόσοτοδυνατόνσαφέστερηκαισυνεκτικότερηβάσηγιατις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1. Ο συγκρητικός χαρακτήρας του 14 ου κεφαλαίου του Δεύτερου βιβλίου του ΠΚ...1 2. Η ατελής αναγνώριση και προστασία κοινωνικών εννόμων αγαθών στην νεοελληνική πραγματικότητα...3

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΜΒΑΣΗΣ. Άρθρο 1 ο. Αντικείμενο της Σύμβασης

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΜΒΑΣΗΣ. Άρθρο 1 ο. Αντικείμενο της Σύμβασης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΜΒΑΣΗΣ Άρθρο 1 ο Αντικείμενο της Σύμβασης 1. Αντικείμενο της σύμβασης είναι σύμφωνα με τις υποδείξεις της ΑΔΜΗΕ ΑΕ η θαλάσσια μεταφορά των υλικών της που αναφέρονται στο Παράρτημα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ I. Θέση του ζητήματος...1 Α. Το ζήτημα... 1 2. Αντίθεση συμφερόντων... 3 3. Έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου... 6 4. Διάγραμμα μελέτης...10 Β. Ιδιαιτερότητες του ζητήματος...12

Διαβάστε περισσότερα

Ο διαχειριστής της γερμανικής ΕΠΕ

Ο διαχειριστής της γερμανικής ΕΠΕ Ο διαχειριστής της γερμανικής ΕΠΕ Ο διαχειριστής εκπροσωπεί την γερμανική ΕΠΕ και ενεργεί επ'ονόματι αυτής κάθε πράξη διαχείρισης. Ποιος μπορεί να γίνει διαχειριστής σε μία γερμανική ΕΠΕ Διαχειριστής μίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος Φ. Δωρή... ΧΙ Προλογικό σημείωμα του συγγραφέα... XXXIII Συντομογραφίες... XLV

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος Φ. Δωρή... ΧΙ Προλογικό σημείωμα του συγγραφέα... XXXIII Συντομογραφίες... XLV ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Φ. Δωρή... ΧΙ Προλογικό σημείωμα του συγγραφέα... XXXIII Συντομογραφίες... XLV ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Θέση του προβλήματος... 1 Ι. Ο χρόνος ως φιλοσοφικό και επιστημολογικό πρόβλημα... 1 ΙΙ.

Διαβάστε περισσότερα

849 Ν. 105(Ι)/95. Ε.Ε. Παρ. 1(1) Αρ. 3028, 29.12.95

849 Ν. 105(Ι)/95. Ε.Ε. Παρ. 1(1) Αρ. 3028, 29.12.95 Ε.Ε. Παρ. 1(1) Αρ. 3028, 29.12.95 849 Ν. 105(Ι)/95 Ο περί Ελαττωματικών Προϊόντων (Αστική Ευθύνη) Νόμος του 1995 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας.

Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας. Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας. Ευγενία Σαρίκου Δικηγόρος- Μ.Δ.Ε Ποινικού Δικαίου Α.Π.Θ Με το Ν. 4001/2011 «Για την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. Η πρωτότυπη κτήση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας... 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. Η πρωτότυπη κτήση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας... 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. Η πρωτότυπη κτήση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας...1 1. Εισαγωγή... 1 2. Η λύση του εργατικού δικαίου... 2 2.1. Εισαγωγικά... 2 2.2. Master and Servant Principle... 3 2.3. Η σύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων του.

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων του. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 3 ο Μάθημα Διάγραμμα Παράδοσης ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ 1. Έννοια Δικαιώματος Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΠΚΕ/ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΛΟΥ 8021022Α/26-05-2015

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΠΚΕ/ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΛΟΥ 8021022Α/26-05-2015 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΛΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ-ΤΖΑΒΕΛΑ 38334 ΒΟΛΟΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΠΚΕ/ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΛΟΥ 8021022Α/26-05-2015 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΔΠΚΕ/

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Γενικοί Όροι Ασφάλισης 2. Γενικοί Όροι Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων 3. Ειδικότερο περιεχόµενο Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων 3.1 Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης του Αναδόχου έναντι Τρίτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ...VII ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ... XV 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 Ι. Αντικείμενο της έρευνας... 1 ΙΙ. Η διάρθρωση της ύλης... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (ΑΛΛΑΓΗ) ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ... 2 1. Η έννοια της μεταβολής του προσώπου του εργοδότη... 2 Πηγές... 7 Συντακτική ομάδα... 7 1 ΜΕΤΑΒΟΛΗ (ΑΛΛΑΓΗ) ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Γ.Σ.Ε.Ε. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/ ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Ομοσπονδίες δύναμης ΓΣΕΕ

Γ.Σ.Ε.Ε. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/ ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Ομοσπονδίες δύναμης ΓΣΕΕ Γ.Σ.Ε.Ε. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/22-5-2013 ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Ομοσπονδίες δύναμης ΓΣΕΕ Θέμα: «Καθολικότητα ισχύος των όρων της ισχύουσας από 14-5-2013

Διαβάστε περισσότερα

Ημερ: Αρ. Πρωτ.:1571 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Λεωφ. Κηφισίας 60, Μαρούσι Αθήνα, ΤΚ 15125

Ημερ: Αρ. Πρωτ.:1571 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Λεωφ. Κηφισίας 60, Μαρούσι Αθήνα, ΤΚ 15125 Προς: Ημερ: 19-09-2008 Αρ. Πρωτ.:1571 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Λεωφ. Κηφισίας 60, Μαρούσι Αθήνα, ΤΚ 15125 Κοινοποίηση: Θέμα: Κείμενο Απάντησης στην Δημόσια Διαβούλευση της ΕΕΤΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΚΤΥΟΥ ΙΑΚΗΡΥΞΗ -208 ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ: «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ - ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ( ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ) ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΛΕΜΕΤΡΗΣΗΣ ΜΕΣΗΣ ΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. «Η Υποχρέωση Πρόνοιας του Εργοδότη»

Εργασιακά Θέματα. «Η Υποχρέωση Πρόνοιας του Εργοδότη» Εργασιακά Θέματα «Η Υποχρέωση Πρόνοιας του Εργοδότη» Περιεχόμενα 1. Η υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη Συνοπτική παρουσίαση. 2 2. Γενική εργοδοτική υποχρέωση πρόνοιας Έννοια..... 3 3. Περιεχόμενο γενικής

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 Ο ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ, ΕΚ ΠΕΡΙΤΡΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ,ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 Ο ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ, ΕΚ ΠΕΡΙΤΡΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ,ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 Ο ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ, ΕΚ ΠΕΡΙΤΡΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ,ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 1.Εισαγωγικά Η διαθεσιμότητα και η εκ περιτροπής εργασία είναι δυο διαφορετικές περιπτώσεις υποαπασχόλησης του

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΕΥΘΥΝΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ / ΚΥΡΙΟΥ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥ ΩΣ ΚΑΤΟΧΟΥ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ / ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΥ / ΘΥΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΕΥΘΥΝΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ / ΚΥΡΙΟΥ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥ ΩΣ ΚΑΤΟΧΟΥ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ / ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΥ / ΘΥΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΕΥΘΥΝΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ / ΚΥΡΙΟΥ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥ ΩΣ ΚΑΤΟΧΟΥ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ / ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΥ / ΘΥΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Κατά την εκτέλεση εργασιών σε ένα εργοτάξιο εμπλέκονται κυρίως τέσσερα βασικά

Διαβάστε περισσότερα

Mε τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του ΠΕΠ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ»

Mε τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του ΠΕΠ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ» ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Σύμβαση Η Σύμβαση που θα υπογραφεί θα αφορά την υποχρέωση του αναδόχου να προβεί στην προμήθεια και τοποθέτηση κουφωμάτων αλουμινίου σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Προς. Τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης. και Ανταγωνιστικότητας. Κ. Μ. Χρυσοχοΐδη. Κοινοποίηση. Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης

Προς. Τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης. και Ανταγωνιστικότητας. Κ. Μ. Χρυσοχοΐδη. Κοινοποίηση. Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης Προς Τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Κ. Μ. Χρυσοχοΐδη Κοινοποίηση Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης κα Λ. Κατσέλη Θέμα: Παρατηρήσεις Θέσεις Γ.Σ.Ε.Ε. στο ΣχΝ «Αντικατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 3 Ιουνίου 2008 Αριθ. Πρωτ. : 661. Ε Γ Γ Ρ Α Φ Η Σ Υ Σ Τ Α Σ Η Π Ο Ρ Ι Σ Μ Α (Άρθρο 4 παρ. 5 ν. 3297/2004)

Αθήνα, 3 Ιουνίου 2008 Αριθ. Πρωτ. : 661. Ε Γ Γ Ρ Α Φ Η Σ Υ Σ Τ Α Σ Η Π Ο Ρ Ι Σ Μ Α (Άρθρο 4 παρ. 5 ν. 3297/2004) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Πληροφορίες: Ανδρέας Μαντζουράνης Ειδικός Επιστήμονας Ηλεκτρον. Δ/νση: amantzouranis@synigoroskatanaloti.gr Αθήνα, 3 Ιουνίου 2008 Αριθ. Πρωτ. : 661 ΠΡΟΣ: 1 κ. Στέφανο Ντάλλα Ίριδος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η αρχή της ισότητας στις εργασιακές σχέσεις Εισαγωγή.... σ. 1 Εννοιολογικός προσδιορισμός της

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα : Η αρνητική αναθεώρηση ανατρέπει το δικαιοπρακτικό θεμέλιο των δημοσίων συμβάσεων στα έργα. Απαιτείται νομοθετική ρύθμιση.

Θέμα : Η αρνητική αναθεώρηση ανατρέπει το δικαιοπρακτικό θεμέλιο των δημοσίων συμβάσεων στα έργα. Απαιτείται νομοθετική ρύθμιση. Αθήνα, 04 Μαίου 2015 Αριθ. Πρωτ.1273 Προς Τον Υπουργό Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού κ. Γεώργιο Σταθάκη Τον Υπουργό Επικρατείας κ. Αλέξανδρο Φλαμπουράρη Τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας,

Διαβάστε περισσότερα

Οι πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις στις επαγγελματικές μισθώσεις,

Οι πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις στις επαγγελματικές μισθώσεις, Οι πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις στις επαγγελματικές μισθώσεις, Μεταβολές και επίδραση στις υφιστάμενες μισθώσεις. Γεώργιος Καλπακίδης, Προπτυχιακός φοιτήτης, Τµήµα Νοµικής, Ευρωπαϊκό Παν/µιο Κύπρου.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. Προλογικό σημείωμα... Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 1

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. Προλογικό σημείωμα... Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Προλογικό σημείωμα...... VII Εισαγωγικές παρατηρήσεις............ 1 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Οι υποχρεώσεις εχεμύθειας και μη ανταγωνισμού κατά τη διάρκεια της σύμβασης εργασίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση του ετερόρρυθμου εταίρου μετά την ισχύ του Ν. 4072/2012

Η θέση του ετερόρρυθμου εταίρου μετά την ισχύ του Ν. 4072/2012 Η θέση του ετερόρρυθμου εταίρου μετά την ισχύ του Ν. 4072/2012 Ερώτηση: Ποια η θέση του ετερόρρυθμου εταίρου μετά την ισχύ του Ν. 4072/2012; Απάντηση: Για την ετερόρρυθμη εταιρία πρέπει να τονιστεί το

Διαβάστε περισσότερα

1. Δωρεά κινητού, τήρηση τύπου, αρνητική αναγνώριση χρέους

1. Δωρεά κινητού, τήρηση τύπου, αρνητική αναγνώριση χρέους ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΔΩΡΕΑ 1. Δωρεά κινητού, τήρηση τύπου, αρνητική αναγνώριση χρέους... 1 2. Δωρεά, ανάκληση λόγω αποκτήσεως τέκνου... 3 3. Δωρεά υπό τρόπο, μη εκπλήρωση τρόπου, ανάκληση... 4 ΙΙ. ΠΩΛΗΣΗ 4.

Διαβάστε περισσότερα

2.3. Η σημασία της ασφαλίσεως της αστικής ευθύνης για. τον ζημιούμενο Εκούσια και υποχρεωτική ασφάλιση της αστικής ευθύνης

2.3. Η σημασία της ασφαλίσεως της αστικής ευθύνης για. τον ζημιούμενο Εκούσια και υποχρεωτική ασφάλιση της αστικής ευθύνης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ (ΓενΕισ) αρ. 1. Η αστική ευθύνη γενικά... 1-7 1.1. Η δέσμευση του προσώπου από τις πράξεις του... 1 1.2. Δικαιολογία της δεσμεύσεως του προσώπου... 2-3 1.3. Δέσμευση και

Διαβάστε περισσότερα

Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και

Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και LEGAL INSIGHT ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΝΟΜΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΜΕΝΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Γιώργος Ψαράκης Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και έχει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Τα νομικά πρόσωπα και οι κανόνες γνώσης - Μια πρόκληση για τη νομική σκέψη και πράξη

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Τα νομικά πρόσωπα και οι κανόνες γνώσης - Μια πρόκληση για τη νομική σκέψη και πράξη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...IX ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ...XΙΙI 1. Τα νομικά πρόσωπα και οι κανόνες γνώσης - Μια πρόκληση για τη νομική σκέψη και πράξη I. Δύο νομολογιακές αφορμές για την κατανόηση του προβλήματος...

Διαβάστε περισσότερα

Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE. Money Show 2016, Θεσσαλονίκη

Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE. Money Show 2016, Θεσσαλονίκη Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE Money Show 2016, Θεσσαλονίκη Το 2012 καταβλήθηκαν από τις ασφαλιστικές εταιρίες στην Ε.Ε. αποζημιώσεις αστικής ευθύνης 14 δισ. EUR (Insurance

Διαβάστε περισσότερα

E.E. Παρ. I (I), Αρ. 2721, Ν. 5ί(Ι)/92

E.E. Παρ. I (I), Αρ. 2721, Ν. 5ί(Ι)/92 E.E. Παρ. I (I), Αρ. 2721, 3.7.92 799 Ν. 5ί(Ι)/92 Ο περί Ρύθμισης των Σχέσεων Εμπορικού Αντιπροσώπου και Αντιπροσωπεύαμε νου Νόμος του 1992 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής

Διαβάστε περισσότερα

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας Τ.Ε.Ι. Πειραιά Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Λογιστική και Χρηματοοικονομική Ειδικά θέματα Δικαίου Δρ. Μυλωνόπουλος Δ. Αν. Καθηγητής δίκαιο άδικο ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το

Διαβάστε περισσότερα

Γ. ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΠ ΑΡΙΘ. ΔΠΜ-Θ/ΠΚΑΣΤ/

Γ. ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΠ ΑΡΙΘ. ΔΠΜ-Θ/ΠΚΑΣΤ/ Γ. ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΠ ΑΡΙΘ. ΔΠΜ-Θ/ΠΚΑΣΤ/ Αντικείμενο: «ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΤΗΣ ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ»

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑ Ερωτάται αν αν είναι στα πλαίσια ή όχι του Συντάγματος η εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 139 του Κώδικα Δικαστικών Επιμελητών με την έκδοση της προβλεπόμενης Υπουργικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Προλογικό σημείωμα... Αντί προλόγου... ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1. Έννοια του δικαιώματος της απεργίας... 1 Εννοιολογικά γνωρίσματα... 2 α. Αποχή από την εργασία... 2 β. Συλλογική αποχή... 2 γ. Αγωνιστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Διδάσκων : Βασίλειος Σταματόπουλος, Δικηγόρος, Δ.Μ.Σ. Συνάντηση 5 η ΕΙΔΙΚΟ ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΩΡΕΑ - ΠΩΛΗΣΗ - ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ Δωρεά Δωρεά είναι η σύμβαση με την οποία ο δωρητής αναλαμβάνει την υποχρέωση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ E2/2016 ΓΙΑ ΤΗΝ EKΜΙΣΘΩΣΗ ΚΥΛΙΚΕΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΩΝ ΑΜΑΞΟΣΤΑΣΙΩΝ ΤΗΣ Ο.ΣΥ. Α.Ε ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ E2/2016 ΓΙΑ ΤΗΝ EKΜΙΣΘΩΣΗ ΚΥΛΙΚΕΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΩΝ ΑΜΑΞΟΣΤΑΣΙΩΝ ΤΗΣ Ο.ΣΥ. Α.Ε ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ E2/2016 ΓΙΑ ΤΗΝ EKΜΙΣΘΩΣΗ ΚΥΛΙΚΕΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΩΝ ΑΜΑΞΟΣΤΑΣΙΩΝ ΤΗΣ Ο.ΣΥ. Α.Ε ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗΣ Δεκέμβριος 2016 1 ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΚΥΛΙΚΕΙΟΥ Στον Αγ. Ι. Ρέντη σήμερα την.. μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Η (γενική) υποχρέωση πρόνοιας και επιμέλειας σε περιπτώσεις πρόκλησης επικίνδυνων καταστάσεων

Η (γενική) υποχρέωση πρόνοιας και επιμέλειας σε περιπτώσεις πρόκλησης επικίνδυνων καταστάσεων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΝΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ: 2016-2017 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του

Διαβάστε περισσότερα

Αποφάσεις Ανωτάτου Δικαστηρίου & Επαρχιακών Δικαστηρίων ανά άρθρο του Νόμου ΛΕΥΚΩΣΙΑ Λούης Παρλάς

Αποφάσεις Ανωτάτου Δικαστηρίου & Επαρχιακών Δικαστηρίων ανά άρθρο του Νόμου ΛΕΥΚΩΣΙΑ Λούης Παρλάς Αποφάσεις Ανωτάτου Δικαστηρίου & Επαρχιακών Δικαστηρίων ανά άρθρο του Νόμου ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2018 Λούης Παρλάς Συμβάσεις Κεφ. 149 Επιμέλεια Έκδοσης: Λούης Παρλάς Β.Α. (ECO) Copyright ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΚΟΝΟΜΟΣ ISBN: 978-9925-558-08-7

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Έγγραφη Σύσταση Πόρισμα. ΣΧΕΤ. : Αρ. πρωτ. B/5976/31.07.08, Β/8293/10.11.2008 έγγραφά μας.

ΘΕΜΑ: Έγγραφη Σύσταση Πόρισμα. ΣΧΕΤ. : Αρ. πρωτ. B/5976/31.07.08, Β/8293/10.11.2008 έγγραφά μας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Χειρίστρια: Δρ. Ζέτα Θεοχαροπούλου Ειδική Επιστήμονας Ηλεκτρον. Δ/νση: gtheocha@synigoroskatanaloti.gr ΠΡΟΣ: 1. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. Τομέα Εξυπηρέτησης Πελατείας Ακαδημίας

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Επιχειρήσεις Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ)

Εργασιακά Θέματα. Επιχειρήσεις Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ) Εργασιακά Θέματα Επιχειρήσεις Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ) Μάϊος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Επιχείρηση Προσωρινής Απασχόλησης Συνοπτική παρουσίαση... 3 2. Γενικά... 5 3. Νόμιμος Τρόπος Σύστασης Ε.Π.Α.... 5 4.

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 204-209 ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΕΓΚΡΙΘΗΚΑΝ P8_TA(206)0260 Επικύρωση και προσχώρηση στο πρωτόκολλο του 200 της σύμβασης επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών με εξαίρεση τις πτυχές δικαστικής συνεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, LL.M., Υπ. Δ.Ν. ΕΝΟΤΗΤΑ : «ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ-ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ» - 1 - Οι δημόσιοι υπάλληλοι περαιτέρω οφείλουν να

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΝΝΟΙΑ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗ- ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ- ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗΣ = φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εκμεταλλεύεται

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος

Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος Η Ιστορία, όπως τονίζει ο Μεγαλοπολίτης ιστορικός Πολύβιος σε μια ρήση του, μας διδάσκει ότι τίποτα δεν γίνεται στην τύχη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Εργατικό Δίκαιο 1 ο Φροντιστηριακό Μάθηµα Η έννοια της εξαρτηµένης εργασίας. Εισηγητής: δρ Δηµήτρης Γούλας

Εργατικό Δίκαιο 1 ο Φροντιστηριακό Μάθηµα Η έννοια της εξαρτηµένης εργασίας. Εισηγητής: δρ Δηµήτρης Γούλας Εργατικό Δίκαιο 1 ο Φροντιστηριακό Μάθηµα Η έννοια της εξαρτηµένης εργασίας Εισηγητής: δρ Δηµήτρης Γούλας Εξαρτηµένη εργασία: η λέξη «κλειδί» για το Εργατικό Δίκαιο Ο δικαιολογητικός λόγος και η προϋπόθεση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1. Έννοια και χαρακτηριστικά του Εργατικού Δικαίου... 1 1.1. Έννοια Εργατικού Δικαίου... 1 1.2. Χαρακτηριστικά του ΕργΔ... 1 1.3. Σύγχρονες τάσεις... 2 2. Ιστορικά... 3 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ 15/2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΗ ΠΡΟΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ 15/2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΗ ΠΡΟΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 13 Νοεμβρίου 2007 Αρ. Πρωτ. :1554 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ 15/2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΗ ΠΡΟΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ Πρόσφατα

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες Ερωτήσεις- Απαντήσεις για την Περιβαλλοντική Ευθύνη. Σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται η ευθύνη για περιβαλλοντική ζημιά;

Χρήσιμες Ερωτήσεις- Απαντήσεις για την Περιβαλλοντική Ευθύνη. Σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται η ευθύνη για περιβαλλοντική ζημιά; Χρήσιμες Ερωτήσεις- Απαντήσεις για την Περιβαλλοντική Ευθύνη Σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται η ευθύνη για περιβαλλοντική ζημιά; Ζημιά σε προστατευόμενα είδη και φυσικούς οικοτόπους, ήτοι οποιαδήποτε ζημία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ο διαγωνισμός της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης προϋποθέτει, ως γνωστόν, συνδυασμό συνδυαστικής γνώσης της εξεταστέας ύλης και θεμάτων πολιτικής και οικονομικής επικαιρότητας. Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια

Διαβάστε περισσότερα

Αρµόδιος: ηµήτριος Μάρκου Αναπληρωτής Συνήγορος του Καταναλωτή

Αρµόδιος: ηµήτριος Μάρκου Αναπληρωτής Συνήγορος του Καταναλωτή ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αρµόδιος: ηµήτριος Μάρκου Αναπληρωτής Συνήγορος του Καταναλωτή Εισηγήτρια: Φωτεινή Μιστριώτη Ειδική Επιστήµονας Ηλεκτρον. /νση: fmistrioti@synigoroskatanaloti.gr Αθήνα, 03 Μαΐου 2010

Διαβάστε περισσότερα