ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ι Α Bερολίνο, 11 Σεπτεμβρίου 2008 Γενικά Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έχει έκταση 357.023 τ. χλμ και συνορεύει διά ξηράς με την Αυστρία, την Ελβετία, τη Γαλλία, το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες, τη Δανία, την Πολωνία και την Τσεχία. Το μήκος στη Γερμανία των κυριωτέρων ποταμών που τη διασχίζουν έχει ως εξής: Ρήνος 865 χλμ, Έλβας 700 χλμ, Δούναβης 647 χλμ και Μάιν 542 χλμ. Οι αντίστοιχες επιφάνειες των κυριωτέρων λιμνών της είναι της Μπόντενζεε (Κωνσταντία) 572 τ. χλμ, της Μύριντζ 110 τ. χλμ και της Κίμζεε 80 τ. χλμ. Ο πληθυσμός της χώρας είναι 82,2 1 εκ. κάτοικοι (40,3 άνδρες και 41,9 εκ. γυναίκες), εκ των οποίων 20 εκ. συνταξιούχοι. Η προσδοκία ζωής ανέρχεται σε 76,9 έτη για τους άνδρες και σε 82,3 έτη για τις γυναίκες. Το 15% του πληθυσμού έχει ηλικία μικρότερη των 15 και το 17% μεγαλύτερη των 65 ετών, όμως παρατηρείται σταθερή γήρανση του πληθυσμού. Το 88% του πληθυσμού ζει σε πόλεις, οι πολυπληθέστερες των οποίων είναι κατά σειρά το Βερολίνο (3,4 εκ.), το Αμβούργο (1,7 εκ.), το Μόναχο (1,3 εκ.), η Κολωνία (983.000), η Φρανκφούρτη (652.000) και η Στουτγκάρδη (593.000). Οι 6.744.879 κάτοικοι (8,2% του συνολικού πληθυσμού) είναι αλλοδαποί, κυρίως Τούρκοι (1.713.551), 2 Ιταλοί (528.318), Πολωνοί (384.808), Σέρβοι/Μαυροβούνιοι (330.608), Έλληνες (294.891), 3 Κροάτες (225.309), Ρώσσοι (187.835) και Αυστριακοί (175.875). Άλλοι 1,5 εκ. προέρχονται από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ υπάρχουν επίσης 812.816 Ασιάτες, με πρώτους τους Βιετναμέζους (83.333), 269.937 Αφρικανοί, με πρώτους τους Μαροκκινούς (67.989), 215.666 Αμερικάνοι, κυρίως από τις ΗΠΑ (99.891) κ. ά. Η μέση διάρκεια παραμονής των αλλοδαπών στη χώρα είναι 17,7 έτη. Οι 1,3 εκ. εξ αυτών γεννήθηκαν στη Γερμανία. Οι αριθμοί αυτοί δεν περιλαμβάνουν άτομα, τα οποία εκτός της πρώτης υπηκοότητάς τους έχουν αποκτήσει και τη γερμανική υπηκοότητα. Στην περίοδο 1994-2007 πολιτογραφήθηκαν Γερμανοί πολίτες 1.695.308 αλλοδαποί (μη συμπεριλαμβανομένων των Γερμανών που δεν είχαν γερμανική υπηκοότητα), από τους οποίους οι 722.991 είχαν προηγουμένως υπηκοότητα τουρκική. Άλλοι 33.850 Τούρκοι είχαν πολιτογραφηθεί Γερμανοί πολίτες στη δεκαετία 1984-1993, ενώ μικρότερος αριθμός είχε πολιτογραφηθεί στα προηγούμενα χρόνια. Στο 1 Την 31.12.2007 2 Η μέση ηλικία τους είναι 34 έτη και η μέση διάρκεια παραμονής τους στη Γερμανία 21,5 έτη. Το 33,6% αυτών γεννήθηκαν στη Γερμανία. Οι 920.861 είναι άρρενες. 3 Η μέση ηλικία τους είναι 40 έτη και η μέση διάρκεια παραμονής τους στη Γερμανία 25 έτη. Το 27,6% αυτών γεννήθηκαν στη Γερμανία. Οι 160.291 είναι άρρενες. 1

χρονικό διάστημα 1995-2006 ζήτησαν πολιτικό άσυλο στη Γερμανία 954.165 άτομα με κύριες χώρες προέλευσης τις Σερβία/Μαυροβούνιο, Τουρκία και Ιράκ. Στη διάρκεια εννέα ετών, 1999-2007, μετανάστευσαν στη Γερμανία περίπου 5,4 εκ. αλλοδαποί, κυρίως από τις Πολωνία, Ρωσσία και Τουρκία. Από 1.1.2005 ισχύει νέος νόμος για την παραμονή και εργασία των αλλοδαπών στη Γερμανία, που περιορίζει τις δυνατότητες εισδοχής και απασχόλησης πρόσθετων αλλοδαπών. Στο σχολικό έτος 2006/2007 υπήρχαν στα σχολεία της Γερμανίας 897.700 αλλοδαποί μαθητές (9,6% του συνόλου). Όσον αφορά την εσωτερική μετανάστευση, στη διάρκεια των ετών 1991-2007 η συνολική απώλεια πληθυσμού στην επικράτεια της τέως Ανατ. Γερμανίας υπέρ της επικράτειας της Δυτ. Γερμανίας ανήλθε σε 1.111.144 άτομα. Σύμφωνα με σχετική μελέτη, το εργατικό δυναμικό στην επικράτεια της τέως Ανατ. Γερμανίας πρόκειται μέχρι το 2050 να μειωθεί από 10 εκ. σε 4,5 εκ. άτομα. Διοικητικά η Γερμανία διαιρείται σε 16 ομόσπονδες χώρες: Χώρες Πρωτεύουσες Έκταση Πληθυσμός Έλληνες σε τ. χλμ. σε χιλιάδες Αμβούργο Αμβούργο 755 1.771 6.008 Βάδη-Βυρτεμβέργη Στουτγκάρδη 35.752 10.750 70.227 Βαυαρία Μόναχο 70.550 12.520 57.214 Βερολίνο Βερολίνο 892 3.416 9.018 Βόρειος Ρηνανία-Βεστφαλία Ντύσελντορφ 34.082 17.997 90.731 Βρανδεμβούργο Πότσνταμ 29.476 2.536 660 Βρέμη Βρέμη 404 663 1.272 Έσση Βίζμπαντεν 21.114 6.073 29.228 Θουριγγία Έρφουρτ 16.172 2.289 517 Κάτω Σαξωνία Αννόβερο 47.617 7.972 15.362 Μεκλενβούργο-Πομμερανία Σβερίν 23.173 1.680 496 Ρηνανία-Παλατινάτο Μάιντζ 19.847 4.046 7.242 Σααρλάνδη Σααρμπρύκεν 2.568 1.037 994 Σάξεν-Άνχαλτ Μαγδεβούργο 20.447 2.412 911 Σαξωνία Δρέσδη 18.413 4.220 1.551 Σλέσβιγκ-Χόλσταϊν Κίελο 15.761 2.837 3.460 ΓΕΡΜΑΝΙΑ Βερολίνο 357.023 82.218 294.891 Κάθε ομόσπονδη χώρα διαθέτει δικό της κοινοβούλιο, δική της κυβέρνηση και δική της σημαία. Στο τέλος του 2007 οι περισσότεροι αλλοδαποί ζούσαν στη Βόρειο Ρηνανία- Βεστφαλία (1.814.747), στη Βάδη-Βυρτεμβέργη (1.177.461) και στη Βαυαρία (1.077.199), αλλά τα ψηλότερα ποσοστά συμμετοχής αλλοδαπών στον πληθυσμό των ομόσπονδων χωρών είχαν το Αμβούργο (13,3%), το Βερολίνο (12,7%) και η Βρέμη (12,2%). Το 2007 μετανάστευσαν στο εξωτερικό 165.180 Γερμανοί (2006: 155.290) με κύριους προορισμούς την Ελβετία (20.329), τις ΗΠΑ (14.208) και την Πολωνία (10.392). Τέτοιος μεγάλος αριθμός Γερμανών μεταναστών είχε να καταγραφεί από το 1954. Μεταξύ αυτών 2.209 μετανάστευσαν στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα επέστρεψαν επίσης 14.119 Έλληνες μετανάστες (2006: 14.618). 2

Τα μέλη του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου (Bundestag), το οποίο είναι το ανώτατο ομοσπονδιακό όργανο, είναι κανονικά 598, όμως το εκλογικό σύστημα δίνει τη δυνατότητα ανάλογα με τις προσωπικές ψήφους υπέρ των υποψηφίων βουλευτών (δεδομένου ότι υπάρχουν ψήφοι για τα κόμματα και προσωπικοί ψήφοι για τους υποψήφιους βουλευτές) να προστίθενται επί πλέον έδρες. Μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2005 οι βουλευτές στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο είναι 614. Εκτός από το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο υπάρχει και το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο (Bundesrat), που αποτελείται από μέλη των κυβερνήσεων των ομόσπονδων χωρών (ο αριθμός των μελών είναι ανάλογος με τον πληθυσμό των ομόσπονδων χωρών) και σκοπό έχει τη σύμπραξη των τελευταίων σε θέματα νομοθεσίας, διοίκησης της ομοσπονδίας και Ευρ. Ένωσης. Σήμερα τα μέλη του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου είναι 69. Γενικά οικονομικά Η Γερμανία κατέχει ηγετική θέση στο οικονομικό γίγνεσθαι, τόσο στο πλαίσιο της ΕΕ όσο και παγκοσμίως, δεδομένου ότι διαθέτει το τρίτο μεγαλύτερο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν στον κόσμο (προηγούνται οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία). Στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας 2007-2008 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) φιγουράρει στην πέμπτη θέση μεταξύ 131 χωρών (προηγούνται ΗΠΑ, Ελβετία, Δανία, Σουηδία). Επίσης, σύμφωνα με πίνακα κατάταξης με βάση την πιστοληπτική ικανότητά της, τον Μάρτιο 2007 βρισκόταν στην έβδομη θέση παγκοσμίως. Όμως, σύμφωνα με την έκθεση του UNDP 2007/2008, που αφορά το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης και στηρίζεται σε στοιχεία του έτους 2005, σε σύνολο 177 εξεταζομένων χωρών η Γερμανία βρισκόταν στην 22 η θέση (η Ελλάς στην 24 η, η Κύπρος στην 28 η ) με δώδεκα χώρες της ΕΕ να προηγούνται αυτής. Το 2005 το κατά μέσο όρο ετήσιο καθαρό εισόδημα ενός νοικοκυριού ανερχόταν σε 33.700. Έναντι του 1991 υπάρχει ονομαστική αύξηση 30%, όμως στην πραγματικότητα υπάρχει μείωση 2%. Στα τελευταία χρόνια παρατηρείται επισήμως αύξηση της φτώχειας σε όλες τις περιοχές της χώρας. Σύμφωνα με την «Έκθεση για τη φτώχεια» της γερμανικής κυβέρνησης, που ανακοινώθηκε τον Μάιο 2008 το ποσοστό των ανθρώπων που ζεί κάτω από το όριο της φτώχειας είναι 13%. Φτωχός θεωρείται αυτός που έχει διαθέσιμο εισόδημα κατώτερο του 60% του μέσου εισοδήματος, ποσό που αντιστοιχεί σε 781 μηνιαίως. Επίσης, η ψαλίδα πλουσίων-φτωχών ανοίγει περισσότερο. Τα ανήκοντα στο κατώτερο 50% των νοικοκυριών κατέχουν λιγώτερο του 4% του καθαρού πλούτου, ενώ τα ανήκοντα στο πλουσιότερο 10% κατέχουν το 47% του πλούτου. Η ιδιωτική κατανάλωση παρουσίασε το 2007 ετήσια μείωση 0,4 %. Στο 2007 οι πτωχεύσεις στο σύνολό τους (164.597) αυξήθηκαν 2% σε σχέση με το 2006, όμως οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων (29.160) μειώθηκαν αντίστοιχα 14,6%. Στο πρώτο εξάμηνο του 2008 οι πτωχεύσεις στο σύνολό τους (77.225) μειώθηκαν σε ετήσια βάση 9,3%, ενώ οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων (14.650) μειώθηκαν 8,3%. 3

Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε τρέχουσες τιμές κατά ομόσπονδες χώρες (2007): Χώρες Δισ. Ετήσια % μεταβολή Κατά κεφαλή Βόρειος Ρηνανία-Βεστφαλία 529,4 2,6 29.396 Βαυαρία 434,0 2,9 34.716 Βάδη-Βυρτεμβέργη 353,0 2,7 32.840 Έσση 216,7 2,2 35.701 Κάτω Σαξωνία 206,6 1,8 25.864 Ρηνανία-Παλατινάτο 104,4 2,7 25.791 Σαξωνία 92,4 2,7 21.828 Αμβούργο 89,0 2,8 50.557 Βερολίνο 83,6 1,8 24.536 Σλέσβιγκ-Χόλσταϊν 72,3 1,4 25.489 Σάξεν-Άνχαλτ 51,0 2,4 20.988 Βρανδεμβούργο 52,6 2,2 20.678 Θουριγγία 48,1 1,9 20.926 Μεκλενβούργο-Πομμερανία 34,3 2,5 20.352 Σααρλάνδη 29,9 2,3 28.782 Βρέμη 26,5 2,0 40.014 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2.423,8 2,5 29.465 Πηγή: : Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. Η Γερμανία εξακολουθεί να πρωτοστατεί στις οικονομικές εξελίξεις της ΕΕ, στηριζόμενη κυρίως στην τεχνολογική υπεροχή της πολύ γερής βιομηχανικής της βάσης, στην εξωστρέφεια της οικονομίας της σε συνδυασμό με το μέγεθος της εσωτερικής της αγοράς και στη γεωγραφική της θέση, η οποία ευρισκόμενη στο κέντρο της ΕΕ της εξασφαλίζει ένα σοβαρό συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους άλλους σημαντικούς οικονομικούς εταίρους της. Τον Σεπτέμβριο 2007 υπήρχαν σε ολόκληρη τη χώρα 39,5 εκ. νοικοκυριά, εκ των οποίων τα 14,9 ενός ατόμου και τα 24,6 εκ. τουλάχιστον δύο ατόμων. Η πραγματική ετήσια ποσοστιαία εξέλιξη του πραγματικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) κατά τα πρόσφατα χρόνια παρουσιάζεται ως εξής: 2003: -0,2% 2004: 1,2% 2005: 0,8% 2006: 3% 2007: 2,5% 2008: 1,5% (πρόβλ.). Σε τρέχουσες τιμές και με ετήσια αύξηση 2,5% το ΑΕΠ έφθασε κατά το 2007 στα 2.423 δισ. (2006: 2.322 δισ., 2005: 2.245 δισ., 2004: 2.211 δισ., 2003: 2.164 δισ. ). Το δημόσιο έλλειμμα ως ποσοστό επί του ΑΕΠ παρουσιάζει την εξής εξέλιξη: 2003:-4% 2004:-3,8% 2005:-3,4% 2006:-1,6% 2007:-1,1% (εκτίμ.) Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό επί του ΑΕΠ παρουσιάζει την εξής εξέλιξη: 2003: 63,8% 2004: 65,6% 2005: 67,8% 2006: 67,5% Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, που στηρίζεται στις σημερινές ευνοϊκές εξελίξεις, το 2011 για πρώτη φορά μετά το 1989 η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν θα χρειαστεί να καταφύγει σε δανεισμό. 4

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατά την τελευταία τετραετία παρουσίασε την ακόλουθη εξέλιξη (σε εκ. ): 2003: 40.931 2004: 94.900 2005: 103.053 2006: 114.100 2007: 162.000 Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό % του ΑΕΠ είχε ως εξής: 2003: 2,4 2004: 3,6 2005: 4 2006: 4,4 2007: 6,7 Τον Δεκέμβριο 2007 ο αριθμός των δηλωμένων ανέργων ήταν 3.406.371, μειωμένος κατά 601.698 σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2006 (-15,7%), ενώ το ποσοστό ανεργίας ήταν 8,1% (Δεκ. 2006: 9,6%). Το 15,2% των ανέργων ήταν αλλοδαποί, αλλά ο αριθμός τους (518.307) ήταν μειωμένος κατά 12,8% σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2006. Όσον αφορά τη γεωγραφική κατανομή της ανεργίας, οι άνεργοι στην επικράτεια της τέως Δυτ. Γερμανίας ήταν 2.230.529 (6,7%) και στην επικράτεια της τέως Ανατ. Γερμανίας 1.175.842 (13,7%). Τα ψηλότερα ποσοστά ανεργίας είχαν οι ομόσπονδες χώρες Μεκλενβούργο-Πομμερανία (15,1%) και Σάξεν-Άνχαλτ (14,6%) και τα χαμηλότερα η Βάδη-Βυρτεμβέργη (4,3%) και η Βαυαρία (4,6%). Τον Αύγουστο 2008 ο αριθμός των δηλωμένων ανέργων ήταν 3.195.740, μειωμένος κατά 510.123 σε σχέση με τον Αύγουστο 2007, ενώ το ποσοστό ανεργίας ήταν 7,6% (Αύγουστος 2007: 8,8%). Όσον αφορά τη γεωγραφική κατανομή της ανεργίας, οι άνεργοι στην επικράτεια της τέως Δυτ. Γερμανίας ήταν 2.108.898 (6,3%) και στην επικράτεια της τέως Ανατ. Γερμανίας 1.086.842 (12,8%). Τα ψηλότερα ποσοστά ανεργίας είχαν οι ομόσπονδες χώρες Βερολίνο (13,8%) και Σάξεν-Άνχαλτ (13,6%) και τα χαμηλότερα η Βαυαρία (3,9%) και η Βάδη-Βυρτεμβέργη (4,1%). Σημειώνεται, ότι η στατιστική καταγραφή των ανέργων δεν περιλαμβάνει τα άτομα ηλικίας άνω των 58 ετών (ακόμη και αν λαμβάνουν επίδομα ανεργίας), τα άτομα που εργάζονται σε δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες με ειδικό καθεστώς αμειβόμενοι συμβολικά με 1 την ώρα και κάποιες άλλες μικρότερες κατηγορίες μη απασχολουμένων ατόμων. Επίσης, δεν περιλαμβάνει τους μερικώς απασχολούμενους, ο αριθμός των οποίων το 2007 έφθασε στις 715.000 (2006: 588.000). Συνολικά, με το σχετικά νέο επίσημο σύστημα καταγραφής των ανέργων εκτιμάται ότι δεν έχουν καταγραφεί περίπου 1,5 εκ. άτομα που δεν απασχολούνται και θα ήθελαν να έχουν απασχόληση χωρίς να υπολογίζονται σε αυτούς και συνταξιούχοι. Ο αριθμός των απασχολουμένων το 2007 ήταν 39,7 εκ. (μέσος όρος), ενώ το Δεκέμβριο 2007 ήταν 40,15 εκ. και τον Ιούνιο 2008 40,20 εκ. Το 60% των απασχολουμένων απασχολούνται σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση θα διαθέσει περί τα 25 δισ. για επενδύσεις και οικονομικές ενισχύσεις με σκοπό την αναζωογόνηση της οικονομίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, για τους έχοντες ηλικία μεταξύ 55 και 64 ετών και ικανούς για εργασία το ποσοστό των εργαζομένων είναι 43%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στη Σουηδία είναι 72,5%, στη Νορβηγία 69,7%, στην Ελβετία 67,3% και στην Ιαπωνία 65,8%. Τον Μάρτιο 2007 ψηφίστηκε νομοσχέδιο που προβλέπει συνταξιοδότηση στα 67 αντί στα 65. Ο νέος νόμος θα αρχίσει εφαρμοζόμενος σταδιακά το 2012 και η διαδικασία συνταξιοδότησης στα 67 θα ολοκληρωθεί το 2029. Ο αριθμός των συνταξιούχων είναι 20 εκ. και βαίνει αυξανόμενος. Μετά από αρκετά χρόνια δόθηκε αύξηση στις συντάξεις από 1 ης Ιουλίου 2007. Η αύξηση είναι 0,54%. Γίνεται προσπάθεια καταπολέμησης της ανεργίας μέσω αύξησης της ανταγωνιστικότητας των μεγάλων βιομηχανιών. Αρκετές επιχειρήσεις κατέληξαν σε συμφωνίες με τους εργαζόμενους για αύξηση του χρόνου εργασίας και μείωση των 5

αμοιβών τους, ώστε να μειωθούν τα έξοδα προσωπικού και να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Υπογραμμίζεται, ότι σύμφωνα με τη Στατιστική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία, το μέσο ωριαίο κόστος εργασίας στη βιομηχανία στο τέταρτο τρίμηνο του 2007 ήταν στη Γερμανία 33. Από τις χώρες-μέλη της ΕΕ μόνο το Βέλγιο (35,90 ), η Σουηδία (34,60 ) και η Δανία (33,50 ) εμφανίζονται σε σχετικό πίνακα με ψηλότερο κόστος εργασίας, ενώ άλλες βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες εμφανίζονται με αισθητά χαμηλότερο κόστος: Ην. Βασίλειο 27,40, Αυστρία 30,40. Σημαντικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας αποτελούν αφενός η ραγδαία υποκατάσταση εργαζομένων πλήρους απασχόλησης με εργαζόμενους μερικής απασχόλησης, αφετέρου η μεταφορά θέσεων εργασίας από τη Γερμανία στο εξωτερικό. Το 14% των γερμανικών επιχειρήσεων με άνω των 100 εργαζομένων μετέφεραν μεταξύ 2001 και 2006 θέσεις εργασίας στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, στο διάστημα αυτό μεταφέρθηκαν από μεγάλες επιχειρήσεις (π.χ. ΑEG, Bosch, Adidas) 188.000 θέσεις εργασίας στο εξωτερικό, κυρίως στις νέες χώρες-μέλη της ΕΕ στην ανατολική Ευρώπη, στην Κίνα, στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες και στην Ινδία. Στο 2007 η ετήσια ονομαστική αύξηση του κύκλου εργασιών του χονδρεμπορίου ήταν 2,4% και η πραγματική 0,3%. Στο πρώτο επτάμηνο του 2008 και σε σχέση με το πρώτο επτάμηνο του 2007 η ονομαστική αύξηση ήταν 10,8% και η πραγματική 4,1%. Αντίστοιχα, στο 2007 η αξία του κύκλου εργασιών του λιανεμπορίου εμφάνισε ετήσια πραγματική μείωση 2,2% και ονομαστική 1,2%. Στο πρώτο επτάμηνο του 2008 η ετήσια ονομαστική αύξηση ήταν 2,2%, αλλά υπήρξε πραγματική μείωση 0,5%. Οι μέσες ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές των πλήρως απασχολουμένων στη βιομηχανία, στο εμπόριο, στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και στις ασφάλειες στο 2004 έφθασαν στα 39.815. Ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο 2007 σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2006 ήταν 2,8% (Δεκ. 2006/Δεκ.2005: 1,4%). Ο πληθωρισμός του 2007 είναι ο ψηλότερος των 13 τελευταίων ετών και οφείλεται κυρίως στις τιμές των καυσίμων. Τον Ιούλιο 2008 ο ετήσιος πληθωρισμός είχε ανέβει στο 3,3%. Από 1.1.2007 υπάρχει αύξηση του ΦΠΑ από 16% σε 19% και ταυτόχρονη αύξηση φορολογίας εισοδήματος από 42% σε 45% για ετήσια εισοδήματα που ξεπερνούν τα 250.000 για ανύπαντρους και τα 500.000 για παντρεμένους. Βιομηχανία - Ενέργεια Στο 2006 η βιομηχανία απασχολούσε 7,4 εκ. εργαζόμενους και συνέβαλε κατά 24% στη δημιουργία του ΑΕΠ (1970: 37%). Κύριοι βιομηχανικοί κλάδοι στη Γερμανία είναι η αυτοκινητοβιομηχανία, βιομηχανία ηλεκτρολογικών και ηλεκτρονικών προϊόντων, οι μηχανοκατασκευές, η χημική βιομηχανία και η βιομηχανία ειδών διατροφής. Το 2007 η παραγωγή επιβατικών αυτοκινήτων έφθασε στα 5,7 εκ. οχήματα εμφανίζοντας ετήσια αύξηση 6%, ενώ οι εξαγωγές αυξήθηκαν 11%. Η αντίστοιχη αύξηση για τα φορτηγά φορτίου μέχρι 6 τόννους ήταν 12% για την παραγωγή και 24% για τις εξαγωγές, ενώ οι εξαγωγές φορτηγών μεγαλύτερου φορτίου αυξήθηκαν 11%. Άνω του 70% της παραγωγής της αυτοκινητοβιομηχανίας εξάγεται. Τα δύο στα τρία 6

ακριβά αυτοκίνητα που πωλούνται στην Ευρώπη είναι γερμανικής κατασκευής. Οι απασχολούμενοι στον κλάδο τον Απρίλιο 2008 έφθασαν στις 756.000, 2% περισσότεροι σε σχέση με τον Απρίλιο 2007. Το 2007 η αξία του κύκλου εργασιών του κλάδου παραγωγής ηλεκτρολ./ηλεκτρονικών προϊόντων παρουσίασε νέα ετήσια αύξηση φθάνοντας στα 184 δισ.. Στο πρώτο τετράμηνο 2008 η αντίστοιχη ετήσια αύξηση ήταν 6%. Στον κλάδο των μηχανοκατασκευών στο πρώτο τρίμηνο 2008 καταγράφηκε ετήσια αύξηση της παραγωγής 11,6%. Ιδιαίτερα αυξημένες ήταν οι παραγγελίες εσωτερικού. Ο αριθμός των απασχολουμένων στον κλάδο είναι 931.000. Στο 2007 η παραγωγή ακατέργαστου χάλυβα σημείωσε ρεκόρ με 48,55 εκ. τόν. και αύξηση 2,8% σε σχέση με το 2006. Το 70% της παραγωγής εξάγεται. Στο ίδιο έτος η παραγωγή ακατέργαστου σιδήρου έφθασε στα 31,1 εκ. τ. σημειώνοντας αντίστοιχη αύξηση 2,3% σε σχέση με το 2006. Στο πρώτο οκτάμηνο του 2008 η παραγωγή ακατέργαστου χάλυβα μειώθηκε σε ετήσια βάση 1%, ενώ η μείωση της παραγωγής του ακατέργαστου σιδήρου έφθασε στο 2,7%. Η παραγωγή προϊόντων της χημικής βιομηχανίας παρουσίασε το 2007 ετήσια αύξηση 4,5%, όμως ο ρυθμός αύξησης σε ετήσια βάση έπεσε στο πρώτο εξάμηνο 2008 στο 3%. Ο βιομηχανικός κλάδος ειδών διατροφής αριθμούσε το 2007 περίπου 5.700 επιχειρήσεις με 516.700 εργαζόμενους και η αξία του κύκλου εργασιών του έφθασε στα 147,6 δισ. (ετήσια πραγματική αύξηση 2,4 %). Ο κύκλος εργασιών στο εσωτερικό της χώρας αυξήθηκε 4,9% φθάνοντας στα 111,3 δισ.. Η Γερμανία παραμένει σταθερά τρίτη δύναμη (προηγούνται οι ΗΠΑ και η Κίνα) στην παραγωγή μπύρας με ετήσια παραγωγή που ξεπερνά τα 105 εκ. εκατόλιτρα. Στη Γερμανία υπήρχαν το 2007 1.302 μονάδες παραγωγής ζύθου, εκ των οποίων οι 627 βρίσκονταν στη Βαυαρία. Στο 2007 οι εισαγωγές αργού πετρελαίου έφθασαν στα 106,7 εκ. τ. (2006: 109,4 εκ. τ.) και πραγματοποιήθηκαν κυρίως από τη Ρωσσία (33,9 εκ. τ.), τη Νορβηγία (16,8 εκ. τ.), το Ην. Βασίλειο (13,6 εκ. τ.) και τη Λιβύη (10,9 εκ. τ.). Στο ίδιο έτος, οι εισαχθείσες ποσότητες φυσικού αερίου έφθασαν στα 3.323.692 TJ και σε σχέση με το 2006 ήταν μειωμένες 5,6%. Κύριες προμηθεύτριες χώρες ήταν η Ρωσσία (1.436.060 TJ), η Νορβηγία (1.040.911 TJ) και οι Κάτω Χώρες (737.539 TJ). Η γερμανική κυβέρνηση βρίσκεται σε διάσταση απόψεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ό,τι αφορά τις παραμέτρους εφαρμογής του Σχήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων μετά το 2012. Η γερμανική κοινωνία ενστερνίζεται τους στόχους μείωσης των εκπομπών ρύπων και την αύξηση της παραγομένης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα έως τώρα αποτελέσματα είναι από τα θετικότερα παγκοσμίως. Ωστόσο, η γερμανική οικονομία στηρίζεται κυρίως στη βαριά βιομηχανία, που χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση ενέργειας και αντίστοιχα υψηλές εκπομπές ρύπων. Οι προτάσεις της Ευρ. Επιτροπής για αγορά των δικαιωμάτων ρύπων αντί της δωρεάν παραχώρησης από το 2012 και για αναβολή της λήψης απόφασης έως το 2011 περί των κλάδων που θα εξαιρεθούν έχει προκαλέσει αφ ενός δριμείες αντιδράσεις στη Γερμανία, αφ ετέρου αναστολή λήψης επενδυτικών αποφάσεων ή και υλοποίησης άλλων σε κρίσιμους τομείς, όπως η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Εξάλλου ζητήματα, όπως η δημιουργία νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, η πώληση των δικτύων μεταφοράς και 7

η κατασκευή εκατοντάδων χιλιομέτρων νέων γραμμών υπερυψηλής τάσης, αναζητούν πιεστικά λύσεις καθώς τα επόμενα χρόνια αναμένεται η παραγωγή να υστερεί της ζήτησης με αυξανόμενο ρυθμό, ενώ ταυτόχρονα το δίκτυο μεταφοράς βρίσκεται ήδη σε κατάσταση κορεσμού. Η γερμανική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται στο επίπεδο των 550 δισ. κιλοβατωρών ετησίως. Παράλληλα, η γερμανική κυβέρνηση προσπαθεί να αποκομίσει τα μέγιστα οφέλη από την ηγετική θέση που κατέχουν οι γερμανικές εταιρείες στον τομέα των ανανεωσίμων πηγών ενέργειας καθώς ήδη εξάγουν τεχνολογία αιχμής σε όλο τον κόσμο. Στόχος είναι η ίδρυση εντός του 2008 ενός νέου διεθνούς οργανισμού για θέματα Ανανεωσίμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) υπό την προτεινόμενη επωνυμία IRENA (Ιnternational Renewable Energy Agency). Το φθινόπωρο 2008 αναμένεται να πραγματοποιηθεί το ιδρυτικό συνέδριο του νέου Οργανισμού, η έδρα του οποίου θα επιδιωχθεί από την γερμανική κυβέρνηση να βρίσκεται στη Γερμανία. Όσον αφορά την αιολική ενέργεια, η Γερμανία είναι πρώτη στον κόσμο. Μεταξύ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας η αιολική ενέργεια βρίσκεται για πρώτη φορά στην πρώτη θέση με 45% και ακολουθεί η συμβολή των υδροηλεκτρικών μονάδων με 38%. Η Γερμανία διαθέτει 17 μονάδες πυρηνικών αντιδραστήρων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά δεν προβλέπεται κατασκευή νέων. Η γερμανική κυβέρνηση αποφάσισε τον Ιανουάριο 2007 να κλείσουν μέχρι το 2018 τα ορυχεία λιθάνθρακα. Η απόφαση αυτή προβλέπεται όμως να επανεξεταστεί το 2012. Σήμερα λειτουργούν στη Γερμανία οκτώ ορυχεία λιθάνθρακα που απασχολούν 33.000 άτομα. Το 2006 οι εξορυχθείσες ποσότητες λιθάνθρακα ήταν περίπου 21 εκ. τόννοι (2005: 25 εκ. τόννοι). Η Γερμανία παραμένει σταθερά πρώτη στον κόσμο σε εξόρυξη λιγνίτη (περίπου 180 εκ. τ. ετησίως). Γεωργία Κτηνοτροφία Η αξία της γεωργικής παραγωγής του έτους 2006 ήταν 40 δισ., εκ των οποίων το 48,8% αφορά τη ζωική παραγωγή, το 46,8% τη φυτική παραγωγή και το 4,4% γεωργικές υπηρεσίες. Στο 2006 απασχολήθηκαν στη γεωργία 1,2 εκ. άτομα. Ο αριθμός των γεωργικών επιχειρήσεων τον Μάιο 2006 περιορίστηκε στις 353.300 από τις 421.132 που ήταν τον Μάιο 2003. Στο ίδιο χρονικό διάστημα αυξήθηκε το μέσο μέγεθος τους από 40,5 εκτάρια σε 43,1 εκτάρια, ενώ η διαθέσιμη για γεωργικούς σκοπούς επιφάνεια της χώρας ήταν περίπου 16,9 εκ. εκτάρια, εκ των οποίων 12 εκ. εκτάρια αγροί. Ο αριθμός των οικολογικών επιχειρήσεων ήταν 17.020 και η μέση έκταση τους 47,4 εκτάρια. Πάνω από το 80% των οικολογικών επιχειρήσεων εκτρέφουν επίσης ζώα, κυρίως βοοειδή, χοίρους και πρόβατα. Οι πλήρως απασχολούμενοι στη γεωργία τον Σεπτέμβριο 2006 κέρδιζαν κατά μέσο όρο ακαθάριστα 1.548, 0,3% λιγώτερα απ ότι τον Σεπτέμβριο 2005. Η πιο σημαντική καλλιέργεια είναι των δημητριακών καλύπτοντας γύρω στο 58% της συνολικής αγροτικής έκτασης. Η καλλιέργεια σίτου καλύπτει περίπου 25% της καλλιεργήσιμης έκτασης δημητριακών και ακολουθεί σε σημασία το κριθάρι. Το 2005 η παραγωγή σίτου έφθασε στα 23,8 εκ. τ. και του κριθαριού στα 11,7 εκ. τ. 8

Η παραγωγή πατάτας στο 2007 ξεπέρασε τα 11 εκ. τ. Η παραγωγή μήλων έφθασε στο 1 εκ. τόννους, ενώ σαφώς μικρότερα είναι τα μεγέθη για τη φράουλα (157.000 τ.), τα δαμάσκηνα (60.000 τ.), τα αχλάδια (55.000 τ.) και τα κεράσια (34.000 τ.). Στο 2007 η παραγωγή λαχανικών εκτιμάται ότι έφθασε στα 3,1 εκ. τόννους ξεπερνώντας την παραγωγή ρεκόρ του έτους 2004. Στην καλλιέργεια λαχανικών πρώτα από άποψη όγκου παραγωγής βρίσκονται τα καρόττα. Η παραγωγή σπαραγγιών έχει αυξηθεί και η έκταση καλλιέργειάς τους είναι η μεγαλύτερη καλύπτοντας 19% της καλλιεργούμενης με λαχανικά έκτασης στη χώρα. Στην κτηνοτροφία πρωτεύοντες ρόλους έχουν τα βοοειδή και οι χοίροι. Τον Μάιο 2008 υπήρχαν στη Γερμανία 26,8 εκ. χοίροι και περίπου 13 εκ. βοοειδή, εκ των οποίων 4,2 εκ. γαλακτοφόρες αγελάδες. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός βοοειδών βρίσκεται στη Βαυαρία. Η παραγωγή κρέατος το 2007 έφθασε στο ύψος-ρεκόρ των 7,3 εκ. τόννων (5 εκ. τ. χοιρινό, 1,2 εκ. τ. βοδινό και μοσχαρίσιο και 1,1 εκ. τ. από πουλερικά). Άμεσες επενδύσεις Με βάση το γερμανικό ισοζύγιο πληρωμών η ετήσια αξία των προσφάτων ξένων αμέσων επενδύσεων στη Γερμανία, σε εκ., εμφανίζεται ως εξής: 2002 2003 2004 2005 2006 56.871 28.679-7.407 28.841 34.167 Τον Ιούλιο 2007 ο ελληνικός όμιλος S&B εξαγόρασε εργοστάσιο επεξεργασίας μπεντονίτη στο Neuss. Η αξία εξαγοράς ανήλθε στα 4 εκ.. Αντίστοιχα, η εξέλιξη της αξίας των γερμανικών αμέσων επενδύσεων στο εξωτερικό έχει, σε εκ., ως εξής: 2002 2003 2004 2005 2006-20.133-5.158-11.943-44.641-63.312 Στο 2005 οι μεγαλύτερες γερμανικές άμεσες επενδύσεις έγιναν στις ΗΠΑ (5.591 εκ. ), στη Γαλλία (4.663 εκ. ) και στο Βέλγιο (3.543 εκ. ), ενώ στο 2004 είχαν γίνει στην Ιταλία (19.656 εκ. ), στις ΗΠΑ (7.080 εκ. ) και στο Ην. Βασίλειο (5.011 εκ. ). Οι μεγαλύτερες ξένες άμεσες επενδύσεις που έγιναν στη Γερμανία είχαν ως χώρες προέλευσης την Ιταλία (19.080 εκ. ), το Λουξεμβούργο (10.064 εκ. ) και τις Κάτω Χώρες (7.895 εκ. ), ενώ στο 2004 οι αντίστοιχες χώρες προέλευσης ήταν οι Κάτω Χώρες (3.480 εκ. ), η Γαλλία (3.354 εκ. ) και το Ην. Βασίλειο (2.862 εκ. ). Στο 2006, σύμφωνα με μελέτη της ΙΒΜ και με βάση δείγμα 10.500 επιχειρηματικών επενδύσεων, η Γερμανία, ως χώρα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, βρισκόταν παγκοσμίως στην όγδοη θέση όσον αφορά τον αριθμό των ξένων επενδύσεων που αποφασίστηκε να γίνουν. Στις πρώτες τρεις θέσεις βρίσκονταν κατά σειρά οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ινδία. Μεταξύ των χωρών της Ευρώπης η Γερμανία καταλαμβάνει την τρίτη θέση με πρώτες το Ην. Βασίλειο και τη Γαλλία. Όσον αφορά την κατάταξη με βάση τον αριθμό των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν από τις εν λόγω επενδύσεις η Γερμανία βρίσκεται μεταξύ των χωρών της Ευρώπης στην εννάτη θέση. Ως κύριοι ξένοι επενδυτές στη Γερμανία εμφανίζονται οι ΗΠΑ, οι Κάτω Χώρες και η Ελβετία, κυρίως στους τομείς τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών, στο βιομηχανικό εξοπλισμό και στην αυτοκινητοβιομηχανία. 9

Εξωτερικό εμπόριο Για πέμπτο συνεχές έτος η Γερμανία πραγματοποίησε στο 2007 τις μεγαλύτερες εξαγωγές στον κόσμο. Η πρόσφατη εξέλιξη του γερμανικού εξωτερικού εμπορίου έχει ως εξής, σε εκ. : Έτη Γερμαν. εισαγωγές Γερμαν. εξαγωγές Εμπορικό Βαθμός κάλυψης ισοζύγιο εισαγ. από εξαγωγ. 2003 534.534 664.455 129.921 124,3% 2004 575.448 731.544 156.096 127,1% 2005 628.100 786.300 158.200 125,2% 2006 734.000 893.000 159.000 121,7% 2007 772.511 969.049 196.538 125,4% 2008 (7μηνο) 480.800 598.200 117.400 124,4% Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας Το 2007 η αξία των εξαγωγών παρουσίασε ετήσια αύξηση 8,5% (2006: 13,7%), ενώ η αξία των εισαγωγών αυξήθηκε αντίστοιχα 5,2% (2006: 16,5%). Το εμπορικό πλεόνασμα σημείωσε ετήσια αύξηση 23,6% (2006: 2,3%). Η αξία των γερμανικών εξαγωγών στις χώρες της ΕΕ ήταν 627,5 δισ. και στις χώρες της ευρωζώνης 414,9 δισ.. Οι αντίστοιχες αξίες στις γερμανικές εισαγωγές ήταν 459,9 δισ. και 305,5 δισ.. Η αξία των εξαγωγών σε τρίτες χώρες ήταν 341,5 δισ. και των εισαγωγών από αυτές 267,8 δισ.. Σημειώνεται η σημαντική ετήσια αύξηση των εξαγωγών στη Ρωσσία (+20,6%) και η μείωση των εξαγωγών στις ΗΠΑ (-5,9%). Στην τετραετία 2004-2007 το ποσοστό αύξησης των γερμανικών εξαγωγών ήταν κάθε χρόνο μεγαλύτερο του ποσοστού αύξησης του παγκόσμιου εμπορίου. Η Γαλλία διατηρεί σταθερά την πρώτη θέση τόσο στον πίνακα προορισμού των γερμανικών εξαγωγών όσο και στον πίνακα προέλευσης των γερμανικών εισαγωγών. OI ΚΥΡΙΩΤΕΡΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Εκ. ΕΞΑΓΩΓΕΣ Εκ. Χώρες 2006 2007 Χώρες 2006 2007 1. Γαλλία 63.490 64.912 Γαλλία 86.093 93.861 2. Κάτω Χώρες 60.519 64.328 ΗΠΑ 78.011 73.356 3. Κίνα 48.751 54.649 Ην. Βασίλειο 65.341 70.999 4. ΗΠΑ 48.517 45.626 Iταλία 59.971 65.148 5. Iταλία 40.326 44.347 Κάτω Χώρες 55.877 62.373 6. Ην. Βασίλειο 42.829 43.410 Αυστρία 48.921 52.763 7. Βέλγιο 35.500 38.823 Βέλγιο 49.249 51.407 8. Αυστρία 29.895 32.753 Ισπανία 42.159 48.158 9. Ελβετία 25.206 29.785 Ελβετία 34.726 36.355 10. Ρωσσία 30.182 28.773 Πολωνία 28.820 36.083 42. EΛΛΑΣ 2.022 2.024 22. ΕΛΛΑΣ 7.304 8.004 73. ΚΥΠΡΟΣ 352 431 67. ΚΥΠΡΟΣ 733 873 ΣΥΝΟΛΟ 731.479 772.511 ΣΥΝΟΛΟ 896.048 969.049 10

Οι τρεις κυριώτερες κατηγορίες προϊόντων που εξήχθησαν είχαν ως εξής: Γερμανικές εξαγωγές έτους 2007 Ποσοστό % στο σύνολο Ετήσια % αύξηση Αυτοκίνητα και ανταλλακτικά 18,7 8,6 Μηχανήματα 14,3 6,7 Χημικά προϊόντα 13,2 6,9 Εξωτερικό εμπόριο της Γερμανίας στο 2007 κατά ομόσπονδη χώρα (αξία σε εκ. ). Χώρα προορισμού/προέλευσης Εισαγωγές Εξαγωγές Σύνολο 776.164 969.049 Σλέσβιγκ-Χόλσταϊν 20.206 17.128 Αμβούργο 54.042 28.767 Κάτω Σαξωνία 67.685 73.693 Βρέμη 13.493 12.049 Βόρειος Ρηνανία-Βεστφαλία 180.833 174.052 Έσση 68.410 49.293 Ρηνανία-Παλατινάτο 25.910 40.691 Βάδη-Βυρτεμβέργη 123.907 150.534 Βαυαρία 123.982 153.612 Σααρλάνδη 11.143 13.700 Βερολίνο 8.257 12.276 Βρανδεμβούργο 11.639 10.365 Μεκλενβούργο-Πομμερανία 3.747 4.597 Σαξωνία 14.821 23.367 Σαξωνία-Άνχαλτ 10.813 11.329 Θουριγγία 7.207 10.667 Αξία εμπορευμ. μη κατανεμημ. σε κάποια ομόσπ. χώρα 30.070 182.930 Στο 2007 η Γερμανία συμμετείχε σε 275 διεθνείς εκθέσεις στο εξωτερικό και αντίστοιχα στο 2008 συμμετέχει σε 288 εκθέσεις. Εμπορικές σχέσεις Γερμανίας - Βαλκανίων Το εμπόριο μεταξύ της Γερμανίας και των βαλκανικών χωρών είναι σχετικά περιορισμένο και εμφανίζει σημαντικό έλλειμμα σε βάρος των βαλκανικών χωρών. Το 2007 οι γερμανικές εισαγωγές από τις βαλκανικές χώρες με 18.861 εκ. (2006: 18.052 εκ. ) κάλυψαν το 2,4% (2006: 2,5%) της συνολικής αξίας των εισαγωγών της Γερμανίας, ενώ οι αντίστοιχες γερμανικές εξαγωγές με 35.976 εκ. (2006: 33.700 εκ. ) κάλυψαν το 3,7% (2006: 3,8%) της συνολικής αξίας των εξαγωγών της. Πρώτος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας στα Βαλκάνια είναι η Τουρκία, στην οποία βρίσκονται εγκατεστημένες περίπου 2.700 επιχειρήσεις με γερμανική συμμετοχή. 11

ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ (σε εκ. ). Εισαγωγές Εξαγωγές Χώρες 2006 2007 Χώρες 2006 2007 1. ΤΟΥΡΚΙΑ 9.128 9.722 ΤΟΥΡΚΙΑ 14.390 15.083 2. ΡΟΥΜΑΝΙΑ 4.336 4.033 ΕΛΛΑΣ 7.304 8.004 3. ΕΛΛΑΣ 2.022 2.024 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 7.219 7.549 4. ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 1.409 1.442 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2.207 2.312 5. ΣΕΡΒΙΑ 517 654 ΣΕΡΒΙΑ 1.199 1.459 6. ΠΓΔΤΜ 370 435 ΒΟΣΝΙΑ & ΕΡΖΕΓ. 635 654 7. ΒΟΣΝΙΑ & ΕΡΖΕΓ. 314 353 ΠΓΔΤΜ 344 400 8. ΜΟΛΔΑΒΙΑ 110 146 ΜΟΛΔΑΒΙΑ 223 271 9. ΑΛΒΑΝΙΑ 27 37 ΑΛΒΑΝΙΑ 121 144 10. ΚΟΣΟΒΟ - 9 ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ 69 101 11. ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ 4 8 ΚΟΣΟΒΟ - 89 Εμπορικές σχέσεις Ελλάδος - Γερμανίας Οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδος και Γερμανίας έχουν υποστεί τις συνέπειες των γενικωτέρων κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών στην τέως «Ανατολική» Ευρώπη, που ακολούθησαν την κατάρρευση του συστήματος της κατευθυνόμενης οικονομίας και την ανάδυση νέων ελεύθερων αγορών, που λειτουργούν με ανοικτά σύνορα και μακριά από πολιτικές αποφάσεις. Το γεγονός της ανάδυσης νέων αγορών έστρεψε το ενδιαφέρον ενός μεγάλου αριθμού Ελλήνων εξαγωγέων στις κοντινές αγορές των Βαλκανίων, όπου τα ελληνικά προϊόντα έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε σχέση με τη Γερμανία και είναι γενικά πιο ανταγωνιστικά σε σχέση με τα ομοειδή προϊόντα των μεγαλύτερων ανταγωνιστών μας (ειδικά στα τρόφιμα) Ισπανών και Ιταλών, με συνέπεια να μειωθεί στα πρόσφατα χρόνια το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών με προορισμό τη Γερμανία και να αυξηθεί σημαντικά η αξία των εξαγωγών μας στις χώρες των Βαλκανίων. Ιδιαίτερα με το άνοιγμα της γερμανικής αγοράς στα φθηνά προϊόντα των χωρών της τέως «Ανατολικής» Ευρώπης, ο ανταγωνισμός έγινε οξύτερος και τα περιθώρια κέρδους για τους εξαγωγείς μας στένεψαν δεδομένου μάλιστα, ότι τις εμπορικές σχέσεις Ελλάδος - Γερμανίας επηρέασαν αρνητικά και οι εξελίξεις στην τέως Γιουγκοσλαβία, αυξάνοντας το χρόνο και το κόστος μεταφοράς των ελληνικών προϊόντων. Η στροφή προς τις αγορές των Βαλκανίων εκ μέρους των Ελλήνων εξαγωγέων έγινε προφανώς λόγω ύπαρξης σε αυτές διευρυμένων περιθωρίων κέρδους με αποτέλεσμα σήμερα, με βάση τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. που αφορούν το 2007, η αξία των ελληνικών εξαγωγών στις τέως κομμουνιστικές χώρες των Βαλκανίων, με μόνο 50 εκ. χαμηλής αγοραστικής δύναμης καταναλωτές, να καλύπτει το 18,1% της συνολικής αξίας των ελληνικών εξαγωγών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της αξίας των ελληνικών εξαγωγών στη Γερμανία συρρικνώθηκε από 25,1% στο έτος 1988 (οι εξαγωγές αυτές αφορούσαν μόνο τη Δυτ. Γερμανία των 61 εκ. καταναλωτών) στο 11,5% στο 2007 (στη σημερινή Γερμανία των 82,2 εκ. καταναλωτών). Από την άλλη μεριά δεν συνέβη το ίδιο με τις ελληνικές εισαγωγές με συνέπεια τη διεύρυνση του σχετικού εμπορικού ελλείμματος της Ελλάδος. 12

Η εξέλιξη των εμπορικών σχέσεων Γερμανίας - Ελλάδος μετά το 2002 εμφανίζεται ως εξής, σε εκ. : Έτη Γερμαν. εισαγωγές Γερμαν. εξαγωγές Εμπορικό Βαθμός κάλυψης από την Ελλάδα στην Ελλάδα ισοζύγιο εξαγ. από εισαγωγ. 2003 1.502,9 5.591,3-4.088,4 26,9% 2004 1.471,3 6.311,5-4.840,2 23,3% 2005 1.793,5 6.489,5-4.696,0 27,6% 2006 2.021,9 7.303,7-5.281,8 27,7% 2007 2.023,8 8.003,8-5.980,0 25,3% 2008 (6μηνο) 971,2 4.236,6-3.265,4 22,9% Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας Η στασιμότητα στις γερμανικές εισαγωγές από την Ελλάδα στο 2007 οφείλεται σε μείωση της αξίας στην κατηγορία τρόφιμα & ποτά, που αντισταθμίστηκε από αύξηση της αξίας στα φάρμακα, στα σιδεροκράματα και στα ημιέτοιμα προϊόντα αλουμινίου. Το 2007, σύμφωνα με τα επίσημα γερμανικά στοιχεία, οι εισαγωγές της Γερμανίας από την Ελλάδα αφορούσαν κυρίως τρόφιμα αξίας 452 εκ. (2006: 514 εκ. ), μεταξύ των οποίων νωπά φρούτα & λαχανικά 169 εκ., κονσέρβες φρούτων & λαχανικών 133 εκ., τυριά και λοιπά γαλακτοκομικά προϊόντα 52 εκ., φυτικά έλαια 30 εκ. και παρασκευάσματα από δημητριακά 25 εκ.. Αισθητή αύξηση παρουσίασαν στο 2007 οι γερμανικές εισαγωγές τσιπούρας και λαβρακίου ιχθυοτροφείων. Η αξία των εισαγωγών ετοίμων ενδυμάτων από την Ελλάδα με 203 εκ. εμφανίζεται, σε σχέση με το 2006, μειωμένη κατά 18 εκ.. Το 42% της αξίας αυτής αφορά βαμβακερά ενδύματα. Άλλες σημαντικές εισαγωγές της Γερμανίας από την Ελλάδα στο 2007 αφορούν φάρμακα (210 εκ. ), σιδηροκράματα (149 εκ. ), ημιέτοιμα προϊόντα αλουμινίου (90 εκ. ), ηλεκτρογεννήτριες (73 εκ. ), οινοπνευματώδη ποτά (51 εκ. ), κλωστοϋφαντουργικά (43 εκ. ), ημιέτοιμα προϊόντα χαλκού (33 εκ. ), μέρη αυτοκινήτων (31 εκ. ), ηλεκτρολογικά υλικά (28 εκ. ) και χημικά ημιέτοιμα προϊόντα (26 εκ. ). Οι γερμανικές εξαγωγές στην Ελλάδα στο 2007 αφορούσαν πρωτίστως τελικά προϊόντα, κυρίως οχήματα οδικής μεταφοράς προσώπων και εμπορευμάτων (1.142 εκ. ) και ανταλλακτικά αυτών (276 εκ. ), διάφορα μηχανήματα, ημιεπεξεργασμένα προϊόντα, είδη διατροφής και απόλαυσης (κυρίως γαλακτοκομικά προϊόντα αξίας 249 εκ. και κρέατα & αλλαντικά (139 εκ. ), φαρμακευτικά προϊόντα (577 εκ. ), συσκευές & εγκαταστάσεις μετάδοσης πληροφοριών (239 εκ. ), μηχανές γραφείου & επεξεργασίας στοιχείων (266 εκ. ), ηλεκτρολογικά υλικά (214 εκ. ), πλαστικά είδη (183 εκ. ), ηλεκτρογεννήτριες (177 εκ. ), πλαστικές ύλες (155 εκ. ) κ. ά. Στο πρώτο εξάμηνο του 2008 και σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2007 η αξία των γερμανικών εισαγωγών από την Ελλάδα μειώθηκε 2,7% φθάνοντας στα 971,2 εκ., ενώ η αξία των γερμανικών εξαγωγών στην Ελλάδα παρουσίασε αύξηση 4,2%. Στις γερμανικές εισαγωγές από την Ελλάδα εμφανίζονται αυξημένες αξίες στα τρόφιμα και στις βιομηχανικές πρώτες ύλες και μείωση στα ημιέτοιμα και τελικά βιομηχανικά προϊόντα. Συγκεκριμένα στα τυριά (6.310 τόννοι, 31,2 εκ. ) υπάρχει αύξηση 24% σε ποσότητα και 30,5% σε αξία, γεγονός που αποδίδεται στην οριστική διευθέτηση του θέματος της φέτας. Στα νωπά φρούτα (εκτός εσπεριδοειδών), η αξία των οποίων έφθασε στα 27,4 εκ., η αύξηση είναι 50% και στα παρασκευάσματα από δημητριακά (20,2 εκ. ) η αύξηση είναι 119%. Όμως στα φυτικά έλαια (σχεδόν αποκλειστικά ελαιόλαδο) υπάρχει μείωση 27% στην ποσότητα και 25% στην αξία, η οποία περιορίστηκε στα 12,7 εκ.. Στα φαρμακευτικά προϊόντα (114,3 εκ. ) παρατηρείται αύξηση 12%, στα ημιέτοιμα προϊόντα από χαλκό (24,3 εκ. ) 91%, στα ημιέτοιμα χημικά (17,2 εκ. ) 51%, στους σωλήνες από σίδερο 13

και χάλυβα (9,8 εκ. ) 57% και στον ακατέργαστο βάμβακα (6,6 εκ. ) 80%. Μείωση 38% υπάρχει στα σιδεροκράματα, η αξία των οποίων έπεσε στα 42,8 εκ.. Στα στατιστικά στοιχεία του 2007 απεικονίζεται η σημασία στις εμπορικές σχέσεις Ελλάδος - Γερμανίας της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, της οποίας οι εισαγωγές κάλυψαν το 29,2% της συνολικής αξίας των γερμανικών εισαγωγών από την Ελλάδα. Οι γερμανικές εισαγωγές καπνού από την Ελλάδα κατά την τριετία 2004-2006 είχαν ως εξής (ποσότητες σε τόννους, αξίες σε εκ. ): 2004 2005 2006 Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα Αξία 4.158 17.119 5.804 28.169 3.907 10.835 Η εξέλιξη στην πενταετία 2003-2007 των κύριων γερμανικών εισαγωγών νωπών φρούτων και λαχανικών από την Ελλάδα εμφανίζεται ως εξής, σε τόννους: Προϊόντα 2003 2004 2005 2006 2007 Πορτοκάλια 33.291 39.186 42.582 47.351 33.653 Σταφύλια επιτρ. 35.039 41.235 48.234 40.236 28.343 Αγγούρια 17.153 12.472 19.205 22.456 22.327 Καρπούζια 17.452 15.335 18.103 15.325 17.452 Σπαράγγια 14.367 14.209 15.896 13.834 11.887 Βερύκοκκα 6.171 8.565 10.950 8.823 7.784 Μανταρίνια 6.081 4.088 6.838 6.561 5.853 Ακτινίδια 2.287 6.003 5.745 4.292 4.465 Πιπεριές 4.728 4.858 6.493 4.175 4.288 Νεκταρίνια 603 3.190 3.046 2.833 3.349 Ροδάκινα 2.678 8.453 6.828 3.412 2.866 Φράουλες - 1 438 1.186 2.070 Κεράσια 2.013 1.114 2.784 860 1.779 Πηγή: Στατιστική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Γερμανίας. Σημειώνεται, ότι οι συνολικές εισαγωγές φρούτων στη Γερμανία το 2007 έφθασαν στα 4,8 εκ. τόν., κυρίως μπανάνες (1,3 εκ. τ.), μήλα (580.000 τ.), πορτοκάλια (520.000 τ.), σταφύλια (320.000 τ.), ροδάκινα/νεκταρίνια (270.000 τ.), αχλάδια (180.000 τ.) και φράουλες (85.000 τ.). Αντίστοιχα, οι συνολικές εισαγωγές λαχανικών έφθασαν στα 3 εκ. τ., κυρίως τομάτες (730.000 τ.), αγγούρια/αγγουράκια βιομηχανίας (480.000 τ.), πιπεριές (300.000 τ.) και κρεμμύδια (250.000 τ.). Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. στο 2007 η Γερμανία παρέμεινε πρώτος προορισμός των ελληνικών εξαγωγών καλύπτοντας 11,5% της συνολικής αξίας των ελληνικών εξαγωγών (2006: 11,3%) με ετήσια αύξηση 5,4%. Παρέμεινε επίσης στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης των ελληνικών εισαγωγών καλύπτοντας το 12,8% της αξίας του συνόλου των ελληνικών εισαγωγών (2006: 12,5%) με ετήσια αύξηση 12,2%. Το εμπορικό έλλειμμα της Ελλάδος είναι το μεγαλύτερο σε διμερές επίπεδο με όλες τις χώρες του κόσμου και καλύπτει το 13,4% του συνολικού εμπορικού ελλείμματός της στο 2007. 14

Στον ακόλουθο πίνακα φαίνεται η πρόσφατη εξέλιξη των εμπορικών σχέσεων Ελλάδος - Γερμανίας με βάση τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. (σε εκ. ). Έτη Ελλην. εξαγωγές Ελλην. εισαγωγές Εμπορικό Βαθμός κάλυψης στη Γερμανία από τη Γερμανία ισοζύγιο εισαγ. από εξαγωγές 2003 1.552,8 4.999,1-3.446,3 31,1% 2004 1.617,5 5.607,2-3.989,7 28,8% 2005 1.721,2 5.796,4-4.075,2 29,7% 2006 1.881,3 6.369,3-4.488,0 29,5% 2007 1.980,3 7.114,4-5.134,1 27,8% 2008 (εξάμηνο) 969,5 3.669,3-2.699,8 26,4% Μεταφορές Συγκοινωνίες Το συνολικό μήκος του οδικού δικτύου της χώρας είναι 231.420 χλμ, εκ των οποίων 11.800 χλμ αυτοκινητόδρομοι και 41.200 χλμ εθνικοί οδοί. Υπάρχουν επίσης ποδηλατόδρομοι συνολικού μήκους 40.000 χλμ. Το αντίστοιχο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας έχει συνολικό μήκος 43.793 χλμ. Με βάση τον όγκο φορτίων που διακινούνται στα γερμανικά λιμάνια (χωρίς να περιλαμβάνονται φορτία της ποταμοπλοΐας), τα τρία κυριώτερα λιμάνια είναι κατά σειρά του Αμβούργου, της Βρέμης/Μπρέμερχαφεν και του Βιλχελμσχάφεν. Το συνολικό μήκος του δικτύου ποταμοπλοΐας είναι 7.500 χλμ με αντίστοιχα κυριώτερα λιμάνια το Ντούισμπουργκ και το Μαγδεμβούργο. Το Αμβούργο παραμένει το τρίτο κυριώτερο λιμάνι της Ευρώπης με πρώτα το Ρόττερνταμ και την Αμβέρσα. Η Γερμανία διαθέτει συνολικά 18 διεθνή αεροδρόμια και με βάση τον αριθμό των διακινουμένων επιβατών το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης είναι το πιο σημαντικό και ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Δεύτερο σε σημασία είναι το αεροδρόμιο του Μονάχου. Τουρισμός Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού η Γερμανία ήταν το 2006 έβδομη στον κόσμο με βάση τα έσοδα από τον τουρισμό (32,8 δισ. $, ετήσια αύξηση 11,3%) και έβδομη με βάση τον αριθμό αφίξεων τουριστών (23,6 εκ., ετήσια αύξηση 9,6 %). Οι κυριώτερες τουριστικές πόλεις της Γερμανίας είναι το Βερολίνο, το Μόναχο και το Αμβούργο. Πρώτες χώρες προορισμού των Γερμανών τουριστών είναι η Ισπανία, η Ιταλία και η γειτονική τους Αυστρία. Το 2007 οι επιβάτες που ταξίδευσαν μέσω γερμανικών αεροδρομίων (αφίξεις και αναχωρήσεις) ήταν 163,5 εκ., αυξημένοι 6,2% σε σχέση με το 2006. Οι ταξιδιώτες εξωτερικού ήταν 139,5 εκ., δηλαδή 6,2% περισσότεροι απ ότι το 2006. Ιδιαίτερα μεγάλος ήταν ο αριθμός των ταξιδιωτών από και προς την Ισπανία (21,9 εκ.), το Ην. Βασίλειο (11,5 εκ.), την Ιταλία (10,9 εκ.) και την Τουρκία (9,9 εκ.). Η αντίστοιχη κίνηση από και προς την Ελλάδα ήταν 4,9 εκ. επιβάτες. Με προορισμό το εξωτερικό πέταξαν από γερμανικά αεροδρόμια 69,7 εκ. ταξιδιώτες (4 εκ. περισσότεροι σε σχέση με το 2006, +6,1%), από τους οποίους οι 53,9 εκ. είχαν ευρωπαϊκούς προορισμούς. Πρώτοι προορισμοί ήταν η Ισπανία με 11 εκ. ταξιδιώτες (+3,4%) και η Ιταλία (5,5 εκ., 15

+2,8%). Η Ελλάς με 2,5 εκ. εμφάνισε αύξηση 3,7% παρά το γεγονός ότι κλασσικοί ελληνικοί προορισμοί σημείωσαν μείωση (Κρήτη 527.000, -2,9%, Ρόδος 247.000, -1,4%, Κέρκυρα 154.000, -2,7%). Επίσης η Κύπρος με 178.00 είχε μείωση 2,5%. Η Τουρκία με 5 εκ. ταξιδιώτες (συμπεριλαμβανομένων των Τούρκων της Γερμανίας) εμφάνισε αύξηση 7,2%. Η Βουλγαρία με 632.000 εμφάνισε αύξηση 2,7%, ενώ μεγάλο ποσοστό αύξησης παρουσίασε η Ρουμανία (435.000, +45,4%). Αύξηση παρουσίασε και η Κροατία (551.000, +8,2%). Αφρικανικούς προορισμούς είχαν 2,9 εκ. ταξιδιώτες, εκ των οποίων 1,3 εκ. (+17,1%) πέταξαν στην Αίγυπτο, 588.000 (-6,4%) στην Τυνησία και 215.000 (+21%) στο Μαρόκκο. Οι ασιατικοί προορισμοί (6,2 εκ.) είχαν αύξηση 8%, με πρώτο προορισμό τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα (791.000, +17,3%) και δεύτερο την Κίνα (776.000, +9%). Στις ΗΠΑ πέταξαν 4,8 εκ. (+8,6%). Το 2007 ο αριθμός των διανυκτερεύσεων στα υφιστάμενα 2.531 κάμπινγκ ήταν 21,8 εκ., αυξημένος σε σχέση με το 2006 κατά 1%. Συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση Στην περίοδο 2007-2013 η Γερμανία θα παραμείνει ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του κοινοτικού προϋπολογισμού καλύπτοντας το 20,5% των συνολικών εσόδων του. Με τη διεύρυνση της ΕΕ από την 1η Μαΐου 2004 τα γερμανικά σύνορα προς Ανατολάς έπαυσαν να είναι και σύνορα της ΕΕ και η Γερμανία βρίσκεται σε κεντρικότερη και πιο ευνοϊκή, από οικονομική άποψη, περιοχή της τελευταίας. Όμως, οι περιοχές κατά μήκος των συνόρων με την Πολωνία και την Τσεχία είναι ιδιαίτερα αδύναμες οικονομικά και λόγω εγγύτητας προς τις δύο αυτές χαμηλού εργατικού κόστους χώρες δεν είναι σε θέση να προσελκύσουν νέες επενδύσεις. Η διεύρυνση της ΕΕ του 2004 συνέβαλε αισθητά στη μεταφορά θέσεων εργασίας από τη Γερμανία στις γειτονικές χώρεςεταίρους χαμηλών εργατικών αμοιβών. Με τα δεδομένα της ΕΕ των 25, όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η Γερμανία κάλυπτε στο 2004 το 108% του κοινοτικού μέσου όρου. Προοπτικές της γερμανικής οικονομίας και της ελληνο-γερμανικής συνεργασίας Σύμφωνα με εκτιμήσεις Γερμανών οικονομολόγων η γερμανική οικονομία έχασε τον ρυθμό της και μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους δεν πρόκειται να σημειώσει περαιτέρω ανάπτυξη. Σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2008 η οικονομική ανάπτυξη μειώθηκε 0,5%. Κύριοι παράγοντες της οικονομικής στασιμότητας είναι η εντός του δευτέρου τριμήνου 2008 αύξηση των τιμών του αργού πετρελαίου και ο πληθωρισμός. Η ιδιωτική κατανάλωση, η οποία καλύπτει το 60% του ΑΕΠ, συνεχίζει να είναι πολύ αδύναμη, ενώ περιορίστηκε και η ζήτηση από το εξωτερικό που δημιούργησε την οικονομική ανάκαμψη κατά τη διάρκεια του 2007. Η Γερμανία είναι μεν «παγκόσμια πρωταθλήτρια» στις εξαγωγές, όμως το εξωτερικό της εμπόριο υφίσταται τις επιδράσεις των χωρών φθηνών εργατικών και αρκετά τμήματα προϊόντων που εξάγονται ως τελικά από τη Γερμανία έχουν εισαχθεί προηγουμένως σε αυτήν. Έτσι το made in Germany είναι κατά ένα αυξανόμενο ποσοστό πλασματικό. Χαρακτηριστικό είναι, ότι στο 2005, το ποσοστό της ετήσιας αύξησης των εξαγωγών έπεσε στο 7,5% (2004: 10,1%), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό αύξησης των εισαγωγών αυξήθηκε στο 8,7% (2004: 7,7%). Επίσης, κατά το 2006 οι εξαγωγές αυξήθηκαν ετησίως 13,7%, ενώ η αντίστοιχη αύξηση 16

των εισαγωγών ήταν 16,5%. Παρά τη μικρή ετήσια αύξηση του εμπορικού πλεονάσματος στο 2006 κατά 3,7 δισ., την τριετία 2004-2006 σημειώθηκε μείωση του ποσοστού κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές (2004: 127,1%, 2005: 125,2%, 2006: 122,1%). Το 2007 παρουσιάστηκε μια σαφής βελτίωση με ετήσια αύξηση των εξαγωγών 8,5% και των εισαγωγών 5,2%, αλλά φαίνεται ότι δεν επρόκειτο για κάτι μονιμότερο και οι αρνητικές εξελίξεις στη διεθνή οικονομία επηρεάζουν ήδη αρνητικά τη γερμανική οικονομία, αν και σε περιορισμένο βαθμό. Επίσης, μετά την περικοπή των κοινωνικών δαπανών (κυρίως με τον περιορισμό του χρόνου χορήγησης, αλλά και του ίδιου του ύψους των βοηθημάτων στους ανέργους,) περιορίζεται περαιτέρω η ιδιωτική κατανάλωση και φυσικά ο βαθμός αξιοποίησης του υφιστάμενου παραγωγικού δυναμικού, γεγονός που δεν ενθαρρύνει επενδυτικές πρωτοβουλίες στο εσωτερικό της χώρας με άμεσο κίνδυνο αύξηση της ανεργίας. Οι στο 2006 κατά μέσο όρο 5,9 εκ. απασχολούμενοι σε βιομηχανίες με πάνω από 20 εργαζόμενους ήταν 33.000 λιγώτεροι σε σχέση με το 2005 (-0,6%). Η μη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας παραμένει κύριο πρόβλημα, ενώ το γερμανικό επενδυτικό ενδιαφέρον στρέφεται περισσότερο προς το εξωτερικό. Παράλληλα η κυβέρνηση ακολουθεί συγκρατημένη δημοσιονομική πολιτική για να μη δημιουργηθεί εκ νέου δημοσιονομικό έλλειμμα πέραν του επιτρεπτού 3% σε σχέση με το ΑΕΠ, όπως είχε συμβεί στην τετραετία 2002-2005. Η ετήσια έκθεση του Νοεμβρίου 2007 με τις προγνώσεις των «πέντε σοφών» εμπειρογνωμόνων για την οικονομία στο 2008 φέρει τον χαρακτηριστικό τίτλο «Να μη χαθεί ότι έχει επιτευχθεί» δεδομένου ότι οι πραγματογνώμονες έκριναν ότι μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση αναιρούν μέρος των επιτευγμάτων που έγιναν μέχρι σήμερα. Τέτοια μέτρα είναι π.χ. η καθιέρωση ελαχίστου μισθού και η αύξηση του χρόνου πληρωμής επιδόματος ανεργίας. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Γερμανίας, μετά από πραγματική ετήσια αύξηση 2,9% στο 2006 και 2,5% στο 2007 προβλέπεται να σημειώσει στο 2008 αντίστοιχη αύξηση 1,7%. Βασικοί λόγοι της αναμενόμενης μειωμένης αύξησης είναι το ισχυρά ανατιμημένο ευρώ και η ραγδαία αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου. Η πρόγνωση ότι η μείωση των δηλωμένων ανέργων κάτω του επιπέδου των 3,4 εκ. θα συνέβαλε σε ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης (σε σχέση με το 2007), που με τη σειρά της θα συνέβαλε κατά αυξημένο ποσοστό στην αύξηση του ΑΕΠ του 2008 δεν επιβεβαιώθηκε και με δεδομένη πλέον τη ζήτηση από το εξωτερικό λόγω της διεθνούς συγκυρίας έγιναν αρμοδίως αναπροσαρμογές προς τα κάτω όσον αφορά τον αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας στο 2008. Οι εκτιμήσεις για τις ετήσιες αυξήσεις εξαγωγών και εισαγωγών στo 2008 εμφανίζονται ως εξής: 2007 2008 Εξαγωγές 8,5% 6% Εισαγωγές 5,2% 6,5% Η αναμενόμενη επιβράδυνση του ρυθμού της οικονομικής ανάπτυξης αντανακλάται και στην αναμενόμενη εξέλιξη του ρυθμού των επενδύσεων σε βιομηχανικό εξοπλισμό: 2006 2007 2008 8,3% 8,2% 3,4% Όσον αφορά τις προοπτικές των ελληνικών εξαγωγών στη Γερμανία είναι λιγώτερο καλές συγκριτικά με την τελευταία πενταετία, παρά το μέγεθος της γερμανικής αγοράς, την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και τους υφιστάμενους από πολλές δεκαετίες εμπορικούς δεσμούς μεταξύ ελληνικών και γερμανικών επιχειρήσεων. Η κρίση που περνά η γαστρονομία επιδρά δυσμενώς στις εισαγωγές τροφίμων και ποτών από την Ελλάδα (κυρίως των κρασιών). Υπογραμμίζεται, ότι σχεδόν 50% των 17

εργαζομένων Ελλήνων της Γερμανίας απασχολούνται άμεσα ή έμμεσα στο χώρο της γαστρονομίας. Από την άλλη πλευρά, παρά το γεγονός ότι ο κύκλος εργασιών των εστιατορίων παρουσίασε στο 2006 και στο 2007, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, πραγματικές ετήσιες μειώσεις 2% και 4,9% και στο πρώτο πεντάμηνο του 2008 3,8% αντίστοιχα, υπάρχει βάση αισιοδοξίας ότι η πορεία των ελληνικών εξαγωγών τροφίμων στο προβλεπτό μέλλον θα παραμείνει τουλάχιστον σταθερή. Υπάρχουν ενδείξεις που δικαιολογούν μία αισιοδοξία όσον αφορά τις ελληνικές εξαγωγές τροφίμων δεδομένου ότι πολλά είδη εξάγονται σήμερα σε μικρές ποσότητες, ενώ στα πρόσφατα έτη έχει αυξηθεί ο αριθμός των προϊόντων από την κατηγορία «τρόφιμα» που εξάγονται στη Γερμανία και αναμένεται η αύξηση των εξαγομένων ποσοτήτων των συγκεκριμένων ειδών (π.χ. προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας). Με τη σταδιακή βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και της ανατολικής Γερμανίας και την αύξηση των καταναλωτικών δαπανών των κατοίκων της εν λόγω ακόμη οικονομικά καθυστερημένης περιοχής αναμένεται να αυξηθεί η σχετική ζήτηση, που θα επεκτείνει τα υπάρχοντα στη δυτική Γερμανία δίκτυα διανομής και συνεπώς τη ζήτηση για περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα και από την Ελλάδα. Σήμερα στην περιοχή της τέως Ανατ. Γερμανίας κινούνται κάπως μόνο οι αγορές της Λειψίας, της Δρέσδης και λίγους μήνες του έτους της τουριστικής παραθαλάσσιας περιοχής. Επίσης, μία πιο δυναμική παρουσία στις παγκοσμίου εμβελείας διεθνείς εκθέσεις που γίνονται στη Γερμανία εκτιμάται ότι θα βελτιώσει τις εξαγωγικές επιδόσεις της Ελλάδος στη συγκεκριμένη χώρα. Πλεονέκτημα στις εμπορικές και ευρύτερα στις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών συνιστά το γεγονός ότι και οι δύο χώρες ανήκουν στη ζώνη του ευρώ. Συντάκτης: Γεώργιος Ε. Δουδούμης Γεν. Σύμβουλος Ο.Ε.Υ. Α 18

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Griechische Botschaft Προξενικό Τμήμα Πρεσβείας Jäger Str. 54-55, 10117 Berlin Griechische Botschaft, Tηλ. (004930)206260 Φαξ: 20626444 Konsularabteilung www.griechische-botschaft.de Wittembergplatz 3a, 10789 Berlin e-mail:ecocom-berlin@mfa.gr Τηλ.: (004930)2137033 Φαξ: 2182663 ΓΡΑΦΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Βερολίνο Μόναχο Griechische Botschaft Griechisches Generalkonsulat Wirtschafts- und Handelsabteilung Wirtschafts- und Handelsabteilung Kurfürsten Str. 130, 10785 Berlin Schwanthaler Str. 5, 80336 München Tηλ.: (004930)2360990 Φαξ: 23609920 Tηλ.: (004989)553646 Φαξ: 553784 e-mail: wirtschaft@griechische-botschaft.de e-mail: info@grhandel.de Ντύσελντορφ Griechisches Generalkonsulat Wirtschafts- und Handelsabteilung Grafenberger Allee 128A 40237 Duesseldorf Tηλ.: (0049211)68785015, 68785016 Φαξ: 68785033 e-mail: ecduessel@mfa.gr ΓΕΝΙΚΑ ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ Γενικό Προξενείο Αμβούργου Griechisches Generalkonsulat Νeue ABC Str. 10, 20354 Hamburg Tηλ.: (004940) 4132430 Φαξ: 449648 Γενικό Προξενείο Αννοβέρου Griechisches Generalkonsulat Gellertstr. 43, 30175 Hannover Tηλ.: (0049511)2819110 Φαξ:2829707 Γενικό Προξενείο Κολωνίας Γενικό Προξενείο Λειψίας Griechisches Generalkonsulat Griechisches Generalkonsulat Venloerstr. 151-153, Kommandant-Trufanow-Str. 29 50672 Koeln 04105 Leipzig Tηλ.: (0049221)9420390 Φαξ: 94203925 Tηλ. (0049341)5648090 Φαξ 5645628 Γενικό Προξενείο Μονάχου Γενικό Προξενείο Ντύσελντορφ Griechisches Generalkonsulat Griechisches Generalkonsulat Moehlstr. 22 Grafenberger Allee 128A 81675 München 40237 Duesseldorf Tηλ.: (004989) 492061 Φαξ: 409626 Tηλ(0049211)6878500 Φαξ: 68785033 Γενικό Προξενείο Στουτγκάρδης Γενικό Προξενείο Φρανκφούρτης Griechisches Generalkonsulat Griechisches Generalkonsulat Hauptstaetterstr. 54, 70178 Stuttgart Zeppelinallee 43, 60325 Frankfurt Tηλ.: (0049711) 2229870 Φαξ: 22298740 Tηλ.:(004969)9799120 Φαξ: 97991233 19

ΛΟΙΠΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ Επίτιμο Προξενείο Νυρεμβέργης Αγροτική Τράπεζα Ελλάδος Griechisches Ηonorarkonsulat Agricultural Bank of Greece Hallplatz 23-25, 90402 Nürnberg Mainzer Landstr. 47, 60329 Frankfurt Tηλ.: (0049911) 204655 Φαξ: 243873 Tηλ.:(004969)2400110 Φαξ: 40011490 Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού Γερμανο-Ελληνικός Επιχειρ. Σύνδεσμος Griechische Zentrale für Fremdenverkehr Deutsch-Hellenische Wirtschaftsvereinigung, DHW Neue Mainzer Str. 22, 60311 Frankfurt Gothaer Allee 2, 50969 Köln Tηλ. (004969) 2578270 Φαξ: 25782729 Τηλ.: (0049221)3979776 www.dhwv.de e-mail: info@gzf-eot.de Φαξ: 3979778, e-mail: dhwv@aol.com ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ ΦΟΡΕΙΣ Oμοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας και Τεχνολογίας Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie Scharnhorststr. 34-37, 10115 Berlin Tηλ.: 0049-30-186150, Φαξ: 0049-30-186157010 www.bmwa.bund.de e-mail: info@bmwa.bund.de Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών Bundesministerium der Finanzen Wilhelmstr. 97, 10117 Berlin Tηλ.: 0049-30-186820 Φαξ: (004930)186824248 www.bmf.bund.de e-mail: Poststelle@bmf.bund.de Ομοσπονδιακό Υπουργείο Διατροφής, Γεωργίας και Προστασίας του Καταναλωτή Bundesministerium für Ernährung, Landwirtschaft und Verbraucherschutz Wilhelmstr. 54, 10117 Berlin, Τηλ.: 0049-30-20060, Φαξ: 0049-30-20064262 www.bmelv.de e-mail: internet@bmvel.bund.de Oμοσπονδιακό Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υπηρεσιών Bundesministerium für Arbeit und Soziales Wilhelmstr. 49, 10117 Berlin Τηλ.: 185270, Φαξ: 185271830 www.bmas.bund.de email: poststelle@bmas.bund.de Ένωση Γερμανικών Επιμελητηρίων Deutscher Industrie- und Handelskammertag (DIHK) e.v. Breite Strasse 29, 10178 Berlin Tηλ.: (004930)203080, Φαξ: 203081000 www.diht.de e-mail: dihk@berlin.dihk.de Ομοσπονδιακός Σύνδεσμος Χονδρικού και Εξωτερικού Εμπορίου Bundesverband des Deutschen Gross- und Aussenhandels e.v. Am Weidendamm 1 A, 10117 Berlin Tηλ.: (004930)59009950, Φαξ: 590099519 www.bga.de e-mail: info@bga.de Κεντρική Επιτροπή Διεθνών Εκθέσεων και Συνεδρίων στη Γερμανία AUMA Ausstellungs- und Messe-Ausschuss der Deutschen Wirtschaft Littenstraße 9, 10179 Berlin Postfach: 021 281, 10124 Berlin Tηλ.: (004930)240000, Φαξ: 24000263 www.auma-messen.de e-mail: info@auma.de Ομοσπονδιακός Σύνδεσμος Βιομηχανιών Bundesverband der Deutschen Industrie e.v. Breite Straße 29, 10178 Berlin Τηλ.: (004930)20280 Φαξ: 20282450 www.bdi-online.de 20