MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΑΥΞΗΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΗ, ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΜΙΜΗΤΙΚΟΣ ΑΥΞΗΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ-Ι ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S
Η αυξητική ορμόνη εκκρίνεται από την πρόσθια υπόφυση και έχει εκτεταμένη φυσιολογική δραστηριότητα επειδή προάγει τη διαίρεση του κυττάρου και τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό σε ολόκληρο το σώμα. Η αυξητική ορμόνη διευκολύνει την πρωτεϊνοσύνθεση: Αυξάνοντας τη μεταφορά των αμινοξέων διαμέσου των κυτταρικών μεμβρανών Διεγείροντας το σχηματισμό του RNA Ενεργοποιώντας τα ριβοσώματα
Βασικές φυσιολογικές λειτουργίες της αυξητικής ορμόνης Μείωση της χρησιμοποίησης της γλυκόζης Μείωση της γλυκογονοσύνθεσης Αύξηση της μεταφοράς των αμινοξέων διαμέσου των κυτταρικών μεμβρανών Αύξηση της χρησιμοποίησης των λιπαρών οξέων Αύξηση της λιπόλυσης Αυξημένη διαθεσιμότητα γλυκόζης και αμινοξέων Αυξημένη σύνθεση κολλαγόνου Αυξημένη σύνθεση χόνδρων Αυξημένη κατακράτηση αζώτου, νατρίου, καλίου, και φωσφόρου Αυξημένη ροή του πλάσματος από τους νεφρούς και σπειραματικής διήθησης Αυξάνει την αντισταθμιστική υπερτροφία στους νεφρούς
Ο ρόλος της αυξητικής ορμόνης Η έκκριση της αυξητικής ορμόνης κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης επηρεάζεται άμεσα από τον εκλυτικό παράγοντα της αυξητικής ορμόνης, ο οποίος δρα απευθείας στον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης Η αυξητική ορμόνη επηρεάζει την έκκριση του ινσουλινομιμητικού αυξητικού παράγοντα Ι (IGF-I) I) από το ήπαρ Η αυξητική ορμόνη μπορεί να επηρεάσει και τη σύνθεση και έκκριση του IGF-I μέσα στο μυϊκό ιστό
Η αυξητική ορμόνη ακολουθεί ένα κιρκαδικό κύκλο και εκκρίνεται σε 6-12 ξεκάθαρες φάσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, με την τελευταία να συμβαίνει 1 ώρα μετά την έναρξη του βραδινού ύπνου. Ο ύπνος και η άσκηση αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες έκκρισης της αυξητικής ορμόνης
Άσκηση και αυξητική ορμόνη
Αρνητικές επιδράσεις από την κατάχρηση της αυξητικής ορμόνης Αρθραλγία Αρθρίτιδα Καρδιομεγαλία Μυϊκή αδυναμία Υπερλιπιδαιμία Δυσανεξία στη γλυκόζη και αυξημένη πιθανότητα για διαβήτη τύπου Ι Σεξουαλική ανικανότητα
Γενικές επιδράσεις της αυξητικής ορμόνης κατά την άσκηση Μυϊκή υπερτροφία Επηρεασμός της χρήσης θρεπτικών στοιχείων Επιβράδυνση της πτώσης της μυϊκής μάζας και της γήρανσης σε γηραλέα άτομα
Επίδραση της λήψης αυξητικής ορμόνης εξωγενώς από ασθενή άτομα που κάνουν άσκηση Θετική επίδραση στην αύξηση του σωματικού μεγέθους σε άτομα με νανισμό Αυξημένη λειτουργική ικανότητα κατά τη διάρκεια της άσκησης από άτομα με διεσταλμένη καρδιομυοπάθεια Μεγαλύτερη ανοχή στην άσκηση σε παιδιά με κυστική ίνωση
Φυσιολογική και βιοχημική δράση Η πλειονότητα της αυξητικής ορμόνης μεταφέρεται στο πλάσμα με μεταφορικές πρωτεΐνες (GH binding proteins) και στη συνέχεια συνδέονται με υποδοχείς στα κύτταρα-στόχους Η επίδραση της αυξητικής ορμόνης στην μυϊκή υπερτροφία επέρχεται διαμέσου της δράσης του IGF-I
Υπόθεση σωματομεδίνης GHRH (+) (Υποθάλαμος) + Αυξητική ορμόνη (Υπόφυση) + GHBP IGF-I I (Ήπαρ( Ήπαρ) IGF-IBP IBP Υπερτροφία (μυς) Σωματοστατίνη (-)
Έχει βρεθεί πως η άσκηση εξουδετερώνει τις αρνητικές επιδράσεις του IGF-I στην έκκριση της αυξητικής ορμόνης Εκτός από την άμεση επίδραση της αυξητικής ορμόνης στον αναβολισμό φαίνεται πως η αυξητική ορμόνη επιφέρει και άμεσες επιδράσεις η ίδια διαμέσου της δραστηριοποίησης ενζύμων όπως η JAK2.
Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με τη συνδυασμένη εξωγενή λήψη ανασυνδυασμένης αυξητικής ορμόνης και IGF-I σε υγιή άτομα ή άτομα με AIDS τα οποία παρουσίαζαν σημαντική μείωση σε μυϊκή μάζα έδειξαν πως ο συνδυασμός ήταν κατά πολύ περισσότερο αποτελεσματικός στις αναβολικές διαδικασίες απ ότι η μεμονωμένη λήψη των δύο πρωτεϊνών Πιθανή ταυτόχρονη λήψη των δύο ορμονών από αθλητές (cocκtail)
Επίδραση της αυξητικής ορμόνης στο μεταβολισμό Σύνθεση πρωτεΐνης Μεταβολισμός υδατανθράκων Μεταβολισμός λιπιδίων Μεταβολισμός ιχνοστοιχείων
Σύνθεση πρωτεΐνης Αύξηση της πρόσληψης αυξητικής ορμόνης από το σκελετικό μυ κατά τη διάρκεια της άσκησης Αύξηση του IGF-I με το τέλος της άσκησης Άμεση επίδραση στη σύνθεση πρωτεΐνης
Επιδράσεις της Αυξητικής Ορμόνης (ΑΟ) στο Μεταβολισμό υδατανθράκων Ανταγωνίζεται τη δράση της ινσουλίνης Η επίδραση στο μεταβολισμό των υδατανθράκων δε φαίνεται να συνδέεται με τη δράση του IGF-I, I, ο οποίος μάλλον έχει σχέση με τη σύνθεση της πρωτεΐνης
Επιδράσεις της Αυξητικής Ορμόνης (ΑΟ) στο Μεταβολισμό υδατανθράκων 1. Αυξάνει τη γλυκονεογένεση στο ήπαρ 2. Μειώνει την ικανότητα της ινσουλίνης να αυξάνει την πρόσληψη της γλυκόζης από τα μυϊκά κύτταρα και τα λιπώδη κύτταρα.
Επιδράσεις της Αυξητικής Ορμόνης (ΑΟ) στο Μεταβολισμό λιπιδίων Αυξάνει την έκκριση ελεύθερων λιπαρών οξέων και γλυκερόλης στην κυκλοφορία του αίματος και την οξείδωση τους στο ήπαρ Η αύξηση της λιπόλυσης επέρχεται με την παρουσία γλυκοκορτικοειδών Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα επηρεάζουν την έκκριση της αυξητικής ορμόνης διαμέσου αρνητικής ανατροφοδότησης
Μεταβολές στα επίπεδα της ΑΟ σε συνάρτηση με την ένταση και τη διάρκεια
Ο ρόλος της αυξητικής ορμόνης (ΑΟ) στη διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης
Επιδράσεις της Αυξητικής Ορμόνης (ΑΟ) στο Μεταβολισμό ιχνοστοιχείων Τόσο η αυξητική ορμόνη όσο και ο IGF-I προάγουν το θετικό ισοζύγιο του ασβεστίου, μαγνησίου και φωσφόρου. Προάγουν την κατακράτηση νατρίου, καλίου και χλωρίου Η επίδραση που έχει στο ισοζύγιο του ασβεστίου, μαγνησίου και φωσφόρου συνδέεται με την προαγωγή που επιφέρει στην ανάπτυξη των μακρών οστών στις επιφυσιακές απολήξεις των αναπτυσσόμενων παιδιών
Βιβλιογραφία Wittert G. The effect of exercise on the Hypothalamo-pituitary pituitary-adrenal adrenal axis. In Sports Endocrinology (2000), Warren MP and Constantini NW (Eds), Humana Press, NJ Godfrey RJ, Madgwick Z, Whyte GP. The exercise-induced induced growth hormone response in athletes. Sports Medicine, 33(8):599-613, 2003.