ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ: Προσεγγίσεις των Νέων Γενικό Λύκειο Γαλατά 2013-2014 Τμήμα Β1 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ουρανία Κουή
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Εισαγωγή 4 1.Η Ιστορία του Κινηματογράφου 4 1.1. Η Αρχή 4 1.2. Η Μετάβαση στην Ευρώπη 5 1.3. Ήχος και Εικόνα 6 1.4. Έγχρωμος κινηματογράφος 7 1.5. Τεχνολογία 3D 8 1.6. Συνέντευξη 8 1.7. Επίλογος 9 2. 1. Φεστιβάλ Κινηματογράφου 9 2.1.1. Εισαγωγή 9 2.1.2. Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας 10 2.1.3. Φεστιβάλ Καννών 10 2.1.4.Φεστιβάλ Τορόντο 11 2.1.5. Νύχτες πρεμιέρας 11 2.1.6. Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 13 2.2. Κινηματογραφικά Βραβεία 14 2.2.1. Όσκαρ 14 2.2.2. Χρυσές Σφαίρες 14 2.2.3. Χρυσά Βατόμουρα 15 3. Ελληνικός Κινηματογράφος 16 3.1. Είδη ταινιών της Χρυσής Εποχής του Ελληνικού 2
Κινηματογράφου 16 3.1.1. Κωμωδία 16 3.1.2. Δραματικές ταινίες 17 3.1.3. Πολεμικές Δραματικές ταινίες 18 3.1.4. Μιούζικαλ 19 3.2. Οι σημαντικότεροι σκηνοθέτες 19 3.3. Οι σημαντικότεροι μουσικοσυνθέτες 20 3.4. Χορογράφοι 21 3.5. Ελληνικές Ταινίες Βραβευμένες στο εξωτερικό 21 4. Studios Παραγωγής 23 4.1. Bollywood 23 4.2. Hollywood 24 4.3. Είδη Κινηματογραφικών Ταινιών 27 4.4. Studios Disney 28 4.5.Έρευνα 30 4.5.1. Ερωτηματολόγιο 30 4.5.2. Συνέντευξη 41 4.5. Συνέντευξη 41 Επίλογος 41 Παράρτημα Ι (Ερωτηματολόγιο) 42 Παράρτημα ΙΙ (Συνέντευξη) 45 Παράρτημα ΙΙΙ (Συνέντευξη) 47 Βιβλιογραφία 48 3
Εισαγωγή Καθώς ο κινηματογράφος είναι η τέχνη με την οποία ως έφηβοι έχουμε τη συχνότερη επαφή, αποφασίσαμε να την ερευνήσουμε σε βάθος στα πλαίσια της ερευνητικής μας εργασίας για το α τετράμηνο. Συγκεκριμένα, τα θέματα που μας απασχόλησαν ήταν καταρχάς η ιστορία της δημιουργίας κινηματογραφικών ταινιών και κάποια από τα σημαντικότερα φεστιβάλ κινηματογράφου που πραγματοποιούνται παγκοσμίως αλλά και στην Ελλάδα, καθώς και κινηματογραφικά βραβεία που απονέμονται. Επίσης, ασχοληθήκαμε με τη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου, αφού οι δημιουργίες της εξακολουθούν να έχουν μεγάλη απήχηση στο κοινό και να προβάλλονται στην τηλεόραση. Τέλος θελήσαμε να ασχοληθούμε με μεγάλα στούντιο παραγωγής ταινιών, το Bollywood και το Hollywood, και τα είδη των ταινιών που δημιουργούνται. Για την ερευνά μας αυτή εκτός από το διαδίκτυο και άλλο έντυπο υλικό, διεξήγαμε μια έρευνα βάση ερωτηματολογίου στους μαθητές των δύο Λυκείων της πόλης μας και πήραμε συνεντεύξεις από κατοίκους της περιοχής μας, οι οποίοι έχουν απασχοληθεί σε τοπικούς κινηματογράφους κατά το παρελθόν ή ασχολούνται με τις κινηματογραφικές αίθουσες ακόμα και σήμερα. 1. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ Γιώργος Ανδρέου, Μαργαρίτα Δρούγκα, Γιώργος Καλαντζής, Παναγιώτα Καρνέζη 1.1. Η Αρχή Ο κινηματογράφος ή αλλιώς σινεμά αποτελεί σήμερα την αποκαλούμενη και έβδομη τέχνη, δίπλα στη γλυπτική τη ζωγραφική, το χορό, την αρχιτεκτονική, τη μουσική και τη λογοτεχνία. Αρχικά εμφανίστηκε περισσότερο ως μια νέα τεχνική καταγραφής της κίνησης και οπτικοποίησής της, όπως δηλώνει και ο ίδιος ο όρος (κινηματογράφος = κίνηση + γραφή). Η ιστορία του κινηματογράφου ξεκινά το 1834 όταν επινοήθηκαν οι κινούμενες ζωγραφιές και το ζωοτρόπιο για την προβολή τους.το 1874 ο αστρονόμος Φάιν κατασκεύασε ένα μηχάνημα που αποτύπωνε την κίνηση των αστέρων με διαδοχικές φωτογραφίες. Και επίσης εφευρέθηκε και το φαινακιτοσκόπιο από τον φυσικό Ζοζέφ Πλατό καθώς και το πραξινοσκόπιο του Έμιλ Ρέιν. Το 1887 εφευρέθηκε το φιλμ από ένα εύφλεκτο εκρηκτικό, το σελλιλόιντ, από τον Χανιμπαλ Γκόντγουιν (Hannibal Goodwin). Το 1888 κατασκευάστηκε η πρώτη μηχανή με λωρίδα ευκάμπτου φιλμ 4
πάνω σε χαρτί, από τον Μαρέ. Στόχος του ήταν μόνο να αναλύσει την κίνηση σε μια σειρά φωτογραφίες, και οι φωτογραφημένες κινήσεις διαρκούσαν 1 sec ή λιγότερο. H πρώτη ταινία που γυρίστηκε ποτέ ήταν στην ουσία η κινούμενη εικόνα που αποθανάτισε τον καλπασμό ενός άλογου από τον Eadweard Muybridge το 1878 με σκοπό να αποδείξει αν και τα τέσσερα πόδια του άλογου βρίσκονταν πάνω από το έδαφος όταν καλπάζει το όποιο και αποδείχτηκε. Η ιστορία συνεχίζεται με τους πρωτοπόρους εφευρέτες και τις πρώτες τους ταινίες. Στην Αμερική ο εφευρέτης Τόμας Έντισον, όταν ανακάλυψε τον φωνόγραφο, έβαλε σκοπό του να φτιάξει μια συσκευή που θα κατέγραφε ταυτόχρονα ήχο και εικόνες. To πρώτο βήμα σε αυτό ήταν το κινητοσκόπιο. Το κινητοσκόπιο ήταν μία μηχανή παρουσίασης ταινιών με δυνατότητα να προβάλλει την κινηματογραφική ταινία σε ένα κουτί συνδυάζοντας την φωτογραφία και την τεχνολογία αναπαράστασης της κίνησης της εικόνας, η οποία ήταν ορατή μόνο από έναν θεατή, μέσω μιας οπής και αναπτύχθηκε από τον βοηθό του, τον Ουίλλιαμ Ντίκσον. Η εικόνα γινόταν ορατή με τη μέθοδο του στερεοσκοπίου απεικονίζοντας την θεά το δεξιού ματιού και τη θεά του αριστερού ματιού ως μία ενιαία τρισδιάστατη εικόνα. Η πρώτη δημόσια παρουσίαση του πρωτότυπου μαγνητοσκοπίου (συσκευή που χρησιμοποιείται για την καταγραφή τηλεοπτικών εικόνων πάνω σε πλαστικές ταινίες καλυμμένες με μαγνητικό υλικό) έλαβε χώρα στις 20 Μαΐου του 1891, ενώ στις 9 Μαΐου του 1893 έγινε η επίσημη παρουσίαση του, ως ολοκληρωμένη εφεύρεση, στο Ινστιτούτο Τεχνών και Επιστήμης του Μπρούκλιν. Ο Έντισον δημιούργησε και το πρώτο κινηματογραφικό στούντιο το οποίο παρήγαγε ταινίες για τα κινητοσκόπια και ονομάστηκε «Μαύρη Μαρία» (Black Maria). 1.2. Η Μετάβαση στην Ευρώπη Η μετάβαση του κινηματογράφου στην Ευρώπη έγινε με την μορφοποίηση της αρχικής εφεύρεσης του κινητοσκοπίου από τους αδελφούς Λουί και Ογκίστ Λιμιέρ. Οι Λιμιέρ ήταν ιδιοκτήτες ενός εργοστασίου στη Γαλλία που κατασκεύαζε φωτογραφικές πλάκες. Ο Αντουάν Λιμιέρ ο πατέρας των εφευρετών του κινηματογράφου ήταν ζωγράφος, που αργότερα ασχολήθηκε με την διακίνηση φωτογραφικών υλικών. Η ιστορία ξεκινάει όταν ο Αντουάν γύρισε από μια έκθεση από το Παρίσι όπου αγόρασε μια συσκευή κινητοσκοπίου του Έντισον και προκάλεσε τους γιους του να την βελτιώσουν. Μετά από έναν χρόνο οι αδερφοί Λιμίερ είχαν έτοιμη μια κινηματογραφική μηχανή που ζύγιζε μόνο 20 κιλά. Η εφεύρεση των αδελφών Λιμιέρ μετονομάστηκε κινηματογράφος από τον Λεόν Μπουλί, καθιερώνοντας έτσι τον όρο αυτό που είναι γνωστός μέχρι τις μέρες μας. Στις 28 Δεκεμβρίου του 1895 έκαναν την πρώτη δημόσια προβολή. Οι πρώτες κινηματογραφικές ταινίες ήταν μικρής διάρκειας και παρουσίαζαν σκηνές της καθημερινότητας. Οι Λιμιέρ κουβαλούσαν όπου και να πήγαιναν την κάμερα έτσι το 1898 γύρισαν τουλάχιστον 40 ταινίες. Επίσης άρχισαν να εκπαιδεύουν εικονολήπτες. Το 1896 ένας εικονολήπτης των Λιμιέρ διασχίζοντας με μία γόνδολα την 5
Βενετία σκέφτηκε πως θα μπορούσε να αναπαράγει με την βοήθεια του κινητού κινηματογράφου τα ακίνητα αντικείμενα. Ο Ζορζ Μελιές ήταν ο πρώτος κινηματογραφικός σκηνοθέτης. Ο Μελιές ζήτησε από τους αδερφούς Λιμιέρ να του πουλήσουν την εφεύρεση τους και αυτοί αρνήθηκαν, αλλά αυτός αγόρασε ένα βυθοσκόπιο, επιστημονικό όργανο μελέτης μικροσκοπικών οργανισμών όπως έντομα, φτιάχνοντας την δικιά του μηχανή λήψεως. Οι ταινίες του είχαν φανταστικό περιεχόμενο. Επίσης ο Μελιές εισήγαγε τεχνικές οπτικών εφέ, ενώ για πρώτη φορά πρόβαλε έγχρωμες ταινίες, χρωματίζοντας την κινηματογραφική ταινία με το χέρι, μέθοδος που εγκαταλείφθηκε σταδιακά. Επιπλέον ο Μελιές έκανε αντιληπτή την αίσθηση ότι η κάμερα είναι το ένα μάτι. 1.3. Ήχος και Εικόνα Το 1908 στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν περίπου 10.000 κινηματογράφοι. Οι ταινίες είχαν διάρκεια 10 με 15 λεπτά. Τότε δημιουργήθηκε και το πρώτο έγχρωμο φιλμ. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο κινηματογράφος παρέμενε χωρίς ήχο (βουβός κινηματογράφος) και συχνά οι προβολές ταινιών συνοδεύονταν από ζωντανή μουσική, η οποία προέρχονταν από κάποιο γραμμόφωνο. Το 1921 γίνεται προσπάθεια βελτίωσης της τεχνικής καταγραφής σε φωνογραφικό ήχο από εταιρίες, αλλά τα αποτελέσματα δεν ήταν ικανοποιητικά και το εγχείρημα απέτυχε Αρχικά η μουσική ήταν δύσκολο να συγχρονιστεί με την εικόνα. Αλλά μετά η εικόνα και ο ήχος συνδυάστηκαν με επιτυχία κατά την διάρκεια του γυρίσματος. Το 1923 ο Λι ΝτεΦορεστ παρουσίασε το δικό του σύστημα sound-on-film με την ονομασία Phonofilm. Αυτό μετέτρεπε το ήχο σε κύματα φωτός που αναπαρασταίνονταν σε μια λωρίδα φιλμ η οποία έτρεχε παράλληλα με την εικόνα. Οι πρώτες ταινίες που γυριστήκαν με το πρωτότυπο vitaphone χρονολογούνται τον Αύγουστο του 1926. Βασισμένη σε αυτή τη νέα τεχνολογία, στα τέλη του 1927, κυκλοφόρησε η ταινία The Jazz Singer, η οποία αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος της ήταν βουβή, υπήρξε η πρώτη που περιείχε διαλόγους. Το περιεχόμενο των ταινιών αυτών των δεκαετιών ήταν κατά κανόνα φάρσες. Συχνά γυρίζονταν όμως και ταινίες με φυσικά τοπία, ζώα κλπ. Ο σύγχρονος ήχος ήταν μια τεχνολογική επινόηση που απέκτησε διαστάσεις διεθνούς φαινόμενου. Ωστόσο η προσθήκη του ήχου στις ταινίες δημιούργησε καινούρια προβλήματα: έπρεπε να ξεπεραστεί το εμπόδιο της γλώσσας ώστε οι διάλογοι των ταινιών να γίνονται αντιληπτοί από το παγκόσμιο κοινό και οι ταινίες να μπορούν να πουληθούν σε όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες. 1.4. Έγχρωμος Κινηματογράφος Περίπου την ίδια περίοδο με την προσαρμογή του ήχου, ξεκίνησαν συστηματικές προσπάθειες για την προσθήκη χρώματος.έγχρωμες ταινίες είχαν ήδη εμφανιστεί 6
από τις αρχές του 20ου αιώνα, μέσω του χρωματισμού των κινηματογραφικών καρέ με το χέρι, μέθοδος που εγκαταλείφθηκε σταδιακά, σε συνδυασμό και με την αύξηση της διάρκειας των ταινιών. Το 1939 «Ο μάγος του Οζ» και «Όσα παίρνει ο άνεμος», έχουν περάσει ως οι πρώτες έγχρωμες ταινίες. Ανάμεσα στις πρώτες συνθετικές μεθόδους προσθήκης χρώματος, υπήρξε η Technicolor, η οποία τελειοποιήθηκε το 1941 (Monopack Technicolor), από την οποία διαχωριζόταν τα χρώματα και εμφανιζόταν σε ένα τελικό φιλμ. Η μέθοδος είχε πολύ καλά αποτελέσματα, αλλά εξακολουθούσε λόγω των πολύπλοκων σταδίων διαχωρισμού και εμφάνισης να είναι πολύ ακριβή. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εμφανίστηκε επιπλέον το έγχρωμο αρνητικό φιλμ της εταιρίας Eastman Kodak, το οποίο δεν απαιτούσε διαδικασία διαχωρισμού των χρωμάτων. Εν τω μεταξύ, από το 1936 είχε εμφανιστεί το έγχρωμο αρνητικό από τη Γερμανική εταιρία Agfa, ενώ μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου και η εταιρία Eastman Kodak έβγαλε στην αγορά το έγχρωμο αρνητικό φιλμ, που δεν απαιτούσε τη διαδικασία διαχωρισμού, όπως η Technicolor. Αυτό σε συνδυασμό με την εξάπλωση και κυριαρχία της κινηματογράφησης Cinemascope τη δεκαετία του 1950, η οποία δεν ήταν συμβατή με τις μεθόδους λήψης Technicolor, ανάγκασε την εταιρία να εγκαταλείψει τη μέθοδο οριστικά τη δεκαετία του 1970. Οι ταινίες Technicolor ωστόσο είναι οι μόνες όπου τα χρώματα παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο, σε αντίθεση με τα συμβατικά φιλμ, όπου τα χρώματά τους αλλοιώνονται μετά από 7 χρόνια. Αν και μέχρι τη δεκαετία του 1950, η παραγωγή έγχρωμων ταινιών μειοψηφούσε, κατά τη δεκαετία του 1960 και χάρη στην ανάπτυξη της σχετικής τεχνολογίας, ο έγχρωμος κινηματογράφος επικράτησε. 1.5. Τεχνολογία 3D Η τεχνολογία του 3D, είναι όχι απλώς πιο μεγάλη από εμάς, αλλά υπήρχε πολύ πριν γεννηθεί ο προπάππους μας! Η τεχνολογία του 3D στη βιομηχανία του θεάματος γίνεται με την χρήση συγκεκριμένης τεχνολογίας κινηματογράφησης, που καταγράφει δυο διαφορετικές εικόνες ταυτόχρονα. Το αποτέλεσμα τελειοποιείται με την χρήση των ειδικών γυαλιών, για να αποδίδεται η αίσθηση του εικονικού βάθους. Το αποτέλεσμα είναι η αίσθηση του βάθους, δηλαδή να μπορούμε να βλέπουμε τους ήρωες και τα αντικείμενα να «πετάγονται» έξω από την οθόνη. Οι ταινίες 3D ξεκινούν με μια εφεύρεση του 1844, όταν ο David Brewster κατόρθωσε να αιχμαλωτίσει τρισδιάστατες εικόνες, φωτογραφίζοντας το ίδιο θέμα από δυο οπτικές γωνίες. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, εμφανίστηκαν κι άλλες ανάλογες εφευρέσεις για τρισδιάστατες, στατικές εικόνες. Όταν ανακαλύφθηκε ο κινηματογράφος πρόεκυψε γρήγορα η ιδέα να εφαρμοστεί αυτή η μέθοδος. Οι προσπάθειες πραγματοποιούνται επισήμως τον Σεπτέμβρη 1922, με την προβολή της ταινίας «The 7
power of Love»», που προβλήθηκε στο Los Angeles, ενώ το 1935 δημιουργείται η πρώτη έγχρωμη τρισδιάστατη ταινία. Το κόστος όμως ήταν πολύ υψηλό και το Hollywood σε εποχές αμερικανικού κραχ συνεχώς ανέβαλε τα σχεδία του για την τρισδιάστατη επανάσταση. Η επανάσταση τελικά έγινε στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1950 όπου οι συνθήκες το επέτρεψαν. Τα 50s θεωρούνται η πρώτη «χρυσή εποχή» του 3D. Την δεκαετία των 80s ανθεί και πάλι, με ταινίες τρόμου όπως η «Παρασκευή και 13» και τα «Σαγόνια του καρχαρία». Η αποδοχή των αντιστοιχών ταινιών στα 90s ήταν χλιαρή. Προφανώς πενήντα χρόνια μετά, ξαναζούμε άλλη μια «χρήση εποχή» για τις τρεις διαστάσεις. Τέλος, η πρώτη εμπορική μεγάλου μήκους ταινία «Toy story» έγινε το 1995 εξολοκλήρου από υπολογιστή. Η πρώτη ταινία 3D στην Ελλάδα ήρθε το 2006 από τα Village Cinemas τα οποία πρωτοπόρησαν εισάγοντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα αίθουσες με σύστημα ψηφιακής προβολής υψηλής ευκρίνειας Digital και τρισδιάστατης τεχνολογίας. 1.6. Συνέντευξη Προσπαθώντας να ερευνήσουμε την ιστορία του μοναδικού κινηματογράφου που λειτουργεί στην περιοχή μας, αν και μόνο το καλοκαίρι, πήραμε συνέντευξη από τους αδελφούς Σπίρτζη, τους ιδιοκτήτες του κινηματογράφου «Διάνα» στον Πόρο. Με βάση τις απαντήσεις που μας έδωσαν οι κύριοι Σπίρτζη οδηγούμαστε στα παρακάτω συμπεράσματα. Ο κινηματογράφος λειτούργει από το 1953. Στην αρχή οι γονείς τους ήταν εκείνοι που τους παρακίνησαν να ασχοληθούν μαζί του αλλά μετά αναπτύχτηκε ένας έρωτας. Παλαιοτέρα ο κόσμος πήγαινε πιο συχνά να δει ταινίες. Πλέον έχει λιγοστέψει αφού έχει μπει το διαδίκτυο για τα καλά στη ζωή μας. Δυο ταινίες οι οποίες είχαν μεγάλη επιτυχία ήταν ο πόλεμος των άστρων και όσα παίρνει ο άνεμος. Τις ταινίες οι οποίες παίζονται στον κινηματογράφο τις επιλέγουν οι ίδιοι αφού θέλουν τις καλύτερες για το κοινό τους. Επίσης τον κινηματογράφος δεν έχουν σκοπό να τον επεκτείνουν αφού δεν έχει αρκετό κόσμο ώστε να λειτουργήσει. Επιπλέον, πριν χρόνια είχε γίνει ένα αφιέρωμα για ταινίες οι οποίες είχαν γυριστεί στον Πόρο και είχαν έρθει διάφοροι Έλληνες ηθοποιοί για να βραβευτούν. Ως προς τη λειτουργία τώρα, χρησιμοποιούν ακόμα μηχανές αλλά έχουν σκοπό να τις αλλάξουν αφού οι ταινίες είναι σε μικρά δισκάκια πλέον. Τέλος μας πληροφόρησαν ότι δε θα ήθελαν τα παιδιά τους να συνεχίσουν αυτό τα επάγγελμα αφού είναι ένα χόμπι και τίποτα παραπάνω. 1.7. Επίλογος Στην εποχή μας μιλάμε πλέον για βιομηχανία κινηματογράφου ενώ περισσότερο από έναν αιώνα πριν ο Λιμιέρ είχε πει: «Ο κινηματογράφος είναι μια εφεύρεση χωρίς 8
μέλλον». Αλλά έκανε λάθος, η τέχνη αυτή όχι μόνο επιβίωσε αλλά πήρε και εμπορικό χαρακτήρα. Τα χρήματα που απαιτούνται για τη δημιουργία μιας ταινίας κάποιες φορές την καθιστούν υποχείριο του «χρηματοδότη» της. Η βιομηχανία δημιούργησε και εξακολουθεί να δημιουργεί ηθοποιούς είδωλα, που είτε γράφουν την δική τους ιστορία στη μεγάλη οθόνη είτε σβήνουν, αφήνοντας πίσω τους απλά και μόνον μία στιγμιαία λάμψη. 2.1. ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ Αγγελική Αγγελοπούλου, Μαρία Βασιλάκη, Σάββας Γαβαλάς 2.1.1. Εισαγωγή Τα φεστιβάλ κινηματογράφου αντανακλούν την διαρκώς μεγαλύτερη διεθνοποίηση του κινηματογράφου, την παρακμή των στούντιο του Hollywood και την ισχυροποίηση της ανεξάρτητης κινηματογραφίας. Οι διοργανώσεις αυτές έχουν τοπικό χαρακτήρα και στοχεύουν στην ανάπτυξη του τουρισμού ή στην ανάδειξη της εθνικής κινηματογραφίας. Τα φεστιβάλ έχουν εξελιχτεί σε κεντρικό θεσμό του παγκόσμιου κινηματογράφου και οι περισσότερες μη χολιγουντιανές ταινίες μεγάλου μήκους απέκτησαν διεθνές κυρός μέσω αυτών. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα φεστιβάλ έγιναν ισχυρά και αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη της κοινότητας. Για παράδειγμα το Λοκάρνο της Ελβετίας φημίζεται για της νυχτερινές προβολές του και στο Σαράγιεβο κατά την διάρκεια του πολέμου οι κάτοικοι ξεχαστήκαν παρακολουθώντας μια ταινία. Με τέτοιους τρόπους μπορεί αναδιαμορφωθεί η κουλτούρα ενός έθνους. Τα λεγόμενα φεστιβάλ «πρώτης γραμμής» (τα πενήντα έως εξήντα πιο έγκυρα φεστιβάλ που είναι αναγνωρισμένα από την διεθνή ομοσπονδία ενώσεων παραγωγών κινηματογράφου) περιλαμβάνουν διαγωνισμούς και απονομή βραβείων. Τα «βραβεία κοινού» ωστόσο, τα οποία κατέχουν σημαντική θέση σε πολλά φεστιβάλ, βασίζονται στις ψήφους των θεατών. Επιπλέον, τα φεστιβάλ έχουν σημαντικό ρόλο στην εμπορική προώθηση των ταινιών που γυρίζονται εκτός Χόλυγουντ, καθώς δημοσιοποιούν άσημες ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού. Φέρνουν τους κινηματογραφιστές σε επαφή με τους διανομείς και η αναγνώριση των ταινιών έχει ως αποτέλεσμα επιχειρηματικές συμφωνίες. Επίσης, χολιγουντιανά στούντιο χρησιμοποιούν φεστιβάλ για την προώθηση των ταινιών τους όπως αυτό των Καννών, του Βερολίνου και της Βενετίας. Με την ποικιλία και το εύρος τους, τα φεστιβάλ, εξελίχθηκαν σε ισχυρά συστήματα διανομής. Τέλος, οι κριτικοί παίζουν πολύ σημαντικό ρολό καθώς μέσα από την κριτική τους οι ταινίες αποκτούν δημοσιότητα, συμμετέχουν στην επιλογή των βραβείων και συμβουλεύουν τους διανομείς. Συμπερασματικά τα φεστιβάλ με το πέρας του χρόνου έχουν εξελιχτεί σε σημαντικό κομμάτι του παγκόσμιου κινηματογράφου και αποκτούν όλο και περισσότερη δύναμη πάνω σε αυτό. Παρακάτω αναφέρουμε μερικά από τα 9
πιο γνωστά φεστιβάλ κινηματογράφου. 2.1.2. Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας (Mostra Internazionale d'arte Cinematografica di Venezia) είναι το παλιότερο φεστιβάλ κινηματογράφου στον κόσμο. Ιδρυμένο από τον Κόμη Γκιουζέπε Βόλπι ντι Μιζουράτα το 1932 ως Esposizione Internazionale d' Arte Cinematografica το φεστιβάλ διεξάγεται από τότε κάθε χρόνο τέλη Αυγούστου ή αρχές Σεπτεμβρίου στο νησί Λίντο. Οι προβολές γίνονται στο ιστορικό Παλάτσο ντελ Σίνεμα στη Λουγκομάρε Μαρκόνι. Είναι ένα από τα μεγαλύτερου κύρους κινηματογραφικά φεστιβάλ στον κόσμο. Τα βασικά βραβεία του φεστιβάλ είναι ο Χρυσός Λέοντας (Leone d'oro), που απονέμεται στην καλύτερη ταινία του φεστιβάλ, και το Κύπελλο Βόλπι (Coppa Volpi), που απονέμεται στους καλύτερους ηθοποιούς (για ανδρικό και γυναικείο ρόλο). 2.1.3. Φεστιβάλ Καννών Το Φεστιβάλ των Καννών είναι ένα ετήσιο κινηματογραφικό φεστιβάλ, που πραγματοποιείται κάθε Μάιο στις Κάννες. Η ιδέα για να δημιουργηθεί ήρθε το 1938, όταν το φεστιβάλ της Βενετίας δεν βράβευσε την γαλλική ταινία του Ζαν Ρενουάρ, με τίτλο «Μεγάλη Χίμαιρα», αλλά την ταινία «Olympia» της Γερμανίδας Λένι Ρίφενσταϊλ που σχετιζόταν με τον φασισμό, μετά από παρεμβάσεις του Μουσολίνι και του Χίτλερ. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την ενόχληση των Γάλλων. Ο Φιλίππε Ερλανκέρ, Γάλλος διπλωμάτης και ιστορικός, σκέφτεται τη δημιουργία ενός φεστιβάλ το οποίο δεν θα χειραγωγείται και τελικά παίρνει έγκριση για να πραγματοποιηθεί από το υπουργό Παιδείας. Πολλές πόλεις διεκδικούν το φεστιβάλ. Στις 9 Μαΐου 1939 ανακοινώνεται ότι το Μπιαρίτζ, παραθαλάσσια τουριστική πόλη, θα αποτελεί την έδρα του, αν και οι Κάννες ήταν φαβορί. Οι υποστηρικτές των Καννών όμως, με υπόσχεση ότι ο δήμος πρόκειται να συμβάλει οικονομικά στη διοργάνωση, κερδίζουν στο τέλος. Το πρώτο φεστιβάλ των Καννών είναι γεγονός. Η τελετή έναρξης πραγματοποιείται στη 1 Σεπτεμβρίου 1939, ταυτόχρονα με το φεστιβάλ Βενετίας. Η πρώτη και μοναδική ταινία που προβάλλεται είναι η Παναγία των Παρισίων του Γουίλιαμ Ντίτερλι, καθώς ο Χίτλερ εισβάλει στην Πολωνία και το φεστιβάλ διακόπτεται λόγω του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Εφτά χρόνια αργότερα και με το τέλος του πολέμου, το φεστιβάλ θα ξαναγεννηθεί. Αμέσως αποκτά σημαντική παρουσία και πολλές σπουδαίες μορφές της έβδομης τέχνης συμμετέχουν. Για δύο χρονιές, το 1948 και το 1950, η διοργάνωση θα ακυρωθεί καθώς υπάρχουν οικονομικά προβλήματα. Η δεκαετία όμως του 50 πρόκειται να χαρίσει την σημερινή του αίγλη. Το φεστιβάλ μεταφέρεται από τον Σεπτέμβριο στο Μάιο για να μην συμπίπτει με τα υπόλοιπα φεστιβάλ και όλα τα μεγάλα ονόματα του κινηματογράφου κάνουν την εμφάνιση τους στο κόκκινο χαλί. Επίσης, την περίοδο αυτή σχεδιάζεται το βραβείο-σύμβολο του φεστιβάλ, ο Χρυσός Φοίνικας, εμπνευσμένος από τα φοινικόδεντρα της παραλίας των Καννών. Το 1961, η κριτική επιτροπή γίνεται διεθνής με την συμμετοχή και μη Γάλλων, που μέχρι τότε απαγορευόταν. Το 1968 η επανάσταση στη Γαλλία έχει αντίκτυπο και 10
στη διοργάνωση, όταν σκηνοθέτες διακόπτουν προβολή ταινίας σκαρφαλώνοντας στην βελούδινη αυλαία της οθόνης, και τελειώνει πέντε ημέρες νωρίτερα. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, οι αμερικανικές ταινίες αρχίζουν να διακρίνονται και το φεστιβάλ γίνεται όλο και πιο ξακουστό. Πλέον ηθοποιοί από το Χόλυγουντ και κριτικοί από όλο τον κόσμο καταφθάνουν κάθε χρονιά, εμφανίζονται οι καλύτερες ταινίες και δεξιώσεις και πάρτυ προσδίδουν περισσότερη λάμψη στο φεστιβάλ, κάνοντας το σημαντικότερο του κόσμου. 2.1.4. Φεστιβάλ Τορόντο Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο (αγγλικά: Toronto International Film Festival / TIFF) είναι φεστιβάλ κινηματογράφου που πραγματοποιείται κάθε Σεπτέμβριο στο Τορόντο του Οντάριο στον Καναδά και διαρκεί έντεκα ημέρες. Το Φεστιβάλ αρχίζει την Πέμπτη βράδυ μετά την Labour Day (αντίστοιχη με την Εργατική Πρωτομαγιά, η οποία στον Καναδά εορτάζεται την πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβρίου). Ιδρύθηκε το 1976 από τον Μπιλ Μάρσαλ, τον Χένκ βαν ντερ Κολκ και τον Ντάστυ Κοχλ. Αρχικά είχε το όνομα «The Festival of Festivals» το οποίο όμως άλλαξε το 1994. Θεωρείται η μεγαλύτερη κινηματογραφική διοργάνωση στην αμερικανική ήπειρο. Το περιοδικό Variety έχει αναφέρει ότι το Φεστιβάλ του Τορόντο "είναι το αμέσως επόμενο φεστιβάλ μετά τις Κάννες από την άποψη του υψηλού προφίλ ταινιών, αστέρων και αγοραστικής δραστηριότητας". Πολλές ταινίες που διεκδικούν βραβείο Όσκαρ κάνουν την πρεμιέρα τους στο συγκεκριμένο φεστιβάλ. Από πέρσι πρωταρχικός στόχος του Φεστιβάλ είναι η προβολή του ανεξάρτητου σινεμά και περιλαμβάνει αφιερώματα σε εθνικούς κινηματογράφους και σκηνοθέτες. Περιλαμβάνει επίσης σημαντικές στιγμές του καναδικού κινηματογράφου, και διάφορες ταινίες από χώρες της Αφρικής, της Νότιας Αμερικής και της Ασίας. Το 2012, προβλήθηκαν 372 ταινίες από 72 χώρες σε 34 χώρους προβολής με 400.000 ήταν θεατές. 2.1.5. Νύχτες Πρεμιέρας Το 1995 μια μη κερδοσκοπική αστική εταιρεία, η μετέπειτα Κινηματογραφική εταιρεία Αθηνών, ιδρύει το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, <<Νύχτες Πρεμιέρας >>. Το Φεστιβάλ του Κινηματογράφου έκτοτε πραγματοποιείται κάθε Σεπτέμβριο για να φωτίσει όλα τα αξιόλογα δείγματα του ποιοτικού ανεξάρτητου σινεμά. Επιδιώκει να εξοικειώσει το ελληνικό κινηματογραφόφιλο κοινό με ταινίες από την Ευρώπη, την Αμερική αλλά και τον υπόλοιπο πλανήτη, οι οποίες παρουσιάζουν καλλιτεχνικό ενδιαφέρον και θα προβληθούν στις αίθουσες των σινεμά τον υπόλοιπο χρόνο. Συχνά η διοργάνωση πραγματοποιεί αφιερώματα προς τιμή των δημιουργών καλλιτεχνών. Σκηνοθετών, παραγωγών, ηθοποιών κλπ. Επιπλέον με παράλληλες δράσεις όπως Συνεστιάσεις, Ομιλίες, Εκθέσεις φωτογραφίας και άλλες καλλιτεχνικές 11
εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα σε ολόκληρη την πόλη των Αθηνών, διαμορφώνει ένα καλλιτεχνικό πανηγύρι υψηλών αισθητικών απαιτήσεων και πολιτισμού Σήμερα το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας διαθέτει τους ακόλουθους τομείς κατηγορίες. Ο πρώτος, το Διεθνές Διαγνωστικό, στον οποίο παρουσιάζονται σε Πανελλήνια πρεμιέρα 15 ταινίες της ίδιας κατηγορίας. Οι ταινίες αυτές, αφού διακριθούν και επιλεγούν, με συγκεκριμένα και αυστηρά κριτήρια, διαγωνίζονται για το βραβείο σκηνοθετικού ντεμπούτου, δεύτερης και τρίτης ταινίας του δημιουργού κλπ. Ένα πασίγνωστο και ιδιαίτερα αγαπητό στο κοινό τμήμα του Φεστιβάλ, είναι αυτό που φιλοξενεί μουσικά ντοκιμαντέρ της χρονιάς. Το σημαντικό είναι ότι Διεθνής επιτροπή ειδικών στο χώρο της μουσικής και του Ντοκιμαντέρ βραβεύει το καλύτερο κάθε χρονιά. Στον τομέα αυτό επιπλέον παρουσιάζονται νέοι ιδιαίτερα σημαντικοί δημιουργοί και διάφορα είδη μουσικής. Το Πανόραμα επίσης είναι το τμήμα που παρουσιάζει με νέα αισθητική ματιά και νέους τρόπους αφήγησης, τα σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα, μέσα από ταινίες Ευρωπαϊκού και Παγκόσμιου σινεμά. Αυτές οι ταινίες επιλέγονται και παρουσιάζονται διότι διακρίθηκαν σε διάφορα Φεστιβάλ και άλλες πολλές οι οποίες είναι νέες, άγνωστες ανακαλύψεις. Ακόμη, διαθέτει Εκτός Συναγωνισμού, την κατηγορία Μουσική και Φιλμ. Εδώ ανήκουν ταινίες που δεν διαθέτουν τα προσόντα για τον επίσημο διαγωνισμό, αλλά φιλοξενούνται σε έναν παράλληλο. Ταυτόχρονα παρουσιάζονται και σειρές από ντοκιμαντέρ, που αφορούν κάθε καθημερινό, συγκινητικό και ενδιαφέρον θέμα, που προβληματίζει κοινό και καλλιτέχνη. Σε ειδικές προβολές, η κατηγορία Σινεμά στα όρια, παρουσιάζει προκλητικές ταινίες, με πρωτότυπο θέμα, από καλλιτέχνες με εξαιρετική φαντασία και ταλέντο, που συλλαμβάνουν ιδέες πρωτοποριακές, και βραβεύονται για τα παραπάνω χαρακτηριστικά τους. Ακόμη, στις Πρεμιέρες, έργα που πρόκειται να αποτελέσουν υποψηφιότητες για τα Όσκαρ και θα ξεχωρίσουν κατά την παρούσα χρονιά, μεγάλου μήκους, προβάλλονται και στο Φεστιβάλ. Στις δύο τελευταίες κατηγορίες, Οι Μικρές Πρεμιέρες, αποτελούν δημιουργίες νέων καλλιτεχνών ή ιδιαίτερες επιλογές έμπειρων σκηνοθετών, που είχαν διακριθεί σε Διεθνή Φεστιβάλ και είναι κυρίως ταινίες μικρού μήκους. Στην δεύτερη και τελευταία κατηγορία παρουσιάζονται σε Ειδικά αφιερώματα έργα σημαντικών σκηνοθετών, που διακρίνονται για το ενδιαφέρον τους και φωτίζουν άγνωστες πτυχές της 7ης τέχνης. Όλα τα παραπάνω τμήματα του Φεστιβάλ απονέμουν και αντίστοιχα βραβεία, μεγάλα έπαθλα. Ως θεσμός, το Φεστιβάλ προάγει την καλλιτεχνική ζωή, τη δημιουργία και τον πολιτισμό. 12
2.1.6. Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Στο χώρο των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης γενικότερα, πραγματοποιείται ετησίως το Φεστιβάλ κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Είναι το παλαιότερο Φεστιβάλ στα Βαλκάνια, το οποίο έκανε τα εγκαίνιά του το 1960, με τον τίτλο Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου. Στη συνέχεια, το 1992,έγινε Διεθνές, καθώς προστέθηκε Διαγωνιστικό τμήμα, που περιελάμβανε ταινίες μεγάλου μήκους. Στις ταινίες αυτές διακρίνονταν άλλοτε πρωτοεμφανιζόμενοι σκηνοθέτες - με την πρώτη ή τη δεύτερη ταινία τους- και άλλοτε καλλιτέχνες δημιουργοί γενικότερα. Το Φεστιβάλ κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης αυτή τη στιγμή, είναι το κορυφαίο στο χώρο των Βαλκανίων, καθώς παρουσιάζει κάθε χρόνο την ετήσια παραγωγή έργων, αλλά και δημιουργίες νεοεμφανιζόμενων κινηματογραφιστών, από όλο τον Πλανήτη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι συμμετέχουν πολλές, ιδιαίτερα πρωτοποριακές και ανεξάρτητες παραγωγές, από ολόκληρο τον κόσμο. Κατ αυτό τον τρόπο, εξελίσσεται σ ένα λαμπερό φορέα, διεθνούς ακτινοβολίας και αξίας. Παράλληλα, έχουν την ευκαιρία, μέσα από τη διοργάνωση, επαγγελματίες διεθνούς κύρους, ν αναπτύσσουν τις κινηματογραφικές τους δραστηριότητες και να διακρίνονται διεθνώς. Το Φεστιβάλ αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου.Ιδρύθηκε με ειδικό νόμο το 1997 και η λειτουργία του αυτοχρηματοδοτείται με τις δράσεις του, στο 40% λόγω του γεγονότος ότι είναι φορέας πολιτισμού. Εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Πολιτισμού, και επιχορηγείται επίσης από αυτό. Αρχικά και για δεκαετίες, οι εκδηλώσεις γίνονταν με κεντρικό πλαίσιο το μήνα Νοέμβριο, αλλά από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, ξεπερνώντας αυτό το στενό πλαίσιο, το φεστιβάλ ανέπτυξε ακτίνα δράσεων σε όλη τη διάρκεια του έτους, οι οποίες προάγουν γενικότερα τον Πολιτισμό της χώρας.εκτός όμως από τις ετήσιες δραστηριότητες, υπάρχουν και άλλες κεντρικές διοργανώσεις του θεσμού, όπως το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, το οποίο διεξάγεται κάθε Μάρτιο. Τα τμήματα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης διακρίνονται ως εξής. Αρχικά το << Διεθνές Επίσημο Πρόγραμμα>>, στο οποίο συμμετέχουν με την πρώτη ή τη δεύτερη ταινία τους δημιουργοί από όλο τον κόσμο. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και ταινίες << Εκτός Συναγωνισμού>>, καθώς και πολλές προβολές. Ακόμη, πραγματοποιείται << Ελληνικό Τμήμα του Φεστιβάλ >>, με ελληνικές κινηματογραφικές παραγωγές,<< Εκτενή Κινηματογραφήματα και Ειδικές Προβολές >>. Επιπλέον λειτουργεί το τμήμα με τις Ανεξάρτητες παραγωγές ταινιών από όλο τον κόσμο, -- πρόσφατες κυρίως -, που ονομάζονται << Ανοιχτοί Ορίζοντες >>. Όσον αφορά το χώρο των Βαλκανίων, σε ειδικό τμήμα, παρουσιάζονται καλλιτεχνικές παραγωγές από τις χώρες του, στην κατηγορία << Ματιές στα Βαλκάνια >>. Επιπλέον, το Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, διανθίζεται από Μεγάλα Αφιερώματα σε κλασσικούς δημιουργούς και τα έργα τους, διαλέξεις, εκθέσεις εικαστικού ενδιαφέροντος, συζητήσεις, εκδόσεις και σημαντικές μουσικές εκδηλώσεις. Σήμερα, μέσα στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του, υπάρχουν Αναπτυξιακές Δράσεις, στις οποίες συμμετέχουν σύγχρονοι αναγνωρισμένοι επαγγελματίες του Κινηματογράφου, Παραγωγοί, Σκηνοθέτες, Δημιουργοί, καθώς και Νέοι Καλλιτέχνες, 13
στους οποίους προσφέρεται η ευκαιρία, να παρουσιάζουν το έργο τους στο φιλοθεάμον κοινό και να αναγνωριστεί η προσφορά και η αξία τους. Τέλος, πραγματοποιούνται Περιφερειακές Εκδηλώσεις, σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, ως μέρος του Φεστιβάλ και Ντοκιμαντέρ, σε συνεργασία με κατά τόπους Δήμους και διάφορες κινηματογραφικές λέσχες. 2.2. ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ 2.2.1. Όσκαρ Τα βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (Academy Awards), ή γνωστότερα ως βραβεία Όσκαρ, είναι τα σημαντικότερα κινηματογραφικά βραβεία και απονέμονται από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών. Η ιδέα των βραβείων αυτών ήταν του παραγωγού ταινιών Λουίς Μπ. Μάγερ. Ο Μάγερ ήταν ιδιοκτήτης της εταιρείας παραγωγής του Metro Goldwyn Mayer (MGM), η οποία εκείνη τη περίοδο ήταν υπερδύναμη στο Χόλυγουντ. Σκοπός του ήταν τα βραβεία να βοηθήσουν στη βελτίωση της εικόνας του κινηματογράφου, η οποία δοκιμαζόταν από φήμες περί ανηθικότητας που εξέδιδαν συνδικάτα και θρησκευτικές οργανώσεις και χρειαζόταν περισσότερη αίγλη, αλλά και να συμβάλουν στη διαμεσολάβηση των διαφορών και στη συσπείρωση των ατόμων που εργάζονταν στο Χόλυγουντ. Έτσι, το 1927, δημιουργήθηκε η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, που περιλάμβανε 231 επαγγελματίες από τους πέντε κλάδους του κινηματογράφου (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, τεχνικοί και παραγωγών). Σήμερα τα μέλη της Ακαδημίας ανέρχονται σε 6000. Η πρώτη τελετή των βραβείων έγινε στις 16 Μαΐου 1929 στο ξενοδοχείο Ρούσβελτ, αν και δεν υπήρχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και τα αποτελέσματα είχαν ανακοινωθεί από τις 18 Φεβρουαρίου. Η τελετή μεταδόθηκε πρώτη φορά στο ραδιόφωνο το 1930 και στη τηλεόραση το 1953. Πλέον παρακολουθούνται από ένα δισεκατομμύριο τηλεθεατές στο κόσμο, ζωντανά ή μαγνητοσκοπημένα. Το βραβείο που παραδίδεται είναι ένα επιχρυσωμένο αγαλματίδιο από χαλκό και κασσίτερο, ύψους 34 εκ. και βάρους περίπου 4 κιλών. Το βραβείο σχεδιάστηκε από τον Τζορτζ Στάνλει και απεικονίζει έναν άνδρα που καρφώνει ένα ξίφος με πέντε ακτίνες, κάθε μία από τις οποίες ανήκει και σε ένα κλάδο του κινηματογράφου. Το όνομα Όσκαρ μάλιστα προήλθε και από το βραβείο αυτό, καθώς μόλις η βιβλιοθηκάριος της Ακαδημίας Μάργκαρετ Χέρικ το είδε, αναφώνησε «Καλέ αυτός είναι φτυστός ο θείος μου, ο Όσκαρ». Οι κατηγορίες που βραβεύονται ενδεικτικά είναι: Καλύτερη ταινία Α' Ανδρικός ρόλος Α' Γυναικείος ρόλος Β' Ανδρικός ρόλος Β' Γυναικείος ρόλος Καλύτερη σκηνοθεσία Καλύτερο πρωτότυπο σενάριο 14
Καλύτερη ξενόγλωσση ταινία Καλύτερη μουσική επένδυση Καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι Καλύτερη ταινία κινουμένων σχεδίων Τιμητικό Όσκαρ Αν και πολλές φορές οι επιλογές που βραβεύει η Ακαδημία δε συμφωνούν με αυτές του κοινού, όλοι παραδέχονται ότι είναι το ανώτερο βραβείο που μπορεί να λάβει κάποιος καλλιτέχνης και για το λόγω αυτό, τη βραδιά της τελετής όλα τα φώτα είναι στραμμένα στο Λος Άντζελες. 2.2.2. Χρυσές σφαίρες Οι Χρυσές Σφαίρες (Golden Globe Awards) είναι κινηματογραφικά και τηλεοπτικά βραβεία που διοργανώνονται από το 1944 ετησίως στην Αμερική. Η Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου του Χόλυγουντ (Hollwood Foreign Press Association, HFPA) έχει γίνει γνωστή σε όλο τον κόσμο από την απονομή αυτών των βραβείων τον Ιανουάριο κάθε χρονιάς. Η οργάνωση ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1940 όταν βομβαρδίστηκε από τους Γιαπωνέζους το Πέρλ Χάρμπορ. Το κοινό ήταν διψασμένο για κάτι το διαφορετικό και έψαχνε να βρει ταινίες για να ξεφύγει από τα προβλήματα, να βρει επιρροές και να διασκεδάσει. Κάθε χρόνο τα μέλη της παίρνουν συνεντεύξεις από περισσότερους από 250 ηθοποιούς, σκηνοθέτες, συγγραφείς και παραγωγούς, αναφέρονται σε παραπάνω από 300 ταινίες. Παρακολουθούν Φεστιβάλ κινηματογράφου σε άλλες χώρες, ενδιαφέρονται για ταινίες άλλων χωρών και εδραιώνουν δεσμούς με σκηνοθέτες, ηθοποιούς, κριτικούς και δημοσιογράφους από όλο τον κόσμο. Εφόσον το box office έχει ανέβει αυτή τη χρονιά, οι Χρυσές Σφαίρες έχουν μεγαλύτερη σημασία. Τα βραβεία, πλέον, είναι ανάμεσα στις τρεις τελετές που παρακολουθούνται περισσότερο στην τηλεόραση. Σήμερα, οι Χρυσές Σφαίρες απονέμονται σε 25 κατηγορίες: 14 σε κινηματογραφικές ταινίες, και το Βραβείο Συνολικής Προσφοράς "Σεσίλ Μπ. ΝτεΜίλ" και 11 στην τηλεόραση. 2.2.3. Χρυσά Βατόμουρα Τα Χρυσά Βατόμουρα (Golden Raspberry Awards ή Razzie Awards εν συντομία) είναι κινηματογραφικά βραβεία που βραβεύουν τις χειρότερες ταινίες της χρονιάς. Ο θεσμός αυτός δημιουργήθηκε από τον αρθογράφο Τζων Ουίλσον. Η τελετή των βραβείων διεξάγεται την παραμονή της απονομής των βραβείων Όσκαρ. Κάθε χρόνο ο Ουίλσον διοργάνωνε πάρτυ στο σπίτι του τη βραδιά των Όσκαρ. Το 1981, μόλις η απονομή των βραβείων τελείωσε, ο Ουίλσον κάλεσε τους φίλους του να κάνουν μία αυτοσχέδια παρουσίαση βραβείων των χειρότερων ταινιών της χρονιάς. Η απόφασή του να τα επισημοποιήσει ήρθε όταν παρακολούθησε τις ταινίες Can't Stop the Music και Xanadu. Το πρώτο βραβείο χειρότερης ταινίας πήγε μάλιστα στην ταινία Can't Stop the Music, αφού ο Ουίλσον εμφανίστηκε για την απονομή με ένα χάρτινο 15
κοστούμι και ένα ψεύτικο μικρόφωνο κατασκευασμένο από ένα κοντάρι σκούπας και μία μπάλα αφρού. Το βραβείο που δίνεται έχει μορφή ενός χρυσού βατόμουρου με βάση ένα φιλμ ταινίας και κοστίζει 4,97$. Δικαίωμα να ψηφίζει έχει μόνο όποιος έχει γίνει μέλος των βραβείων (επί πληρωμή), αφού οι υποψηφιότητες ανακοινωθούν από την επίσημη ιστοσελίδα. Η ταινία που κατέχει το ρεκόρ των χρυσών βατόμουρων αποσπώντας το βραβείο σε όλες τις κατηγορίες είναι το «Jack & Jill» με πρωταγωνιστή τον Adam Sandler. Η απονομή πραγματοποιείται ετησίως κεντρίζοντας την προσοχή. Συνήθως οι βραβευμένοι δεν παραβρίσκονται στην τελετή και αποτελεί γεγονός αν κάποιος προσέλθει για να παραλάβει το βραβείο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η Halle Berry και η Sandra Bullock, η οποία απέσπασε το βραβείο μία μέρα πριν το Όσκαρ. 3. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Μαριάνθη Αρβανίτη, Δήμητρα Βασιλάκη, Σταματίνα Βελούδη 3.1. ΕΙΔΗ ΤΑΙΝΙΩΝ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 3.1.1. Κωμωδία Με τον όρο κωμωδία χαρακτηρίζεται κάθε έργο που έχει ως σκοπό να διασκεδάσει μέσω κάποιου χιουμοριστικού θέματος ή να σατιρίσει ένα πολιτικό θέμα. Η κωμωδία της δεκαετίας του 60 κάνει λίγες αναφορές στην πολιτική κατάσταση της εποχής σχολιάζοντας και σατιρίζοντας κυρίως επιφανειακά τη ρουσφετολογία και την πολιτική πρακτική του παλαιοκομματικού και πελατειακού κόσμου, προσωποποιώντας τα δεδομένα και αναπαράγοντας τελικά την κυρίαρχη ιδεολογική εικόνα για την πολιτική κουλτούρα της εποχής. Οι 5 κορυφαίοι Έλληνες κωμικοί ηθοποιοί: 1.Θανάσης Βέγγος Ο καλός μας άνθρωπος, ο ηθοποιός που έριξε τόση τρεχάλα όση κανένας άλλος, είναι αναμφίβολα ο καλύτερος κωμικός της Χρυσής Εποχής του κινηματογράφου. Αγαπημένες ταινίες: Θου-Βου: Πράκτωρ 000, Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;, Πολυτεχνίτης κι Ερημοσπίτης. Αγαπημένη ατάκα: Καλέ μου άνθρωπε! 2. Κώστας Βουτσάς Ο πλακατζής Θεσσαλονικιός με το τεράστιο ταλέντο που πρόσφερε και προσφέρει απλόχερα γέλιο μέσα από τις ταινίες του οι οποίες ξεπερνούν τις 70 σε αριθμό. Αγαπημένες ταινίες: Γαμπρός από το Λονδίνο, Κορίτσια για φίλημα. Αγαπημένη ατάκα: Έχω και κότερο, πάμε μια βόλτα; 16
3. Γεωργία Βασιλειάδου Η ωραιότερη άσχημη του ελληνικού κινηματογράφου. Στην πραγματικότητα δεν υπήρξε τόσο άσχημη απλά η εμφάνισή της τη βοηθούσε να είναι ακόμα πιο αστεία στους ρόλους της. Αγαπημένες ταινίες: Η θεία από το Σικάγο, Η ωραία των Αθηνών, Η κυρία δήμαρχος. Αγαπημένη ατάκα: Εγώ και η ανιψιά μου νιώθουμε πολύ άσχημα που σας βρέξαμε κύριε. Είμαστε very, very πως το λέτε εσείς εδώ πέρα χολωσκασμένες! 4. Κώστας Χατζηχρήστος Ο αγαπημένος πολλών γενιών Ζήκος, ο κουτοπόνηρος «Θύμιος» του ελληνικού σινεμά ξεχώρισε στις καρδιές του κοινού. Ταύτιζε πάντα τον εαυτό του με έναν Έλληνα επαρχιώτη. Αγαπημένες ταινίες: Ο Ηλίας του 16 ου, Της Κακομοίρας. Αγαπημένη ατάκα: Αμ πώς;! 5. Λάμπρος Κωνσταντάρας Ο «κοτσωνάτος» τρελοπενηντάρης του ελληνικού σινεμά, ο αδιόρθωτος εργένης, ο αυστηρός πατέρας, ο σπαγκοραμμένος της μεγάλης οθόνης αποτελεί αγαπημένη φιγούρα που έγινε εξαιρετικά οικεία σε όλους μας. Αγαπημένες ταινίες: Ο Στρίγγλος που έγινε αρνάκι, Ο άνθρωπος που έσπαγε πλάκα, Ο τρελοπενηντάρης. Αγαπημένη ατάκα: Το νου σας ρεμάλια! 3.1.2. Δραματικές ταινίες Υπήρχαν αξιόλογες ελληνικές δραματικές-κοινωνικές ταινίες με μεγάλους Έλληνες καλλιτέχνες. H πορεία του δράματος όμως στην ελληνική κινηματογραφία είναι φθίνουσα σε αντίθεση με την κωμωδία. H οικονομική και πολιτισμική ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας, η επιστροφή των μεταναστών, οι νέες ευκαιρίες πλουτισμού και κινητικότητας οδηγούν το μελό σε εντυπωσιακή αναπροσαρμογή της θεματικής του. Ηθοποιοί που ξεχώρισαν στο χώρο του δράματος: 1. Νίκος Ξανθόπουλος (το παιδί του λαού) Η πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο έγινε το 1958 και για τις ανάγκες των ταινιών έγινε τραγουδιστής. Πρωταγωνίστησε σε 30 δραματικές ταινίες στις οποίες ερμήνευσε περίπου 300 τραγούδια. Δημοφιλέστερες ταινίες που πρωταγωνίστησε: Το κορίτσι του δρόμου, Ο κατατρεγμένος, Εσένα μόνο αγαπώ. 2. Γιώργος Φούντας (ο σκληρός) Έπαιξε για κάποια χρόνια ποδόσφαιρο στην ΑΕΚ αλλά όνειρο του ήταν να γίνει ηθοποιός. Η πρώτη του κινηματογραφική ταινία ήταν το 1944. Έπαιξε σε περίπου 55 ταινίες. Ξεχώρισαν: Στέλλα, Ποτέ την Κυριακή, Ο μεγάλος ένοχος. 3. Ελένη Ζαφειρίου (η μάνα) 17
Ενσάρκωνε την απλοϊκότητα των γυναικών των λαϊκών τάξεων εκείνης της εποχής και κυρίως υποδυόταν τη μάνα. Ή πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση ήταν το 1951. Έκτοτε έπαιξε σε περισσότερες από 55 κινηματογραφικές ταινίες. Ξεχώρισαν: Η καφετζού, Καρδιά μου πάψε να πονάς, Εσένα μόνο αγαπώ 4. Τασσώ Καββαδία (η κακιά) Λόγω του <<βλοσυρού>> παρουσιαστικού της έπαιζε συνήθως αυστηρούς ρόλους. Όπως της κακιάς πεθεράς, μάνας, αδερφής. Η πρώτη κινηματογραφική της εμφάνιση ήταν το 1954. Έπαιξε σε 30 περίπου ταινίες. Ξεχώρισαν: Το κλωτσοσκούφι, Καπετάν φάντης μπαστούνης. 5. Νίκος Κούρκουλος (ο ωραίος) Όνειρο του ήταν να γίνει ποδοσφαιριστής και μάλιστα είχε ξεκινήσει την καριέρα του στον Παναθηναϊκό αλλά έγινε ηθοποιός από σύμπτωση. Το 1957 πρωταγωνίστησε στο πρώτο κοινωνικό του δράμα και ακολούθησαν άλλες 37 ταινίες. Ξεχώρισαν: Οργή, Κοινωνία ώρα μηδέν, Θέμα συνειδήσεως. 3.1.3. Πολεμικές Δραματικές Ταινίες 1. Όχι (1969): Παραγωγής Αρτ Φιλμ. Πρωταγωνιστούν ο Κώστας Πρέκας και η Βέρα Κρούσκα. Παρουσιάζεται μία θλιβερή ερωτική ιστορία λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος του 40. Αργότερα δείχνει όλη την εξέλιξη του πολέμου. 2. Υπολοχαγός Νατάσα (1970): H ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις στον Ελληνικό κινηματογράφο, παραγωγής Φίνος Φιλμ. Πρωταγωνιστεί το δημοφιλέστερο ζευγάρι της εποχής η Αλίκη Βουγιουκλάκη και ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ. Διαδραματίζεται κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής με τους δύο πρωταγωνιστές σε ρόλους πατριωτών που λαμβάνουν μέρος στην αντίσταση. 3. Μια γυναίκα στην αντίσταση (1970): Εταιρία Παραγωγής Καραγιάννης- Καρατζόπουλος. Πρωταγωνιστούν η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος. Παρουσιάζεται μία γυναίκα που αγωνίζεται για να βοηθήσει τον αρραβωνιαστικό της και πλησιάζει διπλωματικά τον Γερμανό διοικητή. 4. Οι γενναίοι του Βορρά (1970): Παραγωγή Καραγιάννη-Καρατζόπουλος. Πρωταγωνιστούν ο Γιάννης Βόγλης και η Ξένια Καλογεροπούλου. Παρουσιάζεται η Βουλγαρική εισβολή στην Ελλάδα το 1941 και οι συνέπειες της. 5. Ο Παπαφλέσσας (1971): Παραγωγής Φίνος Φιλμ. Πρωταγωνιστής ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ. Παρουσιάζεται μια από τις επιφανέστερες προσωπικότητες του 1821,ο Παπαφλέσσας. 18
3.1.4. Μιούζικαλ Με την εισαγωγή του χρώματος στην ελληνική ταινία έχουμε τα πρώτα ελληνικά μιούζικαλ. Πρόκειται για ένα κινηματογραφικό είδος, στην πλοκή του οποίου είναι ενσωματωμένα και μουσικοχορευτικά κομμάτια. Τα τραγούδια των μιούζικαλ ταινιών γίνονταν αμέσως επιτυχίες, οι χοροί τους χορεύονταν στα πάρτι και οι άνθρωποι όλων των ηλικιών ενσωμάτωναν τις μόδες τους. Το μιούζικαλ της εποχής εξέφραζε την αισιοδοξία των καιρών. Οι πιο γνωστοί ηθοποιοί που πρωταγωνιστούσαν συνήθως σε μιούζικαλ: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Μάρθα Καραγιάννη, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστας Βουτσάς κ.α. 3.2. Οι Σημαντικότεροι Σκηνοθέτες Ο ελληνικός κινηματογράφος οφείλει τη μεγάλη του επιτυχία και στους σπουδαίους σκηνοθέτες οι οποίοι με το ταλέντο τους απογείωσαν τις ελληνικές ταινίες. Μερικοί από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του ελληνικού κινηματογράφου είναι οι εξής. 1. Γιάννης Δαλιανίδης (31 Δεκεμβρίου 1923 16 Οκτωβρίου 2010). Ήταν σκηνοθέτης και σεναριογράφος από τους πιο εμπορικούς του ελληνικού κινηματογράφου. Το πρώτο σενάριο που έγραψε ήταν για την ταινία «Το τρελοκόριτσο». Το 1961 ξεκίνησε η συνεργασία του με την Φίνος Φίλμ και διακρίθηκε κυρίως στις ταινίες μιούζικαλ. Συνολικά έχει σκηνοθετήσει περισσότερες από 60 ταινίες, στις περισσότερες από τις οποίες έχει γράψει το σενάριο ο ίδιος. Κάποιες από τις πιο γνωστές του ταινίες είναι «Κάτι να καίει», «Μερικοί το προτιμούν κρύο», «Ραντεβού στον αέρα» και «Οι θαλασσιές οι χάντρες». 2. Μιχάλης Κακογιάννης (11 Ιουνίου 1921-25 Ιουλίου 2011). Σπούδασε δραματικές τέχνες και σκηνοθεσία στο Λονδίνο και αρχικά ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός. Ωστόσο το 1951 ήρθε στην Ελλάδα και ασχολήθηκε με την σκηνοθεσία. Κινηματογραφικές ταινίες για τις οποίες βραβεύτηκε είναι οι εξής «Στέλλα», «Κορίτσι με τα μαύρα», «Αλέξης Ζορμπάς». Επίσης σκηνοθέτησε θεατρικές παραστάσεις στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. 3. Βασίλης Γεωργιάδης (12 Αυγούστου 1921-30 Απριλίου 2000). Αρχικά εργάσθηκε ως βοηθός σκηνοθέτης και μετά από δύο χρόνια σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία "Οι Άσσοι του Γηπέδου". Κάποιες σημαντικές ταινίες που σκηνοθέτησε ήταν «Τα κόκκινα φανάρια» και «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», οι οποίες έφτασαν μέχρι την τελική πεντάδα των βραβείων Όσκαρ για την Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινίες και «Κορίτσια στον ήλιο» και «Εκείνο το καλοκαίρι». 4. Θόδωρος Αγγελόπουλος (27 Απριλίου 1935-24 Ιανουαρίου 2012). Ήταν Έλληνας σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός κινηματογράφου. Έχει τιμηθεί με αρκετά βραβεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό όπως το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών. Σπούδασε στο Παρίσι φιλμογραφία και μαθήματα κινηματογράφου και αρχικά εργάστηκε ως κριτικός κινηματογράφου. Με τον κινηματογράφο άρχισε να ασχολείται το 1965 και η πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε ήταν η «Εκπομπή». Καθιερώθηκε παγκόσμια ως έναν από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου κινηματογράφου. 5. Ντίνος Δημόπουλος ( 22 Αυγούστου 1921-28 Φεβρουαρίου 2003). Ήταν ηθοποιός, σκηνοθέτης θεάτρου και κινηματογράφου και θεατρικός συγγραφέας. 19
Αρχικά εργάσθηκε ως ηθοποιός σε όλα τα μεγάλα θέατρα της Αθήνας. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη σκηνοθεσία θεατρικών και κινηματογραφικών έργων. Κάποιες από τις σημαντικότερες ταινίες του είναι οι «Μανταλένα», «Ο Θόδωρος και το δίκαννο», «Δεσποινίς διευθυντής», «Μια τρελή τρελή οικογένεια», «Τζένη Τζένη», «Η νεράιδα και το παλικάρι», «Μία Ιταλίδα από την Κυψέλη», «Η αρχόντισσα και ο αλήτης». 6. Αλέκος Σακελλάριος (7 Νοεμβρίου 1913-28 Αυγούστου 1991). Ήταν θεατρικόςσυγγραφέας, στιχουργός, δημοσιογράφος και σκηνοθέτης. Έγραψε μόνος ή συνεργαζόμενος περίπου 200 θεατρικά έργα και 60 κινηματογραφικά σενάρια. Έγραψε επίσης τους στίχους σε περίπου 2.000 τραγούδια, πολλά από τα οποία έγιναν μεγάλες επιτυχίες, όπως το «Άστα τα μαλλάκια σου». Τιμήθηκε για όλες τις δημιουργικές πλευρές του με πολλά ελληνικά και ξένα βραβεία. Οι πιο γνωστές ταινίες του είναι «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο», «Η Αλίκη στο ναυτικό», «Η θεία μου η χίπισσα» «Ο στρίγκλος που έγινε αρνάκι», «Ο Ηλίας του 16 ου», «Η κυρά μας η μαμή» και «Η θεία από το Σικάγο». 3.3. Οι Σημαντικότεροι Μουσικοσυνθέτες Η μουσική επένδυση στην ταινία ήταν βασικός παράγοντας για την τελειότητα του έργου, για το οποίο πρέπει να είναι γραμμένη ειδικά, ώστε να συμβαδίζει χρονομετρικά με το μήκος των σκηνών του και ηχητικά με το είδος του. Σπάνια μπορούσε να βρεθεί ταινία χωρίς τη σκηνή με λαϊκό πάλκο και τα μπουζούκια. Φυσικά δεν έλειπαν και οι ταινίες που είχαν αξιοπρόσεκτες και σημαντικές μουσικές επενδύσεις. Στις φροντισμένες ελληνικές ταινίες, η μουσική επένδυση ανατίθεται σε δόκιμους συνθέτες. Τέτοιοι συνθέτες αναδείχθηκαν πολλοί και καλοί στον ελληνικό κινηματογράφο. Ας δούμε λίγα πράγματα και τα έργα των σημαντικότερων απ αυτούς: 1. Μίκης Θεοδωράκης: Διαπερνάει τον Παγκόσμιο Κινηματογράφο και συνδέεται με μεγάλες διεθνείς Κινηματογραφικές παραγωγές που άφησαν το δικό τους στίγμα στην έβδομη τέχνη. Η ενασχόληση του με τον κινηματογράφο ξεκίνησε το 1953 στο αντιπολεμικό δράμα του Γκρεγκ Τάλλας «Ξυπόλητο τάγμα», ταινία σταθμός στον νεώτερο ελληνικό κινηματογράφο. Ταινίες που έντυσε μουσικά και ξεχώρισαν στην δεκαετία του 60 είναι: Φαίδρα, Ηλέκτρα, Αλέξης Ζορμπάς. 2. Μίμης Πλέσσας: Σε πολύ μικρή ηλικία έγινε ο πρώτος σολίστ πιάνου στην Ελληνική Ραδιοφωνία. Το 1952, σε ηλικία μόλις 27 ετών, τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο μουσικής του πανεπιστημίου της Μινεσότα, και την επόμενη χρονιά κατετάγη πέμπτος πιανίστας στις ΗΠΑ. Ασχολήθηκε επίσης με τη σύνθεση μουσικής για ταινίες και θεατρικές παραστάσεις, έχοντας στο ενεργητικό του 104 ταινίες και 70 παραστάσεις. Χαρακτηριστικές Μουσικές του δημιουργίες που σημάδεψαν Ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του 60 είναι: Η Χιονάτη και τα επτά γεροντοπαλίκαρα, Το χώμα βάφτηκε κόκκινο, Ραντεβού στον αέρα. 3. Μάνος Χατζιδάκις: Οικονομικές δυσχέρειες τον ανάγκασαν να εργαστεί από νεαρή ηλικία. Σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ξεκίνησε την κινηματογραφική του καριέρα το 1964. Κάποιες δημοφιλείς ταινίες της δεκαετίας του 60 είναι: Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος, Μανταλένα, Η Αλίκη στο ναυτικό. 20
4. Κώστας Καπνίσης: Είχε γράψει τη μουσική περισσοτέρων από 110 κινηματογραφικών ταινιών, τραγουδιών, ντοκιμαντέρ, και μιούζικαλ. Αναφέρουμε τις πλέον σημαντικές στιγμές του της δεκαετίας του 60: Το δόλωμα, Τζένη - Τζένη, Καπεταν φάντης μπαστούνης. 5. Σταύρος Ξαρχάκος: Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών και συνέχισε στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη. Το μουσικό του έργο ξεκινάει το 1962, σε ηλικία 23 ετών. Σημαντικές του στιγμές της δεκαετίας του 60: Τα κόκκινα φανάρια, Διπλοπενιές, Μοντέρνα σταχτοπούτα. 6. Γιάννης Σπανός: Τρυφερός, ρομαντικός, λεπτός, μελαγχολικός, μελωδικός, συμφωνικός ανάλογα τη στιγμή, απέδωσε με μοναδικό τρόπο σημαντικές κινηματογραφικές στιγμές η μουσική των οποίων ήταν συγκλονιστική και έμεινε στο χρόνο. Αναφέρουμε τις πιο σημαντικές δουλειές του της δεκαετίας του 60: Όλοι οι άντρες είναι ίδιοι, Ήρθε το δολάριο. 3.4 Χορογράφοι Φυσικά από τα μιούζικαλ δεν έλειπε και ο χορός. Χορός είτε με τη μορφή συνόλων είτε με τη μορφή δίδυμων ζευγαριών τα οποία διέπρεψαν στον Ελληνικό κινηματογράφο και ήταν εξαιρετικά εντυπωσιακά. Ας δούμε λοιπόν τους σπουδαιότερους χορογράφους της Χρυσής Εποχής του κινηματογράφου: 1. Γιάννης Φλερύ: Θεωρείται ο θεμελιωτής της χορογραφίας στο Ελληνικό Σινεμά. Έγραψε χορογραφίες για πάνω από 40 ταινίες. Ξεχώρισαν: Μια κυρία στα μπουζούκια, Γοργόνες και μάγκες. 2. Λίντα Άλμα: Υπήρξε μια τεράστια εμβληματική μορφή στο χώρο του χορού. Συνεργάστηκε με το Γιάννη Φλέρυ και έκαναν περιοδείες στο εξωτερικό ως χορευτές αλλά και ως χορογράφοι. Ταινίες στις οποίες έκανε χορογραφίες: Κονσέρτο για πολυβόλα, Κάτι κουρασμένα παλικάρια. 3. Βαγγέλης Σειληνός: Υπήρξε εκπληκτικός ηθοποιός αλλά τον κέρδισε η χορογραφία και το πάθος του για το χορό. Ταινίες στις οποίες έκανε χορογραφίες: Αυτό το κάτι άλλο, Ο ξυπόλητος Πρίγκιψ 4. Μανώλης Καστρινός: Σχεδίασε χορευτικά για μεγάλες παραγωγές του εξωτερικού. Είχε την καλλιτεχνική διεύθυνση και τη χορογραφία σε 19 ταινίες. Αυτές που ξεχώρισαν: Βίβα Ρένα, Κορίτσια για φίλημα 3.5. Ελληνικές ταινίες βραβευμένες στο εξωτερικό Η Ελλάδα συμμετέχει δυναμικά στον ετήσιο θεσμό βραβείων Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, αφού συνολικά έχουν προταθεί 31 ελληνικές ταινίες. Από αυτές, πέντε κατάφεραν να επιλεχθούν για την τελική πεντάδα στην κατηγορία Ξενόγλωσσης Ταινίας, χωρίς ωστόσο κάποια να κερδίσει το Όσκαρ. 21
Η πρώτη ταινία που επιλέχθηκε ήταν η «Ηλέκτρα», σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη το έτος 1962. Την επόμενη χρονιά ακολούθησε η ταινία «Τα κόκκινα φανάρια» και το 1965 η ταινία «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» σε σκηνοθεσία και οι δύο του Βασίλη Γεωργιάδη. Έπειτα σειρά είχε η ταινία «Ιφιγένεια» σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη το 1977 και, τέλος, η ταινία «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου το 2011. Ωστόσο, αρκετοί είναι οι Έλληνες που έχουν προταθεί και έχουν κερδίσει κάποιο Όσκαρ σκηνοθεσίας, ερμηνείας, μουσικής επένδυσης κλπ. Το 1943, η Κατίνα Παξινού κέρδισε το Όσκαρ Β Γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία «Για ποιον χτυπά η καμπάνα». Το 1960, η ταινία «Ποτέ την Κυριακή» ήταν υποψήφια για πέντε Όσκαρ. Από αυτά καταφέρνει να κερδίσει μόνο το ένα. Ο Μάνος Χατζηδάκις κέρδισε το Όσκαρ Μουσικής για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά», όμως δεν το παρέλαβε γιατί το θεώρησε ανούσιο. Επίσης ο σκηνοθέτης της ταινίας Ζυλ Ντασέν ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας και πρωτότυπου σεναρίου. Η ηθοποιός Μελίνα Μερκούρη, ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Α Γυναικείου Ρόλου και η ενδυματολόγος Θεώνη Βλαχάκη για το Όσκαρ Ενδυματολογίας στην ίδια ταινία. Το 1964, ήταν η χρονιά του «Ζορμπά» καθώς προτάθηκε για επτά βραβεία Όσκαρ (ταινίας, σκηνοθεσίας, διασκευασμένου σεναρίου, φωτογραφίας, σκηνογραφίας, Α ανδρικού ρόλου και Β γυναικείου ρόλου). Η ταινία κατάφερε να κερδίσει το Όσκαρ Ασπρόμαυρης Σκηνογραφίας από τον Βασίλη Φωτόπουλο, το Όσκαρ Β Γυναικείου ρόλου από την ηθοποιό Λίλα Κέντροβα για την ερμηνεία της και το Όσκαρ Φωτογραφίας από τον Βάλτερ Λάσσαλλυ. Αρκετές ταινίες του νεοελληνικού κινηματογράφου έχουν αποσπάσει σημαντικά βραβεία σε Διεθνή Φεστιβάλ και έχουν αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις. Η πιο πρόσφατη ταινία που διακρίθηκε με πολλά βραβεία και άφησε εντυπωσιασμένους κριτές και κοινό είναι η «Miss Violence». Συνολικά έχει αποσπάσει επτά βραβεία. Αρχικά, στο 70 ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, η ταινία απέσπασε το δεύτερο σημαντικότερο βραβείο της εκδήλωσης, τον Αργυρό Λέοντα, και ο πρωταγωνιστής της ταινίας Θέμης Πάνου, τιμήθηκε με το βραβείο Α Αντρικού Ρόλου για την ερμηνεία του. Έπειτα, στο Φεστιβάλ του Ρέικιαβικ, τιμήθηκε με ειδική μνεία από την κριτική επιτροπή του Ζάγκρεμπ, του Σάο Πάολο και του Μόντρεαλ. Επίσης, απέσπασε το βραβείο καινοτομίας Daniel Langois. Στο 24 ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Στοκχόλμης, ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Αβρανάς κέρδισε το βραβείο καλύτερου σεναρίου. Τέλος, η ταινία απέσπασε το βραβείο Arca CinemeGiovani για την καλύτερη ταινία και το βραβείο Fedeora για την καλύτερη ευρωπαϊκή ταινία του φεστιβάλ. Μία ακόμη ταινία που απέσπασε δύο βραβεία, σκηνοθεσίας και αριστείας στο διαγωνισμό Accolade στην Καλιφόρνια είναι η «The Designer» του Γιώργου Παπανικολάου, το έτος 2012. 22