Αβδελά, Έ., Α. Ψαρρά (επιµ.) (1997), Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Ahmed, S., J. Kilby, C. Lury, M. McNeil, B. Skeggs (eds) (2000),! "#$%& ' "(#)* ' $%

Transcript

1 ª «ª ª ª ± ² ª ³ ²ª µ ² ª «²µ!%!$ ¹!!!"¹º$ ¹»¼½¾ ÀÁ ÂþÁÄ Å Æ½ÀǾ»ÆÈÂÆ ÂÉ ½Ê¼ÂÉ ËÌÍÎÏÐÏÑÒÓ ÔÕ Ö Ø Ù Î Ø Ú Ø Û ÜÌ Ý Þ ß à Ø Í Ì á ÜÌ Ακαδηµαϊκό Έτος ! "#$% &'()* +, ) * 799:;<=:> : #% #$ % DEFGHIHJKLMNIO PLQJRSEQIO : TUVWT TUTWTXYZ[ \]^_`abcdefcghibjek lmhmed`jnonj_hpqnfbo]`r`g^epk stniuj`senu]jvihmj` wxyz { wzwwx}y ~_i`bepk ƒ ˆ Š Œ ˆ Ž ˆ Œ ˆ Y VWV Y T ~_i`bepk `rhqb jiu_i non\ s š œ š ž 1 : : 0 0 Ÿ Ÿ 1 0

2 A_ Το µάθηµα επιχειρεί µια εισαγωγή σε κριτικές προσεγγίσεις του αστικού χώρου και του σχεδιασµού, όπως έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια των λεγόµενων πολιτισµικών σπουδών [cultural studies]. Η ανάλυση, η µελέτη και η ερµηνεία πολλαπλών πολιτισµικών πρακτικών στο χώρο της πόλης αποτελεί ένα διεπιστηµονικό εγχείρηµα για τις πολιτισµικές σπουδές, µε δάνεια από διάφορα επιστηµονικά πεδία και περιοχές της γνώσης (κοινωνιολογία του χώρου, ανθρωπογεωγραφία, ανθρωπολογία, ιστορία, φιλοσοφία, κριτική θεωρία), αλλά και µε αποτέλεσµα τη δυναµική αποσταθεροποίηση των ορίων ανάµεσα στις παραπάνω επιστηµονικές περιοχές. Στο πλαίσιο αυτό, η εµπειρία, η νοηµατοδότηση και η χρήση του αστικού χώρου, καθώς επίσης και τα ζητήµατα σχεδιασµού, επαναπροσδιορίζονται υπό το φως της κατασκευής όχι µόνο ταξικών διαιρέσεων, αλλά και έµφυλων ταυτοτήτων, καθώς και µιας σειράς άλλων κοινωνικο-πολιτισµικών χαρακτηριστικών, όπως η σεξουαλικότητα, η φυλή και η εθνότητα. Έτσι, τίθεται υπό ριζική αµφισβήτηση ο εκάστοτε κυρίαρχος λόγος [discourse] για την πόλη και την αστική ζωή, ο οποίος κατά κανόνα αν και, συχνά, άρρητα αναφέρεται στην κανονική οµάδα των ετεροφυλόφιλων, λευκών, αρτιµελών και µεσοαστών ανδρών. Είναι φανερό ότι τέτοιου είδους προσεγγίσεις του αστικού χώρου δίνουν ιδιαίτερη έµφαση σε ζητήµατα που αφορούν τη συγκρότηση ταυτοτήτων, σηµασιοδοτήσεων, αναπαραστάσεων και τύπων καθηµερινότητας στην πόλη. Η έµφαση αυτή δε σηµαίνει αναγκαστικά αποµάκρυνση από υλικές πλευρές της αστικής εµπειρίας, όπως αυτές εκφράζονται µέσα από τις χωρο-κοινωνικές ανισότητες και τις ευρύτερες οικονοµικές ανακατατάξεις. Αντίθετα, ζητούµενο είναι η διατύπωση νέων αναγνώσεων και ερµηνειών, όπου συντίθεται το ατοµικό µε το κοινωνικό, οι προσωπικές εµπειρίες µε τις θεσµικές πρακτικές, οι γεωγραφικές κλίµακες µεταξύ τοπικού και παγκόσµιου, χωρίς να προϋποτίθεται εξ αρχής µια ρητή ή άρρητη ιεραρχία. Η επισήµανση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σηµασία σε µια περίοδο κρίσης, αποδιάρθρωσης του δηµοσίου, όξυνσης των γεωγραφικών και κοινωνικών ανισοτήτων και πολλαπλών πολιτισµικών επαναπροσδιορισµών του συν-ανήκειν.! "# $ # είναι η ανάδειξη και κατανόηση της συνθετότητας της πιο πάνω προβληµατικής, καθώς και η επανεκτίµηση των αρχών σχεδιασµού του αστικού χώρου στις οποίες οδηγούν τέτοιες θεωρήσεις, σε µια λογική που δεν αφορά πλέον το µέσο χρήστη ή τον άνθρωπο ως αναπαράσταση όλων των ανθρώπων. B_ % & I_ ' ()*+, ) -..*,) +(* 01 ),22*),*) 34 ) ) 01_ ¹67 9: ;6 :< =9 > 6?@ > 6 =AB ºC7 AD =EFAD GH IJ ¹7 :KLL ;M N= 6 A = 7 KOA EPO =E: F 7 G 6 NK ; A QNNOKAB [ RS T U V W S X YZ # ] 02_ [ <=@ > 6 = 6 >K? E\9 Q 7 K9N 6 A ] 6 O F 676 A LNC:<AB % ] 7 =^N \ ; F I^ND < KN:C> 6 =< D < _=F? K=<>QN< LNC:<`B [ asb c Z V W S X YZ # ] 1

3 03_ K^7;6 B > 6 = 6 LO 6 =<N FE I< ] 6 O = :PK\O 6 :>EB [ RS T U ] : - 04_ # K:O 6 ]QA ] 6 O F 7 :KLL ; :KOA =9 6 :=O]H PC7 9B [W S X YZ # ] : - 05_ % _P^7 := 7 =^N >K= 6 6 FO]O] 76 =O]CN F 7 :KLL ; :K^NB [W S X YZ # ] : - II_! *(" 1# ) 4 3 $ 4% )*$ 06_ & ' KOA =9 \; FI9 _\<>E:OO\O^=O]E` :=<N FEI<B [ RS T U ] : KN ; ]^ KN >^`J F 67( \) =<A :K)9 6I O]E=<= 6 A ] 6 O =9 _\<>: ; 9`B [W S X YZ # ] : - 0_ KPNO]QA 6 N (I 9:<A FK 7 OKP>QN9B % O\O 6 O=K 7 E=<= 6 =<A KO]EN 6 AB [ *S X+ " ], _ 1 >G9 IKA KFO=KIQ:KOA FQ 76 N =9 _]ONH =EF9`J " =K 7 =F ; KA =<A ><A :=OA _ 9N 6; ]KA := 6!6 H 76`B [ 2S 2 $ + ] III_ 3 ( 4 4%, 1 *. 4 5 #4 ) : 6, 3 ( 7$ 9*+$ + (* 0 ( 2+) % *$ 10_ : ; <=>?@ >A>BC>;BDB E;AB CF@@DD BGD ;>BC@>DAB [H S IJKLKKMNO ] 11_ 1 >G9 IKA \O 6 := ( :KOA =<A ] 6? <>K 7 ONE=<= 6 A :=<N FEI<B [ asb c Z ] : N 6 O]K ; KA \9 IKOQA`D K9KIO);6 ] 6 O IKO=9 7 L ; KA =<A FEI<AB [ RS T U ] : - 13 $ ONE=<=KA`D _N> 6 \O:>EA` ] 6 O O :]I< 7 QA K>FKO 7; KA =<A >K= 6 N ( :=K9:<A L9N 6 O]CNB [ RS T U ] : - % _ P Οι σπουδάστριες και οι σπουδαστές πρέπει να παρακολουθούν τις διαλέξεις και να συµµετέχουν στα σεµινάρια. Για κάθε διάλεξη προτείνεται ένας αριθµός κειµένων που 2

4 καλύπτουν τη σχετική θεµατολογία και βοηθούν στην εκπόνηση της εργασίας. Κάθε σπουδάστρια και σπουδαστής πρέπει _ να συντάξει θεωρητική εργασία (δοκίµιο), λέξεων και _ να αναλάβει την παρουσίαση συγκεκριµένης βιβλιογραφίας στα προγραµµατισµένα σεµινάρια. Για τη σύνταξη του δοκιµίου, κάθε σπουδάστρια και σπουδαστής θα επιλέξει ένα πολιτισµικό έργοπροϊόν µε σαφή αναφορά στην πόλη (π.χ. ταινία, τηλεοπτικό σήριαλ, µυθιστόρηµα, ποίηµα, µουσικό έργο, έργο ζωγραφικής, φωτογραφίαες, κόµικς...) και θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει, µε τη βοήθεια της σχετικής βιβλιογραφίας, τους τρόπους µε τους οποίους προϋποθέτει, κατασκευάζει, αναπαράγει ήκαι αµφισβητεί και ανατρέπει συγκεκριµένες αντιλήψεις για το φύλο και τη σεξουαλικότητα στην πόλη. _ % Η βιβλιογραφία είναι οργανωµένη σύµφωνα µε τη θεµατολογία των µαθηµάτων ανά εβδοµάδα. Τα άρθρα που σηµειώνονται µε αστερίσκο [*] βρίσκονται στο φάκελο του µαθήµατος, στον Τοµέα Πολεοδοµίας και Χωροταξίας. Τα υπόλοιπα βιβλία και άρθρα είναι διαθέσιµα στη βιβλιοθήκη της Σχολής Αρχιτεκτόνων. O IOL 76 G ;6 Αβδελά, Έ., Α. Ψαρρά (επιµ.) (1997), Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Ahmed, S., J. Kilby, C. Lury, M. McNeil, B. Skeggs (eds) (2000),! "#$%& ' "(#)* ' $%! + *$,*$- ) + " ' (*$*%(. London: Routledge. Αθανασίου, Α. (επιµ.) (2006), Αθήνα: Νήσος. Αθανασίου, Α. (2007), :. Αθήνα: Εκκρεµές. Βαΐου, Ν., N. Gregson, K. Simonsen (2002), Πέρα από την Αντιπαράθεση Οικονοµίας Κουλτούρας στην Ευρωπαϊκή Συζήτηση για το Χώρο, µτφ. Μ. Χατζηµιχάλη,, 4, σσ Βαΐου, Ν., Μ. Στρατηγάκη (επιλ.) (2010), ; < 1, µτφ. Ιωάννα Μεϊτάνη Αθήνα: Μεταίχµιο. Βαρίκα, Ε. (2009), Αθήνα: Πλέθρον. Bell, D., G. Valentine (eds) (1995), = # >> *$-? 0 %*" 0' - "#> + * 0 % '& A0 B.#C*)* 0 %. London: Routledge. *Blunt, A., J. Wills (2000),?*%%*D0 0' - "#> + * 0 % E$ F$)" 'D.G)* ' $ ) ' H # D *G#C F D0 #% #$ D I "#G)*G 0. Harlow: Prentice Hall. Κεφ. 3, 4, 5: σσ Braidotti, R. (1994), J ' (# D *G A.KL 0 G)% M(K 'D *( 0 $) #$ D A0 B.#C?* && 0 " 0 $G 0 *$ N ' $) 0 ( > ' "#"O 0 (*$*%)! +0' "O New York: Columbia University Press. Butler, J. (2010 [1990]), P Q 1 1< R<, µτφ. Γ. Καράµπελας, επιµ. Β. Καντσά. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. De Lauretis, Τ. (ed.) (196), 0 (*$*%) A ). D * 0 %SN"*)*G#C A ). D * 0 % Bloomington: Indiana University Press. Λαδά, Σ. (επιµ.) (2009), T U 9 7 V < W. Αθήνα: Futura. Maruani, M. (επιµ.) (200), Αθήνα: Μεταίχµιο. Massey, D. (200), W 9 µτφ. Ι. Μπιµπλή Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Mitchell, D. (2000), - "#> + O E N"*)*G#C F$)" 'D.G)* ' $ Oxford: Blackwell. Κεφ. 7,, 9: σσ Soja, E. W. (2001), Σε ιαφορετικούς Χώρους: Τι Είναι Ριζικά Νέο στη Νέα Πολιτισµική Πολιτική, µτφ: Μ. Χατζηµιχάλη,, 1, σσ

5 *Valentine, G. (2001), Whatever Happened to the Social? Reflections on the Cultural Turn in British Human Geography, J ' 0' - "# & *%,! * D %%,"* & ), 55, σσ Valentine, G. (2001), A' 0' - "#> + * 0 % A> #G 0 #$ D A' G* 0 )O. Harlow: Pearson Education. *Whatmore, S. (1999), Hybrid Geographies: Rethinking the Human in Human Geography, στο D. Massey, J. Allen, F. Sarre 0' - "#> + O 'D! #O. Cambridge: Polity Press, σσ ºC7 AD =EFAD GH IJ ¹7 :KLL ;M N= 6 A = 7 KOA EPO =E: F 7 G 6 NK ; A QNNOKAB Αβδελά, Έ., Α. Ψαρρά (1997), Ξαναγράφοντας το Παρελθόν: Σύγχρονες ιαδροµές της Ιστορίας των Γυναικών, στο Έ. Αβδελά, Α. Ψαρρά (επιµ.), Αθήνα: Αλεξάνδρεια, σσ Βαρίκα, Ε. (2000), Κοινωνικό Φύλο, ιαφορά και Υποκειµενικότητα: Η ιαφωνία Tilly Scott 9 στο T 7 < 3 < 9 7 V Q 1 <. Αθήνα: Κατάρτι, σσ *Castree, N. (2003), Place: Connections and Boundaries in an Interdependent World, στο S. Holloway, S. Rice, G. Valentine (eds), 0 O N ' $G 0 > )% 0' - "#> + O London: Sage9 σσ Haraway, D. J. (1991), Gender for a Marxist Dictionary: The Sexual Politics of a Word, στο A *(*#$% 9 NO K ' "-% 9 #$ D ' ( 0 $ +0 H0! *$ 0 $)* ' $ '& J #)." 0. London: Free Association Books, σσ Keith, M., S. Pile (1993), Introduction: The Politics of Place, στο M. Keith, S. Pile (eds), I C#G 0 #$ D ) +0 I' C*)*G% '& F D0 $)*)O. London: Routledge, σσ Massey, D. (1994), Politics and SpaceTime, στο A > #G 0 9 I C#G 0 #$ 0 $ D0 ". Cambridge: Polity Press, σσ *Massey, D. (1995 [1991]), Η Παγκοσµιότητα του Τοπικού, µτφ: Γ. Παρασκευόπουλος, Q, 134, σσ Massey, D. (1996), Masculinity, Dualisms and High Technology, στο N. Duncan (ed.), 'D O A > #G 0? 0 0' - "#> + * 0 % 0 $ D0 " #$ D A0 B.#C*)O. London: Routledge, σσ Massey, D. (2001), 3 W <, µτφ: Α. Πατσού, επιµ. µτφ: Ν. Βαΐου. Αθήνα: Τµήµα Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ - Παπασωτηρίου. *Robins, K. (1991), Prisoners of the City: Whatever could a Postmodern City Be?, J 0 ' "(#)* ' $%, 15, σσ Scott, J. W. (1997 [196]), Το Φύλο: Μια Χρήσιµη Κατηγορία της Ιστορικής Ανάλυσης, στο Έ. Αβδελά, Α. Ψαρρά (επιµ.) Αθήνα: Αλεξάνδρεια, σσ *Thrift, N. (2003), Space: the Fundamental Stuff of Geography, στο S. Holloway, S. Rice, G. Valentine (eds), 0 O N ' $G 0 > )% 0' - "#> + O London: Sage9 σσ [ > 6 = 6 >K? E\9 Q 7 K9N 6 A ] 6 O F 676 A LNC:<AB % ] 7 =^N \ ; F I^ND < KN:C> 6 =< D < _=F? K=<>QN< LNC:<`B Butler, J. (1992), Contingent Foundations: Feminism and the Question of Postmodernism, στο J. Butler, J. W. Scott (eds), 0 (*$*%)%! +0' "* 0 ) +0 I' C*)*G#C. New York: Routledge, σσ *Butler, J. (1994), Against Proper Objects,?*&& 0 " 0 $G 0 % E '."$#C '& 0 (*$*%) N.C)."#C A ). D * 0 %, 6(2+3), σσ Γεωργίου, Θ. (19), Η Συζήτηση για τη Μεταµοντέρνα Κατάσταση: Σχέδιο για να ιασωθεί το Μη Απεικονίσιµο, προλεγόµενα στο J.-F. Lyotard, T 1 4 V. Αθήνα: Γνώση, σσ

6 Flax, J. (1992), The End of Innocence, στο J. Butler, J. W. Scott (eds), 0 (*$*%)%! +0' "* 0 ) +0 I' C*)*G#C New York: Routledge, σσ Golding, S. (1997), Curiosity, στο S. Golding (ed.),! +0 M*- + ) 0! G + $ ' C ' - * 0 % '& ) +0 "$ 0 %%. London: Routledge, σσ *Grosz, E. (197), Feminist Theory and the Challenge to Knowledges, ' ( 0 $ % A ). D * 0 % F$) 0 "$#)* ' $#C ' ".(, 10(5), σσ Haraway, D. J. (1991), Situated Knowledges: The Science Question in Feminism and the Privilege of Partial Perspective, στο A *(*#$% 9 NO K ' "-% 9 #$ D ' ( 0 $ +0 H0! *$ 0 $)* ' $ '& J #)." 0. London: Free Association Books, σσ Harding, S. (1990), Feminism, Science, and the Anti-Enlightenment Critique, στο L. J. Nicholson (ed.), 0 (*$*%(S I' %)( 'D0 "$*%(. New York: Routledge, σσ Harding, S. (1993), Rethinking Standpoint Epistemology: What Is Strong Objectivity?, στο L. Alcoff, E. Potter (eds), 0 (*$*%) M> *%) 0 ( ' C ' - * 0 %. New York: Routledge, σσ Haver, W. (1997), Queer Research; or, How to Practise Invention to the Brink of Intelligibility, στο S. Golding (ed.),! +0 M*- + ) 0! G + $ ' C ' - * 0 % '& ) +0 "$ 0 %%. London: Routledge, σσ *Hawkesworth, M. E. (199), Knowers, Knowing, Known: Feminist Theory and Claims of Truth, στο M. R. Malson, J. F. O'Barr, M. Wyer (eds), 0 (*$*%)! +0' "O *$ I "#G)*G 0 #$ D I " ' G 0 %% Chicago: The University of Chicago Press, σσ *Θανοπούλου, Μ., Μ. Πετρονώτη (197), Βιογραφική Προσέγγιση: Μια Άλλη Πρόταση για την Κοινωνιολογική Θεώρηση της Ανθρώπινης Εµπειρίας, , σσ Ιγγλέση, Χ. (2001), Μέθοδοι και Υποκειµενικότητες, στο Χ. Ιγγλέση (επιµ.), Q P 1< 1 V P Αθήνα: Οδυσσέας, σσ *Jay, N. (191), Gender and Dichotomy, 0 (*$*%) A ). D * 0 %, 7(1), σσ Λυδάκη, Α. (2001), 3 T 4 Αθήνα: Καστανιώτης. Λυκογιάννη, Ρ. (2009), Περί (α)βεβαιότητας: Μία Συζήτηση για την Επιστηµονικότητα των Επιστηµών, στο Ν. Βαΐου (επιµ.), 1 P 3 < 1 T T. Αθήνα: Καλειδοσκόπιο, σσ Marnelakis, G. (2009), Crossing Methods, Crossing Epistemologies: How to Make the Research of the City Perfectly Queer, στο A.-S. Lada (ed),! 0 #G + 0 $ D0 " 9?* 0 "%*)O #$ D "K#$ A > #G 0 E$ F$) 0 "% 0 G)* ' $#C E>> " ' #G + K 0 ) 00 0 $ D0 " A ). D * 0 % #$ D A> #)*#C?*%G*> C*$ 0 %. Utrecht: Athena3 and Zuidam Uithof, σσ *Μπαλτάς, Α. (1999), Όλα τα Έχει η Μαριορή, Μόνο ο Ντεριντά της Λείπει!, στο 5 V Αθήνα: Εκκρεµές, σσ Scott, J. W. (2006 [19]), Αποδοµώντας το ίληµµα Ισότητα ή ιαφορά, ή, αλλιώς, η Χρησιµότητα της Μεταδοµιστικής Θεωρίας για το Φεµινισµό, µτφ. Μ. Μηλιώρη, στο Α. Αθανασίου (επιµ.), Αθήνα: Νήσος, σσ *Skeggs, B. (2001), Feminist Ethnography, στο P. Atkinson, A. Coffey, S. Delamont, J. Lofland, L. Lofland (eds), #$ D K '', '& M) + $ ' - "#> + O. London: Sage, σσ K^7;6 B > 6 = 6 LO 6 =<N FE I< ] 6 O = :PK\O 6 :>EB *Alcoff, L. (199), Cultural Feminism versus Post-structuralism: The Identity Crisis in Feminist Theory, στο M. R. Malson, J. F. O'Barr, M. Wyer (eds), 0 (*$*%)! +0' "O *$ I "#G)*G 0 #$ D I " ' G 0 %% Chicago: The University of Chicago Press, σσ

7 *Bondi, L., D. Rose (2003), Constructing Gender, Constructing the Urban: A Review of Anglo-American Feminist Urban $ D0 " I 9 C#G 0 #$ D N.C)." 0, 10(3), σσ *Domosh, D., J. Seager (2001), I.))*$- ' ( 0 $ *$ I C#G 0 0 0' - "#> +0 "% = #, 0 A0 $% 0 '& ) +0 ' "C D London: The Guilford Press. Κεφ. 3: The City, σσ *Jacobs, J. M., C. Nash (2003), Too Little, Too Much: Cultural Feminist $ D0 " I 9 C#G 0 #$ D N.C)." 0, 10(3), σσ *Mehta, A., L. Bondi (1999), Embodied Discourse: On Gender and Fear of $ D0 " I 9 C#G 0 #$ D N.C)." 0 9 6(1), σσ *Miranne, K. B., A. H. Young (2000), Introduction, στο K. B. Miranne, A. H. Young $ D0 "*$- ) +0 N*)O ' ( 0 $ 9 '.$ D #"* 0 % 9 #$ D *%* ' $% '& "K#$ * & 0 Boulder: Rowman and Littlefield, σσ.1-1. Pollock, G. (19), Modernity and the Spaces of Femininity, στο *%* ' $ #$ D?* && 0 " 0 $G 0 0 (*$*$*)O 0 9 (*$*%( #$ D ) +0 *%) ' "* 0 % '& E"). London: Routledge, σσ *Pratt, G. (1999), Geographies of Identity and Difference: Marking Boundaries, στο D. Massey, J. Allen, F. Sarre 0' - "#> + O 'D! #O. Cambridge: Polity Press, σσ *Pratt, G., S. Hanson (1994), Geography and the Construction of 0 $ D0 " I 9 C#G 0 #$ D N.C)." 0 9 1(1), σσ Rose, G. (1993), A Politics of Paradoxical Space, στο 0 (*$*%( #$ 0' - "#> + O +0! *(*)% 0' - "#> + *G#C $ ' C 0D - 0 Cambridge: Polity Press, σσ *Sibley, D. (1995), Gender, Science, Politics and Geographies of the $ D0 " 9 I C#G 0 #$ D N.C)." 0 9 2(1), σσ Simonsen, K. (2003), The Embodied City: From Bodily Practice to Urban Life, στο ' J. İhman, K. Simonsen (eds), *G 0 % & " ' ( ) +0 ' J ") + 0 J! " 0 $ D % *$ ' J " D 0' - "#> + O Aldershot: Ashgate, σσ Wilson, E. (1991),! +0 A > + *$B *$ ) +0 N*)O "K#$ * & 0 9 )+0 N ' $)" ' C '&?*% ' " D0 " 9 #$ D ' ( 0 $. London: Virago. Κεφ. 1, 2: Into the Labyrinth, From Kitsch City to the City Sublime, σσ.1-11, Wilson, E. (2001 [1992]), The Invisible C $ 0." +0, στο! N ' $)"# D *G)* ' $% '& N.C)." 0 N*)* 0 % 9 N.C)." 0 9 ' ( 0 $. London: Sage, σσ *Wolff, J. (195), The Invisible C $ 0.% 0 : Women and the Literature of Modernity,! +0' "O 9 N.C)." 0 #$ D A' G* 0 )O, 2(3), σσ # K: O 6 ]QA ] 6 O F 7 :KLL ; :KOA =9 6 :=O]H PC7 9B *Adler, S., J. Brenner (1992), Gender and Space: Lesbians and Gay Men in the City. F$) 0 "$#)* ' $#C '."$#C '& "K#$ #$ D H0 - * ' $#C H0 % 0 #"G +, 16, σσ *Bell, D., J. Binnie, J. Cream, G. Valentine (1994), All Hyped Up and No Place to $ D0 " 9 I C#G 0 #$ D N.C)." 0, 1(1), σσ Browne, K. (2006), Challenging Queer Geographies, E$)* > 'D0, 3(5), σσ Butler, J. (200 [1993]), Κριτικά Κουήρ, στο Q < 9 µτφ. Π. Μαρκέτου. Αθήνα: Εκκρεµές, σσ *Butler, J. (2005 [1997]), Ο Μαρξισµός και το Απλώς Πολιτισµικό, µτφ. Ά. Γαβριηλίδης, 2, 93, σσ Collins, A. (ed.) (2004), Sex and the City, τεύχος-αφιέρωµα του περιοδικού "K#$ A ). D * 0 %, 41(9), σσ *Halperin, D. M. (1995), The Queer Politics of Michel Foucault, στο A #*$) '.G#.C)! ' #" D % #- * ' - "#> + O New York: Oxford University Press, σσ *Knopp, L. (1992), Sexuality and the Spatial Dynamics of Capitalism, M$ *"' $( 0 $) #$ D I C#$$*$-? A' G* 0 )O #$ D A > #G 0, 10, σσ

8 Knopp, L. (1995), Sexuality and Urban Space: A Framework for Analysis, στο D. Bell, G. Valentine (eds), = # >> *$-? 0 %*" 0' - "#> + * 0 % '& A0 B.#C*)* 0 %. London: Routledge, σσ *Knopp, L. (2004), Ontologies of Place, Placelessness and Movement: Queer Quests for Identity and Their Impacts on Contemporary Geographic 0 $ D0 " 9 I C#G 0 #$ D N.C)." (1), σσ Myslik, W. (1996), Renegotiating the SocialSexual Identities of Places: Gay Communities as Safe Havens or Sites of Resistance?, στο N. Duncan (ed.), 'D O A > #G 0? 0 0' - "#> + * 0 % 0 $ D0 " #$ D A0 B.#C*)O. London: Routledge, σσ *Nast, H. J. (199), Unsexy $ D0 " 9 I C#G 0 #$ D N.C)." 0, 5(2), σσ *Valentine, G. (1993), (Hetero)sexing Space: Lesbian Perceptions and Experiences of Everyday Spaces, M$ *"' $( 0 $) #$ D I C#$$*$-? A' G* 0 )O #$ D A > #G 0, 11, σσ *Valentine, G., T. Skelton (2003), Finding Oneself, Losing Oneself: The Lesbian and Gay Scene as a Paradoxical Space, F$)0 "$#)* ' $#C '."$#C '& "K#$ #$ D H0 - * ' $#C H0 % 0 #"G +, 27(4), σσ % := 7 =^N >K= 6 6 FO]O] 76 =O]CN F 7 :KLL ; :K^NB *Ahmed, S. (1999), She ll Wake Up One of These Days and Find She s Turned into a Nigger : Passing through Hybridity, στο V. Bell (ed.), I0 " & ' "(#)* *)O #$ D 0 C ' $- *$-. London: Sage, σσ *Ahmed, S. (2000), Recognising Strangers, στο A )"#$- 0 M$G '.$) 0 "% M(K 'D * 0D ) +0 "% *$ I' %) UN ' C ' $*#C*)O. London: Routledge, σσ *Bhabha, H. (1990), The Third Space (Interview), στο J. Rutherford (ed.), FD0 $)*)O N ' ((.$*)O 9 N.C)." 0 9?*&& 0 " 0 $G 0. London: Lawrence and Wishart, σσ *Gregory, D (2004),! +0 N ' C ' $*#C I " 0 % 0 $) E & - + #$*%)#$ 9 I #C 0 %)*$ 0 9 F"#. Oxford: Blackwell. Κεφ. 1, 6: The Colonial Present, Defiled Cities, σσ.1-16, *hooks, b. (1991), Choosing the Margin as a Space of Radical Openness, στο 0 #"$*$- H #G 0 0 $ D0 " 9 #$ D N.C)."#C I' C*)*G%. London: Turnaround, σσ *Keith, M. (1992), From Punishment to Discipline? Racism, Racialization and the Policing of Social Control, στο M. Cross, M. Keith (eds), H #G*%( 9 ) +0 N*)O #$ D ) +0 A )#) 0. London: Routledge, σσ Keith, M. (2005), E& ) 0 " ) +0 N ' %( ' > ' C*)#$ =.C)*G.C)."#C N*)*0 % #$ D ) +0.)." 0 '& H #G*%(. London: Routledge. *Ong, A. (1995), Women Out of China: Traveling Tales and Traveling Theories in Postcolonial Feminism, στο R. Behar, D. A. Gordon (eds), ' ( 0 $ "*)*$- N.C)." 0. Berkeley: University of California Press, σσ *Spivak, G. C. (19), Can the Subaltern Speak?, στο C. Nelson, L. Grossberg (eds), = #"B*%( #$D ) +0 F$) 0 "> " 0 )#)* ' $ '& N.C)." 0. London: Macmillan, σσ & ' KOA =9 \ ; FI9 _\<>E:OO\O^=O]E` :=<N FEI<B Βαΐου, Ν., Α. Καλαντίδης (2009), Πόλεις των Άλλων : Καθηµερινές Πρακτικές και Συγκρότηση του ηµόσιου Χώρου, στο Μ. Σπυριδάκης (επιµ.), W T P Αθήνα: Νήσος. Benhabib, S. (199), Models of Public Space: Hannah Arendt, the Liberal Tradition and Jürgen Habermas, στο J. Landes (ed), 0 (*$*%( 9 ) +0 I.KC*G #$ D ) +0 I "* #) 0 Oxford and New York: Oxford University Press, σσ *La Fontaine, J. S. (191), The Domestication of the Savage Male, = #$, 16, σσ

9 Landes, J. (199), The Public and the Private Sphere: A Feminist Reconsideration, στο J. Landes (ed), 0 (*$*%( 9 ) +0 I.KC*G #$ D ) +0 I "* #) 0 Oxford: Oxford University Press, σσ Low, S., N. Smith (eds) (2006),! +0 I' C*)*G% '& I.KC*G A > #G 0 London: Routledge. *Marne, P. (2001), Whose Public Space Was It Anyway? Class, Gender and Ethnicity in the Creation of the Sefton and Stanley Parks, Liverpool: , A' G*#C #$ D 0' - "#> + O 9 2(4), σσ *Vaiou, D. (1992), Gender Divisions in Urban Space: Beyond the Rigidity of Dualist Classifications, E$)* > 'D0, 24(4), σσ Ψύλλα, Μ. (επιµ.) (2009), 7 1< W Αθήνα: Τυπωθήτω Γ. αρδανός. _6 KN ; ]^ KN >^`J F 67( \) =<A :K)9 6I O]E=<= 6 A ] 6 O =9 _\<>: ; 9`B *Bell, D. (1995), Pleasure and Danger: The Paradoxical Spaces of Sexual Citizenship, I' 0' - "# > + O, 14(2), σσ Bell, D., J. Binnie (2000),! +0 A0 B.#C N*)* 0$. 00 " I' C*)*G% #$ D 0 O ' $ D. Cambridge: Polity Press. *Berlant, L. (1997),! $ '& E( 0 '0 % ) ' #% + *$- ) ' $ N*)O M%%#O % ' $ A0 B #$ D N*)* 0$% + *>. Durham: Duke University Press. Κεφ. 1: Introduction: The Intimate Public Sphere, σσ *Berlant, L., M. Warner (199), Sex in Public, N"*)*G#C F$.*"O, 24, σσ *Brown, M. P. (2000), NC' % 0 ) A > #G 0' - "#> + * 0 % '& = 0 )# > +' " & " ' ( ) +0 'D O ) ' ) ' K 0. London: Routledge. Κεφ. 1, 2: Epistemologies and Geographies of the Closet, The Bodies in the Closet: Performativity, Space and Personal Narratives, σσ.1-26, *Fuss, D. (1991), InsideOut, στο D. Fuss (ed.), F$%*D0 S.) 0 %K*#$! +0' "* 0 +0' "* 0 %. New York: Routledge, σσ Golding, S. (1993), Quantum Philosophy, Impossible Geographies and a few Small Points about Life, Liberty and the Pursuit of Sex (All in the Name of Democracy), στο M. Keith, S. Pile (eds), I C#G 0 #$ D ) +0 I' C*)*G% '& F D0 $)*)O. London: Routledge, σσ *Haver, W. (1996),! +0 'D O '&! + *%? 0 #) + *%) ' "*G*)O #$ D A' G*#C*)O *$ ) +0! *(0 '& EF? A. Stanford: Stanford University Press. Κεφ. 1: Not Even a God Can Save Us Now, σσ Marnelakis, G. (2005), The City of AIDS: Towards a Radical Thinking of the Global, στο H0 ) + *$,*$- H # D *G#C A > #)*#C E>> " ' #G +0 %, πρακτικά Σεµιναρίων του Αιγαίου, Νάξος Αθήνα και Θεσσαλονίκη: ΕΜΠ, ΑΠΘ και Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο, σσ *Warner, M. (2002), I.KC*G% #$ D N '.$) 0 ">.KC*G%. New York: Zone Books. Κεφ. I, II: Public and Private, Publics and Counterpublics, σσ.21-63, Young, I. M. (199 [197]), Impartiality and the Civic Public: Some Implications of Feminist Critiques of Moral and Political Theory, στο J. Β. Landes (ed.), 0 (*$*%(9 ) +0 I.KC*G #$ D ) +0 I "* #) 0 Oxford: Oxford University Press, σσ >G9IKA \O 6 := ( :KOA =<A ] 6? <>K 7 ONE=<= 6 A :=<N FEI<B Aquist, Ann-C. (2003), Everyday Life and Urban Planning: An Approach in Swedish ' Human Geography, στο J. İhman, K. Simonsen (eds), *G 0 % & " ' ( ) +0 ' J ") + J 0! " 0 $ D % *$ ' J " D 0' - "# > + O Aldershot: Ashgate, σσ Βαΐου, Ν. (2000), Πόλη και Πολίτες: Η Καθηµερινή Ζωή και το ικαίωµα στην Πόλη, στο Μ. Μοδινός, Η. Ευθυµιόπουλος (επιµ.), : 1 3 < Αθήνα: Στοχαστής- ΙΠΕ, σσ

10 Bourdieu, P. (2006 [190]), 3. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. *Dyck, I. (2005), Feminist Geography, the Everyday, and Local-Global Relations: Hidden Spaces of Place-making, Suzanne MacKenzie Memorial Lecture,! +0 N#$# D 0' - "#> +0 "S 0' - "# > + 0 N#$# D * 0 $, 49(3), σσ Heller, A. (1977), V Αθήνα: Οδυσσέας. *Koskela, H. (1997), Bold Walk and Breakings : Women s Spatial Confidence versus Fear of $ D0 " I 9 C#G 0 #$ D N.C)." 0 9 4(3), σσ Κωνσταντοπούλου, Χ. (2009), < Αθήνα: Παπαζήσης. Lefebvre, H. (1977 [196]), R <. Αθήνα: Παπαζήσης. Lefebvre, H. (1990 [196]), M 0 "O D #O * & 0 *$ ) +0 = 'D0 "$ ' "C D. New Brunswick: Transaction. Lefebvre, H. (1991 [1947]), N"*)*.0 '& M 0 "O D #O * & 0 London: Verso. Lefebvre, H. (1991 [1974]),! +0 I " 'D.G)* ' $ '& A > #G 0 9 µτφ. D. Nicholson-Smith. Oxford: Blackwell. *Λυκογιάννη, Ρ. (2010), Η Καθηµερινή Ζωή στο Έργο του Henri Lefebvre, στο Ν. Βαΐου, Κ. Χατζηµιχάλης, Q W. Αθήνα: ΕΠΠ Ν. Πουλαντζάς. *Μαυρίδης, Η. (2004), Η Έννοια της Καθηµερινότητας στην Κοινωνική Θεωρία, 4, 114, σσ Roberts, J. (2003), P V Αθήνα: Futura. Simonsen, K. (1997), Modernity, Community or a Diversity of Ways of Life: A Discussion of Urban Everyday Life, στο O. Kalltrop, I. Elander, O. Ericsson, M. Franzen (eds), N*)*0 % '&! "#$%& ' "(#)* ' $! "#$% & ' "(#)* ' $ '& N*)* 0 % A' G*#C #$ D A O (K ' C*G N + #$- 0 '& "K#$ A> #G 0. Aldershot: Avebury, σσ Simonsen, K., D. Vaiou (1996), Women s Lives and the Making of the City: Experiences from North and South of Europe, F$)0 "$#)* ' $#C '."$#C '& "K#$ #$ D H0 - * ' $#C H0 % 0 #"G +, 20(3), σσ Smith, D. (197),! +0 M 0 "O D #O ' "C D #% I " ' KC 0 (#)*G E 0 (*$*%) A' G* ' C ' -O. Chicago: Northeastern University Press. *Thomas, M. E. (2005), Girls, Consumption Space and the Contradictions of Hanging Out in the City, A' G*#C #$ D 0' - "#> + O 9 6(4), σσ *Valentine, G. (1999), Imagined Geographies: Geographical Knowledge of Self and Other in Everyday Life, στο D. Massey, J. Allen, F. Sarre 0' - "#> + O 'D! #O. Cambridge: Polity Press, σσ _ 9N 6 O]K ; KA \9 IKOQA`D K9KIO);6 ] 6 O IKO=9 7 L ; KA =<A FEI<AB Αβδελά, Έ. (1990), 7 1< V < V 7 1< R Αθήνα: Ίδρυµα Έρευνας και Παιδείας της Εµπορικής Τράπεζας της Ελλάδος. Αβδελά, Έ. κ.α. (2009), Επισφαλής Εργασία, Γυναικεία Εργασία, αφιέρωµα στο περιοδικό U *%) ' " 0 *$ 9 µε αφορµή την Κωνσταντίνα Κούνεβα. Βαΐου, Ν., Μ. Στρατηγάκη (επιµ.) (199), Ανάµεσα σε ύο Κόσµους, τεύχοςαφιέρωµα του περιοδικού P τ. 40. Βαΐου, Ν., Κ. Χατζηµιχάλης (1997), T 1 P < 9 3. Αθήνα: Εξάντας. Κεφ. 1, 6: Ο Τόπος και η Εργασία, Ανοιχτά Ερωτήµατα για το Χώρο και την Εργασία, σσ.19-47, *Βαρίκα, Ε. (194) Αόρατη Εργασία και Επιδεικτική Κατανάλωση. ίχως Ρολόι ούτε Μισθό Εικόνες από την Πραγµατικότητα των Γυναικών των Μεσαίων Στρωµάτων στην Αθήνα ( ), στο 3 V < Q < 4 V Αθήνα- Ερµούπολη: Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισµού, τ. Α, σσ

11 Bradley, H. (199), = 0 $ % ' ", 9 ' ( 0 $ % ' ", Cambridge: Polity Press. Ehrenreich, B., A. Hochschild (eds) K#C ' (#$ J #$$* 0 % 9 = #*D % #$ D A0 B ' ", 0 "% *$ ) +0 J 0 MG ' $ ' (O London: Granta Books. Gregson, N., M. Lowe (1994), A0 " *G*$- ) +0 = *DD C 0 NC#%% 0 % NC#%% 0 $ D0 " #$ D? ' ( 0 %)*G #K '." *$ N ' $) 0 (> ' "#"O "*)#*$ London: Routledge. Massey, D., L. McDowell (1993), Ένας Χώρος για τις Γυναίκες;, µτφ: Ν. Βαΐου, στο Κ. Χατζηµιχάλης (επιµ.), 3 V < 7 1. Αθήνα: Εξάντας, σσ Παπαστεφανάκη, Λ. (2009), 9 RP : 1 P 4 3 V Ηράκλειο: Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Κρήτης. Παπαταξιάρχης, Ε., Π. Τοπάλη, Α. Αθανασοπούλου (2009), 4 <1 Q 9 T V 3 1 T P Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Ιδιαίτερα: Εισαγωγή: Φτιάχνοντας τους Κόσµους των Άλλων : Φύλο, Μετανάστευση και οι Πολιτισµικές Ορίζουσες της Έµµισθης Οικιακής Εργασίας, σσ _$ ONE=<=KA`D _N> 6 \O:>EA` ] 6 O O :]I< 7 QA K>FKO 7; KA =<A >K= 6 N ( :=K9:<A L9N 6 O]CNB Βαΐου, Ν. κ.α. (2007), 7 <1 4 1 < W T 3 < T V <. Αθήνα: L-Press. Βαΐου, Ν., Μ. Στρατηγάκη (επιµ.) (2009), R T V Αθήνα: Μεταίχµιο. *Black, R. (2003), Breaking the Convention: Researching the Illegal Migration of Refugees to Europe, E$)* > 'D0, 35(1), σσ *Gedalof, I. (2000), Identity in Transit: Nomads, Cyborgs and Women, M."' > 0 #$ '."$#C '& ' ( 0 $ % A ). D * 0 % 9 7(3), σσ *Green, N. (2002), Q 7<1 T V P 2 3 Κεφ. V, σσ Λυδάκη, Α. (200), Ο ρόµος προς τη ύση : Η Μετανάστευση στον Ελληνικό Κινηµατογράφο και ένα Παράδειγµα, Β, σσ *Lykogianni, R. (200), Tracing Multicultural Cities from the Perspective οf Women s Everyday Lives, M."' > 0 #$ "K#$ #$ D H0 - * ' $#C A ). D * 0 %, 15(2), σσ *Mahtani, M. (2001), Racial ReMappings: The Potential of Paradoxical 0 $ D0 " 9 I C#G 0 #$ D N.C)." 0 9 (3), σσ Πετρονώτη, Μ., µε τη συµµετοχή της Κ. Ζαρκιά (199), R P Αθήνα: UnescoΕΚΚΕ. Κεφ. 6: Επιπτώσεις και Ίχνη στην Πόλη, σσ *Salih, R. (2000), Shifting Boundaries of Self and Other: Moroccan Migrant Women in Italy, M."' > 0 #$ '."$#C '& ' ( 0 $ % A ). D * 0 %9 7(3), σσ *Secor, A. J. (2002), The Veil and Urban Space in Istanbul: Women s Dress, Mobility and Islamic $ D0 " 9 I C#G 0 #$ D N.C)." 0 9 9(1), σσ *Συρίγου-Ρήγου, Ε. (2000), 1. Αθήνα: ίκτυο κοινωνικής υποστήριξης προσφύγων και µεταναστών. *Τοπάλη, Π. (2005), Όψεις της Φιλιππινέζικης Θρησκευτικότητας στην Αθήνα: Η Ενσώµατη Επιτέλεση της Σιωπής, στο Μ. Μιχαηλίδου, Α. Χαλκιά (επιµ.), Αθήνα: Κατάρτι και ίνη, Φεµινιστικό Περιοδικό, σσ *Vaiou, D. (2002), In the Interstices of the City: Albanian Women in Athens, M%> #G 0 9 I' >.C#)* ' $% 9 A' G* ) %, , σσ