Αριθµοί Κλειδιά στις Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας στα σχολεία στην Ευρώπη Έκδοση 2004

Transcript

1 ελτίο Τύπου Αριθµοί Κλειδιά στις Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας στα σχολεία στην Ευρώπη Έκδοση 24 Η ανάπτυξη της δυναµικής της τεχνολογίας των πολυµέσων και του ιαδικτύου για εκπαιδευτικούς σκοπούς είναι ένα ουσιαστικό συστατικό της Ευρωπαϊκής συνεργασίας στην εκπαίδευση. Τρία χρόνια µετά τη δηµοσίευση της µελέτης Βασικοί δείκτες της ενσωµάτωσης των Τεχνολογιών των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στα Ευρωπαϊκά Εκπαιδευτικά Συστήµατα, το ίκτυο Ευρυδίκη προσφέρει µια νέα αποτίµηση µε 35 δείκτες. Σε αυτή την έκδοση, οι πληροφορίες που παρέχει το ίκτυο Ευρυδίκη για τη διδασκαλία των Τεχνολογιών των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) και για την εκπαίδευση των καθηγητών συνδυάζονται µε εµπειρικά στοιχεία από τις διεθνείς έρευνες PISA και PIRLS. Αυτό το υλικό είναι πολύ χρήσιµο γιατί πληροφορεί για το επίπεδο χρήσης των υπολογιστών συµπεριλαµβανοµένης της πρόσβασης στο Internet, και της χρήσης εξοπλισµού σε υπολογιστές είτε στη φοίτηση είτε σε δραστηριότητες στο σπίτι ή στο σχολείο. Η παρούσα έκδοση ετοιµάστηκε µε την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μεγάλη διαφοροποίηση στο βαθµό χρήσης υπολογιστών µεταξύ των χωρών ή στο εσωτερικό συγκεκριµένων χωρών. Το 2, ο βαθµός χρήσης υπολογιστών στα σχολεία ποικίλλει από τη µία χώρα στην άλλη. Στις περισσότερες χώρες, όσον αφορά στους µαθητές ηλικίας δεκαπέντε ετών, η µέση αναλογία ποικίλλει από 5 έως 2 µαθητές ανά υπολογιστή αλλά είναι πάνω από 4 σε µερικές άλλες. Ανάµεσα στις δεύτερες, η Ελλάδα και η Πορτογαλία έχουν επιτύχει τους στόχους τους για σταθερή µείωση αυτής της αναλογίας και η κατάσταση αλλάζει γρήγορα. Παντού, το ποσοστό σύνδεσης µε το Internet είναι χαµηλότερο από το ποσοστό χρήσης των υπολογιστών αλλά είναι άµεσα συνδεδεµένο µε αυτό. Μέσα σε µία χώρα, ο αριθµός των µαθητών ανά υπολογιστή µπορεί να ποικίλλει αρκετά από το ένα σχολείο στο άλλο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε χώρες όπου το επίπεδο της χρήσης υπολογιστών στο σχολείο είναι σχετικά µέτριο. Σε κάποιες χώρες στις οποίες οι κατευθυντήριες γραµµές επιβάλλουν ένα µέγιστο αριθµό µαθητών ανά υπολογιστή, υπάρχει µια πολύ µικρή διαφορά µεταξύ των σχολείων. Αυτό ισχύει στη Φλαµανδική Κοινότητα του Βελγίου και στο Ηνωµένο Βασίλειο. Αντιθέτως, όπου οι κατευθυντήριες γραµµές υποστηρίζουν την ύπαρξη µιας ιδιαίτερης αίθουσας µε υπολογιστές σε κάθε σχολείο ανεξάρτητα από το µέγεθος του, τα µικρά σχολεία µπορεί να έχουν πλεονέκτηµα, όπως στην περίπτωση της Πολωνίας. Η ανάπτυξη της χρήσης υπολογιστών και στο σχολείο και στο σπίτι συνδέονται µε το ΑΕΠ. Eurydice European Unit - Avenue Louise, 24 - B-5 Brussels Tel info@eurydice.org 1

2 Χρήση των υπολογιστών σε δύο στάδια, πρώτα για το προσωπικό και µετά για τους µαθητές. Η εισαγωγή της χρήσης υπολογιστών στο σχολείο συµβαίνει µε παρόµοιο τρόπο σε όλες τις χώρες. Σε ένα αρχικό στάδιο, ο εξοπλισµός των υπολογιστών προορίζεται κυρίως για το διοικητικό και διδακτικό προσωπικό. Μετά από αυτό, είναι διαθέσιµος στους µαθητές. Στις χώρες στις οποίες η χρήση υπολογιστών είναι λιγότερο διαδεδοµένη, οι µαθητές µπορούν γενικά να έχουν πρόσβαση στον εξοπλισµό στις ειδικές αίθουσες που υπάρχουν για αυτόν το λόγο έξω από την τάξη, ενώ στα σχολεία στις χώρες στις οποίες η χρήση υπολογιστών έχει φθάσει σε ένα πιό προηγµένο στάδιο, οι υπολογιστές µπορούν να βρίσκονται και µέσα στις τάξεις και έξω από αυτές (σε µια ειδική αίθουσα που παρέχει τον σχετικό εξοπλισµό ή µια βιβλιοθήκη πολυµέσων). Χρήση των Τ.Π.Ε. για τη διδασκαλία άλλων µαθηµάτων, ιδιαίτερα στην Πρωτοβάθµια εκπαίδευση. Οι Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας αποτελούν µέρος του υποχρεωτικού προγράµµατος σπουδών των µαθητών παντού στην Ευρώπη. Στην Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση, µόνο επτά χώρες (Τσεχία, Ιταλία, Λεττονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Σλοβακία και Βουλγαρία) δεν έχουν συµπεριλάβει τις Τ.Π.Ε. στο υποχρεωτικό πρόγραµµα σπουδών. Στη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση αυτό το φαινόµενο είναι ακόµη πιο σπάνιο. Σε πολλές χώρες, o χρόνος που αφιερώνεται για τις Τ.Π.Ε. είναι ελαστικός. Οι επίσηµες κατευθυντήριες γραµµές σχετικά µε τις προσεγγίσεις που υιοθετούνται µοιάζουν αρκετά σε όλες τις χώρες. Στην Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση, οι Τ.Π.Ε. χρησιµοποιούνται κυρίως ως εργαλείο για τη διδασκαλία άλλων µαθηµάτων. Στη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση και ειδικά στην ανώτερη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση αυτή η προσέγγιση συµπληρώνεται µε τη διδασκαλία των Τ.Π.Ε. ως ξεχωριστό µάθηµα. Μεταξύ των επίσηµων στόχων του αναλυτικού προγράµµατος σπουδών, οι δραστηριότητες που περιλαµβάνουν τη χρήση του λογισµικού, την αναζήτηση πληροφοριών και τα δίκτυα επικοινωνιών για την επέκταση της γνώσης σε διάφορα µαθήµατα είναι οι πιο αντιπροσωπευτικές, ανεξάρτητα από το σχετικό επίπεδο στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Παιδιά ηλικίας 9 ή ετών έχουν ευρεία πρόσβαση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι Οι οικογένειες διευκολύνουν σε γενικές γραµµές την πρόσβαση των παιδιών ηλικίας 9 ή ετών σε ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι. Αυτό ισχύει για όλες τις χώρες που εξετάζονται εδώ, ανεξάρτητα από το επίπεδο της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή κατ οίκον. Η µεγάλη πλειονότητα των παιδιών που ανήκουν σ αυτή την ηλικιακή οµάδα χρησιµοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές (εκτός από consoles και φορητό εξοπλισµό) για να παίζουν παιχνίδια. Εντούτοις, το ποσοστό εκείνων που λένε ότι ψάχνουν για πληροφορίες και γράφουν στον υπολογιστή είναι υψηλό σε αρκετές χώρες( Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Κύπρος και Ηνωµένο Βασίλειο). Στο δηµοτικό σχολείο, οι µαθητές της τετάρτης τάξης λένε ότι δε χρησιµοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές πολύ συχνά. Ακόµη, σχεδόν οι µισοί από αυτούς ισχυρίζονται ότι ποτέ ή σχεδόν ποτέ δεν χρησιµοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Μόνο σε λίγες χώρες( ιδιαίτερα στο Ηνωµένο Βασίλειο και την Ισλανδία) ένα υψηλό ποσοστό µαθητών ισχυρίζεται ότι χρησιµοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή πολύ τακτικά. Στις περισσότερες χώρες, όταν οι µαθητές της τετάρτης τάξης του δηµοτικού σχολείου δουλεύουν µε Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στο σχολείο, αυτό γίνεται κυρίως για να γράψουν κάτι ή για να αναζητήσουν πληροφορίες. Αυτές οι Eurydice European Unit - Avenue Louise, 24 - B-5 Brussels Tel info@eurydice.org 2

3 δραστηριότητες ανταποκρίνονται αρκετά καλά στους στόχους και τις συστάσεις των επίσηµων προγραµµάτων στην Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση. Στο σχολείο, οι µαθητές στη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση χρησιµοποιούν συχνότερα ηλεκτρονικούς υπολογιστές από εκείνους στην Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση Σχεδόν τα δύο τρίτα των µαθητών ηλικίας 15 ετών ισχυρίζονται ότι χρησιµοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές τακτικά στο σχολείο. Γενικά, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιµοποιούνται λιγότερο συχνά σε χώρες στις οποίες ο αριθµός των µαθητών ανά υπολογιστή είναι υψηλός(µε εξαίρεση τη Βουλγαρία), µολονότι η µη συχνή χρήση επίσης αναφέρεται από χώρες µε υψηλό επίπεδο χρήσης υπολογιστών( Γαλλόφωνη κοινότητα Βελγίου, Γερµανία και Γαλλία), στις οποίες η πλειονότητα των δεκαπεντάχρονων µαθητών λένε ότι ποτέ ή σχεδόν ποτέ δεν χρησιµοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές στο σχολείο. Η περιορισµένη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών δεν αποτελεί εποµένως εµπόδιο στην ικανοποιητική εφαρµογή των δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε ηλεκτρονικούς υπολογιστές και αντίστροφα. Μολονότι η χρήση του Internet από µαθητές ηλικίας δεκαπέντε ετών δεν είναι τόσο συχνή όσο η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών από αυτούς, οι γενικές τάσεις και στις δύο περιπτώσεις είναι σε µεγάλο βαθµό οι ίδιες. Η συχνότητα της χρήσης του Internet είναι εξαιρετικά υψηλή σε πέντε χώρες. ( ανία, Αυστρία, Φινλανδία, Σουηδία και Ισλανδία). Εκπαιδεύοντας τους εκπαιδευτικούς για ΤΠΕ (Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας): σηµαντικός βαθµός ελευθερίας παραχωρείται στα εκπαιδευτήρια σε σχέση µε τον καθορισµό του σχεδιασµού του προγράµµατός τους Κατά τη διάρκεια της βασικής τους κατάρτισης οι εκπαιδευτικοί στην Πρωτοβάθµια και ευτεροβάθµια Εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες αποκτούν τουλάχιστον βασικές γνώσεις στη χρήση των ΤΠΕ για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Ανεξάρτητα από το αν η βασική εκπαίδευση για ΤΠΕ είναι ή όχι υποχρεωτική, τα ιδρύµατα για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών είναι σε µεγάλο βαθµό ελεύθερα να καθορίζουν το περιεχόµενο αυτής της εκπαίδευσης και τη χρονική διάρκεια που αφιερώνεται σ αυτή στο αναλυτικό πρόγραµµα σπουδών. Ένας ελάχιστος αριθµός ωρών προτείνεται επίσηµα στη Γαλλική Κοινότητα του Βελγίου, στην Ισπανία, στη Λιθουανία, στο Λουξεµβούργο, στη Μάλτα, στην Αυστρία, στη Σουηδία και στην Ισλανδία. Η απόκτηση ή η ενίσχυση των δεξιοτήτων που σχετίζονται µε τις ΤΠΕ ενθαρρύνεται στο πρόγραµµα της επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών. Εθνικά προγράµµατα ( ποικίλης διάρκειας αλλά σε γενικές γραµµές τουλάχιστον δύο ετών) ενθαρρύνουν αυτό τον τύπο κατάρτισης των εκπαιδευτικών στην Πρωτοβάθµια και ευτεροβάθµια Εκπαίδευση Εκπαιδευτικοί εξειδικευµένοι στις ΤΠΕ στη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση Στη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση, οι εξειδικευµένοι εκπαιδευτικοί είναι σε γενικές γραµµές υπεύθυνοι για τα µαθήµατα στις ΤΠΕ, ανεξάρτητα από την προσέγγιση που Eurydice European Unit - Avenue Louise, 24 - B-5 Brussels Tel info@eurydice.org 3

4 υποστηρίζεται στο αναλυτικό πρόγραµµα. Μόνο στην Πολωνία και στη Ρουµανία συναντάται αυτό στην Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση. Αυτοί οι εξειδικευµένοι εκπαιδευτικοί έχουν γενικά βασική εκπαίδευση διάρκειας τεσσάρων έως πέντε χρόνων πανεπιστηµιακού επιπέδου. Σε πολλές χώρες οι άρτια καταρτισµένοι εκπαιδευτικοί είναι, επίσης, σε θέση να επεκτείνουν τις δεξιότητές τους σ αυτό τον τοµέα και έτσι να αποκτήσουν ειδικά προσόντα. Eurydice European Unit - Avenue Louise, 24 - B-5 Brussels Tel info@eurydice.org 4

5 Επεξηγηµατική Σηµείωση Αριθµοί Κλειδιά στις Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας στα σχολεία στην Ευρώπη Έκδοση 24 Τίτλος: Αριθµοί Κλειδιά στις Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας στα σχολεία στην Ευρώπη - Έκδοση 24 Σειρά: Εκδότης: Αριθµοί Κλειδιά στην Εκπαίδευση στην Ευρώπη Ευρυδίκη Ηµεροµηνία έκδοσης: Μάϊος 24 Γλώσσες: Γαλλικά και Αγγλικά (Γερµανικά τον Ιούνιο του 24) Ηλεκτρονική ιεύθυνση: /Doc_intermediaires/indicators/en/frameset_key_data.html Αυτή η έκθεση ετοιµάστηκε από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία του ικτύου Ευρυδίκη χρησιµοποιώντας στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το ίκτυο Ευρυδίκη, και τα συµπεράσµατα των εµπειρικών ερευνών PISA (ΟΟΣΑ) και PIRLS (IEA). Οι πληροφορίες για τις οποίες το ίκτυο Ευρυδίκη είναι η πηγή αφορούν την κατάσταση σε 3 ευρωπαϊκές χώρες το 22/3. Η διεθνής έρευνα PISA 2 που διεξήχθη κάτω από την αιγίδα του Οργανισµού για την Οικονοµική Συνεργασία και την Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) σε 32 χώρες, έχει ως έτος αναφοράς το 1999/2 και καλύπτει 26 χώρες του ικτύου Ευρυδίκη. Η διεθνής έρευνα PIRLS που διεξήχθη κάτω από την αιγίδα της ιεθνούς Ένωσης για την Αξιολόγηση της Εκπαιδευτικής Επίδοσης (IEA) το 21, αφορά στο σχολικό έτος 2/1 και καλύπτει 19 χώρες του ικτύου Ευρυδίκη. Αυτή η έκδοση έχει χρηµατοδοτηθεί από τη Γενική ιεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισµού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Eurydice European Unit - Avenue Louise, 24 - B-5 Brussels Tel info@eurydice.org 5

6 Επεξηγηµατικά διαγράµµατα Αριθµοί Κλειδιά στις Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας στα σχολεία στην Ευρώπη Έκδοση 24 Σχήµα Β2... σ. 7 Προσεγγίσεις στις ΤΠΕ που καθορίζονται στο υποχρεωτικό Πρόγραµµα Σπουδών. Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση (ISCED 1). Σχήµα Ε4... σ. 8 Αναλογία των µαθητών της 4ης τάξης που χρησιµοποιούν Η/Υ τουλάχιστο µία φορά την εβδοµάδα για να βρούν πληροφορίες, να γράψουν και να διαβάσουν κείµενα, να αναπτύξουν στρατηγικές ανάγνωσης και για να επικοινωνήσουν στο σχολείο. Eurydice European Unit - Avenue Louise, 24 - B-5 Brussels Tel info@eurydice.org 6

7 ΣΧΗΜΑ B2: Προσεγγίσεις των ΤΠΕ που καθορίζονται από το υποχρεωτικό πρόγραμμα σπουδών. Πρωτοβάθμια εκπαίδευση (ISCED 1), 22/3 Ξεχωριστό µάθηµα Χρήσιµοποιείται ως εργαλείο για τη διδασκαλία άλλων µαθηµάτων Και τα δύο εν συµπεριλαµβάνεται στο υποχρεωτικό πρόγραµµα σπουδών εν υπάρχουν στοιχεία Source: Eurydice. Συµπληρωµατικές σηµειώσεις Ελλάς: Οι ΤΠΕ είναι ένα από τα υποχρεωτικά µαθήµατα που προσφέρονται στους µαθητές του Ολοήµερου ηµοτικού για 2 περιόδους διδασκαλίας/εβδοµάδα. 2.7 Ολοήµερα ηµοτικά Σχολεία έχουν συσταθεί από τον Οκτώβριο του 22. Αυτός ο τύπος σχολείου δεν είναι υποχρεωτικός και είναι για τους µαθητές του ηµοτικού που επιθυµούν να µείνουν για 3 επιπλέον ώρες στο σχολείο κάθε ηµέρα. Γαλλία: Στο νέο αναλυτικό πρόγραµµα σπουδών για την Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση που έχει σταδιακά εφαρµοστεί από τις αρχές του σχολικού έτους 22, η ανακάλυψη και η εκµάθηση των ΤΠΕ έχει εισαχθεί για να υποστηρίξει την εργασία σε ένα σύνολο µαθηµάτων από το πρώτο έτος του ηµοτικού σχολείου και εξής. Ηνωµένο Βασίλειο (ENG/WLS): Οι ΤΠΕ ορίζονται σαν ένα ξεχωριστό υποχρεωτικό µάθηµα στο Εθνικό Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών. Ωστόσο ο τρόπος µε τον οποίο διδάσκεται είναι ένα θέµα που αφορά στο σχολείο: αυτός µπορεί να είναι µε ξεχωριστά µαθήµατα ΤΠΕ, µε διαθεµατική διδασκαλία ή ένας συνδιασµός και των δύο. Ηνωµένο Βασίλειο (NIR): Παρόλο που δεν ορίζονται ως ξεχωριστό µάθηµα, ξεχωριστοί διδακτικοί στόχοι για τις ΤΠΕ συµπεριλαµβάνονται στις θεσµοθετηµένες απαιτήσεις που αφορούν όλα τα ξεχωριστά µαθήµατα. Ουγγαρία: Το αναλυτικό πρόγραµµα σπουδών συστήνει βασική προετοιµασία για την Κοινωνία της Πληροφορίας, αλλά κανένα µάθηµα δεν είναι υποχρεωτικό. Υπάρχει η δυνατότητα για µη υποχρεωτικά µαθήµατα ΤΠΕ. Eurydice European Unit - Avenue Louise, 24 - B-5 Brussels Tel info@eurydice.org 7

8 ΣΧΗΜΑ E4: ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ 4ΗΣ ΤΑΞΗΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ Η/Υ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΒ ΟΜΑ Α ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΟΥΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ, ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΙΑΒΑΣΟΥΝ ΚΕΙΜΕΝΑ, ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΟΥΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ BE BE BE DK DE EL ES FR IE IT LU NL AT PT FI SE ENG WLS NIR SCT IS LI NO BG CZ EE CY LV LT HU MT PL RO SI SK fr de nl ΓΡΑΦΗ BE BE DK DE EL ES FR IE IT LU NL AT PT FI SE ENG WLS NIR SCT IS LI NO BG CZ EE CY LV LT HU MT PL RO SI SK de BE fr nl ΑΝΑΓΝΩΣΗ BE BE BE DK DE EL ES FR IE IT LU NL AT PT FI SE ENG WLS NIR SCT IS LI NO BG CZ EE CY LV LT HU MT PL RO SI SK fr de nl ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ BE BE BE DK DE EL ES FR IE IT LU NL AT PT FI SE ENG WLS NIR SCT IS LI NO BG CZ EE CY LV LT HU MT PL RO SI SK fr de nl ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 5 5 BE BE DK DE EL ES FR IE IT LU NL AT PT FI SE ENG WLS NIR SCT IS LI NO BG CZ EE CY LV LT HU MT PL RO SI de BE fr nl Χώρες που δεν έχουν συµµετάσχει στη συλλογή των στοιχείων SK DE EL FR IT NL SE U EN G K SC T IS NO BG CZ CY LV LT HU RO SI SK Αναζήτηση πληροφοριών Γραφή Ανάγνωση Ανάπτυξη στρατηγικών ανάγνωσης Επικοινωνία Πηγή: IEA, PIRLS 21 βάση δεδοµένων. Eurydice European Unit - Avenue Louise, 24 - B-5 Brussels Tel info@eurydice.org 8