2015 Όλη η Ευρώπη ένας πύργος της Βαβέλ!

Εκπαιδευτικά θεματικά πακέτα (ΚΙΤ) για ευρωπαϊκά θέματα език jazykidioma language språk valoda limbă Sprache lingua kalba língua jazyk kieli taal langue sprog Sprache γλώσσα Τ4Ε 2015 Όλη η Ευρώπη ένας πύργος της Βαβέλ! Teachers4Europe

Οδηγιεσ χρησησ Το αρχείο που χρησιμοποιείτε είναι μια διαδραστική ηλεκτρονική έκδοση. Για την καλύτερη χρήση του απαιτείται σύνδεση στο διαδίκτυο. Kάνοντας κλικ στα στοιχεία με γκρι χρώμα μεταφέρεστε στις ανάλογες ηλεκτρονικές διευθύνσεις. Καλή διασκέδαση! Καλή ανάγνωση! Τασιοπούλου Γεωργία (Δασκάλα Τ4Ε) : zeta.tassiopoulou@hotmail.com

3 Όλη η Ευρώπη ένας πύργος της Βαβέλ! Το πόστερ για την Ευρωπαϊκή μέρα Γλωσσών 2008, αναρτημένο στο κτίριο Berlaymont Το παρόν θεματικό πακέτο περιγράφει τις επίσημες γλώσσες της Ε.Ε., την προέλευσή τους και σύντομα ιστορικά στοιχεία σχετικά με αυτές. Επιχειρείται ένας συνδυασμός γλώσσας - χώρας - πολιτισμού καθώς και εντοπίζονται και καταγράφονται τα κοινά στοιχεία των κρατών μελών της Ε.Ε. σε σχέση με τη γλώσσα τους. Επίσης περιγράφονται οι γλώσσες που χρησιμοποιούνται από τα όργανα της Ε.Ε. και τέλος εστιάζουμε στη γλώσσα που ενώνει την Ευρώπη και τον κόσμο γενικότερα, την Αγγλική. Επιμέλεια κειμένων: Τασιοπούλου Γεωργία (Δασκάλα Τ4Ε) Οι επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι 24. Εκτός από τις επίσημες γλώσσες συναντάμε και περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες. Αν επισκεφτούμε την ιστοσελίδα της ΕΕ: http://europa.eu/pol/mult/index_el.htm, μπορούμε να πληροφορηθούμε σχετικά με την πολυγλωσσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι γλώσσες της ΕΕ με αλφαβητική σειρά είναι οι εξής: αγγλικά, βουλγαρικά, γαλλικά, γερμανικά, δανικά, ελληνικά, εσθονικά, ιρλανδικά, ισπανικά,ιταλικά, κροατικά, λετονικά, λιθουανικά, μαλτέζικα, ολλανδικά, ουγγρικά, πολωνικά, πορτογαλικά, ρουμανικά, σλοβακικά, σλοβενικά, σουηδικά, τσεχικά, φινλανδικά Οι γλώσσες στην Ε.Ε. είναι λιγότερες από τα κράτη μέλη και αυτό γίνεται γιατί κάποιες χώρες έχουν κοινές επίσημες γλώσσες (Ελλάδα Κύπρος: ελληνικά, Γερμανία Αυστρία: γερμανικά, Βέλγιο Λουξεμβούργο: Γαλλικά, Ολλανδικά, Γερμανικά). European Union, 2008 / Photo: Marchetto Philippe

4 Ποια γλώσσα μάς ενώνει; Για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει μία γλώσσα αλλά πολλές. Η αγγλική γλώσσα όμως αποτελεί γλώσσα επικοινωνίας για το 1/2 περίπου των πολιτών της Ε.Ε. Τα γερμανικά είναι η ευρύτερα ομιλούμενη μητρική γλώσσα με 18%, ενώ τα αγγλικά είναι σαφώς η περισσότερο χρησιμοποιούμενη γλώσσα στην ΕΕ με 51%. Γλώσσα Ποσοστό του πληθυσμού της ΕΕ που την μιλάει ως μητρική ως δεύτερη η ξένη σύνολο Αγγλική 13% 38% 51% Γερμανική 18% 11% 29% Γαλλική 12% 12% 24% Ιταλική 13% 3% 16% Ισπανική 9% 7% 16% Πολωνική 9% 1% 10% Ολλανδική 5% 1% 6% Ρωσική 1% 6% 7% Σουηδική 2% 1% 3% Ελληνική 3% 0% 3% Τσεχική 2% 1% 3% Πορτογαλική 2% 0% 2% Ουγγρική 2% 0% 2% Σλοβακική 1% 1% 2% Καταλανική 1% 1% 2% i nfo «Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 243» Θέμα: «Οι Ευρωπαίοι και οι Γλώσσες τους» που εκδόθηκε το Φεβρουάριο του 2006 βασισμένο σε στοιχεία του Νοέμβρη και του Δεκέμβρη του 2005. Πρόκειται για δημοσκόπηση και όχι για απογραφή, σε δείγμα 28.694 ατόμων 15 ετών και πάνω από τις 25 χώρες-μέλη και τις υπό ένταξη (Βουλγαρία, Ρουμανία) και τις υποψήφιες χώρες (Κροατία, Τουρκία) τη στιγμή της διεξαγωγής της έρευνας. Ρωτήθηκαν μόνο πολίτες αυτών των κρατών και όχι μετανάστες χωρίς υπηκοότητα. Μειονοτικές και περιφερειακές γλώσσες: Υπάρχουν τρεις γενικά αποδεκτές κατηγορίες περιφερειακών και μειονοτικών γλωσσών: γλώσσες που συνδέονται με μια συγκεκριμένη περιοχή, η οποία μπορεί να αποτελεί το σύνολο ή το τμήμα ενός ή περισσότερων κρατών μελών. Αυτό καλύπτει γλώσσες όπως η βασκική, η βρετονική, η καταλανική, η φρισική, η σαρδική, η ουαλική κλπ. γλώσσες που ομιλούνται από μια μειονότητα σε ένα κράτος αλλά αποτελούν επίσημη γλώσσα σε άλλο κράτος της ΕΕ. Ο ορισμός καλύπτει, για παράδειγμα, τα γερμανικά στη νότια Δανία, τα γαλλικά στη Val d Aosta στη βόρεια Ιταλία, τα ουγγρικά στη Σλοβακία κλπ. γλώσσες που δεν συνδέονται με συγκεκριμένη εδαφική επικράτεια, όπως οι γλώσσες της κοινότητας των Ρομ ή της εβραϊκής κοινότητας (σεφαρδιτική και γίντις) ή η αρμενική. Γενικές πληροφορίες σχετικά με τις γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση Τα έγγραφα και οι επίσημες πληροφορίες που αφορούν στις χώρες της ΕΕ μεταφράζονται και στις 24 επίσημες γλώσσες αλλά κάποια έγγραφα (π.χ. επικοινωνία με τις εθνικές αρχές, αποφάσεις απευθυνόμενες σε συγκεκριμένα άτομα ή οντότητες και αλληλογραφία) μεταφράζονται μόνο στις γλώσσες που χρειάζονται. Κάθε πολίτης ωστόσο μπορεί να επικοινωνήσει με τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες και να πάρει απάντηση σε οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα. Η νομοθεσία της ΕΕ επιτρέπει στα θεσμικά όργανα να έχουν τις δικές τους εσωτερικές ρυθμίσεις σχετικά με τις γλώσσες που επιλέγουν. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτελεί τις εσωτερικές τις εργασίες σε τρεις γλώσσες: αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και μόνο για ενημέρωση ή πληροφόρηση γενικότερα, εφαρμόζει την πολυγλωσσία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λειτουργεί πολυγλωσσικά, αφού αυτό απαιτείται εφόσον διαθέτει μέλη που χρειάζονται έγγραφα εργασίας στη γλώσσα τους. Η προέλευση των γλωσσών της ΕΕ ποιες είναι οι κοινές καταβολές; Η κοινή καταγωγή των Ευρωπαίων αποδεικνύεται από τη γλωσσική συγγένεια η οποία συνδέει τους λαούς της Ευρώπης περίπου από το 5000 π.χ. Η γλώσσα που χρησιμοποιούταν ήταν η ινδοευρωπαϊκή. Από τις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες προέρχονται οι σύγχρονες, ομιλούμενες γλώσσες των χωρών της ΕΕ. Οι βασικοί κλάδοι της ινδοευρωπαϊκής γλώσσας είναι οι γερμανικές, ρομανικές, σλαβικές και κελτικές γλώσσες. Η ελληνική και οι δύο βαλτικές γλώσσες, η λιθουανική και η λετονική, είναι επίσης ινδοευρωπαϊκές, παρότι δεν υπάγονται σε κανέναν από τους βασικούς κλάδους. Η ουγγρική, η φινλανδική και η εσθονική προέρχονται από τη φινοουγγρική οικογένεια γλωσσών. Η μαλτεζική προσεγγίζει την αραβική γλώσσα, αλλά με ιταλικές επιρροές. Πλέον είναι δύσκολο να κατανοήσουμε τις γλώσσες της ΕΕ ακόμα κι αν μας συνδέει η κοινή ιστορία. Ωστόσο, αυτό αποτελεί κομμάτι της πολιτιστικής πολυμορφίας που χαρακτηρίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Στην ιστοσελίδα europa.eu, στο σύνδεσμο (http://europa.eu/about-eu/facts-figures/ administration/index_el.htm), στην υποκατηγορία Γλώσσες, μπορεί κανείς να ακούσει ένα μικρό απόσπασμα σε όλες τις γλώσσες της Ε.Ε.

5 Η θέση της Ελλάδας στην εκμάθηση ξένων γλωσσών Η Ελλάδα βρίσκεται στις χαμηλότερες θέσεις στη δυνατότητα ομιλίας και ανάπτυξης συζήτησης σε γλώσσα πέρα από τη μητρική (γνώση τουλάχιστον 2 ξένων γλωσσών). 1. LU 84% 2. NL 77% 3. SI 67% 4. MT 59% 5. DK 58% 6. LV 54% 7. LT 52% 8. EE 52% 9. BE 50% 10. FI 48% 11. SE 44% 12. SK 43% 13. DE 28% 14. AT 27% 15. EU 25% 16. RO 22% 17. PL 22% 18. IT 22% 19. CZ 22% 20. CY 20% 21. FR 19% 22. BG 19% 23. ES 18% 24. IE 18% 25. EL 15% 26. UK 14% 27. HU 13% 28. PT 13% 55-100% 40-54% 20-39% 0-19% Οι τρεις πιο διαδεδομένες γλώσσες στις χώρες της Ε.Ε.: Αγγλική: 38% Γαλλική: 12% Γερμανική: 11% Η νοηματική γλώσσα Στις 17 Ιουνίου 1988, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ομόφωνα ενέκρινε απόφαση για τις νοηματικές γλώσσες κωφών. Η απόφαση ζητάει όλα τα κράτη-μέλη να αναγνωρίσουν τις εθνικές τους νοηματικές γλώσσες ως επίσημες γλώσσες των κωφών. Εκμάθηση ξένων γλωσσών και διδασκαλία Ένας από τους στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής για την πολυγλωσσία είναι κάθε πολίτης της ΕΕ να ομιλεί 2 γλώσσες πέραν της μητρικής του. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι να ξεκινούν τα παιδιά την εκμάθηση δύο ξένων γλωσσών από μικρή ηλικία. Στην ιστοσελίδα της ΕΕ (europa.eu), στη «Γωνιά του παιδιού» τα παιδιά μπορούν να ασχοληθούν με τις ευρωπαϊκές γλώσσες μέσα από διαδικτυακά παιχνίδια: «Γλωσσικό κουίζ» και «LinguaGo!». Ευρωπαϊκή ημέρα Γλωσσών Από το 2001 και έπειτα, στις 26 Σεπτεμβρίου οργανώνεται από το Συμβούλιο της Ευρώπης η Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών. Ο στόχος είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού στην εκμάθηση άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών, πέραν της μητρικής τους γλώσσας, αποσκοπώντας στην επικοινωνία και την κατανόηση μεταξύ των Ευρωπαίων Πολιτών. Ο σύνδεσμος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών είναι: http://edl.ecml.at/, από όπου αντλούμε πληροφορίες για τις γλώσσες και την εκμάθηση ξένων γλωσσών, με απλό και προσιτό τρόπο, ιδιαίτερα για παιδιά, με δρώμενα και διασκεδαστικά κουίζ.

6 Links: 1. http://europa.eu/pol/mult/index_el.htm (πολυγλωσσία) 2. http://ec.europa.eu/greece/news/2014/20140925_polygglosia_ dna_el.htm (ευρωπαϊκή ημέρα γλωσσών) 3. http://europa.eu/about-eu/facts-figures/administration/index_ el.htm (απόσπασμα από κάθε επίσημη ευρωπαϊκή γλώσσα) 4. http://europa.eu/kids-corner/index_el.htm (παιχνίδια - κουίζ σχετικά με τις γλώσσες) 5. http://users.sch.gr/aiasgr/eguklopaideia/laoi_kai_fules/oi_ fules_ths_ghs.htm (πληροφορίες για την προέλευση των γλωσσών) 6. http://edl.ecml.at/ (σύνδεσμος για την Ευρωπαϊκή Ημέρα γλωσσών) Βιβλιογραφία - Πηγές 1. Φυλλάδιο: «Πολλές Γλώσσες, μία οικογένεια», Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Λουξεμβούργο, 2004. 2. Φυλλάδιο: «Οι ξένες γλώσσες ανοίγουν νέους ορίζοντες», Υπηρεσία εκδόσεων Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Λουξεμβούργο, 2009. 3. SPECIAL EUROBAROMETER 386 Europeans and their Languages, European Commission, 2012 4. «Europeans and their languages, Eurobarometer, European Commission, 2006. Ελληνική περίληψη: (http:// ec. europa. eu/ public_opinion/ archives/ ebs/ ebs_243_ sum_el. pdf) πλήρες κείμενο στα αγγλικά: (http:// ec. europa. eu/ public_opinion/ archives/ ebs/ ebs_243_en. pdf) 5. Europeans and their languages, special Eurobarometer, European Commission, 2012. език jazykidioma language språk valoda limbă Sprache lingua kalba língua jazyk kieli taal langue sprog Sprache γλώσσα

ΕΥΡΩΠΑΪκη Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2 0 1 5 Επιμέλεια έκδοσης: Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα (2015) Γραφιστική Επιμέλεια: Χρήστος Παπαδημητρίου (krispapadi@gmail.com) Το παρόν έντυπο δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του προγράμματος, Teachers4Europe Ευρωπαϊκή Επιτροπή Aντιπροσωπεία στην Ελλάδα Βασιλίσσης Σοφίας 2, 106 74 Αθήνα, Τηλ. +30 210 72 72 100 Φαξ: +30 210 72 44 620 E-mail: comm-rep-athens@ec.europa.eu, Ιστοσελίδα: http://ec.europa.eu/greece Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα @EEAthina Ευρωπαϊκή Ένωση, [2015] Περαιτέρω χρήση επιτρέπεται με αναφορά στην πηγή. Η πολιτική περαιτέρω χρήσης εγγράφων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διέπεται από την απόφαση 2011/833/ΕΕ (ΕΕ L 330 της 14.12.2011, σ. 39). Catalogue number: IA-04-15-755-EL-N ISBN: 978-92-79-52285-7 DOI: 10.2775/881902 Teachers4Europe