Η αξιοποίηση της EU-SILC ως εργαλείο σχεδιασμού κοινωνικής πολιτικής

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η αξιοποίηση της EU-SILC ως εργαλείο σχεδιασμού κοινωνικής πολιτικής"

Ξενοκράτης Γερμανός
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ημερίδα για έτος καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ 9 Δεκεμβρίου 2010 Η αξιοποίηση της EU-SILC ως εργαλείο σχεδιασμού κοινωνικής πολιτικής Δρ. Π. Περιστερά (ΜΑΤ) Γ. Κοντός (ΔΚΠ) Δρ. Ε. Γκαζόν (ΜΑΤ) - Μέλη της SPC - ISG της Ε.Ε - Οι απόψεις που εκφράζονται στην παρουσίαση δεν είναι δεσμευτικές για το Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης 1

Περιστερά (ΜΑΤ) Γ. Κοντός (ΔΚΠ) Δρ. Ε. Γκαζόν (ΜΑΤ) - Μέλη της SPC - ISG της Ε.

2 Σκοπός της παρουσίασης Συμβολή της EU-SILC στην ανάδειξη διαστάσεων της κοινωνικής κατάστασης ΟρόλοςτηςEU-SILC στον σχεδιασμό τεκμηριωμένων πολιτικών (παρόν & μέλλον) 2

3 Δομή Ι. Ευρωπαϊκό πλαίσιο ΙΙ. Εφαρμογή στην Ελλάδα ΙΙΙ. Δυνατότητες και όρια της EU-SILC ΙV. Ανάδειξη της προστιθέμενης άξιας V. Συμπεράσματα - Μέλλον 3

4 Ευρωπαϊκό πλαίσιο 4

5 Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική «Προς μια Ευρώπη των πολιτών, όχι απλώς μια Οικονομική Κοινότητα» 2000: Εκκίνηση της Στρατηγικής της Λισσαβόνας («Ανταγωνιστικότητα Απασχόληση Κοινωνική Συνοχή Βιωσιμότητα») Οικονομική πολιτική & Απασχόληση: Συντονισμός πολιτικών σε επίπεδο Ε.Ένωσης μέσω κατευθυντήριων γραμμών Κοινωνική προστασία / κοινωνική ένταξη: Συνεργασία των Κ-Μ μέσω της«ανοικτής Μεθόδου Συντονισμού» 5

Βιωσιμότητα») Οικονομική πολιτική & Απασχόληση: Συντονισμός πολιτικών σε επίπεδο Ε.

6 Η Ανοικτή Μέθοδος Συντονισμού στην Κοινωνική Ένταξη Η φιλοσοφία: Επικουρικότητα Συνέργια Αμοιβαία εκμάθηση («Ήπιο Δίκαιο») Βασικά συστατικά των διαδικασιών Πολιτική συμφωνία για καθορισμό κοινών γενικών στόχων (Objectives) Μεταφορά των γενικών στόχων σε εθνικές πολιτικές μέσω των ΕΣΔΕΝ Χρήση συστήματος δεικτών (η EU-SILC κύρια πηγή) Παρακολούθηση, έλεγχος πορείας, αποτίμηση, ανταλλαγή καλών πρακτικών (peer review κοινές Εκθέσεις) Υποβοήθηση συνεργασίας μέσω Κοινοτικής χρηματοδότησης: Διαρθρωτικά Ταμεία (ιδίως ΕΚΤ), Κοινοτικά Προγράμματα Δράσης 6

πολιτικές μέσω των ΕΣΔΕΝ Χρήση συστήματος δεικτών (η EU-SILC κύρια πηγή) Παρακολούθηση, έλεγχος πορείας, αποτίμηση, ανταλλαγή καλών

7 Νέα Στρατηγική «Ευρώπη 2020» ΝέαδεδομέναγιατηνΚοινωνικήΈνταξη Για 1η φορά ευρωπαϊκός ποσοτικός στόχος για φτώχεια Για 1η φοράτακ-μ καλούνται να θέσουν ποσοτικούς στόχους Κοινωνική ένταξη: αντικείμενο μιας Κατευθυντήριας Γραμμής (10η) των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων Συνέπειες σε βαρύτητα κοινωνικής ένταξης ; 7

ποσοτικούς στόχους Κοινωνική ένταξη: αντικείμενο μιας Κατευθυντήριας Γραμμής

8 Εφαρμογή στην Ελλάδα 8

9 Η κοινωνική ΑΜΣ στην Ελλάδα (1) Επίδραση σε ουσία ή σε γραφειοκρατία ; Θετικό 1: Εστίαση σε ζητήματα κοινωνικής ένταξης Θετικό 2: Διαμόρφωση διοικητικού πλαισίου διεργασιών & δομών έστω και ad hoc (πχ σύνταξη ΕΣΔΕΝ) Συμβολή στην «εγγραφή» των θεμάτων κοινωνικής ένταξης στην ατζέντα των υπηρεσιακών διεργασιών Διάπλαση μιας υπηρεσιακής (και λιγότερο διαχρονικά πολιτικής) συνείδησης και ικανότητας διαχείρισης Αλλά: Η εστίαση μάλλον μόνο σε επίπεδο δημοσιότητας/ διακριτότητας Η υπαγωγή του ευρέως φάσματος πολιτικών κοινωνικής ένταξης στον συνολικό σχεδιασμό καταλήγει μόνο σε στάδιο διακηρύξεων /γραφειοκρατικών ασκήσεων 9

διεργασιών Διάπλαση μιας υπηρεσιακής (και λιγότερο διαχρονικά πολιτικής) συνείδησης και ικανότητας διαχείρισης Αλλά: Η εστίαση μάλλον μόνο σε επίπεδο

10 Η κοινωνική ΑΜΣ στην Ελλάδα (2) Η EU-SILC στις εθνικές εκθέσεις Ποσοτικοί στόχοι σε ΕΣΔΕΝ και ΕΠΜ : Αποκλειστικά από ΕΛ.ΣΤΑΤ. (κυρίως από EU- SILC και από LFS) Χρήση των «ευρωπαϊκών δεικτών» για «εθνικούς σκοπούς». Όμως, δεν εντοπίζονται ποσοτικοί στόχοι για άτομα / ομάδες «κοινωνικά ευάλωτες» 10

(κυρίως από EU- SILC και από LFS) Χρήση των «ευρωπαϊκών δεικτών» για

11 Η κοινωνική ΑΜΣ στην Ελλάδα (3) Στοχοθέτηση σε εθνικές εκθέσεις Παραδείγματα - Ποσοστό πρόωρης αποχώρησης από το σχολείο : 12,5% για το 2010 και κάτω από 10% για το 2013, από 14,7% το Ποσοστό κινδύνου φτώχειας 20% το 2006 στο 16% το Ποσοστό κινδύνου φτώχειας των παιδιών (0-17 ετών) : 18% το 2013 από 23% το Ποσοστό βάθους του κινδύνου φτώχειας στο 20% έως το 2013, από 26% το

-Ποσοστό κινδύνου φτώχειας 20% το 2006 στο 16% το 2013 - Ποσοστό κινδύνου φτώχειας των παιδιών (0-17

12 Η κοινωνική ΑΜΣ στην Ελλάδα (4) Η δυναμική της πραγματικότητας Η χρήση κοινωνικών στατιστικών και δεικτών, αξιόπιστων & συγκρίσιμων μεταξύ ΚΜ, οδηγεί σε Ανάδειξη διαστάσεων της κοινωνικής κατάστασης Καταγραφή του βαθμού αποτελεσματικότητας του κοινωνικού κράτους Οπότε: Πίεση για αλλαγές σε κοινωνική πολιτική ΠΡΟΣΟΧΗ σε «στατιστική μυωπία»: Επικέντρωση σε ό,τι μετράται (μόνο το μετρούμενο υφίσταται) και πώς μετράται (ο τρόπος μέτρησης καθορίζει τη φύση του μετρούμενου) Εν τέλει: οι όποιες θετικές δυναμικές αντίθετες με μια πραγματικότητα αναποτελεσματικών δομών Δημιουργείται ανάγκη για συστημικές παρεμβάσεις (πχ πολιτικές βάσει ποσοτικών στόχων, σχεδιασμός μέσω σταθερών διαδικασιών, κεντρικός σχεδιασμός) 12

σε ό,τι μετράται (μόνο το μετρούμενο υφίσταται) και πώς μετράται (ο τρόπος μέτρησης καθορίζει τη φύση του μετρούμενου) Εν τέλει: οι όποιες θετικές δυναμικές αντίθετες με μια

13 Δυνατότητες και όρια της EU-SILC 13

14 Προϋποθέσεις για αποτελεσματικές πολιτικές - Αναγκαιότητα ύπαρξης αξιόπιστων πηγών δεδομένων και στατιστικών στοιχείων για την πολυδιάστατη ανάλυση του φαινομένου και την αποτίμηση της πραγματικής κατάστασης - Δυνατότητα γνώσης προβληματικών τομέων & ευάλωτων ομάδων πληθυσμού 14

πολυδιάστατη ανάλυση του φαινομένου και την αποτίμηση της πραγματικής

15 Η EU-SILC παρέχει ένα κοινό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο - Παραγωγή στατιστικών στοιχείων για την παρακολούθηση των συνθηκών διαβίωσης, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού - Παραγωγή δεικτών για την παρακολούθηση των ευρωπαϊκών & εθνικών πολιτικών στο πλαίσιο της ΑΜΣ 15

της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού - Παραγωγή δεικτών για

16 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ EU-SILC Συγκρίσιμα δεδομένα μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Πολυδιάστατη ανάλυση - ευρύ φάσμα θεματικών περιοχών (εισόδημα, κοινωνικός αποκλεισμός, αγορά εργασίας, στέγαση, εκπαίδευση κλπ) Εισοδηματικά & μη εισοδηματικά μέτρα για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό 16

κοινωνικός αποκλεισμός, αγορά εργασίας, στέγαση, εκπαίδευση κλπ)

17 ΑΛΛΑ ΑΡΚΟΥΝ?? 17

18 Όρια της EU-SILC Αποκλεισμός ομάδων πληθυσμού που δεν διαβιεί σε ιδιωτικά νοικοκυριά (π.χ. άτομα σε ιδρύματα, άστεγος πληθυσμός, κλπ) Επικαιρότητα των δεδομένων /Καθυστέρηση μεταξύ της περιόδου αναφοράς των δεδομένων και της δημοσίευσης τους Μην επαρκές δείγμα για αναγωγή συμπερασμάτων πχ σε περιφερειακό επίπεδο. Μη κάλυψη συγκεκριμένων ομάδων (ΑμεΑ / θρησκευτικές μειονότητες) 18

περιόδου αναφοράς των δεδομένων και της δημοσίευσης τους Μην επαρκές δείγμα για αναγωγή

19 Ανάδειξη της προστιθέμενης αξίας 19

20 Προτάσεις για περαιτέρω αξιοποίηση (1) Συνδυασμός με άλλες πηγές δεδομένων ΓΙΑΤΙ ; Αξιοποίηση άλλων πληροφοριών (δειγματοληπτικές έρευνες / διοικητικές πηγές) Ενίσχυση αξιοπιστίας (συνάφεια μεταξύ δεδομένων, εσωτερικός έλεγχος) Βελτίωση ωφελιμότητας κριτική ανάγνωση (για χρήστες, διαμορφωτές πολιτικών) Π.χ. η φτώχεια των παιδιών 20

Ενίσχυση αξιοπιστίας (συνάφεια μεταξύ δεδομένων, εσωτερικός έλεγχος) Βελτίωση

21 Προτάσεις για περαιτέρω αξιοποίηση (1) Συνδυασμός με άλλες πηγές δεδομένων ΠΩΣ ; Τμήμα Κοινωνικών Στατιστικών σε κεντρικές υπηρεσίες ; Αρμοδιότητα: συγκέντρωση & παρακολούθηση στοιχείων Τελικό προϊόν: πχ Έκθεση για τις πολιτικές κοινωνικές ένταξης «Διοικητικός εκσυγχρονισμός» ή «επιτελικό κράτος» («επιτελικό Υπουργείο») 21

22 Προτάσεις για περαιτέρω αξιοποίηση (2) Μέσω ανάλυσης ΓΙΑΤΙ ; ο «αποχρών λόγος»: τα πορίσματα των στατιστικών ερευνών αξιοποιούνται όταν αποτελούν αντικείμενο ανάλυσης και επεξεργασίας Οπότε: Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ φορέων εμπλεκόμενων σε αποτύπωση κοινωνικής κατάστασης /διαμόρφωση πολιτικών. Πχ πρόγραμμα «Αριστεία» (Ινστιτούτου Κοινωνικής Πολιτικής του ΕΚΚΕ και ΕΣΥΕ) 22

23 Προτάσεις για περαιτέρω αξιοποίηση (2) Μέσω ανάλυσης ΠΩΣ ; Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων ; Μονάδες Ανάλυσης-Τεκμηρίωσης σε Κεντρική Διοίκηση; Αρμοδιότητες: συμβολή σε διαμόρφωση πολιτικού προσανατολισμού, οργάνωση του διαλόγου Τελικό προϊόν: συστηματοποίηση /δημοσιοποίηση πορισμάτων και δεδομένων 23

24 Προτάσεις για περαιτέρω αξιοποίηση (3) μοντέλα μικρο-προσομοίωσης ΓΙΑΤΙ ; - Χρησιμότητα μικρο-προσομοίωσης - Η EU-SILC το επιτρέπει => συγκεκριμενοποίηση προτάσεων πχ. καθολικό επίδομα παιδιού 24

25 Προτάσεις για περαιτέρω αξιοποίηση (3) μοντέλα μικρο-προσομοίωσης ΠΩΣ ; Τμήμα Σχεδιασμού και αξιολόγησης ; Αρμοδιότητα : Διερεύνηση εναλλακτικών προτάσεων σχετικά με επιλογή πολιτικών/ μέτρων στο πλαίσιο των γενικών κατευθυντήριων της κυβερνητικής πολιτικής Τελικό προϊόν : Προτάσεις για κατευθύνσεις παρεμβάσεων Πολιτείας 25

26 Συμπεράσματα Μέλλον 26

27 Συμπέρασμα Η EU-SILC είναι ένα δυναμικό εργαλείο συνεχής εξέλιξη για κάλυψη διαστάσεων Η EU-SILC συμβάλλει στην αναγκαία τεκμηρίωση των κοινωνικών πολιτικών Αλλά: υπάρχουν δυνατότητες περαιτέρω αξιοποίησης (από παρόχους και από ωφελούμενους/ χρήστες) 27

28 Το μέλλον (1) Προς έναν ορθολογικό επανασχεδιασμό Δεδομένο 1: Διαχρονικά διακηρυγμένες προθέσεις Πολιτείας Βελτίωση και επέκταση μέτρων για ευπαθείς ομάδες Συντονισμός παρεμβάσεων Δεδομένο 2: Η συγκυρία δεν αφήνει πολλά περιθώρια Σπάνις πόρων => οι παρεμβάσεις για βελτίωση αποτελεσματικότητας περιορισμένες σε βέλτιστη αξιοποίηση διαθέσιμων μέσων (διαρθρωτικές παρεμβάσεις) Ορθή στόχευση => τώρα μεγαλύτερη ανάγκη για τεκμηριωμένες πολιτικές, η EU-SILC κεντρικό εργαλείο (αλλά δεν αρκεί) 28

29 Το Μέλλον (2) Τι οραματιζόμαστε φιλοδοξία ή ουτοπία; Δόμηση εθνικού δικτύου για συντονισμό & διαχείριση πολιτικών κοινωνικής ένταξης Διασύνδεση στατιστικών στοιχείων & ανάλυσης με σχεδιασμό & ανάπτυξη πολιτικών Πρώτο και καθοριστικό βήμα για επιτυχία εγχειρήματος: Δυνατότητα για αποτίμηση πολιτικών Βελτίωση και αξιοποίηση στατιστικών και διοικητικών δεδομένων. Πχ. επέκταση δυνατοτήτων EU-SILC για ειδικές ομάδες, για περιφέρειες Η ΕΛΣΤΑΤ βασική παράμετρος του προτεινόμενου εθνικού μηχανισμού 29

30 Χρήσιμοι σύνδεσμοι Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης: - Εθνικές Εκθέσεις: Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας της Ε.Ένωσης Υποομάδα δεικτών (SPC-ISG) 30

Σχετικά έγγραφα

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο κατά τη Νέα Προγραμματική Περίοδο (2014-2020) Βασικά σημεία και διερευνητικές προσεγγίσεις

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο κατά τη Νέα Προγραμματική Περίοδο (2014-2020) Βασικά σημεία και διερευνητικές προσεγγίσεις Εμμανουέλα Κουρούση Μονάδα Β Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού και Παρακολούθησης Δράσεων