$\ΪΓβ/ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Transcript

1 $\ΪΓβ/ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙ ΜΑΚΕΔΝΙΑΣ ΙΚΝΜΙΚΝ ΚΑΙ ΚΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΚ ΠΡΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΙΚΝΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: «Συγχωνεύσεις και Εξαγές στ Ελληνικό Ταπεζικό Πειβάλλν» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΚΕΛΝΙΚΛΑ ΙΩΑΝΝΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΜΥΛΩΝΙΔΗΣ ΝΙΚΛΑΣ ΘΕΣΣΑΛΝΙΚΗ 23

2 ΠΕΡΙΕΧΜΕΝΑ. Εισαγωγή 2. Πόσφατες εξελίξεις και αλλαγές στ ελληνικό ταπεζικό σύστημα 2. ι αλλαγές στ ευωπαϊκό ταπεζικό πειβάλλν: Επιπτώσεις στην Ελλάδα 2.2 Διαθωτικά χαακτηιστικά τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς 3. Συγχωνεύσεις και εξαγές 3. Εννιλγικός πσδιισμός και βασικά είδη συγχωνεύσεων και εξαγών 3.2 Στατηγικές απφυγής εξαγών και συγχωνεύσεων 3.3 Αίτια και κίνητα συγχωνεύσεων 4. Βιβλιγαφική ανασκόπηση των ικνμικών επιπτώσεων των συγχωνεύσεων και εξαγών στν ταπεζικό τμέα 5. Συγχωνεύσεις και εξαγές στν ελληνικό ταπεζικό τμέα: Εμπειική μελέτη 5. Ανάλυση της επίδσης της λειτυγίας των ταπεζών στην Ελλάδα 5.. Συγχώνευση Eurobank και Τάπεζας Εγασίας 5..2 Συγχώνευση Alpha Τάπεζας Πίστεως και Ινικής Λαϊκής Τάπεζας 5..3 Συγχώνευση Εγνατίας Τάπεζας και Τάπεζας Κεντικής Ελλάδς 5..4 Συγχώνευση Τάπεζας Πειαιώς και Ταπεζών Μακεδνίας - Θάκης και Χίυ 5..5 Συγχώνευση Εθνικής Τάπεζας και Alpha Τάπεζας Πίστεως 5..6 Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα 5.2 Μέθδς των Event Studies 6. Συμπεάσματα 7. Βιβλιγαφία

3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΑΣ. Μείδια αγάς πυ κατείχαν ι τάπεζες σε ισμένα έτη (με βάση τ σύνλ τυ ενεγητικύ). ΠΙΝΑΚΑΣ 2α: Εξαγές και συγχωνεύσεις ταπεζών στην Ελλάδα την πείδ ΠΙΝΑΚΑΣ 2β: Εξαγές και συγχωνεύσεις ταπεζών στην Ελλάδα ΠΙΝΑΚΑΣ 2γ. Ιδιωτικπιήσεις πειόδυ ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Μέγεθς καταστημάτων και πυκνότητα ATMs. ΠΙΝΑΚΑΣ 4: Μείδι αγάς των 5 μεγαλύτεων ταπεζών. ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Απτελέσματα χήσεως ταπεζών (ως πσστό % τυ μέσυ ενεγητικύ). ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Βασικά μεγέθη ισλγισμύ ελληνικών εμπικών ταπεζών (ως πσστό % τυ ενεγητικύ). ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΠΙΝΑΚΑΣ : Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα - Μέσς Ός ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Συγχώνευση Eurobank και Τάπεζας Εγασίας ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Συγχώνευση Alpha Τάπεζας Πίστεως και Ινικής Λαϊκής Τάπεζας ΠΙΝΑΚΑΣ 4. Συγχώνευση Εγνατίας Τάπεζας και Τάπεζας Κεντικής Ελλάδς ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Συγχώνευση Τάπεζας Πειαιώς και Ταπεζών Μακεδνίας - Θάκης και Χίυ ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα ΠΙΝΑΚΑΣ 7: Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα ΠΙΝΑΚΑΣ 8\ Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα 2

4 ΠΙΝΑΚΑΣ 9 : Εθνική Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 0 : Alpha Τάπεζα Πίστεως ΠΙΝΑΚΑΣ : Ινική Λαϊκή Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 2 : EFG Eurobank ΠΙΝΑΚΑΣ 3 : Τάπεζα Εγασίας ΠΙΝΑΚΑΣ 4 : Εγνατία Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 5 : Τάπεζα Κεντικής Ελλάδς ΠΙΝΑΚΑΣ 6 : Τάπεζα Πειαιώς ΠΙΝΑΚΑΣ 7 : Τάπεζα Χίυ ΠΙΝΑΚΑΣ 8 : Τάπεζα Μακεδνίας - Θάκης ΠΙΝΑΚΑΣ 9 : Aspisbank ΠΙΝΑΚΑΣ 20 : Τάπεζα Αττικής ΠΙΝΑΚΑΣ 2 : Εμπική Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 22 : Αγτική Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 23 : Ημεμηνίες ανακίνωσης των συγχωνεύσεων ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Ι ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Εθνική Τάπεζα της Ελλάδς (ΕΤΕ) 2. Alpha Τάπεζα Πίστεως 3. EFG Eurobank - Ergasias 4. Τάπεζα Πειαιώς 5. Εγνατία Τάπεζα 6. Aspis Bank

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τ τέλς της δεκαετίας τυ 80 και στ πλαίσι της πετιμασίας της Ελλάδας για την ένταξη στην Ευωπαϊκή Ένωση σημειώθηκαν αγδαίες και σημαντικές αλλαγές πς την κατεύθυνση τυ εκσυγχνισμύ και της απελευθέωσης τυ χηματπιστωτικύ χώυ. Παάλληλα η παγκσμιπίηση των αγών, η επανάσταση στην τεχνλγία των πληφιών, της πληφικής και των επικινωνιών, η διεθνής τάση για απκατικπίηση και για μείωση τυ όλυ τυ κάτυς στην ικνμία, η απελευθέωση της κίνησης κεφαλαίων και η απύθμιση των εγχώιων χηματπιστωτικών χώων συνέβαλαν στη διαμόφωση ενός νέυ πειβάλλντς λειτυγίας των χηματπιστωτικών ιδυμάτων στην Ελλάδα και παγκσμίως, πι σύγχνυ και ανταγωνιστικύ (Κααμύζης 22). Ύστεα από τις αγδαίες αλλαγές πυ έλαβαν χώα τα τελευταία χόνια με την απελευθέωση των αγών κεφαλαίυ και χήματς πυ συντελέστηκε στη διάκεια της πεασμένης δεκαετίας και την υιθέτηση τυ ενιαίυ νμίσματς, τα ελληνικά πιστωτικά ιδύματα καλύνται σήμεα να καταστύν εξίσυ ανταγωνιστικά με τα ευωπαϊκά και να παάγυν την κεδφία εκείνη πυ θα τυς επιτέπει την επιβίωση σε ένα όλ και πι ανταγωνιστικό πειβάλλν. ι σημαντικές θεσμικές και διαθωτικές αλλαγές πυ παγματπιήθηκαν στν ταπεζικό χώ πέβαλλαν ως επιτακτική ανάγκη επιβίωσης, αλλά και αξιπίησης των νέων ευκαιιών, την αύξηση τυ μεγέθυς των χηματπιστωτικών ιδυμάτων. ι λένα αυξανόμενες απαιτήσεις των πελατών για πι σύνθετα και ευέλικτα χηματικνμικά πϊόντα αναγκάζυν τα ταπεζικά ιδύματα να εστιάσυν την πσχή τυς σε πι εξειδικευμένες αγές και υπηεσίες, με σκπό να απκτήσυν μεγαλύτε βαθμό τεχνγνωσίας και να γίνυν πι ανταγωνιστικά. Τ μικό μέγεθς τυς όμως δεν επιτέπει την απόκτηση ανταγωνιστικύ πλενεκτήματς στις απελευθεωμένες και ενπιημένες σε πειφεειακό ή / και σε διεθνές επίπεδ χηματικνμικές αγές. Μέσω των εξαγών και των συγχωνεύσεων, τα ταπεζικά ιδύματα πσπαθύν να εκμεταλλευτύν τις ικνμίες κλίμακας, τις δυνατότητες εκμετάλλευσης συνεγιών και μείωσης τυ κόστυς των πσφεόμενων υπηεσιών και να δημιυγήσυν στατηγικές πυ θα αντιμετωπίσυν απτελεσματικά την αυξημένη ζήτηση σε νέα πϊόντα και να επιτύχυν τη γεωγαφική διείσδυση στην ευωπαϊκή αγά (ικνμικός ταχυδόμς 22, Δελής 20).

6 Η παύσα μελέτη έχεν ως σκπό την κατανόηση των επιπτώσεων των συγχωνεύσεων και των εξαγών στν ελληνικό ταπεζικό τμέα. Συγκεκιμένα αυτό πυ θα μας απασχλήσει στην συνέχεια είναι η διεεύνηση τυ βαθμύ επιής των συγχωνεύσεων και των εξαγών σε δύ πεδία. Αχικά θα εξετάσυμε αν και κατά πόσ ι κινήσεις αυτές των ταπεζών επιδύν στην λειτυγία τυς και δεύτεν, αν η ανακίνωση των συγχωνεύσεων επηεάζει τις απδόσεις τόσ της εξαγάζυσας όσ και της εξαγαζόμενης τάπεζας. Μέσα στα πλαίσια αυτά θα χησιμπιήσυμε τις μεθόδυς της ανάλυσης της επίδσης της λειτυγίας (operating performance) και των event studies, ι πίες χησιμπιύνται ευέως για ανάλγες μελέτες τόσ στην Ευώπη, όσ και στην Αμεική. Για τν ελληνικό ταπεζικό τμέα ελάχιστες μελέτες έχυν γίνει όσν αφά την μεθδική μελέτη των συγχωνεύσεων και εξαγών (Lepetit - Patry - Rous 22, Beitel - Schiereck - Wahrenburg 22). Αυτό φείλεται κατά κύι λόγ στην έλλειψη επακών στιχείων λαμβάνντας υ πόψη ότι τ φαινόμεν των συγχωνεύσεων και εξαγών είναι σχετικά πόσφατ στην χώα μας. Η διεξαγωγή της παακάτω μελέτης γίνεται με στόχ να καλύψει τ κενό αυτό στην μελέτη τυ ταπεζικύ τμέα. Ειδικότεα, η δμή των κεφαλαίων πυ θα ακλυθήσυν είναι η ακόλυθη: Στ Κεφάλαι 2 παυσιάζυμε τις εξελίξεις και τις μεταβλές πυ υπέστη ελληνικός ταπεζικός τμέας στα πλαίσια των γενικότεων ευωπαϊκών και διεθνών ανακατατάξεων, καθώς επίσης αναλύυμε τα διαθωτικά χαακτηιστικά τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς. Στ Κεφάλαι 3 επιχειύμε τν εννιλγικό πσδιισμό των συγχωνεύσεων και εξαγών και πειγάφυμε τα βασικά είδη, τις στατηγικές απφυγής, τα αίτια και τα κίνητα πυ ωθύνε τις τάπεζες να πχωήσυνε σε τέτιυ είδυς κινήσεις. Τ Κεφάλαι 4 πειλαμβάνει μια ανασκόπηση των μελετών πυ έχυν δημσιευτεί παγκσμίως με αντικείμεν τις ικνμικές επιπτώσεις των συγχωνεύσεων και εξαγών στν ταπεζικό τμέα. Στ Κεφάλαι 5 διεξάγυμε την εμπειική μελέτη μας σύμφωνα με δύ μεθόδυς, της ανάλυσης της επίδσης της λειτυγίας των ταπεζών και των event studies. Τέλς τ Κεφάλαι 6 συνψίζει τα εμπειικά απτελέσματα στα πία καταλήγει η εεύνα μας. 2

7 2 ΠΡΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΈΣ ΣΤ ΕΛΛΗΝΙΚ ΤΡΑΠΕΖΙΚ ΣΥΣΤΗΜΑ 2. ν αλλαγές στ ευωπαϊκό ταπεζικό πειβάλλν: Επιπτώσεις στην Ελλάδα Στην αχή της δεκαετίας τυ '70, ανταγωνισμός στν ταπεζικό τμέα άχισε να εντείνεται. Πλλές κυβενήσεις εφάμσαν πλιτική απελευθέωσης της λειτυγίας των πιστωτικών ιδυμάτων και διευκόλυνσης των αγών να ανταγωνίζνται πι ελεύθεα. Η τεχνλγία άχισε να έχει μεγαλύτεη συμμετχή στ στατηγικό σχεδίασμά των ταπεζών και τ σύνθημα για εκσυγχνισμό επικάτησε πλήως. Η βελτίωση των μεγεθών της παγκόσμιας ικνμίας σηματδότησε πλλές αλλαγές πυ με την σειά τυς δημιύγησαν ανάγκες για νέες χηματικνμικές υπηεσίες: δανεισμός από κινπαξίες ταπεζών και η κατακόυφη αύξηση της κυκλφίας των ευωμλόγων (eurobonds) είναι δύ μόν από τα πααδείγματα πυ ενδεικτικά αναφέυμε. ι ευωαγές (euromarkets) αναπτύχθηκαν με αξισημείωτ υθμό ανταπκινόμενες στην ανάγκη για λιγότε υθμιζόμενες (regulated) χηματαγές, πυ στ μεταξύ έγιναν πι λκληωμένες διεθνώς. Η δμή τυ ταπεζικύ συστήματς των πεισστέων ικνμικά αναπτυγμένων χωών υπέστη ιζική αναδιάθωση, τα αίτια της πίας φείλυν να αναζητηθύν στη σωευτική επέλευση σημαντικών μεταβλών σε διεθνές πλαίσι. Η απύθμιση και απελευθέωση των χηματπιστωτικών αγών σε διεθνές επίπεδ είχε θετικότατη επίπτωση στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και απτελεσματικότητας τυς (Βύβαχης-Δυλτσινός,997). Αν και έγιναν κάπιες κινήσεις απελευθέωσης στις πεισσότεες Ευωπαϊκές χώες στ δεύτε μϊσό της δεκαετίας τυ 70, η εικόνα τυ ταπεζικύ συστήματς δεν άλλαξε μέχι τα μέσα τυ 80. Κάπιες εμπειικές μελέτες (πχ Molyneux - Lloyd - Thornn 994, Neven - Roller 999) έδειξαν ότι ι επιχειήσεις τυ ταπεζικύ τμέα λειτυγύσαν κάτω από συνθήκες ατελύς ανταγωνισμύ σε ένα μεγάλ πσστό τυ Ευωπαϊκύ χώυ τα χόνια πιν την δημιυγία της Ενιαίας Ευωπαϊκής Αγάς (Jose Garcia Solanes- Diego Penarrubia, 22). Εκείνη τη χνική πείδ η Τάπεζα Διεθνών Διακαννισμών (BIS) αλλά και η Ευωπαϊκή Ένωση πέβησαν σε παάλληλες ενέγειες πυ απσκπύσαν στην τόνωση της κεφαλαιακής επάκειας των ταπεζών. Συγκεκιμένα σημαντικές μετα 3

8 βλές πυ πβλέπνται από την Ευωπαϊκή Ένωση σε σχέση με την κεφαλαιακή επάκεια των ταπεζών (Ε.Ρ.Μ Gardener) είναι η συμφωνία για τυς κανόνες πυ αφύν την κεφαλαιακή επάκεια για κάλυψη από κινδύνυς έναντι επισφαλών δανείων, καθώς επίσης ένα δεύτε σημαντικό θέμα είναι η ανάπτυξη ενός μηχανισμύ επίβλεψης των εμπικών ταπεζών τ πί να μη σχετίζεται με πιστωτικύς κινδύνυς. Τεις υπεπιτπές της Τάπεζας Διεθνών Διακαννισμών στην Βασιλεία ε ευνύν τ πώς μπύν να ελεγχθύν τάσεις ή αλλαγές επί συναλλαγματικών ιστιμιών, πτώσης ή ανόδυ των επιτκίων και χηματιστηιακής αξίας των ταπεζικών μετχών. Πάντως, πς στιγμή, αυτό πυ ενδιαφέει τις ελεγκτικές αχές εστιάζεται απκλειστικά στν πιστωτικό κίνδυν. ι διαθωτικές αυτές αλλαγές είχαν σαν απτέλεσμα τη χήση νέων ικνμικών όων πυ χησιμπιήθηκαν για να αντικατπτίσυν αιτίες ή απτελέσματα τυ πειβάλλντς πυ διαμφώθηκε. Απελευθέωση (liberalization), Άση διικητικών ελέγχων - Απύθμιση (deregulation). Επαναπσδιισμός διικητικών ελέγχων (reregulation). Ιδιωτικπιήσεις (privatization). Διεθνπίηση (internationalization) είναι μεικί από τυς όυς πυ χησιμπιύνται ευύτατα και η εφαμγή τυς μετέβαλε τελείως τη φυσιγνωμία τυ ταπεζικύ συστήματς. ι όι αυτί απδίδυν τις διαμφωμένες συνθήκες κάτω από τις πίες τα χηματπιστωτικά ιδύματα φείλυν να λειτυγήσυν. Τ Συμβύλι Υπυγών της Ευωπαϊκής Ένωσης στις 2 Δεκεμβίυ 977 ε ξέδωσε την η Ταπεζική δηγία, η πία απτέλεσε τν ακγωνιαί λίθ τυ κιντικύ δικαίυ της εγκατάστασης και της λειτυγίας των πιστωτικών ιδυμάτων στα κάτη μέλη της Ευωπαϊκής Ένωσης. σκπός της δηγίας αυτής ήταν να ε ναμνίσει τις ταπεζικές νμθεσίες των κατών μελών έτσι ώστε σταδιακά να διαμφωθεί τ ενιαί ταπεζικό σύστημα της Κινότητας. Η δηγία πέβλεπε: Την καθιέωση των απααίτητων πϋπθέσεων για την χήγηση της άδειας λειτυγίας σε πιστωτικά ιδύματα τα πία δαστηιπιύνται σε ξέν κάτς μέλς. Μεταξύ αυτών των πϋπθέσεων ήταν και τ ελάχιστ ύψς ιδίων κεφαλαίων και η ύπαξη δύ τυλάχιστν διακεκιμένων και αξιόπιστων πσώπων. Τη θέσπιση μέτων πς παακλύθηση της λειτυγίας πιστωτικών ιδυμάτων (Νύλας, 20). Η Δεύτεη Ταπεζική δηγία εκδόθηκε από τ Συμβύλι Υπυγών της Ευωπαϊκής Ένωσης στις 5 Δεκεμβίυ 989 και αφύσε την ελευθεία εγκατάστασης 4

9 των πιστωτικών ιδυμάτων των κατών μελών σε όλα τα κάτη μέλη της Ευωπαϊκής Ένωσης χωίς πειισμύς. ι κεντικί άξνες για τη διαμόφωση μιας ενιαίας χηματπιστωτικής αγάς συνίστανται στην υιθέτηση (Γ. Ζαββός, 989): Της αχής της ενιαίας άδειας λειτυγίας των πιστωτικών ιδυμάτων (single banking license). Της αχής της υπαγωγής των πιστωτικών ιδυμάτων στην εππτεία των αμόδιων αχών τυ κάτυς πελεύσεως (home country control). Της αχής της αμιβαίας αναγνωίσεως κανόνων και πακτικών (mutual recognition). Της αχής τυ ελάχιστυ εναμνισμύ τυ πειεχμένυ των κανόνων εππτείας (minimal harmonization). Της αχής της αμιβαιότητας σχετικά με τη μεταχείιση των εξωκιντικών πιστωτικών ιδυμάτων στην ταπεζική αγά των κατών-μελών (reciprocity). Όλι ι παάγντες πυ παναφέθηκαν κατέστησαν τν χηματπιστωτικό τμέα ανταγωνιστικό σε πλύ μεγάλ βαθμό. ι ταπεζικί γανισμί δεν είχαν πλέν την ευχέεια αλόγιστων δανειδτήσεων και με δεδμένη την ταχύτατη εξέλιξη της τεχνλγίας και την λένα μεγαλύτεή σπυδαιότητα των χηματαγών και κεφαλαιαγών έπεπε να αναθεωήσυν τις στατηγικές τυς επιλγές. Επιτάπηκε η είσδς νέων παικτών στν χηματικνμικό τμέα με απτέλεσμα ι τάπεζες να δώσυν ιδιαίτεη βαύτητα σε λγισμικό και μηχανήματα τελευταίας τεχνλγίας, στην εκπαίδευση και εξειδίκευση τυ υπάχντς πσωπικύ, ελαχιστπίησης τυ λειτυγικύ τυς κόστυς και αναθεώησης στατηγικών στόχων. Εκτός από τα πααπάνω βαχυπόθεσμα μέτα τα ταπεζικά ιδύματα έπεπε να χαάξυν μακπόθεσμες στατηγικές ι πλέν σημαντικές από τις πίες αυτή τη στιγμή παγκσμίως είναι (Βύβαχης-Δυλτσινός, 997): Συμμαχίες Αγά και κατχή εταιειών εκτός εθνικύ εδάφυς Αγές και συγχωνεύσεις με εταιείες εντός εθνικύ εδάφυς Συγχωνεύσεις με εταιείες εκτός εθνικύ εδάφυς με σκπό τη δημιυγία υπεεθνικών μίλων. Μέσα στ 20 συνεχίστηκε πεαιτέω η λκλήωση των ταπεζικών και χηματικνμικών αγών, αυξάνντας σημαντικά την συνάφεια των διασυνιακών μαζικών δαστηιτήτων και των ξένων συνθετικών των χατφυλακίων αξιόγαφων, ενώ δανεισμός και η ανάληψη καταθέσεων απτελύν 5

10 φων, ενώ δανεισμός και η ανάληψη καταθέσεων απτελύν έναν σημαντικό τμήμα των εθνικών ή ακόμη και των πειφεειακών αγών. Τν Δεκέμβι τυ 20 τ 85% των ταπεζικών καταθέσεων και τ 90% των ταπεζικών δανείων απτελύνταν από επιχειήσεις με εγχώιυς συνεταίυς. Πα' όλα αυτά, η εικόνα διαφπιείται όταν λαμβάννται υπόψη και ι διαταπεζικές συναλλαγές. ι διασυνιακές διαταπεζικές συναλλαγές εντός της ευωζώνης έχυν αυξηθεί με σταθεό υθμό, υπκινύμενες από τ ενιαί νόμισμα και την ενιαία νμισματική πλιτική, συνιστώντας πάνω από τ 50% των συνλικών καθαών συναλλαγών στην διαταπεζική α γά. Τα δάνεια πς πιστωτικά ιδύματα άλλων κατών-μελών της ευωζώνης αυξήθηκαν από 6,6% τν Δεκέμβι τυ 998 σε 7,6% (Δεκέμβις 20) των συνλικών διαταπεζικών δανείων, ενώ τ πσστό των άλλων απαιτήσεων σε σχέση με άλλα κάτη της ευωζώνης αυξήθηκε από 4,5% σε 9,8% την ίδια χνική πείδ. Η τάση διεθνύς διαφπίησης είναι πφανής από την σύνθεση τυ χατφυλακίυ χεγάφων των ταπεζών της ευωζώνης (ECB, 20). ι πόσφατες πααπάνω διεθνείς και ευωπαϊκές εξελίξεις έθεσαν όλυς τυς παάγντες τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς κάτω από νέες ππτικές και στατηγικά διλήμματα. ι αλλαγές αυτές είχαν ως επακόλυθ την επίλυση δύ χόνιων διαθωτικών πβλημάτων (Ζαββός, 989): την λιγπωλιακή διάθωση της αγάς τυ ταπεζικύ τμέα και την εκτεταμένη παέμβαση τυ κάτυς σε αυτόν. Η αναμόφωση και η απαγκύλωση τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς από την κατική εξυσία και την κατική παέμβαση ήταν επιβεβλημένη. Η πώτη πσπάθεια εντπισμύ, μελέτης και αντιμετώπισης των πβλημάτων ξεκίνησε τ 975 με την «Επιτπή Χαισσπύλυ» και της πίας τα συμπεάσματα πυ είδαν τ φως της δημσιότητας τ 98, απτέλεσαν τ ενακτήι έναυσμα για τι πόκειται να ακλυθήσει στ ταπεζικό σύστημα (Νύλας, 20). Η απελευθέωση τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς λκληώθηκε σε τία στάδια (Πβόπυλς - Καπόπυλς, 2). Στ πώτ στάδι ( ) ετέθησαν τα θεμέλια για τν εξθλγισμό της αγάς των πιστώσεων. Μέχι τότε η δμή τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς ήταν απτέλεσμα των κατικών κανόνων και υθμίσεων πυ πειόιζαν σημαντικά την απτελεσματικότητα τυ. ανταγωνισμός στν ταπεζικό τμέα ήταν σχεδόν μια έννια άγνωστη καθώς η Τάπεζα της Ελλάδς καθόιζε την επενδυτική πλιτική χηγήσεων. Στ δεύτε στάδι της απελευθέωσης, τ ελληνικό ταπεζικό σύστημα (987-99) εισήλθε σε μια νέα πεία πυ άχισε υσιαστικά με την Έκθεση της Επιτ 6

11 πής Καατζά (987), η πία έθεσε τα θεμέλια των αλλαγών. Η Έκθεση, πυ επίσημα έφεε τν τίτλ «Επιτπή για την αναμόφωση και τν εκσυγχνισμό τυ ταπεζικύ συστήματς», πότεινε να λκληωθεί η μεταύθμιση τυ πιστωτικύ συστήματς σε τεις φάσεις. Η πώτη φάση πειλάμβανε υθμίσεις όσν αφά την απκατάσταση των θετικών παγματικών επιτκίων, την χηματδότηση αναπτυξιακών και κινωνικών στόχων τυ κάτυς από τν κατικό πϋπλγισμό και την βελτίωση της λειτυγίας των πιστωτικών μηχανισμών με την βαθμιαία άση των πλύπλκών γαφεικατικών διαδικασιών. Η δεύτεη φάση είχε ως στόχ την βαθμιαία ενεγπίηση της αγάς, η πία θα είναι κύις παάγντας διαμόφωσης των επιτκίων καταθέσεων και των επιτκίων χηγήσεων - εκτός αυτών πυ αφύν την βιτεχνία και τν αγτικό τμέα -. Πέβλεπε επίσης την σταδιακή μείωση της υπχεωτικής δέσμευσης κεφαλαίων από τα ταπεζικά ιδύματα σε τίτλυς τυ ελληνικύ δημσίυ. Αντικείμεν της τελευταίας φάσης απτελύσε η αναβάθμιση της αγάς σε κύι υθμιστικό παάγντα των επιτκίων και της κατανμής των πόων της ικνμίας. Όλα τα επιτόκια των ταπεζών καθίζνται πλέν από τις δυνάμεις της αγάς και όλς της Κεντικής Τάπεζας πειίζεται στην άσκηση της νμισματικής πλιτικής και στην εππτεία τυ ταπεζικύ συστήματς. Πέα από τις πααπάνω πτάσεις η Έκθεση Καατζά ασχλήθηκε και έκανε πτάσεις για άλλα θέματα όπως τν εκσυγχνισμό των διαχειιστικών λειτυγιών των ταπεζών, τν έλεγχ των ταπεζών, την έμφαση πυ θα πέπει να δθεί από τα πιστωτικά ιδύματα στην παχή νέων χηματπιστωτικών πϊόντων, όπως για παάδειγμα leasing, facring, venture capital, και στην ανάπτυξη της κεφαλαιαγάς. Με την Έκθεση Καατζά τ ελληνικό ταπεζικό σύστημα άχισε να μεταβάλλεται και να γίνεται πεισσότε ανταγωνιστικό (Αλεξάκης - Πετάκης 990, Νύλας 999). Τέλς στ τίτ στάδι της απελευθέωσης της ταπεζικής αγάς, λκληώθηκε η μεταφύτευση της ευωπαϊκής νμθεσίας στην ελληνική και η πετιμασία των εγχώιων ιδυμάτων για τις μεγάλες λειτυγικές αλλαγές πυ απαιτεί η υιθέτηση τυ ευώ. Συγκεκιμένα από τις αχές τυ 99 συγκτήθηκε η Επιτπή Εκσυγχνισμύ τυ Ταπεζικύ Συστήματς και τυ Χηματιστηίυ, γνωστή ως Επιτπή Ζαββύ, πυ τν Ιύνι τυ ίδιυ έτυς λκλήωσε τη πώτη φάση των εγασιών της με ΐην σύνταξη - μεταξύ άλλων Πεδικών Διαταγμάτων μέσω των 7

12 πιων επιδιώκεται η ενσωμάτωση της ευωπαϊκής ταπεζικής νμθεσίας στην ελληνική - τυ πειεχμένυ τιών δηγιών - κλειδιά για τη διαμόφωση της ενιαίας ευωπαϊκής ταπεζικής αγάς. ι αντικειμενικί στόχι της νμθεσίας είναι αφενός μεν η απελευθέωση και η απκαννικπίηση (απύθμιση) της ελληνικής ταπεζικής αγάς και αφετέυ η ενίσχυση της σταθεότητας και συνχής της με στόχ τη διασφάλιση της απτπής γενικευμένων ταπεζικών κίσεων και την πστασία των καταθετών (Πβόπυλς - Καπόπυλς, 2). Έτσι ι αλλαγές πυ σημειώθηκαν στην δεκαετία τυ 990 και λίγ αγότεα είχαν ως συνέπεια: Την απελευθέωση των επιτκίων (3η φάση της Έκθεσης Καατζά), τα πία πσδιίζνται από τις δυνάμεις της αγάς και ι τάπεζες είναι ελεύθεες (993) να πσδιίσυν την πλιτική επιτκίων επί των καταθέσεων και των χηγήσεων. Την κατάγηση των διαφόων πιστωτικών κανόνων (993). ι τάπεζες δεν έ χυν την υπχέωση να επενδύυν ένα ισμέν πσστό σε μόλγα δημσίυ. Την απελευθέωση της κινήσεως κεφαλαίυ (993), η πία επιτέπει στα πιστωτικά ιδύματα να επενδύυν ελεύθεα σε διεθνή χηματπιστωτικά πϊόντα και να επιτυγχάνυν καλύτεες απδόσεις. Από την η Αυγύστυ 997 επιτέπεται στυς κατίκυς, φυσικά και νμικά πόσωπα, να διατηύν λγαιασμύς καταθέσεων σε συνάλλαγμα σε πιστωτικά ιδύματα πυ λειτυγύν στην Ελλάδα και τα πία καθίζυν ελεύθεα τ ε πιτόκι, καθώς επίσης επιτέπεται πλέν η ελεύθεη είσδς των ταπεζικών ι δυμάτων από την Ευωπαϊκή Ένωση (Νύλας, 20). Η ίδυση τ 994 τυ Ευωπαϊκύ Νμισματικύ Ιδύματς (ΕΝΙ) και αγότεα της Ευωπαϊκής Κεντικής Τάπεζας (ΕΚΤ), η ένταξη της Ελλάδας στην Ευωζώνη (2), καθώς και η εισαγωγή τυ ενιαίυ ευωπαϊκύ νμίσματς, ευώ, συνετέλεσαν στην αναδόμηση τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς ( Στυνάας, 2 ). Είναι γεγνός ότι τ ταπεζικό σύστημα διέχεται μια πείδ ζυμώσεων και αλλαγών. δυναμισμός τυ χηματικνμικύ τμέα κατά την επέκτασή τυ σε νέα πϊόντα και υπηεσίες και η διακής ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας των ταπεζών, είναι πϋπόθεση για την διατήηση της κεδφίας και της ισχύς τυ 8

13 ταπεζικύ συστήματς (Καατζάς, 2). Μακπόθεσμα, ι επιδόσεις των ελληνικών ταπεζών εξατώνται από την ικανότητα τυς να ανταγωνιστύν επιτυχώς στην ενιαία ευωπαϊκή αγά. ι ελληνικές τάπεζες θα έχυν ευκαιίες για δαστηιπίηση σε νέα πϊόντα και αγές και για ενίσχυση στις διεθνείς αγές. Παάλληλα θα πέπει να αντιμετωπίσυν τν ξύτατ ανταγωνισμό από τις υπόλιπες ευωπαϊκές τάπεζες, πίς θα τις αναγκάσει να δημιυγήσυν νέες πηγές εσόδων πυ θα αντισταθμίσυν απώλειες εσόδων από εγασίες πυ σχετίζνται με τ συνάλλαγμα. Η όξυνση τυ ανταγωνισμύ θα απαιτήσει τη συγκέντωση δυνάμεων και τη δημιυγία ακόμη μεγαλύτεων ταπεζικών σχημάτων, με κεντική συνιστώσα λειτυγίας τυς την εθνική αγά και στόχ τη μετεξέλιξη τυς σε «πειφεειακά πιστωτικά ιδύματα» στις αγές των Βαλκανίων και της Ντιανατλικής Μεσγείυ. Καταλυτικό όλ στην αναδιάθωση τυ ταπεζικύ συστήματς εν όψει της έλευσης τυ ευώ, θα παίξει η τεχνλγία με στόχ τη βελτίωση της απτελεσματικότητας και της ανταγωνιστικότητας των ταπεζών. ι εξαγές και συγχωνεύσεις σε συνδυασμό με τη χήση σύγχνης τεχνλγίας ενισχύυν τα μεγέθη των ταπεζών και συμβάλλυν στην αξιπίηση των ικνμιών κλίμακας και φάσματς. Στην ζώνη τυ ευώ, η βελτίωση της κεδφίας και της απόδσης των κεφαλαίων των ελληνικών ταπεζών εξατάται όλ και πεισσότε από την επέκταση των εγασιών τυς στην ενιαία αγά είτε με την αυτόνμη παυσία τυς, είτε στ πλαίσι στατηγικών συμμαχιών με πιστωτικά ιδύματα τυ εξωτεικύ (Παπαδήμς, 2)..2 Διαθωτικά χαακτηιστικά τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς Από την η Ιανυάιυ τυ 993, η Δεύτεη Ταπεζική δηγία της Ευωπαϊκής Ένωσης και ένας αιθμός άλλων κιντικών δηγιών πυ αφύσαν τ ευύτε χηματικνμικό πειβάλλν είχαν ήδη τεθεί σε εφαμγή. Η εξέλιξη αυτή υπβήθησε (α) τις εφιστάμενες τάσεις απελευθέωσης των επιμέυς ταπεζικών συστημάτων από ένα σημαντικό αιθμό υθμίσεων, (β) τη γενική εφαμγή των ελάχιστων κεφαλαιακών απαιτήσεων καθώς και (γ) την αλλαγή των κανόνων εππτείας και των σχημάτων εγγυήσεων καταθέσεων. Η εισαγωγή τυ θεσμικύ πλαισίυ πυ ίζει τ λεγόμεν ενιαί διαβατήι και η αμιβαία αναγνώιση έθεσαν τα θεμέλια της διασυνιακής ταπεζικής δαστηιότητας, ενώ η εισαγωγή τυ ενιαίυ νμίσματς, τυ ευώ, απμάκυνε ένα από τα τελευταία εμπόδια για την δημιυγία μιας ενιαίας ανταγωνιστικής αγάς. 9

14 Είναι ευέως απδεκτή αντίληψη τόσ μεταξύ των ταπεζιτών όσ και μεταξύ των ακαδημαϊκών εευνητών ότι η ένταση τυ ανταγωνισμύ είναι μεγαλύτεη σε αυτό τ μεταβαλλόμεν πειβάλλν. ι πααδσιακές πηγές εισδήματς για τις τάπεζες όπως τ πειθώι επιτκίων φαίνεται να εξαντλύνται, ενώ νέες πηγές εσόδων όπως ι χηματιστηιακές εγασίες, ι υπηεσίες επενδυτικής ταπεζικής και η διαχείιση κινδύνων και χατφυλακίων της πελατείας καθίστανται λένα και πι σημαντικές. Γενικά, όμως, έως ότυ τ μείγμα πϊόντων και εγασιών έθει σε μια νέα ισπία, η κεδφία και η απδτικότητα των ταπεζών θα βίσκνται υπό πίεση. Τέσσεις βασικί παάγντες δηγύν πς αυτήν την κατεύθυνση. Πώτν, η εμφάνιση νέων καναλιών πόσβασης χάη στην νέα τεχνλγία (Διαδίκτυ, τηλε - ταπεζική, ATMs κ.λπ.) τα πία αντικαθιστύν τις αγές πυ θεωύνται ευκλότεα διεκδικύμενες (more contestable) και συνεπώς τα εμπόδια εισόδυ - εξόδυ από την αγά γίννται πι ασθενή. Δεύτεν, η απύθμιση (deregulation) των αγών ενίσχυσε σημαντικά τν ανταγωνισμό στις τπικές αγές. Τίτν, η υιθέτηση τυ ευώ πκαλεί μία βαχυπόθεσμη μείωση στα πειθώια κέδυς (κυίως λόγω τυ κόστυς πσαμγής και την απώλεια συγκιτικών τπικών πλενεκτημάτων). Τέλς, τα ταπεζικά πϊόντα απκτύν μια εμπευματική χιά πδίδντας στην αγά χαακτηιστικά τέλειυ ανταγωνισμύ. Δεν είναι λίγι όσι θεωύν ότι τ πόσφατ κύμα συγχωνεύσεων και εξαγών πυ συγκλόνισε την ευωπαϊκή χηματικνμική αγά, συνδέεται με την πσπάθεια των ταπεζών να αντεπεξέλθυν στ διεθνή ανταγωνισμό και στην πσδκώμενη συμπίεση της κεδφίας τυς μέσω είτε της ενίσχυσης της σχετικής δύναμης τυς στην αγά (διεύυνση μειδίων αγάς), είτε της αξιπίησης των ικνμιών κλίμακας και φάσματς. Ιδιαίτεα όσν αφά στ τελευταί, ι εξελίξεις στην τεχνλγία τα τελευταία χόνια δηγύν σε ελαχιστπίηση τυ κόστυς παχής ταπεζικών υπηεσιών σε υψηλά επίπεδα πααγωγής και ως εκ τύτυ ενισχύυν τα κίνητα για συγχωνεύσεις και εξαγές (Καπόπυλς - Σιώκη 22, Wagenvoort - Schure 999). Συγκεκιμένα στην Ελλάδα η απελευθέωση τυ ταπεζικύ συστήματς συνδεύτηκε από την είσδ νέων επιχειήσεων στν κλάδ αλλά και από συγχωνεύσεις ταπεζών (συχνά μέσω εξαγών στ πλαίσι ιδιωτικπιήσεων σύμφωνα με την κυβενητική πλιτική). ι συνέπειες αυτών των εξελίξεων για την διάθωση τυ ελληνικύ ταπεζικύ συστήματς φαίννται στυς Πίνακές και 2 τυ Παατήμα 0

15 τς. Στν Πίνακα παυσιάζνται τα πσστά συμμετχής των ταπεζών στ συνλικό ενεγητικό τυ ταπεζικύ συστήματς από τ 980 ως τ 20. Τα στιχεία τυ Πίνακα δηγύν σε μια σειά διαπιστώσεων. Αχικά η απελευθέωση ενθάυνε την είσδ νέων ταπεζών στην αγά και μέχι τ 993 αιθμός των ταπεζών είχε φτάσει στις 25. ι νέες τάπεζες ήταν ιδιωτικές και σε πώτη φάση κατείχαν πειισμέν μείδι αγάς. Στην συνέχεια και μέχι τ τέλς της δεκαετίας τυ 90 επακλύθησε μια φάση εξαγών και συγχωνεύσεων, με απτέλεσμα συνλικός αιθμός των ταπεζών να μειωθεί. ι συγχωνεύσεις έγιναν με διάφες μφές. ισμένες μικότεες ιδιωτικές τάπεζες πυ είχαν ιδυθεί στις αχές της δεκαετίας τυ 90 εξαγάστηκαν από μεγαλύτεες ιδιωτικές τάπεζες. ισμένες κατικές τάπεζες, όπως η Εθνική Στεγαστική Τάπεζα ή Εθνική Κτηματική Τάπεζα (ΕΚΤΕ), α- πφήθηκαν από την Εθνική Τάπεζα της Ελλάδς. Τέλς, η ιδιωτικπίηση ταπεζών πυ άνηκαν στ δημόσι τμέα επέτεψε σε ισμένες τάπεζες (ιδίως στην Alpha Bank, στην Eurobank και στην Τάπεζα Πειαιώς) να ενισχύσυν την παυσία τυς στην αγά. ι εξελίξεις αυτές δήγησαν στην μείωση των μειδίων αγάς των μεγαλύτεων κατικών ταπεζών και στην ταυτόχνη αύξηση των μειδίων των μικότεων ιδιωτικών ταπεζών. Με βάση τα στιχεία τυ Πίνακα για τ 20, ι 5 ή 6 μεγαλύτεες τάπεζες έχυν απκτήσει πλέν ικανπιητικό μέγεθς, πυ τυς επιτέπει να ανταγωνιστύν η μία την άλλη, εφόσν μάλιστα όλες δαστηιπιύνται σε όλ τ φάσμα των ταπεζικών υπηεσιών. Πόκειται για μια σημαντική διαφπίηση σε σχέση με τις αχές της δεκαετίας τυ 90. Από την εξέταση των μεταβλών των μειδίων αγάς πκύπτει λιπόν ότι ανταγωνισμός πάγματι αυξήθηκε μεταξύ των ταπεζών μετά την απελευθέωση τυ χηματπιστωτικύ συστήματς (Gibson - Δεμέναγας, 22). Στν Πίνακά 2α βλέπυμε κάπιες ενδεικτικές εξαγές και συγχωνεύσεις πυ παγματπιήθηκαν στην Ελλάδα την πείδ Συγκεντωτικά αιθμός των ταπεζών πυ εξαγάστηκαν ανήλθε σε 4 (Πίνακας 2β). Από αυτές, 6 τάπεζες ήταν υπό κατικό έλεγχ και ι υπόλιπες 8 ήταν ιδιωτικές (7 ελληνικές και δίκτυ καταστημάτων ξένης τάπεζας). Σημειώνεται ότι την πείδ στις λιπές - εκτός Ελλάδς - χώες της ζώνης τυ ευώ παγματπιήθηκαν συνλικά 56 εξαγές και συγχωνεύσεις ταπεζών, από τις πίες 9 ήταν της ίδιας χώας. Τέλς στν Πίνακα 2γ παυσιάζνται κάπιες από τις ιδιωτικπιήσεις πυ παγματπιήθηκαν την χνική πείδ μέσα στα πλαίσια της πλιτικής πυ ακλύθησε η κυβένηση.

16 Παάλληλα, ν ελληνικές τάπεζες επέκτενναν τις δαστηιότητες τυς σε χώες της πειχής των Βαλκανίων και της ντιανατλικής Ευώπης γενικότεα. Στ τέλς τυ 2 λειτυγύσε ένα δίκτυ από θυγατικές, υπκαταστήματα και γαφεία αντιπσωπίας, συνλικός αιθμός των πίων ανέχνταν σε 26. Από αυτές τις μνάδες, 9 λειτυγύσαν στην Αλβανία, 8 στη Βυλγαία, 5 στη Ρυμανία, 2 θυγατικές στην Πώην Γιυγκσλαβική Δημκατία της Μακεδνίας και από ένα γαφεί αντιπσωπείας στην.δ της Γιυγκσλαβίας και την Τυκία. Η ανάπτυξη των ελληνικών ταπεζών μπεί να υπστηιχθεί μεσπόθεσμα μόν με την πσφά υπηεσιών σε ανταγωνιστικές τιμές και με τόπ πυ να α- νταπκίνεται στις σύγχνός ανάγκες της πελατείας τυς. Αυτό απαιτεί πώθηση νέων πϊόντων και τόπων διάθεσης τυς στ κινό, εγκατάσταση σύγχνών πληφιακών συστημάτων, σωστά εκπαιδευμέν πσωπικό και θλγική διάθωση δικτύυ. Στν ελληνικό ταπεζικό τμέα, πίς διανύει διαφετικό στάδι ανάπτυξης σε σύγκιση με τις πεισσότεες ευωπαϊκές αγές πυ βίσκνται στην φάση ωίμανσης, αιθμός των ταπεζικών καταστημάτων συνεχίζει να αυξάνεται (998: 2.779, 2: 3.34). Είναι όμως χαακτηιστικό ότι αιθμός των υπαλλήλων ανά κατάστημα μειώθηκε (Πίνακας 3), από πείπυ 2 τ 998 σε 9 τ 2 (στην ζώνη τυ ευώ αντίστιχς αιθμός είναι μόν 2 υπάλληλι ανά κατάστημα). Ε ξάλλυ εντυπωσιακή ήταν η αύξηση τυ αιθμύ των ATMs, πίς σχεδόν διπλασιάστηκε την πείδ Τ μέσ ύψς τυ ενεγητικύ ανά ταπεζικό κατάστημα, αν και παυσίασε άνδ κατά 26,6% τ 2 σε σχέση με τ 998, πααμένει σε επίπεδα ακετά χαμηλότεα από εκείνα των άλλων ευωπαϊκών χωών (59,5 εκατ. Ευώ στη Ελλάδα τ 2, έναντι 84,8 εκατ. Ευώ στη ζώνη τυ ευώ τ 999). Τα τελευταία χόνια παατηείται σημαντική μείωση τυ μειδίυ αγάς πυ κατέχυν τα πιστωτικά ιδύματα πυ ελέγχνται, άμεσα ή έμμεσα, από τ Δημόσι. Αυτή η εξέλιξη αντανακλά την εφαμζόμενη πλιτική ιδιωτικπιήσεων στ χώ των ταπεζών, σε συνδυασμό με την στατηγική επέκτασης πυ ακλυθύν πλλές τάπεζες τυ ιδιωτικύ τμέα. Μετά την συμφωνία εξαγάς της ΕΤΒΑ από την Τάπεζα Πειαιώς στα τέλη τυ 2, τ πσστό πυ κατείχαν ι τάπεζες κατικύ ενδιαφέντς πειίστηκε (με βάση τ σύνλ τυ ενεγητικύ) σε 53% πείπυ, έναντι 63% στ τέλς τυ 998. Στ τέλς τυ 2 συμφωνήθηκε η εξαγά μιας τυκικής τάπεζας από τη Nova Bank. 2

17 βαθμός συγκέντωσης τυ ελληνικύ πιστωτικύ ιδύματς, με βάση τα μείδια αγάς των 5 μεγαλύτεων ταπεζών ή μίλων, εμφανίζει γενικά πειισμένες μεταβλές μεταξύ τέλυς τυ 998 και τέλυς τυ 2 (Πίνακας 4). Ενδιαφέν, όμως, παυσιάζει η εξέλιξη τυ εντός της πειόδυ αυτής, καθώς τ 999 υπήξε σημαντική αύξηση τυ βαθμύ συγκέντωσης λόγω, κυίως, της εξαγάς της Ινικής Τάπεζας από την Alpha Τάπεζα Πίστεως και της Τάπεζας Εγασίας από την Eurobank, ενώ στη συνέχεια παατηήθηκε γενική τάση μείωσης, αν και τα μείδια αγάς των 5 μεγαλύτεων ταπεζών παέμειναν τ 2 σε επίπεδα υψηλότεα από ό,τι τ 998, ιδίως όσν αφά τις χηγήσεις. Τ μέγεθς των ελληνικών ταπεζών εξακλυθεί να είναι συγκιτικά μικό, σε παγκόσμι αλλά και σε ευωπαϊκό επίπεδ. Σύμφωνα με τ πειδικό The Banker (2), με βάση τ σύνλ τυ ενεγητικύ στ τέλς τυ 20, καμία ελληνική τάπεζα δεν πειλαμβανόταν στις μεγαλύτεες παγκσμίως και μόν δύ στις μεγαλύτεες ευωπαϊκές. Η κεδφία των ελληνικών εμπικών ταπεζών παυσίασε κάμψη τ 2 (Πίνακας 5). Τα κέδη π φόων μειώθηκαν κατά 3,7% και διαμφώθηκαν στ,5% τυ μέσυ ενεγητικύ, έναντι,9% τ 20, ενώ η απόδση των ιδίων κεφαλαίων πειίστηκε σε 7,9% τ 2 από 20,7% τ 20. Σημειώνεται ότι τ 999, πυ υπήξε τ έτς με την υψηλότεη κεδφία τα τελευταία χόνια, τα κέδη π φόων (συμπειλαμβανμένων και των έκτατων εσόδων, πυ ήταν ιδιαίτεα αυξημένα λόγω της Ινικής Τάπεζας), είχαν ανέλθει στ 3% πείπυ τυ μέσυ ενεγητικύ. ι Spathis, Kosmidou και Doumpros (22), εξετάζυν την κεδφία 23 ελληνικών ταπεζών την πείδ με βάση των δεικτών ROA, ROE και MARG. Χωίζντας τ δείγμα σε μικές και μεγάλες τάπεζες, με βάση τ σύνλ τυ ενεγητικύ τυς, βίσκυν ότι ι μεγάλες ελληνικές τάπεζες είναι πι απτελεσματικές από τις μικές. Συγκεκιμένα από την μελέτη τυς πκύπτει ότι ι μικές τάπεζες χαακτηίζνται από μεγαλύτε ROE, υψηλότε καθαό πειθώι επιτκίυ (MARG), μεγαλύτεη χηματικνμική μόχλευση (ΤΑ/ΤΕ), μεγαλύτεη κεφαλαιυχική επάκεια (ΤΕ/ΤΑ). ι μεγαλύτεες τάπεζες έχυν μεγαλύτε ROA και μική απόδση κεφαλαίυ και επιτκίυ. Ενώ ι μικές τάπεζες ίσως φαίννται να είναι πι απτελεσματικές, ι μεγαλύτεες όμως έχυν μικότεα λειτυγικά κόστη λόγω των ικνμιών κλίμακας και τυ μεγάλυ δικτύυ των υπκαταστημάτων τυς. Τα πααπάνω συμπεάσματα μπύν να μεταβληθύν με την εφαμγή νέας τεχνλγίας, την πααγωγή νέων πϊόντων και ιδίως με την αναδόμηση των λει 3

18 τυγιών των ταπεζών πυ καθίσταται εφικτή μέσω των εξαγών και της ιδιωτικπίησης των ταπεζών στν ελληνικό ταπεζικό τμέα. Μια ακόμη μελέτη των Kosmidou και Spathis (20), έχει ως αντικείμεν τις ε πιπτώσεις της εισαγωγής τυ ευώ στην κεδφία των ελληνικών ταπεζών με βάση την ανάλυση κόστυς και των κεδών και υπλγίζντας την Καθαή Παύσα Αξία (ΚΠΑ) για την πείδ Σύμφωνα λιπόν με την μελέτη, ι ελληνικές τάπεζες θα πέπει να γίνυν πι γανωτικές και πι ανταγωνιστικές για να αντιμετωπίσυν τις νέες πκλήσεις πυ αντιπσωπεύει η ένταξη στην Ν Ε. Τα συμπεάσματα τυς υπστηίζυν ότι η καθιέωση ενιαίυ νμίσματς θα έχει ένα ανητικό απτέλεσμα βαχυχόνια και ότι ι τάπεζες θα αντιμετωπίσυν μείωση των κεδών τυς. Μακχόνια όμως, μετά τ 27, αναμένεται αύξηση των κεδών και μείωση τυ κόστυς. Τέλς βασίζντας τα συμπεάσματα τυς σε όλες τις μεγάλες αλλαγές πυ συμβαίνυν στν ταπεζικό τμέα μέσω των εξαγών και των ι- διωτικπιήσεων, αναμένυν ότι ι τάπεζες πυ θα ηγηθύν στ τέλς θα είναι: η Εθνική Τάπεζα Ελλάδς, η Alpha Τάπεζα Πίστεως, η EFG Eurobank, η Εμπική Τάπεζα και Όμιλς της Τάπεζας Πειαιώς. Τα καθαά έσδα από τόκυς αυξήθηκαν κατά 3,9% τ 2 σε σχέση με τ 20. Η εξέλιξη αυτή φείλεται στ γεγνός ότι, σε σύγκιση με τ 20, ι πιστωτικί τόκι μειώθηκαν τ 2 λιγότε (-9%) από τυς αντίστιχύς χεωστικύς (- 32,2%). Ωστόσ, ως πσστό τυ μέσυ ενεγητικύ, τα καθαά έσδα από τόκυς παέμειναν σχεδόν αμετάβλητα έναντι τυ πηγύμενυ έτυς (2,5%), καθώς τ μέσ ενεγητικό αυξήθηκε τ 2 με ελαφά χαμηλότε υθμό (2%) από ό,τιτα καθαά έσδα από τόκυς. ι κυιότει παάγντες πυ επηέασαν την εξέλιξη των πιστωτικών και χεωστικών τόκων είναι η ταχύτεη αύξηση των χηγήσεων σε σύγκιση με την αντίστιχη των καταθέσεων και η μεγάλη άνδς των καταναλωτικών δανείων, τα πία παυσιάζυν υψηλότεα πειθώια κέδυς. Τα έσδα από τις λιπές (μη τκφόες) εγασίες μειώθηκαν κατά 8,8%. Ως πσστό τυ μέσυ ενεγητικύ πειίστηκαν σε,5% τ 2, έναντι 2,% τ 20. κύις λόγς αυτής της μείωσης υπήξε η πτώση των εσόδων από χηματ- 2 2 Η Alpha Τάπεζα Πίστεως πειλαμβάνει την Ινική Τάπεζα, η EFG Eurobank τις Τάπεζα Αθηνών, την Τάπεζα Κήτης και την Τάπεζα Εγασίας, ενώ όμιλς Πειαιώς πειλαμβάνει την Τάπεζα Μακεδνίας - Θάκης, την Τάπεζα Πειαιώς και την Τάπεζα Χίυ. Τ μείδι αγάς πυ αντιστιχεί στις υπό εξέταση τάπεζες με βάση τ σύνλ τυ ενεγητικύ τυς είναι: 35,3% για την Ε θνική Τάπεζα της Ελλάδας, 7,9% για την Alpha Τάπεζα Πίστεως, 9,4% για τν Όμιλ της EFG Eurobank και 5,5% για τν Όμιλ Πειαιώς. 4

19 ικνμικές πάξεις κατά 24% πείπυ, αλλά και η μείωση κατά 20% των καθαών εσόδων από πμήθειες. ι λειτυγικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 7% τ 2, με απτέλεσμα να μειωθύν σε 2,3% τυ μέσυ ενεγητικύ, έναντι 2,4% τ 20, αν και ι δαπάνες διαχείισης επιβαύνθηκαν τ 2 με τ κόστς της πετιμασίας των ταπεζών για την εισαγωγή τυ ευώ. ι δαπάνες πσωπικύ αυξήθηκαν κατά 4,7% τ 2 και, ως πσστό τυ μέσυ ενεγητικύ, μειώθηκαν για τίτ κατά σειά έτς και διαμφώθηκαν σε,4% τ 2, έναντι,5% τ 20 και,7% τ 998. Την ίδια πείδ, τ ενεγητικό (σε σταθεές τιμές) ανά απασχλύμεν αυξήθηκε από,6 εκατ. Ευώ στ τέλς τυ 998 σε 2,3 εκατ. ευώ στ τέλς τυ 2. ι εξελίξεις αυτές αντανακλύν την πσπάθεια πυ καταβάλλυν ι ελληνικές τάπεζες για να πειίσυν τ κόστς λειτυγίας τυς, γεγνός ιδιαίτεα θετικό, καθώς στην ενπιημένη ευωπαϊκή χηματπιστωτική αγά η συγκάτηση των λειτυγικών δαπανών απτελεί απααίτητη πϋπόθεση για την διατήηση της ανταγωνιστικότητας των πιστωτικών ιδυμάτων. Σημειώνεται ότι σε αντίστιχες ευωπαϊκές τάπεζες τ ύψς των λειτυγικών δαπανών κυμαίνεται γύω στ % (τ 20) τυ μέσυ ενεγητικύ. Από την ανάλυση των στιχείων τυ ισλγισμύ τυ συνόλυ των ελληνικών ταπεζών πκύπτει ότι τ πιστωτικό σύστημα αναπτύχθηκε σημαντικά τα τελευταία έτη. Τ σύνλ τυ ενεγητικύ των πιστωτικών ιδυμάτων αυξήθηκε με ταχείς υθμύς και στ τέλς τυ 2 έφτασε να αντιστιχεί στ 46% τυ ΑΕΠ, έναντι 20% στ τέλς τυ 998. Ειδικότεα, τα ίδια κεφάλαια των ελληνικών εμπικών ταπεζών (διθωμένα για τη διακάτηση ιδίων μετχών), μετά τν υπεδιπλασιασμό τυς τ 999, παυσίασαν μική μείωση (-,9%) τ 20 και ιακή αύξηση (0,5%) τ 2 και διαμφώθηκαν στ 7,7% τυ συνόλυ τυ ενεγητικύ στ τέλς τυ 2, έναντι 5,9% στ τέλς τυ 998 (Πίνακας 6). Τ αντίστιχ μέσ πσστό για τα πιστωτικά ιδύματα των χωών της Ευωπαϊκής Ένωσης ήταν 5,5% τ 999. ι καταθέσεις των ελληνικών ταπεζών αυξήθηκαν με σχετικά χαμηλό υθμό την τιετία 999-2, με απτέλεσμα να μειωθύν ως πσστό τυ ενεγητικύ των ανωτέω ιδυμάτων από 76% πείπυ στ τέλς τυ 998 σε 62% πείπυ στ τέλς τυ 2. Η επιβάδυνση τυ υθμύ αύξησης των καταθέσεων φειλόταν κυίως στην υπκατάσταση τυς με συμφωνίες επαναγάς (repos), ι απδόσεις των πίων δεν φλγύνταν στ διάστημα από τ Σεπτέμβι τυ 998 μέχι τ τέλς τυ 2. Σημειώνεται όμως ότι, για τν λόγ πυ παναφέθηκε, την ίδια πείδ 5

20 μέσς ετήσις υθμός ανόδυ των repos ήταν ιδιαίτεα υψηλός (86%), με συνέπεια τ σύνλ των καταθέσεων και των repos να διαμφωθεί τ 2 σε 78% πείπυ τυ ενεγητικύ, δηλαδή σε επίπεδ ελαφά χαμηλότε από ότι τ 998. Στ ίδι διάστημα, ι χηγήσεις των ελληνικών ταπεζών αυξήθηκαν με υψηλύς υθμύς (24% κατά μέσ ό) και στ τέλς τυ 2 απτελύσαν τ 46,% τυ ενεγητικύ τυς έναντι 38,8% στ τέλς τυ 998. Η ταχεία πιστωτική επέκταση πς τα νικκυιά (καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια) και, σε μικότε βαθμό, πς άλλυς κλάδυς, όπως για π.χ τ εμπόι, υπήξε κύις λόγς αυτής της εξέλιξης. Εξάλλυ, στ πλαίσι της εφαμγής αυστηότεων κιτηίων σε θέματα κεφαλαιακής επάκειας και ακιβέστεης απτίμησης των πιστδτήσεων πυ βίσκνται σε καθυστέηση, ι τάπεζες έχυν αυξήσει τις πβλέψεις τυς (39% κατά μέσ ό ετησίως), ι πίες τ 2 έφτασαν τ,9% τυ ενεγητικύ τυς, έναντι,3% τ 998 (Τάπεζα της Ελλάδς). Στην τελευταία 5ετία τ ελληνικό ταπεζικό σύστημα παγματπίησε τεάστιες πόδυς. Στην διάκεια της χνικής αυτής πειόδυ, ι εγχώιες τάπεζες έστιασαν την πσχή τυς στην εξυγίανση των χατφυλακίων τυς, στην υιθέτηση νέων τεχνλγιών και κυίως στην μεγέθυνση τυς, μέσω εξαγών και συγχωνεύσεων, με απτέλεσμα να αλλάξει ιζικά ελληνικός ταπεζικός χάτης. Η κυβένηση μέσω τυ Υπυγείυ ικνμίας, μέσα στ 23, πτέπει της ελληνικές τάπεζες για πεαιτέω εξαγές και συγχωνεύσεις για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την εδαίωση της θέσης τυς τόσ στν εθνικό, όσ και στν διεθνή ταπεζικό χώ. ι τάπεζες από την πλευά τυς, γνωίζντας καλά τις δυσκλίες πυ παυσίασαν ι διαδικασίες των εξαγών και συγχωνεύσεων πυ έλαβαν χώα στ πόσφατ παελθόν, την πείδ της χηματιστηιακής ευφίας, είναι διατακτικές στ να πχωήσυν σε ανάλγα εγχειήματα αν πηγυμένως δεν εξασφαλιστύν ι συνθήκες εκείνες πυ επιτέπυν τη δημιυγία ικνμιών κλίμακας. ι ταπεζίτες επισημαίνυν ότι για να πχωήσυν ι τάπεζες σε τέτιυ είδυς κινήσεις, πέπει πώτα να απαλειφθύν ι διαθωτικές αδυναμίες της ελληνικής ικνμίας, όπως η ακαμψία πυ χαακτηίζει την αγά εγασίας και τ ασφαλιστικό, ι πίες δεν παέχυν την ευχέεια πειισμύ τυ κόστυς λειτυγίας με μεθόδυς πυ εφαμόζνται στ εξωτεικό, όπως η μείωση τυ πσωπικύ ή πειισμός των δαπανών μισθδσίας. βασικότες ίσως λόγς πυ λειτυγεί απτεπτικά πς τις εξαγές και συγχωνεύσεις είναι ι σημεινές κεφαλαιπιήσεις των ταπεζών. Αναφέυμε ως παάδειγμα την κεφαλαιπίηση της Alpha Τάπεζας 6

21 Πίστεως στις αχές τυ 23, πυ ήταν πείπυ τ 90% της Εθνικής, όταν πααδσιακά (με βάση τν μέσ ό των τιμών κατά τα τελευταία έτη) αλλά και την πείδ πυ ι δύ τάπεζες βίσκνταν σε διαπαγματεύσεις για την συγχώνευση τυς, η κεφαλαιπίηση της Alpha Τάπεζας Πίστεως ήταν πείπυ τ 60% της Εθνικής. Τ ίδι διάστημα η EFG Eurobank Ergasias εμφανίζει την υψηλότεη κεφαλαιπίηση μεταξύ των ελληνικών ταπεζών, κυίως λόγω της μικής διασπάς των μετχών της και της ισχυής θέσης τυ βασικύ της μετόχυ. Συγκεκιμένα, η κεφαλαιπίηση της EFG Eurobank Ergasias ανεχόταν τ πώτ τίμην τυ 23 σε 2.96 εκατ. ευώ, της Εθνικής σε εκατ. ευώ και της Alpha Τάπεζας Πίστεως σε.956 εκατ. ευώ. Τέλς χαακτηιστικά αναφέυμε ότι η κεφαλαιπίηση της πέμπτης μεγαλύτεης ελληνικής τάπεζας, της Τάπεζας Πειαιώς, διαμφώνεται σε 843 εκατ. ευώ. Όπως επισημαίνυν ταπεζικί κύκλς ι διαδικασίες συγκέντωσης τν ταπεζικό κλάδ και η δημιυγία μεγαλύτεων και ισχυότεων σχημάτων θα μπύσαν να επιταχυνθύν αν τ Δημόσι μείωνε την συμμετχή τυ στις τάπεζες (ΒΗΜΑ, 23). Σε μεσπόθεσμ χνικό ίζντα ι ελληνικές τάπεζες με τ ενδεχόμεν της παγματπίησης μιας μεγάλης εξαγάς ή συγχώνευσης να μην μπεί να απκλειστεί, στέφυν τις πτεαιότητες τυς σε μια σειά άλλων σημαντικών θεμάτων, τα βασικότεα από τα πία είναι τα ακόλυθα: S Η πεαιτέω μείωση τυ λειτυγικύ κόστυς, λ Η εμπέδωση της απτελεσματικής διαχείισης των κινδύνων. S σχεδιασμός και η πσφά νέων πϊόντων στν τμέα της ευύτεης λιανικής ταπεζικής (ιδιώτες και μικμεσαίες επιχειήσεις). S Η παχή πεισσότεων κινήτων για την χήση των εναλλακτικών δικτύων διανμής ταπεζικών πϊόντων και υπηεσιών. S Η ενίσχυση της παυσίας εκτός εθνικών συνόων (Λιδωίκης, 23). 7

22 3 ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΡΕΣ 3. Εννιλγικός πσδιισμός και βασικά είδη συγχωνεύσεων και εξαγών ι έννιες συγχώνευση (merger) και εξαγά (acquisition) παότι διαφέυν εννιλγικά και απτελύν δύ διαφετικές νμικές έννιες, στην πάξη χησιμπιύνται μαζί για να δηλώσυν την συνένωση δύ ή πεισστέων επιχειήσεων κάτω από την ίδια διεύθυνση, έλεγχ, ικνμικύς στόχυς και συμφέντα. Η διαφά των δύ εννιών αναφέεται στν τόπ παγματπίησης της συνένωσης. Συγχώνευση είναι πιαδήπτε συναλλαγή πυ δηγεί στην δημιυγία μιας νέας ικνμικής μνάδας από δύ ή πεισσότεες πηγύμενες. Στην νέα επιχείηση, η πία απτελεί νέα ικνμική ντότητα ανεξάτητη από τις πηγύμενες, μεταβιβάζνται τα πειυσιακά στιχεία (ενεγητικό και παθητικό) των συμβαλλμένων εταιιών. ι συγχωνευόμενες εταιείες παύυν να υφίστανται νμικά. Μια άλλη μφή συγχώνευσης είναι η πλήης από μια επιχείηση απόφηση των στιχείων τυ ενεγητικύ και παθητικύ της άλλης επιχείησης (Τσακλάγκανς,996). Η εξαγά αφά την μεταβίβαση τυ συνόλυ ή πλειψηφικύ μέυς της ιδικτησίας μιας επιχείησης (εξαγαζόμενη) σε μια άλλη (εξαγάζυσα), πυ καταβάλλει τ αντίστιχ αντίτιμ. Η εξαγαζόμενη επιχείηση μπεί και να εξακλυθήσει να υφίσταται ως υπκείμεν δικαίυ (Γεωγακπύλυ, 20). Και στις δύ πειπτώσεις απκτάται υσιαστικά έλεγχς της επιχείησης, γι αυτό και ι έννιες εξαγά και συγχώνευση δεν έχυν υσιαστική διαφά και η διάκιση πααμένει μόν στν τόπ μεταβιβάσεως των πειυσιακών στιχείων μιας επιχειήσεων σε μια άλλη, πυ επηεάζει όμως στη συνέχεια και τ λγιστικό χειισμό τυς. Υπάχυν και άλλες μφές συνδυασμών ή ενπιήσεων, όπως η απόκτηση στιχείων ενεγητικύ σύμφωνα με την πία μια επιχείηση αγάζει συγκεκιμένα μόν στιχεία τυ ενεγητικύ μιας άλλης επιχείησης, όχι όμως τυ παθητικύ. Στην πείπτωση αυτή η πωλήτια εταιεία διατηεί την νμική της υπόσταση. Επίσης μπεί να επιτευχθεί ενπίηση μεταξύ επιχειήσεων με αγά μετχών μέσω τυ χηματιστηίυ. ι πεισσότεες συγχωνεύσεις και εξαγές σε αυτήν την πείπτωση είναι «φιλικές» και παγματπιύνται μέσω αγαπωλήσεων πακέτων μετχών σε τιμές συμφωνημένες ανάμεσα στυς αγαστές και στυς πωλητές (Τσακλάγκανς 996, Deloitte&Touche 22). 8

23 Μια πόσφατη εξέλιξη στν τμέα των εξαγών είναι η λένα και μεγαλύτεη χήση της υπβλής πσφών, γνωστή ως εξαγά δια της δημόσιας πσφάς (tender offers). Σύμφωνα με την πακτική αυτή η εταιεία πυ κάνει την εξαγά, απευθύνεται άμεσα στυς μετόχυς της εταιείας - στόχυ για να υπβάλλυν ή να πσφέυν τις μετχές τυς για ανταλλαγή σε κάπια πκαθισμένη τιμή και σε συγκεκιμένη ημεμηνία. Μια επιτυχημένη εξαγά δια δημόσιας πσφάς πειλαμβάνει την πσφά ενός παυξήματς (υπεαξίας) πάνω από την τέχυσα χηματιστηιακή τιμή της μετχής της εταιείας - στόχυ. Όταν συμβεί αυτό, η τιμή της εξαγαζόμενης επιχείησης αυξάνεται στη νέα πσφεόμενη τιμή. Χάη στην υπχέωση για διαφάνεια και δημόσια γνωστπίηση των πθέσεων τυ αγαστή (full disclosure) στην πείπτωση της εξαγάς με την υπβλή πσφών, ανταγωνισμός και άλλων ενδιαφεμένων επιχειήσεων είναι δυνατό να αυξήσει την τιμή εξαγάς σε επίπεδ ακετά υψηλότε από την αχική τιμή πσφάς και επίσης σε επίπεδ σημαντικά υψηλότε από την χηματιστηιακή τιμή των μετχών πυ ίσχυε πιν από την αχική πσφά. Γενικά η τιμή αναφέεται σε ένα πσό χημάτων ανά αγαζόμενη μετχή, μπεί όμως να εκφάζεται και ως αιθμός μετχών της εταιείας πυ επιδιώκει την εξαγά. Η διαφάνεια πυ απαιτείται στις πειπτώσεις αυτές πβλέπει πθεσμία τυλάχιστν τιάντα ημεών πιν την εξαγά. Ό ταν μια επιχείηση επιδιώκει να απκτήσει τν έλεγχ μιας άλλης, ζητάει κατά κανόνα την έγκιση της συγχώνευσης από την διίκηση και τ διικητικό συμβύλι της δεύτεης. Η μέθδς της δημόσιας πσφάς χησιμπιείται εδώ και ακετά χόνια στις ΗΠΑ, η χήση της όμως επιταχύνθηκε μετά τ 965 και έφτασε στ απόγειό της στην πείδ (Wesn - Brigham, 986). Αν ι διαπαγματεύσεις είναι φιλικές, δεν θα υπάξει πόβλημα στη σύναψη συμφωνίας με αμιβαία ικανπιητικύς όυς. Μάλιστα ι διαπαγματεύσεις μπεί να γίνυν απευθείας, ανάμεσα στις δύ διικήσεις. Σε μια φιλική εξαγά γίνεται διαπαγμάτευση τυ δείκτη ανταλλαγής και η εξαγαζόμενη εταιεία απδέχεται ισμένες αλλαγές χηματικνμικής πλιτικής μετά την συγχώνευση. Όταν συμφωνήσυν τα δύ μέλη, παυσιάζυν τυς όυς τυς στυς μετόχυς και ζητύν την έγκιση τυς. Άλλες φές, η εξαγαζόμενη επιχείηση έχεται αντιμέτωπη με μια εχθική πσπάθεια εξαγάς από μια άλλη επιχείηση και είναι δυνατόν να νιώθει ότι η συγχώνευση δεν είναι πς τ συμφέν της διίκησης ή των μετόχων της και ι διαπαγματεύσεις να διακπύν. Αυτό μπεί να συμβεί και όταν η εταιεία πυ κάνει 9

24 την εξαγά πσπαθεί να ασκήσει υπεβλική πίεση ή να επιβάλλει πάα πλλύς όυς. Μεικές φές η διίκηση της εταιείας - στόχυ ανησυχεί για τις θέσεις εγασίας και αγωνίζεται να πααμείνει ανεξάτητη. Σε αυτήν την πείπτωση θα καλέσει τυς μετόχυς της να την υπστηίξυν ή θα αναζητήσει καταλληλότε συνέται. Τέλς ι συγχωνεύσεις και ι εξαγές αντιστιχύν σε διαφετικές μφές ε πιχειησιακής λκλήωσης. Η επιχειησιακή λκλήωση μπεί να είναι ιζόντια, κάθετη, συσχετισμένη ή ασυσχέτιστη. Η ιζόντια λκλήωση (horizontal) αφά την συγχώνευση δύ ή πεισστέων εταιιών πυ ασκύν τις ίδιες επιχειηματικές δαστηιότητες, δηλαδή παάγυν τ ίδι πϊόν, λειτυγύν στ ίδι στάδι πααγωγής, πυλάνε τα πϊόντα τυς στυς ίδιυς σχεδόν πελάτες και αγάζυν από τυς ίδιυς πμηθευτές. Στην πείπτωση της κάθετης (vertical) λκλήωσης, συγχωνεύνται εταιείες πυ λειτυγύν σε διαφετικά αλλά συμπληωματικά επίπεδα της πααγωγικής διαδικασίας. Συνδυάζει λιπόν την πααγωγή της πώτης ύλης μέχι την πααγωγή και την διάθεση τυ έτιμυ πϊόντς. Συσχετισμένη (concentric) λκλήωση εμφανίζεται όταν η συγχώνευση γίνεται μεταξύ εταιειών πυ χησιμπιύν την ίδια τεχνλγία ή μια εταιεία εξατάται υπό κάπια μφή από την τεχνλγία της άλλης. Τελευταία μφή απτελύν ι ασυσχέτιστες ή ανμιγενείς ή διαγώνιες συγχωνεύσεις και εξαγές (conglomerates) πυ αντιπσωπεύυν συνενώσεις επιχειήσεων των πίων τα πϊόντα, η τεχνλγία, η πααγωγική διαδικασία και ι καταναλωτές είναι τελείως διαφετικά μεταξύ τυς. Διακίννται σε : 0 Ανμιγενείς συγχωνεύσεις επέκτασης πϊόντων (conglomerate product extension). αγαστής πσπαθεί να επεκτείνει τα υφιστάμενα πϊόντα τυ ή να διαφπιήσει τελείως την πααγωγή τυ φβύμενς ή πβλέπντας μια πιθανή απώλεια ενός σημαντικύ μειδίυ της αγάς τυ. 0 Ανμιγενείς συγχωνεύσεις επεκτάσεις αγών (conglomerate market extension). αγαστής πσπαθεί να επεκτείνει τν χώ δάσης τυ στην αγά (Τσακλάγκανς 996, Μητσιόπυλς 997, Γεωγακπύλυ 20, Groppelli- Nikbakht 999). 20

25 3.2 Στατηγικές απφυγής εξαγών και συγχωνεύσεων ι πι συχνά εφαμσμένες αμυντικές στατηγικές από τις επιχειήσεις για να απφύγυν, παεμπδίσυν ή να καθυστεήσυν ανεπιθύμητες συγχωνεύσεις είναι: 0 ι υπό εξαγά επιχειήσεις πβαίνυν στην αγά άλλων επιχειήσεων πυ ανήκυν συνήθως στν τμέα πααγωγικών δαστηιτήτων με την εξαγάζυσα επιχείηση πκαλώντας έτσι καθυστέηση με σειά δικαστικών παεμβάσεων και δικαστικών αγώνων. 0 ι υπό εξαγά επιχειήσεις εκπιύν τα σπυδαιότεα πειυσιακά τυς στιχεία, ιδιαίτεα αυτά για τα πία πεισσότε ενδιαφέεται η εξαγάζυσα επιχείηση (Τα κσμήματα τυ στέμματς - Crown jewels). 0 Η υπό εξαγά επιχείηση αναζητά μια άλλη πεισσότε φιλική εταιεία (της πίας η διίκηση θα είναι πι συνεγάσιμη) να υπβάλλει πσφά εξαγάς (Λευκό μαχαίι ή Λευκός ιππότης - White knight). 0 Η εξαγαζόμενη επιχείηση συμφωνεί να καταβάλλει υψηλές αμιβές στα ανώτεα στελέχη ως απζημίωση σε πείπτωση πυ η συγχώνευση καταλήξει στην απώλεια της εγασίας αυτών των στελεχών. Η απζημίωση αυτή δεν πέπει να υπεβαίνει τ τιπλάσι των ετήσιων απδχών τυ στελέχυς (Χυσά αλεξίπτωτα - Golden parachutes). 0 Η υπό εξαγά επιχείηση δημιυγεί αξιόγαφα για τυς μετόχυς πυ δίνυν στυς κατόχυς τυς ειδικά δικαιώματα (warrants) πυ τυς επιτέπυν να αγάσυν επιπόσθετες μετχές κάτω από συγκεκιμένες συνθήκες και τα πία χησιμπιύνται για να απφύγυν ανεπιθύμητες καταστάσεις (Δηλητηιώδες χάπι - Poison pill). 0 ι υπό εξαγά επιχειήσεις συνήθως δανείζνται μεγάλα πσά χημάτων τα πία απαιτύνται αμέσως μετά την εξαγά (Τσακλάγκανς 996, Groppelli - Nikbakht 999, Johnson 995). 3.3 Αίτια και κίνητα συγχωνεύσεων και εξαγών Τα κίνητα των συγχωνεύσεων θα μπύσαν να ιστύν σε όυς των στατηγικών αντικειμενικών σκπών της επιχείησης πυ επιθυμεί την συγχώνευση και 2

26 πυ έχυν σχεδιαστεί για να ικανπιύν τα συμφέντα των μετόχων στην εταιεία πυ επιδιώκει την συγχώνευση. Τα διευθυντικά στελέχη (μάνατζε) έχυν την ευθύνη των απφάσεων πυ αφύν την στατηγική πυ θα ακλυθήσυν και τις απφάσεις για την συγχώνευση. Παάλληλα κατέχυν μεγάλη δύναμη και ικανότητα στη λήψη απφάσεων και εφόσν ι μέτχι δεν μπύν να τυς ελέγξυν υσιαστικά, αυτό τυς δίνει δυνατότητα να πωθήσυν τα δικά τυς πσωπικά συμφέντα εις βάς των μετόχων. Συγχωνεύσεις πυ είναι πϊόν τέτιων πσωπικών κινήτων έχυν μεγάλη πιθανότητα να απτύχυν και να πκαλέσυν χηματικές ζημιές στυς μετόχυς. Επιπλέν, ακόμη και αν τα διευθυντικά στελέχη δάσυν πς όφελς των μετόχων, ι συγχωνεύσεις μπεί να απτύχυν για πλλύς άλλυς λόγυς όπως ασθενή στατηγική συγχώνευσης, λόγω πβλημάτων πυ παυσιάζνται είτε κατά την διάκεια της πσφάς της τιμής αγάς, είτε στην ενσωμάτωση της εταιείας μετά την συγχώνευση. Λόγι για τυς πίυς τα διευθυντικά στελέχη ή ι επιχειήσεις αναλαμβάνυν συγχωνεύσεις είναι ι ακόλυθι: Επιδίωξη μεγέθυνσης της εταιίας εφόσν ι αμιβές τυς, τα επιμίσθια, η θέση και η δύναμη τυς εξατάται από τ μέγεθς της εταιείας {Σύνδμ της αυτκατίας). Τα διευθυντικά στελέχη των μεγάλων επιχειήσεων λαμβάνυν κάπια άυλα πλενεκτήματα όπως δύναμη και κινωνική καταξίωση. ι αμιβές τυς συσχετίζνται θετικά με τ μέγεθς της επιχείησης και μπεί να αυξηθύν ακόμη και αν δεν σημειωθεί αύξηση στν πλύτ των μετόχων. Εκμετάλλευση των τεχόντων δεξιτήτων τις πίες δεν είχαν την ευκαιία να χησιμπιήσυν μέχι τώα όσν αφά την διεύθυνση της επιχείησης {Κίνητ πσωπικής λκλήωσης). Όπυ και αν ανήκει η επιχείηση σε έναν ώιμ ή φθίνντα τμέα, η επιβίωση της εξατάται από μια πειθαχημένη έξδ από τν τμέα αυτόν και από την είσδ σε κάπιν με μεγαλύτεες ευκαιίες μεγέθυνσης. ι τωινές λειτυγίες της επιχείησης πιθανόν να μην έχυν εξαντλήσει τις διευθυντικές ενέγειες και τις δυνατότητες πυ είναι διαθέσιμες σε αυτήν. Σε πείπτωση μη μετακίνησης σε άλλν τμέα με μεγαλύτεες δυνατότητες ανάπτυξης, η επιχείηση μπεί να χάσει νέα διευθυντικά στελέχη και με αυτόν τν τόπ να επιταχύνει την φθίνυσα πεία της. 22

27 Διαφπίηση κινδύνυ και ελαχιστπίηση τυ κόστυς της χηματικνμικής διατααχής (Κίνητ εγασιακής ασφάλειας). Η διαφπίηση κινδύνυ επιτυγχάνεται όταν ι ταμειακές ές των επιχειήσεων πυ συγχωνεύνται δεν έ χυν μεγάλη θετική συσχέτιση και έτσι μειώνεται η συνλική μεταβλητικότητα των συνδυασμένων ταμειακών ών. Σε μια καλά αναπτυγμένη αγά κεφαλαίων ι μέτχι δμύν τ χατφυλάκι τυς έτσι ώστε να συμπειλάβυν μετχές και των δύ επιχειήσεων και να πετύχυν την απααίτητη διαφπίηση, ίσως σε χαμηλότε κόστς από αυτό των διευθυντικών στελεχών, ι πίι επηεάζνται πεισσότε από τ συνλικό κίνδυν (Sudarsanam, 995). Η επιχείηση μπεί να επιδιώκει τη διαφπίηση για να επεκτείνει τις επιχειηματικές της δαστηιότητες σε κεδφόυς κλάδυς πϊόντων και να μειώσει τυς κινδύνυς τυς πίυς συνεπάγεται επχιακός χαακτήας της ζήτησης ή της πααγωγής των πϊόντων της. Με την συγχώνευση εισάγνται νέα πϊόντα με ετήσια ζήτηση κατανεμημένη σε όλυς τυς μήνες ώστε να απφεύγνται τα πβλήματα αγύντως πααγωγικύ δυναμικύ και αιχμών πααγωγής και κατανάλωσης και να επιτυγχάνεται καλύτες πγαμματισμός και αξιλόγηση των πόων της επιχείησης. Διεύυνση τυ μειδίυ της αγάς με πληέστεη αξιπίηση ενός αναπτυγμένυ μηχανισμύ πωλήσεων. Καθετπίηση τυ πααγωγικύ κυκλώματς και εισαγωγή νέων τεχνλγιών με σκπό τη βελτίωση της εμπευσιμότητας των πϊόντων και την απόκτηση α νταγωνιστικύ πλενεκτήματς (Τσακλάγκανς 996, Croppelli -Nikbakht, 999). Διάφες λειτυγικές συνεγίες (operation synergies). Από στατηγικής απόψεως ένας από τυς κύιυς λόγυς για εξαγές και συγχωνεύσεις είναι η κατάκτηση σημαντικών ικνμιών κλίμακας (με την μείωση τυ μέσυ κόστυς πααγωγής ανά μνάδα πϊόντς, μείωση των γενικών και διικητικών εξόδων ό πως έξδα Λγιστηίυ, Πγαμματισμύ, ικνμικύ ελέγχυ, απδτικότεη διίκηση και αυξημένη πααγωγικότητα) και φάσματς (μέσω της εξικνόμησης κόστυς από την χήση αναβαθμισμένης τεχνλγίας, πσθήκη συναφώνσυμπληωματικών πααγωγικών διαδικασιών ή δικτύων διανμής) τόσ σε εθνικό όσ και σε διεθνές επίπεδ (Τσακλάγκανς 996, Γεωγακπύλυ 20, Amihud - Miller 998). 23

28 Αντικατάσταση μιας μη απτελεσματικής διίκησης με στόχ την εξυγίανση και ανάπτυξη της εξαγαζόμενης επιχείησης και ενδεχόμενη ππτική την απόφηση ή την μεταπώληση της με κέδς. Αυτό τ κίνητ είναι σύνηθες στις λεγάμενες «εχθικές» (hostile) εξαγές πυ γίννται χωίς την συναίνεση της εξαγαζόμενης επιχείησης (Γεωγακπύλυ, 20). Διάφες χηματικνμικές συνεγίες (financial synergies). Η βάση των χηματικνμικών συνεγιών είναι τα φλγικά φέλη πυ πκύπτυν από τις εξαγές. Ιδιαίτεα με τις συγχωνεύσεις και τις εξαγές πετυχαίννται: S Αυξημένη δανειληπτική ικανότητα πυ δηγεί στην δημιυγία πεισσότεων τόκων και μεγαλύτεων φλγικών απαλλαγών. ^ Αχησιμπίητες φλγικές απαλλαγές. Μια επιχείηση με σημαντικές ζημιές στ παελθόν αδυνατεί να εκμεταλλευτεί πλήως τις ζημιές αυτές και με την ε ξαγά τις μεταβιβάζει στην εξαγάζυσα επιχείηση μετατέπντας αυτές σε φλγικό πλενέκτημα. S Υψηλή φλγία και φός κληνμιών. S Αναπσαμγή απσβέσεων. 'λ Φλγικά φέλη από την επιμήκυνση της ικνμικής χήσεως (Τσακλάγκανς, 996). Διάφι άλλι λόγι συγχωνεύσεων. Μια άλλη κατηγία κινήτων τα πία τα τελευταία χόνια κυίως ώθησαν τις επιχειήσεις στην εξαγά άλλων επιχειήσεων είναι τα ακόλυθα: S Αμυντικά κίνητα πυ συνδένται με την ανάγκη μείωσης τυ αιθμύ των καταστημάτων, των απασχλυμένων και την πεικπή τυ κόστυς. λ Επιθετικά κίνητα. Δύ ανταγωνίστιες επιχειήσεις μπεί να απβλέπυν συγχόνως στην εξαγά της ίδιας επιχείησης, πότε η μία από τις δύ θα πέπει να πβεί στην εξαγά της πιν αυτή πειέλθει στην κατχή τυ ανταγωνιστή της και ισχυπιηθεί στην αγά. 'λ Κεδσκπικά κίνητα. Όταν τα πειυσιακά στιχεία μιας επιχείησης είναι υπτιμημένα αυτό δημιυγεί σημαντικό κίνητ για την εξαγά από τις άλλες επιχειήσεις, ι πίες θα θελήσυν να την αναβαθμίσυν έτσι ώστε να ανεβάσυν την αγαστική της αξία και στην συνέχεια να την μεταπωλήσυν παγματπιώντας σημαντικά κέδη. S Τελευταία πλλές επιχειήσεις εξαγάζνται γιατί απκαλύφθηκαν σβαά σκάνδαλα της διίκησης ή γιατί εκδόθηκαν καταδικαστικές απφάσεις εναντίν 24

29 της επιχείησης με απτέλεσμα τν κλνισμό της καλής φήμης και εικόνας της (Τσακλάγκανς 996, Πβόπυλς - Καπόπυλς 2). 0 Ενίσχυση της δύναμης της εξαγάζυσας επιχείησης στην εθνική και στην διεθνή αγά με στόχ τν πειισμό τυ ανταγωνισμύ και πόσθετα λιγπωλιακά κέδη (Γεωγακπύλυ, 20). Στν ταπεζικό τμέα ι εξαγές και ι συγχωνεύσεις, εκτός από τυς πααπάνω λόγυς, υπκινύνται κυίως από την ανάγκη των ταπεζών να βελτιώσυν την απτελεσματικότητα κόστυς τυς. Μέσω των συγχωνεύσεων και εξαγών μειώνυν τ κόστς ανά μνάδα πϊόντς για ένα δεδμέν σύνλ εισών, γεγνός πυ απτελεί επιβεβαίωση των απφάσεων πυ παίνυν τα διικητικά στελέχη να πχωήσυν σε τέτιυ είδυς συμφωνίες. Επιπλέν ι εξαγές και συγχωνεύσεις πιθανόν να αυξήσυν την κεδφία των ταπεζών μέσω της βελτίωσης της απτελεσματικότητας κέδυς. Τα κέδη αυτύ τυ τύπυ της απτελεσματικότητας φείλνται στην επέκταση τυ δικτύυ και στ γεγνός ότι μεικί πελάτες μπεί να χειάζνται ή να πτιμύν τις υπηεσίες μεγαλύτεων ταπεζικών σχημάτων. Στ βαθμό, επίσης, πυ τα μεγαλύτεα χατφυλάκια πσφέυν υψηλότεες δυνατότητες διαφπίησης κινδύνων μπύν να πκόψυν ικνμίες κλίμακας επειδή η πελατεία είναι διατεθειμένη να πληώσει υψηλότεες πμήθειες για χηματικνμικά πϊόντα πυ εκδίδυν τα ασφαλέστεα ταπεζικά ιδύματα. Κάθε βελτίωση της πιότητας τυ χατφυλακίυ μέσω πεαιτέω διαφπίησης κινδύνων αυξάνει τη δυνατότητα των ταπεζών να επιδίδνται σε δαστηιότητες υψηλύ κινδύνυ - υψηλής αναμενόμενης απόδσης εξαιτίας της συικνύμενης πίεσης εκ μέυς των εππτικών αχών και των αγών. Τέλς, ι εξαγές και συγχωνεύσεις αυξάνυν τ μείδι της αγάς για τις τάπεζες, έτσι ώστε να είναι ικανές να αυξήσυν τα επιτόκια των υπηεσιών πυ πσφέυν, αυξάνντας τ κέδς τυς (Akhavein - Berger - Humphrey 997, Boot 23, Καπόπυλς - Σιώκη 22). 25

30 4 ΒΙΒΛΙΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΠΗΣΗ ΤΩΝ ΙΚΝΜΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΞΑΓΡΩΝ ΣΤΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚ ΤΜΕΑ ι αλλαγές πυ έχυν συντελεστεί τα τελευταία χόνια στ χηματπιστωτικό τμέα είναι αγδαίες τόσ λόγω της μείωσης της κατικής παέμβασης όσ και λόγω των τεχνλγικών εξελίξεων. Παάγντες πυ διαμόφωσαν και διαμφώνυν τ νέ ταπεζικό σκηνικό είναι ι νμθετικές αλλαγές πυ επιτέπυν την ελεύθεη κίνηση κεφαλαίων, την παχή δανείων και την μεταβλή των επιτκίων, η αλλαγή της στάσης τυ καταναλωτή πυ απζητά καλύτεη εξυπηέτηση, τα νέα πϊόντα και υπηεσίες πυ πσφέυν μεγαλύτεες απδόσεις, η ταχεία εξέλιξη της τεχνλγίας πυ δημιυγεί νέα δεδμένα στην εξυπηέτηση της πελατείας, η αύξηση τυ λειτυγικύ κόστυς των ταπεζών σε συνδυασμό με την μείωση των εσόδων από τις πααδσιακές δαστηιότητες καθώς και η δημιυγία της ικνμικής και Νμισματικής Ένωσης (ΝΕ). ι πααπάνω εξελίξεις έχυν συντελέσει στην όξυνση τυ ανταγωνισμύ σε διεθνές και τπικό επίπεδ και ωθύν τις τάπεζες σε δμικές και γανωτικές αλλαγές καθώς και σε επαναπσδιισμό της στατηγικής τυς. Τις τελευταίες δεκαετίες έ χει σημειωθεί ένα μεγάλ κύμα συγχωνεύσεων και εξαγών, ι πίες θεωύνται εναλλακτική στατηγική για επέκταση και αύξηση της αξίας ενός γανισμύ, ενισχύντας παάλληλα την ανταγωνιστική τυ θέση τόσ στην εγχώια όσ και στην διεθνή αγά. Η άπψη πυ επικατεί είναι ότι τ σχήμα πυ πκύπτει θα έχει επίδση, η πία θα υπεβαίνει τ άθισμα των επιδόσεων των μεμνωμένων γανισμών. Αυτό βέβαια μπεί να επιτευχθεί με την μείωση τυ κόστυς και την αύξηση των κεδών (λόγω ικνμιών κλίμακας και φάσματς) με καλύτε συνδυασμό των διικητικών ικαντήτων της κάθε τάπεζας (λόγω διαφετικών εμπειιών και εξειδίκευσης στην αγά), χησιμπίησης βελτιωμένης τεχνλγίας και με την καλύτεη παυσία και διείσδυση στην αγά, αυξάνντας τ μείδι αγάς και εκμεταλλευόμενι ένα μεγαλύτε δίκτυ καταστημάτων (Βάμβακας 23). Ένας σημαντικός αιθμός μελετών πσπάθησε να εμηνεύσει τόσ τα αίτια όσ και τις συνέπειες των συγχωνεύσεων και εξαγών στ χηματπιστωτικό χώ. ι μελέτες αυτές έχυν ως αντικείμεν την κεδφία, την απτελεσματικότητα, απδτικότητα και την συγκέντωση στ ταπεζικό σύστημα. ι μέθδι πυ χησιμπιύν ι συγκεκιμένες μελέτες πικίλυν. ι επικατέστεες από αυτές είναι: 26

31 . Μέθδς της επίδσης της λειτυγίας της τάπεζας (Operating performance methodology). Η μέθδς επιτέπει τν εευνητή να επικεντωθεί ειδικά στ κόστς και την απτελεσματικότητα αναλύντας μεταβλές στυς λγιστικύς δείκτες κεδφίας και κόστυς (πχ ROE, ROA) πιν και μετά τις συγχωνεύσεις και εξαγές. Έχυν τ πλενέκτημα να επικεντώννται στις παγματικές παατηύμενες λειτυγικές επιπτώσεις των συγχωνεύσεων και εξαγών (Rhoades 994). Rhoades (993) εξέτασε 898 ταπεζικές συγχωνεύσεις στην Αμεική την πείδ , χησιμπιώντας την μέθδ της ανάλυσης της επίδσης της λειτυγίας με βάση τυς δείκτες Συνλικά έξδα / Ενεγητικό και Έξδα π φόων / Ενεγητικό. Αναλύει την μεταβλή στ πσστό των εξόδων για τία έτη πιν και τα έτη 4-6 μετά την συγχώνευση. Επίσης αναλύει μεταβλές στην απτελεσματικότητα των συγχωνευμένων ταπεζών για την ίδια πείδ και συγκίνει την απτελεσματικότητα τυς με αυτήν των ταπεζών πυ δεν έχυν πχωήσει σε συγχώνευση. Συμπεαίνει ότι ι δύ δείκτες δεν μεταβάλλνται για τις επιχειήσεις πυ συγχωνεύνται και πέχνται από τν ίδι τμέα. Επιπλέν ι εξαγάζυσες τάπεζες είναι κατά μέσ ό πεισσότε απτελεσματικές από τις εξαγαζόμενες. Rose (987) ανάλυσε με την ίδια μέθδ 40 εξαγάζυσες και 38 εξαγαζόμενες τάπεζες για πέντε χόνια πιν και μετά την εξαγά. Κατέληξε στ ότι η λειτυγική απτελεσματικότητα (Λειτυγικά έσδα / Έξδα) των ταπεζών πυ κάνυν την εξαγά δεν βελτιώθηκε μετά την εξαγά. Η πααγωγικότητα των υ παλλήλων (Ενεγητικό / Υπάλληλι) καθώς και η κεδφία των ίδιων ταπεζών δεν βελτιώθηκε επίσης. ι εξαγαζόμενες τάπεζες έχυν χαμηλότεα πσστά α πδόσεων πιν την εξαγά από αυτές πυ δεν έχυν εξαγαστεί και είναι πι κεδφόες από τις εξαγάζυσες πιν από την εξαγά. ι τελευταίες έχυν μικότεη απτελεσματικότητα λειτυγίας και πααγωγικότητα υπαλλήλων από τις μη συγχωνευμένες τάπεζες. ι Berger και Humphrey (992) μελέτησαν 57 συγχωνεύσεις σε τάπεζες της Αμεικής ι πίες είχαν πάνω από $ δις σε πειυσιακά στιχεία, με διάφυς ικνμικύς δείκτες. Τις συγχωνευμένες τάπεζες τις αντιμετωπίζει ως μια ενιαία ντότητα πιν και μετά την συγχώνευση. Τα απτελέσματά τυς έδειξαν ότι η απτελεσματικότητα κόστυς και τα πσστά κέδυς κατά μέσ ό δεν βελτιώννται. 27

32 Εξαγές όπυ ν εξαγάζυσες τάπεζες είναι πεισσότε απτελεσματικές από τις εξαγαζόμενες δεν δηγύν σε βελτιώσεις απτελεσματικότητας. Σε διαφετικά συμπεάσματα κατέληξαν ι Cornett και Tehranian (992), ι πίι μελέτησαν 30 εξαγές την πείδ με δύ μεθόδυς: event studies και ανάλυση της επίδσης της λειτυγίας. Βήκαν ότι η συνλική απτελεσματικότητα (Συνλικά Έξδα / Συνλικά Έσδα) δεν βελτιώνεται σε σχέση με όλν τν τμέα αν και η πααγωγικότητα εγασίας βελτιώνεται. To ROE (Return On Equity) αυξάνεται σε σχέση με τ σύνλ τυ ταπεζικύ τμέα σε αντίθεση με τ ROA (Return On Asset). ι εξαγάζυσες τάπεζες έχυν ανητικές υπεβάλλυσες απδόσεις 2 μέες μετά και μέα πιν την ανακίνωση αντίθετα με τις εξαγαζόμενες. Η συνδυασμένη τάπεζα έχει θετικές συνλικές απδόσεις. Η βελτίωση πυ εμφανίζεται στην ανάλυση των ταμειακών ών φείλεται σε βελτιώσεις στην ικανότητα να πσελκύυν δάνεια και καταθέσεις, στην πααγωγικότητα εγασίας και στην μεγέθυνση τυ ενεγητικύ. Η κεδφία, με βάση τν δείκτη Ταμειακές ές / Αγαίες τιμές ενεγητικύ, βελτιώνεται σημαντικά μετά την συγχώνευση. Pilloff (996) χησιμπιώντας τις ίδιες μεθόδυς αναλύει ένα δείγμα από 48 συγχωνεύσεις μεταξύ τυ 982 και 99. Βελτιώνει την πααπάνω μελέτη γιατί χησιμπιεί πι πααδσιακά μέτα της λειτυγίας των ταπεζών και μεγαλύτε δείγμα. Τα απτελέσματα τυ είναι συμβατά με την θεωία. Γενικά ι συγχωνεύσεις δεν σχετίζνται με καμιά σημαντική μεταβλή στην λειτυγία πυ υπδηλώνει ότι τα διικητικά στελέχη δεν είναι ικανά να απκμίσυν φέλη από τις συμφωνίες των συγχωνεύσεων. Επίσης η μέση συνλική μεταβλή στην αξία των μετχών ήταν πλύ μική. Τ πι σημαντικό απτέλεσμα είναι ότι ι μεταβλές της κεδφίας πυ απέυν από την συγχώνευση δεν σχετίζνται με τις μεταβλές στην αξία την στιγμή της ανακίνωσης, τ πί έχεται σε αντίθεση με τα απτελέσματα των Cornett και Tehranian (992).ι μελετητές αναγνωίζυν ότι αν και ι συγχωνεύσεις δεν δημιυγύν φέλη κατά μέσ ό, κάπιες θα δηγήσυν σε καλύτεη λειτυγία των ταπεζών και κάπιες σε χειότεη. Αλλά η αγά δεν είναι ικανή να ξεχωίσει μεταξύ των δύ αυτών τύπων συμφωνιών την στιγμή πυ αυτές ι συγχωνεύσεις ανακινώννται. Η Chamberlain (998) μελετώντας την επίδαση των συγχωνεύσεων στην κεδφία 80 υπκαταστημάτων ταπεζών πυ εξαγάστηκαν την πείδ , έχεται σε αντίθεση με την μελέτη των Cornett και Tehranian (992). Με λγιστικές μεθόδυς καταλήγει στ συμπέασμα ότι ι συγχωνεύσεις δεν βελτιώνυν την 28

33 λειτυγία και την κεδφία των ταπεζών, η πία δεν επηεάζεται από την αλλαγή της ιδικτησίας των ταπεζών. Αν και υπάχυν απδείξεις από βελτιωμένα καθαά πειθώια επιτκίων και μειωμένα νμικά και μισθλγικά έξδα, αυτά τα φέλη ισσταθμίζνται από αυξήσεις σε άλλα έξδα άνευ τόκων. 2. Η μέθδς των event studies. Η μέθδς των event studies απσκπεί στη μελέτη της αντίδασης της χηματπιστωτικής αγάς στην ανακίνωση των συγχωνεύσεων και εξαγών. Αναλύυν την απόδση των μετχών πυ πέχεται από τις μεταβλές των τιμών και των μεισμάτων της εξαγάζυσας και της εξαγαζόμενης τάπεζας πιν και μετά την ανακίνωση της συγχώνευσης. Η υπεβάλλυσα απόδση ίζεται ως την παγματική απόδση μείν την πβλεπόμενη απόδση με βάση τ beta3 της επιχείησης, με δεδμένη την απόδση της αγάς και επιτόκι άνευ κινδύνυ. Συνήθως τ beta της επιχείησης υπλγίζεται μια πείδ πιν την ανακίνωση της συγχώνευσης και η παγματική απόδση υπλγίζεται σε μια μική πείδ κντά στην συγχώνευση, για παάδειγμα μια μέα πιν ως μια μέα μετά την ανακίνωση της συγχώνευσης. Η ύπαξη υπεβάλλυσων απδόσεων δείχνει ότι η αγά πειμένει ότι η συγχώνευση θα δηγήσει πιθανόν σε αύξηση της κεδφίας στ μέλλν. Ένα πόβλημα σχετικά με την μέθδ αυτή είναι τ ότι πιθανόν να μην μπύν να εμηνεύσυν σωστά τα απτελέσματα σε πειπτώσεις πυ η συγχώνευση δεν ευνεί τν ανταγωνισμό (Thompson 20, Fridolfsson - Stennek 20). ι Beitel, Schiereck και Wahrenburg (22) εξέτασαν 98 εξαγές και συγχωνεύσεις σε μεγάλες Ευωπαϊκές τάπεζες (και στην Ελλάδα) τ διάστημα με την μέθδ των event studies. Αναλύυν τις επιπτώσεις της ανακίνωσης των Ε&Σ των Ευωπαϊκών ταπεζών, τα χαακτηιστικά των ταπεζών πυ πχωάνε σε εξαγές και των ταπεζών - στόχων. Τέλς μελετύν 3 παάγντες πυ πιθανόν να επηεάζυν τις απδόσεις των μετχών. Συμπεαίνυν ότι ι Ε&Σ ευνύν τις μετχές της τάπεζας - στόχυ, ι πίες έχυν σημαντικά θετικές συνλικές υπεβάλ- 3 To beta αντιπσωπεύει την σχέση μεταξύ της απόδσης μιας επιχείησης και της απόδσης τυ δείκτη της αγάς. Συγκεκιμένα μετάει τν βαθμό στν πί ι απδόσεις μιας μετχής συνδιακυμαίννται με τις απδόσεις τυ χατφυλακίυ αγάς Μ, την απόδση δηλαδή μιας μετχής σε σύγκιση με την απόδση της αγάς, πυ ίζεται από την πεία τυ γενικύ δείκτη τυ κάθε χηματιστηίυ. 29

34 λυσες απδόσεις (Cumulative Abnormal Returns - CARs) σε αντίθεση με τις μετχές των ταπεζών πυ κάνυν την εξαγά. Γενικά ι Ε&Σ θεωύνται επιτυχημένες ό σν αφά την συνλική αξία των μετχών. Πλλί από τυς υπό μελέτη παάγντες επηεάζυν σημαντικά τ απτέλεσμα των Ε&Σ, τ πί δηλώνει ότι η αντίδαση της αγάς των μετχών στις ανακινώσεις των Ε&Σ πιθανόν να είναι κατά ένα μές πβλέψιμη. Τέλς η αντίδαση της αγάς είναι καλύτεη όταν ι Ε&Σ γίννται ανάμεσα σε τάπεζες ι πίες έχυν καλό όνμα και μια σωστή λειτυγία, παά όταν γίννται για λόγυς επιβίωσης. ι Lepetit, Patry και Rous (22) σε μια μελέτη τυ Ευωπαϊκύ ταπεζικύ τμέα (και της Ελλάδας) σε σχέση με την επίδαση της ανακίνωσης των Ευωπαϊκών Ε&Σ στην αξία των μετχών με την μέθδ των event studies συμφωνύν με την πααπάνω μελέτη ισχυιζόμενι ότι ως σύνλ ι Ε&Σ στν ταπεζικό τμέα της Ευώπης, δηγύν σε σημαντική αύξηση της συνλικής αξίας. ι εξαγές και συγχωνεύσεις πιθανόν να υπκινύνται από την επιθυμία για αντικατάσταση της μη απτελεσματικής διίκησης και για την βελτίωση της X - απτελεσματικότητας. Η αγά αντιδά θετικά σε μια εξαγά με γεωγαφική εξειδίκευση (geographic specialization) διότι πειμένει φέλη όπως μειωμέν κόστς και εκμετάλλευση της δύναμης της αγάς. Πσδκύνται επιπλέν ικνμίες φάσματς από την διαφπίηση τυ κινδύνυ όταν η τάπεζα αναλαμβάνει διαφπιημένες δαστηιότητες με πλλαπλά πϊόντα. συνδυασμός της διαφπίησης στην δαστηιότητα και της γεωγαφικής εξειδίκευσης μειώνει την πιθανότητα για ανητικές υπεβάλλυσες απδόσεις. Η μελέτη 98 συγχωνεύσεων στην Ευώπη των Beitel και Schiereck (2) με την ίδια μέθδ μας δίνει σχεδόν αντίστιχα απτελέσματα για την γεωγαφική διαφπίηση και την διαφπίηση στ πϊόν και τις δαστηιότητες. ι τάπεζες πυ κάνυν την εξαγά σε εθνικό επίπεδ έχυν συνλικές θετικές απδόσεις την μέα της ανακίνωσης, ενώ τ αντίθετ ισχύει σε διεθνείς συναλλαγές. Όσ μεγαλύτεη είναι η απόσταση μεταξύ των ταπεζών, τόσ μικότεη είναι η επικάλυψη της αγάς και η δυνατότητα για απτελεσματικότητα και λειτυγική συνεγία. ι συνλικές υπεβάλλυσες απδόσεις είναι σημαντικές για τις τάπεζες - στόχυς σε α ντίθεση με αυτές πυ κάνυν τις πσφές Ε&Σ όταν υπάχει διαφπίηση πϊόντς. Όσν αφά τ μέγεθς των ταπεζών πέκυψε ότι η κεφαλαιακή αγά δεν εκτιμά τις μεγάλες συναλλαγές όπυ μπύν να επιτευχθύν ισχυές συνεγίες. ι μικότεες τάπεζες - στόχι παέχυν πι επιτυχημένες συναλλαγές. 30

35 Αντίθετα απτελέσματα παίνυμε από την μελέτη τυ De Long (999) σε 280 εγχώιες συγχωνεύσεις στην Αμεική τ διάστημα όπυ με event studies απδεικνύει ότι η αγά δεν ξεχωίζει μεταξύ των συγχωνεύσεων πυ επικεντώννται ή διαφπιύνται ως πς την γεωγαφική πειχή, αλλά είναι υπέ αυτών πυ επικεντώννται σε κάπια δαστηιότητα. ι Baradwaj, Fraser και Futado (990) μελετώντας 23 εχθικές και 30 φιλικές εξαγές τ με event studies πέντε μέες πιν και μετά την ανακίνωση της εξαγάς συμπεαίνυν ότι ι εχθικές έχυν μικότεες ανητικές απδόσεις από τις φιλικές. Στόχι εχθικών εξαγών έχυν σημαντικά υψηλότεες απδόσεις από τυς στόχυς φιλικών εξαγών. Εκτιμήσεις της αξίας των επιδάσεων πλύτυ όσν αφά την τάπεζα πυ δημιυγείται μετά την εξαγά, απτελύν ενδείξεις για μια σημαντική επίδαση στν καθαό πλύτ από ανακινώσεις εχθικών εξαγών και καμιά σημαντική επίδαση στν καθαό πλύτ από φιλικές ανακινώσεις εξαγών. Από μελέτες για την επίδαση της ανακίνωσης των Ε&Σ στην αξία των μετχών τόσ στις τάπεζες πυ κάνυν τις εξαγές όσ και για τις τάπεζες - στόχυς με βάση την μέθδ των event studies παίνυμε τα ακόλυθα συμπεάσματα: Η μελέτη των Cornett και De (99) σε 37 τάπεζες στόχυς καταλήγει στ συμπέασμα ότι την μέα της ανακίνωσης εμφανίζνται θετικές υπεβάλλυσες επιδάσεις τόσ για την τάπεζα - στόχ όσ και την εξαγάζυσα τάπεζα αλλά τις επόμενες 5 μέες η τάπεζα πυ κάνει την εξαγά έχει ανητικές υπεβάλλυσες απδόσεις, ενώ η τάπεζα στόχς έχει θετικές συνλικές υπεβάλλυσες απδόσεις. Στ ίδι συμπέασμα καταλήγυν και ι Hawawini και Swary (990). Neely (987) σε δείγμα 26 εξαγών βίσκει ότι ι τάπεζες πυ παγματπιύν τις εξαγές έχυν γενικά καννικές απδόσεις και αυτές πυ εξαγάζνται έχυν σημαντικές συνλικές υπεβάλλυσες απδόσεις πιν και μετά την ανακίνωση εξαγάς. ι Housn και Ryngaert (994) εξετάζντας δείγμα 53 συγχωνεύσεων μεταξύ έχυν ενδείξεις ότι ι εξαγάζυσες είχαν υπστεί ζημία στην αξία και ι τάπεζες - στόχι είχαν κέδη. Όμως δεν υπήχε καμία σημαντική επιή στην συνλική αξία των δύ ταπεζών. Becher (20) εξέτασε για 36 και για ημέες την απόδση των μετχών γύω από την ανακίνωση για δείγμα 558 εξαγών την πείδ ι απδόσεις της τάπεζας - στόχυ είναι και στις δύ πειπτώσεις θετικές. Για τις τάπεζες πυ κάνυν την εξαγά τα απτελέσματα είναι ευαίσθητα ως πς την διάκεια των η 3

36 μεών πυ εξετάζει, αλλά γενικά ι απδόσεις είναι είτε ελάχιστα διάφες τυ μη- δενός είτε ανητικές. 3. Πσέγγιση τυ απδτικύ ίυ (Efficiency frontier approach). Η μέθδς αυτή μπεί να διακιθεί σε δύ υπκατηγίες: την πααμετική και την μη πααμετική πσέγγιση. S Data Envelopment Analysis (DEA). Είναι η κύια μη πααμετική πσέγγιση, η πία βασίζεται στις αχές τυ γαμμικύ πγαμματισμύ. Υπθέτει ότι δεν υπάχυν τυχαίες διακυμάνσεις και δηλώνει ότι όλες ι απκλίσεις από τ υπλγισμέν απδτικό όι αντιπσωπεύυν αναπτελεσματικότητες. ι πααμετικές πσεγγίσεις τείνυν να ξεπεάσυν τ πόβλημα αυτό μέσω της κατανμής τυ τυχαίυ σφάλματς και της X - αναπτελεσματικότητας. Υπάχυν τεις μέθδι: S Schastic Frontier Analysis (SFA): Χησιμπιεί μια συνάτηση για τ κόστς, τ κέδς ή την πααγωγή για να καθίσει τ όι και θεωεί τ κατάλιπ ως σύνθετ σφάλμα συγκίνντας τ τυχαί σφάλμα με μια συμμετική κατανμή, συνήθως την καννική, και την μη απτελεσματικότητα με μια ασύμμετη ημικαννική κατανμή. 'λ Thick Frontier Approach (TFA): Χησιμπιεί μια λειτυγική μφή (functional form) και υπθέτει ότι απκλίσεις τις τιμές της εκτιμύμενης λειτυγίας μέσα στα υψηλότεα και χαμηλότεα τετατημόια αναπαιστύν τυχαί σφάλμα, ενώ ι απκλίσεις της εκτιμύμενης λειτυγίας μεταξύ των υψηλότεων και χαμηλότεων τετατημόιων αναπαιστύν αναπτελεσματικότητες. Παέχει εκτιμήσεις για την απτελεσματικότητα όλυ τυ κλάδυ και όχι μεμνωμένων επιχειήσεων. S Distribution Free Approach (DFA): Υπθέτει ότι τα τυχαία σφάλματα είναι ίσα με τ μηδέν και ότι κατά μέσ ό η απτελεσματικότητα για κάθε επιχείηση είναι σταθεή διαχνικά. Η αναπτελεσματικότητα ισύται με τ μέσ κατάλιπ κάθε επιχείησης μείν τ μέσ κατάλιπ της ίδιας επιχείησης αν αυτή βισκόταν πάνω στ απτελεσματικό όι (Thompson 20, Berger-Humphrey 997). 32

37 ι πααπάνω τέσσεις μέθδι έχυν στόχ την μέτηση της X - απτελεσματικότητας. Η X - απτελεσματικότητα αναφέεται στην τεχνλγική απτελεσματικότητα, η πία αντικατπτίζει την ικανότητα της επιχείησης να παγματπιεί την μέγιστη εκή από ένα δεδμέν σύνλ εισών και την διικητική ικανότητα της επιχείησης να απφασίζει για την πσότητα των εισών και εκών με σκπό την ελαχιστπίηση τυ κόστύς ή την μεγιστπίηση των κεδών. Σε τεχνικύς όυς αναφέεται σε απκλίσεις από τ όι της απτελεσματικότητας κόστυς και αντιπσωπεύει τ χαμηλότε κόστς πααγωγής για ένα δεδμέν επίπεδ πϊόντς. Η εκτίμηση της είναι ιδιαίτεα σημαντική για την μελέτη των εξαγών και συγχωνεύσεων μεταξύ των ταπεζών γιατί απτελεί ένδειξη για τ αν αυτές είναι ωφέλιμες για την κινωνία ως σύνλ, δηλαδή για τ αν βελτιώνυν την απτελεσματικότητα κόστυς ή / και την απτελεσματικότητα κέδυς (Bikker 20, Akhavein- Berger- Humphrey 997, Huizinga - Nelissen - Vennet 2, Noulas 997 ). O Bikker (999) διεεύνησε την X - απτελεσματικότητα σε εννέα Ευωπαϊκές χώες από τ 989 ως τ 997 σε δείγμα ταπεζών. Χησιμπίησε την Schastic Frontier Analysis για την μελέτη της απτελεσματικότητας, καθώς και μια τανσλγαιθμική συνάτηση κόστυς (translog cost function) για την σύγκιση των επιπέδων κόστυς των χωών. δηγήθηκε στ συμπέασμα ότι υπάχυν μεγάλες διαφές στην μέση X - απτελεσματικότητα και στα επίπεδα κόστυς μεταξύ των χωών. Η απτελεσματικότητα και ανταγωνισμός είναι έννιες πλύ στενά συνδεδεμένες. ανταγωνισμός απτελεί μια κατάσταση πυ ωθεί τις τάπεζες στ να βελτιώσυν την απτελεσματικότητα τυς. Η εξέταση κάθε χώας ξεχωιστά, πιθανόν να μας δίνει πααπλανητικά απτελέσματα και ελαχιστπιεί την εγκυότητα της διεθνύς σύγκισης. Στις χώες όπυ ι τάπεζες είναι λιγότε απτελεσματικές, μεγάλυ μεγέθυς συγχωνεύσεις και η εκλγίκευση τυ ταπεζικύ τμέα είναι απααίτητα συστατικά για την βελτίωση της θέσης τυς σε τπικό και διεθνές επίπεδ. De Young (994) έχει ως πεδί μελέτης τυ 348 συγχωνεύσεις ανάμεσα σε εμπικές τάπεζες της Αμεικής. Διεευνά τις λειτυγικές μεταβλές στην απτελεσματικότητα, συγκίνντας τα πιν και τα μετά την συγχώνευση κόστη. Ως μέτ σύγκισης χησιμπιεί τα απτελέσματα πυ πέκυψαν εφαμόζντας την Thick Frontier Analysis στ σύνλ τυ δείγματς τυ. Η απτελεσματικότητα κόστυς μετήθηκε για ένα χόν πιν την συγχώνευση και για τ τέτατ χόν μετά και υπ 33

38 λγίστηκε σε όυς τυ δείκτη Συνλικά έξδα / Σύνλ Ενεγητικύ. Τα ευήματα τυ έδειξαν ότι γενικά δεν πκύπτυν φέλη ως πς την απτελεσματικότητα από τις συγχωνεύσεις. Μικά φέλη είναι πιθανά στην πείπτωση πυ και ι δύ τάπεζες πυ συγχωνεύνται είναι αναπτελεσματικές πιν την συγχώνευση, παά όταν η τάπεζα πυ κάνει την πσφά συγχώνευσης είναι mo απτελεσματική από την τάπεζα - στόχ. Γενικά ι εξαγάζυσες τάπεζες είναι κατά μέσ ό ελάχιστα mo απτελεσματικές από τις τάπεζες - στόχυς. ι Berger και Mester (997) εξέτασαν την πααγωγικότητα και την απτελεσματικότητα των εμπικών ταπεζών στην Αμεική τ χησιμπιώντας την Distribution Free Approach και μια πααλλαγή της Thick Frontier Analysis. Βήκαν ότι υπάχει μείωση της απτελεσματικότητας κόστυς, η πία ίσως να φείλεται στ ότι ι τάπεζες έπεπε να πσαμστύν στις νέες συνθήκες λειτυγίας μετά την συγχώνευση. Τ χαμηλό επίπεδ απτελεσματικότητας πυ παατηήθηκε την δεκαετία τυ 90 δεν υπδηλώνει αναγκαστικά ότι ι τάπεζες χησιμπιύσαν πεισσότεα απθέματα για την πααγωγή ενός δεδμένυ επιπέδυ πϊόντς σε σύγκιση με την δεκαετία τυ 80, εφόσν τ όι κόστυς πιθανόν να είχε βελτιωθεί. ι μικές τάπεζες έχυν μικότεη απτελεσματικότητα κόστυς πυ φείλεται στην τάση τυς να λειτυγύν σε mo συγκεντωμένες αγές ή στ ότι παάγυν διαφετικά πϊόντα και κάνυν χήση διαφετικής τεχνλγίας. Αντίθετα όμως είναι πι απτελεσματικές ως πς τ κέδς λόγω της ικανότητάς τυς να θέτυν ένα συγκεκιμέν επίπεδ τιμών ή επίπεδ πϊόντς πυ θα τυς απφέει πεισσότεα έσδα. ανταγωνισμός δήγησε σε μείωση της πααγωγικότητας, μείωση της δύναμης της αγάς και αύξηση τυ κόστυς. ι επιπτώσεις των συγχωνεύσεων ήταν ι ασυνέχειες στην πααγωγή και η βαχυχόνια αύξηση τυ κόστυς. ι Akhavein, Berger και Humphrey (997) μετάνε την απτελεσματικότητα κέδυς με την πααπάνω μέθδ (DFA), καθώς επίσης και τις επιδάσεις των εξαγών στις τιμές και στις μεταβλές της δύναμης της αγάς. Τ δείγμα τυς αντιστιχεί σε όλες τις Αμεικάνικες τάπεζες πυ έχυν ενεγητικό πάνω από $ δις τ διάστημα Παατηύν βελτίωση της απτελεσματικότητας κέδυς. ι τάπεζες δίνυν πεισσότεα δάνεια τ πί αυξάνει την απτελεσματικότητα κέδυς γιατί δημιυγεί πεισσότεη αξία από την αγά χεγάφων. Η διαφπίηση κινδύνυ δηγεί σε υψηλότε δείκτη Δανείων / Ενεγητικό. Τα απτελέσματα στηίζυν την Υπόθεση Σχετικής Απτελεσματικότητας πυ υπστηίζει ότι η εξαγάζυσα τάπεζα τείνει να φέει την εξαγαζόμενη στα δικά της επίπεδα απτε- 34

39 λεσματικότητας. Επιβεβαιώνεται και η Υπόθεση της Χαμηλής Απτελεσματικότητας, δηλαδή ότι ι εκ των υστέων βελτιώσεις στην απτελεσματικότητα είναι υψηλότεες μετά την εξαγά όταν κάθε ή και ι δύ τάπεζες έχυν χαμηλή απτελεσματικότητα πιν την εξαγά. Στην συγκεκιμένη πείπτωση τ γεγνός της εξαγάς πιθανόν να συντελέσει στην αφύπνιση της διίκησης ή να χησιμπιηθεί ως αφμή για την εφαμγή υσιαστικών βελτιώσεων στην δμή και την απτελεσματικότητα των συγχωνευμένων ταπεζών. Berger (998) επεκτείνει την πααπάνω μελέτη όσν αφά την απτελεσματικότητα των ταπεζών της Αμεικής και τις επιπτώσεις των Ε&Σ για την πείδ Εξετάζει την απτελεσματικότητα και πσπαθεί να καθίσει αν υ πάχυν αξιόπιστες συνθήκες εκ των πτέων πυ μπύν να συντελέσυν στην πόβλεψη τυ τύπυ των Ε&Σ πυ είναι πι πιθανό να βελτιώσυν την απτελεσματικότητα. Χησιμπιεί παόμιες μεθόδυς με αυτές των Akhavein et al και καταλήγει στ ότι ι συγχωνεύσεις των ταπεζών αυξάνυν την απτελεσματικότητα κέδυς κατά μέσ ό αλλά δεν επιφέυν σημαντικές μεταβλές στην απτελεσματικότητα κόστυς. Υπστηίζει την Υπόθεση Διαφπίησης, δηλαδή ότι η βελτιωμένη διαφπίηση κινδύνυ πυ είναι πϊόν της συγχώνευσης ωθεί τις συγχωνευμένες τάπεζες να μετατπίσυν τ ενδιαφέν τυς από τα χεόγαφα στα δάνεια, αυξάνντας με αυτόν τν τόπ τις απδόσεις. Όσ μεγαλύτεη είναι η διαφπίηση τόσ πεισσότε πστατευμένι είναι ι μέτχι και ι πιστωτές, διότι δεν χειάζεται να υπάξει αύξηση στ κεφάλαι των κινών μετχών ή αύξηση τυ κόστυς κεφαλαίυ. Δεν υπστηίζει τέλς την Υπόθεση της Σχετικής Απτελεσματικότητας αλλά επιβεβαιώνει την Υπόθεση της Χαμηλής Απτελεσματικότητας. ι Huizinga, Nelissen και Vennet (2) μελέτησαν 52 ιζόντιες Ε&Σ την πείδ στην Ευώπη (και την Ελλάδα) έχντας ως αντικείμεν την ύπαξη X - απτελεσματικότητας, την παυσία ικνμιών κλίμακας και την επίδαση των εξαγών στην απτελεσματικότητα κόστυς και στα επιτόκια καταθέσεων. Σύμφωνα με τα στιχεία τυς ι εμπικές τάπεζες έχυν μεγαλύτεη πιθανότητα να κατανήσυν εγκαίως τα φέλη από ικνμίες κλίμακας πυ σχετίζνται με τ κέδς. Όσ μεγαλύτεη είναι η εμπική τάπεζα τόσ μικότε είναι τ πλενέκτημα. βαθμός αναπτελεσματικότητας είναι μικότες σε σύγκιση με τν αντίστιχ στην δεκαετία τυ 80, τ πί υπδηλώνει ότι η τεχνλγική πόδς και αυξημένς ανταγωνισμός μετακίνησαν μια μέση αντιπσωπευτική τάπεζα πι κντά στ απτελεσματικό όι. ι εξαγές βελτιώνυν την X - απτελεσματικότητα και στις 35

40 μικές και στις μεγάλες τάπεζες. Η αύξηση στην απτελεσματικότητα κόστυς πιθανόν να είναι μεγαλύτεη όταν και ι δύ τάπεζες βίσκνται σε χαμηλά επίπεδα πιν την συγχώνευση. ι εξαγές τείνυν να μειώσυν την απτελεσματικότητα κέδυς στις μεγάλες τάπεζες σε αντίθεση με τις μικές. Όσν αφά τα επιτόκια καταθέσεων τείνυν να αυξηθύν μετά την εξαγά. Τ γεγνός αυτό δείχνει ότι ι συγχωνευμένες τάπεζες πσπαθύν να ενδυναμώσυν την αγά καταθέσεων πσφέντας ανταγωνιστικά επιτόκια, αλλά χωίς όμως αυτό να σημαίνει ότι τ μείδι της αγάς θα αυξηθεί. Για τις ελληνικές τάπεζες αναφέυν ότι είναι ι λιγότε απτελεσματικές και καταλήγυν στ γενικό συμπέασμα ότι ι Ε&Σ είναι ωφέλιμες για την ευημεία της κινωνίας. ι Tsionas, Lolos και Chrispoulos (23) εφάμσαν την μη πααμετική πσέγγιση DEA σε όλες τις ελληνικές εμπικές τάπεζες πυ λειτυγύσαν τ για την μελέτη της απτελεσματικότητας τυς και με τν δείκτη Malmquist εξετάζυν την πααγωγικότητα τυς. ελληνικός ταπεζικός τμέας, λιπόν, λειτυγεί σε υψηλά επίπεδα απτελεσματικότητας πυ φείλνται στην άση διικητικών ελέγχων σε όλ τ χηματπιστωτικό σύστημα, στην σταδιακή όξυνση τυ ανταγωνισμύ και στην εισαγωγή νέας τεχνλγίας. Για όλη την χνική πείδ έ χυμε αύξηση της απτελεσματικότητας σε όλ τ ταπεζικό σύστημα, εκτός από τ έτς 996 πυ υπάχει μείωση, η πία φείλεται μάλλν στη μείωση της κεδφίας. Στ δεύτε μισό της δεκαετίας τυ 90 ι ελληνικές τάπεζες άχισαν να αναθεωύν τις στατηγικές τυς και με την ππτική της εισόδυ της Ελλάδας στην Ευωζώνη, πέκυψε ένα κύμα συγχωνεύσεων και εξαγών. Αυτές ι αλλαγές σχετίζνται με μια τάση ιδιωτικπίησης υπκινύμενη άμεσα από την κυβένηση σύμφωνα με τις Ευωπαϊκές συμφωνίες. φείλνται επιπλέν στην πειθαχία στην αγά με σκπό τα κέδη πααγωγικότητας και απτελεσματικότητας. Πβλέπυν τέλς νέα κύματα Ε&Σ πυ φείλνται στ ότι ι ελληνικές τάπεζες στχεύυν σε μια καλύτεη θέση μέσα στ Ευωπαϊκό πειβάλλν και στην αύξηση τυ μεγέθυς τυς πυ θα τυς βηθήσει να απφήσυν κόστη λόγω της χήσης υψηλής τεχνλγίας της πληφίας. Υπάχυν κάπιες μελέτες πυ αφύν παάγντες, όπως αιθμός των υπαλλήλων, ι μεταβλές των πσφεόμενων υπηεσιών και η λειτυγία των κατικών ταπεζών πυ επηεάζνται από την αύξηση των συγχωνεύσεων, των εξαγών και των ιδιωτικπιήσεων στν ταπεζικό τμέα. Noulas (997) εξέτασε την πααγωγικότητα και την απτελεσματικότητα 20 ταπεζών στην Ελλάδα τ με 36

41 την μέθδ DEA καν τν δείκτη Malmquist. Η αύξηση της πααγωγικότητας πυ σημειώθηκε κατά μέσ ό στις κατικές τάπεζες αντικατπτίζει την τεχνλγική πόδ, ενώ στις ιδιωτικές τάπεζες δείχνει μεγαλύτεη απτελεσματικότητα. ι κατικές τάπεζες έχυν μεγαλύτεη πααγωγικότητα από τις ιδιωτικές. Η πσαμγή των ιδιωτικών ταπεζών στην απελευθέωση ήταν πι θετική από την πσαμγή των κατικών ταπεζών. Συμφώνα με τν Athanassopoulo (997), σε μελέτη 68 εμπικών υπκαταστημάτων της Αθήνας με την μέθδ DEA, τα υπκαταστήματα έχυν υψηλό βαθμό απτελεσματικότητας. Τ ευύ φάσμα, η πσαμστικότητα και η υιθέτηση νέων υπηεσιών έχυν θετική επιή στ πϊόν τυς. Μεγάλη σημασία έχει τέλς η παυσία εξελιγμένης τεχνλγίας, αιθμός και βαθμός εκπαίδευσης τυ πσωπικύ σε επίπεδ υπκαταστήματς. ι Casu και Molyneux ανέλυσαν την απτελεσματικότητα πααγωγής σε 530 τάπεζες πέντε ευωπαϊκών χωών τ διάστημα και την επίτευξη σύγκλισης μεταξύ των ευωπαϊκών χωών με την μέθδ DEA. Επισήμαναν χαμηλά μέσα επίπεδα απτελεσματικότητας με μια πλύ μική διαχνική βελτίωση. ι διαφές ανάμεσα στις χώες φείλνται στην χήση διαφετικών τεχνλγιών, σε διαφετικές ταπεζικές νμθεσίες και την διαφπίηση των διικητικών στατηγικών απέναντι στις πκλήσεις από την τεχνλγία της πληφίας. Τέλς σημαντικό παάγντα απτελεί και η γεωγαφική τπθεσία. 4. Μέθδι μέτησης της συγκέντωσης της αγάς και τυ βαθμύ τυ ανταγωνισμύ Η συγκέντωση της αγάς μπεί να πκαλέσει σημαντικές ικνμίες φάσματς ιδιαίτεα στην πείπτωση των συγχωνεύσεων και εξαγών μεταξύ γενικής φύσεως ταπεζικών ιδυμάτων (universal banks) πυ συνδυάζυν και ενπιύν ε ταιείες με διαφετικές βασικές γαμμές παχής υπηεσιών. Η τάση συγκέντωσης μπεί να μειώσει ή να αυξήσει την απτελεσματικότητα των ταπεζών. ι συγχωνεύσεις και εξαγές επιτέπυν στυς χηματικνμικύς γανισμύς να επιτυγχάνυν μεγάλη κλίμακα και εύς παχής υπηεσιών καθώς και ένα μείγμα πϊόντων πυ να είναι πεισσότε επικεδές. Επιπλέν, η συγκέντωση τυ κεφαλαίυ στν κλάδ μπεί να απτελέσει τ μέσ για την πώθηση γανωτικών αλλαγών ή αλλαγών στη διικητική κυλτύα ώστε να βελτιωθεί η X - απτελεσματικότητα. Τέλς η συγκέντωση στην ταπεζική αγά, μέσω των συγχωνεύσεων και 37

42 εξαγών, συνδέεται με την πσπάθεια των ταπεζών να διευύνυν τ μείδι α γάς ώστε να αντλήσυν μνπωλιακά / λιγπωλιακά κέδη. Δύ ακετά διαδεδμένι μέθδι πυ χησιμπιύν ι μελετητές είναι ι ακόλυθες: 'λ Στατιστική Panzar - Rosse (P-R): Στηίζεται σε ένα μη δμικό μντέλ και απτελεί δείκτη τυ ανταγωνισμύ σε ένα κλάδ, εφόσν - υπό ισμένες πααδχές - διαφετικί βαθμί ανταγωνισμύ συνεπάγνται διαφετικές σχέσεις μεταξύ α φενός των μεταβλών των τιμών των συντελεστών πααγωγής και αφετέυ των μεταβλών εσόδων. Εξετάζει εμπειικά την σχέση μεταξύ της δμής της αγάς (συγκέντωσης) και τυ ανταγωνισμύ (Bikker - Haaf 2, Gibson - Δεμέναγας 22). 'λ Δείκτης Herfindahl (Η): Απτελεί μια αξιόπιστη μέθδ εκτίμησης τυ βαθμύ συγκέντωσης και μετά τ άθισμα των τεταγώνων των μειδίων αγάς όλων των πιστωτικών ιδυμάτων και μας δίνει πληφίες για την διάθωση των μεγεθών τυ συνόλυ της ταπεζικής αγάς (Καπόπυλς - Σιώκη 22). ι Punt και Rooij (999) εφαμόζυν τν δείκτη Herfindahl σε δείγμα 4045 ταπεζών, σε 8 Ευωπαϊκές χώες μεταξύ τυ 992 και 997 για την απόδειξη της σχέσης μεταξύ της κεδφίας και της δμής της αγάς (profit - structure relationship). ι εξαγές βελτιώνυν σημαντικά την κεδφία, την X - απτελεσματικότητα, αλλά σχεδόν καθόλυ την απτελεσματικότητα κλίμακας. ι συγχωνευμένες τάπεζες δεν χησιμπίησαν τ αυξημέν μείδι αγάς για να καθίσυν τιμές σε επίπεδ πυ θα ευνύσε την κεδφία τυς. Καταλήγυν στ ότι υπάχει σχέση μεταξύ της δμής της αγάς και της κεδφίας στν ευωπαϊκό ταπεζικό τμέα. Η σχέση αυτή βασίζεται είτε στ μεμνωμέν μείδι αγάς, είτε στ επίπεδ της συγκέντωσης της αγάς. Αντικατπτίζεται επίσης στην σχέση μεταξύ τυ ROE και τυ μεμνωμένυ μειδίυ αγάς. Υπάχει ένα επίπεδ συγκέντωσης μετά τ πί πααπέα αύξηση θα απδυναμώσει τις ανταγωνιστικές δυνάμεις έτσι ώστε να απτελέσει απειλή στην κινωνική ευημεία. ι Bikker και Groeneveld (20) με τ μντέλ Panzar- Rosse εξετάζυν τις συνλικές συνθήκες αγάς στις πίες λειτυγύν ι τάπεζες των 5 ευωπαϊκών χωών - μελών και την σχέση συγκέντωσης και ανταγωνισμύ τ Καταλήγυν στ συμπέασμα ότι υπάχει κάπις βαθμός μνπωλιακύ ανταγωνισμύ στην ευωπαϊκή ταπεζική αγά (στ ίδι συμπέασμα καταλήγυν και ι Moly- 38

43 neux - Lloyd - Thornn 994). Απίπτυν την υπόθεση για την λειτυγία μιας ε νιαίας Ευωπαϊκής ταπεζικής αγάς και υπστηίζυν ότι για την Ελλάδα ισχύει μνπωλιακός ανταγωνισμός. Δεν ενισχύυν την άπψη ότι η ΝΕ θα φέει μεγάλες αλλαγές στν ταπεζικό τμέα και ότι θα αυξήσει τν ανταγωνισμό και την συγκέντωση. Αντιθέτως, αν η ΝΕ δηγήσει σε πεισσότεες συγχωνεύσεις όλ τ πειβάλλν θα γίνει λιγότε ανταγωνιστικό. Αυτί πυ ασχλύνται με τα θέματα της Ευωπαϊκής Ένωσης θα πέπει να είναι πλύ πσεκτικί αν θέλυν να διατηήσυν τ επικτύμεν επίπεδ τυ ανταγωνισμύ. Θα πέπει να αξιλγύν πλύ πσεκτικά τις αυξήσεις στην συγκέντωση μέσω των Ε&Σ. ι Bikker και Haaf (2) χησιμπιύν τ μντέλ Panzar- Rosse και τν δείκτη συγκέντωσης Herfindahl για να μετήσυν τις ανταγωνιστικές συνθήκες σε 23 ευωπαϊκές και μη ευωπαϊκές χώες την δεκαετία Η αύξηση στην α νταγωνιστικότητα των ευωπαϊκών χωών είναι μεγαλύτεη από τις μη ευωπαϊκές χώες. ι μικότεες τάπεζες λειτυγύν σε λιγότε ανταγωνιστικό πειβάλλν από τις μεγαλύτεες. ι τπικές αγές είναι λιγότε ανταγωνιστικές από τις εθνικές και τις διεθνείς αγές. Όσν αφά την Ελλάδα υπάχει υψηλή συγκέντωση, με τις 3 μεγαλύτεες τάπεζες να καταλαμβάνυν πεισσότε από τα 2 / 3 μειδίυ της αγάς σε όυς τυ συνόλυ τυ ενεγητικύ. Όσ μικότεη είναι η χώα ή αιθμός των ταπεζών της, τόσ μεγαλύτεη η συγκέντωση. Τέλς για την επίδαση της δμής της αγάς στν ανταγωνισμό καταλήγυν στ ότι ένας πλύ μικός αιθμός μεγάλων ταπεζών (cartel) μπεί να πειίσει τν ανταγωνισμό και ότι ένα μεγάλ πλήθς ανθόδξων ανταγωνιστών δεν είναι ικανό να γίνει η αφμή για την δημιυγία ανταγωνισμύ. ι Gibson και Δεμέναγας (22) διεξάγυν μια εμπειική μελέτη για τν ανταγωνισμό στ ελληνικό ταπεζικό σύστημα για την πείδ με τ μντέλ Panzar- Rosse. Για την υππείδ δεν υπάχει ισπία στν ελληνικό ταπεζικό τμέα. Αυτό πιθανόν αντανακλά τ γεγνός ότι ταπεζικός τμέας εκείν τ διάστημα βισκόταν ακόμη σε μεταβατικό στάδι (η απελευθέωση τυ ταπεζικύ συστήματς λκληώθηκε μόλις στα μέσα της δεκαετίας τυ 90). Για την δεύτεη υππείδ ( ) η αγά βίσκεται σε ισπία. ανταγωνισμός ό σν αφά την παχή όλων των ταπεζικών υπηεσιών αυξάνεται κατά την δεύτεη υππείδ σε σχέση με την πώτη. ανταγωνισμός ως πς την παχή υπηεσιών πυ απφέυν έσδα από τόκυς είναι αυξημένη όλη την πείδ. Από την εξέταση των μεταβλών των μειδίων αγάς πκύπτει ότι ανταγωνισμός μεταξύ των τα 39

44 πεζών αυξήθηκε μετά την απελευθέωση τυ χηματπιστωτικύ συστήματς. Αυτό αντανακλάται και στην μείωση της διαφάς μεταξύ των επιτκίων χηγήσεων και επιτκίων καταθέσεων από τ 994 και μετά. Η διαφά αυτή πααμένει υψηλή για τα ευωπαϊκά δεδμένα, γεγνός πυ υπδηλώνει ότι ίσως ανταγωνισμός δεν έχει επεκταθεί σε όλυς τυς τμείς της παχής ταπεζικών υπηεσιών. Συνψίζντας τα απτελέσματα πυ πέκυψαν από έναν μεγάλ αιθμό μελετών για τις επιδάσεις των εξαγών και συγχωνεύσεων στν ταπεζικό τμέα τόσ σε τπικό όσ και σε εθνικό και διεθνές επίπεδ υπστηίζεται ότι: 'λ ι συγχωνεύσεις καθιστύν ικανό τν ταπεζικό τμέα να εκμεταλλευτεί τις νέες ευκαιίες πυ δημιυγύνται από τις μεταβλές στν τεχνλγικό και στ υθμιστικό πειβάλλν. S Κατά μέσ ό δεν υπάχει σημαντική βελτίωση στ κόστς των ταπεζών πυ πχωάνε σε εξαγά ή συγχώνευση. S ι τπικές εξαγές και συγχωνεύσεις εξασθενύν τις ανταγωνιστικές παμητικές κινήσεις πυ υπκινύνται από την ικνμική λκλήωση και συμβάλλυν στην δημιυγία νέων εμπδίων εισόδυ στν κλάδ. S Απτελεί εθνικό ενδιαφέν η ενθάυνση των συγχωνεύσεων μεταξύ μεγάλων ταπεζών ιδίως αν υπάχει η απειλή ξένων εξαγών από έναν αχηγό της αγάς. S Η αύξηση των συγχωνεύσεων μειώνει τν ανταγωνισμό και γι αυτό μακχόνια δεν απτελεί ωφέλεια για τυς πελάτες των ταπεζών. 'λ Παατηείται μεγάλς αιθμός απλύσεων στν ταπεζικό τμέα, πίς είναι απτέλεσμα των συγχωνεύσεων και των εξαγών καθώς και των τεχνλγικών εξελίξεων και της παγκσμιπίησης των συστημάτων πααγωγής και της εγασίας. S Είναι αμφισβητήσιμ ότι ι εξαγές και συγχωνεύσεις μεταξύ μεγάλων ταπεζών και ι εξαγές μικών ταπεζών από μεγάλες, είναι ικανές να δημιυγήσυν σημαντικό ικνμικό πλύτ. S ι εξαγές και ι συγχωνεύσεις γενικά δημιυγύν αξία καθώς παατηύνται θετικές απδόσεις των μετχών των ταπεζών - στόχων. S Η τάπεζα - στόχς έχει μικότε επίπεδ απτελεσματικότητας από την τάπεζα πυ κάνει την εξαγά. Η δύναμη της αγάς δεν επηεάζει σημαντικά την απτελεσματικότητα. 40

45 S Μια επίπτωση των συγχωνεύσεων πυ παγματπιύνται μέσα στην ίδια πειχή αγάς είναι ότι τ μείδι αγάς της τάπεζας πυ τελικά επιβιώνει, αυξάνεται. S ι τάπεζες πυ είναι ήδη μεγάλες πιν την συγχώνευση, πετυχαίνυν μικότεα κέδη καθώς τ μέγεθς τυς αυξάνεται μέσω της συγχώνευσης. S Συνήθως αυτί πυ κάνυν την εξαγά υπτιμύν τν παάγντα της αβεβαιότητας και είναι πλύ αισιόδξι όσν αφά την επίδση της τιμής της μετχής και τν χόν ωίμανσης ( Federal Reserve Bank of Dallas 998, Dunis - Klein 22, Piloff- Sanmero 998, Penas - Unal 2, Miller - Noulas 996, Thompson 999, INE / OTOE 20, Molyneux 999, Solanes - Penarrabia 20, Berger - Humphrey 997). 4

46 5. ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΡΕΣ ΣΤΝ ΕΛΛΗΝΙΚ ΤΡΑΠΕΖΙΚ ΤΜΕΑ: ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Στ κεφάλαι αυτό θα μελετήσυμε τις συγχωνεύσεις και τις εξαγές πυ έχυν γίνει τα τελευταία χόνια στην Ελλάδα. Θα επικεντωθύμε στις πι σημαντικές εγχώιες συγχωνεύσεις και εξαγές και η μελέτη των εν λόγω συγχωνεύσεων και εξαγών θα γίνει με δύ μεθόδυς, με την μέθδ της επίδσης της λειτυγίας των ταπεζών (operating performance) και με την μέθδ των event studies. 5. Ανάλυση της επίδσης της λειτυγίας των ταπεζών στην Ελλάδα Στην ανάλυση πυ θα ακλυθήσει θα εξετάσυμε την επίδση των ελληνικών ταπεζών την χνική πείδ σε σχέση με τις εγχώιες συγχωνεύσεις και τις εξαγές πυ παγματπιήθηκαν μέσα στ διάστημα αυτό, επικεντώνντας την πσχή μας στις τάπεζες πυ έχυν εξαγαστεί ή έχυν εξαγάσει άλλες τάπεζες. Στην συνέχεια θα συγκίνυμε την επίδση τυς με αυτήν των ταπεζών πυ δεν έχυν αναμειχθεί σε τέτιες διαδικασίες. Τ δείγμα μας πειλαμβάνει 0 τάπεζες πυ έλαβαν μές και 4 τάπεζες πυ δεν συμμετείχαν σε τέτιυ είδυς συμφωνίες. ι εξεταζόμενες τάπεζες είναι ι: Εθνική Τάπεζα Ελλάδς, Alpha Τάπεζα Πίστεως, Ινική και Λαϊκή Τάπεζα, EFG Eurobank, Τάπεζα Εγασίας, Τάπεζα Πειαιώς, Τάπεζα Μακεδνίας Θάκης, Τάπεζα Χίυ, Εγνατία Τάπεζα^ Τάπεζα Κεντικής Ελλάδς, Aspisbank, Αγτική Τάπεζα^ Εμπική Τάπεζα και η Τάπεζα Αττικής. Τα στιχεία πυ θα επεξεγαστύμε, πέχνται από δημσιευμένα ικνμικά στιχεία των εν λόγω ταπεζών, καθώς και από ικνμικά στιχεία μέσω της Τάπεζας της Ελλάδς και της Ένωσης Ελληνικών Ταπεζών. Η ανάλυση μας θα παγματπιηθεί με βάση κάπιυς δείκτες ι πίι έχυν ως στόχ να μας δείξυν πως ι αλλαγές πυ συντελέστηκαν στν ταπεζικό τμέα τα τελευταία έτη επηέασαν την λειτυγία των ταπεζών ως πς την κεδφία και την απδτικότητα, την απτελεσματικότητα, πααγωγικότητα, τν πιστωτικό κίνδυν, την ευστότητα και την φεεγγυότητα. ι τάπεζες πυ θα εξετάσυμε αντιμετωπίζνται ως ξεχωιστές ντότητες για τα χόνια πιν την συγχώνευση και ως ενιαία ντότητα για τα χόνια μετά την συγχώνευση (Παάτημα 2). ι δείκτες πυ θα χησιμπιηθύν είναι ι ακόλυθι: 42

47 Α. Δείκτες Κεδφίας και Απδτικότητας Με τυς αιθμδείκτες αυτύς μετάται η απδτικότητα μιας επιχειήσεως, η δυναμικότητα των κεδών της και η ικανότητα της διικήσεως της. / Απόδση Ενεγητικύ (Return on Assets) = Καθαά Κέδη / Σύνλ Ενεγητικύ Μετά την ικανότητα της διίκησης της τάπεζας να χησιμπιεί τυς πόυς της για την παγματπίηση κεδών. Όσ μεγαλύτες είναι δείκτης τόσ καλύτεη είναι η θέση της επιχείησης. Εναλλακτικά νμάζεται ROI (Return on Investment) και δείχνει την απόδση τυ συνόλυ των επενδύσεων της επιχείησης. S Απόδση Ιδίων Κεφαλαίων (Return on Equity) = Καθαά Κέδη / Ιδία Κεφάλαια Μετά την απδτικότητα των ιδίων κεφαλαίων. Δεδμένυ ότι σκπός της τάπεζας είναι να μεγιστπιήσει τν πλύτ των μετόχων, δείκτης αυτός είναι σημαντικός για αυτύς. Εάν είναι χαμηλός σε σύγκιση με των άλλων ταπεζών, τότε μειώννται ι δυνατότητες της τάπεζας να αντλήσει νέα κεφάλαια από την κεφαλαιαγά, τα πία πιθανώς χειάζνται για την επέκταση και την διατήηση της ανταγωνιστικότητας. S Καθαό Πειθώι Κέδυς (Net Profit Margin) = Καθαά Κέδη / Σύνλ Εσόδων Δείχνει την ικανότητα της διίκησης της τάπεζας να ελέγχει τα έξδα για δεδμέν ύψς εσόδων. Όσ μεγαλύτες είναι δείκτης τόσ πι απτελεσματική είναι η τάπεζα στ να μειώνει τα έξδα ή τυς φόυς. S Χηματικνμική Μόχλευση ή Πλλαπλασιαστής Ιδίων Κεφαλαίων (Equity Multiplier) = Σύνλ Ενεγητικύ / Σύνλ Ιδίων Κεφαλαίων 43

48 Δείχνει την εξάτηση της τάπεζας από τα ξένα κεφάλαια όσν αφά την χηματδότηση της. Όσ μεγαλύτεη είναι η χηματικνμική μόχλευση, τόσ πεισσότε μές χέυς χησιμπιεί η τάπεζα για χηματδότηση και τόσ μικότεη τείνει να είναι η απόδση τυ ενεγητικύ. Με την αύξηση της χηματικνμικής μόχλευσης, δηλαδή των ξένων κεφαλαίων, αυξάννται συγχόνως τα έξδα για τυς τόκυς και συνεπώς μειώννται τα καθαά κέδη της τάπεζας. S Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (Net Interest Margin) = Έσδα τόκων - Έξδα τόκων / Σύνλ Ενεγητικύ Μετάει τ εύς (spread) μεταξύ των τόκων πυ πέχνται από τ ενεγητικό και τ κόστς επιτκίυ τυ παθητικύ, τ πί επηεάζει την σωστή διαχείιση τυ ενεγητικύ και τυ παθητικύ. Όσ πι μεγάλς είναι δείκτης τόσ πι σωστά ε λέγχει η τάπεζα τ ενεγητικό και τις πηγές χηματδότησης της. Β. Δείκτες Ρευστότητας Χησιμπιύνται για τν πσδιισμό τόσ της βαχυχόνιας ικνμικής θέσεως μιας επιχειήσεως, όσ και της ικανότητας της να ανταπκιθεί στις βαχυπόθεσμες υπχεώσεις της. S Ταμεί & Διαθέσιμα + Κατικά & άλλα Αξιόγαφα / Ενεγητικό S Ταμεί & Διαθέσιμα + Κατικά & άλλα Αξιόγαφα / Σύνλ Καταθέσεων Όσ μεγαλύτει είναι αυτί ι δείκτες τόσ μικότες κίνδυνς ευστότητας πυ διατέχει η τάπεζα. S Χηγήσεις / Καταθέσεις Απτελεί ένδειξη για την σωστή χήση των καταθέσεων στην τάπεζα. Όσ μεγαλύτες είναι αυτός δείκτης, τόσ μικότεες είναι ι δυνατότητες της τάπεζας για πεαιτέω επέκταση στην πιστωτική αγά και μειώνεται η ευστότητα της. 44

49 S Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις Δείχνει τις πηγές χηματδότησης της τάπεζας. Όταν δείκτης αυτός είναι μεγάλς, η τάπεζα χηματδτείται πεισσότε από τα ιδία κεφάλαια και όχι από καταθέσεις, γεγνός πυ υπδεικνύει ότι ι πηγές κεφαλαίυ είναι πι μόνιμες. S Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες Όσ μεγαλύτεες είναι ι απαιτήσεις, και κατά επέκταση δείκτης, τόσ μεγαλύτεη είναι η ευστότητα. Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Εξετάζυν την συμβλή των εγαζμένων σε διάφυς τμείς δαστηιότητας των ταπεζών και την ικανότητα παχής υπηεσιών με βάση τ υπάχν ανθώπιν δυναμικό. S Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων S Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων S Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων S Καθαά Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων Όσ πι μεγάλι είναι ι πααπάνω δείκτες τόσ πι πααγωγική είναι η τάπεζα. S Σύνλ Εγαζμένων / Αιθμός υπκαταστημάτων Όσ μικότες είναι δείκτης αυτός τόσ μεγαλύτεη είναι η πααγωγικότητα της τάπεζας. Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας 45

50 Εμφανίζυν διαχνικά τη συμπίεση των επιχειησιακών θυσιών και την επάκεια στην κάλυψη λειτυγικών δαπανών. S Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων = Σύνλ Εσόδων / Σύνλ Εξόδων Όσ μεγαλύτες είναι δείκτης τόσ μεγαλύτεη είναι η ικανότητα της τάπεζας να καλύπτει τα έξδά της. S Δείκτης Εκμετάλλευσης τυ Ενεγητικύ = Σύνλ Εσόδων / Σύνλ Ενεγητικύ Όσ μεγαλύτες είναι δείκτης τόσ μεγαλύτεη είναι η ικανότητα της τάπεζας να χησιμπιεί απτελεσματικά τ ενεγητικό της για την παγματπίηση εσόδων. S Έσδα τόκων / Σύνλ Εσόδων Δείχνει τ μές των συνλικών εσόδων της τάπεζας πυ πέχνται από τόκυς και κατά επέκταση, ένας μεγάλς δείκτης απτελεί ένδειξη για τ αν η τάπεζα είναι σταμμένη πς την πααδσιακή ταπεζική λειτυγία. S Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα = Λειτυγικά Έξδα / Λειτυγικά Έσδα4 Όσ μικότες είναι δείκτης τόσ μεγαλύτεη είναι η λειτυγική απτελεσματικότητα της τάπεζας. S Δαπάνες Πσωπικύ & Διίκησης / Σύνλ Εσόδων 4 Σύνλ Λειτυγικών Εξόδων = Τόκι και Εξμιύμενα Έξδα + Γενικά Έξδα Διίκησης + Απσβέσεις + Πβλέψεις + Διαφές αναπσαμγής αξίας απαιτήσεων και πβλέψεις για ενδεχόμενες υπχεώσεις + Έξδα Πμηθειών. Σύνλ Λειτυγικών Εσόδων ( Έσδα Εκμεταλλεύσεως) = Τόκι και Εξμιύμενα Έσδα + Έσδα από τίτλυς + Έσδα πμηθειών + Απτελέσματα Χηματικνμικών Πάξεων + Λιπά Έσδα Εκμεταλλεύσεως. 46

51 Δείχνει τ πσστό των εσόδων πυ αφά τις ανελαστικές δαπάνες της τάπεζας. Όσ μικότες είναι δείκτης τόσ πι εύκλα θα μπέσει η τάπεζα να αντέξει την μείωση των εσόδων της. S Δαπάνες Πσωπικύ & Διίκησης / Σύνλ Εξόδων Εκφάζει τ πσστό των εξόδων πυ αφά τις ανελαστικές δαπάνες της τάπεζας. Όσ μικότες είναι δείκτης, τόσ μικότε πσστό των εξόδων πίζεται για μισθύς και τόσ πι ευέλικτη είναι η τάπεζα στην διαχείιση των εξόδων της. Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ S Πβλέψεις για επισφαλείς πελάτες / Απαιτήσεις κατά πελατών Δείχνει τ πσστό των απαιτήσεων πυ ι τάπεζες πβλέπυν ότι δεν θα εισπα- χθεί. Όσ μικότες είναι δείκτης, τόσ πι εξασφαλισμένα είναι τα δάνεια πυ δίνει η τάπεζα. S Απαιτήσεις κατά πελατών / Σύνλ Ενεγητικύ Εμφανίζει τις απαιτήσεις της τάπεζας ως πσστό τυ ενεγητικύ της. Όσ μεγαλύτε είναι τ πσστό, τόσ μεγαλύτες και πιστωτικός κίνδυνς πυ διατέχει η τάπεζα, αλλά και η πσδκώμενη απόδση. ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας Εκφάζυν την αξιπιστία της τάπεζας και την ικανότητα της να αντεπεξέχεται στυς διάφυς κινδύνυς χωίς να κινδυνεύει η θέση της. S Βαθμός Κεφαλαιακής Επάκειας = Ιδία Κεφάλαια / Σύνλ Ενεγητικύ Δείχνει τ πσστό τυ ενεγητικύ πυ χηματδτείται από τα ιδία κεφάλαια. Όσ μεγαλύτε είναι αυτό τ πσστό τόσ λιγότεα στιχεία τυ παθητικύ χησιμπιύνται από την τάπεζα και τόσ μεγαλύτεη μείωση τυ ενεγητικύ της μπεί 47

52 να αντέξει η τάπεζα. Επιβεβαιώνει την ικανότητα της τάπεζας να διατηεί υψηλύς υθμύς ανάπτυξης, χωίς να χειάζεται να καταφύγει στυς μετόχυς για να αντλήσει κεφάλαια στ πσεχές μέλλν. S Ιδία Κεφάλαια / Απαιτήσεις κατά Πελατών Εκφάζει με ανάλγ τόπ τ πσστό των απαιτήσεων πυ χηματδτείται από τα ιδία κεφάλαια. 5.. Συγχώνευση Eurobank και Τάπεζας Εγασίας Τ 20 η EFG Eurobank εξαγόασε την Τάπεζα Εγασίας μέσω της Consolidated Eurofinance Holdings S.A, η πία απτελεί υσιαστικά την μητική της τάπεζας. Μέσα στν ίδι χόν λκληώθηκε και η νμική συγχώνευση των δύ ταπεζών. Με την συγχώνευση, η EFG Eurobank εκμεταλλεύτηκε τα ανταγωνιστικά πλενεκτήματα της Τάπεζας Εγασίας στ χώ των μικμεσαίων επιχειήσεων, εφόσν η πώτη ήταν ισχυή μόν στ χώ των ιδιωτών και των μεγάλων επιχειήσεων. Όσν αφά τυς δείκτες κεδφίας και απδτικότητας παατηύμε ότι για τα χόνια πιν την συγχώνευση η Τάπεζα Εγασίας είχε μεγαλύτεη κεδφία από την Τάπεζα EFG Eurobank (Πίνακας 2, Παάτημα 2). Συγκεκιμένα η μεγαλύτεη διαφά σημειώνεται στυς δείκτες της Απόδσης των Ιδίων Κεφαλαίων και στ Καθαό Πειθώι Κέδυς. Για τα χόνια μετά την συγχώνευση η ενιαία πια τάπεζα κατόθωσε να αυξήσει την κεδφία της σε σχέση με την εξαγάζυσα τάπεζα. Θεαματική αύξηση είχε δείκτης τυ Καθαύ Πειθωίυ Κέδυς πίς κατά μέσ ό σχεδόν τιπλασιάστηκε (από 5,9% σε 6,67%). Η Τάπεζα Εγασίας για τα χόνια π της συγχώνευσης βίσκεται σε καλύτεα επίπεδα ευστότητας από την Eurobank. Η τάπεζα διατηεί σχεδόν τα διπλάσια ευστά διαθέσιμα από την Eurobank ως πς τ σύνλ των καταθέσεων και τυ ενεγητικύ της, ενώ φαίνεται να κάνει πι σωστή χήση των καταθέσεων της. Μετά την συγχώνευση η τάπεζα EFG Eurobank Ergasias μειώνει πεισσότε την ευστότητα με συνέπεια να μειώνεται η ικανότητα της τάπεζας να ικανπιεί της βαχυπόθεσμες υπχεώσεις της. ι δείκτες πααγωγικότητας των δύ ταπεζών πιν την συγχώνευση μας δείχνυν ότι η Eurobank υπεείχε της Εγασίας και ότι η ενιαία τάπεζα μετά την συγχώνευση βελτίωσε την πααγωγικότητα της. Την μεγαλύτεη βελτίωση παυσίασε δείκτης Σύνλ Εγαζμένων / Αιθμός 48

53 δείκτης Σύνλ Εγαζμένων / Αιθμός υπκαταστημάτων πίς από 27,97 μειώθηκε σε 2,8. Για τα έτη η Εγασίας λειτυγεί πι απτελεσματικά: Κατέχει μεγαλύτεη ικανότητα στ να καλύπτει τα έξδα της και να χησιμπιεί απτελεσματικά τ ενεγητικό της για την παγματπίηση εσόδων. Από τ 20 η συνένωση των δύ ταπεζών ενώ βελτιώνει λίγ την συνλική λειτυγική απτελεσματικότητα σε σύγκιση με τν αντίστιχ δείκτη της EFG Eurobank για τα έτη πιν την συγχώνευση, μειώνει την ικανότητα της τάπεζας να αντέξει πεαιτέω μείωση των εσόδων και διαχειιστεί με πι ευέλικτ τόπ τα έξδα και τ ενεγητικό της. Επίσης παατηείται μια μεγαλύτεη στφή πς την πααδσιακή ταπεζική για την νέα τάπεζα. Ακεί να τνίσυμε ό,τι η τάπεζα υλπίησε με επιτυχία τη στατηγική της ενίσχυσης της θέσης στην ελληνική ταπεζική αγά, παά τ δυσχεές εγχώι και διεθνές πειβάλλν, με αύξηση των καταθέσεων και χηγήσεων και διεύυνσης των αντίστιχων μειδίων αγάς κατά μία πσστιαία μνάδα. Η συγχώνευση είχε ανητική επίδαση και στν πιστωτικό κίνδυν πυ αντιμετωπίζει η ενιαία τάπεζα, με τν δείκτη Απαιτήσεις κατά Πελατών / Σύνλ Ενεγητικύ να διαμφώνεται σε 54%, αυξάνντας όμως και την πσδκώμενη απόδση της νέας τάπεζας. Ανητική επίδαση τέλς φαίνεται να έχει η συγχώνευση και στυς δείκτες φεεγγυότητας, με τα πσστά τυ ενεγητικύ και των απαιτήσεων πυ χηματδτείται από τα ιδία κεφάλαια να μειώννται Συγχώνευση Alpha Τάπεζας Πίστεως και Ινικής Λαϊκής Τάπεζας Η εξαγά της Ινικής Τάπεζας αύξησε τ μείδι αγάς της Alpha επιβάυνε όμως τ κόστς και πειόισε τ υθμό αύξησης των κεδών της. Από την μελέτη των Πινάκων τυ Παατήματς 2 καταλήγυμε στα ακόλυθα συμπεάσματα: Η Ινική Τάπεζα παυσίαζε πλύ χαμηλή κεδφία για τα χόνια πιν την συγχώνευση σε σχέση με την Alpha, ως πς τ σύνλ των δεικτών της. Η συγχώνευση τελικά δεν φαίνεται να είχε θετική επίδαση καθώς έχυμε μείωση των δεικτών κεδφίας για την ενιαία τάπεζα σε σύγκιση με τν Μ. των δεικτών της Alpha Τάπεζας Πίστεως. Η ενιαία τάπεζα παυσιάζει την ίδια εικόνα και ως πς την ευστότητα της. ι δείκτες ευστότητας της Ινικής ήταν μεγαλύτει σε σχέση με τυς αντίστιχυς της Alpha, αλλά μετά την συγχώνευση παατηείται βελτίωση ε νός μόν δείκτη, γεγνός πυ επιβεβαιώνει την ανητική επιή της πώτης στην νέα τάπεζα πυ δημιυγήθηκε. Η συγχώνευση βελτίωσε κατά ένα μικό πσστό 49

54 την πααγωγικότητα της νέας τάπεζας, ενώ τα αντίθετα απτελέσματα είχε πάνω στην απτελεσματικότητα. δείκτης της συνλικής λειτυγικής απτελεσματικότητας διαμφώνεται σε 78,54% κατά Μ. γεγνός πυ δείχνει ότι η ενιαία τάπεζα δεν λειτυγεί καθόλυ απτελεσματικά. Αύξηση παυσιάζυν και ι δείκτες πιστωτικύ κινδύνυ για την ενιαία τάπεζα, ενώ ι δείκτες φεεγγυότητας μειώννται σε σύγκιση με τυς δείκτες της Alpha για τα έτη πιν από την συγχώνευση με τν δείκτη Κεφαλαιακής επάκειας να μειώνεται κατά δύ πσστιαίες μνάδες Συγχώνευση Εγνατίας Τάπεζας και Τάπεζας Κεντικής Ελλάδς Η Εγνατία Τάπεζα εξαγόασε τ Σεπτέμβι τυ 998 την Τάπεζα Κεντικής Ελλάδς και στις 30/7/999 έγινε η συγχώνευση των δύ ταπεζών. Η Τάπεζα Κεντικής Ελλάδς βίσκνταν σε χειότεη θέση ως πς την κεδφία από την Ε γνατία Τάπεζα για τα έτη πιν την συγχώνευση με τυς δείκτες ROA, ROE και τ Καθαό Πειθώι Κέδυς να έχυν ανητική τιμή όπως βλέπυμε και στν Πίνακα 4. Η συγχώνευση είχε θετικές επιπτώσεις στην ενιαία τάπεζα, ιδίως στν δείκτη τυ Καθαύ Πειθωίυ Κέδυς πυ διαμφώθηκε σε 4,3% σε σχέση με 7,75% πυ είχε αντίστιχς δείκτης της Εγνατίας Τάπεζας, κατά μέσ ό για τα έτη πιν την συγχώνευση. Αντίθετα απτελέσματα παατηύμε για τυς δείκτες ευστότητας της νέας τάπεζας πυ δημιυγήθηκε με την συγχώνευση. Εξαίεση απτελεί δείκτης Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες πυ εμφανίζεται ι διαίτεα υψηλός. Αύξηση πααγωγικότητας υπδηλώνυν ι αντίστιχι δείκτες για την ενιαία τάπεζα μετά την συγχώνευση. Στ ίδι συμπέασμα καταλήγυμε και ως πς την απτελεσματικότητα, με τν δείκτη της Συνλικής Λειτυγικής Απτελεσματικότητας να μειώνεται σε σύγκιση με τν αντίστιχ δείκτη των δύ ταπεζών για τα έτη πιν την συγχώνευση και την βελτίωση της ικανότητας της τάπεζας να καλύπτει τα έξδά της. Αύξηση παυσιάζει και πιστωτικός κίνδυνς της τάπεζας, καθώς όμως βελτιωμένη είναι και η αξιπιστία της ενιαίας τάπεζας και η ικανότητα της να αντεπεξέχεται στυς διάφυς κινδύνυς χωίς να κινδυνεύει η θέση της Συγχώνευση Τάπεζας Πειαιώς και Ταπεζών Μακεδνίας - Θάκης και Τάπεζας Χίυ. 50

55 Η Τάπεζα Πειαιώς πχώησε σε μια σειά από στατηγικές κινήσεις με σκπό την εδαίωση της σε μια δυναμικά αναπτυσσόμενη αγά. Τ 998 εξαγάζει την Τάπεζα Μακεδνίας - Θάκης και την Τάπεζα Χίυ. Τν Ιύνι τυ 20 παγματπίησε την ενπίηση των δαστηιτήτων της στην Ελλάδα μέσω της α πόφησης των εμπικών Ταπεζών Μακεδνίας - Θάκης και Χίυ. Η συγχώνευση των τιών Ταπεζών λκληώθηκε με ιδιαίτεη επιτυχία, δημιυγώντας έ τσι μία από τις τεις μεγαλύτεες ιδιωτικές Τάπεζες στην Ελλάδα. Ειδικά η εξαγά της Τάπεζας Χίυ θεωείται η καλύτεη κίνηση τυ μίλυ Πειαιώς από την άπψη ότι η τελευταία ήταν απδτική, κεδφός και καιντόμς, καθώς λάνσαε πϊόντα καινύια για τν ελληνικό ταπεζικό χώ όπως καταναλωτική πίστη ε σωτεικύ και χηματδότηση επαγγελματιών. Η Τάπεζα Πειαιώς για τα χόνια πιν την συγχώνευση λειτυγύσε πι απδτικά και από τις δύ τάπεζες πυ εξαγόασε (Πίνακας 5). Εξαίεση απτελεί δείκτης τυ Καθαύ Πειθωίυ Επιτκίυ, πίς για αυτήν την πείδ ( ) ήταν μεγαλύτες και στις δύ τάπεζες σε σύγκιση με τν αντίστιχ δείκτη της Πειαιώς. Για τα χόνια μετά την συγχώνευση παατηείται μείωση της κεδφίας στην ενιαία τάπεζα. Όσν αφά την ευστότητα παατηύμε μια συνλική μείωση της ευστότητας για την ε νιαία τάπεζα, ιδίως ως πς τα ευστά διαθέσιμα πυ διατηεί η τάπεζα ως πσστό των καταθέσεων και τυ ενεγητικύ της πυ μειώθηκαν σχεδόν στ μισό σε σύγκιση με τα πσστά πυ διατηύσε η Τάπεζα Πειαιώς πιν την συγχώνευση. Η Πειαιώς πιν την συγχώνευση υπεέχει από άπψη πααγωγικότητας από τις δύ τάπεζες πυ εξαγόασε για τα έτη Μετά την συγχώνευση παατηύμε αύξηση πααγωγικότητας με εξαίεση τν δείκτη Καθαά Κέδη / Σύνλ εγαζμένων πίς μειώθηκε από 0,07 σε 0,03. Μείωση παατηείται και στην απτελεσματικότητα με τν δείκτη της Συνλικής Λειτυγικής Απτελεσματικότητας να διαμφώνεται σε 9,33% και τ πσστό των εξόδων πυ αφά τις ανελαστικές δαπάνες της τάπεζας να αυξάνεται σε σχέση με τν αντίστιχ δείκτη της μεμνωμένης εξαγάζυσας τάπεζας. Τέλς όπως μπύμε να συμπεάνυμε από τν Πίνακα 5 η νέα τάπεζα διατέχει μεγαλύτε πιστωτικό κίνδυν σε σύγκιση με την λειτυγία της Τάπεζας Πειαιώς όταν λειτυγύσε μεμνωμένα, ενώ παάλληλα μειώνεται η αξιπιστία και η ικανότητα της ενιαίας τάπεζας να αντιμετωπίζει τυς διάφυς κινδύνυς. 5

56 5..5 Συγχώνευση Εθνικής Τάπεζας και Alpha Τάπεζα Πίστεως Στις 3 κτωβίυ 2 έγινε μια ανακίνωση πυ πμήνυε την παγματπίηση της μεγαλύτεης συγχώνευσης όλων των επχών στην Ελλάδα ανάμεσα σε ελληνικές επιχειήσεις. Η Εθνική Τάπεζα της Ελλάδας, μεγαλύτεη ελληνική δημόσια τάπεζα και η Alpha Τάπεζα Πίστεως, η μεγαλύτεη ιδιωτική τάπεζα σχέδιαζαν να ενώσυν τις δυνάμεις τυς (Πίνακες 6, 7, 8 τυ Παατήματς 2). στόχς των διικήσεων των δύ ταπεζών ήταν η εξικνόμηση τυ κόστυς και η αύξηση των κεδών τυς. Συγκεκιμένα είχαν ανακινώσει ότι η συγχώνευση θα επέφεε εξικνόμηση κόστυς της τάξης των 2 εκατ. ευώ και νέες εγασίες της τάξης των 85 εκατ. ευώ μεταξύ τυ 22 και τυ 25. Η πεία των δύ ταπεζών από τ 997 ήταν ικανπιητική. Ως πς τυς δείκτες κεδφίας παατηύμε, από τυς αντίστιχυς Πίνακες των δύ ταπεζών, ότι η Εθνική Τάπεζα έχει μια πλύ καλή πεία διαχνικά με καλύτεη χνιά τ 999, ενώ τ 2 μετά την ακύωση της συγχώνευσης μειώνεται η κεδφία της. Τ ίδι έτς η κεδφία της Alpha Τάπεζας Πίστεως είναι αυξημένη σε σύγκιση με τα πηγύμενα χόνια, τ επόμεν έτς όμως μειώνεται και πάλι. ι δύ τάπεζες παυσιάζυν παόμια εικόνα για τυς υπόλιπυς δείκτες για τις αντίστιχες χνιές. Η συγχώνευση θα επέτεπε τ νέ όμιλ πυ θα δημιυγύνταν να αυξήσει τ μέγεθς και τ εύς των δαστηιτήτων στη διεθνή και ιδιαίτεα στην ευωπαϊκή αγά, όπυ ανταγωνισμός εντείνεται καθημεινά. Από την σκπιά τυ δημσίυ η συγχώνευση δημιυγύσε έναν «εθνικό πωταθλητή» και καθιστύσε λιγότε πιθανό τ ενδεχόμεν να γίνυν μεγαλύτεες τάπεζες της χώας λείες για ξένα συμφέντα. Επίσης ό,τι αχικά είχε παυσιαστεί ως κίνηση απμάκυνσης της Εθνικής από τ δημόσι τμέα, είχε αχίσει όλ και πεισσότε να φαντάζει ως συγκαλυμμένη πσπάθεια εθνικπίησης της Alpha. Μετά την συγχώνευση, η άμεση επένδυση τυ δημσίυ θα ανεχόταν μόλις σε 2,8% έναντι 5,5% των ιδιωτών πυ ελέγχυν την τάπεζα. Έμμεσα όμως τ δημόσι θα έλεγχε ένα επιπλέν 22,8%, μέσω της συμμετχής τυ σε δημόσιες επιχειήσεις και γανισμύς. Κατά την διάκεια των συνμιλιών και μετά την εμπειία των διευθυντικών στελεχών της Alpha με την χνβό διαδικασία ενπίησης της τάπεζας με την Ινική, διαπιστώθηκε ότι ήταν αδύνατη η πσέγγιση στα θέματα της λειτυγίας της νέας τάπεζας με καθαά ιδιωτικικνμικά κιτήια και της ιστιμίας των δύ μεών. Την 9η Ιανυάιυ 22 η Alpha ανακινώνει ότι υπχεώθηκε να διακόψει τις πσπάθειες της για την δημιυγία μαζί με την Εθνική 52

57 Τάπεζα, μνας νέας, μεγάλης καν καλύτεης ελληνικής τάπεζας ευωπαϊκύ μεγέθυς Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα Όπως μπύμε να παατηήσυμε στν Πίνακα τυ Παατήματς 2, όσν αφά την κεδφία των ταπεζών τα έτη πιν τις συγχωνεύσεις, μόν τέσσεις τάπεζες από αυτές πυ πχώησαν σε συγχωνεύσεις έχυν ROA μεγαλύτε από τν Μ. τυ δείκτη των ταπεζών πυ ανήκυν στην μάδα αναφάς με την Τάπεζα Εγασίας να έχει την υψηλότεη τιμή τυ δείκτη και την Τάπεζα της Μακεδνίας - Θάκης να έχει την χαμηλότεη τιμή. Μετά τις συγχωνεύσεις από τις πέντε ενιαίες τάπεζες πυ δημιυγήθηκαν ι τεις αύξησαν την κεδφία τυς με βάση τν δείκτη ROA, με την Εθνική Τάπεζα να σημειώνει την μεγαλύτεη αύξηση από 0,36% σε,37%, και ι δύ την μείωσαν με την μεγαλύτεη μείωση να σημειώνεται στην Τάπεζα Πειαιώς όπυ τ ROA από 2,4% σε 0,97%. Μετά την συγχώνευση μόν τεις από τις πέντε τάπεζες είχαν ROA πάνω από τν Μ. της μάδας αναφάς. Για τν δείκτη ROE η Τάπεζα Εγασίας είχε και πάλι τν μεγαλύτε δείκτη πιν την συγχώνευση και ι Τάπεζες της Μακεδνίας - Θάκης και της Κεντικής Ελλάδς είχαν τν χαμηλότε δείκτη για την ίδια πείδ. Από τις δέκα τάπεζες ι πέντε βίσκνταν πάνω από τ μέσ ό της μάδας αναφάς. Μετά την συγχώνευση ι τέσσεις από τις πέντε τάπεζες υπεείχαν κατά μέσ ό από την μάδα αναφάς, με την Εθνική Τάπεζα να αυξάνει τν δείκτη από 9,4% σε 26,93%. Την μεγαλύτεη κεδφία σύμφωνα με τν δείκτη της Χηματικνμικής Μόχλευσης πιν τις συγχωνεύσεις, την παατηύμε στην Τάπεζα Πειαιώς και στην EFG - Eurobank. Μόν τέσσεις τάπεζες βίσκνται κάτω από τ μέσ ό της μάδας αναφάς, ενώ για τα έτη μετά την συγχώνευση μόν δύ τάπεζες έχυν μεγαλύτεη κεδφία σε σύγκιση με αυτές πυ δεν έχυν συγχωνευτεί. Την χειότεη εικόνα και για τις δύ πειόδυς παυσιάζει η Εθνική Τάπεζα. Ως σύνλ για τυς τεις δείκτες κεδφίας παατηύμε πως μόν η Εθνική Τάπεζα και η Εγνατία Τάπεζα βελτιώνυν και τυς τεις δείκτες κεδφίας τυς, ενώ η Τάπεζα Πειαιώς και η Alpha Τάπεζα Πίστεως μειώνυν την κεδφία με βάση τ σύνλ των δεικτών. Εξετάζντας τν δείκτη ευστότητας Χηγήσεις / Καταθέσεις συμπεαίνυμε πως για τα χόνια πιν να παγματπιηθύν ι συγχωνεύσεις όλες ι τάπεζες βί 53

58 σκνταν κάτω από τ μέσ ό της μάδας αναφάς. Μετά τις συγχωνεύσεις μόν δύ τάπεζες μπόεσαν να διατηήσυν τ καλό επίπεδ ευστότητας. Συγκεκιμένα την υψηλότεη ευστότητα και για τις δύ πειόδυς διατηεί η Εθνική Τάπεζα, πυ δείκτης της συνεχίζει να είναι πλύ μικότες από τν αντίστιχ όλων των άλλων ταπεζών. δείκτης Σύνλ εγαζμένων / Υπκαταστήματα απτελεί ένδειξη για τ πόσ πααγωγικές ήταν ι τάπεζες. Όπως βλέπυμε στν Πίνακα τυ Παατήματς 2 καμία τάπεζα από αυτές πυ τελικά συγχωνεύτηκαν δεν είναι τόσ πααγωγική όσ ι τάπεζες πυ ανήκυν στην μάδα αναφάς. Η πι πααγωγική τάπεζα για τα έτη πιν τ κύμα των συγχωνεύσεων ήταν η Τάπεζα Μακεδνίας - Θάκης, η δεύτεη σε πααγωγικότητα τάπεζα ήταν η Ινική και την χειότεη θέση κατείχε η Εθνική Τάπεζα Ελλάδς. Μετά τις συγχωνεύσεις αν και πάλι καμία τάπεζα από αυτές πυ εξετάζυμε, δεν κατάφεε να φτάσει τ επίπεδ πααγωγικότητας των ταπεζών πυ δεν είχαν συγχωνευτεί ή εξαγαστεζ κατάφεαν στ σύνλ τυς να βελτιώσυν την πααγωγικότητα τυς. Η Εθνική εξακλυθεί να θεωείται ως η πι μη πααγωγική τάπεζα και την καλύτεη επίδση την έχει τώα η Τάπεζα Πειαιώς, η πία βίσκεται κντά στν μέσ ό τυ δείκτη των ταπεζών της μάδας α ναφάς. Ως πς την απτελεσματικότητα των ταπεζών για την πείδ πιν τις συγχωνεύσεις την κυίαχη θέση έχει η Τάπεζα Εγασίας με τν δείκτη της Συνλικής Λειτυγικής Απτελεσματικότητας να διαμφώνεται σε 47,8%. Μόν δύ τάπεζες βίσκνται σε χειότεη θέση από την μάδα αναφάς για την ίδια πείδ, ενώ μετά τις συγχωνεύσεις μόν η Τάπεζα Πειαιώς ξεπενάει τν Μ. τυ πσστύ της Συνλικής Λειτυγικής Απτελεσματικότητας της μάδας αναφάς. Πι απτελεσματική τάπεζα για αυτήν την πείδ αναδεικνύεται η Alpha Τάπεζα Πίστεως. Λιγότε αξιόπιστη και ως η τάπεζα με την μικότεη ικανότητα να αντεπεξέχεται στυς διάφυς κινδύνυς αναδεικνύεται η Εθνική Τάπεζα και για τις δύ πειόδυς, πιν και μετά την συγχώνευση. Για την πώτη πείδ μόν για τεις τάπεζες ήταν δείκτης της Κεφαλαιακής Επάκειας ψηλότες από τν μέσ ό των ταπεζών της μάδας αναφάς. Για τις δύ από αυτές την πείδ μετά την συγχώνευση μειώθηκε κάτω από τν μέσ ό των ταπεζών πυ δεν έχυν ακόμη συγχωνευτεί. Η μεγαλύτεη μείωση παυσιάστηκε στν δείκτη της Τάπεζας Πειαιώς πυ από 7,2% έπεσε σε 8,57% ενώ η μεγαλύτεη αύξηση σημειώθηκε κατά 54

59 μέσ ό στην Εγνατία Τάπεζα, όπυ από 8,35% έφτασε σε 2,58% και απτελύσε την μναδική τάπεζα πυ είχε δείκτη Κεφαλαιακής Επάκειας μεγαλύτε από τν μέσ ό τυ δείκτη της μάδας αναφάς για τα έτη μετά τις συγχωνεύσεις. 5.2 Μέθδς των event studies Στ σημεί αυτό θα μελετήσυμε την αντίδαση της χηματπιστωτικής αγάς στην ανακίνωση των συγχωνεύσεων και των εξαγών με την μέθδ των event studies. Θα αναλύσυμε τις τιμές των μετχών της εξαγαζόμενης και της εξαγάζυσας τάπεζας για μια χνική πείδ πιν και μετά την ημέα της ανακίνωσης της συγχώνευσης. Η ημέα της ανακίνωσης είναι η πώτη ημέα πυ η πληφία για την επικείμενη συγχώνευση έγινε γνωστή στ ευύ κινό. Η μελέτη μας έχει ως επίκεντ τις συγχωνεύσεις EFG - Eurobank με την Τάπεζα Εγασίας, Τάπεζα Πειαιώς με τις Τάπεζες Χίυ και Μακεδνίας - Θάκης και τέλς την συγχώνευση της Alpha Τάπεζας Πίστεως με την Ινική Τάπεζα5. Για την διεξαγωγή των event studies θα χησιμπιήσυμε τ μντέλ αγάς: Κβ =«+/?Λκ +%0λ όπυ R t είναι η απόδση της μετχής j τν χόν t και RMt είναι η απόδση τυ Ταπεζικύ Δείκτη τν χόν t. Με την εφαμγή της μεθόδυ παλινδόμησης OLS εκτιμύμε τις πααμέτυς α και β, για κάθε μετχή j για μια χνική πείδ 25 ημεών πιν την ανακίνωση της συγχώνευσης. Με βάση τις εκτιμώμενες πααμέτυς αι και /λ υπλγίζυμε τις πσδκώμενες απδόσεις (expected returns) της μετχής RJt για όλη τη διάκεια τυ event window. υπλγισμός των πσδκώμενων απδόσεων Rβ γίνεται με βάση την εξίσωση: RJt=aj+^RMt (2) 5 Η εξέταση της συγχώνευσης μεταξύ της Τάπεζας Κεντικής Ελλάδς και της Εγνατίας Τάπεζας δεν είναι εφικτή με την μέθδ των event studies, διότι η Τάπεζα της Εγνατίας εισήχθη στ Χ.Α.Α αμέσως μετά την συγχώνευση έτσι ώστε να μην μπύμε να έχυμε στιχεία για τις τιμές των μετχών πιν την εξεταζόμενη συγχώνευση. 55

60 ι υπεβάλλυσες απδόσεις (abnormal returns) της μετχής j υπλγίζνται αφαιώντας την πσδκώμενη απόδση της μετχής R t από την παατηύμενη απόδση της μετχής Rji: ARjt=Rjt-Rjt (3) To event window πυ χησιμπιύμε είναι Τ = 40 ημέες (-20, +20), όπυ t = 0 συμβλίζει την ημέα της ανακίνωσης των συγχωνεύσεων. Η μέα της ανακίνωσης των συγχωνεύσεων επιλέχτηκε από τν ημεήσι και εβδμαδιαί Τύπ (Πίνακας 23), καθώς επίσης τα ικνμικά στιχεία πέχνται από τα στιχεία των ταπεζών. To event window πυ επιλέξαμε, 20 ημέες πιν και 20 ημέες μετά την ανακίνωση, διευκλύνει την μελέτη πιθανών διαεύσεων πληφιών πιν και των πιθανών αντιδάσεων μετά την ανακίνωση των συγχωνεύσεων. Στα Γαφήματα - 4 παυσιάζνται ι Υπεβάλλυσες Απδόσεις (Abnormal Returns - ARs) για τις τέσσεις συγχωνεύσεις πυ εξετάζυμε. Στ παακάτω γάφημα (Γάφημα ) παυσιάζνται τα ARs των ταπεζών Eurobank και Ergasias. Στν ιζόντι άξνα παυσιάζεται τ χνικό διάστημα πιν και μετά της ανακίνωσης της συγχώνευσης (η ανακίνωση παγματπιήθηκε στ σημεί 0). Παατηύμε ότι για την Eurobank υπήξε αύξηση τυ AR για τις επόμενες μέες μετά την ανακίνωση αλλά η γενικότεη πεία (τάση) δεν επηεάστηκε. Παέμεινε γενικότεα σταθεή στ επίπεδ 0,04 στ χνικό πεδί πυ εξετάζυμε. Αντιθέτως η Ergasias παυσιάζει μια πλύ μεγάλη μεταβλητότητα στις ημεήσιες μεταβλές πιν, αλλά κυίως, μετά την ανακίνωση της συγχώνευσης. Ενώ στ δεκαήμε πυ πηγήθηκε από την ανακίνωση υπήξαν έντνες αυξητικές τάσεις, τ δεκαήμε μετά υπήξε πτωτική τάση και μάλιστα στις πέντε μέες υπήχε ανητική απόδση. Χαακτηιστικό είναι ότι και ι δύ τάπεζες σημείωσαν άνδ την ημέα της ανακίνωσης. 56

61 ΓΡΑΦΗΜΑ EFG EUROBANK-ERGASIAS event window EUROBANK----- ERGASIAS Στ παακάτω γάφημα (Γάφημα 2) παυσιάζνται τα ARs των ταπεζών Πειαιώς και Μακεδνίας-Θάκης. Όπως και πιν, και ι δύ τάπεζες σημείωσαν άνδ την ημέα της ανακίνωσης. Ωστόσ δεν φαίνεται η ανακίνωση της συγχώνευσης να πκάλεσε και μεσπόθεσμες μεταβλές στα ARs. Συγκεκιμένα, σε όλη την εξεταζόμενη πείδ η Πειαιώς παυσιάζει σχετικά μική ημεήσια μεταβλητότητα (παατηήστε την κλίμακα τυ κάθετυ άξνα) γύω από τ 0,25. ΓΡΑΦΗΜΑ 2 ΠΕΙΡΑΙΩΣ - ΜΑΚΕΔΝΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ----- ΜΑΚΕΔΝΙΑΣ 57

62 Στ παακάτω γάφημα (Γάφημα 3) παυσιάζνται τα ARs των ταπεζών Πειαιώς και Χίυ. Την ημέα της ανακίνωσης πεί συγχώνευσης υπήξε μια (σχεδόν αμελητέα) αύξηση των ARs και των δύ ταπεζών. Μετά την ανακίνωση η Τάπεζα Χίυ κινείται σε ελαφώς υψηλότεα επίπεδα με πιν και δεν φαίνεται να επηεάζεται από την ανακίνωση της συγχώνευσης. Αντιθέτως η Πειαιώς ενώ παυσίαζε πλύ έντνη μεταβλητότητα σε ημεήσια βάση πιν από την ανακίνωση της συγχώνευσης (αχή τυ γαφήματς), διαπιστώνυμε ότι η ανακίνωση συνέβαλε ώστε να υπάχυν μικές ημεήσιες διακυμάνσεις (αν και με ανητικό AR) για τ δεκαήμε πυ ακλύθησε από την ανακίνωση. Ενδεχμένως να υπήχε αβεβαιότητα για τν εάν τελικά η τάπεζα θα πχωύσε στην συγχώνευση η όχι. Η υπόθεση αυτή ενισχύεται εάν παατηήσει κανείς στ διάγαμμα ότι κατά την πείδ -7 έως +2 ι δύ δείκτες φαίνεται να έχυν συντελεστή συσχέτισης κντά στη μνάδα, κάτι πυ δεν συμβαίνει στ υπόλιπ χνικό διάστημα (-20 έως -7 και +3 έως +20). Θεωύμε ότι μπεί να απτελεί ένδειξη ότι η αγά γνώιζε μια εβδμάδα νωίτεα από την ανακίνωση, ότι θα υπήχε κινό μέλλν των δύ ταπεζών, γεγνός πυ φαίνεται να ξεχάστηκε μόλις δέκα μέες μετά. ΓΡΑΦΗΜΑ 3 ΠΕΙΡΑΙΩΣ -XIOSBANK Στ Γάφημα 4 τα ζεύγη των παατηήσεων πυ χησιμπιήθηκαν ώστε να δημιυγηθεί τ πααπάνω γάφημα φαίνεται να είναι σχεδόν πλήως εναμνισμένα (συντελεστής συσχέτισης κντά στη μνάδα) και είναι πιθανό να ακλυθύν κά 58

63 πια τίτη μετχή ή δείκτη (π.χ. τν γενικό δείκτη τυ χηματιστηίυ). Η ανακίνωση της συγχώνευσης και πάλι πκαλεί μική (ημεήσια) αύξηση. Στ δεκαήμε πυ ακλυθεί ι τιμές δείχνυν εντνότεη ημεήσια μεταβλητότητα από ότι στ πηγύμεν χνικό διάστημα. Δεδμένυ της εναμόνισης των τιμών είναι δύσκλ να υπάξυν ασφαλή συμπεάσματα. ΓΡΑΦΗΜΑ 4 ALPHA - ΙΝΙΚΗ Γενικότεα την ημέα της ανακίνωσης (t = 0) όπως μπύμε να παατηήσυμε σύμφωνα με τα γαφήματα, καταλήγυμε στ συμπέασμα ότι υπάχει μια μική, αλλά ασήμαντη, ένδειξη για την επιή των ανακινώσεων στις απδόσεις των μετχών και κατά επέκταση στην συμπειφά πυ εκδηλώνεται από την χηματπιστωτική αγά, γεγνός πυ μας καθιστά επιφυλακτικύς στ να υπστηίζυμε ότι η αγά αναμένει καλύτεη απόδση των ταπεζών λόγω των συγχωνεύσεων ( Pilloff 996). 59

64 6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην παύσα μελέτη επιχειήσαμε μια ανάλυση των πι σημαντικών συγχωνεύσεων πυ παγματπιήθηκαν στν ελληνικό ταπεζικό τμέα την χνική πείδ Επικεντωθήκαμε στις εγχώιες μόν εξαγές και συγχωνεύσεις πυ παγματπιήθηκαν μεταξύ ελληνικών ταπεζών. Η εξέταση των επιπτώσεων των συγχωνεύσεων και εξαγών απτελεί σημαντικό πεδί έευνας δεδμένυ ότι τα τελευταία χόνια τ φαινόμεν αυτό έχει πάει τεάστιες διαστάσεις και επιπλέν υπστηίζεται ότι η τάση αυτή θα ενταθεί πεισσότε στ μέλλν. Για την μελέτη μας χησιμπιήσαμε δύ μεθόδυς, την μέθδ της επίδσης της λειτυγίας των ταπεζών (operating performance) και την μέθδ των event studies. Για την πώτη μέθδ τ δείγμα μας πειλαμβάνει δεκατέσσεις τάπεζες από τις πίες ι δέκα πχώησαν σε εξαγές και συγχωνεύσεις, ενώ ι υπόλιπες δεν συμμετείχαν σε τέτιυ είδυς συμφωνίες. Για την δεύτεη μέθδ τ δείγμα μας πειλαμβάνει εφτά τάπεζες και διεξάγυμε την μελέτη τεσσάων συγχωνεύσεων. Η μελέτη της συγχώνευσης της Τάπεζας Κεντικής Ελλάδς με την Εγνατία Τάπεζα δεν ήταν δυνατή με την συγκεκιμένη μέθδ πυ ακλυθήσαμε, διότι η τελευταία εισήχθη στ Χ.Α.Α μετά την συγχώνευση της με την πώτη. Εξαιτίας τυ μικύ δείγματς, η δυνατότητα της εξαγωγής γενικευμένων συμπεασμάτων είναι ακετά πειισμένη. Εντύτις, η ανάλυση των χηματικνμικών δεικτών, για τις πέντε συγχωνεύσεις πυ εξετάζυμε, καταλήγει σε ενδιαφέντα συμπεάσματα τα πία συμφωνύν με τα απτελέσματα παόμιων μελετών πυ έχυν διεξαχθεί για τν ελληνικό αλλά και για τν διεθνές ταπεζικό κλάδ. Στις πεισσότεες πειπτώσεις συγχωνεύσεων η τάπεζα πυ έκανε την εξαγά βισκόταν σε καλύτεη θέση από την εξαγαζόμενη τάπεζα ως πς την κεδφία, ενώ αντίθετα η τελευταία πλενεκτύσε ως πς τ επίπεδ της ευστότητας για τα έτη πιν την συγχώνευση. Τ μεγάλ αυτό κύμα συγχωνεύσεων και εξαγών ευνόησε ιδιαίτεα την πααγωγικότητα των ελληνικών ταπεζών. Σε όλες τις τάπεζες πυ μελετήσαμε παατηείται αύξηση της πααγωγικότητας (Cornett - Tehranian,992), αν και καμία δεν κατάφεε τελικά να ξεπεάσει τν μέσ ό των ταπεζών της μάδας αναφάς, δηλαδή των ταπεζών πυ δεν έχυν πχωήσει σε τέτιυ είδυς διαδικασίες. Για την ενιαία τάπεζα πυ δημιυγήθηκε μετά τις συγχωνεύσεις δεν μπύμε να συμπεάνυμε ότι μπόεσε τελικά να βελτιώσει τα υπόλιπα πεδία σύγκισης πυ εξετάσαμε, με εξαίεση μόν δύ τάπεζες πυ αύξησαν κατά ένα μικό πσστό την κεδφία 60

65 τυς (Pilloff 996, Chamberlain 998). Η εφαμγή της μεθόδυ των event studies μας δηγεί να συνάγυμε τ συμπέασμα ότι η χηματπιστωτική αγά δεν αναμένει από τις συγχωνεύσεις πυ λαμβάνυν χώα στν ταπεζικό χώ να απφέυν σημαντικά κέδη. Τα πααπάνω συμπεάσματα μας συμφωνύν με τα συμπεάσματα στα πία είχε καταλήξει Pilloff (996) και ι Housn - Ryngaert (994), ενώ έχνται σε αντίθεση με την μελέτη των Lepetit - Patry - Rous (22) και των Beitel - Schiereck - Wahrenburg (22), ι πίι ισχυίζνται ότι ως σύνλ ι συγχωνεύσεις και εξαγές στν Ευωπαϊκό ταπεζικό τμέα δηγύν σε σημαντική αύξηση της αξίας. Συγκίνντας τα συμπεάσματα μας με τα αντίστιχα άλλων μελετών θα πέπει να λάβυμε υπόψη τις δμικές διαφές μεταξύ των διαφόων χωών στ νμικό πλαίσι και στην εταιική διακυβένηση των ταπεζών. Φυσικά στ σημεί αυτό, όσν αφά τα δικά μας ευήματα, θα πέπει να τνίσυμε τ ότι η πείδς κατά την πία ανακινώθηκαν ι συγχωνεύσεις πυ απτελύν τ αντικείμεν μελέτης μας απτελύσε μια πείδ ιδιαίτεα ανδική για τ ελληνικό χηματιστήι. Τ γεγνός αυτό επηέασε την πεία των μετχών πυ εξετάζυμε, εφόσν ι επενδυτές αδιαφόησαν για τα ικνμικά μεγέθη τα πία δημσιεύτηκαν από τις τάπεζες και δεν επηέασαν τις επενδυτικές τυς κινήσεις. Ενδιαφέν, τέλς θα είχε για μελλντικές μελέτες η ανάλυση συγχωνεύσεων και εξαγών στν ελληνικό ταπεζικό τμέα για ένα μεγαλύτε χνικό διάστημα και ι πίες θα συμπειλάμβαναν έναν μεγαλύτε αιθμό εξεταζόμενων πειπτώσεων. 6

66 ΒΙΒΛΙΓΡΑΦΙΑ Akhavein.J.D - Berger.A.N - Humprey.D.B, The effects of Megamergers on Efficiency and Prices: Evidence from a Bank Profit Function, Review of Industrial Organization 2, 997, pp Amihud.Y - Miller.G, Bank mergers & acquisitions, 998, Kluwer academic publishers. Annual Report 20, European Central Bank (ECB) Athanassopoulos.A.D, Service quality and operating efficiency synergies for management control in the provision of financial services: Evidence from Greek bank branches, European Journal of Operational Research 98,997, pp Bank Mergers: Creating Value or Destroying Competition?, Federal Reserve Bank of Dallas, Third Quarter 998. Baradwaj.B.G - Fraser.D.R - Furtado.E.P.H, Hostile Bank Takeover Offers: Analysis and Implications, Journal of Banking and Finance, vol. 4 (December 990), pp Becher. D A, The valuation effects of bank mergers. Journal of Corporate Finance 6, 20, pp Beiteil.P - Schiereck.D, Value creation at the ongoing consolidation of European banking market. Institute for Mergers & Acquisitions (IMA), Working Paper no. 05/0,2. Beitel.P - Schiereck.D - Wahrenburg.M, Explaining the M&A success in European bank mergers and acquisitions. Institute for Mergers & Acquisitions (IMA), Working Paper,

67 Berger. A N, The efficiency effects of bank mergers and acquisitions: A preliminary look at the 990s data, Kluwer Academic Publishers, 998. Berger.A.N - Humphrey.D.B, Efficiency of financial institutions: International survey and directions for future research, European Journal of Operational Research 98, 997, pp Berger.A.N - Humphrey.D.B, Megamergers in Banking and the Use of Cost Efficiency as an Antitrust Defense, Antitrust Bulletin, vol. 37 (992), pp Berger.A.N - Mester.L.J, Efficiency and productivity change in the U.S commercial banking industry: A comparison of the 980s and 990s, Federal Reserve Bank of Philadelphia, Working Paper no. 97-5, May 997. Bikker.A.J, Efficiency in the European banking industry: an explorary analysis rank countries, DNB Staff Reports no. 42,999, De Nederlandsche Bank, Amsterdam. Bikker.A.J - Haaf.K, Competition, Concentration and their relationship: An empirical analysis of the banking industry, De Nederlandsche Bank, July 2. Bikker.A.J - Groaneveld.J.M, Competition and Concentration in the EU banking industry, Kretit und Kapital, Heft /20, seiten Boot.A.W.A, Restructuring in the banking industry with implications for Europe, EIB Papers vol.8, no.l, 23. Chamberlain. S, The effect of bank ownership changes on subsidiary level earnings, Kluwer Academic Publishers,

68 Chrispoulos.D.K - Tsionas.E.G - Lolos.S.E.G, The performance of the Greek banking system in view of the EMU. results from a non - parametric approach. Economic Modelling 20, 23, pp Cornett.M.M - De.S, Common Sck Returns in Corporate Takeover Bids: Evidence from Interstate Bank Mergers, Journal of Banking and Finance, vol. 5 (April 99), pp Cornett.M.M - Tehranian.H, Changes in Corporate Performance Associated with Bank Acquisitions, Journal of Financial Economics, vol. 3 (April 992), pp De Young.R, Determinants of cost efficiencies in bank mergers. Federal Reserve Bulletin, 994. Deloitte&Touche, Εξαγές και συγχωνεύσεις στην Ελλάόα, 22, εκδόσεις Κέκυα. DeLong.G.L, Sckholder gains from focusing versus diversifying bank mergers, 999, Zicklin School of Business, Department of Economics and Finance: Finance Publication. Dunis.C.L - Klein.T, Analyzing mergers and acquisitions in European financial services: An application of real options. Centre for International Banking, Economics and Finance (CIBEF) Working Paper, September 20. Fridolfsson.S.O - Stennek.J, Why Event Studies Do Not Detect Anti - Competitive Mergers, The Research Institute Of Industrial Economics (IUI) Working Paper no. 542, 20. Fridson.M.S, Financial Statement Analysis: A practitioner s guide, Second Edition, 995, John Wiley & Sons Inc. 64

69 Gibson.H.C - Boyer.P.A, Financial Statement Analysis, 979, CBI Publishing Company INC. Gibson.D.H - Δεμέναγας.Ν.Α, ανταγωνισμός στ ελληνικό ταπεζικό σύστημα: Εμπειική μελέτη για την πείδ , Τάπεζα της Ελλάδς, ικνμικό Δελτί 9, 7 / 22. Groppelli.A.A- Nikbakht.E, Χηματικνμική, 999, εκδόσεις Κλειδάιθμς. Hawawini.G.A - Swary.I, Mergers and Acquisitions in the US Banking Industry: Evidence from the Capital Markets, New York. North Holland, 990. Housn.J.F - Ryngaert.M.D, The overall gains from large bank mergers. Journal of Banking and Finance 8, vol. 6, 994, p.pi Huizinga.HP - Nelissen.J.H.M - Vennet.R.V, Efficiency effects of bank mergers and acquisitions in Europe, Universeit Gent - Faculteit Economie en Bedrijfskunde Working Paper 06 / 2, 2. Impact of mergers and acquisitions on jobs, staff representatives and their unions, INE / OTOE, 20. Johnson. J.H, Bank mergers, acquisitions& strategic alliances, 995, Irwin. Lepetit.L - Patry.S - Rous.P, Diversification versus specialization: An event study of M&As in the European banking industry. University of Birmingham Discussion paper March 22. Miller.S.M - Noulas.A.G, The technical efficiency of large bank production. Journal of Banking & Finance 20, 996, pp Molyneux.P, Increasing concentration and competition in European banking: The end of Anti - trust?, EIB Papersl999, vol. 4, no., European Investment Bank. 65

70 Molyneux.P - Casu.B, A comparative study of efficiency in European banking. Center for Financial Institutions Working Papers no. - 7,20, University of Pennsylvania. Molyneux.P - Lloyd - Williams.D M - Thornn.J, Competitive conditions in European banking, Journal of Banking and Finance 8, 994, pp Neely.W.P, Banking Acquisitions: Acquirer and Target Shareholder Returns, Financial Management, vol. 6 (Winter 987), pp Neven.D - Roller.L.H, An aggregate structural model of competition in European banking industry. International Journal of Industrial Organization 7, 999, pp Noulas.A.G, Productivity growth in the Hellenic banking industry: state versus private banks. Applied Financial Economics, 997, no. 7, pp Penas.M.F - Unal.H, Too - Big - To - Fail gains in bank mergers: Evidence from the bond markets, University of Maryland, 2. Piloff.S.J, Performance Changes and Shareholder Wealth Creation Associated with mergers of Publicly Traded Banking Institutions, Journal of Money Credit and Banking 28, 996, pp Piloff.S.J - Sanmero.A, Ihe value effects of bank mergers and acquisitions, Kluwer Academic Publishers, 998. Pring.M.J, Technical analysis explained: An illustrated guide for the invesr, McGraw - Hill Book Company,

71 Punt.L.W - M.C.J van Rooij, The profit - structure relationship, efficiency and mergers in European banking industry: An empirical assessment, 999, Research Memorandum WO&E no Rhodes. A S, A summary of mergers performance studies in banking, , and an assessment of Operating Performance and Event Study Methodologies, 994, Federal Reserve Bulletin. Rhodes. A S, Efficiency effects of Horizontal (In Market) Bank Mergers (993), Federal Reserve Bulletin, 994. Rose.P.S, The impact of mergers in Banking: Evidence from a Nationwide Sample of Federally Chartered Banks, Journal of Economics and Business 39, 987, pp Solanes.J.G - Penarrubia.D, Economic integration and banking mergers strategies. International Economics and Finance, Working Paper 22, FEDEA. Spathis.T.Ch. - Kosmidou.V.K, Euro and Profitability of Greek Banks, 20, European Research Studies, vol 3, Iss. (3-4), pp Spathis.T.Ch - Kosmidou.V.K - Doumpos.M, Assessing profitability facrs in the Greek banking system: A multicriteria methodology, 22, International Transactions in Operational Research, 9, pp Sudarsanam.S, The essence of mergers and acquisitions, 995, Prentice Hall. The Impact of Mergers and Acquisitions in the Banking and Insurance Secr, INE / OTOE 20. Thompson.J.L, Efficacy of Bank Mergers: What we know? (A survey of evidence). Working Papers CEBEF

72 Thompson.J.L, Horizontal Bank Mergers: Issues and Evidence, Working Papers CIBEF 999. Thompson.R, Empirical Methods of Event Studies in Corporate Finance, in Handbooks in Operations Research and Management Science: Finance Volume 9, Elsevier 995. Wesn. J.F - Brigham.E.F, Βασικές αχές της χηματικνμικής διαχείισης και πλιτικής, 986, εκδόσεις Παπαζήση. Wagenvoort.R - Schure.P, Who are Europe s efficient bankers?, EIB Papers, Vol. 4, No, 999. Αδαμίδης.Α.Λ, Ανάλυση Χηματικνμικών καταστάσεων, 998, εκδόσεις University Studio Press Αλεξάκης.Π. - Πετάκης.Π, Τ ελληνικό χηματπιστωτικό σύστημα κάτω από τις εσωτεικές, τις κιντικές και τις άλλες διεθνής εξελίξεις, 990, εκδόσεις Παπαζήση. Βαμβάκας.Ε, Ταπεζικό σύστημα - Πεία πς τ λιγπώλι. ικνμικά χνικά. Τεύχς 2, 23. Βύβαχης.Α. - Δυλτσινός.Δ., Κεφάλαι Πώτ: Εκσυγχνισμός, θεσμικό πλαίσι λειτυγίας και όι ανταγωνισμύ στ ταπεζικό σύστημα, 997, ΙΝΕ/ΤΕ. Γεωγακπύλυ.Β.Ν, Εξαγές και συγχωνεύσεις: Έννια, βασικές διαστάσεις και συνέπειες για την απασχόληση και τις εγασιακές σχέσεις, 20, ΙΝΕ/ΤΕ. Γεωγιάδης.Ν.Η, Super Sck: Η καλύτεη επενδυτική επιλγή και πώς να την διακίνετε, 2, εκδόσεις Metapublications. 68

73 Γκότσς.Χ., Η νέα ταπεζική νμθεσία κάτω από τ πίσμα των διεθνών και κιντικών εξελίξεων. Ένωση Ελληνικών Ταπεζών. Δελής.Κ, Εξαγές και συγχωνεύσεις στν ταπεζικό τμέα, Τάσεις, /20. Ζαββός.Γ, Η ταπεζική πλιτική της ΕΚ εν όψει τυ 992, 989, Ένωση Ελληνικών Ταπεζών. Η πεία για την ικνμική και Νμισματική Ένωση και η πσαμγή των ικνμικών μνάδων, 22, ΙΝΕ / ΤΕ. Θεωδωόπυλς.Θ.Ε, Χηματιστηιακές επενδύσεις: Ανάπτυξη και εφαμγή επενδυτικής στατηγικής στ χηματιστήι, 999, εκδόσεις ΑΘ.Σταμύλης. Κλαδική Μελέτη: Χηματπιστωτικά εγαλεία - πϊόντα, leap, Δεκέμβις 20, Αθήνα. Καπόπυλς.Π - Σιώκη.Φ, Δμή Αγάς, Συγκέντωση και Απδτικότητα στ Ευωπαϊκό Ταπεζικό Σύστημα: Μια ικνμετική Διεεύνηση, 22, Ένωση Ελληνικών Ταπεζών. Καατζάς.Θ., Ελληνική ικνμία και ταπεζικό σύστημα στην επχή τυ ευώ, 2, Ένωση Ελληνικών Ταπεζών. Λιδωίκης.Α, ι ελληνικές τάπεζες μπστά σε νέες πκλήσεις, ικνμικά Χνικά, Ιανυάις - Φεβυάις 23, σελ Μητσιόπυλς.Γ.Θ, Σύγχνες χηματικνμικές αγές και πϊόντα, 997, εκδόσεις Ipirotiki Publications. Νιάχς.Α.Ν, Χηματικνμική ανάλυση λγιστικών καταστάσεων, 994, εκδόσεις Α. Σταμύλη. 69

74 Νύλας.Α.Γ., Κεδφία καν απτελεσματνκότητα των ελληνικών ταπεζών ( ), 999, Ένωση Ελληνικών Ταπεζών. Νύλας.Α.Γ., Χήμα και Τάπεζες, 20, εκδόσεις Πανεπιστήμι Μακεδνίας. Παπαδήμς.Λ., Τ ευώ, η ελληνική ικνμία και τ ταπεζικό σύστημα,2, Ένωση Ελληνικών Ταπεζών. Παπύλιας.Γ, Επενδύσεις: Διίκηση και Ανάλυση, 997, εκδότης Γεώγις Παπύλιας. Πβόπυλς.Γ. - Καπόπυλς.Π., Η δυναμική τυ χηματικνμικύ συστήματς, 2, εκδόσεις Κιτική Στυνάας.Γ., Ευώ: Πκλήσεις και Ππτικές για την Ευωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα, 2, Ένωση Ελληνικών Ταπεζών. Τάπεζα της Ελλάδς, Έκθεση τυ Διικητή για τ έτς 22, 23. Τάπεζα της Ελλάδς, ικνμικό Δελτί 8, 2 / 2. Τσακλάγκανς.Α.Α, Χηματδότηση και αξιλόγηση επενδύσεων III, 996, εκδόσεις Αδελφί Κυιακίδη. Φίλις.Β.Φ, Η ικνμική των ταπεζικών επιχειήσεων, 994, εκδόσεις Interbooks. Χαδυβέλης.Γ, Συγχωνεύσεις - Εξαγές και ι ελληνικές τάπεζες. Τάσεις, /

75 Πειδικά - Εφημείδες - Αγγελιφός, 6/9/ 23 - Τ Βήμα, 30 / 3 / 23 - ικνμικά χνικά. Τεύχς 9, Ιανυάις - Φεβυάις 23 - ικνμικός Ταχυδόμς, Φ. (2383), / 20 - ικνμικός Ταχυδόμς, Φ. 4 (2396), 4 / 20 - ικνμικός Ταχυδόμς, Φ.43, 0 / 22 Διαδικτυακί Τόπι www. combank. gr www,economics.gr 7

76 www. naftemporiki, gr www. presspoint. gr 72

77 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΑΣ : Μείδια αγάς πυ κατείχαν ι τάπεζες σε ισμένα έτη (με βάση τ σύνλ τυ ενεγητικύ). ΠΙΝΑΚΑΣ 2α: Εξαγές και συγχωνεύσεις ταπεζών στην Ελλάδα την πείδ ΠΙΝΑΚΑΣ 2β: Εξαγές και συγχωνεύσεις ταπεζών στην Ελλάδα ΠΙΝΑΚΑΣ 2γ: Ιδιωτικπιήσεις πειόδυ ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Μέγεθς καταστημάτων και πυκνότητα ATMs. ΠΙΝΑΚΑΣ 4: Μείδι αγάς των 5 μεγαλύτεων ταπεζών. ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Απτελέσματα χήσεως ταπεζών (ως πσστό % τυ μέσυ ενεγητικύ). ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Βασικά μεγέθη ισλγισμύ ελληνικών εμπικών ταπεζών (ως πσστό % τυ ενεγητικύ).

78 ΠΙΝΑΚΑΣ Τα μείδια αγάς πυ κατείχαν ι τάπεζες σε ισμένα έτη (με βάση τ σύνλ τυ ενεγητικύ) ΤΡΑΠΕΖΕΣ Κατάταξη % Κατάταξη % Κατάταξη % Κατάταξη % Κατάταξη % Κατάταξη % Εθνική 4,6 42,3 3,2 3,4 3, 30,0 Αγτική 2 6,6 2 2,2 2 4,2 2 3,3 3,6 4 0,9 Εμπική 3 2,0 3 0,5 3 0,8 4 0,6 4 0,9 3,0 Εθνική Κτηματική 4 8, 4 7,0 5 8,4 5 8, Ινική 5 5,3 7 4,6 6 6,4 6 7, 7 4,8 ΕΤΒΑ 6 4,7 6 5,6 7 5,8 9 2, 9 2,2 7 2, Alpha Bank 7 4,6 5 6,2 4 8,4 3,0 2 4, 2 9,8 Γενική 8 2,0 9,4 9,3 2,3 2,6 8,5 ΕΤΕΒΑ 9,6 3 0,6 22 0,4 5 0,6 4,2 0 0,9 Εγασίας 0,0 8 3, 8 4, 7 4,5 6 5,2 Τάπεζα Επενδύσεων 0,6 Κήτης 2 0,6 0,3,3,3 Αθηνών 3 0,3 20 0,3 8 0,4 20 0,4 Πειαιώς 4 0,3 7 0,4 6 0,6 4,0 8 3,7 6 7,9 Μακεδνίας - Θάκης 5 0,3,0 0,3 0,6 0 2,0 Εθνική Στεγαστική 6 0,2 9 0,3 9 0,4 Αττικής 7 0,2 2 0,3 20 0,4 8 0,4 5 0,8 0 0,9 Κεντικής 8 0,0 5 0,4 7 0,5 7 0,5 Ελλάδς Eurobank 2 0,6 2, 8 2,2 5 6,2 5 0,8 Τάπεζα 4 0,5 3 0,8 3,,6 Χίυ Interbank 6 0,4 4 0,7 Credit Lyonnais 8 0,4 5 0,6 2 0,2 Crece Εγνατία 22 0,2 2 0,4 9 0,4 3,3 9,2 Δωική 23 0,2 24 0,2 22 0,2 8 0,4 4 0,6 Ευωπαϊκή Λαϊκή 24 0, 23 0,3 6 0,6 6 0,7 3 0,8 Aspis Bank 25 0, 25 0, 23 0,2 7 0,5 5 0,4 Novabank 0 0,9 Ελληνική Τάπεζα 6 0, Επενδύσεων Unitbank 7 0,02 Citibank Shipping Bank 8 0,02 Σημείωση:... : Δεν υπάχει διαθέσιμ στιχεί : Η τάπεζα δεν υπάχει ως ξεχωιστή ντότητα Πηγή : Gibson - Δεμεναγας

79 ΠΙΝΑΚΑΣ 2α Εξαγές και συγχωνεύσεις ταπεζών στην Ελλάδα την πείδ ΈΤΣ ΑΓΡΑΣΤΡΙΑ 998 Πειαιώς ΑΠΚΤΗΘΕΙΣΑ Credit Lyonnais Hellas 999 Εθνική Eurobank Εγνατία ΕΚΤΕ Αθηνών Κήτης Κεντικής Ελλάδς Τέλεσις Χηματ/ιακή Δωική Πειαιώς Nat.Westminster (δίκτυ Ελλάδς) 20 Πειαιώς Alpha Πίστεως Eurobank Μακεδνίας - Θάκης Χίυ Ινική Εγασίας 2 Μάφιν ΑΕΠΕΥ Πειαιώς Πειαιώς Prime ΕΤΒΑ 22 Eurobank Ergasias Τέλεσις Επενδύσεων Πηγή: Τάπεζα της Ελλάδς ΠΙΝΑΚΑΣ 2β Εξαγές και συγχωνεύσεις στην Ελλάδα Εξαγές και συγχωνεύσεις (σύνλ) Μεταξύ ταπεζών τυ Δημσίυ Ταπεζών τυ Δημσίυ από ιδιωτικές ελληνικές 3 τάπεζες Ιδιωτικών ελληνικών ταπεζών από ιδιωτικές Δικτύυ καταστημάτων ξένων ταπεζών από ιδιωτικές ελληνικές τάπεζες ΓΙηγή: Τάπεζα της Ελλάδς

80 ΠΙΝΑΚΑΣ 2γ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΤΣ Πειαιώς 99 ΠΡΩΗΝ ΙΔΙΚΤΗΣΙΑ Εμπική Τάπεζα ΑΓΡΑΣΤΗΣ ΠΣΣΤ (%) Unico ΑΕ 66,67 Αθηνών 992 Εθνική Τάπεζα EFG - Eurobank Αττικής 996 Εμπική Τάπεζα Ταμεί Παακαταθηκών και Δανείων, Ταμεί Συντάξεως Μηχανλόγων 49,5 Γενική 998 Ταμεί Συντάξεως Ελληνικύ Στατύ Interamerican Insurance Group 33 Κήτης 998 Δημόσια EFG - Eurobank 97 Μακεδνίας - Θάκης Τάπεζα Κεντικής Ελλάδς 998 Εθνική Τάπεζα, ΕΤΕΒΑ, Ταχυδμικό Ταμιευτήι Τάπεζα Πειαιώς Αγτική Τάπεζα Εγνατία Τάπεζα 5 Ινική 999 Εμπική Τάπεζα Alpha Τάπεζα Πίστεως 5 Πηγή: Greece s Economic Performance and Prospects, Τάπεζα της Ελλάδς (2) ΠΙΝΑΚΑΣ 3 Μέγεθς καταστημάτων και πυκνότητα ATMs Ενεγητικό ανά κατάστημα (σε εκατ. Ευώ) Ελλάδα Ζώνη τυ ευώ Ελλάδα Υπάλληλι ανά κατάστημα Ζώνη τυ ευώ ATMs ανά εκατ. κατίκυς Ελλάδα Ζώνη τυ ευώ ,0 73, ,9 84, , , Πηγή: Τάπεζα της Ελλάδς

81 ΠΙΝΑΚΑΣ 4 Μείδι αγάς των 5 μεγαλύτεων ταπεζών Ως πσστό (%) τυ συνόλυ Ως πσστό (%) των ελληνικών ταπεζών Ενεγητικύ Χηγήσεων Καταθέσεων Ενεγητικύ Χηγήσεων Καταθέσεων ,4 62,3 69,7 78,0 75,2 8, , 70,9 73,6 84,8 84,8 89, ,2 68,8 7,8 82,4 82,9 87,6 2 66,0 68,7 7,3 80,9 8,5 85,8 Πηγή: Τάπεζα της Ελλάδς ΠΙΝΑΚΑΣ 5 Απτελέσματα χήσεως ταπεζών (Ως πσστό % τυ μέσυ ενεγητικύ) Έτη 20 2 Πιστωτικί τόκι 8,6 6,2 Χεωστικί τόκι 6, 3,7 Καθαά έσδα από τόκυς 2,5 2,5 Έσδα από λιπές εγασίες 2,,5 Λειτυγικές δαπάνες 2,4 2,3 Κέδη π φόων,9,5 Κέδη π φόων ως πσστό των ιδίων κεφαλαίων 20,7 7,9 Πηγή: Τάπεζα της Ελλάδς Στις ελληνικές τάπεζες δεν πειλαμβάννται (πέαν των ξένων ταπεζών στην Ελλάδα) τ Ταχυδμικό Ταμιευτήι, τ Ταμεί Παακαταθηκών και Δανείων και ι συνεταιιστικές τάπεζες, δηλ. πιστωτικά ιδύματα με διαφπιημέν καθεστώς λειτυγίας.

82 ΠΙΝΑΚΑΣ 6 Βασικά μεγέθη ισλγισμύ ελληνικών εμπικών ταπεζών (Ως πσστό % τυ ενεγητικύ) Έτη 20 2 Χηγήσεις 38,8 46, Καταθέσεις 76, 6,8 Ίδια κεφάλαια 5,9 7,7 Πηγή: Τάπεζα της Ελλάδς

83 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΠΙΝΑΚΑΣ. Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα - Μέσς Ός ΠΙΝΑΚΑΣ 2\ Συγχώνευση Eurobank και Τάπεζας Εγασίας ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Συγχώνευση Alpha Τάπεζας Πίστεως και Ινικής Λαϊκής Τάπεζας ΠΙΝΑΚΑΣ 4. Συγχώνευση Εγνατίας Τάπεζας και Τάπεζας Κεντικής Ελλάδς ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Συγχώνευση Τάπεζας Πειαιώς και Ταπεζών Μακεδνίας - Θάκης και Χίυ ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα ΠΙΝΑΚΑΣ 7: Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα ΠΙΝΑΚΑΣ 8: Συγκιτική ανάλυση των δεικτών τυ ελληνικύ ταπεζικύ τμέα 2 ΠΙΝΑΚΑΣ 9 : Εθνική Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 0. Alpha Τάπεζα Πίστεως ΠΙΝΑΚΑΣ : Ινική Λαϊκή Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 2 : EFG Eurobank ΠΙΝΑΚΑΣ 3 : Τάπεζα Εγασίας ΠΙΝΑΚΑΣ 4 : Εγνατία Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 5 : Τάπεζα Κεντικής Ελλάδς ΠΙΝΑΚΑΣ 6 : Τάπεζα Πειαιώς

84 ΠΙΝΑΚΑΣ 7 : Τάπεζα Χίυ ΠΙΝΑΚΑΣ 8. Τάπεζα Μακεδνίας - Θάκης ΠΙΝΑΚΑΣ 9 : Aspisbank ΠΙΝΑΚΑΣ 20 : Τάπεζα Αττικής ΠΙΝΑΚΑΣ 2 : Εμπική Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 22 : Αγτική Τάπεζα ΠΙΝΑΚΑΣ 23 : Ημεμηνίες ανακίνωσης των συγχωνεύσεων

85 ΠΙΝΑΚΑΣ ROA (%) ROE (%) Χηματικνμική Μόχλευση ΤΡΑΠΕΖΕΣ π συγχώνευσης μετά 2 συγχώνευσης π συγχώνευσης μετά 2 συγχώνευσης π συγχώνευσης μετά συγχώνευσης Εθνική3 0,36,37 9,40 26,93 25,74 20,57 Alpha Πίστεως 2, ,8 6,78 2, Ισνική 0,28,73 25,72 EFG - Eurobank,08,60 0,38 9,55 9,80 0, Εγασίας 3,90 44,76,60 Εγνατία,3,50 0,97 2, 2,0 8, Κεντικής Ελλάδς -0,0-8,23 0,89 Πειαιώς ,60, Χίυ.80 26,56 6,36 Μακεδνίας - Θάκης -0,20-3,84 0,47 μάδα Αναφάς4,9,4,3 ΤΡΑΠΕΖΕΣ Χηγήσεις / Καταθέσεις π μετά Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) π μετά Βαθμός Κεφαλαιακής Επάκειας (%) π μετά συγχώνευσης συγχώνευσης 2 συγχώνευσης συγχώνευσης2 συγχώνευσης συγχώνευσης2 Εθνική3 0,28 0,4 88,20 85,56 3,89 4,96 Alpha Πίστεως 0,60 0,79 54,23 78,54 8,30 6,70 Ινική 0,34 84,64 3,90 EFG - Eurobank 0,52 0,8 88,40 83,60,3 0,6 Εγασίας 0,49 47,80 8,87 Εγνατία 0,78 0,84 97,6 80,85 8,35 2,58 Κεντικής Ελλάδς 0,55 07, 9,20 Πειαιώς ,87 64,63 9,33 7,20 8,57 Χίυ 0,50 83,90 7,30 Μακεδνίας - Θάκης 0,50 90,60,30 μάδα Αναφάς4 0,8 9,02 0,53 ΤΡΑΠΕΖΕΣ Σύνλ Εγαζμένων / Υ πκαταστή ματα π μετά συγχώνευσης συγχώνευσης2 Εθνική Alpha Πίστεως 2,50 2,20 Ινική 8.30 EFG - Eurobank 27,97 2,8 Εγασίας 20,43 Εγνατία 27,35 24,20 Κεντικής Ελλάδς 24, Πειαιώς 20, Χίυ 2, Μακεδνίας - Θάκης 8,20 μάδα Αναφάς4 6,52 Τα έτη π συγχώνευσης αναφένιαι στ έτς 997 για την Εθνική, στα έτη για την Εγνατία και την ΤΚΕ και στα έτη για τις υπόλιπες τάπεζες. 2 Τα έτη μετά συγχώνευσης αναφένται στα έτη για την Εθνική, για την Εγνατία και στα έτη για τις υπόλιπες τάπεζες. 3 Αναφεόμαστε στην συγχώνευση της Εθνικής Τάπεζας Ελλάδς με την Εθνική Κτηματική Τάπεζα Ελλάδς. 4 Η μάδα αναφάς πειλαμβάνει τις τάπεζες πυ δεν έχυν πχωήσει σε συγχώνευση και εξαγά, δηλαδή τις Aspis, Εμπική, Αγτική και Τάπεζα Αττικής. Για κάθε δείκτη χησιμπιύμε τν Μ. των τεσσάων ταπεζών για την πείδ

86 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΕΤΗ Α. Λείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ π συγχώνευσης π συγχώνευσης EFG EUROBANK μετά συγχώνευσης2 ROA (%) ROE (%) 44,76 0,38 5,92 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) ,67 Χηματικνμική Μόχλευση.60 9,80 0, Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ. (%) 20,64 3, Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 25,45 9, Χηγήσεις / Καταθέσεις 0, ,8 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0, Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες 5,96 4,70.73 Γ. Λείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,75 0,9,8 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων, Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων, ,8 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα 20, ,8 Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων 0, ,05 Α. Αείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων ,9 Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ ,09 Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0,2 0,68 0,79 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) 47,80 88,40 83,60 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εζόδα (%) 27, 20,70 27,40 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εσδα (%) 2, ,87 Ε. Δείκτες ΙΙιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ,/απαιτ,κατά πελατών 2,93 6,50 3,30 Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 39,70 36,40 54, Ζ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 8.87,3 0,6 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί τα έτη π συγχώνευσης πειλαμβάνυν τα έτη τα έτη μετά συγχώνευσης πειλαμβάνυν τα έτη 20-22

87 ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΕΤΗ Λ. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ΙΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ. π συγχώνευσης ALPHA ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΤΕΩΣ π σιιγχώνευσης μετά 2 συγχώνευσης ROA (%) 0,28 2,22,7 ROE (%),73 27,8 6,78 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%),93 24,57 5,80 Χηματικνμική Μόχλευση 25,72 2,24 4,88 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 2,0 2,0 2,0 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ.(%) 52,90 40,80 26, Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 63,20 60,20 46,40 Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,34 0,60 0,79 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0,05 0,2 0,2 Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες,43 0,33 0,89 Γ. Δείκτες ΙΙααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,3C,23,7 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων,22,98,97 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων,46,30 3,50 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα 8,30 2,50 2,20 Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων 0,6 0,07 0,04 Δ. Δείκτες Απτεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων,24,09,4 Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0,3 0,22 0,07 Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0,68 0,38 0,76 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) 84,64 54,23 78,54 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) 25,67 24,64 24,77 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) 2,40 9,62 27,9 Ε. Δείκτες ΙΙιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ,κατά πελατών 5,,08,75 Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 28,43 40,50 48,97 ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 3,9θ 8,30 6,70 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών 4,0 20,40 20,0 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί τα έτη π συγχώνευσης πειλαμβάνυν τα έτη τα έτη μετά συγχώνευσης πειλαμβάνυν τα έτη 20-22

88 ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΑΑΑΔΣ ΕΓΝΑΤΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΤΗ π συγχώνευσης π συγχώνευσης μετά συγχώνευσης2 Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδυτικότητας ROA (%) -0,7,30,5 ROE (%) -8,230 0,970 2,0 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) -7,370 7,750 4,30 Χηματικνμική Μόχλευση 0,890 2, 8,3 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 2,680 3,50 3,5 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ. (%) 9,40 7,55 9,40 Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 23,5 22,50 2,93 Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,55 0,78 0,84 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0, 0,53 0,7 Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες 3,79 2,0 8,39 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,40 0,760,020 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,750,030,230 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων 0,9,280,560 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα 24,0 27,350 24,2 Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων -0,6 0,5 0,020 Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων 0,94,06,24 Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0, 0,3 0,2 Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0,82 0,77 0,70 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) 07, 97,6 80,85 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) 2,65 33,50 37,55 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) 2,85 3,55 30,65 Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ./απαιτ.κατά πελατών * 2,30 0,30 Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 46,5 59,45 64,55 ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 9,2( 8^5 2,58 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών 9,9θ 4,50 im Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί * Δεν υπάχυν στιχεία τα έτη π συγχώνευσης πειλαμβάνυν τα έτη τα έτη μετά συγχώνευσης πειλαμβάνυν τα έτη

89 ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απυδτικότητας ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΙΥ π συγχώνευσης ΤΡΑΠΕΖΑ ΜΑΚΕΔΝΊΑΣ ΘΡΑΚΗΣ π συγχώνευσης ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ π συγχώνευσης pjrra συγχώνευσης2 ROA (%).80-0, ,97 ROE (%) 26,56-3,84 4,60,72 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) 6,30 2, Χηματικνμική Μόχλευση 6, ,59.87 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 5,30 2.4,97,95 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ.(%) 2,90 5,06 8,67 8,40 Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 20,40 2,20 30,6 4,6 Χηγήσεις / Καταθέσεις ,50 0, Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0, Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπγεώσεις πς τάπεζες 2, ,6 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων ,540,030,660 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων,390 0, ,890 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων 2,420,440 2,780 3,320 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα 2.0 8,2 20,6 8,2 Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων ,070 0,030 Α. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων.20,4.8,0 Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0, 0,3 0,2 0,07 Έσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0,82 0,45 0,57 0,77 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικάτητα (%) 83,90 90,60 64,63 9,33 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) 26,0 25,60 30,50 29,87 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) 2, , Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ,κατά πελατών 4,7 3,23 0,97.33 Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 34, 37,90 3,70 49, ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 7J0,30 7, Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών 22.60ΙΙ Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί τα έτη π συγχώνευσης πειλαμβάνυν τα έτη τα έτη μετά συγχώνευσης πειλαμβάνυν τα έτη 20-22

90 "Ιηγή : ICAP 'Δεν υπάχυν στιχεία Ελληνικός Ταπεζικός Κλάδς 5 * β Αγτική Τάπεζα Τάπεζα Αττικής Εμπική Τάπεζα! ί Ι Τάπεζα Χίυ f a *< *4 *< C0 Ό - S Εγνατία Τάπεζα Τάπεζα Κεντικής Ελλάδς Τάπεζα Εγασίας EFG EUROBANK ERGASAS Vu ι Ν >4, Λ ίί 5. Alpha Τάπεζα Πίστεως I f Η *τ> > a Μ Ν Μ Η Α /Α με βάση τ 5» ι* A 8 8 ^-4-4 U» i 8 ' ~4 W 'νθ ~Λ ' κ. X#» σν > 2,6 0,24 υ* 'ν ι*» ' 4 j~4 ν w ν C/I Χ*> ν u> U -4 «4 ' 30,83 70 m 24,55 20,09 ν <JV 8 V *w 4 7,60 22,73 U» Χα* 25,03 Χλ 25, ft I VO Ό Ί m,χ~ Ι 0,04 Μ Ν» Ν ΙΛ X** Χ»> Χ*> ~4 'ν ' ~4 ' W 'ό ν δ 5- * Si S 94,90 94,70 95,50 VO ν U 7, ,50 * 94,02 38,90 89,80 60,22 V Συνλική λειτυγική απτελεσματικότητα ΠΙΝΑΚΑΣ 6 **. κ» < Ό 5 Ui 5, Ν <Λ> - Α /Α με βάση τ ενεγητικό 70 8 δ κ> νθ 8 8 S > 9,02 Ρ ΙΛΌ 8 ν Χλ W ν 6, -6,49 J-4 -U 48,07 Κ) -36,69 X#» m g s S' & 2 k o -=> o I vo c 3C \ Χλ 20,90 VO <>> - -4 'ν <4ι S -4 3,7 'ν 26,30 Ρ 0,05 ) ν Χ*> ν ν '8 2,70 VO ν Λ*» -4 'w 4,70 0 Χ*> W / I J - * 90, ,2θΙ ,70 86,70 34,0 4,,30 66, ,30 56,29 Q M Q = I i If

91 Πηγή : ICAP *Δεν υπάχυν στιχεία L-? =? τ 'ν* f S S' Μ *Ό Μ «/» Αγτική Τάπεζα Εμπική Τάπεζα Τάπεζα Αττικ*ής Aspisbank Τάπεζα Χίυ Τάπεζα Μακεδνίας - Θάκης Τάπεζα Πειαιώς Εγνατία Τάπεζα Τάπεζα Εγασίας EFG EUROBANK ERGASIAS Ινική και Λαϊκή Τάπεζα Alpha Τάπεζα Πίστεως -tv Kj u> Ό Os V-O \ι Sj - I ΤΡΑΠΕΖΕΣ A/A με βάση τ ενεγητικό 0,02 κ» Ν to w o 6,90 2,0 0,43 0,2 to Ίλ 3,30,30 4,20 2, ,44,76 ROA 26,0 Si Si 23,59 52,68 4,60,3 0 I 9 Ν) W ^4 2,44 9,32 37,52,3 -P» 24,90 u> Ui ROE >-* ν 4» 0,78 0Γ0 j-4 Al O Os s y> Os 4ν Aj U) V Aj -J Os 20,96 0,5 7,76 Χηματικνμική Μόχλευση 999 0,0 v S 3,02 -P* 4-* o 32,69 20,90 26,50 4,0,27 2,20 4^ Aj VO OO y bs Βαθμός Κεφαλαιακής Επάκειας *s * 0,0.vo "vo o C/» Os Si o 3,02 93,0 ί 8,90 32,69 92,90 20,90 87,80 76,60 26,50 78,30 4, ,27 37,90 2,20 80,90 4v Ai oo 4- V vo 50, <_λ bs 86,60 Βαθμός Κεφαλαιακής Επάκειας Συνλική λειτυγική απτελεσματικότητα Π ΙΝ Α Κ Α Σ 7 -tv u> Oo Ό Os \ Os Sj - ενεγητικό Α/Α με βάση τ 0,02,8,60 2,20 Al o,60 2,0 2,,22 2,0 ROA C 'J\ 20,23 3,7 8,37 4,20 u> 7,07 5,70 7,94 7,24 33,88 ROE,8 rj\ Al o Τλ o 0 *-Po y* Aj -J VO S -4 bs U> oo 4,42 6,80 Χηματικνμική Μόχλευση ζ V,64,50 o,90 7,30 0l 0 l 3,02 2, Os VO vo Βαθμός Κεφαλαιακής Επάκειας * -J c v 75,50 U o 84,90 99,90 92,80 Ai 83,60 70,43 83,60 Συνλική λειτυγική απτελεσματικό τη τα

92 ΠΙΝΑΚΑΣ 8 2 Α/Α με Βαθμός ΤΡΑΠΕΖΕΣ Χηματικνμική Συνλική λειτυγική βάση τ ROA ROE Κεφαλαιακής Μόχλευση απτελεσματικότητα ενεγητικό Επάκειας Εθνική ,80 Alpha Τάπεζα 2 Πίστεως.38 7, ,0 EFG EUROBANK 3 ERGASIAS Εγνατία Τάπεζα 7,70 6,5 9, ,50,50 3, ,30 83,90 Τάπεζα 6 Πειαιώς ,69, Aspisbank 9 0,07 0,90 2, ,30 Τάπεζα Αττικής 8, , Εμπική 4 Τάπεζα 2, Αγτική 5 Τάπεζα,20 0,05 9,60 0,40 77,0 Μ. (5μεγαλύτεες),56 8,32 2,44 8,90 79,66 Ελληνικός Ταπεζικός * Κλάδς 0,0 5,78,47 0,09 Πηγή : ICAP *Δεν υπάχυν στιχεία

93 ΠΙΝΑΚΑΣ 9 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ROA (%) 0,36,0,76 2,0,40 0,60 ROE (%) 9,40 28,30 3,3 33,88 28,58 2,60 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) 3,33 8,75 4,22 7,20 7,6 ι,κ Χηματικνμική Μόχλευση 25,74 26,30 7,76 6,80 2,0 20,90 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%),40,90 2,20,70,90 2,20 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ.(%) 5,90 5,02 9,90 5,90 4,70,60 Ταμεί&Διαθέσιμα+Καιικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 9,30 7,40 23,30 20,90 6,50,80 Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,28 0,34 0,36 0,45 0,48 0,44 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0,05 0,04 0,07 0,08 0,07 0,06 Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες,29 5,20,8 2,30 2,50,60 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,50 0,68 0,76 0,97,0,28 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων,78,98 2,08 2,5 2,3 2,92 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων 2,6 2,29 2,43 2,82 3,22 3,40 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα 28,80 26,30 26,07 25,40 25,30 23,70 Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων 0,027 0,025 0,043 0,057 0,044 0,02 Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων,03,4,,20,20,3 Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0, 0,2 0,2 0,2 0,08 0,06 Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων 6,40 0,86 0,82 0,78 0,79 0,85 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) 88,20 88,0 86,60 83,60 84,80 84,70 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν.Εσόδων (%) 7,0 5,04 5, ,70 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) 7,70 7,22 7,80 7,90 25,30 3,20 Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ./απαιτ.κατά πελατών 7,02 5,90 6, 5,30 5,0 4,80 Απαιτήσεις κατά Πελατών/ Συν.Ενεγ. 2,75 27,97 3,20 32,70 32,60 35,20 ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 3,89 3,80 5,60 5,90 4,70 4,80 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών 7,90 3,60 8, ,50 3,60 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί

94 ΙΙΙΝΑΚΑΣ 0 ALPHA ΤΡΑΙΕΖΑ ΠΙΣΤΕΏΣ ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ROA (%) 2, 2,2 2,44,22,38 0,90 ROE (%) 30,83 25,80 24,90 7,24 7,90 5,20 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) 22,2 24,30 27,20 4,40 7,90 5,0 Χηματικνμική Μόχλευση 4,58,98 0,5 4,42 3,22 7,0 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 2,20 2,30,70,70 2,20 2,40 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ.(%) 42,60 46,0 33,60 32,60 33,20 2,20 Ταμεί&Λιαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 59,80 64,40 56,40 59,60 58,20 2,50 Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,5 0,55 0,73 0,56 0,8,0 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0,09 0,0 0,7 0,2 0,3 0,0 Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες 0,36 0,24 0,38 0,67 0,6,40 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,87,09,72,43,66 2,04 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων,67,966 2,304,878 2,033 2,4 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων 0,02 0,03 3,86 3,40 3,56 3,53 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα 2,6 2,4 2,6 9,8 9, 24,8 Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων 0,05 0,06 0,09 0,04 0,04 0,03 Λ. Δείκτες Απτεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων 0,77,30,20,06,9,7 Δείκτης Εκμ σης Ενεγητικύ 0,29 0,29 0,09 0,08 0,07 0,05 Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0,24 0,23 0,66 0,74 0,76 0,77 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) 56,40 56,29 50, 70,43 80,0 85,0 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) 25,82 25,60 22,50 24,0 32,90 7,30 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) 20,68 2,78 6,39 22,68 26, 32,90 Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ.κατά πελατών 0,90,9,5,45,77 2,03 Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 37, 40, 44,50 42,0 46,90 57,90 ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυάτητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 6,8 8,3 9,8 6,9 7,5 5,8 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών ,7 22, 6,5 6, 27,7 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί

95 ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΝΙΚΗ & ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ROA (%) 0,04 -,0.90 ROE (%) 0,88-36,69 4. Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) 0,23-9,45 5,02 Χηματικνμική Μόχλευση 25,03 3,7 20,96 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%).70 2,4 2,9 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ. (%) , Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 60,80 66,0 62,90 Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,3 0,36 0,36 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0,05 0, Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες,90 0,8,57 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,3 0,2 0,47 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων,23,3,3 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων,52,36.5 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων 0. -0, Α. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων, Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0,5 0,2 0,3 Έσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0, ,7 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) , Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) 26,80 2,40 28,80 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) , Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ./απαιτ.κατά πελατών,9 8, * Απαιτήσεις κατά Πελατών/ Συν.Ενεγ. 24,7 29, ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 3,9 3,2 4,7 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών 6, 0,8 5.4 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί * Δεν υπάχυν στιχεία

96 ΐδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. ΐδία Κεφάλαια / Απαιι. Κατά Πελατών Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί Ν U4 Ν Ν κ> 7,90-4 κ> 4,70 κ> 2, 4- p ν ν NO Μ Η μ X Η Μ J e S Ό 9 'w' (Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. ΝΛ Ν 3 r. Ji R n 3 Q -e H = H r, 5 p' s Ϊ P IE. Δείκτες Πιστω τικύ Κινδύνυ (% ) > a δ2 3 r. & r. P > δ r t M 0 < P > p δg r. Q O' * P > 8 3,, M c < W >/«a P 3 3 NO NO W 0 p p Ν-Λ Μ ON Nyi p ON IV) p > Ν w p o 9,20 K4 K> o 23,50 K> p w o 4* -4 o K> y> K> <_Λ o K> K> -4 no NO o o (Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων (Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ (Έσδα τόκων / Συν. Εσόδων (Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) 89,80 94,50 80,90 83,60 K> OO bo «-Λ o Έ Ν >4 bo Κ> 4* ί Κ) Ν U> κ> Μ -4 - * *7 5 Μ -Π ίγ 3 Ρ I Η Ρ 4 (Χηγήσεις / Καταθέσεις (ίδια Κεφάλαια / Καταθέσεις (Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες (Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας (Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων (Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων (Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων (Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα (Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων Κ> <-Λ 4* 27,50 32,50 ν Ν Κ) κ> no V u> κ> κι 4- κ> -4 Ρ κ> Ν κ> Ν κ> Ν U V 4* I J Ν κ> 4- Ν 4^ Κ> Ν u> Ν Κ) Μ Nyi ν Ν ΚΛ X κ> Ρ Ρ 4- <-/» Ν u> 4* U> 4^ Ν Ν Ν Ν-Λ Ν ν Η Ρ δ &Ρ > ΡΦ S' I $ δ< < 5 > Q 3 < 3 6,0 4,60 27,50,90 \ λ* Η Ρ i Η» > Ρ «'! + 7 δ I r δ' ϊ II. CK 'Μ,30 6,50 Ν ί-λ Ν ~-4 y w η 5 4 η β Ρ - (Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) (Χηματικνμική Μόχλευση (Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) w Ν 4* 4^ U» -Λ Κ) ν W Κ) «-Λ Ρ κ> Ρ > 3 3 Κ) Ρ Μ -4 8,30 X ~-4 7,94 Ρ <-Λ V W --4 κ> Ν Χα -4 > > Μ S * I C δ δ'. 8» > C Ρ ϊ C- Η Ρ., W Ή EFG EUROBANK Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2

97 ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ROA (%) 3,90 3,60 4,20 ROE (%) 48,70 48,07 37,52 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) 33,4 33,32 22,90 Χηματικνμική Μόχλευση 2,4 3,52 8,86 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 4,30 4,0 3,90 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ. (%) 26,27 6,28 9,38 Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 32,32 9,73 24,30 Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,45 0,5 0,52 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0,0 0,09 0,4 Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες 4,50 6,26 7, Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0, ,94 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων,39,6,82 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων,7,95 2,29 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα 9,57 20,6 2,0 Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων 0,07 0, Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων 2,57,50 2,60 Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0, ,8 Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0,46 0,09 0,08 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) 38,90 66,60 37,90 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) 26,0 27,50 27,50 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) 0,0 8,30 0,50 Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ.κατά πελατών 2.8 2,7 3,3 Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 36,2 42,0 4.0 Ζ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 8,05 7,30,27 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών ,60 27,50 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί

98 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί * Δεν υπάχυν στιχεία Γ S' 7 τ. S Η 7 ΙΙΠβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Α7ΐαιτ.κατά πελατών Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (% ) ΐδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. -4 4^ σν -4 ν> ^4 ν vy. ό w VO w 4-4,0 27,30 8,60 6,40 7,60 κ> VO -4 σν ν ν * σν ν * σν -4 σν * W I Μ ιλ Η 3 3 C Γ 9 «ί - * [Έσδα τόκων / Συν. Εσόδων Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εσδα (%) UJ σν Ui lyi 22,6 σν U> y> u» 94,02 34,2 32,8 U» κ> u> ν-λ Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ '-4 4 *-4 σν 72,2 4^ κ> 4^ ί-λ κ> 0,64 82,7 V0 σν I 0,79 4^ κ> 4- σν ί Ui Κ> ν > Μ,ί. ίγ sr Q O' <n II Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων ,50 0,2 σν 26,40 22,70 0,029 20,70 0,024 κ> u> 27, II VO κ> 4» <_λ 4- vyi σν *νθ κ> 0,48 4-0,66 0,83 0,99 V vyi σν <-Λ U) Vs> 4* 96 ε 4» σν y κ> <-Λ ί-λ ζ Μ' QC0 * Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ. (%) Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) [Χηγήσεις / Καταθέσεις 5,90 20, ,94 Κ) KJ σν ν 24,70 28, 0,90 0,94 VO ks> * 7,40 8,90 0,82 ' >4 ν VO 55 c* Μ 5 Μ ι/> *5 0 in Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 3 I 3. δ θ' 3,50 3,90 Κ) 4* κ> ί-λ u* U» 0, σν 4,20 U) VO V» έ Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) "4 ί-λ ,50 7 > 72 S, VD U> "4 y <-Λ σν VO W κ> U> 5, ί J κ> ί-λ κ> > C* f Μ -ί> Ό δ' in I C- 8,# t ΕΓΝ ΑΤΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΙΕΤΗ ΠΙΝΑΚΑΣ 4

99 ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΑΑΑΔΣ ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ROA (%) 0, ROE (%) ,490 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) ,750 Χηματικνμική Μόχλευση,3 0,470 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 3,3 2,060 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ. (%) Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 22, Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,57 0,53 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0, 0, Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες 2,43 5,4 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,40 0,43 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,69 0,8 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων 0,85 0,94 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα ,0 Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων 0, Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων, 0,87 Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0,2 0,0 Έσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0,79 0,84 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%). 4, Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) 2,70 2,60 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) 2,70 3, Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ.κατά πελατών * * Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 46,70 45,60 ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 8,90 9,50 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών 8,90 20,90 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί * Δεν υπάχυν στιχεία

100 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί Ξ» S 7ΐ ε Η I 3 a cn ί C7J δ 55. ε* Ρ s5 Ό Κ> Μ Η > μ ϊ Μ ι/ϊ θ Μ Η Α I 8 π r < Μ < $ hi < P> P -> y> o a I -4 PPi Q 6 rt H * δ < O VO o W 0 3 Λ a % x * φ < c <5 > p a r. 0 d' 7Ί P > δ I' f. < s o o t> p a o03 S g 0O' * p > δ f r i r nv w O' P χ 6' *-o o M >*. sr H Q 3 p I ha s. J δ 2 lyi O o. P O' * I w 8' & I > Pi I r m Ί 3 r. w dr. o O' M r! r i * & r P w/sv o p 3j o o 04 Γη a g s 3 7 Pi' P S M O' r a P r< A f p o04 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα W < Μ Ό 3 τ. θ' Μ ώ' r m Ρ i. 7 c^ a Λ M O' s o A 0 < 3 <? I 3. Q r,?' 0 r w P a > «#t a c s ί fi J Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες - lyi o P OS so -j δ' * «Ρ I S' a0". η X η ϊ 9 Ρ) η Η Ρ δ' Ρ φ W' Q r k O' -< ΦW9 W S < - θ'- H P B δ & > P Φ W' 9 r P k o Μ w t S N< / -t* 04 0S 04 bs bo 4- c o ys 7 a 3. n a I9. p y ΦS' p δ w 3 8 Λ δ' c 5 0 c i 7 δ = 3. a c ΦS' δ a w p O) 2 Λ 2 73 C a 2 0 *OO o V Oi o 04 Os 73 O > " o so O > > 7! cp S' J * > * 0 a f P if) H 3 scj H > N > P > ΠΙΝΑΚΑΣ 6 04 * κ> "-4 04 o o o o 04 lyi o 04 p p 04 o p o JO *so 04 P ι os ι P so SO " ty 'bs Ό so SO so bo o Ό o bo "so o o o 0S "o "o o SO o X Ν 4- Ιλ o SO o P lyi o OS 04 o Ό P o u *Oo oό o 04 SO p SO be ι *Ό 4- Ό 04 Ό o c o 4- O 04 Ό 4^ P 4- O 04 V o SO so so 04 Ιλ -t* 04 to o bs o 04 lyt O syi "so o SO p p boo o so o o o 4- so *os Os *os 4- syi 4- *Ό 0S o 04 o bo Os SO "so o Ό o bo *o bs o o Φ O ί-λ Όΐ 4- ly» o to o p o 04 o w o SO o o o "-4 o o Ό o p o04 Ό so SO -t* Os 04 os Ό ι be 4^ Ol O O *"4 c p be bs c c o bs p bo c Φ O SO Ό syi y> "04 o Js> V) o 04 p 04 o V o so o o o oos o p o Jo 04 Ό oso O jo boo 4^ 4^ O O 04 "so VO o o Ό 4- O p ι o Φ O

101 ΠΙΝΑΚΑΣ 7 ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΙΥ ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απότικότητας ROA (%),30,50 2,50 ROE (%) 30,65 27,65 2,37 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%),50 3,50 23,90 Χηματικνμική Μόχλευση 22,73 7, Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 3,50 9,40 3,0 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ.(%) 6,60 6,80 5,20 Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 0, ,50 Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,60 0,40 0,60 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0,07 0,07 0,23 Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες Ε36 3,70 2,23 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων ,692 0,795 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων.078,562,526 Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων 2,55 2,07 2,697 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων 0,030 0,03 0,068 Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0,20 0,0 0,05 Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων 0,850 0,840 0,770 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) ,6 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) 24,3 2,3 9,9 Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ.κατά πελατών 7,30 2,30 2,90 Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 38,80 33,60 29,60 ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 4,40 5,60.80 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών,30 6,60 39,90 Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί

102 ΠΙΝΑΚΑΣ 8 ΤΡΑΠΕΖΑ ΜΑΚΕΔΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ROA (%) , 0,2 ROE (%) -7,6 0, 6,0 Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) -4,0 0, 2,02 Χηματικνμική Μόχλευση 7,60 9,03 4,78 Καθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) 3,30 2,04,90 Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ.(%) 7,70 3,90 3,60 Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) 2,70 7, Χηγήσεις / Καταθέσεις 0,53 0,48 0,59 Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 0,05 0, 0.38 Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες,50 2,30 4,87 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων 0,59 0,46 0,57 Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων,3 0, Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων,39,20.72 Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα 4,40 20, Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων -0, Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων,40 0,89,4 Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ 0,8 0, 0,0 Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων ,08 0,73 Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) 7,20 2,70 87,80 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) ,20 24,0 Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) 20,30 2,80 23,90 Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (%) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ.κατά πελατών 6,50,90.30 Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. 42, ,70 ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (%) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. 4, ,90 Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών 9,70 22, Πηγή : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί

103 ΐδία Κ εφ άλαια / Συν.Ενεγ. III δία Κ εφ ά λα ια / Απαιτ. Κ α τά Π ελατώ ν Π ηγή : IC A P & δημσιευμένι ισλγισμί * Δεν υπάχυν στιχεία 5,7 0 ί S* > n Hί*5 /V e o 3 ΙΙΠβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Α π αιτ.κατά πελατών Α παιτήσεις κα τά Π ελατώ ν / Συν.Ενεγ. Η Η W S' Η η ιπ a a 3 * 09 t - αν ) ι V * Συντελεστής Κάλυψ ης Εξόδων Δείκτης Εκμ/σης Ε νεγητικύ [Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων ΙίΣυνλική Α ειτυγική Α π τελεσ ματικότητα (% ) Δαπ. Πσωπικύ κ α ι Δ ιίκησης / Συν. Εξδα (% ) Δαπ. Πσωπικύ κ α ι Δ ιίκησης / Συν. Έ σδα (% ) ) 4 Ό so Ρ ί 40 Μ Ν S' Η Μ Π > 3 Λ Ρ ηa Π S I' Η ft ιλ Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων ι ) ί νθ Η Μ S' Η W ιγί a Ηft lti Καθαό Π ειθώ ι Επιτκίυ (% ) Β. Δ ε ίκ τε ς Ρ ευ σ τό τη τα ς Τ α μ εί & Δ ια θ έσ ιμ α + Κ α τικά & ά λλα Α ξιόγαφ α / Ενεγ. (% ) Τ α μ εί & Δ ια θ έσ ιμ α + Κ α τικά & ά λλα Α ξιόγαφ α / Συν. Κ αταθέσεω ν (% ) Χηγήσεις / Κ αταθέσεις ΐδία Κ εφ άλαια / Κ αταθέσ εις Απαιτήσεις ένα ντι ταπεζών / Υπχεώσεις πς τάπεζες ι Ό ) ί ί ί ι αν b 3 ζ ΡΗ S 5 θ' t 3 ΙΙε τ η Α. Δ ε ίκ τε ς Κ ε δ φ ία ς & Α π δ τικ ό τη τα ς [r o a (% ) IIr o e (% ) Καθαό Π ειθώ ι Κέδυς (% ) so ij ι ί ) Ό νθ ν -4 ΠΙΝΑΚΑΣ 9 3,6 0 SO SO αν Ό 4^ * Ό ι 40 ν ί 40 OJ ι t ι ί ι νθ ι αν ι ) ) V V ) ίαν Κ) ) ί so ν νθ 7 5,3 6 OJ ν vo -ί) ) * Ό so ί SO so ί ν Ό ί ι ι αν αν t J νθ ι ν νθ ) SO r J -Ρ» αν ) V αν ί 4- ) VO ν νθ 22,90 Ό ί o ^4 ι ij ίαν αν αν so SO ί ό so Ρ ι Ό 4^ ί SD αν ί ίι ι 4^ αν ι ) "ό ι Ό ι ί αν Ό OJ Ι 5,0 0 pc ίθ o ι ι ) ) 0 ί 4- SO > ί ν ν ί yz ι ί SO ) ι ι ίαν ι ij ι ί ^ Ι OJ OV o αν ι αν αν -ί 40 SC OJ 4 Ό ί ί 'bo αν ι OJ u> ί Ό αν ι V 4- αν ι "so Ό ij ί ι Ι Ρ

104 Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ Εσδα τόκων / Συν. Εσόδων Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ (% ) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ.κατά πελατών Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας (% ) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ. Ιδία Κεφάλαια / Απαιτ. Κατά Πελατών : ICAP & δημσιευμένι ισλγισμί Κ> , , ι OJ 4-0Γ0 Ε Q07 :0 <' 3 Η 5δ 07 8' 9 07 δ CΓϊ Η Γ χ m ιγ» ΙΙΚαθαό Πειθώι Επιτκίυ (%) Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ. (%) Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Συν. Καταθέσεων (%) Χηγήσεις / Καταθέσεις Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις 9Γ0 0,78 04 νθ X Ό Τ: 2 θ' C? ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας R0A (%) ROE (%) Καθαό Πειθώι Κέδυς (%) 4.90» νθ ΤΡΑΠΕΖΑ Α Τ Τ ΙΚ Η Σ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 20 Ρ , , ,40 35,30 ZVl 2.6 Ό OJ Ί , ,40 09ΌΙ 6.50, ,40 37, ΖΖΊ lyi νθ 0ΖΖΊ *4- ^4 ω 0,80 4 * 04 ι 3,20 Ρ ,60 2,0 999, , ,90 35, ,330 Ν ί Ν -Ι ,0 4,0 0 6 Ί Lfi σ\ 0.76 ^4 ΖΓϊ 20.5 \C Ό , , Ί '~κ> 8,20 62,20 2,40 0, , , Ζ' 2,20,70 2,90,05 22

105 Πηγή: IC A P & δημσιευμένι ισλγισμί Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2

106 Πηγή: IC A P & δημσιευμένι ισλγισμί ι δ' ί* C0 β 5; 2? Τ' Sβ- 3 0 δ ι- ΕΤΗ Α. Δείκτες Κεδφίας & Απδτικότητας ROA ( % ) ROE ( % ) Καθαό Πειθώι Κέδυς ( % ) Χηματικνμική Μόγλευση Καθαό Πειθώι Επιτκίυ ( % ) Β. Δείκτες Ρευστότητας Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα / Ενεγ. ( % ) Ταμεί&Διαθέσιμα+Κατικά&άλλα Αξιόγαφα/Συν. Καταθέσεων ( % ) Χηγήσεις / Καταθέσεις Ιδία Κεφάλαια / Καταθέσεις Απαιτήσεις έναντι ταπεζών / Υπγεώσεις πς τάπεζες Γ. Δείκτες Πααγωγικότητας Χηγήσεις / Σύνλ Εγαζμένων Καταθέσεις / Σύνλ Εγαζμένων Ενεγητικό / Σύνλ Εγαζμένων Σύνλ Εγαζμένων / Υπκαταστήματα Καθαα Κέδη / Σύνλ Εγαζμένων Δ. Δείκτες Απτελεσματικότητας Συντελεστής Κάλυψης Εξόδων Δείκτης Εκμ/σης Ενεγητικύ Έσδα τόκων / Συν. Εσόδων Συνλική Λειτυγική Απτελεσματικότητα (%) Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Εξδα (%) Δαπ. Πσωπικύ και Διίκησης / Συν. Έσδα (%) Ε. Δείκτες Πιστωτικύ Κινδύνυ ( % ) Πβλέψεις για επισφ.απαιτ. / Απαιτ.κατά πελατών Απαιτήσεις κατά Πελατών / Συν.Ενεγ. ΣΤ. Δείκτες Φεεγγυότητας ( % ) Ιδία Κεφάλαια / Συν.Ενεγ , Κ> Π 0 3,04,7 2, , Α ΓΡ ΤΙΚ Η ΤΡΑΠΕΖΑ Π ΙΝ Α Κ Α Σ , , Ό u>, ' , ,70,30 20,90 oo o 998 6,80 9, , , Γ Ι 90' Os, ,4 0,90 06Έ 27, Π 5,90 23,59 2,30 999, ΌΙ 9,90 0,80 75,50 23, ,92 0, ,50 33,90 st ,7 09Ί Ό, , 0 0,30 0,4 be ,60 VO 9, ,05, pc Γ ,20 y» Ι Π 3, Ό Lk).94 2, 0 346, νθ ,70 0 Γ Ό

107 ΠΙΝΑΚΑΣ 23 ΕΞΑΓΡΑΖΥΣΑ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΕΞΑΓΡΑΖΜΕΝΗ ΗΜΕΡΜΗΝΙΑ ΑΝΑΚΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗΣ EFG - Eurobank Πειαιώς Alpha Εγασίας Χίυ Μακεδνίας - Θάκης Ινική 8 Ιυλίυ Ματίυ Μαϊυ Ματίυ 999

108 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Ι ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Εθνική Τάπεζα της Ελλάδς (ΕΤΕ) 2. Alpha Τάπεζα Πίστεως 3. EFG Eurobank - Ergasias 4. Τάπεζα Πειαιώς 5. Εγνατία Τάπεζα 6. Aspis Bank

109 . ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η Εθνική Τάπεζα της Ελλάδς ΑΕ (ΕΤΕ) ιδύθηκε τ 84 και εισήχθη στ Χηματιστήι Αξιών Αθηνών τ 880. Με 60 πλέν χόνια επιτυχύς και αδιάλειπτης λειτυγίας στν ικνμικό βί της χώας, η Τάπεζα έχει εξελιχθεί σε ένα σύγχν και λκληωμέν όμιλ εταιειών παχής χηματπιστωτικών υπηεσιών, καλύπτντας έτσι τις συνεχώς διευυνόμενες ανάγκες της πελατείας της. Στ πλαίσι αυτό, η Τάπεζα ίδυσε τ 89 την Ελληνική εταιεία Γενικών Ασφαλίσεων Η Εθνική και τ 927 την Εθνική Κτηματική Τάπεζα. Μέχι την ίδυση της Τάπεζας της Ελλάδς τ 928, η Τάπεζα είχε τ εκδτικό πνόμι στην Ελλάδα και ήταν υπεύθυνη για την έκδση τυ νμίσματς. Τ 953, η Τάπεζα συγχωνεύτηκε με την Τάπεζα Αθηνών, πυ είχε ιδυθεί τ 893. Μέσα στ 998, η Τάπεζα πέβη στη συγχώνευση δι απφήσεως της θυγατικής της Εθνική Κτηματική Τάπεζα της Ελλάδς ΑΕ, η πία είχε πέλθει από τη συγχώνευση δύ πώην θυγατικών της εταιειών, της Εθνική Κτηματική Τάπεζα της Ελλάδς ΑΕ και της Εθνική Στεγαστική Τάπεζα της Ελλάδς ΑΕ, με σκπό την ατιότεη εξυπηέτηση των πελατών της στν τμέα της στεγαστικής και κτηματικής πίστης. Η τυπική διαδικασία λκληώθηκε στις 2/0/98 και η νέα τάπεζα διέθετε 705 υπκαταστήματα, 7.0 υπαλλήλυς, ενεγητικό αξίας 35 δις ευώ, καταθέσεις 28,3 δις ευώ και χηγήσεις 9,3 δις ευώ. Την 20/2/20 η ΕΤΕ ανακίνωσε ότι εξαγόασε την τίτη μεγαλύτεη τάπεζα της Βυλγαίας, τη United Bulgarian Bank. Η Εθνική απέκτησε τ 89,9% τυ μετχικύ κεφαλαίυ ενώ τ 0% διατήησε η Ευωπαϊκή Τάπεζα για την Ανασυγκότηση και την Ανάπτυξη (EBRD), η πία ήταν ένας από τυς κύιυς μετόχυς της UBB, με την δέσμευση ότι μετά από δύ χόνια μπεί να πυλήσει τ εναπμένν πσστό μόν στην ΕΤΕ. Την 3/0/2 ανακινώθηκε η πόθεση συγχώνευσης από τυς διικητές της Εθνικής Τάπεζες και της Alpha Bank. Την 20/2/2 συμφωνήθηκε η δμή συγχώνευσης της νέας τάπεζας και η κατανμή των θέσεων στην εκτελεστική επιτπή. Τ εγχείημα απέτυχε. Στις 9//22 ανακινώθηκε ότι ι διαπαγματεύσεις απέβησαν άκαπες και έτσι στόχς για την δημιυγία ενός ευωπαίυ κλσσύ έμεινε απαγματπίητς. Η αιτία της ανωτέω ανητικής εξέλιξης απδίδεται στην εμμνή των διευθυντικών στελεχών της Alpha Bank να επιβάλυν την αχή της ιστιμίας ενώ η σχέση των στιχείων ενεγητικύ μεταξύ των δύ ταπεζών ήταν,6 υπέ της ΕΤΕ και η σχέση των δύ κεφαλαίων,44 πάλι υπέ της ΕΤΕ. Την 3//2 έγινε γνωστή η εξαγά από την ΕΤΕ μέσω της θυγατικής της Atlantic Bank της Τάπεζας Yonkers Financial Corporation (Y.F.C). Η συμφωνία πβλέπει τίμημα εξαγάς 69,6 εκατ. Δλαίων και τελικά τη συγχώνευση της Y.F.C στην Atlantic Bank της Νέας Υόκης. Τέλς, τ 22 η Τάπεζα πέβη σε συγχώνευση δι' απφήσεως της θυγατικής Εθνικής Τάπεζας Επενδύσεων Βιμηχανικής Ανάπτυξης Α.Ε (ΕΤΕΒΑ) και της NBG France πκειμένυ να εξυπηετηθύν ι στατηγικί στόχι της Εθνικής Τάπεζας. 2. ALPHA ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΙΣΤΕΩΣ Η Alpha Bank ιδύθηκε τ 879 από τν Ιωάννη Φ. Κωστόπυλ, όταν δημιύγησε μία μική εμπική επιχείηση στην Καλαμάτα. Την 0 Μαΐυ 98 τ ταπεζικό τμήμα τυ ίκυ "Ι.Φ Κωστπύλυ" μετνμάσθηκε σε "Τάπεζα Καλαμών" και τ 924 η έδα μεταφέθηκε στην Αθήνα και η Τάπεζα νμάσθηκε "Τάπεζα Ελληνικής Εμπικής Πίστεως". Τ 925 η Τάπεζα εισήχθη στ Χηματιστήι

110 Αξιών Αθηνών. Τ 947 η επωνυμία άλλαξε σε "Τάπεζα Εμπικής Πίστεως", τ 972 σε "Τάπεζα Πίστεως" και τ 994 σε "Alpha Τάπεζα Πίστεως". όμιλς της Alpha Τάπεζας Πίστεως εξαγόασε τ 75% της Lombard Natwest, η πία από /0/98 λειτυγεί με τ όνμα Alpha Τάπεζα Limited. Η τελευταία κάλυπτε τ 5% της ταπεζικής αγάς της Κύπυ και διέθετε 24 υπκαταστήματα. Στις 29/3/99 τ Δ.Σ της Εμπικής Τάπεζας απφάσισε να μεταβιβάσει τ 5% τυ μετχικύ κεφαλαίυ της Ινικής και Λαϊκής Τάπεζας στην Alpha Τάπεζα Πίστεως. Την 9η Απιλίυ 999 παγματπιήθηκε η εξαγά τυ 5% των μετχών της Ινικής Ταπέζης έναντι 798 εκατ. ευώ. Την 3η Δεκεμβίυ 998 η Ινική Τάπεζα ήταν η τέτατη μεγαλύτεη εμπική τάπεζα στην Ελλάδα βάσει ενεγητικύ, και πσέφεε ένα ευύ φάσμα χηματικνμικών υπηεσιών. Την η Απιλίυ 20 ε- γκίθηκε η συγχώνευση της Ινικής Ταπέζης με απόφηση από την Alpha Τάπεζα Πίστεως και στις 25/4/20 λκληώθηκε η συγχώνευση μεταξύ των ταπεζών. Η νέα, διευυμένη Τάπεζα πυ πέκυψε από τη συγχώνευση νμάζεται Alpha Bank. όμιλς διέθετε στιχεία τυ ενεγητικύ αξίας 25,3 δις ευώ, με χηματιστηιακή αξία 7,5 δις ευώ, και ήταν δεύτες στην Ελλάδα με 437 υπκαταστήματα, 720 ATMs και 2,7 εκατ. Λγαιασμύς πελατών. Τ Δεκέμβι τυ 999 η Alpha Bank λκλήωσε την εξαγά της Kreditna Banka AD - Skopje, ιδιωτικής τάπεζας της FYROM. Απέκτησε τ 65,05% της τέτατης μεγαλύτεης τάπεζας των Σκπιών αντί 9,45 εκατ. ευώ. Μετά την εξαγά της όμιλς της Alpha Τάπεζας δαστηιπιείται σχεδόν σε όλη τη Βαλκανική: Στη Ρυμανία μέσω της θυγατικής της Banca Bucuresti πυ διέθετε τ 999 δίκτυ εννέα υπκαταστημάτων σε χτώ πόλεις και πσωπικό 3 ατόμων. Στα τέλη Μαΐυ 20 η τάπεζα μετνμάστηκε σε Alpha Bank Romania. Στην Βυλγαία μέσω τυ υπκαταστήματς της Ινικής στη Σόφια και στην Αλβανία μέσω τυ υπκαταστήματς της Alpha Πίστεως στα Τίανα, ενώ στις 23/2/99 έλαβε έγκιση για την ίδυση και άλλων 4 υπκαταστημάτων στην Αλβανία. 3. EFG EUROBANK - ERGASIAS Η Τάπεζα EFG Eurobank Ergasias ιδύθηκε τ Δεκέμβι τυ 990 με αχική επωνυμία "Ευωεπενδυτική Τάπεζα". Η EFG Eurobank Ergasias είναι εισηγμένη στ Χηματιστήι Αξιών Αθηνών από τν Απίλι τυ 999 και υπόκειται στν έλεγχ και την εππτεία της Τάπεζας της Ελλάδς. Παάλληλα, ως μέλς τυ EFG Bank European Financial Group, η Τάπεζα ελέγχεται έμμεσα και από την μσπνδιακή Ταπεζική Επιτπή Ελβετίας. Τ 997 μετνμάσθηκε σε Τάπεζα EFG Eurobank Α.Ε. όταν απφασίστηκε η ενπίηση όλων των ταπεζών τυ μητικύ μίλυ κάτω από τ κινό εταιικό σήμα EFG. Σήμεα, πσφέει πλήες φάσμα ταπεζικών πϊόντων και υπηεσιών σε ιδιώτες, επιχειήσεις και θεσμικύς πελάτες. Η Τάπεζα καταλαμβάνει ηγετική θέση στυς ταχύτεα αναπτυσσόμενυς και πι πσδφόυς τμείς της αγάς. Η EFG Eurobank Ergasias κατέχει την πώτη θέση στις χηγήσεις καταναλωτικών δανείων, πιστωτικών κατών και δανείων πς μικμεσαίες επιχειήσεις, καθώς και στη διαχείιση αμιβαίων κεφαλαίων. Επιπλέν, Ό μιλς κατέχει ηγετική θέση στην επενδυτική ταπεζική, μέσω της "EFG Telesis Finance", και στα πϊόντα κεφαλαιαιαγάς, μέσω της "EFG Eurobank Χηματιστηιακή", ενώ διαθέτει ισχυό συγκιτικό πλενέκτημα στ χώ της διαχείισης πειυσίας ιδιωτών (private banking) και σημαντική παυσία στην ταπεζική επιχειήσεων. Με δυναμικό άνω των 2.0 ανθώπων στην Ελλάδα και τ εξωτεικό, εγχώι δίκτυ άνω των 3 καταστημάτων και 620 ΑΤΜ και με την αξιπίηση ε ναλλακτικών δικτύων (phone banking, ηλεκτνική ταπεζική, και mobile banking) η

111 Τάπεζα επιτυγχάνει τη διάθεση των πϊόντων και των υπηεσιών της πανελλαδικά. Επίσης, η Τάπεζα αναπτύσσει την παυσία της στην ευύτεη γεωγαφική πειχή. ι στατηγικές συνεγασίες τυ μίλυ με την Deutsche Bank και τν Όμιλ EFG Bank European Financial Group, με έδα τη Γενεύη, διευκλύνυν την πόσβαση στις Ευωπαϊκές αγές. Ενόψει της απελευθέωσης της ταπεζικής ιδιωτών στα μέσα της δεκαετίας τυ 990, η Τάπεζα απφάσισε να παέχει λκληωμέν φάσμα υπηεσιών και να ε πικεντωθεί στη δαστηιότητα αυτή. Έτσι, η Τάπεζα ξεκίνησε ένα πόγαμμα ε πέκτασης κυίως μέσω στατηγικών εξαγών. ι δύ πώτες στατηγικές εξαγές είχαν σαν απτέλεσμα την επέκταση τυ τότε απτελύμενυ από επτά υπκαταστήματα δικτύυ. Τ καλκαίι τυ 996, η Consolidated Eurofinance Holdings S.A.( CEH ), η πία μετνμάσθηκε τ 999 σε EFG Consolidated Holdings S.A. και η πία είναι η απευθείας μητική εταιία της Τάπεζας, εξαγόασε την Interbank Ελλάδς Α.Ε. η πία είχε ένα δίκτυ από 23 καταστήματα. Μεταγενέστεα, τν κτώβι τυ 997, η Τάπεζα συγχωνεύθηκε με την Interbank. Με αυτή τη συγχώνευση η Τάπεζα όχι μόνν επέκτεινε τ δίκτυ υπκαταστημάτων της, αλλά και την τεχνγνωσία και τ απαιτύμεν ανθώπιν δυναμικό ώστε να ισχυπιήσει τη βάση τυ retail banking. To 997, η Τάπεζα εξαγόασε επίσης τ δίκτυ retail της Credit Lyonnais Grece S.A., πυ απτελείτ από πέντε καταστήματα. Την ίδια χνιά η Τάπεζα μετνμάσθηκε σε Τάπεζα EFG Eurobank Α.Ε. Στις αχές τυ 998 εξαγάζει από τν Κεάτικ όμιλ Hanwa τ 58,08% των κινών νμαστικών μετχών της Τάπεζας Αθηνών αντί 26, εκατ. ευώ και από την Εθνική Τάπεζα τ 5% των πνμιύχων μετχών της ίδιας τάπεζας αντί 4,7 εκατ. ευώ. Η Τάπεζα Αθηνών, της πίας ι μετχές ήταν εισηγμένες στ Χ.Α, διέθετε 24 υπκαταστήματα και τελικά συγχωνεύτηκε με την Eurobank. Επιπλέν, στις 29/6/98 πβαίνει σε μια εντυπωσιακή ενέγεια. Η Consolidated Euro finance Holdings S.A. ( CEH ) εξαγόασε πσστό συμμετχής 99,8% στην Τάπεζα Κήτης, η πία διέθετε δίκτυ 87 καταστημάτων, καθώς και ένα διαφπιημέν χατφυλάκι θυγατικών, απτελύμεν από μία εταιία επενδύσεων χατφυλακίυ και δύ ασφαλιστικές εταιίες. Τ 998 επίσης, η Τάπεζα και η CEH έγιναν ι κύιι μέτχι της Τάπεζας Εγασίας εξαγάζντας από κινύ ένα πσστό συμμετχής 8,4% στην Τάπεζα Εγασίας. Τ Φεβυάι τυ 999, η Τάπεζα εξαγόασε τ μείδι πυ κατείχε η CEH στην Τάπεζα Κήτης. Εν συνεχεία, τν κτώβι τυ 999 η Τάπεζα συγχωνεύθηκε με την Τάπεζα Κήτης.Τ Μάτι τυ 999, η Τάπεζα συγχώνευσε τις δαστηιότητές της με αυτές της Τάπεζας Αθηνών με τη μέθδ της α νταλλαγής μετχών και με ημεμηνία ισλγισμών μετασχηματισμύ την 3 Ιυλίυ 998. Ακλύθως, η Eurobank πχώησε σε δημόσια εγγαφή με πσφά τυ 0,64% των μετχών της η πία πσήλκυσε επενδυτές. ι μετχές της συγχωνευθείσας πλέν τάπεζας άχισαν να διαπαγματεύνται στ Χ.Α. στις 4 Απιλίυ 999. Τν Ιύνι τυ 999, η Τάπεζα λκλήωσε αύξηση μετχικύ κεφαλαίυ 2 δις Δ με δικαίωμα πτίμησης μία νέα μετχή για κάθε πέντε παλιές. Τν Αύγυστ τυ 999, η CEH (Consolidated Eurofinance Holdings S.A.) απέκτησε τν έλεγχ τυ 50,% της Τάπεζας Εγασίας μετά από δημόσια πσφά στυς μετόχυς της τελευταίας. Τ Μάτι τυ 20 τα Διικητικά Συμβύλια της πώην Τάπεζας Εγασίας και της EFG Eurobank πότειναν στυς μετόχυς τυς αντίστιχα μία σχέση ανταλλαγής μετχών κατά την πία 0,75 μετχές της Eurobank θα α νταλλάσσνταν για κάθε μια μετχή της Τάπεζας Εγασίας με σκπό να πχωήσυν στη συγχώνευση των δύ γανισμών. Στις 7 Σεπτεμβίυ 20 λκληώθηκε η νμική συγχώνευση των Ταπεζών EFG Eurobank και Εγασίας. Η EFG Eurobank απόφησε την Τάπεζα Εγασίας βάσει ισλγισμών μετασχηματισμύ της 3

112 Δεκεμβίυ 999. Στη συνέχεια η EFG Eurobank μετνμάστηκε σε Τάπεζα EFG Eurobank Ergasias Α.Ε. Τν Μάτι τυ 22 λκληώθηκε η νμική συγχώνευση, δτ απφήσεως, της Telesis Τάπεζας Επενδύσεων από την Τάπεζα EFG Eurobank Ergasias. Με τη συνένωση των δύ Ταπεζών και των θυγατικών τυς, ενισχύθηκε πεαιτέω η ηγετική θέση τυ μίλυ EFG Eurobank Ergasias στυς τμείς της επενδυτικής ταπεζικής, των χηματιστηιακών συναλλαγών, των πααγώγων και της διαχείισης επενδυτικών χατφυλακίων πελατών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Telesis είχε εξαγάσει και απφήσει την Δωική Τάπεζα για να εξαγαστεί και να απφηθεί με την σειά της από την EFG Eurobank Ergasias. Με στόχ τη ενίσχυση της θέσης της στη διαχείιση πειυσίας, η EFG Eurobank Ergasias ανακίνωσε τ Νέμβι τυ 22 την πόθεσή της να συγχωνεύσει δι α πφήσεως την «Επενδύσεις Εγασίας ΑΕΕΧ» και την «Επενδύσεις Αναπτύξεως ΑΕΕΧ», δύ εταιείες επενδύσεων χατφυλακίυ, εισηγμένες στην κύια αγά τυ ΧΑΑ. Π των συγχωνεύσεων η Τάπεζα EFG Eurobank Ergasias κατείχε πσστό 32% τυ μετχικύ κεφαλαίυ της «Επενδύσεις Εγασίας Α.Ε.Ε.Χ.» και 43% τυ μετχικύ κεφαλαίυ της «Επενδύσεις Αναπτύξεως Α.Ε.Ε.Χ.». ι συγχωνεύσεις α ναμένεται να απδώσυν θετικά απτελέσματα, καθώς θα δηγήσυν σε βελτίωση της απδτικότητας και σε συνέγιες κόστυς στν τμέα διαχείισης πειυσίας και ενίσχυση της κεφαλαιακής επάκειας. Η συγχώνευση δι απφήσεως της «Επενδύσεις Εγασίας Α.Ε.Ε.Χ.» λκληώθηκε στις 0 Απιλίυ 23, ενώ ι διαδικασία συγχώνευσης με την «Επενδύσεις Αναπτύξεως Α.Ε.Ε.Χ.» αναμένεται να λκληωθύν επίσης μέσα στ 23. Όσν αφά την δάση της τάπεζας στ εξωτεικό, τν Ιύλι τυ 20 η EFG Eurobank Ergasias απέκτησε συμμετχή ύψυς 9,25% στη υμανική εμπική τάπεζα Banc Post. Τ Νέμβι τυ 22 Όμιλς διεύυνε τη συμμετχή τυ στην Banc Post Ρυμανίας σε 36,25% τυ μετχικύ της κεφαλαίυ, με εξαγά πσστύ 7%. Τν Ιύλι τυ 23, η EFG Eurobank Ergasias εξαγόασε τ 7% των μετχών της υμανικής τάπεζας πυ κατείχε η πτγαλική τάπεζα Banco ΒΡΙ, ελέγχντας πλέν τ 53.25% τυ μετχικύ κεφαλαίυ της Banc Post. Η EFG Eurobank Ergasias έχει τη δυνατότητα αύξησης τυ πσστύ αυτύ σε 62% βάσει τυ πόσθετυ δικαιώματς να απκτήσει και τις μετχές της Banc Post πυ κατέχει η εταιεία General Electric Capital Corp. H Banc Post είναι μία από τις μεγαλύτεες εμπικές τάπεζες της Ρυμανίας διαθέτντας ένα εκτεταμέν δίκτυ καταστημάτων τ πί ενισχύεται πεαιτέω με επιπλέν σημεία πώλησης, μέσω της συνεγασίας της Banc Post με τν εγχώι ταχυδμικό γανισμό Romania Post. Η Τάπεζα διαθέτει τ μεγαλύτε δίκτυ ΑΤΜ στη χώα, ενώ είναι α διαμφισβήτητς ηγέτης στην αγά πιστωτικών κατών. 4. ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Η Τάπεζα Πειαιώς ιδύθηκε τ 96. Για πλλές δεκαετίες λειτύγησε ως ι διωτική τάπεζα και τ 975 πέασε υπό κατικό έλεγχ, όπυ και παέμεινε μέχι τ 99. Τν Δεκέμβι τυ 99 πέασε στν ιδιωτικό τμέα όταν η Εμπική Τάπεζα πύλησε τ 66,67% της συμμετχής της σε όμιλ ιδιωτών επιχειηματιών. Από τότε, παυσιάζει συνεχή και ταχεία ανάπτυξη εγασιών, μεγεθών και δαστηιτήτων. Παάλληλα με την γανική της ανάπτυξη, η Τάπεζα Πειαιώς πχώησε σε μια σειά από στατηγικές κινήσεις με σκπό την εδαίωση της σε μία δυναμικά αναπτυσσόμενη αγά. Έτσι, τ Μάϊ τυ 998 αγάζει από την Εθνική Τάπεζα τ Ταχυδμικό Ταμιευτήι έναντι τυ πσύ των 80 εκατ. ευώ, εξαγάζει την μική εξειδικευμένη Τάπεζα Credit Lyonnais Hellas και τ 36.37% των

113 μετχών της Τάπεζας της Μακεδνίας - Θάκης. Τ Νέμβι τυ 998 όμιλς της Τάπεζας Πειαιώς κλείνει συνεγασία με την Xiosbank μέσω ανταλλαγής μετχών. Η Πειαιώς έναντι 243,5 εκατ. ευώ απκτά τ 37,8% των μετχών της Xiosbank και η τελευταία τ 8,4% των μετχών της Πειαιώς. Τ Μάτι τυ 999 αγάζει τ ενεγητικό της National Westminster Ελλάς και τα πέντε υπκαταστήματά της. όμιλς διέθετε τότε 50 υπκαταστήματα. Τ Μάι και τν Ιύνι τυ 20 συνήλθαν ι Γενικές Συνελεύσεις των Ταπεζών Πειαιώς, Μακεδνίας - Θάκης και Χίυ και απφάσισαν τη συγχώνευσή τυς με ανταλλαγή μία μετχή έναντι μίας μετχής της Τάπεζας Πειαιώς η πία απφά τις άλλες δύ. Στις αχές τυ 22, η Τάπεζα Πειαιώς απέκτησε τν έλεγχ της ETBAbank από τ Ελληνικό Δημόσι. Αυτή η εξαγά επιφέει σημαντικά φέλη για τν Όμιλ Πειαιώς, με την ισχυπίηση της κεφαλαιακής τυ βάσης διευύνντας τη δυνατότητα ανάπτυξης των εγασιών τυ, την απόκτηση ενός συμπληωματικύ δανειακύ χατφυλακίυ και την αύξηση τυ μειδίυ αγάς τυ στις ταπεζικές εγασίες, στ leasing και στη διαχείιση επενδύσεων χατφυλακίυ. Η ETBAbank αναμένεται να συγχωνευτεί με την Τάπεζα Πειαιώς μέσα στ 23. Επίσης, στις αχές τυ 22 υπγάφτηκε συμφωνία στατηγικής συνεγασίας τυ μίλυ Πειαιώς με τ διεθνή ταπεζ - ασφαλιστικό Όμιλ ING (Internationale Nederladen Group) για την ελληνική αγά. Απτέλεσμα αυτής της συμφωνίας ήταν η δημιυγία δύ κινών επιχειηματικών σχημάτων (joint ventures) στυς χώυς των Ταπεζασφαλειών - μαδικών Ασφαλιστικών Πϊόντων και της Διαχείισης Πειυσίας Τίτων, καθώς και η απόκτηση συμμετχής της Τάπεζας Πειαιώς στην ING Ελλάδς και της δεύτεης στην πώτη. Πεδί δάσης τυς θα απτελόσυν ι χώες της Ντιανατλικής Ευώπης με πτεαιότητα τη Βυλγαία και την Τυκία και πτιμητέα μέθδς διείσδυσης θα είναι ι εξαγές. Τέλς, Όμιλς της Τάπεζας Πειαιώς έχει παυσία και στ εξωτεικό, η πία εστιάζεται κυίως στην Ντιανατλική Ευώπη, με παυσία στα μεγάλα χηματικνμικά κέντα της Δυτικής Ευώπης και των Ηνωμένων Πλιτειών της Α μεικής. Συγκεκιμένα Όμιλς της Τάπεζας Πειαιώς δαστηιπιείται στις Η.Π.Α με την Piraeus Bank Romania και στη Βυλγαία με 6 υπκαταστήματα της Τάπεζας Πειαιώς. 5. ΕΓΝΑΤΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Η Εγνατία Τάπεζα ιδύθηκε τ 99 από μία μάδα καταξιωμένων επιχειηματιών στη Θεσσαλνίκη. Η μητική εταιεία καθώς και ι θυγατικές της πσφέυν ένα ευύ φάσμα χηματικνμικών υπηεσιών, παέχντας παάλληλα λκληωμένη εξυπηέτηση σε ιδιώτες αλλά και σε επιχειήσεις - πελάτες. Με γνώμνα τη συνλική κάλυψη των επενδυτικών αναγκών των πελατών δαστηιπιήθηκε στν χώ των Αμιβαίων Κεφαλαίων μέσω της θυγατικής Εγνατία ΑΕΔΑΚ πυ ιδύθηκε τ 992 με έδα την Αθήνα κατέχντας σήμεα τ 44%. Στην χηματιστηιακή αγά μέσω της εξαγάς της Α.Χ.Ε Παν. Κνταλέξης πυ ιδύθηκε τ 99, με έδα την Αθήνα και πσχώησε στν όμιλ εταιειών της Εγνατίας Τάπεζας μετνμαζόμενη σε Εγνατία ΑΧΕ τ 994. Τ Σεπτέμβι τυ998 η Εγνατία Τάπεζα εξαγόασε την Τάπεζα Κεντικής Ελλάδς. Η συγχώνευση των δύ ταπεζών παγματπιήθηκε τν Ιύνι τυ 999 και την 26η Αυγύστυ έγινε η εισαγωγή της Εγνατίας Τάπεζας στ Χ.Α.Α. Τ δίκτυ της τάπεζας τ 999 ανέχεται σε 46 υπκαταστήματα. Με σκπό τη δημιυγία εναλλακτικών δικτύων πώλησης και την είσδ της στην τυιστική αγά, η τάπεζα εξαγόασε τ 20 τ 4,92% των Ανταλλακτηιών Συν/τς Eurocambio

114 Α.Ε πσστό πυ διατηεί μέχι σήμεα. Στα πλαίσια της στατηγικής της τάπεζας για έξδ εκτός των Ελληνικών συνόων, εξαγόασε τ 20 τ 99% της τάπεζας BNP - DRESDNER (ROMANIA) S.A η πία μετνμάστηκε πλέν σε EGNATIA BANK (ROMANIA) S.A. Η θυγατική τάπεζα στην Ρυμανία έχει σαν στόχ να αυξήσει τ δίκτυ των υπκαταστημάτων και να δαστηιπιηθεί πεισσότε στη λιανική ταπεζική, σε μια χώα η πία θεωείται από της πι σημαντικές στην πειχή και κυίως με καλές ππτικές ικνμικής ανάπτυξης. Στα τέλη τυ 2 τ δίκτυ της Εγνατίας Τάπεζας απτελείται από 60 υπκαταστήματα. 6. ASPIS BANK Η ASPIS BANK Ανώνυμη Ταπεζική Εταιία ιδύθηκε τν Ιύνι τυ 992 με ιδυτικύς μετόχυς την εταιία AEGON GRIEKENLAND HOLDING B.V. (πσστό 50%) και τν κ. Π. Ψωμιάδη (πσστό 50%).Τ 998 η τάπεζα εισάγεται στ Χηματιστήι Αξιών Αθηνών και συγχόνως διευύνει την παυσία της στην κεφαλαιαγά, απκτώντας τ 30% τυ μετχικύ κεφαλαίυ της ΑΣΠΙΣ ΑΕΔΑΚ και τ 20% της ΑΣΠΙΣ Χηματιστηιακής. Τ ίδι έτς λκληώνεται η μελέτη αναβάθμισης και εκσυγχνισμύ των λειτυγικών συστημάτων και μηχανγαφικών εφαμγών της Τάπεζας. Τν Ιύλι τυ 23 τα Δ.Σ των ταπεζών Aspis Bank και Standard Chartered Grindlays Bank συμφώνησαν για την εξαγά της δεύτεης από την πώτη. Κατά τ α εξάμην τυ 23 λκληώθηκε η επικείμενη εξαγά καθώς της τ ίδι διάστημα υπγάφτηκε και η συμφωνία εξαγάς τυ τμέα λιανικής και εμπικής ταπεζικής της ABN AMRO στην Ελλάδα από την Aspis Bank. Η Aspis Bank πιστεύει ότι η εξαγά της Standard Chartered Grindlays Bank στην Ελλάδα εξυπηετεί τη στατηγική της συντηητικής επέκτασης μέσω της εξαγάς συμπληωματικών τμέων ταπεζικών δαστηιτήτων, γεγνός πυ απδεικνύει και η πόσφατη εξαγά τυ τμέα λιανικής και εμπικής ταπεζικής της ABN AMRO στην Ελλάδα. Τ Δίκτυ της Τάπεζας αιθμεί σήμεα 62 Καταστήματα σ' όλη την Ελλάδα, έναντι 4 πυ λειτυγύσαν στ τέλς τυ 2. Τα 6 νεαπκτηθέντα Καταστήματα πέχνται από την εξαγά τυ Τμέα Καταναλωτικής & Εμπικής Ταπεζικής της ABN AMRO στην Ελλάδα, ενώ 5 είναι νέα Καταστήματα ASPIS BANK. Τ ανθώπιν δυναμικό αυξήθηκε κατά 67% και αιθμεί 742 ταπεζικά στελέχη και υπαλλήλυς έναντι 444 τ 2.