MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

Transcript

1 MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S

2 Η υπέρμετρη κατανάλωση οινοπνεύματος αποτελεί τη μοναδική κυριότερη αιτία υποθρεψίας στις ΗΠΑ Περισσότεροι από 65% των ενηλίκων στις ΗΠΑ πίνουν οινοπνευματώδη ποτά Ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση: : 100 λίτρα μπύρα,, 8 λίτρα κρασί, και 8 λίτρα βαριά οινοπνευματώδη ποτά 5% μπύρα,, 12% κρασί,, 40% βαριά οινοπνευματώδη ποτά

3 Διαιτητικές συνέπειες Σύνδρομα έλλειψης βιταμινών (π.χ. σκορβούτο, σύνδρομο Wernicke-Korsakoff Korsakoff) Ανωμαλίες μεταβολισμού των ανόργανων στοιχείων (έλλειψη χαλκού, αυξημένη συγκέντρωση χαλκού, αιμοχρωμάτωση) Δεν πρέπει να λησμονείται όμως, ότι η κατανάλωση ή η υπερκατανάλωση αιθυλικής αλκοόλης αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ανώτερου πεπτικού και συμβάλλει στην αιτιολογία του καρκίνου του μαστού και του εντέρου. Επιπλέον είναι η βασική αιτία κίρρωσης του ήπατος και χρόνιας υποτροπιάζουσας παγκρεατίτιδας.

4 Πιθανές εξηγήσεις στα προβλήματα που δημιουργούνται από τον αλκοολισμό Απώλεια όρεξης Ανεπαρκής πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων (υποκατάσταση των περισσότερων θρεπτικών τροφών της δίαιτας με οινοπνευματώδη) Διαταραχή του μεταβολισμού Άμεσες τοξικές συνέπειες του οινοπνεύματος ή των μεταβολιτών του στο γαστροεντερικό σύστημα Έμμεσες συνέπειες της εξέλιξης των ασθενειών που σχετίζονται με τη χρήση οινοπνεύματος

5 Η κατανάλωση αλκοόλ σε ποσότητα που αντιστοιχεί σε 30gr αιθυλικής αλκοόλης την ημέρα για τους άνδρες και 15gr αιθυλικής αλκοόλης για τις γυναίκες, έχει ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατανάλωση κρασιού (κυρίως κόκκινου), ),κατά την διάρκεια των γευμάτων είναι πιο ωφέλιμη από ότι η εκτός των γευμάτων κατανάλωση μπύρας, λικέρ και αποσταγμάτων.

6 Ως εκ τούτου, ως γενικές διαιτητικές συστάσεις θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πρόσληψη αλκοόλης θα πρέπει να'ναι ναι μικρότερη από το 5% της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης.

7 Μεταβολισμός Η αιθανόλη απορροφάται αμέσως από τη γαστρεντερική οδό Κύρια οδός απορρόφησης το λεπτό έντερο και μικρή στο στομάχι Απεκκρίνεται με την αναπνοή, τον ιδρώτα και τα ούρα Η μεγαλύτερη ποσότητα μεταβολίζεται σε ακεταλδεΰδη

8 Ξεχωριστά συστήματα μεταβολισμού οινοπνεύματος Αφυδρογονάση της αιθανόλης (κύρια οδός) Σύστημα υπεροξειδάσης Οξειδωτικό μικροσωμικό σύστημα αιθανόλης (ΜΕΟS)

9 Η ακεταλδεΰδη μεταβολίζεται σε οξικό οξύ και αυτό με τη σειρά του μετατρέπεται σε Acyl-CoA CoA. Αναγωγή του NAD σε NADH Η οξείδωση ενός μορίου αιθανόλης αποδίδει 1μόριο Acyl-CoA και 2 μόρια NADH

10 Οξείδωση οινοπνεύματος 7 γραμμάρια ανά ώρα Ώρα ημέρας Προηγούμενο ιστορικό κατανάλωσης οινοπνεύματος Κατάσταση θρέψης

11 Μεταβολικές συνέπειες της μακροχρόνιας κατανάλωσης οινοπνεύματος Μείωση της λειτουργίας του κύκλου του Kreb s Γαλακτική οξέωση Κετοοξέωση Αυξημένα τριγλυκερίδια στον ορό (και λιπώδες ήπαρ) Μειωμένη γλυκονεογένεση (υπογλυκαιμία νηστείας) Υπερουρικαιμία (και ουρική αρθρίτιδα)

12 Συνέπειες της χρόνιας πρόσληψης οινοπνεύματος στο γαστρεντερικό σύστημα Βλάβες των λειτουργιών πέψης, απορρόφησης και χρησιμοποίησης των συστατικών της τροφής Αυξημένη απώλεια θρεπτικών ουσιών από τη γαστρεντερική οδό

13 Συνέπειες της χρόνιας πρόσληψης οινοπνεύματος στο γαστρεντερικό σύστημα Οισοφάγος Στομάχι Λεπτό έντερο Αλλοίωση βλεννογόνου, κινητική δυσλειτουργία, κιρσοί Γαστρίτιδα, μειωμένη κινητικότητα, αυξημένη έκκριση οξέων, έλκη Μειωμένη κινητικότητα, μειωμένες δραστηριότητες δισακχαράσης, παρεμπόδιση αποσύνθεσης φυλλικού οξέος, βλάβη στη λειτουργία απορρόφησης νατρίου και νερού, πλημελής απορρόφηση βιταμινών και αμινοξέων

14 Συνέπειες της χρόνιας πρόσληψης οινοπνεύματος στο γαστρεντερικό σύστημα Πάγκρεας Ήπαρ Παγκρεατίτιδα, ελλάττωση έκκρισης ενζύμων Διόγκωση, παθολογικές δοκιμασίες της ηπατικής λειτουργίας, λιπώδης διήθηση, ηπατίτιδα, νέκρωση, ίνωση, κίρρωση, παθολογικός μεταβολισμός, μειωμένη σύνθεση λευκωματίνης

15 Αλκοολική ηπατοπάθεια Η λιπώδης διήθηση έχει αποδοθεί στην αυξημένη βιοσύνθεση των τριγλυκεριδίων Ο υποσιτισμός είναι μάλλον το αποτέλεσμα των παθήσεων του ήπατος και όχι η αιτία του Πίθηκοι «baboon» που τους χορηγήθηκε οινόπνευμα, παρουσίασαν κίρρωση ανεξάρτητα από το εάν ήταν ή όχι υποσιτισμένοι

16 Πρόσθετοι κίνδυνοι Παθήσεις των οστών Καρκίνος Στεφανιαία νόσος Σύνδρομο του Wernicke-Korsakoff Σύνδρομο «απόσυρσης» (Alcohol withdrawal syndrome)

17 Παθήσεις των οστών Πιθανές αιτίες που συνδέονται με τη μειωμένη μάζα των οστών και τα συχνότερα κατάγματα που παρατηρούνται στους αλκοολικούς περιλαμβάνουν: Ανεπαρκή πρόσληψη ή απορρόφηση ανόργανων στοιχείων Ανικανότητα του ασθενούντος ήπατος να συνθέσει πρωτεΐνες που μεταφέρουν τη βιταμίνη D Μη φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D ή παραθυροειδικής ορμόνης Άμεσα τοξικά αποτελέσματα της αιθανόλης στην ανάπλαση των οστών

18 Καρκίνος-Στεφανιαία νόσος Αυξάνει τον κίνδυνο του γαστρεντερικού σωλήνα (οισοφάγο, ορθόν) και του ήπατος Η μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα της «καλής» χοληστερίνης (HDL) και μειωμένη οξείδωση της «κακής» χοληστερίνης (LDL) LDL). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη προδιάθεση για τη δημιουργία θρόμβων

19 Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff Σύγχυση, νυσταγμός, αταξία, περιφεριακή νευροπάθεια. Βελτιώνονται με τη χορήγηση θειαμίνης Επειδή η πρόσληψη υδατανθράκων μπορεί να επισπεύσει την πρόκληση μόνιμων νευρολογικών βλαβών, η θειαμίνη (και άλλες βιταμίνες του συμπλέγματος Β) πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στη γλυκόζη που χορηγείται ενδοφλεβίως στους αλκοολικούς ασθενείς

20 Σύνδρομο Απόσυρσης Επαναλαμβανόμενα αθεράπευτα συμπτώματα συνδρόμου απόσυρσης μπορεί να οδηγήσουν σε καταστροφή του εγκεφάλου (ιππόκαμπος-μνήμη) Στο κεντρικό νευρικό σύστημα υψηλή συγκέντρωση αιθανόλης (σε τέτοιες συγκεντρώσεις που μπορεί να επιφέρει δηλητηρίαση στον άνθρωπο) εμπλέκεται με διαδικασίες του εγκεφάλου που ενημερώνουν τα νευρικά κύτταρα πότε να διεγερθούν Ακόμα, επιτείνει εκείνες τις διαδικασίες οι οποίες αναφέρουν στα νευρικά κύτταρα ότι πρέπει να μειώσουν τη δράση τους. Επομένως, η αιθανόλη δρα σαν ένας μη-συγκεκριμένος αναστολέας του κεντρικού νευρικού συστήματος. Κατά τη διάρκεια του συνδρόμου απόσυρσης, το νευρικό σύστημα του ατόμου δοκιμάζει ακριβώς τα αντίθετα συμπτώματα: οι διεγερτικές διαδικασίες παρουσιάζονται ακόμα πιο ανεβασμένες ενώ οι ανασταλτικές διαδικασίες παρουσιάζονται ακόμα πιο μειωμένες. Αυτές οι διαδικασίες μπορεί να επιφέρουν υπερ-διέγερση του νευρικού συστήματος όταν υπάρχει αποχή από το αλκοόλ.

21 Σύνδρομο Απόσυρσης H απότομη μείωση της πρόσληψης οινοπνεύματος σε περιπτώσεις χρόνιου αλκοολισμού μπορεί να επιφέρει ένα σύνδρομο με τρόμο, ντελίριο, παραισθήσεις και παροξυσμό. Φαρμακευτική αντιμετώπιση

22 Βιβλιογραφία Marion Nestle. Διατροφή στην κλινική πράξη, Εκδόσεις Παρισιάνου, Σελ , 224, 1987.