«Συντονισμός του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών»

Transcript

1 Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2014 «Συντονισμός του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών» Αποτελεσματική Παρακολούθηση και Αξιολόγηση της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών Νίκος Παπαδάτος, Μέλος & τ. Πρόεδρος ΔΣ ΣΕΣΜΑ, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος REMACO A.E. Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2014, Αμφιθέατρο ΕΕΔΕ

2 1 Σκοπιμότητα του Συστήματος Παρακολούθησης & Αξιολόγησης Δημόσιων Πολιτικών 2 H σημασία της μέτρησης των αποτελεσμάτων 3 Παρακολούθηση και Αξιολόγηση : Ορισμοί 4 Συμπληρωματικότητα Ρόλων Παρακολούθησης και Αξιολόγησης 5 Διαφοροποίηση Εστίασης σε Υλοποίηση / Αποτελέσματα 6 Εφαρμογή Συστήματος Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Πολιτικής 7 Κρίσιμες Πολιτικές και Τεχνοκρατικές Προκλήσεις 8 Βήματα Σχεδιασμού και Εφαρμογής Βιώσιμου Συστήματος Π & Α Δημόσιων Πολιτικών 9 Διαπιστώσεις - Συμπεράσματα 26

3 Μετρά πόσο καλά αποδίδει η Δημόσια Διοίκηση στο σχεδιασμό και εφαρμογή δημοσίων πολιτικών. Δίνει έμφαση στην αποτίμηση της επίτευξης των αποτελεσμάτων (βραχυπρόθεσμα μεσοπρόθεσμα & μακροπρόθεσμα) με την πρόοδο του χρόνου. Είναι ένα πολύτιμο εργαλείο διοίκησης δημόσιων πολιτικών, υποστηρίζοντας το τρίγωνο «συστήματα ανθρώπινου δυναμικού χρηματοοικονομικά συστήματα - συστήματα απόδοσης ευθύνης». Διεθνής Αποδοχή και Χρήση. ΙΜF OECD EU WB WTO TRANSPARENCY INTERNATIONAL UNDP 27

4 28

5 Παρακολούθηση: συλλογή στοιχείων και δεικτών για παροχή ενδείξεων του βαθμού προόδου υλοποίησης παρεμβάσεων, επίτευξης στόχων και αξιοποίησης πόρων. Αξιολόγηση: Συστηματική και Αντικειμενική αποτίμηση μιας πολιτικής (σχεδιασμός, υλοποίηση και αποτελέσματα), με στόχο τον προσδιορισμό της συνάφειας και επίτευξης των στόχων, καθώς και αποδοτικότητας, αποτελεσματικότητας, επιπτώσεων και βιωσιμότητας. Παρακολούθηση & Αξιολόγηση: Δυο διακριτές αλλά συμπληρωματικές λειτουργίες 29

6 Παρακολούθηση Αποσαφηνίζει τις επιδιώξεις της πολιτικής Συνδέει δραστηριότητες και πόρους με επιδιώξεις Μεταφράζει τις επιδιώξεις σε δείκτες απόδοσης και προσδιορίζει στόχους Συλλέγει συστηματικά δεδομένα για τους δείκτες και συγκρίνει τα πραγματικά αποτελέσματα με τους στόχους Αξιολόγηση Αναλύει γιατί τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα επιτυγχάνονται ή όχι Αποτιμά την ειδική συνεισφορά των δραστηριοτήτων στα αποτελέσματα Εξετάζει την διαδικασία υλοποίησης Εξερευνά τα μη επιδιωκόμενα αποτελέσματα Παρέχει μαθήματα, επισημαίνει σημαντικά επιτεύγματα ή πρόσθετες δυνατότητες και προσφέρει συστάσεις για βελτίωση 30

7 Υλοποίηση Περιγραφή του προβλήματος / κατάστασης πριν την παρέμβαση Συγκριτική αξιολόγηση για δραστηριότητα και άμεσες εκροές Συλλογή δεδομένων για εισροές, δραστηριότητες και άμεσες εκροές Συστηματικές αναφορές παροχής εισροών και παραγωγής εκροών Άμεση σύνδεση, συνήθως με μια μεμονωμένη παρέμβαση Σχεδιασμός για θέματα διαχείρισης και εφαρμογής, και όχι για θέματα ευρύτερης αποτελεσματικότητας και ανάπτυξης. Αποτελέσματα Χρήση αξιόπιστων δεδομένων για την καταγραφή του προβλήματος / κατάστασης Χρήση δεικτών αποτελεσμάτων (τιμές βάσης και στόχου) Συλλογή στοιχείων για εκροές και ανάλυση της συνεισφοράς τους στην επίτευξη αποτελεσμάτων Εστίαση στην κατανόηση της ανάγκης αλλαγής μεταξύ όλων των εμπλεκομένων Συστηματικές αναφορές με περισσότερες ποιοτικές και ποσοτικές πληροφορίες σε σχέση με την πρόοδο επίτευξης αποτελεσμάτων Υλοποίηση σε συνεργασία με στρατηγικούς εταίρους (αξιοποίηση της εταιρικής σχέσης) Αξιοποίηση της εταιρικής σχέσης σε σχέση με την επιτυχία / αποτυχία στην επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων 31

8 Αντικείμενο Εφαρμογής Έργα, Προγράμματα, Δημόσιες Πολιτικές Πεδίο Εφαρμογής Τοπικό, Περιφερειακό, Εθνικό Επίπεδο Πρόσθετα Οφέλη Δημιουργία Κεφαλαίου Γνώσης Ανάπτυξη Βάσης Γνώσης Επιπτώσεις Προώθηση Διαφάνειας και Απόδοσης Ευθύνης για τα Αποτελέσματα 32

9 Πολιτικές Προκλήσεις - Διαστάσεις: Παρέχει κρίσιμη πληροφόρηση και δίνει την δυνατότητα στους πολιτικούς να λάβουν καλύτερα τεκμηριωμένες αποφάσεις Ταυτόχρονα, όμως, δημιουργεί περιορισμούς στις εναλλακτικές δυνατότητες και αφήνει μικρό χώρο για πολιτικές μανούβρες Δημιουργεί συνθήκες διαφάνειας και αποτελεσματικού καταλογισμού ευθυνών Ενισχύει την δυνατότητα εστίασης στα αποτελέσματα, γεγονός που διασφαλίζει την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων Διευκολύνει την οικονομική ανάπτυξη και την επίτευξη κρίσιμων μακροπρόθεσμων στόχων Αποτελεί κυρίως πολιτικού χαρακτήρα λειτουργία, με τεχνοκρατικές διαστάσεις 33

10 Τεχνοκρατικές Προκλήσεις Διαστάσεις: Ανάπτυξη Θεσμικής Επάρκειας Ικανότητα σχεδιασμού δεικτών και αποτελεσματικά μέσα συλλογής ανάλυσης, επεξεργασίας και σύνθεσης αναφορών, σε σχέση με δεδομένα απόδοσης, σε ότι αφορά τους δείκτες και τις τιμές βάσης τους (στατιστικά αξιόπιστα συστήματα) Ικανότητα Αξιοποίησης των δεδομένων. Αξιόπιστα δεδομένα και πληροφορίες ανοικτά, διαφανή και διαθέσιμα στο γενικό κοινό. Εκπαιδευμένο προσωπικό και στελέχη, με τουλάχιστον βασικές γνώσεις πληροφορικής Διασφάλιση επάρκειας δεδομένων και πληροφοριών, ώστε να παρέχεται αναλυτική ανατροφοδότηση που θα βοηθήσει τους διαμορφωτές της πολιτικής να λάβουν κατάλληλα τεκμηριωμένες αποφάσεις. Τα τεχνοκρατικά θέματα είναι λιγότερο πολύπλοκα και αντιμετωπίζονται ευκολότερα 34

11 35

12 Βήμα 1: Αποτίμηση Ετοιμότητας Δημόσιας Διοίκησης Σημασία: θεμέλιο του συνολικού συστήματος. Προϋποθέσεις: κίνητρα θεσμική επάρκεια (ρόλος / αρμοδιότητες/ δομές) και απαιτήσεις ανάπτυξης ικανοτήτων. Περιοχές Διάγνωσης: αιτίες ζήτησης, υποστηρικτές, ωφελούμενοι, αναγκαία πληροφόρηση, δυνητικές αντιδράσεις, νησίδες τεχνογνωσίας, δυνατότητα - προοπτικές συνολικής αξιοποίησης. Βήμα 2: Συμφωνία σε Επιδιωκόμενα Αποτελέσματα Σημασία των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων: σαφήνεια, συνάφεια, κατάλληλος χρονικός ορίζοντας, εστίαση σε συγκεκριμένες παραμέτρους. Κρίσιμα θέματα στην επιλογή: στρατηγικές προτεραιότητες, κοινωνικές ανάγκες, αλληλεξαρτήσεις. Αξιοποίηση της Εταιρικής Σχέσης Διαδικασία σχεδιασμού και συμφωνίας στα αποτελέσματα 36

13 Βήμα 3: Επιλογή Κρίσιμων Δεικτών Επάρκεια και πληρότητα συστήματος δεικτών Μετάφραση αποτελεσμάτων σε δείκτες Χρήση αντιπροσωπευτικών δεικτών Χαρακτηριστικά δεικτών Κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών, με σαφή αντιστοίχηση επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων Βήμα 4: Ανάπτυξη Συστήματος Υποστήριξης Δεικτών Καθορισμός τιμών βάσης δεικτών Διαμόρφωση πλαισίου αναφοράς για κάθε δείκτη Εντοπισμός πηγών πληροφοριών και στοιχείων Σχεδιασμός και σύγκριση μεθόδων συλλογής δεδομένων Διεξαγωγή πιλοτικών εφαρμογών 37

14 Βήμα 5: Επιλογή Στόχων για τα Αποτελέσματα Προσδιορισμός των Στόχων: τιμή βάσης + επιθυμητή βελτίωση σε συγκεκριμένο χρόνο Παράγοντες Επιλογής Στόχων: βαθμός ευκολίας / δυσκολίας, κρισιμότητα, πολιτικές επιπτώσεις Οριστικοποίηση του Πλαισίου Επίδοσης: για βέλτιστο προγραμματισμό και αποτελεσματική κατανομή πόρων Βήμα 6: Παρακολούθηση Υλοποίησης & Αποτελεσμάτων Κατηγορίες και επίπεδα παρακολούθησης Ανάγκες συστήματος παρακολούθησης: ιδιοκτησία, διοίκηση, συντήρηση, φερεγγυότητα Απαιτούμενα χαρακτηριστικά δεδομένων: αξιόπιστα, έγκυρα, επίκαιρα Προέλεγχος Συστήματος και διαδικασιών συλλογής δεδομένων 38

15 Βήμα 7: Αξιολόγηση Υλοποίησης & Αποτελεσμάτων Ρόλος της Αξιολόγησης: Τύποι Αξιολόγησης: Υποστήριξη αποφάσεων στην κατανομή των πόρων Επαναπροσδιορισμός των αιτιών ενός προβλήματος Εντοπισμός αναφυόμενων - κρίσιμων προβλημάτων Υποστήριξη αποφάσεων για επιλογή εναλλακτικών παρεμβάσεων Δημιουργία συναίνεσης στα αίτια ενός προβλήματος και στον τρόπο αντιμετώπισης Αξιολόγηση της Λογικής παρέμβασης / Προ-αξιολόγηση Αξιολόγηση κατά την Υλοποίηση / Έγκαιρη Εκτίμηση -Μελέτη Περίπτωσης Αξιολόγηση Επιπτώσεων / Μετά-Αξιολόγηση Βήμα 8: Παρουσίαση Ευρημάτων Αναγνώριση εναλλακτικών χρήσεων των ευρημάτων Αναγνώριση των δυνητικών «κοινών» και επιλογή κατάλληλης πληροφόρησης Παρουσίαση των δεδομένων επίδοσης σε σαφή και κατανοητή μορφή Αντιμετώπιση των «κακών ειδήσεων νέων» 39

16 Βήμα 9: Αξιοποίηση Ευρημάτων Εναλλακτικές δυνατότητες αξιοποίησης των αποτελεσμάτων Πρόσθετα οφέλη από την χρήση των ευρημάτων (ανατροφοδότηση, τεχνογνωσία, μάθηση) Στρατηγικές για διαχείριση / διάχυση πληροφόρησης. Βήμα 10: Διασφάλιση Βιωσιμότητας του Συστήματος Κρίσιμοι παράγοντες για την διασφάλιση της βιωσιμότητας: ζήτηση, σαφείς ρόλοι και αρμοδιότητες, έγκαιρη και αξιόπιστη πληροφόρηση, ορθολογική κατανομή ευθυνών, επαρκής ικανότητα διαχείρισης δεδομένων, κίνητρα. Επικύρωση και αξιολόγηση του Συστήματος: συνεχής βελτίωση. Ενθάρρυνση της κινητοποίησης ευρύτερων θετικών αλλαγών στην κουλτούρα της Δημόσιας Διοίκησης: προώθηση διοικητικής μεταρρύθμισης. 40

17 Η αποτελεσματική διακυβέρνηση δεν είναι πολυτέλεια. Αποτελεί ζωτική ανάγκη για την Βιώσιμη Ανάπτυξη Η Παρακολούθηση και Αξιολόγηση της Εφαρμογής των Δημόσιων Πολιτικών είναι κυρίως πολιτικού περιεχομένου λειτουργία και λιγότερο τεχνοκρατική διαδικασία. Αποτελεί εργαλείο υποστήριξης της επιτυχούς εφαρμογής των δημοσίων πολιτικών, με ουσιαστική ανάδειξη των αποτελεσμάτων και επιπτώσεων. Είναι δυνατόν να υποστηρίξει αποτελεσματικά την αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα και την προώθηση της καινοτομίας. Έχει ως βασική προϋπόθεση την ουσιαστική αξιοποίηση της εταιρικής σχέσης. 41