7.1 Μη Βιοτικά χαρακτηριστικά

Transcript

1 7.0 Κατ Αρχήν Εκτίμηση και Αξιολόγηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (κυρίως έργου και συνοδών αυτού με εκτίμηση των αθροιστικών και συνεργιστικών επιπτώσεων) Από την ανάπτυξη του έργου - όπως θα διαφανεί και από τα αναγραφόμενα στις επόμενες παραγράφους - δεν προκύπτουν τάσεις παλινδρόμησης της εξέλιξης του φυσικού περιβάλλοντος, καμία χειροτέρευση των συνθηκών που διαμορφώνουν το ανθρωπογενές περιβάλλον, αλλά ούτε και αρνητική διαφοροποίηση της ποιότητας περιβαλλοντικών μέσων. Κατά συνέπεια, δεν προκύπτει καμία υποβάθμιση του περιβάλλοντος της περιοχής. Οι επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία του προτεινόμενου Α/Π εκτιμώνται κατ αρχήν θετικές. Αυτό συμβαίνει διότι οι αναμενόμενες αρνητικές επιπτώσεις είναι ιδιαίτερα μικρής έντασης και αφορούν κυρίως στη φάση της κατασκευής του έργου, οπότε και χαρακτηρίζονται βραχυχρόνιες, ενώ παράλληλα είναι είτε πλήρως ή μερικώς αναστρέψιμες. Από την άλλη, οι θετικές επιπτώσεις από τη λειτουργία του πάρκου είναι μακροχρόνιου χαρακτήρα και σαφώς μεγαλύτερης κλίμακας - ισχυρές, κατά μία έννοια - καθώς παράγεται ηλεκτρική ενέργεια με μηδενική πρακτικά επιβάρυνση στο φυσικό περιβάλλον, ενώ η εγκατάσταση του Α/Π συμβάλλει πολλαπλώς στην ανάπτυξη της περιοχής. Πιο συγκεκριμένα: Αναμένεται μικρή μόνο αύξηση στην όχληση κατά τη φάση κατασκευής, η οποία όμως θα είναι περιορισμένης χρονικής διάρκειας και σημειακή. Η κίνηση στους επαρχιακούς δρόμους που οδηγούν στο Α/Π δεν θα αυξηθεί σημαντικά αφού δεν αναμένεται να γίνουν μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις, ενώ η ενδεχόμενη επιβάρυνση της κυκλοφορίας θα περιορίζεται στη σύντομη περίοδο κατασκευής του Α/Π. Οι επιπτώσεις στη χλωρίδα της περιοχής θα είναι συνολικά μικρής κλίμακας, εφόσον τηρηθούν οι περιβαλλοντικοί όροι που προτείνονται και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερα μικρές εκτάσεις που απαιτούνται να καταληφθούν για τις ανάγκες του έργου (συνολική επιφάνεια βάσης ανεμογεννητριών, οικίσκος ελέγχου και οδοποιία). Δεν αναμένονται επιπτώσεις στην πανίδα της περιοχής. Η εμπειρία από τη λειτουργία παρόμοιων Α/Π στην Ελλάδα επιτρέπει με ασφάλεια την εκτίμηση ότι δεν υφίστανται κίνδυνοι πρόσκρουσης της ορνιθοπανίδας στις ανεμογεννήτριες (δεδομένου ότι η θέση εγκατάστασης δεν συμπίπτει με καμία σημαντική περιοχή για τα πουλιά) ή απομάκρυνσης κάποιων ειδών από την ευρύτερη περιοχή λόγω της εγκατάστασης και λειτουργίας του Α/Π. Το προτεινόμενο Α/Π δεν πρόκειται να επηρεάσει τις χρήσεις γης στην ευρύτερη περιοχή. Βρίσκεται εκτός Ζ.Ο.Ε. και περιοχών ιδιαιτέρου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος και σημασίας (NATURA 2000, RAMSAR κλπ.). 7.1

2 Δεν αναμένεται να δημιουργηθεί πρόσθετη επιβάρυνση ρύπανσης στην περιοχή καθώς η λειτουργία του Α/Π δεν απαιτεί οποιαδήποτε μορφή καύσης, ή χρήση συμβατικών καυσίμων που θα παρήγαγε αέριους υγρούς ή στερεούς ρύπους. Από την λειτουργία του Α/Π, πέραν της αναμφισβήτητης συμβολής στη μείωση εκπομπής ρύπων που θα προέκυπταν από τη χρήση συμβατικών μορφών ενέργειας για την αντίστοιχη ενεργειακή παραγωγή, ενισχύεται το τοπικό ηλεκτρικό δίκτυο. Η λειτουργία του πάρκου δεν πρόκειται να προκαλέσει αύξηση του θορύβου στο οικιστικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής, δεδομένης της απόστασης στην οποία αυτοί βρίσκονται. Ο πλησιέστερος οικισμός στην περιοχή του έργου είναι το Λουτρό, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση άνω του 1.0km από την κοντινότερη ανεμογεννήτρια του προτεινόμενου Α/Π. Δεν υπάρχουν αρνητικές αλληλεπιδράσεις με άλλα έργα (για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. 3.6) 7.1 Μη Βιοτικά χαρακτηριστικά Κλιματολογικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά Μεταβολές στα κλιματικά χαρακτηριστικά της περιοχής δεν μπορούν προφανώς να προκύψουν από το υπό εξέταση έργο, αφού καμία εκπομπή ύλης ή ενέργειας δεν υφίσταται, όπως και καμία σοβαρή μεταβολή στο ανάγλυφο που μπορεί να επηρεάσει τις κινήσεις των αερίων μαζών ή την ανακλαστικότητα του εδάφους. Αντίστοιχα, δεν προκύπτει μεταβολή στις παραμέτρους που καθορίζουν την υποδιαίρεση των κλιματικών τύπων οπότε και δεν υφίσταται καμία αλλαγή ούτε στο βιοκλίμα της περιοχής Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά Όπως έχει αναφερθεί και στην παράγραφο 6.Β.2 τα επίπεδα ευαισθησίας του τοπίου της περιοχής είναι χαμηλά, ενώ η απορροφητική ικανότητα του τοπίου της περιοχής αρκετά υψηλή. Σε αυτό συμβάλλει το γεγονός ότι από αισθητικής και οικολογικής άποψης, το τοπίο της περιοχής δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε συνδυασμό με το ανάγλυφο της περιοχής και τη φτωχή βλάστηση (βλ. σχετικές φωτογραφίες κεφαλαίου 14). Έτσι, η δυνατότητα αποδοχής του συγκεκριμένου Α/Π είναι εμφανής ενώ η όλη εγκατάσταση, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους σχεδίασης, δεν επηρεάζει αισθητικά και 7.2

3 οικολογικά την περιοχή. Αντιθέτως, την ενισχύει σε πολιτισμικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Η οπτική όχληση ενός Α/Π είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που θα πρέπει να επισημανθεί. Η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει πλέον την κατασκευή ανεμογεννήτριας με μεγάλη ισχύ, πολλαπλάσια εκείνης που ήταν δυνατή να επιτευχθεί πριν από μερικά χρόνια, με αποτέλεσμα την παραγωγή ανάλογης ενέργειας με λιγότερο αριθμό ανεμογεννητριών που απαιτούνται για την κάλυψη συγκεκριμένης εγκατεστημένης ισχύος, εξασφαλίζοντας την μείωση της οποιασδήποτε αισθητικής όχλησης ή αλλοίωσης του τοπίου στις περιοχές εγκατάστασης των αιολικών πάρκων. Συγκεκριμένα, το υπό μελέτη Α/Π, θα πρέπει να τονιστεί πως δεν εμποδίζει την θέα, από και προς οποιαδήποτε κατεύθυνση και αυτό γιατί τοποθετείται σε μεγάλη απόστασή από τους γύρω οικισμούς. Άλλος ένας παράγοντας που περιορίζει την οπτική όχληση είναι η χωροθέτηση των ανεμογεννητριών που θα γίνει σε μία απλή σειρά όπως επίσης και οι χρήσεις γης, κυρίως καλλιέργειες, που ελαχιστοποιούν τις περιπτώσεις οπτικής επαφής από κοντινές αποστάσεις. Παρακάτω, παρατίθενται ενδεικτικά ορισμένες αντιπροσωπευτικές φωτορεαλιστικές απεικονίσεις από τους πλησιέστερους οικισμούς. Σχήμα 7.1. Φωτορεαλιστική απεικόνιση από Δεσκάτη. Οι απεικονίσεις αυτές δημιουργήθηκαν με συνδυασμό των προγραμμάτων Google Earth (λειτουργία Street View) και Google Sketchup. 7.3

4 Σχήμα 7.2. Φωτορεαλιστική απεικόνιση από Ελάτη. Σχήμα 7.3. Φωτορεαλιστική απεικόνιση από Λουτρό. Από τις ανωτέρω φωτορεαλιστικές απεικονήσεις είναι προφανές ότι : Η αραιή χωροθέτηση των Α/Γ και ο μικρός αριθμός αυτών δεν επιβαρύνει την αισθητική του τοπίου. Από μεγάλες αποστάσεις και για τις περιπτώσεις που είναι ορατό το Α/Π, οι ανεμογεννήτριες δεν είναι δεσπόζον χαρακτηριστικό παρά το μεγάλο ύψος τους. Ωστόσο, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, είναι σαφές πως η αισθητική της εγκατάστασης των Α/Π αποτελεί έναν καθαρά υποκειμενικό παράγοντα, ο οποίος εξαρτάται όχι τόσο από την 7.4

5 ίδια την εικόνα της εγκατάστασης αλλά από την γενικότερη εικόνα που διαμορφώνεται στις εκάστοτε τοπικές κοινωνίες για την χρήση αυτή. Έτσι, και σύμφωνα με σχετικές μελέτες, ο συσχετισμός των ανεμογεννητριών με τους παραδοσιακούς ανεμόμυλους, το λευκό χρώμα των ανεμογεννητριών και η κατασκευή ολόσωμων πυλώνων συντελούν στην καλύτερη εναρμόνισή τους με τον περιβάλλοντα χώρο. Παράλληλα, η χρηστικότητά τους σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος ενισχύει σημαντικά την θετική αποδοχή από τους περιοίκους, εφόσον βέβαια έχει αναδειχθεί αυτή η αναγκαιότητα. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν οι πολυάριθμες στατιστικές μελέτες αποτύπωσης της κοινής γνώμης που έχουν γίνει σε χώρες και περιοχές με έντονο ενδιαφέρον εγκαταστάσεων για την αιολική ενέργεια αλλά και ταυτόχρονα αυξημένη οικολογική κουλτούρα (Μ. Βρετανία, Γερμανία, Ολλανδία, Δανία, Καναδάς, κλπ. [36~39]). Από τα συμπεράσματα των μελετών αξίζει κανείς να αναφερθεί: Στα υψηλά ποσοστά αποδοχής της τεχνολογίας αυτής που κυμαίνονται μεταξύ 70-80%, όπως και στα υψηλά ποσοστά ενίσχυσης της εφαρμογής της. Στο γεγονός ότι τα ποσοστά αποδοχής ήταν υψηλότερα σε περιοχές που είχαν εγκατασταθεί Α/Π. Στην διαπίστωση ότι οι φόβοι που είχαν δημιουργηθεί στους ανθρώπους προ των εγκαταστάσεων διαψεύσθηκαν στην συνέχεια. Στην διαπίστωση ότι ο τουρισμός δεν επηρεάζεται αρνητικά από την ύπαρξη των εγκαταστάσεων Α/Π. Αντιθέτως, αναπτύσσονται σύγχρονα τουριστικά μοντέλα όπως ο οικοτουρισμός και ο αγροτουρισμός, τα οποία βεβαίως απευθύνονται σε ένα κοινό για το οποίο οι έννοιες προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και αειφορία, τις οποίες πρεσβεύουν οι εγκαταστάσεις Α/Π, αποτελούν βασικό κριτήριο επιλογής προορισμού. Σε ό,τι αφορά τον τουρισμό ειδικότερα, οι εγκαταστάσεις Α/Π στην Ελλάδα (όπως και η συγκεκριμένη) δεν επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις καθώς οι θέσεις εγκατάστασης δεν είναι εύκολα προσβάσιμες και δεν χρησιμοποιούνται άμεσα για αναψυχή. Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν, η εγκατάσταση και λειτουργία του υπόψη Α/Π δεν επιφέρει καμία αλλαγή στα είδη της βλάστησης, στην πυκνότητα και την κατανομή τους, αλλά ούτε και στις μορφές χρήσεων της γης. Συνεκτιμώντας όλα όσα περιγράφονται στα προηγούμενα, προκύπτει ότι οι επιπτώσεις του εξεταζόμενου έργου στα μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά δεν αξιολογούνται αρνητικές αφού: Η αλλαγή της οπτικής εικόνας του τοπίου ισχύει μόνο για την άμεση περιοχή παρέμβασης, αλλά χωρίς να επιφέρει μεταβολές στο ευρύτερο τοπίο της περιοχής. 7.5

6 Δεν μεταβάλλεται η αισθητική εντός των Ζ.Ο.Ε. των πέριξ οικισμών. Δεν παρεμποδίζεται η θέα κανενός αξιόλογου τοπίου ή μνημείου. Δεν αναμένεται σταδιακή υποβάθμιση των περιβαλλοντικών παραγόντων, οι οποίοι εξασφαλίζουν τη δυναμική εξέλιξης της αισθητικής του τοπίου. Δεν αποκαλύπτονται μη αποδεκτές αισθητικά καταστάσεις Γεωλογικά, Τεκτονικά και Εδαφολογικά Χαρακτηριστικά Σχετικά με τις μεταβολές στη γεωμορφολογία από την κατασκευή και λειτουργία του έργου, αυτές θα είναι αμελητέες και αναστρέψιμες. Ωστόσο, για την ορθότερη αξιολόγηση αυτών, σύμφωνα και με τα όσα αναφέρονται στο κεφάλαιο 4 περί της τεχνικής περιγραφής του έργου και των συνοδών αυτού, κατ αρχήν αξίζει να επισημανθούν τα εξής: Για την εξασφάλιση της πρόσβασης στο Α/Π θα χρησιμοποιηθεί η υφιστάμενη οδοποιία, ενώ θα γίνει διάνοιξη νέας εσωτερικής οδοποιίας συνολικού μήκους περίπου 1.8km με προδιαγραφές δασικού δρόμου Γ κατηγορίας. Δεν απαιτείται η κατασκευή τεχνικών έργων (αποχετευτικά ή τοίχοι αντιστήριξης) αλλά για την προστασία των δρόμων θα γίνει διάνοιξη χάνδακος απορροής ομβρίων σε όσο μήκος απαιτείται κατά την κατασκευή. Οι εκσκαφές και επιχώσεις θα είναι οι ελάχιστες δυνατές και μάλιστα θα διεξαχθούν έτσι ώστε να μην υπάρξει σημαντική περίσσεια προϊόντων εκσκαφής (σχεδόν μηδενικό ισοζύγιο εκχωμάτων - επιχωμάτων). Με τον κατάλληλο σχεδιασμό και προστασία των πρανών στα σημεία όπου θα παρατηρούνται μικρά επιχώματα ή ορύγματα, αποφεύγονται οποιουδήποτε είδους κατολισθητικά φαινόμενα και επικίνδυνες γεωλογικές μεταβολές. Δεν πρόκειται να γίνει κοπή δένδρων και τα πρανή θα επενδυθούν κατά την κρίση του επιβλέποντος Μηχανικού με φυτική γη. Στις θέσεις όπου ενδεχομένως υπάρξει διατάραξη του χλωριδικού ιστού θα γίνει φυσική αποκατάσταση της βλάστησης μετά την οριστική διαμόρφωση των επιφανειών. Γίνεται εκμετάλλευση της τοπογραφίας και του ανάγλυφου του εδάφους για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στη γεωμορφολογία σε συνδυασμό με την αποδοτική λειτουργία του Α/Π. Η κατάλληλη προσαρμογή του άξονα στο ανάγλυφο της περιοχής ελαχιστοποιεί το μέγεθος των επεμβάσεων στη μορφολογία. Οι πλατείες επί των οποίων θα γίνουν οι εργασίες εγκατάστασης των ανεμογεννητριών, μετά την εγκατάσταση αυτών θα αφεθούν σε φυσική επαναβλάστηση. Οι πλατείες αυτές δημιουργούνται μέσα στις εκτάσεις επέμβασης σύμφωνα με τα όρια ασφαλείας με 7.6

7 εκσκαφές προσαρμοσμένες στο ανάγλυφο του εδάφους με μικτή διατομή και μηδενικό περίσσευμα και έλλειμμα εκσκαφών. Στην εξεταζόμενη περιοχή η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για περιστασιακή βόσκηση και εκτροφή αιγοπροβάτων, η βλάστηση έχει υποβαθμιστεί και το έδαφος είναι εκτεθειμένο στην επίδραση των κλιματικών παραγόντων, κάτι που συνεπάγεται κίνδυνο διάβρωσης. Πέραν αυτού, δεν προκύπτει διάβρωση του εδάφους από την υλοποίηση του εν λόγω έργου, σύμφωνα και με τα προαναφερθέντα. Ειδικότερα, η τοπική εκχέρσωση της χαμηλής βλάστησης δεν αναμένεται να προκαλέσει διάβρωση του εδάφους καθώς θα είναι μικρής κλίμακας και γρήγορα θα επανέλθει ο χλωριδικός ιστός δεδομένης και της προβλεπόμενης επένδυσης των πρανών με φυτική γη που θα προέλθει από τον καθαρισμό του εδάφους προ των εκσκαφών. Επιπλέον, λόγω της θέσεως εγκατάστασης είναι προφανές ότι δεν υφίσταται κανένας κίνδυνος καταστροφής ειδικών γεωλογικών χαρακτηριστικών (π.χ. σπήλαια), ενώ λόγω της φύσης του έργου δεν υπάρχουν μεταβολές στη γεωμορφολογία της λεκάνης απορροής ή της περιοχής εκφόρτισης, ούτε συντελείται αύξηση της ταχύτητας ροής των επιφανειακών υδάτων. Δεν υφίσταται επίσης απομάκρυνση της βλάστησης από μεγάλες εκτάσεις. Όπως είναι επίσης προφανές, δεν υπάρχουν μεταβολές στις φυσικοχημικές ιδιότητες των εδαφών, ούτε ρύπανση από τη διάθεση στερεών και υγρών αποβλήτων ή διαρροές χημικών ουσιών. Δεδομένου επίσης ότι δεν πρόκειται για έργο που καταλαμβάνει μεγάλη έκταση ούτε αυξάνει ιδιαίτερα τη φόρτιση του εδάφους, οι συγκεκριμένες κατασκευές, οι εκσκαφές και αποθέσεις δεν δημιουργούν παραμένουσα μεταβολή λόγω συμπίεσης ή εφελκυσμού από όπου προκύπτουν κίνδυνοι πρόκλησης φαινομένων ροής, καθίζησης, διάσπασης του εδάφους, κατακερματισμού των πετρωμάτων και κατακριμνήσεων. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, προκύπτει πως ο περιβάλλων χώρος θα επανέλθει σύντομα στην αρχική του κατάσταση και δεν θα επέλθει καμία μεταβολή ή οποιουδήποτε είδους επίπτωση στο υπέδαφος, στη γεωλογική διάταξη των πετρωμάτων και στην τοπογραφία της περιοχής. Μικρές αλλοιώσεις ίσως να είναι εμφανείς μόνο κατά τη φάση κατασκευής καθώς ορισμένα τμήματα του εδάφους θα εκσκαφθούν όμως είναι γρήγορα αναστρέψιμες. Επίσης, τα απαιτούμενα τεχνικά έργα θα είναι μικρής κλίμακας και δεν προβλέπεται να προκαλέσουν γεωλογικές μεταβολές. Κατά συνέπεια, η διάνοιξη, τόσο του εσωτερικού οδικού δικτύου όσο και των λοιπών υποδομών (πλατείες ανέγερσης, θεμελιώσεις) κατά την κατασκευή του Α/Π θα μεταβάλλει αμελητέα τη γεωμορφολογία του τοπίου, επομένως η περιοχή δεν θα υποστεί αρνητικές 7.7

8 επιπτώσεις στο ανάγλυφό της, ούτε αλλοιώσεις εξ αιτίας γεωμορφολογικής υποβάθμισης ή ανακατατάξεων, αφού αυτές δεν θα συντελεστούν, ενώ εξυπακούεται ότι κατά τη φάση της λειτουργίας των ανεμογεννητριών καμία γεωμορφολογική επίδραση δεν υφίσταται η περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, οι μεταβολές στα εδαφολογικά, γεωλογικά και τεκτονικά χαρακτηριστικά από την κατασκευή και λειτουργία του έργου θα είναι αμελητέες και αναστρέψιμες, ενώ επί της ουσίας στη θέση παρέμβασης δεν υφίστανται: αλλοιώσεις στην εξωτερική επιφάνεια ή στις μάζες των γεωλογικών σχηματισμών, φόρτιση ή αποφόρτιση των γεωλογικών σχηματισμών, αλλαγές στις γεωμορφολογικές διεργασίες, αλλοιώσεις στα εδαφολογικά χαρακτηριστικά Στερεοπαροχή (αφορά σε υδροηλεκτρικά έργα) 7.2 Φυσικό Περιβάλλον Η εκτίμηση των επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον προσδιορίζεται κατ αρχήν από το μέγεθος κατάληψης έκτασης ή αλλοίωσης των τοπογραφικών χαρακτηριστικών δασών και δασικών εκτάσεων ή περιοχών υπό καθεστώς προστασίας. Η θέση εγκατάστασης απέχει αρκετά χιλιόμετρα από οποιαδήποτε περιοχή προστατευόμενη ή ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, όπως έχει ήδη αναφερθεί και φαίνεται στους σχετικούς επισυναπτόμενους χάρτες. Επίσης, δεν αποτελεί περιοχή σημαντική για τα πουλιά, αλλά ούτε και εντάσσεται σε ζώνη διάβασης αποδημητικών. Από την κατασκευή και λειτουργία του προτεινόμενου Α/Π είναι προφανές ότι δεν επέρχεται καμία μεταβολή στην έκταση των φυσικών ενδιαιτημάτων, δεν γίνεται κατάληψη δασών και δεν υφίσταται καμία μεταβολή στους τύπους βλάστησης. Κατά συνέπεια, δεν προκύπτει καμία μεταβολή - μείωση της βιολογικής ποικιλίας. Οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον αξιολογούνται με βάση τις μεταβολές στο εμβαδόν και στις τιμές των μεγεθών των περιοριστικών και ρυθμιστικών παραγόντων της περιοχής, ή στην κατάσταση του τροφικού καθεστώτος των ενδιαιτημάτων των υδάτων και στα χαρακτηριστικά μεγέθη που επηρεάζουν τα αυτό-οικολογικά χαρακτηριστικά των κυρίαρχων και ρυθμιστικών ειδών και των ειδών σε καθεστώς προστασίας. Σύμφωνα με τα 7.8

9 προηγούμενα αλλά και με όσα παρατίθενται στις δύο επόμενες παραγράφους ως προς τις επιδράσεις στη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής συνεπάγεται ότι: Η πανίδα, η χλωρίδα και η χρήση της γης γενικότερα, ελάχιστα θα επηρεαστούν από το εν λόγω έργο, χωρίς να προκύπτουν επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον. Οι διαδικασίες στην πλειοψηφία τους θα είναι πλήρως αναστρέψιμες, ενώ οι ελάχιστες μη αναστρέψιμες δεν θα φέρουν μεταβολές στο φυσικό περιβάλλον. Η πλειοψηφία των επιπτώσεων αφορά μόνο στη φάση κατασκευής, ενώ κατά τη φάση λειτουργίας αναμένεται σε όλα τα επίπεδα αρμονική ενσωμάτωση του έργου στο φυσικό περιβάλλον χωρίς να δημιουργούνται αλλοιώσεις σε αυτό. Επιπτώσεις στη χλωρίδα Οι κύριες επιπτώσεις στη βλάστηση προέρχονται από την αποψίλωση της περιοχής για την κατασκευή των βάσεων των Α/Γ και του οικίσκου ελέγχου. Μόνιμη απώλεια της βλάστησης θα υποστούν οι πέντε (5) θέσεις, εντός των πλατειών, όπου θα τοποθετηθούν οι ανεμογεννήτριες, εξαιτίας της κατασκευής βάσεων από μπετόν, αλλά και η θέση όπου θα κατασκευαστεί ο οικίσκος ελέγχου. Η αλλοίωση θεωρείται αμελητέα, αφού αφενός η υπάρχουσα βλάστηση είναι υποβαθμισμένη και η πυκνότητά της πολύ μικρή, αφετέρου η συνολική έκταση στην οποία θα γίνουν παρεμβάσεις είναι ελάχιστη λόγω της φύσης τέτοιων έργων. Επίσης, θα προκύψει μικρή προσωρινή απώλεια της υφιστάμενης χλωρίδας στις εξώτατες ζώνες των πέντε πλατειών (50m x 50m) περιμετρικά των επιφανειών που αντιστοιχούν στις θεμελιώσεις. Η συγκεκριμένη υποβάθμιση θα είναι αναστρέψιμη, αφού τα φυτά αυτά θα επανακάμψουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από την πρώτη κιόλας βλαστική περίοδο μετά την ολοκλήρωση των έργων. Περαιτέρω, η κοπή θάμνων για την κατασκευή του οδικού δικτύου θα είναι μικρής έκτασης, καθώς το βασικό οδικό δίκτυο ήδη υπάρχει, ενώ η διάνοιξη του νέου εσωτερικού οδικού δικτύου δεν πρόκειται να προκαλέσει μεταφορά ειδών χλωρίδας προς ή από την περιοχή του έργου. Οι επιφάνειες που θα θεμελιωθούν οι πυλώνες και θα τοποθετηθεί ο οικίσκος ελέγχου, καλύπτονται στο μεγαλύτερο βαθμό με ποώδη εποχιακή ή πολυετή βλάστηση, όπως και από νανώδεις θάμνους και ημίθαμνους, στους οποίους επίσης φαίνονται οι επιπτώσεις της υπερβόσκησης. Συνεπώς, από την κατασκευή του έργου δεν μπορεί να προκύψουν σημαντικές απώλειες βλάστησης, ενώ σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να γίνει κοπή δέντρων. Αξίζει να αναφερθεί επίσης, η πρόβλεψη για άμεση επένδυση με προϊόντα 7.9

10 εκσκαφής (φυτική γη) μετά την εκτέλεση των εργασιών στις περιοχές όπου θα διατρέξει το κανάλι του υπόγειου αγωγού. Μία ακόμη αρνητική, αλλά αμελητέας σημασίας επίπτωση στη χλωρίδα της περιοχής είναι η προσωρινή εκπομπή σκόνης που θα δημιουργείται από τις εκσκαφές για τη διαμόρφωση του χώρου, τη θεμελίωση των πυλώνων και των βοηθητικών εγκαταστάσεων. Η σκόνη θα επικάθεται στο φύλλωμα των φυτών όπως και η σκόνη από τη διέλευση των οχημάτων, όχληση που επίσης θα είναι προσωρινή και θα διαρκέσει όσο και η κατασκευή του Α/Π. Η επίπτωση αυτή δεν πρόκειται να προκαλέσει μόνιμες αρνητικές επιδράσεις ή βλάβες στα φυτά, καθώς θα είναι μικρής διάρκειας και θα εκπλυθεί πολύ εύκολα με τις πρώτες βροχές που θα πέσουν στην περιοχή μετά τις εργασίες εγκατάστασης του έργου. Με βάση όλα τα παραπάνω, οι όποιες επιπτώσεις στην χλωρίδα είναι αμελητέας σημασίας. Επιπτώσεις στην πανίδα Η επίδραση κάθε παράγοντα όχλησης στην πανίδα ποικίλει ανάλογα με το είδος της όχλησης, την ένταση και τη συχνότητά της, τη χρονική περίοδο και το χώρο επί του οποίου αυτή συντελείται. Στην προκειμένη περίπτωση, οι επιπτώσεις του έργου στην πανίδα της περιοχής είναι αμελητέες και πρακτικά λαμβάνουν χώρα μόνο κατά τη φάση κατασκευής. Αναλυτικότερα, από τα έργα εγκατάστασης του Α/Π δεν αναμένονται μόνιμες οχλήσεις στα ζωικά είδη που αποτελούν την πανίδα της περιοχής του έργου. Εκτιμάται ότι μόνο κατά τη φάση της κατασκευής των έργων (διάνοιξη δρόμων, θεμελιώσεων, κ.τ.λ.) τα μηχανήματα θα προκαλέσουν οχλήσεις που συνεπάγονται προσωρινές μετακινήσεις ζώων προς γειτονικές περιοχές. Οι επιδράσεις όμως αυτές θα περιοριστούν στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και συνεπώς δεν θα προκαλέσουν μόνιμες βλάβες στην πανίδα. Παράλληλα, δεν προβλέπεται αλλαγή της σύνθεσης των ειδών της περιοχής ούτε μείωση των πληθυσμών τους λόγω απώλειας ενδιαιτήματός τους, μιας και η επιφάνεια που θα καταλάβει τελικώς η εγκατάσταση θα είναι πάρα πολύ μικρή και χωρίς καμία επίπτωση στα ενδιαιτήματα. Κατά τη φάση λειτουργίας του Α/Π, ο θόρυβος, που θα είναι και η μόνη αιτία όχλησης, δεν θα επηρεάσει αρνητικά τα είδη της περιοχής, όπως έχει δείξει η εμπειρία έως σήμερα, κάτι που οφείλεται τόσο στα χαμηλά επίπεδα παραγόμενου θορύβου, όσο και στον παροδικό χαρακτήρα του. Το εσωτερικό οδικό δίκτυο επίσης δεν θα προκαλέσει επιπτώσεις από άποψη θορύβου, λόγω του ότι θα είναι πολύ χαμηλού κυκλοφοριακού φόρτου. Υπενθυμίζεται επίσης πως η χρήση γης στην άμεση περιοχή παρέμβασης είναι κυρίως για βοσκή αιγοπροβάτων, η οποία μπορεί να συνεχισθεί χωρίς κανένα πρόβλημα και μετά την 7.10

11 εγκατάσταση του Α/Π. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν απαιτείται η περίφραξη της έκτασης εγκατάστασης των ανεμογεννητριών αφού ο εξοπλισμός τους είναι προστατευμένος. Επομένως, μετά την εγκατάσταση και λειτουργία του πάρκου, ο περιβάλλων χώρος θα παραμείνει πρακτικά ανεπηρέαστος στο σύνολό του, οπότε και η διέλευση των ζώων θα είναι ελεύθερη. Χαρακτηριστικά, σημειώνεται ότι ως προς τη βοσκή, μόνο θετικά μπορεί να επηρεάσει η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών αφού έχει παρατηρηθεί ότι οι ανεμογεννήτριες γίνονται πόλος έλξης αιγοπροβάτων που επωφελούνται από τη δροσιά της σκιάς που προσφέρουν οι πύργοι τους. Σε σχέση με την ορνιθοπανίδα, θα πρέπει κατ αρχήν να αναφερθεί ότι η περιοχή μελέτης δεν αποτελεί περιοχή σημαντική για τα πουλιά, αλλά ούτε και εντάσσεται σε ζώνη διάβασης αποδημητικών, οπότε η λειτουργία του Α/Π δεν αναμένεται να επηρεάσει την ορνιθοπανίδα του χώρου. Πολύ περισσότερο μάλιστα, αν συγκριθεί η λειτουργία του με άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή, όπως το κυνήγι, η καύση σκουπιδιών & ξερόχορτων χωραφιών. Αντιθέτως, η αποφυγή εφαρμογής ρυπογόνων μεθόδων για την παραγωγή ενέργειας μπορεί να συμβάλει μακροπρόθεσμα στη γενικότερη αποκατάσταση του περιβάλλοντος, κάτι που έχει μόνο θετικές επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα, δεδομένου ότι η συνήθης αιτία μείωσης των πληθυσμών της είναι η καταστροφή ή υποβάθμιση των βιοτόπων τους. Ωστόσο, επειδή ζητήματα που αφορούν στην ορνιθοπανίδα είναι ιδιαιτέρως κρίσιμα στις περιπτώσεις των Α/Π, αποτελώντας πολλές φορές αιτία σοβαρότατων προβλημάτων - συνέπεια της παραπληροφόρησης ή σε τελική ανάλυση κακής ή ελλιπούς παράθεσης των δεδομένων - στα ακόλουθα γίνεται μια λεπτομερέστερη αναφορά στο θέμα με παράθεση στοιχείων από τη διεθνή βιβλιογραφία. Οι πιθανές επιδράσεις στην πτηνοπανίδα σχετίζονται με την μείωση των ενδιαιτημάτων τους λόγω των έργων υποδομής του Α/Π, την αύξηση του θορύβου λόγω του Α/Π και την πρόσκρουση των πτηνών στις Α/Γ. Σήμερα, στη σχετική βιβλιογραφία υπάρχουν αρκετές αναφορές στο θέμα από τις οποίες είναι δυνατόν να βγουν κάποια βασικά συμπεράσματα και πρακτικές. Συγκεκριμένα: Έχει διαπιστωθεί ότι τα έργα υποδομής (οδοποιία, πλατείες ανέγερσης, κτιριακά κλπ.), που σχετίζονται με τα Α/Π είναι μικρής έκτασης και ως εκ τούτου δεν επιδρούν στα ενδιαιτήματα των πτηνών. Οι επιπτώσεις επί των ενδιαιτημάτων περιορίζονται ακόμη περισσότερο όσο ο αριθμός των Α/Γ μικραίνει και το μέγεθός τους αυξάνει, όπως συμβαίνει με τις νέας τεχνολογίας μηχανές που θα χρησιμοποιηθούν στο προτεινόμενο έργο. Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι η αύξηση του θορύβου από τη λειτουργία των Α/Γ δεν προκαλεί οχλήσεις, ενώ πιθανόν να έχει και θετικές συνέπειες καθώς σε αντίξοες καιρικές 7.11

12 συνθήκες (ομίχλη, σκοτάδι), τα πουλιά μπορούν να ακούσουν τις Α/Γ σε απόσταση της τάξης των 200m και να τις αποφύγουν κατά την πτήση τους [8]. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα πουλιά έδειξαν να προσαρμόζονται εύκολα στην ύπαρξη των ανεμογεννητριών πετώντας γύρω τους και φωλιάζοντας κοντά ή ακόμη και πάνω σε αυτές (Nasudden Wind Farm - Sweden). Όσον αφορά στο θόρυβο κατά τη φάση κατασκευής, αυτός είναι περιορισμένος χρονικά και μπορεί να προκαλέσει μόνο προσωρινή απομάκρυνση από την περιοχή. Αναφορικά με τις προσκρούσεις πτηνών σε Α/Γ, θα πρέπει να σημειωθεί ότι από μελέτες που έχουν γίνει, ο κίνδυνος θανάτωσης πουλιών εξ αιτίας της ύπαρξης Α/Π είναι ιδιαίτερα μικρός, αποτελώντας μάλιστα τον τελευταίο παράγοντα θανάτωσης πουλιών. Οι μελέτες δείχνουν ότι για κάθε θανάτους πουλιών, λιγότερο από ένας (1) προκαλείται από ανεμογεννήτριες. Συγκριτικά, οι γάτες προκαλούν 100 εκατομμύρια θανάτους τον χρόνο και οι συγκρούσεις σε κτίρια 550 εκατομμύρια, ενώ οι ανεμογεννήτριες εκτιμάται ότι προκαλούν 28.5 χιλιάδες θανάτους ετησίως. Από την άλλη, μελέτη του έγκυρου περιοδικού «Nature» έδειξε ότι μέχρι το 2050, το 15-37% όλων των ειδών πουλιών θα κινδυνεύσουν με εξαφάνιση λόγω της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Στις περισσότερες περιπτώσεις όπου έχει μελετηθεί το πρόβλημα, τέτοιες προσκρούσεις είναι λίγες και αφορούν σε είδη που είναι κοινά και πολυάριθμα και έτσι δεν υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις στους πληθυσμούς αυτών των ειδών. Άλλωστε, τα στρεφόμενα πτερύγια ενεργούν σαν κινούμενα σκιάχτρα που τρομάζουν τα πουλιά, τα οποία απομακρύνονται. Μελέτες που έγιναν στη Δανία δείχνουν ότι τα πουλιά τείνουν να αλλάζουν την τροχιά πτήσης τους m πριν από τις ανεμογεννήτριες και να πετάνε σε ασφαλή απόσταση από αυτές. Από την άλλη, τα μεταναστευτικά πουλιά δεν κινδυνεύουν επί της ουσίας από τις ανεμογεννήτριες καθώς το ύψος πτήσης για τη μεγάλη πλειοψηφία τους είναι συνήθως υψηλότερο από εκείνο των μηχανών. Η παρατήρηση αυτή βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με τα στοιχεία από το Port Nouvelle της Γαλλίας, όπου έχει εγκατασταθεί Α/Π σε περιοχή ιδιαίτερα σημαντική για τη διατήρηση των πουλιών. Παρόλο που η περιοχή αυτή αποτελεί πέρασμα μεγάλων μεταναστευτικών πληθυσμών, δεν έχουν παρατηρηθεί πληγωμένα ή νεκρά πουλιά. Επίσης, έχει συστηματικά διαπιστωθεί ότι μια σειρά από χαρακτηριστικά των ανεμογεννητριών και της χωροθέτησης αυτών που αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τον περαιτέρω περιορισμό του αριθμού θανατώσεων πτηνών είναι: η χαμηλή ταχύτητα περιστροφής του δρομέα, 7.12

13 η αραιή πυκνότητα χωροθέτησης των μηχανών, η εξάλειψη της δυνατότητας στάσης ή φωλιάσματος στις μηχανές, η ευκολία εντοπισμού των μηχανών. Οι ανεμογεννήτριες που χρησιμοποιούνται στο προτεινόμενο έργο είναι τελευταίας τεχνολογίας ενώ ακολουθούνται οι πλέον σύγχρονες τεχνικές χωροθέτησης. Έτσι, αξίζει να σημειωθεί ότι επιτυγχάνεται μείωση της ταχύτητας περιστροφής κατά περίπου 70% σε σχέση με τις ανεμογεννήτριες παλαιότερης γενιάς ενώ, λόγω της χρήσης σωληνωτών πυλώνων δεν επιτρέπεται στάση ή φώλιασμα πουλιών στις μηχανές. Επιπλέον, η χωροθέτηση των τελευταίων γίνεται σε μεγαλύτερες αποστάσεις για λόγους πιο ασφαλούς και αποδοτικής λειτουργίας. Τέλος, οι λιγότερες και μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής είναι σαφώς περισσότερο ορατές λόγω και του ολόλευκου χρώματός τους. Πέραν όμως αυτών, σε ό,τι αφορά τις υποδομές του υπό εξέταση έργου, έχει προβλεφθεί η μη χρήση περιφράξεων που αποτελούν σημαντικότερους παράγοντες θνησιμότητας των πτηνών από τις ίδιες τις Α/Γ. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα προηγούμενα σε συνδυασμό με το μέγεθος του υποψήφιου Α/Π, συμπεραίνει κανείς ότι το προτεινόμενο έργο δεν είναι ικανό να προκαλέσει επιπτώσεις στην πτηνοπανίδα. 7.3 Ανθρωπογενές περιβάλλον Χρήσεις γης Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του έργου, τη θέση εγκατάστασης, αλλά και το γεγονός ότι δεν απαιτούνται χωροταξικές και πολεοδομικές παρεμβάσεις, είναι προφανές ότι δεν δημιουργείται καμία μη αναστρέψιμη συνθήκη ή μεταβολή που να παρεμποδίζει την ομαλή λειτουργία των υφιστάμενων ή προγραμματισμένων χρήσεων ή να επηρεάζει περιοχές υπό ειδικό καθεστώς προστασίας. Συγκεκριμένα, η έκταση στην οποία αναπτύσσεται το προτεινόμενο έργο είναι δημόσια δασική, επί κορυφογραμμής η οποία καλύπτεται στο μεγαλύτερο βαθμό με ποώδη εποχιακή ή πολυετή βλάστηση, όπως και από νανώδεις θάμνους και ημίθαμνους και δεν αναμένεται να αλλάξει τις σημερινές χρήσεις γης της περιοχής. Άλλωστε, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα Α/Π επιβαρύνουν τη γεωργία ή την κτηνοτροφία. Δεδομένου ότι περίπου το 99% της γης που φιλοξενεί ένα Α/Π είναι διαθέσιμο για άλλες χρήσεις, γίνεται κατανοητό ότι οι αγροτικές δραστηριότητες μπορούν να συνεχιστούν και μετά την εγκατάστασή του. 7.13

14 Στην περιοχή μελέτης οι κύριες χρήσεις γης είναι: δασικές εκτάσεις και καλλιέργειες. Οι υφιστάμενες χρήσεις γης δεν πρόκειται να μεταβληθούν από την κατασκευή του έργου. Από τη λειτουργία του έργου δεν αναμένεται εισαγωγή νέων παραμέτρων οι οποίες θα μπορούσαν στο μέλλον να επηρεάσουν τις χρήσεις γης της περιοχής. Από την άλλη, οι όποιες μεταβολές - τοπικού χαρακτήρα - που συνεπάγεται η συγκεκριμένη χρήση γης στην περιοχή παρέμβασης λόγω της ανάπτυξης του Α/Π, συνεπάγονται αναμφίβολα βελτίωση των συνθηκών εκμετάλλευσης των πόρων της περιοχής Δομημένο περιβάλλον Από το εξεταζόμενο έργο δεν προξενείται καμία ασυμβατότητα με τις κατευθύνσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού της ευρύτερης περιοχής. Στην άμεση περιοχή επέμβασης του Α/Π δεν υπάρχουν κατοικίες. Επίσης, στην ευρύτερη περιοχή δεν υπάρχουν τουριστικές υποδομές και δυνατότητα αναψυχής. Κατά συνέπεια, δεν δημιουργείται κανενός είδους πρόβλημα στη συνέχεια της ενότητας του πολεοδομικού χώρου ή στη δημιουργία νέων διαφαινόμενων λειτουργικών χαρακτηριστικών των χρήσεων γης. Σημειώνεται επίσης ότι καμία κατάληψη γεωργικής γης δεν υφίσταται, ενώ καμία επίπτωση στη σύνθεση του πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής δεν δύναται να επέλθει. Συνεπώς, από την υλοποίηση του υπό εξέταση έργου δεν θα υπάρξει καμία επίπτωση στο δομημένο περιβάλλον της περιοχής Ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον Το υπό εξέταση έργο, όπως έχει αναφερθεί στα προηγούμενα δεν έχει επιδράσεις σε καμία ζώνη προστασίας αρχαιολογικών, πολιτιστικών και ιστορικών χώρων, στη θέασή τους ή στην επιβάρυνσή τους από οποιαδήποτε μορφή ρύπων. Στην περιοχή του Α/Π δεν υπάρχουν μνημεία ή κτίρια ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Ειδικότερα για την περιοχή μελέτης, κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικά μνημεία, δεν υπάρχουν. Όσα τέτοια, παρατηρούνται αρκετά χιλιόμετρα από τα όρια της περιοχής μελέτης, χωρίς να υφίστανται κανενός τύπου αλληλεπίδραση με το προτεινόμενο έργο. Στο πλαίσιο αυτό, η παρουσία του Α/Π μπορεί να συμβάλει στην ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα της περιοχής λαμβάνοντας υπόψη ότι θα αποτελέσει αναμφισβήτητα πόλο έλξης τουριστών καθώς και χώρο προορισμού εκπαιδευτικών εκδρομών από όλες τις βαθμίδες της 7.14

15 εκπαίδευσης. Συνεπώς, το προτεινόμενο έργο μόνο θετικά μπορεί να συμβάλλει ως προς τον συγκεκριμένο παράγοντα Κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον Οι επιπτώσεις του έργου στο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον αξιολογούνται από το πώς επηρεάζονται οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες τόσο στην άμεσα γειτονική περιοχή του Α/Π, όσο και στην ευρύτερη περιοχή. Εκτιμάται ότι το έργο δεν θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον. Αντιθέτως, θα έχει μία σειρά άμεσων ή έμμεσων θετικών επιπτώσεων σε όλες σχεδόν τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες της ευρύτερης περιοχής, επηρεάζοντας θετικά την τοπική οικονομία και τους δείκτες ευημερίας. Η εκτίμηση αυτή ερμηνεύεται στα ακόλουθα. Η εγκατάσταση και λειτουργία του Α/Π θα επιδράσει σαφώς θετικά στην κοινωνική και αναπτυξιακή φυσιογνωμία της περιοχής. Και αυτό γιατί, αφενός κατά τη φάση της κατασκευής θα χρησιμοποιηθούν εργολάβοι, εργατικό δυναμικό και μηχανήματα από τις γύρω περιοχές και αφετέρου κατά τη φάση της λειτουργίας θα απασχοληθούν τεχνικοί για την εύρυθμη λειτουργία και συντήρηση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. Επίσης, δεν πρέπει να παραβλεφθεί η τόνωση που θα προσφερθεί στην τοπική αγορά ηλεκτρομηχανολογικού υλικού, τόσο κατά τη φάση κατασκευής, όσο και κατά τη φάση λειτουργίας του έργου. Τέλος, μεγάλη αναπτυξιακή πνοή θα δώσει η δυνατότητα για συνεργασία με ερευνητικούς και πανεπιστημιακούς φορείς, τονώνοντας την τοπική κοινωνία με επιστημονικό προσωπικό εξειδικευμένο σε νέες τεχνολογίες. Με βάση στατιστικά στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από την δραστηριοποίηση στον τομέα ανάπτυξης και κατασκευής Α/Π στην Ελλάδα (συνεκτιμώντας και τα περιγραφέντα στο κεφάλαιο 2), το εξεταζόμενο έργο θα συμβάλλει σημαντικά στην τοπική απασχόληση, αφού δύναται να δημιουργηθούν 2 μόνιμες θέσεις εργασίας, ενώ η φάση κατασκευής θα σημάνει ανθρωπομήνες απασχόλησης. Η πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού θα καλυφθεί από την τοπική κοινωνία. Έτσι, η ανάπτυξη της δραστηριότητας αυτής, που ξεφεύγει από τις παραδοσιακές αγροτοκτηνοτροφικές δραστηριότητες, είναι προφανές ότι βοηθά στην συγκράτηση από την εσωτερική μετανάστευση και αστυφιλία και στην καταπολέμηση της ανεργίας συντελώντας στην ισόρροπη ανάπτυξη της αγοράς εργασίας. Το Α/Π - σύμφωνα άλλωστε και με το Ν.3851/2010 για τις ΑΠΕ και την ΥΑΠΕ/Φ1/οικ.28287/ θα προσφέρει ένα μόνιμο και σημαντικό ετήσιο έσοδο στους τοπικούς ΟΤΑ αλλά και στην τοπική οικονομία είτε άμεσα μέσω των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, είτε έμμεσα από την αύξηση απασχόλησης όπως προαναφέρθηκε, ή 7.15

16 και από τις συνεργιστικές επιπτώσεις στις αγροτοκτηνοτροφικές δραστηριότητες προωθώντας έτσι τον αγροτουρισμό και οικοτουρισμό και δημιουργώντας εναλλακτικές και ιδιαιτέρως κερδοφόρες μορφές τουρισμού. Από την εγκατάσταση του Α/Π, δεν προκύπτει καμία μείωση εισοδήματος από κατάληψη γεωργικής γης, μείωση της αξίας των γηπέδων και των αντικειμενικών ή αγοραίων αξιών των ακινήτων στην περιοχή επιρροής, δεδομένου ότι το έργο λαμβάνει χώρα σε θέση χωρίς τουριστικό υπόβαθρο, επισημαίνοντας ότι η δημιουργία του Α/Π θα συμβάλει στην άμβλυνση της υποβάθμισης της περιοχής μέσω των συνοδών έργων υποδομής. Επίσης, δεν πρόκειται να σημειωθεί μετακίνηση ή οποιαδήποτε μεταβολή του ανθρώπινου πληθυσμού της περιοχής λόγω της παρουσίας ή της λειτουργίας του Α/Π, επομένως δεν επηρεάζονται οι παρούσες συνθήκες κατοικίας. Ακόμα, η διοργάνωση συστηματικών εκπαιδευτικών εκδρομών, από όλα τα μέρη της Ελλάδας ακόμα και από το εξωτερικό, θα μπορούσε να συμβάλλει περαιτέρω στην τοπική οικονομία, ενώ σε κάθε περίπτωση το καθεστώς αυτό ισοδυναμεί με πλεονέκτημα των σχολείων της περιοχής. Η εξοικείωση των νέων με τέτοιου τύπου εγκαταστάσεις και υποδομές, όπως έχει αποδειχθεί και από τη διεθνή εμπειρία, συμβάλλει στην καλλιέργεια περιβαλλοντικής κουλτούρας και στην ενσωμάτωση της έννοιας της αειφορίας στην καθημερινότητα, στοιχεία που αποτελούν πολύ σημαντικά εφόδια για το ανθρώπινο δυναμικό της περιοχής στο μέλλον. Λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες για δημιουργία εναλλακτικών μορφών τουρισμού αλλά και τη γενικότερη βελτίωση των υποδομών θα μπορούσε μάλιστα κανείς να ισχυριστεί βέβαιη αναβάθμιση της περιοχής και της ποιότητας των οικιστικών συνόλων αυτής, σε μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Είναι επίσης προφανές ότι η κατασκευή και η λειτουργία του Α/Π δεν επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία, ούτε θέτει σε κίνδυνο με οποιονδήποτε τρόπο τον άνθρωπο. Αντίθετα, με τη συνεισφορά του στη μείωση των ρύπων της ενεργειακής βιομηχανίας, συμβάλλει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων, αρκετά σημαντικό ειδικά για την περιοχή που πρόκειται να κατασκευαστεί το έργο (βλ. κεφ. 6 6.Δ.6 & 6.Δ.7). Τονίζεται ξανά ότι οι ανεμογεννήτριες σε αντίθεση με τους συμβατικούς τρόπους παραγωγής ενέργειας, παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με μηδενική εκπομπή υγρών, στερεών και αερίων ρύπων συνεισφέροντας σημαντικά στη μείωση αερίων ουσιών του θερμοκηπίου. Συνοψίζοντας, οι επιπτώσεις από την εγκατάσταση του προτεινόμενου Α/Π είναι θετικές τόσο στην κοινωνική όσο και στην αναπτυξιακή φυσιογνωμία της περιοχής αφού: δεν υφίστανται αλλαγές χρήσεων γης, 7.16

17 δεν αλλοιώνεται η σύνθεση του πληθυσμού, θα επιφέρει οικοτουριστική ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή, θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας για την τοπική κοινωνία Τεχνικές Υποδομές Σημαντικό όφελος στο τοπικό ανθρωπογενές περιβάλλον επέρχεται και από την ανάπτυξη των οδικών και ηλεκτρικών υποδομών της περιοχής. Δεν υπάρχουν επιδράσεις σε άλλες τεχνικές υποδομές κοινής ωφέλειας, όπως για παράδειγμα στα δίκτυα ύδρευσης αφού δεν πρόκειται για υδροβόρο έργο, ούτε στη διαχείριση των απορριμμάτων αφού δεν προκύπτουν απορρίμματα. Η επίδραση στα οδικά δίκτυα ελέγχεται ως προς τις μεταβολές που μπορεί να προκληθούν στις δυνατότητες προσπέλασης, στην μεταφορική τους ικανότητα και στις συνθήκες ασφαλούς λειτουργίας τους. Όπως έχει καταστεί σαφές, το οδικό δίκτυο θα επηρεαστεί με αυξημένη κυκλοφορία οχημάτων, μόνο κατά τη φάση κατασκευής. Ωστόσο, δεδομένου των γεωμετρικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών του, τον υφιστάμενο κυκλοφοριακό φόρτο και το γεγονός ότι η επιβάρυνση θα είναι ούτως ή άλλως χρονικά και χωρικά περιορισμένη, προκύπτει ότι οι επιπτώσεις, ακόμα και για το μικρό αυτό διάστημα, θα είναι αμελητέες. Από την άλλη, οι σημειακές παρεμβάσεις στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο αλλά και η διάνοιξη της επιπλέον εσωτερικής οδοποιίας συνολικού μήκους 1.8km για το εν λόγω έργο, είναι προφανές ότι θα βοηθήσουν στην ενίσχυση του οδικού. Κατά τη λειτουργία του Α/Π δεν υφίσταται κανενός είδους επιπλέον κυκλοφοριακό φορτίο. Ως προς το ηλεκτρικό δίκτυο, έχει ήδη τονιστεί ότι το Α/Π θα συμβάλλει θετικά με πολλούς τρόπους. Κατ αρχήν, η ενσωμάτωσή του βοηθά στη διασπορά της παραγωγής και στην μείωση του ελλείμματος του ενεργειακού ισοζυγίου. Παράλληλα, ενισχύεται το τοπικό ηλεκτρικό δίκτυο και ενισχύεται η ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής. Άρα, μόνο θετικός είναι ο ρόλος του προτεινόμενου Α/Π στην κάλυψη της ηλεκτρικής ζήτησης, κάτι το οποίο έχει σαφή και άμεσα οφέλη για την τοπική οικονομία. Συνεπώς, με την εγκατάσταση του προτεινόμενου Α/Π ενισχύονται οι τοπικές τεχνικές υποδομές, εφόσον οι επιπτώσεις του προτεινόμενου έργου είναι θετικές τόσο για το οδικό δίκτυο όσο και για το ηλεκτρικό δίκτυο της περιοχής. 7.17

18 7.3.6 Ατμοσφαιρικό περιβάλλον Οι μεταβολές στην ποιότητα της ατμόσφαιρας είναι προφανές ότι είναι μόνο θετικές. Το προτεινόμενο έργο αξιοποιεί έναν ανεξάντλητο φυσικό πόρο χωρίς να επιβαρύνει το περιβάλλον καθώς δεν αποτελεί πηγή ρύπανσης και δεν δημιουργεί απόβλητα. Συμβάλλει στην εξοικονόμηση καυσίμων και στην αποφυγή χρήσης άλλων στερεών ή υγρών καυσίμων που θα ήταν αλλιώς αναγκαία για την παραγωγή της ίδιας ισχύος ηλεκτρικής ενέργειας και τα οποία, επιπλέον, κατά την καύση τους θα παρήγαγαν αέριους ρύπους με αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον (μείωση του όζοντος, όξινη βροχή κλπ.). Στο πλαίσιο αυτό συνεισφέρει και στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου και την προστασία του πλανήτη γενικότερα. Από τα προηγούμενα και την επαγόμενη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας, διαφαίνονται άμεσα και τα οφέλη για τη Δημόσια Υγεία, τα οποία αυξάνονται αν συνυπολογιστεί και ο επαγόμενος περιορισμός των επεμβάσεων για την εξόρυξη του λιγνίτη και από την απόθεση των στερεών καταλοίπων (τέφρα). Σημειώνεται ότι, κατά τη φάση κατασκευής θα διεξάγεται συχνά διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων και των χώρων εργασίας και η μεταφορά των υλικών θα γίνεται με σκεπασμένα φορτηγά, οπότε και η ενόχληση της ατμόσφαιρας από εργοταξιακή σκόνη και υλικά θα είναι ελάχιστη. Θα πρέπει τέλος να επισημανθεί, όπως άλλωστε ισχύει και για οποιοδήποτε Α/Π, ότι δεν προκύπτουν οσμές, κανένας κίνδυνος δημόσιας υγείας από εκπομπή ρύπων και κανένας κίνδυνος δημιουργίας ατμοσφαιρικής ρύπανσης από έκτακτα περιστατικά ή περιπτώσεις φυσικών καταστροφών καθώς και επίδρασης των μεταβολών στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής μελέτης Ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις, ακτινοβολίες Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον της περιοχής από μεταβολές θορύβου, δημιουργία δονήσεων και εκπομπή ακτινοβολιών κατά τη φάση κατασκευής είναι παροδικές και αμελητέες, ενώ κατά τη φάση λειτουργίας του έργου πρακτικά δεν υφίστανται. 7.18

19 Δονήσεις - Κραδασμοί Ως προς τους κραδασμούς, αυτοί ενδεχομένως να προκύψουν κατά τη φάση κατασκευής. Σε αυτή την περίπτωση θα προέρχονται από τις αναγκαίες εργασίες εκσκαφής και θα είναι περιορισμένοι χωρικά και χρονικά. Δεν αναμένεται να επηρεάσουν τους γύρω οικισμούς εντός της περιοχής μελέτης. Ακτινοβολίες Ως προς τις εκπομπές ακτινοβολίας, δεν υφίσταται καμία ουσιαστική επίπτωση. Τα πτερύγια των ανεµογεννητριών αποτελούνται από συνθετικά υλικά, τα οποία έχουν ελάχιστη επίπτωση στη μετάδοση της ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας. Tα μόνα υποσυστήµατα που «εκπέµπουν» ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία χαµηλού επιπέδου, είναι η ηλεκτρογεννήτρια και ο μετασχηµατιστής μέσης τάσης. Ωστόσο, το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της ηλεκτρογεννήτριας είναι εξαιρετικά ασθενές και περιορίζεται σε μία πολύ μικρή απόσταση γύρω από το κέλυφος της που είναι τοποθετημένο στα 78m πάνω από το έδαφος. Για το λόγο αυτό δεν υφίσταται πραγματικό θέμα έκθεσης στην ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία ούτε καν στη βάση της ανεμογεννήτριας. Το ίδιο ισχύει και για τον μετασχηµατιστή, ο οποίος βρίσκεται στο εσωτερικό της ατράκτου στα 78m πάνω από το έδαφος. Θόρυβος Η ενίσχυση των επιπέδων θορύβου της περιοχής κατά τη φάση κατασκευής είναι παροδική, ενώ ελάχιστα επηρεάζει τους γύρω οικισμούς αφού αυτοί απέχουν αρκετά από το σημείο παρέμβασης. Επιπλέον, προβλέπεται αύξηση της στάθμης οδικού θορύβου με και χωρίς κυκλοφορία βαρέως τύπου οχημάτων σε τυχόν παρόδιους δέκτες κατά μήκος των δρόμων όπου αναμένεται να κυκλοφορούν τα φορτηγά κατά τη φάση κατασκευής. Και αυτή η όχληση είναι παροδική χωρίς να επηρεάζει τη λειτουργία των παρόδιων δεκτών. Όσον αφορά στους εργαζόμενους, θα εκτεθούν στα συνήθη επίπεδα θορύβου αυτών των εργασιών, τα οποία όμως δεν είναι υψηλά. Παρόλα αυτά για να εξασφαλιστεί η υγιεινή και η ασφάλεια των εργαζομένων κατά τη διάρκεια των εργασιών θα εφαρμοστούν όλα τα μέτρα ασφαλείας και θα χορηγηθούν όλα τα απαραίτητα βοηθήματα για την ασφαλή και αποτελεσματική διεκπεραίωση των εργασιών (μάσκες, ωτασπίδες, προστατευτικά γυαλιά). Ο σημαντικότερος παράγοντας υπό εξέταση είναι η ηχητική όχληση στην περιοχή μελέτης που προκύπτει από τη λειτουργία του Α/Π. Παράγοντας που εξετάζεται λεπτομερώς κατά την 7.19

20 χωροθέτηση των ανεμογεννητριών καθώς και η ικανοποίηση των σχετικών θεσμοθετημένων ορίων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αδειοδότησή τους. Τα τελευταία χρόνια οι εξελίξεις στο σχεδιασμό και την κατασκευή των ανεμογεννητριών έχουν περιορίσει στο ελάχιστο το επίπεδο εκπεμπόμενου θορύβου επιτρέποντας την τοποθέτησή τους ακόμη και σε κατοικημένες περιοχές. Οι κύριες πηγές θορύβου από την παρουσία και λειτουργία ανεμογεννητριών είναι ο μηχανικός και ο αεροδυναμικός θόρυβος. Σημειώνεται ότι ο παραγόμενος θόρυβος, από την ανεμογεννήτρια, δεν περιλαμβάνει αισθητούς τόνους ή παλμούς, οπότε δεν επιβαρύνεται επιπλέον το αποτέλεσμα αθροίσεως των γειτονικών πηγών. Ο μηχανικός θόρυβος οφείλεται κυρίως στην κρούση ή τριβή κινούμενων μηχανικών μερών της ανεμογεννήτριας όπως ο πολλαπλασιαστής στροφών, το σύστημα μετάδοσης ή η γεννήτρια. Ωστόσο, η συνεισφορά του είναι ελάχιστη καθώς τα μέρη αυτά των ανεμογεννητριών έχουν εξελιχθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ παράλληλα ο προσεκτικός σχεδιασμός της δομής τους περιορίζει την ενίσχυσή του μέσω αυτών. Ο αεροδυναμικός θόρυβος οφείλεται στην ροή του ανέμου γύρω από τα κινητά και ακίνητα μέρη της ανεμογεννήτριας, και εξαρτάται κυρίως από την ταχύτητα περιστροφής του δρομέα, τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των πτερυγίων και ιδιαίτερα της ακμής φυγής αυτών, καθώς επίσης και την ποιότητα κατασκευής και συναρμολόγησης των πτερυγίων και ακροπτερυγίων. Ο προσεκτικός αεροδυναμικός σχεδιασμός των πτερυγίων (ιδιαίτερα στα ακροπτερύγια που κινούνται γρηγορότερα και η ροή του ανέμου είναι πιο περίπλοκη) ο περιορισμός ανωμαλιών ροής (αλληλεπίδραση πτερυγίων πύργου) αλλά και ο προσεκτικός σχεδιασμός των λειτουργικών χαρακτηριστικών της ανεμογεννήτριας (περιορισμός της ταχύτητας περιστροφής των πτερυγίων) συνεισφέρουν σημαντικά στην ελάττωση του παραγόμενου αεροδυναμικού θορύβου. Γενικά, η στάθμη θορύβου από τις σύγχρονες ανεμογεννήτριες, στο έδαφος, δίπλα στον πυλώνα αντιστοιχεί στα 50-60dB(A), ενώ σε απόσταση 200m μειώνεται ακόμα περισσότερο 40-45dB(A) και συνεχίζει μειούμενη εκθετικά με βάσει την τοπογραφία και τις κλιματολογικές συνθήκες. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία στις μετρήσεις αλλά και τις εκτιμήσεις της στάθμης ηχητικής πίεσης έχει και ο θόρυβος του περιβάλλοντος χώρου. Ειδικότερα για τις ανεμογεννήτριες, δεδομένου ότι υψηλότερες ταχύτητες ανέμου προκαλούν και υψηλότερο θόρυβο (αεροδυναμικό) πρέπει να σημειωθεί ότι για ταχύτητες άνω των 8m/s ο αεροδυναμικός θόρυβος λόγω της ροής του ανέμου από το περιβάλλον (έδαφος, δέντρα, κτίρια κλπ.) καλύπτει τον παραγόμενο από τις 7.20

21 ίδιες τις ανεμογεννήτριες. Ως εκ τούτου, τόσο οι εκτιμήσεις όσο και οι μετρήσεις γίνονται για να εκτιμηθούν τα επίπεδα θορύβου μέχρι 8m/s. Στην Ελλάδα, τα επιτρεπόμενα όρια θορύβου ορίζονται από το Π.Δ. 1180/81 ΦΕΚ 293 Α το οποίο καθορίζει ως επιτρεπόμενη στάθμη θορύβου τα 45dB(A) με σημείο αναφοράς το εσωτερικό κατοικημένων κτισμάτων με ανοικτά παράθυρα και πόρτες. Γενικά, τα Α/Π στην Ελλάδα - όπως ακριβώς και στην περίπτωση του υπό εξέταση έργου - χωροθετούνται σε απομακρυσμένες ορεινές και ημιορεινές περιοχές χωρίς οικιστική δραστηριότητα και γεωργική ανάπτυξη και ελάχιστη κτηνοτροφική δραστηριότητα δεδομένου ότι αποτελούν ιδανικές θέσεις από πλευράς αιολικού δυναμικού. Βάσει του γεγονότος αυτού, στις περισσότερες των περιπτώσεων, αναμένεται ότι στις περιοχές ανθρωπογενούς δραστηριότητας (οικισμοί), ο ήχος από τα Α/Π δεν θα γίνεται αντιληπτός και θα υπερκαλύπτεται από περιβάλλοντα και ανθρωπογενή θόρυβο Επιφανειακά και υπόγεια νερά Η ύπαρξη ανεμογεννητριών σε μία περιοχή δεν εμποδίζει την ελεύθερη κίνηση των νερών της περιοχής, ούτε προκαλεί μείωση της ποσότητάς τους από τη στιγμή που δεν απαιτείται νερό (επιφανειακό ή υπόγειο) για την κατασκευή και λειτουργία του Α/Π. Επίσης, δεν Ελάτη πρόκειται να υπάρξουν επιπτώσεις στην υπόγεια και επιφανειακή υδροφορία κατά τη διάρκεια της κατασκευής, καθώς το μέγιστο βάθος θεμελίωσης δεν ξεπερνά τα 0.5m στην περιοχή κοντά στην κορυφογραμμή των υψωμάτων, όπου είναι σχεδόν ανύπαρκτη η λεκάνη απορροής. Λουτρό Επίσης, το νέο τμήμα του οδικού δικτύου που πρόκειται να κατασκευαστεί και οι πλατείες των ανεμογεννητριών δεν αναμένεται να μεταβάλλουν με τρόπο επιμετρήσιμο την υφιστάμενη απορροή των επιφανειακών νερών ή το ρυθμό κατείσδυσης των νερών στον υπόγειο υδροφορέα. Τέλος, το γεγονός ότι στερεά και υγρά απόβλητα δεν θα παράγονται, αλλά και όταν ενίοτε παραχθούν (π.χ. ορυκτέλαια κατά τη συντήρηση των ανεμογεννητριών) θα συλλέγονται και θα απομακρύνονται από το Α/Π σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία διαχείρισης αποβλήτων, συμβάλλει στην προστασία του εδάφους, του υπεδάφους, των επιφανειακών νερών και του υδροφόρου ορίζοντα. Αποφεύγεται, λοιπόν, η ρύπανσή τους και δεν επηρεάζονται έτσι οι υφιστάμενες χρήσεις του νερού στην ευρύτερη περιοχή. 7.21

22 Συνοψίζοντας, το υπό εξέταση έργο δεν θα επιφέρει καμία μεταβολή στις υδρολογικές, υδρογεωμορφολογικές, υδρογεωλογικές συνθήκες. Δεν επηρεάζει τον υδρολογικό κύκλο μιας και δεν γίνεται χρήση νερού, οπότε δεν παράγονται λύματα. Ούτε επίσης τις υφιστάμενες χρήσεις νερού, τα επιφανειακά και υπόγεια νερά. 7.4 Συνοπτική παρουσίαση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε μορφή μήτρας Λαμβάνοντας υπόψη και την εκτίμηση της μηδενικής κατάστασης στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται συνοπτικά οι επιπτώσεις, τόσο ως προς την υφιστάμενη κατάσταση όσο και ως προς την εν δυνάμει. Επίσης, επειδή δεν υπάρχουν πρακτικά ανταγωνιστικές εναλλακτικές λύσεις πέραν της επιλεχθείσης (κεφάλαιο 5), ο πίνακας αυτός αφορά μόνο στην επιλεχθείσα. Στον υπόψη πίνακα, δεν συμπληρώνεται κάποια κατηγορία όταν κάτι τέτοιο δεν έχει νόημα. 7.22

23 Α/Π ΜΑΥΡΟΛΙΘΑΡΟ Ι 18MW Συντελεστές και Χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος Κλιματολογικά και βιοκλιματικά Μορφολογικά και τοπιολογικά Γεωλογικά, τεκτονικά και εδαφολογικά ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΕΙΔΟΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΝΑΤΑΞΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Θετικές Ουδέτερες Αρνητικές Ασθενείς Μέτριες Ισχυρές Χ Βραχυχρόνιες Μακροχρόνιες Αναστρέψιμες Μερικώς αναστρέψιμες Μη αναστρέψιμες Αντιμετωπίσιμες Μερικώς αντιμετωπίσιμες Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Φυσικό περιβάλλον Χ Χ Χ Χ Χ Μη αντιμετωπίσιμες Χρήσεις γης Δομημένο περιβάλλον Ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, τεχνικές υποδομές Ατμοσφαιρικό περιβάλλον Ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις, ακτινοβολίες Επιφανειακά και υπόγεια νερά Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ Χ 7.23