ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/2006(INI)

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 2011/2006(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ με συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με τις διαδικασίες αφερεγγυότητας στο πλαίσιο του εταιρικού δικαίου της ΕΕ (2011/2006(INI)) Επιτροπή Νομικών Θεμάτων Εισηγητής: Klaus-Heiner Lehne (Πρωτοβουλία σύμφωνα με το άρθρο 42 του Κανονισμού) PR\ doc PE v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 PR_INI_art42 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ: ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ...6 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...12 PE v /15 PR\ doc

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ με συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με τις διαδικασίες αφερεγγυότητας στο πλαίσιο του εταιρικού δικαίου της ΕΕ (2011/2006(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη το άρθρο 225 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (EΚ) αριθ. 1346/2000 του Συμβουλίου της 29ης Μαΐου 2000 περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας 1 (κανονισμός περί αφερεγγυότητας), έχοντας υπόψη τις από 2 Μαΐου , 10 Σεπτεμβρίου και 21 Ιανουαρίου αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη τα άρθρα 42 και 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων καθώς και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων και της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A7 0000/2011), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαφορές μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών περί αφερεγγυότητας δημιουργούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα και δυσκολίες για εταιρείες με διασυνοριακές δραστηριότητες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν εμπόδια σε μια επιτυχή εξυγίανση των αφερέγγυων εταιρειών λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαφορές αυτές ευνοούν το λεγόμενο forum-shopping λαμβάνοντας υπόψη ότι η εσωτερική αγορά θα επωφελείτο από ισότιμους όρους ανταγωνισμού, Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι ακόμη και αν δεν είναι δυνατή η θέσπιση ουσιαστικών νομοθετικών διατάξεων περί αφερεγγυότητας σε επίπεδο ΕΕ, εντούτοις υπάρχουν ορισμένοι τομείς του πτωχευτικού δικαίου για τους οποίους η εναρμόνιση είναι συμφέρουσα και εφικτή, Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι παρατηρείται μια προϊούσα προσέγγιση των εθνικών νομοθεσιών περί αφερεγγυότητας των κρατών μελών, Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός περί αφερεγγυότητας εγκρίθηκε το 2000 και έκτοτε εφαρμόζεται για περισσότερα από εννέα χρόνια λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή το αργότερο έως την 1 η Ιουνίου 2012 θα πρέπει να υποβάλει μια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός περί αφερεγγυότητας υπήρξε το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης διαδικασίας διαπραγμάτευσης, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να μη ρυθμισθούν πολλά ευαίσθητα ζητήματα, η δε προσέγγιση που ακολουθήθηκε σε πολλά 1 ΕΕ L 160 της , σ Υπόθεση C-341/04 Eurofood IFSC Ltd, Συλλ. 2006, σελ. I Υπόθεση C-97/08 P Akzo Nobel και λοιποί κατά Επιτροπής, Συλλ. 2009, σελ. I Υπόθεση C-444/07 MG Probud Gdynia sp. z o.o. (ΕΕ C 63, , σελ. 2). PR\ doc 3/15 PE v02-00

4 ζητήματα είχε ήδη ξεπερασθεί κατά το χρόνο έγκρισης του κανονισμού, ΣΤ.εκτιμώντας ότι από την έναρξη ισχύος του κανονισμού περί αφερεγγυότητας έχουν επέλθει πολλές αλλαγές, 15 νέα κράτη μέλη έχουν προσχωρήσει στην Ένωση, το κεφάλαιο των εταιρειών έχει εξελιχθεί και το φαινόμενο των ομίλων επιχειρήσεων έχει αυξηθεί σημαντικά, Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσέγγιση σε σχέση με τις διαδικασίες αφερεγγυότητας είναι σήμερα περισσότερο επικεντρωμένη στη διάσωση των εταιρειών ως εναλλακτική επιλογή προς τη διάλυσή τους, Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πτωχευτικό δίκαιο πρέπει να αποτελεί ένα μέσο για τη διάσωση των επιχειρήσεων σε ενωσιακό επίπεδο λαμβάνοντας υπόψη ότι η διάσωση αυτή, οσάκις είναι εφικτή, είναι προς όφελος των οφειλετών, των πιστωτών και των εργαζομένων, Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της για την Ευρώπη 2020 «Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM (2010) 2020), αναφερόμενη στην απουσία συνοχής και στα εμπόδια για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς για τον 21ο αιώνα προέβη στην ακόλουθη διαπίστωση: «Η πρόσβαση των ΜΜΕ στην ενιαία αγορά πρέπει να βελτιωθεί. Η επιχειρηματικότητα πρέπει να αναπτυχθεί με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες πολιτικής, περιλαμβανομένης της απλούστευσης της εταιρικής νομοθεσίας (πτωχευτικές διαδικασίες, καταστατικό ιδιωτικών εταιρειών, κλπ.) και με πρωτοβουλίες που επιτρέπουν στους επιχειρηματίες να ξεκινήσουν εκ νέου μετά από μια επιχειρηματική τους αποτυχία». Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πτωχευτικό δίκαιο πρέπει να θεσπίζει κανόνες και για τη διάλυση μιας επιχείρησης, κατά τρόπο λιγότερο επιζήμιο και περισσότερο ευνοϊκό για όλα τα μέρη, εφόσον διαπιστωθεί ότι η διάσωση της επιχείρησης προβλέπεται να αποτύχει ή έχει ήδη αποτύχει, ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι όμιλοι επιχειρήσεων αποτελούν ένα σύνηθες φαινόμενο, η αφερεγγυότητά τους ωστόσο δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο ρύθμισης σε ενωσιακό επίπεδο λαμβάνοντας υπόψη ότι η πτώχευση ενός ομίλου επιχειρήσεων ενδέχεται να οδηγήσει στην έναρξη σειράς ξεχωριστών διαδικασιών αφερεγγυότητας σε διαφορετικές έννομες τάξεις αναφορικά με κάθε ξεχωριστό αφερέγγυο μέλος του ομίλου λαμβάνοντας υπόψη ότι, εφόσον οι διαδικασίες αυτές δεν μπορεί να συντονιστούν, δεν φαίνεται πιθανό να μπορεί ο όμιλος να αναδιοργανωθεί ως ολότητα και ενδέχεται να πρέπει να διασπαστεί στα συστατικά του μέρη, με αποτέλεσμα την πρόκληση ζημιών για τους πιστωτές, τους μετόχους και τους εργαζομένους, ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων της ΕΕ σχετικά με τις διαδικασίες αφερεγγυότητας θα επέτρεπε στους πιστωτές και τα δικαστήρια να διαπιστώσουν κατά πόσο έχουν ξεκινήσει διαδικασίες αφερεγγυότητας σε ένα άλλο κράτος μέλος καθώς επίσης τις προθεσμίες και τις λεπτομέρειες για την αναγγελία των απαιτήσεων λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό θα προωθούσε μια οικονομικά αποτελεσματική διαχείριση και αύξηση της διαφάνειας, ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάληψη νομοθετικής δράσης που ζητείται στο παρόν ψήφισμα PE v /15 PR\ doc

5 θα πρέπει να βασίζεται σε εμπεριστατωμένες εκτιμήσεις επιπτώσεων, όπως έχει ζητηθεί από το Κοινοβούλιο, 1. Καλεί την Επιτροπή να υποβάλει στο Κοινοβούλιο, βάσει των άρθρων 50, 81, παράγραφος 2 ή 114 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια ή περισσότερες νομοθετικές προτάσεις σχετικά με ένα ενωσιακό πλαίσιο για την αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων, σύμφωνα με τις λεπτομερείς συστάσεις που εκτίθενται στο παράρτημα, προκειμένου να διασφαλισθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού βάσει μιας εμπεριστατωμένης ανάλυσης των βιώσιμων εναλλακτικών δυνατοτήτων 2. διαπιστώνει ότι οι συστάσεις αυτές σέβονται την αρχή της επικουρικότητας και τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών 3. εκτιμά ότι οι δημοσιονομικές επιπτώσεις από τη ζητούμενη πρόταση πρέπει να καλυφθούν από τον προϋπολογισμό, με τις κατάλληλες επιχορηγήσεις 4. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα και τις επισυναπτόμενες λεπτομερείς συστάσεις στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο. PR\ doc 5/15 PE v02-00

6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ: ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Μέρος 1: Συστάσεις σχετικά με την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του πτωχευτικού και εταιρικού δικαίου 1.1. Σύσταση σχετικά με την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών της έναρξης της διαδικασίας αφερεγγυότητας Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει την εναρμόνιση των προϋποθέσεων υπό τις οποίες μπορεί να κηρυχθεί η έναρξη της διαδικασίας αφερεγγυότητας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύει ότι μια οδηγία θα πρέπει να εναρμονίζει πτυχές της έναρξης της διαδικασίας αφερεγγυότητας ως ακολούθως: η διαδικασία αφερεγγυότητας μπορεί να κινηθεί κατά οφειλετών που είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις οι διαδικασίες αφερεγγυότητας μπορούν να κινηθούν όσον αφορά τα περιουσιακά στοιχεία των προαναφερθέντων οφειλετών, τα περιουσιακά στοιχεία φορέων χωρίς νομική προσωπικότητα (π.χ. μια Ευρωπαϊκή Ένωση Οικονομικού Συμφέροντος), την κληρονομία και τα περιουσιακά στοιχεία στο πλαίσιο μιας κοινοκτημοσύνης διαδικασίες αφερεγγυότητας μπορούν επίσης να κινηθούν μετά τη διάλυση ενός νομικού προσώπου ή φορέα χωρίς νομική προσωπικότητα, ενόσω η κατανομή των περιουσιακών στοιχείων δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί η διαδικασία μπορεί να κινηθεί εγγράφως από ένα πιστωτή ή τον οφειλέτη η αίτηση για την έναρξη της διαδικασίας μπορεί να αποσυρθεί ενόσω η διαδικασία δεν έχει ξεκινήσει ή η αίτηση δεν έχει απορριφθεί από ένα δικαστήριο ένας πιστωτής μπορεί να ζητήσει την έναρξη της διαδικασίας, εάν έχει έννομο συμφέρον σε αυτήν και πιθανολογεί ότι είναι κάτοχος απαίτησης μια διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει εάν ο οφειλέτης είναι αφερέγγυος, δηλαδή δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις πληρωμής εάν η αίτηση υποβληθεί από τον οφειλέτη, η διαδικασία μπορεί επίσης να ξεκινήσει εάν η αφερεγγυότητα του οφειλέτη επίκειται άμεσα, δηλαδή ο οφειλέτης είναι πιθανό να μην μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις πληρωμής όσον αφορά την υποχρεωτική δήλωση αδυναμίας πληρωμής από τον οφειλέτη, η διαδικασία πρέπει να ξεκινήσει εντός ενός χρονικού διαστήματος μεταξύ ενός και δύο μηνών μετά την παύση των πληρωμών τα κράτη μέλη καλούνται να θεσπίσουν διατάξεις σχετικά με την ευθύνη του οφειλέτη σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης ή υποβολής αντικανονικής δήλωσης τα κράτη μέλη PE v /15 PR\ doc

7 μεριμνούν επίσης για την επιβολή αποτελεσματικών, ανάλογων και αποτρεπτικών κυρώσεων Συστάσεις σχετικά με την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών της αναγγελίας των απαιτήσεων Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει την εναρμόνιση των προϋποθέσεων υπό τις οποίες αναγγέλλονται οι απαιτήσεις σε μία διαδικασία αφερεγγυότητας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύει ότι μια οδηγία πρέπει να εναρμονίζει πτυχές της αναγγελίας των απαιτήσεων ως ακολούθως: οι πιστωτές αναγγέλλουν τις απαιτήσεις τους εγγράφως στο σύνδικο εντός συγκεκριμένης προθεσμίας τα κράτη μέλη ορίζουν την προαναφερθείσα προθεσμία ενός έως τριών μηνών από την ημερομηνία της δημοσίευσης της απόφασης περί πτώχευσης ο πιστωτής υποβάλλει έγγραφα που αποδεικνύουν την απαίτησή του ο σύνδικος καταρτίζει πίνακα με όλες τις αναγγελθείσες απαιτήσεις ο πίνακας αυτός εκτίθεται στο αρμόδιο δικαστήριο κατά την έννοια του άρθρου 2, στοιχείο δ) του κανονισμού περί αφερεγγυότητας εκπρόθεσμες αναγγελίες, δηλαδή αναγγελίες πιστωτών που απώλεσαν την προθεσμία αναγγελίας της απαίτησής τους υπόκεινται σε έλεγχο, ενδέχεται όμως να επιφέρουν πρόσθετες δαπάνες για τον πιστωτή Σύσταση σχετικά με την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών της ακυρωτικής αγωγής Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει την εναρμόνιση πτυχών της ακυρωτικής αγωγής ως ακολούθως: οι νομοθεσίες των κρατών μελών προβλέπουν τη δυνατότητα προσβολής πράξεων που πραγματοποιήθηκαν πριν από την έναρξη της διαδικασίας και οι οποίες είναι επιζήμιες για τους πιστωτές πράξεις που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο ακυρωτικής αγωγής αποτελούν συναλλαγές σε περίπτωση επικείμενης αφερεγγυότητας, η δημιουργία εξασφαλιστικών δικαιωμάτων, συναλλαγές με σχετιζόμενα μέρη και συναλλαγές με πρόθεση εξαπάτησης των πιστωτών τα χρονικά διαστήματα εντός των οποίων μία πράξη μπορεί να προσβληθεί με ακυρωτική αγωγή ποικίλλουν ανάλογα με το χαρακτήρα της επίμαχης πράξης το χρονικό διάστημα αρχίζει με την ημερομηνία της αίτησης για έναρξη της διαδικασίας τα χρονικά διαστήματα μπορεί να ανέρχονται μεταξύ τριών και εννέα μηνών για συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν ενόψει μιας επικείμενης αφερεγγυότητας, μεταξύ έξι και δώδεκα μηνών για τη δημιουργία εξασφαλιστικών δικαιωμάτων, μεταξύ ενός και δύο ετών για PR\ doc 7/15 PE v02-00

8 συναλλαγές με σχετιζόμενα μέρη και μεταξύ τριών και πέντε ετών για συναλλαγές με πρόθεση εξαπάτησης των πιστωτών το βάρος της απόδειξης για το εάν μία πράξη μπορεί να προσβληθεί φέρει κατ αρχήν το μέρος που ισχυρίζεται ότι η πράξη μπορεί να ακυρωθεί σε περίπτωση συναλλαγών με σχετιζόμενα μέρη το βάρος της απόδειξης φέρει το σχετιζόμενο πρόσωπο 1.4. Συστάσεις σχετικά με την εναρμόνιση των γενικών πτυχών σχετικά με τις απαιτήσεις για τα προσόντα και το έργο του συνδίκου ο σύνδικος πρέπει να έχει λάβει άδεια από μια αρμόδια αρχή ενός κράτους μέλους, να απολαύει καλής φήμης και να διαθέτει το κατάλληλο επίπεδο εκπαίδευσης που απαιτείται για την άσκηση των καθηκόντων του ο σύνδικος πρέπει να διαθέτει ικανότητα και προσόντα προκειμένου να αξιολογεί την κατάσταση του οφειλέτη και να αναλαμβάνει καθήκοντα διαχείρισης της εταιρείας ο σύνδικος πρέπει να είναι ανεξάρτητος από τους πιστωτές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη στη διαδικασία αφερεγγυότητας σε περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων, ο σύνδικος πρέπει να παραιτείται από τα καθήκοντά του 1.5. Συστάσεις σχετικά με την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών των σχεδίων εξυγίανσης Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει την εναρμόνιση πτυχών της κατάρτισης, των αποτελεσμάτων και του περιεχομένου των σχεδίων εξυγίανσης ως ακολούθως: εναλλακτικά σε σχέση με την τήρηση νομοθετικών διατάξεων, οι οφειλέτες ή οι σύνδικοι μπορούν να υποβάλλουν ένα σχέδιο εξυγίανσης το σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την ικανοποίηση των πιστωτών και για την ευθύνη των οφειλετών μετά την περάτωση της διαδικασίας αφερεγγυότητας το σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις σχετικές πληροφορίες που επιτρέπουν στους πιστωτές να αποφασίσουν κατά πόσο μπορούν να αποδεχθούν το σχέδιο το σχέδιο πρέπει να εγκρίνεται ή να απορρίπτεται στο πλαίσιο μιας ειδικής διαδικασίας ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου. Μέρος 2: Συστάσεις σχετικά με την αναθεώρηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1346/2000 του Συμβουλίου της 29ης Μαΐου 2000 περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας 2.1. Σύσταση σχετικά με το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού περί αφερεγγυότητας PE v /15 PR\ doc

9 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύει ότι το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού περί αφερεγγυότητας πρέπει να διευρυνθεί προκειμένου να συμπεριλάβει διαδικασίες αφερεγγυότητας στις οποίες ο οφειλέτης εξακολουθεί να είναι ιδιοκτήτης. Το Παράρτημα Α του κανονισμού περί αφερεγγυότητας πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως Σύσταση σχετικά με τον ορισμό του «κέντρου των κυρίων συμφερόντων» Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύει ότι κανονισμός περί αφερεγγυότητας πρέπει να συμπεριλαμβάνει ορισμό της έννοιας «κέντρο των κυρίων συμφερόντων». Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει να συμπεριληφθεί ως επίσημος ορισμός στο άρθρο 2 η διατύπωση της αιτιολογικής σκέψης, όπως έχει ερμηνευθεί από τη νομολογία του Δικαστηρίου Σύσταση σχετικά με τον ορισμός της «εγκατάστασης» στο πλαίσιο μιας δευτερεύουσας διαδικασίας Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύει ότι κανονισμός περί αφερεγγυότητας πρέπει να συμπεριλάβει έναν ορισμό της έννοιας της «εγκατάστασης» ως κάθε τόπο δραστηριότητας, στον οποίο ο οφειλέτης ασκεί μη προσωρινή οικονομική δραστηριότητα, στην οποία χρησιμοποιείται ο ανθρώπινος παράγοντας, περιουσιακά στοιχεία και υπηρεσίες Σύσταση σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ δικαστηρίων Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύει ότι το άρθρο 32 του κανονισμού περί αφερεγγυότητας πρέπει να συμπεριλάβει μια σαφή υποχρέωση ενημέρωσης και συνεργασίας όχι μόνο μεταξύ των συνδίκων αλλά και μεταξύ των δικαστηρίων. Μέρος 3: Συστάσεις σχετικά με την αφερεγγυότητα ομίλων επιχειρήσεων Λόγω διαφορετικών επιπέδων ενοποίησης που μπορεί να υφίστανται σε έναν όμιλο επιχειρήσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρεί ότι η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει μια ευέλικτη πρόταση για τη ρύθμιση της αφερεγγυότητας ομάδων επιχειρήσεων, λαμβάνοντας υπόψη τα εξής: 1. Όταν το επιτρέπει το οργανωτικό/ιδιοκτησιακό καθεστώς, πρέπει να εφαρμόζεται η ακόλουθη προσέγγιση: Α. Η διαδικασία πρέπει να αρχίζει στο κράτος μέλος, στο οποίο ευρίσκεται το κέντρο διοίκησης του ομίλου. Η αναγνώριση της έναρξης της διαδικασίας πρέπει να είναι αυτόματη. Β. Η έναρξη της κύριας διαδικασίας πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την αναστολή της διαδικασίας που έχει ξεκινήσει σε ένα άλλο κράτος μέλος κατά άλλων μελών του ομίλου. PR\ doc 9/15 PE v02-00

10 Γ. Πρέπει να ορίζεται ένας μόνο σύνδικος. Δ. Σε κάθε κράτος μέλος στο οποίο ξεκινά μια δευτερεύουσα διαδικασία, πρέπει να συγκροτείται μια επιτροπή που θα υπερασπίζεται και θα εκπροσωπεί τα συμφέροντα των τοπικών πιστωτών και εργαζομένων. Ε. Εάν τα περιουσιακά στοιχεία του ομίλου είναι τόσο συγκεχυμένα ώστε να μην είναι δυνατός ο διαχωρισμός τους, θα πρέπει να εφαρμόζεται μια υλική συνένωση. 2. Για τις διαδικασίες αφερεγγυότητας σε σχέση με αποκεντρωμένους ομίλους, το μέσο πρέπει να προβλέπει τα εξής: Α. Πρέπει να θεσπισθούν ρυθμίσεις για τον υποχρεωτικό συντονισμό και την υποχρεωτική συνεργασία μεταξύ δικαστηρίων, μεταξύ δικαστηρίων και συνδίκων και μεταξύ συνδίκων. Β. Ρυθμίσεις σχετικά με την άμεση αναγνώριση αποφάσεων που αφορούν την έναρξη, τη διεξαγωγή και την περάτωση της διαδικασίας αφερεγγυότητας και αποφάσεις που εκδίδονται σε συνάρτηση με τις διαδικασίες αυτές. Γ. Ρυθμίσεις σχετικά με την πρόσβαση στα δικαστήρια για συνδίκους και πιστωτές. Δ. Ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση και προώθηση της χρήσης διαφόρων μορφών συνεργασίας μεταξύ δικαστηρίων για τον συντονισμό των διαδικασιών αφερεγγυότητας και τον καθορισμό των όρων και διασφαλίσεων που πρέπει να διέπουν τις εν λόγω μορφές συνεργασίας. Αυτές θα επηρεάζουν την ανταλλαγή πληροφοριών, τον συντονισμό των δραστηριοτήτων και την επεξεργασία κοινών λύσεων: διαβίβαση πληροφοριών μεταξύ δικαστηρίων με όλα τα μέσα, συντονισμός της διαχείρισης και εποπτεία των περιουσιακών στοιχείων και των υποθέσεων του οφειλέτη, διαπραγμάτευση, έγκριση και εφαρμογή συμφωνιών για την αφερεγγυότητα που αφορούν το συντονισμό των διαδικασιών, συντονισμός των ακροάσεων. Ε. Ρυθμίσεις που διευκολύνουν και προωθούν το διορισμό ενός κοινού συνδίκου για όλες τις διαδικασίες, ο οποίος θα ορισθεί από τα εμπλεκόμενα δικαστήρια και θα επικουρείται από τοπικούς αντιπροσώπους που συγκροτούν μία συντονιστική επιτροπή ρυθμίσεις που ορίζουν τη διαδικασία συνεργασίας μεταξύ των μελών της συντονιστικής επιτροπής. ΣΤ. Ρυθμίσεις που διευκολύνουν και προωθούν τις διασυνοριακές συμφωνίες περί αφερεγγυότητας, που αφορούν την κατανομή της ευθύνης για διάφορες πτυχές της διεξαγωγής και διαχείρισης της διαδικασίας μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων δικαστηρίων και μεταξύ συνδίκων, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται: PE v /15 PR\ doc

11 η κατανομή των ευθυνών μεταξύ των μερών της συμφωνίας, η διάθεση και ο συντονισμός των ενδίκων μέσων, ο συντονισμός της κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων προς όφελος των πιστωτών εν γένει, η αναγγελία και επεξεργασία των απαιτήσεων μέθοδοι επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας, της συχνότητας και των μέσων, η χρησιμοποίηση και διάθεση περιουσιακών στοιχείων ο συντονισμός και εναρμόνιση των σχεδίων εξυγίανσης ζητήματα που αφορούν ειδικά την συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης της τροποποίησης και λήξης, της ερμηνείας, της αποτελεσματικότητας και της επίλυσης των διαφορών η διαχείριση των διαδικασιών, ιδίως όσον αφορά την αναστολή διαδικασιών ή συμφωνίες μεταξύ μερών που δεν έχουν πρόσβαση σε συγκεκριμένες νομικές ενέργειες ρήτρες προστασίας, δαπάνες και τέλη. Μέρος 4: Συστάσεις σχετικά με τη δημιουργία ενός μητρώου αφερεγγυότητας της ΕΕ Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει τη δημιουργία ενός μητρώου αφερεγγυότητας της ΕΕ στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής πύλης για τη δικαιοσύνη, το οποίο για κάθε έναρξη διασυνοριακής αφερεγγυότητας θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον: τις σχετικές δικαστικές διαταγές και αποφάσεις, τον ορισμό του συνδίκου και τα στοιχεία επικοινωνίας του προσώπου αυτού, τις προθεσμίες για την αναγγελία των απαιτήσεων. Η διαβίβαση των στοιχείων αυτών στο μητρώο της ΕΕ από τα δικαστήρια πρέπει να είναι υποχρεωτική. Οι πληροφορίες πρέπει να διατυπώνονται στην επίσημη γλώσσα του κράτους μέλους στο οποίο κηρύσσεται η έναρξη της διαδικασίας καθώς και στην αγγλική γλώσσα. PR\ doc 11/15 PE v02-00

12 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Στις , η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων διοργάνωσε ένα σεμινάριο με θέμα «εναρμόνιση των διαδικασιών αφερεγγυότητας σε επίπεδο ΕΕ». Ο στόχος συνίστατο στον εντοπισμό τομέων εθνικών νομοθεσιών περί αφερεγγυότητας οι οποίοι είναι επιδεκτικοί και κατάλληλοι για εναρμόνιση. Για την προετοιμασία της ακρόασης, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων ανέθεσε τη διενέργεια μιας μελέτης με θέμα «εναρμόνιση του πτωχευτικού δικαίου σε επίπεδο ΕΕ». Οι συστάσεις της παρούσας έκθεσης λαμβάνουν υπόψη τις ιδέες που επεξεργάστηκαν οι εμπειρογνώμονες στην προαναφερθείσα μελέτη και κατά τη διάρκεια της ακρόασης και οι οποίες αναπτύσσονται περαιτέρω στο συνοδευτικό έγγραφο. Τα διάφορα ζητήματα που μνημονεύτηκαν κατά τη διάρκεια της ακρόασης προβλέπουν μία δομή αποτελούμενη από τέσσερα μέρη για τις μελλοντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες: (1) εναρμόνιση, εφόσον αυτό είναι εφικτό, (2) αναθεώρηση του κανονισμού περί αφερεγγυότητας στους τομείς στους οποίους αυτό θα εξακολουθήσει να ισχύει επιπλέον της εναρμόνισης και στους οποίους η πράξη έχει αποδείξει ότι μπορούν να πραγματοποιηθούν βελτιώσεις, (3) βελτίωση της συνεργασίας των συνδίκων και γενική συνεργασία σε διοικητικό επίπεδο σε περιπτώσεις στις οποίες οι επιχειρήσεις που αποτελούν τμήμα ενός ομίλου επιχειρήσεων καθίστανται αφερέγγυες και (4) δημιουργία ενός μητρώου της ΕΕ για υποθέσεις αφερεγγυότητας. Η εν λόγω δομή δεν προκαταλαμβάνει τη δομή των μελλοντικών νομοθετικών προτάσεων και την επιλογή των νομικών μέσων. Αντανακλά απλώς το υπόδειγμα σύμφωνα με το οποίο έχουν αναπτυχθεί οι προτάσεις του εισηγητή. Όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής των συστάσεων, ο εισηγητής περιορίζει την έκθεσή του στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού περί αφερεγγυότητας όπως ορίζεται στο οικείο του άρθρο 1. Οι συστάσεις θα λειτουργήσουν ως κατευθυντήριες γραμμές για την Επιτροπή. Δεδομένου ότι ο εισηγητής χρησιμοποιεί ως βάση το γερμανικό νομικό σύστημα, οι περισσότερες προτάσεις μπορεί να ομοιάζουν με το γερμανικό πτωχευτικό δίκαιο. Ο εισηγητής θεωρεί τις συστάσεις ως αφετηρία για περαιτέρω εις βάθος έρευνα από την Επιτροπή κατά την προετοιμασία των νομοθετικών προτάσεων. Ο εισηγητής έχει επίγνωση του γεγονότος ότι οι συστάσεις της παρούσας έκθεσης θα προκαλέσουν αντικρουόμενες απόψεις. Γνωρίζει ότι το πτωχευτικό δίκαιο ρυθμίζεται με πολύ διαφορετικό τρόπο στα διάφορα κράτη μέλη. Συνεπώς, δεν επιθυμεί να θίξει ζητήματα τα οποία, στο πρώιμο αυτό στάδιο των διαβουλεύσεων, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ατέρμονες συζητήσεις. Όλες οι πτυχές που δεν αναφέρονται ρητώς στην παρούσα έκθεση παραλείφτηκαν σκοπίμως, όπως για παράδειγμα το ζήτημα της μεταχείρισης των συμβάσεων (μεταξύ άλλων συμβάσεις εργασίας (βλ. άρθρο 10 του κανονισμού περί αφερεγγυότητας) ή η παρακράτηση κυριότητας (βλ. άρθρο 7 του κανονισμού περί αφερεγγυότητας)). 1) Εναρμόνιση PE v /15 PR\ doc

13 α) Προθεσμίες εν γένει Οι προθεσμίες αντανακλούν μια εξισορρόπηση μεταξύ των συμφερόντων του επιχειρηματία που επιδιώκει τη διάσωση της επιχείρησης και των συμφερόντων των πιστωτών που επιδιώκουν τη διασφάλιση των απαιτήσεών τους. Η σύσταση συγκεκριμένων προθεσμιών ενδέχεται να είναι δυσχερής. Συνεπώς, ο εισηγητής προτιμά να προτείνει ευρύτερα χρονικά πλαίσια εντός των οποίων τα κράτη μέλη μπορούν να βρουν κατάλληλες προθεσμίες για τους σκοπούς τους. β) Έναρξη της διαδικασίας αφερεγγυότητας Ο κανονισμός περί αφερεγγυότητας ορίζει ότι το κράτος έναρξης της διαδικασίας ρυθμίζει τις προϋποθέσεις και ιδίως ορίζει τους οφειλέτες κατά των οποίων μπορεί, ως εκ της ιδιότητάς τους, να κινηθεί η διαδικασία αφερεγγυότητας (άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο α) και την πτωχευτική περιουσία (άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο β). Μια νέα οδηγία θα πρέπει να εναρμονίσει τα ζητήματα αυτά ούτως ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου αμέσως μετά την έναρξη της διαδικασίας. γ) Αναγγελία των απαιτήσεων Το κεφάλαιο IV του κανονισμού περί αφερεγγυότητας θεσπίζει τις βασικές απαιτήσεις για την αναγγελία των απαιτήσεων. Σύμφωνα με τον κανονισμό περί αφερεγγυότητας, η αναγγελία, η εξέλεγξη και η τελική επαλήθευση των απαιτήσεων ρυθμίζεται από το δίκαιο του κράτους έναρξης της διαδικασίας (άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο η) το ίδιο ισχύει για τις πτωχευτικές απαιτήσεις (άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο ζ). Η εναρμόνιση αναφορικά με την αναγγελία κλπ. των απαιτήσεων θα βελτίωνε την ασφάλεια δικαίου για τους πιστωτές. Η θέσπιση ευρύτερων χρονικών πλαισίων λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα του επιμέρους πιστωτή για τη διασφάλιση μιας συγκεκριμένης απαίτησης, του συνόλου των πιστωτών για την έναρξη μιας διαδικασίας, του συνδίκου για την ικανοποίηση των απαιτήσεων σε σαφή βάση και του οφειλέτη για την ευρύτερη δυνατή ικανοποίηση των πιστωτών. δ) Ακυρωτικές αγωγές Ο κανονισμός περί αφερεγγυότητας ορίζει στο άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο ιγ) ότι τα κράτη μέλη ορίζουν τους κανόνες που άπτονται της ακυρότητας, του ακυρώσιμου ή του ανενεργού των επιβλαβών για όλους του πιστωτές δικαιοπραξιών. Επιπλέον, το άρθρο 13 του κανονισμού περί αφερεγγυότητας προβλέπει μια εξαίρεση. Το άρθρο 4, παράγραφος 2 στοιχείο ιγ) δεν ισχύει, εάν αυτός ο οποίος ωφελήθηκε από δικαιοπραξία επιβλαβή για το σύνολο των πιστωτών προσκομίσει απόδειξη ότι «η δικαιοπραξία αυτή διέπεται από το δίκαιο κράτους μέλους άλλου από το κράτος έναρξης και ότι το δίκαιο αυτό δεν παρέχει στη συγκεκριμένη περίπτωση κανένα μέσο προσβολής της δικαιοπραξίας αυτής». Η εναρμόνιση στον τομέα αυτό θα περιόριζε το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 13 του κανονισμού περί αφερεγγυότητας και θα μπορούσε συνεπώς να συμβάλλει στην ισότιμη μεταχείριση των πιστωτών στην εσωτερική αγορά και να μειώσει την αβεβαιότητα δικαίου μεταξύ των συνδίκων. Όσον αφορά την εναρμόνιση των προθεσμιών και χρονικών διαστημάτων, πρέπει να υπάρξει μια εξισορρόπηση μεταξύ της βασικής αρχής της παροχής μιας δεύτερης ευκαιρίας στις PR\ doc 13/15 PE v02-00

14 επιχειρήσεις για να βοηθηθούν να επιβιώσουν, των συμφερόντων των νόμιμων πιστωτών στη διαδικασία αφερεγγυότητας και της εμπιστοσύνης των «νέων» πιστωτών που δεν συμμετέχουν στη διαδικασία. Οι συστάσεις του εισηγητή πρέπει στο σημείο αυτό, όπως και σε άλλα σημεία, να γίνουν κατανοητά ως αφετηρία για συζήτηση. ε) Σύνδικοι Ο κανονισμός περί αφερεγγυότητας παρέχει στο άρθρο 2, στοιχείο β) έναν ορισμό του συνδίκου που θα χρησιμοποιηθεί και στην παρούσα έκθεση. Σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 2 στοιχείο γ), το κράτος έναρξης της διαδικασίας ρυθμίζει τις εξουσίες του συνδίκου, τα δε άρθρα 18 και 19 περιέχουν βασικές διατάξεις για το σύνδικο. Ενώ ο εισηγητής δεν αποπειράται να εναρμονίσει στο παρόν στάδιο τις εξουσίες και τα καθήκοντα των συνδίκων, θα επιθυμούσε ωστόσο να προτείνει ορισμένες κοινές απαιτήσεις. Μια κάποια εναρμόνιση στο τομέα αυτό θα στήριζε την ιδέα της στενότερης συνεργασίας μεταξύ των συνδίκων και θα βελτίωνε την συγκρισιμότητα του επαγγέλματος. στ) Σχέδιο εξυγίανσης Σύμφωνα με την πολιτική βούληση να δίδεται στις επιχειρήσεις μια δεύτερη ευκαιρία όταν αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να καταστούν αφερέγγυες ή όταν έχουν ήδη καταστεί αφερέγγυες, ο εισηγητής θα επιθυμούσε να ενστερνιστεί την ιδέα των σχεδίων εξυγίανσης, τα οποία έχουν αναπτυχθεί στις νομοθεσίες διαφόρων κρατών μελών. 2) Τροποποιήσεις στον κανονισμό περί αφερεγγυότητας Οι συστάσεις που διατυπώθηκαν στο τμήμα αυτό περιορίζονται σε πτυχές για τις οποίες ο εισηγητής πιστεύει ότι θα ληφθούν ιδιαιτέρως υπόψη από την Επιτροπή κατά την αναθεώρηση του κανονισμού περί αφερεγγυότητας. Ο εισηγητής πιστεύει ότι το πεδίο εφαρμογής πρέπει να διευρυνθεί προκειμένου να συμπεριλάβει εκείνες τις διαδικασίες στο πλαίσιο των οποίων η διαχείριση παραμένει υπό τον έλεγχο της επιχείρησης, δεδομένου ότι αυτό θα παράσχει στον οφειλέτη μια σειρά μηχανισμών για την εξυγίανση της επιχείρησής του. Το «κέντρο των κυρίων συμφερόντων» αποτελεί μια πολύ σημαντική ιδέα, δεδομένου ότι από τον ορισμό του εξαρτάται ο βασικός κανόνας περί αρμοδιότητας του κανονισμού για την αφερεγγυότητα: ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο να κηρύξει την έναρξη της κύριας διαδικασίας και ποιο είναι το εφαρμοστέο δίκαιο. Η ιδέα ωστόσο δεν εξειδικεύεται, γεγονός το οποίο προκαλεί αβεβαιότητα. Ο ορισμός της εγκατάστασης πρέπει να περιλαμβάνει υπηρεσίες και όχι μόνο τον ανθρώπινο παράγοντα και περιουσιακά στοιχεία. Το καθήκον ενημέρωσης και συνεργασίας του άρθρου 32 δεν πρέπει να αφορά μόνο τους συνδίκους αλλά και τα δικαστήρια. PE v /15 PR\ doc

15 3) Όμιλοι: Ο κανονισμός περί αφερεγγυότητας ισχύει μόνο για μεμονωμένες επιχειρήσεις. Σε επίπεδο ΕΕ δεν υπάρχουν νομοθετικές διατάξεις σχετικά με την αφερεγγυότητα των ομίλων επιχειρήσεων, παρά το γεγονός ότι οι όμιλοι αποτελούν μια πολύ συνήθη μορφή επιχειρηματικού προτύπου της οικονομικής ζωής. Η παράλειψη αυτή έχει σημαντικές αρνητικές συνέπειες. Ο εισηγητής έχει επίγνωση της μεγάλης ποικιλομορφίας των δομών των ομίλων και των σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων που είναι μέλη του ίδιου ομίλου και συνεπώς του γεγονότος ότι η ίδια λύση δεν μπορεί να εφαρμόζεται σε όλα τα είδη των ομίλων, τουλάχιστον στο παρόν στάδιο εξέλιξης των πτωχευτικών νομοθεσιών στην Ένωση. Στην ιδανική περίπτωση, η αφερεγγυότητα ομίλων επιχειρήσεων θα πρέπει να υπάγεται σε ένα και μόνο δικαστήριο, το οποίο θα εφαρμόζει το δικό του πτωχευτικό δίκαιο. Η λύση αυτή διευκολύνει το συντονισμό, τη διαβίβαση πληροφοριών, εξοικονομεί δαπάνες, μεγιστοποιεί την αξία των περιουσιακών στοιχείων και διευκολύνει τη διάσωση της επιχείρησης. Η λύση αυτή έχει ήδη εφαρμοστεί επιτυχώς από δικαστήρια διαφόρων κρατών μελών. Αυτό είναι εφικτό σε κεντρικά ελεγχόμενους ομίλους. Για τους οριζόντιους ομίλους ο εισηγητής προτείνει τη θέσπιση μίας δέσμης κανόνων συνεργασίας μεταξύ των δικαστηρίων και των συνδίκων βάσει του νομοθετικού οδηγού της UNCITRAL για το πτωχευτικό δίκαιο (μέρος 3). 4) Μητρώο: Η δημιουργία ενός μητρώου της ΕΕ είναι απαραίτητη προκειμένου να οι πιστωτές και τα δικαστήρια να είναι σε θέση να διαπιστώσουν την έναρξη διαδικασιών αφερεγγυότητας σε ένα άλλο κράτος μέλος καθώς και τις προθεσμίες και τις πληροφορίες σχετικά με την αναγγελία των απαιτήσεων. PR\ doc 15/15 PE v02-00