Θέµατα διάλεξης ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ. Τι είναι διαβήτης. Η επίδραση της άσκησης στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ

Transcript

1 Θέµατα διάλεξης MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Να εξετάσει θέµατα που έχουν σχέση µε το µεταβολισµό και την άσκηση σε ιδιαίτερες περιπτώσεις Η επίδραση της άσκησης στο µεταβολισµό ενός ατόµου µε σακχαρώδη διαβήτη Ανάπτυξη ελευθέρων ριζών κατά την άσκηση Αντιοξειδωτικό σύστηµα Τι είναι διαβήτης Η επίδραση της άσκησης στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ Μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από αυξηµένη συγκέντρωση σακχάρου στο αίµα mg/dl Αιτίες του ιαβήτη Καταστροφή των παγκρεατικών κυττάρων (αδυναµία έκκρισης ινσουλίνης) Ανεπαρκής παραγωγή ινσουλίνης Μειωµένη µεταφορά σακχάρου από το αίµα στο κύτταρο Μειωµένη ευαισθησία ινσουλίνης Αυξηµένη παραγωγή σακχάρου Συµπτώµατα του ιαβήτη Κόπωση Μείωση σωµατικού βάρους Πολυδιψία Πολυφαγία Πολυουρία Αυξηµένα επίπεδα σακχάρου στο αίµα Αυξηµένα επίπεδα σακχάρου στα ούρα Κετόνες στα ούρα και στο αίµα 1

2 Είδη σακχαρώδη διαβήτη Τύπος Ι ή ινσουλινοεξαρτώµενος Τύπος ΙΙ ή µη-ινσουλινοεξαρτώµενος Μειωµένη ανοχή γλυκόζης Τύπος Ι ή ινσουλινοεξαρτώµενος Ανεπαρκής έκκριση ινσουλίνης 10% των περιπτώσεων Νεαρά άτοµα (διαβήτης εφηβείας) Κανονικό σωµατικό βάρος Εξωγενής παροχή ινσουλίνης Τύπος ΙΙ ή µηινσουλινοεξαρτώµενος Αυξηµένα επίπεδα ινσουλίνης 90% των περιπτώσεων Ηλικιωµένα άτοµα Παχυσαρκία Φαρµακευτικές ουσίες για την αντιµετώπιση Μειωµένη ευαισθησία ινσουλίνης ίαιτα ΑΣΚΗΣΗ Μειωµένη ανοχή γλυκόζης Το προοίµιο για διαβήτη τύπου ΙΙ Αρχίζουν να εµφανίζονται συµπτώµατα Η πρόωρη διάγνωση των συµπτωµάτων µπορεί να αποτρέψει την εµφάνιση της ασθένειας ίαιτα ΑΣΚΗΣΗ Μεταβολικές επιδράσεις της άσκησης Βελτίωση του λιπιδαιµικού προφίλ (Μείωση της LDL, Αύξηση της HDL) Μείωση σωµατικού βάρους Αύξηση οστικής πυκνότητας Θετική µεταβολή παραγόντων που επηρεάζουν το καρδιοαγγειακό σύστηµα και την αρτηριακή πίεση Επίδραση της άσκησης στο διαβήτη Βραχυπρόθεσµες επιδράσεις Μακροπρόθεσµες επιδράσεις 2

3 Βραχυπρόθεσµες επιδράσεις Μείωση των επιπέδων της γλυκόζης εξαιτίας της χρήσης της κατά τη διάρκεια της άσκησης Αύξηση στην ευαισθησία της ινσουλίνης Decreased blood glucose levels during exercise Όταν η άσκηση είναι µακράς χρονικής διάρκειας υπάρχει µια τάση να µειώνονται τα επίπεδα του σακχάρου στο αίµα Το σάκχαρο (γλυκόζη) χρησιµοποιείται για την παραγωγή ATP Αυξηµένη ευαισθησία ινσουλίνης Μεταφορά γλυκόζης στο εσωτερικό του κυττάρου Αποτελεί πιθανόν την κυριότερη επίδραση σε ένα διαβητικό άτοµο Λιγότερα φάρµακα ή καθόλου για την αντιµετώπιση της ασθένειας Χρονική διάρκεια επίδρασης: 48 ώρες Μηχανισµός; Μεταφορά γλυκόζης στο εσωτερικό του κυττάρου Ηάσκηση αυξάνει τη χρήση γλυκόζης κατά 7-20 φορές Τα επίπεδα της ινσουλίνης µειώνονται κατά τη διάρκεια της άσκησης Effects of exercise on metabolism Ηάσκηση έχει σαν αποτέλεσµα τη µείωση των επιπέδων ΑΤΡ και την αύξηση των ADP Η άσκηση έχει σαν αποτέλεσµα τη µείωση των επιπέδων PCr και την αύξηση των Cr 3

4 Ηάσκηση και η ινσουλίνη αποτελούν δύο διαφορετικούς τρόπους µεταφοράς γλυκόζης στο εσωτερικό του κυττάρου Ηάσκηση αυξάνει την έκφραση των GLUT-4 Ένταση Συχνότητα ιάρκεια Είδος Οδηγίες άσκησης για διαβητικούς Ένταση 70-75% ΜΚΣ ΜΚΣ = 220 Ηλικία Η ένταση πρέπει να είναι χαµηλή για να µην αποθαρρύνεται ο ασκούµενος από τη συνέχιση στο πρόγραµµα άσκησης Συχνότητα Καθηµερινά ή µέρα παρά µέρα 48 ώρες αυξηµένη ευαισθησία της ινσουλίνης Η άσκηση να αποτελέσει µέρος της καθηµερινότητας του διαβητικού ιάρκεια 30 λεπτά 2 X 15 λεπτά 3 X 10 λεπτά Χαµηλή ένταση-µεγάλη διάρκεια Καρδιοαγγειακό σύστηµα 4

5 Είδος Ευχάριστο Βάδισµα Jogging Προσοχή στην προπόνηση µε βάρη (µικροαγγειακή κυκλοφορία) Άσκηση και ελεύθερες ρίζες Ελεύθερες ρίζες Ουσίες οι οποίες έχουν ένα ασύζευκτο ηλεκτρόνιο στην εξώτατη στιβάδα ηµιουργούνται επειδή 2-5% του εισπνεόµενου οξυγόνου διαφεύγει της κανονικής οδού. Επανασηραγγοποίηση εξαιτίας της άσκησης (αυξοµείωση στην αιµάτωση των µυών εξαιτίας της µυϊκής συστολής) Ρίζες οξυγόνου ρίζες αζώτου Οκαλός και κακός ρόλος των ελευθέρων ριζών Οι ελεύθερες ρίζες έναν "κακό" ρόλο όταν είναι αυτές που συνεισφέρουν στην παθογένεια µη συγκεκριµένων αλλαγών της κανονικής λειτουργίας του οργανισµού που τελικά οδηγούν στην αντικανονική κυτταρική λειτουργία, γρηγορότερο ρυθµό γήρανσης και τελικώς στον θάνατο. Ισορροπία µεταξύ του καλού και του κακού ρόλου των ελευθέρων ριζών Αντιοξειδωτικές ουσίες Οσίδηρος και ο χαλκός αποτελούν δύο ανόργανα στοιχεία που συνδέονται µε την δηµιουργία ελευθέρων ριζών Πολλές έρευνες υποδεικνύουν πως η συχνή και µακροχρόνια δωρεά αίµατος οδηγεί σε µείωση των επιπέδων σιδήρου στο αίµα και παράλληλα µειώνεται η πιθανότητα καρδιαγγειακού επεισοδίου Μικρά παιδιά που παίρνουν ταµπλέτες σιδήρου κατά λάθος µπορεί να πεθάνουν εξαιτίας επιπλοκών της καρδιάς Αιµοχρωµάτωση και αντιµετώπιση της κατάστασης µε συχνές δωρεές αίµατος για την αποβολή σιδήρου από τον οργανισµό Ουσίες οι οποίες µπορούν και αποµονώνουν τις ελεύθερες ρίζες Βιταµίνη Ε, C, Α, σελήνιο, γλουταθειόνη Αντιοξειδωτικά ένζυµα (υπεροξειδάση της γλουταθειόνης, αναγωγάση της γλουταθειόνης, καταλάση, δισµουτάση 5

6 Ερωτήσεις Οι αντιοξειδωτικές ουσίες (µε κυριότερο εκφραστή τη βιταµίνη Ε) προλαµβάνουν την καταστροφή των λιπιδίων, κυρίως της κυτταροπλασµατικής µεµβράνης. Υπεροξείδωση των λιπιδίων Η άσκηση επάγει το αντιοξειδωτικό σύστηµα ηµιουργήστε ένα πρόγραµµα άσκησης για ένα διαβητικό άτοµο λαµβάνοντας όλες τις πτυχές που πρέπει να διάγουν την αύξηση στην ευαισθησία της ινσουλίνης Ποιοι είναι οι τρόποι δηµιουργίας ελευθέρων ριζών; Ποιες ουσίες θεωρούνται αντιοξειδωτικές; Βιβλιογραφία Τζιαµούρτας, Α.Ζ. Α. Μητράκου, Ι.Γ. Φατούρος. Ο ρόλος της άσκησης στην πρόληψη και αντιµετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη. ιαβητολογικά Νέα, 16 (48), 26-27, Angelopoulos TJ, Schultz MR, Denton JC, Jamurtas A,. Significant enhancements in glucose tolerance and insulin action in centrally obese subjects following ten days of training. Clinical Journal of Sports Medicine, 12(2), , Goldfarb A.H. Nutritional antioxidants as therapeutic and preventive modalities in exercise-induced muscle damage. Can J Appl Physiol Jun;24(3): Review. 6