ΤΠ. ΠΑΗΓΔΗΑ ΚΑΗ ΘΡΖΚ. ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ ΚΑΗ ΑΘΛΖΣ. Η.Σ.Τ.Δ. «ΓΗΟΦΑΝΣΟ» Δι. Καξαληδόια Κ. Κύξδε Σ. παλέιιε Θ. Σζηαγθάλε ΓΛΩΑ Α ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ Πξώην ηεύρνο - 1νο ηόκνο
ΓΛΩΑ Α ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ Γξάκκαηα Λέξεηο Ηζηνξίεο ΠΡΩΣΟ ΣΔΤΥΟ 1νο ΣΟΜΟ
Γ Κ.Π.. / ΔΠΔΑΔΚ ΗΗ / Δλέξγεηα 2.2.1 / Καηεγνξία Πξάμεσλ 2.2.1.α: «Αλακόξθσζε ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδώλ θαη ζπγγξαθή λέσλ εθπαηδεπηηθώλ παθέησλ» ΠΑΗΓΑΓΩΓΗΚΟ ΗΝΣΗΣΟΤΣΟ Μηράιεο Αγ. Παπαδόπνπινο Οκόηηκνο Καζεγεηήο ηνπ Α.Π.Θ Πρόεδρος ηοσ Παιδαγωγ. Ινζηιηούηοσ Πξάμε µε ηίηιν: «πγγξαθή λέσλ βηβιίσλ θαη παξαγσγή ππνζηεξηθηηθνύ εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ µε βάζε ην ΓΔΠΠ θαη ηα ΑΠ γηα ην Γεµνηηθό θαη ην Nεπηαγσγείν» Δπηζηεµνληθόο Τπεύζπλνο Έξγνπ Γεώξγηνο Σύπαο Mόνιµος Πάρεδρος ηοσ Παιδ. Ινζηιη. Αλαπιεξσηήο Δπηζηεµ. Τπεύζ. Έξγνπ Γεώξγηνο Οηθνλόµνπ Mόνιµος Πάρεδρος ηοσ Παιδ. Ινζηιη. Έξγν ζπγρξεµαηνδνηνύµελν 75% από ην Δπξσπατθό Κνηλσληθό Σακείν θαη 25% από εζληθνύο πόξνπο.
ΤΓΓΡΑΦΔΗ Διέλε Καξαληδόια, Επίκ. Καθηγ. ηοσ Πανεπ. Αιγαίοσ Καιιηόπε Κύξδε, Εκπ/κός Σαηηάλα παλέιιε, Εκπ/κός Θενδώξα Σζαγθάλε, Εκ/κός ΚΡΗΣΔ - ΑΞΗΟΛΟΓΖΣΔ Βαζίι. Αλαγλσζηόπνπινο, Καθ. Πανεπ. Θεζζαλίας Ησάλλεο Λεβεληόπνπινο, τολικός ύμβοσλος Λπδία Ακπόλε-Σζνύξα, Εκπαιδεσηικός ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ Λήδα Βαξβαξνύζε, θηηζνγξάθνο-δηθνλνγ/θνο
ΦΗΛΟΛΟΓΗΚΖ ΔΠΗΜΔΛΔΗΑ Βαζίιεηνο Βνπβνλίθνο, Φιλόλογος ΤΠΔΤΘ. ΣΟΤ ΜΑΘΖΜΑΣΟ ΚΑΣΑ ΣΖ ΤΓΓΡΑΦΖ Πέηξνο Μπεξεξήο, ύμβ. ηοσ Παιδαγωγ. Ινζηιηούηοσ Υξήζηνο Παπαξίδνο, ύμβ. ηοσ Παιδαγωγ. Ινζηιηούηοσ ΤΠΔΤΘ. ΣΟΤ ΤΠΟΔΡΓΟΤ Γεώξγηνο Οηθνλόκνπ, Μόν. Πάρεδρ. ηοσ Παιδαγ. Ινζη. ΠΡΟΔΚΣΤΠΩΣ. ΔΡΓΑΗΔ ACCESS Γξ. Σέρλεο Α.Δ.
ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ ΚΑΗ ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΩΝ, ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ & ΑΘΛΖΣΗΜΟΤ Η.Σ.Τ.Δ. «ΓΗΟΦΑΝΣΟ» Δι. Καξαληδόια Κ. Κύξδε Σ. παλέιιε Θ. Σζηαγθάλε ΑΝΑΓΟΥΟ ΤΓΓΡΑΦΖ Μεηαίρκην ΓΛΩΑ Α ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ Γξάκκαηα Λέξεηο Ηζηνξίεο ΠΡΩΣΟ ΣΔΤΥΟ 1νο ΣΟΜΟ
Ζ πξνζαξκνγή ηνπ βηβιίνπ έγηλε από ηελ Οκάδα αλάπηπμεο ςεθηαθνύ εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ πξνζβάζηκνπ από ακβιύσπεο καζεηέο, ηνπ έξγνπ «ρεδηαζκόο θαη Αλάπηπμε πξνζβάζηκνπ εθπαηδεπηηθνύ θαη επνπηηθνύ πιηθνύ γηα καζεηέο κε αλαπεξίεο Οξηδόληηα Πξάμε».
ΤΠΟΜΝΖΜΑ ΤΜΒΟΛΩΝ Γξάθνπκε θαη δηαβάδνπκε Κάλνπκε θάηη όινη καδί πδεηάκε Θπκόκαζηε μαλά
ν Άξεο ν Οξθέαο ε Μαξίλα 8 / 6
ε Ησάλλα ν ακπέξ 9 / 7
10 / 8
ΠΟΤ ΔΗΝΑΗ Ο ΑΡΖ; 11 / 9
Α α! Πα πα πα πα π α 12 / 10
Πι πι πι πι π ι 13 / 11
Τα τα τα τα τα τα Πα πα Πη πη τα τ α 14 / 12
Παπί, παπί, πίτα. παπί πα πί π α π ί πίτα πί τα π ί τ α 15 / 13
Σα ηα ηα ηα ηα ηα Πνπ είλαη ην παπί; Δίλαη πάλσ ζηελ παηάηα. Πα πα πα παηάηα πα ηά ηα π α η ά η α 16 / 14
Ο, ν! Πν πν, ην παπί! πν π ν ην παπί η ν παπί 17 / 15
Πνύ είλαη ην παπί; Δίλαη πάλσ ζην ηόπη. Πη πη πη ηόπη ηό πη η ό π η 18 / 16
Λα ια ια Δ ε! Άξε, έια! ια ι α έια έ ια έ ι α 19 / 17
Α, λα έλα παπί! Μαξίλα, λα έλα παπί κε έλα παλί. Α, λα έλα παπί έ λα πα πί λ α έ λ α π α π ί 20 / 18
Έια, Άξε, πάκε. κε έλα παλί. κ ε πα λί π α λ ί 21 / 19
- Ση θάλεηο ζηα θαιάκηα, Άξε; - Βιέπσ έλα ζαιηγθάξη, ηηο θεξαίεο ηνπ θνπλάεη θαη ην ζπίηη ηνπ θνξάεη. 22 / 20
Ζ ΠΑΡΔΑ Α α Δ ε Π π Σ η ζ ο Ρ ξ Κ θ Ν λ Ο ν Η η Αα Ση Δε ζο Κθ Ον Νλ Ρξ Ηη 23 / 21
Α α Σ η Π π Δ ε ζ ο Κ θ Ο ν Ν λ Ρξ Η η ΟΥΗ Αληίν, ζάιαζζα Σηηίλα, ε θόηα Πεπόλη, πεπόλη Έλα ρειηδόλη Σάζνο, ην ζαιηγθάξη Ο θύξηνο κε ην θαπέιν Όινη ζηνλ θήπν Νπρηώλεη Ρηλόθεξνο θαη θόθνξαο Ηζηνξίεο 28ε Οθησβξίνπ Σν παπί 24 / 21
Αληίν, ζάιαζζα Αζήλα Θεζζαινλίθε - Άξε, Μαξίλα! Διάηε! Πάκε. - Αα, κακά, έια! Έλαο αρηλόο! 25 / 22
Θα πάξσ άκκν από ηελ παξαιία. - Αληίν, ζάιαζζα. Α α Α α Α α Α α. πκπιήξσζε ηα Α α θαη βξεο ηη έγξαςε ε Μαξίλα ζηελ άκκν. 26 / 22-23
Αρ, θαη λα κνπλ αρηλόο, βνπηερηήο αιεζηλόο, ζηελ άκκν λα μαπιώλσ, ηα αγθάζηα κνπ λα απιώλσ! 27 / 23
Σηηίλα, ε θόηα - Σηηίλα! Σηηίλα, έια, πίηα! - Οξθέα, Οξθέα! - Ση είλαη, κακά; - Άζε πηα ηελ θόηα. 28 / 24
Σν ηξέλν ζα θύγεη. Πάκε. ηη Σ η Τ τ Σ η Σ η. Ση ηξώεη ε Σηηίλα, ε θόηα; Βάιε ζε θύθιν ηηο ιέμεηο πνπ έρνπλ η θαη ζα ην κάζεηο. 29 / 25
ηπξί παηάηα θαξόηα ςάξη πίηα θαξακέια Σαμηδεύσ κε ην ηξέλν, ηξέρσ, ηξέρσ δίρσο θξέλν. Κη ν αεηόο θσλάδεη: «Δε, Σηηίλα, πάηα γθάδη». 30 / 25
Πεπόλη, πεπόλη! - Παππνύ, έλαο παπαγάινο! - Παπαγάιε, ζέιεηο πεπόλη; 31 / 26
- Πεπόλη, πεπόλη. - Παπαγάιε, ζέιεηο παγσηό; - Παγσηό, παγσηό. Π π Π π Π π Π π. Ση ζέιεη λα θάεη ν παπαγάινο; Γξάςε ηα Π π θαη ζα ην κάζεηο. 32 / 27
αγσηό, αγσηό. ε όλη, ε όλη. Παπαγάιε κνπ, ηη είδεο; Δίδα έλα ζπίηη ζηελ παξαιία. Ση άιιν είδεο; Έλα παιάηη Έλα παιάηη από αιάηη. 33 / 27
Έλα ρειηδόλη - Δδώ είλαη αθόκα ην ρειηδόλη; - Δδώ είλαη. Έια λα δεηο ηη έρεη. - Ση έρεη; - Έρεη πέληε κηθξά. - Πεηάλε; - Πεηάλε όια. Έια. 34 / 28
έρεη Δ ε Ε ε Δ ε Δ ε. πκπιήξσζε ηα Δ ε θαη βξεο πόζα ρειηδόληα έρεη ε θσιηά. ρεη π λη ρ ιηδόληα. 35 / 29
Έλα κπζηήξην ειηθόπηεξν είδα ρζεο ζηελ εθεκεξίδα. Δίρε ειέθαληα πηιόην, γηα ηηκόλη έλα κπηζθόην. 36 / 29
Σάζνο, ην ζαιηγθάξη - Έλα ζαιηγθάξη κέζα ζηε ζαθνύια! - Α! Σν ζαιηγθάξη από ηελ παξαιία. Σν ιέλε Σάζν. - Σάηζέ ην. - Ση; - αιάηα. 37 / 30
Σ ζ ο ζ ο ζ ο ζ ο. Πνηνο θξύθηεθε κέζα ζηε ζαθνύια; Γξάςε ηα ζ ο θαη ζα ην κάζεηο. Ο Σά ν, ην αιηγθάξη. 38 / 31
αιηγθάξη, ζαιηγθάξη, κήπσο λα ζε πσ αιηάξε; Μήπσο Σάζν; Μήπσο νύιε; Μήπσο λα ζε πσ πηηνύιε; 39 / 31
Ο θύξηνο κε ην θαπέιν - Έλαο θύξηνο ζηνλ θήπν! - Κνίηα ηη θνξάεη! - Έλα θαπέιν θαη έλα θόθθηλν ζαθάθη. - Έρεη έλαλ ζάθν θαη έλα παθέην. 40 / 32
- Ση λα έρεη ν ζάθνο; - Α! Έρεη κηα θόηα! θαη Κ θ Κ κ Κ κ Κ θ. Ζ γάηα πέξαζε κόλν από κέξε πνπ έρνπλ θ Βάιε ζε θύθιν ηηο ιέμεηο πνπ έρνπλ θ θαη ζα κάζεηο πνηα είλαη. ν θήπνο ε ζθάια 41 / 32-33
[ ε θσιηά ηα θεξακίδηα Ση λα έρεη ην παθέην; Μήπσο θόθνξα, θαξόηα; Μήπσο κηα κεγάιε θόηα; Κη άκα έρεη θαλαξίλη; Έλα γιέληη πνπ ζα γίλεη! 42 / 33
Όινη ζηνλ θήπν - Να ν ζάθνο. Ση άιιν λα έρεη κέζα; Πάπηεο; - Καη άιιεο θόηεο; - Όρη! Έρεη πνληίθηα. 43 / 34
- ηγά κελ έρεη θαη νρηέο! - Πάκε ζηνλ θήπν λα δνύκε. όρη Ο ν Ο ο Ο ν Ο ν. Ζ γάηα ςάρλεη έλα πνληίθη. Γηα λα ην βξεη, πξέπεη λα αθνινπζήζεη ηνλ δξόκν κε ηα πεξηζζόηεξα ν. Βνήζεζέ ηε. 44 / 34-35
νδνληόβνπξηζα νρηά θαπέιν νκπξέια πεπόλη παηάηα ιάραλν θαλαξίλη πάπηα 45 / 35
Οθηώ κεγάινη πνληηθνί δύν κέξεο λεζηηθνί, νλεηξεύνληαη νκειέηα κε ληνκάηα, απγά θαη θέηα. 46 / 35
Νπρηώλεη - Να, κηα ιίκλε κε λνύθαξα! - Νπρηώλεη. Κάηη αθνύσ. - ζο Ση λα είλαη; 47 / 36
- Λεο λα είλαη ε θόηα; - Λεο λα είλαη λπρηεξίδα; - Πάκε ζπίηη. είλαη Ν λ Ν ν Ν ν Ν λ. Πνηνη είλαη νη ήξσεο παξακπζηώλ πνπ πξνηηκά ν Άξεο; Βάιε ζε θύθιν ηηο ιέμεηο πνπ έρνπλ λ θαη ζα ην κάζεηο. 48 / 36-37
ν Πηλόθην ε λεξάηδα ν ιύθνο ε αιεπνύ ε Κνθθηλνζθνπθίηζα ν λάλνο 49 / 37
Πάλσ από ηε ιίκλε, λα! Πεηάλε ε Νέλα θη ε Ναλά. Σε λύρηα πάλσ απ ην λεξό ζηήλνπλε μέθξελν ρνξό. Αρ! Να ηηο πηάζσ δελ κπνξώ! 50 / 37
Ρηλόθεξνο θαη θόθνξαο - Άξε, έλα θνξίηζη ζην παξάζπξν. - Ζ Ησάλλα! Δίλαη ζηελ ηάμε κνπ. Όιε κέξα ηξαγνπδά: 51 / 38
«Ρηλόθεξνο θαη θόθνξαο, θόηα, αεηόο θαη θόξαθαο παξέα πεξπαηάλε ζε παξαιία πάλε». Ρ ξ Ρ ρ Ρ ξ Ρ ξ. πκπιήξσζε ηα Ρ ξ πνπ ιείπνπλ θαη δηάβαζε ηη ιέεη ε Ησάλλα ζηνλ παπαγάιν. 52 / 38-39
έλν, πά ε ην θα όην. Ησάλλα, πξώηα ξώηα αλ ηα ηξώσ ηα θαξόηα. Γηαηί πξνηηκώ ηα ζπόξηα, ηα θαξύδηα θαη ηα ξόδηα. 53 / 39
Ηζηνξίεο - Παππνύ, παππνύ! Πεο κηα ηζηνξία. -Ση ηζηνξία, Ησάλλα; Μηα ηζηνξία κε ηππόηεο; - Όρη, ηελ ηζηνξία κε ηνλ ηππνπόηακν. 54 / 40
- Μηα θνξά έλαο ηππνπόηακνο Η η Ι ι Η ι Η ι. Ο παπαγάινο έθξπςε ηα Η ι. Βξεο ηα Η ι θαη βάιε ηα ζηε ζέζε ηνπο. ην ρει δόλ 55 / 40-41
ε σάλλα ν ππνπόηακνο ην ειάθ Ηππνπόηακε, πνύ παο; Πάσ κέρξη ην πνηάκη γηα λα θάσ έλα θαιάκη. Καη ηη έρεηο ζην ζαθί; Έλα θόθθηλν θνπηί. 56 / 41
Ζ 28ε Οθησβξίνπ ΟΙ ΗΡΩΙΔΕ ΣΟΤ 1940 57 / 42
58 / 43
Σν παπί Μηα θνξά έλα Παπί είρε ράζεη έλα Πη, είρε κείλεη κε ην Πα θη έιεγε όιν «Πα Πα Πα». Πεξπαηνύζε, πξνρσξνύζε θαη θνηηνύζε θαη ξσηνύζε: Πνύ ζα βξσ, πνηνο ζα κνπ πεη έλα Πη, σξαίν Πη; Πα Πη 59 / 44
Έςαμε ζ όια ηα κέξε, βξήθε Πη από Πηπέξη, βξήθε Πη από Πηπίια θαη ην έπηαζε ηζαληίια. Βξήθε Πη από Πηξνύλη, βξήθε Πη από Πηηζνύλη*, βξήθε Πη από Πηλέδα θαη ην πάηεζε θαη ηέδα! * πηηζνύλη: κηθξό πεξηζηέξη 60 / 44
Σέινο, θόξεζε έλα Νη, έλα Νη από Παλί, θη ήηαλ πηα ρσξίο ην Πη, έλα Πάληλν Παπί. Πασλίνα Παμπούδη Παμπούδη, Π. 2000. Παραμσθοηράγοσδα και καληνύτηες. Αθήνα: Παηάκης 61 / 44
Λέμεηο θιεηδηά Πνύ είλαη ν Άξεο; παπί, πίηα, παηάηα, ηόπη, έια, παλί, πάκε Αληίν ζάιαζζα ζάιαζζα, αρηλόο, κακά Σηηίλα, ε θόηα πίηα, ηξέλν, Σηηίλα Πεπόλη, πεπόλη! πεπόλη, παππνύο, παπαγάινο Έλα ρειηδόλη ρειηδόλη, έρεη, έια 62 / 78
Σάζνο, ην ζαιηγθάξη ζαιηγθάξη, ζαιάηα, Σάζνο Ο θύξηνο κε ην θαπέιν παθέην, θαπέιν, θόηα Όινη ζηνλ θήπν θήπνο, ζάθνο, όρη Νπρηώλεη είλαη, ιίκλε, Νέλα Ρηλόθεξνο θαη θόθνξαο θνξίηζη, ξηλόθεξνο, θόθνξαο Ηζηνξίεο ηζηνξία, ηππνπόηακνο 63 / 78
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΗΚΟΝΩΝ ει. 48 49: 1. Ο αποταιρεηιζμός ηης μάνας www.cslab.ece.ntua.gr/ ~phib/hellas/photos.htm 2. Αι. Αιεμαλδξάθεο, Πξνέιαζηο,1945. ην CD- RΟΜ «Νενειιεληθή Εσγξαθηθή», πεξηνδηθό RΑΜ, Μάηνο 1997. 3. Σν Έπνο ηνπ 40. Λατθή Δηθνλνγξαθία. 1987. Ηζηνξηθή θαη Δζλνινγηθή Δηαηξεία ηεο Διιάδνο: Αζήλα. 64
4. Δ.Λ.Η.Α (Διιεληθό Λνγνηερληθό θαη Ηζηνξηθό Αξρείν). 5. Πξντόλ ςεθηαθήο επεμεξγαζίαο ηεο Οπ. Λπκπεξνπνύινπ. 6. «28ε Οθησβξίνπ»: Ζ Καζεκεξηλή ηεο Κπξηαθήο, «Δπηά ήκεξεο», 7-4-2002. 7. Δ.Λ.Η.Α (Διιεληθό Λνγνηερληθό θαη Ηζηνξηθό Αξρείν). Ηζηνξηθή θαη Δζλνινγηθή Δηαηξεία ηεο Διιάδνο. 65
Πεξηερόκελα ηνπ 1νπ ηόκνπ ηνπ 1νπ ηεύρνπο Γλσξηκία κε ηνπο ήξσεο. 8 1ε ελόηεηα: Πνύ είλαη ν Άξεο; Πνύ είλαη ν Άξεο;... 11 2ε ελόηεηα: Ζ παξέα Αληίν, ζάιαζζα... 25 Σηηίλα, ε θόηα... 28 Πεπόλη, πεπόλη!... 31 Έλα ρειηδόλη... 34 Σάζνο, ην ζαιηγθάξη... 37 66
Ο θύξηνο κε ην θαπέιν. 40 Όινη ζηνλ θήπν... 43 Νπρηώλεη... 47 Ρηλόθεξνο θαη θόθνξαο. 51 Ηζηνξίεο... 54 28ε Οθησβξίνπ... 57 Σν παπί ηεο Πασλίνας Παμπούδη... 59 Λέμεηο - θιεηδηά... 62 67
Βάζεη ηνπ λ. 3966/2011 ηα δηδαθηηθά βηβιία ηνπ Γεκνηηθνύ, ηνπ Γπκλαζίνπ, ηνπ Λπθείνπ, ησλ ΔΠΑ.Λ. θαη ησλ ΔΠΑ.. ηππώλνληαη από ην ΗΣΤΔ - ΓΗΟΦΑΝΣΟ θαη δηαλέκνληαη δσξεάλ ζηα Γεκόζηα ρνιεία. Σα βηβιία κπνξεί λα δηαηίζεληαη πξνο πώιεζε, όηαλ θέξνπλ ζηε δεμηά θάησ γσλία ηνπ εκπξνζζόθπιινπ έλδεημε «ΓΗΑΣΗΘΔΣΑΗ ΜΔ ΣΗΜΖ ΠΩΛΖΖ». Κάζε αληίηππν πνπ δηαηίζεηαη πξνο πώιεζε θαη δελ θέξεη ηελ παξαπάλσ έλδεημε ζεσξείηαη θιεςίηππν θαη ν παξαβάηεο δηώθεηαη ζύκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 7 ηνπ Νόκνπ 1129 ηεο 15/21 Μαξηίνπ 1946 (ΦΔΚ 1946, 108, Α). Απαγορεύεηαι η αναπαραγωγή οποιοσδήποηε ημήμαηος ασηού ηοσ βιβλίοσ, ποσ καλύπηεηαι από δικαιώμαηα (copyright), ή η τρήζη ηοσ ζε οποιαδήποηε μορθή, τωρίς ηη γραπηή άδεια ηοσ Τποσργείοσ Παιδείας και Θρηζκεσμάηων, Πολιηιζμοσ και Αθληηιζμού / ΙΣΤΕ - ΔΙΟΦΑΝΣΟ.