ΟΒΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ 25.9.2006

ΟΒΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ 25.9.2006 1. Εισαγωγή Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της ΟΒΕΣ για τη στήριξη του συνδικαλιστικού κινήματος και ειδικότερα των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων Εργαζομένων (ΕΣΕ) στη Βουλγαρία, πρωτεύουσα θέση έχει η ενημέρωση των συναδέλφων συνδικαλιστών στη Βουλγαρία σε θέματα Ευρωπαϊκών Συμβουλίων Εργαζομένων (ΕΣΕ) και διαδικασιών συλλογικών διαπραγματεύσεων καθώς και η ίδρυση νέων ή επέκταση υπαρχόντων ΕΣΕ ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη χώρα και γενικότερα στις δέκα νέες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε πρώτη φάση των δραστηριοτήτων αυτών προγραμματίστηκε μια αρχική συνάντηση Ελλήνων συνδικαλιστών που έλαβε χώρα τη Δευτέρα 25 Σεπτεμβρίου 2006 στα γραφεία της ΟΒΕΣ, στην Αθήνα. Στην πρώτη αυτή συνάντηση δήλωσαν συμμετοχή και παρευρέθησαν εκπρόσωποι Συνομοσπονδιών, Εργατικών Κέντρων, Κλαδικών και επιχειρησιακών σωματείων (συνδικάτων) καθώς και εκπρόσωποι Ευρωπαϊκών Συμβουλίων Εργαζομένων από την Ελλάδα. Ο συνολικός αριθμός των συμμετεχόντων ήταν 27. Στόχοι της συνάντησης ήταν: η ανταλλαγή απόψεων για την πορεία του συνδικαλιστικού κινήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ειδικότερα για θέματα ΕΣΕ η προετοιμασία ανάλογης συνάντησης Ελλήνων και Βούλγαρων συνδικαλιστών στη Σόφια η προετοιμασία διευρωπαϊκής ημερίδας στην Αθήνα. Στόχοι των προτεινόμενων δράσεων είναι: η αναζήτηση των βέλτιστων συνθηκών για τη δημιουργία ΕΣΕ σε νέες και υπό ένταξη χώρες της Ε.Ε. η ενίσχυση της λειτουργίας υφιστάμενων ΕΣΕ με την συμμετοχή εκπροσώπων από τις 10 νέες χώρες η μεταφορά σε αυτούς εμπειρίας και γνώσης από εκπρόσωπους που προέρχονται από χώρες που εδώ και χρόνια συμμετείχαν στη δημιουργία και τη λειτουργία ΕΣΕ η αποτύπωση των συμπερασμάτων των παραπάνω συναντήσεων και γενικότερων δράσεων με την μορφή εκθέσεων η δημιουργία διαδικτυακού τόπου για την παρουσίαση των σχετικών εκθέσεων και την ανταλλαγή απόψεων στα παραπάνω ζητήματα η αποστολή των εκθέσεων σε εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς πολιτικής. 2. Εισηγήσεις - παρεμβάσεις Χατζησαββίδης Αριστείδης, Πρόεδρος ΟΒΕΣ Την συνάντηση προλόγισε ο Πρόεδρος της ΟΒΕΣ κ. Αριστείδης Χατζησαββίδης ο οποίος καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και αναφέρθηκε στις μέχρι τώρα δράσεις της Ομοσπονδίας για την Ευρωπαϊκή διάσταση του συνδικαλιστικού κινήματος και των εργασιακών σχέσεων. Αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα και τους στόχους των προγραμματιζόμενων προσπαθειών, που σχετίζονται με τη δραστηριοποίηση ελληνικών επιχειρήσεων στα Βαλκάνια, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της διεύρυνσης της Ε.Ε.. Επισήμανε ότι η ΟΒΕΣ εδώ και χρόνια ασχολείται με τις πολιτικές και τις οδηγίες της Ε.Ε. έχοντας καταγράψει δεδομένα και εμπειρίες σε εκδόσεις, ειδικότερα για ζητήματα που αφορούν τα ΕΣΕ και πιο πρόσφατα την Ευρωπαϊκή Εταιρία (SE). Όσον αφορά την επέκταση των ελληνικών επιχειρήσεων στα Βαλκάνια τόνισε ότι γεννώνται μια σειρά προκλήσεων για τα ελληνικά συνδικάτα και τα ΕΣΕ που ήδη 1

λειτουργούν στην Ελλάδα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει το γεγονός ότι ενώ μέχρι τώρα ήταν σύνηθες οι ελληνικές επιχειρήσεις να αποτελούν θυγατρικές πολυεθνικών, πλέον κάποιες από αυτές θα έχουν τη θέση μητρικής εταιρίας. Άλλωστε οι πολυεθνικές επιχειρήσεις αυξάνουν συνεχώς τα μεγέθη και το ρόλο τους στη χώρα μας. Κατσαμπάνης Παναγιώτης, επιστημονικός συνεργάτης της ΟΒΕΣ Ο κ. Κατσαμπάνης έκανε μια παρουσίαση με τίτλο: Τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια Εργαζομένων (ΕΣΕ) και ο συνδικαλισμός στη Βουλγαρία. Η παρουσίαση παρείχε στοιχεία και έδωσε έναυσμα για περαιτέρω συζήτηση με τους παριστάμενους. Αναφέρθηκαν οι βασικοί στόχοι της συγκεκριμένης προσπάθειας της ΟΒΕΣ καθώς και το πρόγραμμα των δράσεων. Στη συνέχεια δόθηκαν μια σειρά από στατιστικά δεδομένα και περιγραφικά στοιχεία για τη Βουλγαρία με δεδομένο ότι είναι μια υπό ένταξη χώρα στην Ε.Ε., στην οποία δραστηριοποιείται ένας σημαντικός και αυξανόμενος αριθμός ελληνικών επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά η Βουλγαρία είναι μια χώρα η οποία εμφανίζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ της, οι οποίοι συνδυάζονται με ιδιαίτερα χαμηλούς μισθούς και υψηλούς δείκτες ανεργίας και πληθωρισμού. Οι ξένες επενδύσεις, που έφθασαν τα 2,5 εκατ. Δολάρια για το 2004, οι οποίες κατευθύνθηκαν είτε σε ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων είτε σε νέες επενδύσεις αποτελούν σημαντικό στοιχείο της βουλγαρικής οικονομίας. Η Ελλάδα καταλαμβάνει σε αυτόν τον τομέα την δεύτερη θέση επενδύοντας 1,33 εκατ. Δολάρια για το ίδιο χρονικό διάστημα ενώ οι εμπορικές συναλλαγές της χώρας μας με τη Βουλγαρία αυξάνονται ταχύτατα. Σήμερα ένας μεγάλος αριθμός ελληνικών επιχειρήσεων δραστηριοποιείται στη Βουλγαρία καλύπτοντας όλους τους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας (π.χ. ΟΤΕ, ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, GRECOTEL, ΒΙΟΧΑΛΚΟ, ΧΑΛΚΟΡ, ΣΙΔΕΝΟΡ, ΙNTRACOM, ANT-1, GOODY S, AMSTEL, COCA-COLA κ.λ.π.) Όσον αφορά τις εργασιακές σχέσεις στη Βουλγαρία, το συνδικαλιστικό κίνημα οργανώνεται σε δύο συνομοσπονδίες. Η συνδικαλιστική πυκνότητα εμφανίζει διαφοροποιήσεις φτάνοντας το 25% σε επίπεδο χώρας και είναι υψηλότερο στο δημόσιο τομέα, ο οποίος όμως είναι πλέον περιορισμένος. Το εργατικό δίκαιο της Βουλγαρίας έχει πρόσφατα τροποποιηθεί προκειμένου να συμπεριλάβει Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Συλλογικές συμβάσεις σπάνια υπάρχουν και είναι σε επίπεδο επιχείρησης, τομέα της οικονομίας ή Δήμου. Όσον αφορά τον επιχειρησιακό συνδικαλισμό αναπτύσσεται κυρίως σε πρώην κρατικές επιχειρήσεις. Στις πολυεθνικές επιχειρήσεις αυτής της χώρας υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις και τα υπάρχοντα σωματεία έχουν υψηλή συμμετοχή (περίπου 67%). Σε τέσσερις περιπτώσεις υπάρχουν βούλγαροι συνδικαλιστές που συμμετέχουν ως παρατηρητές στα ΕΣΕ. Ωστόσο πολύ δύσκολα ιδρύονται σωματεία σε νέες επενδύσεις πολυεθνικών ενώ γενικότερα σε όλο το φάσμα των εργασιακών σχέσεων και ιδιαίτερα όσον αφορά τα ατομικά δικαιώματα του εργαζόμενου, οι νόμοι πολλές φορές δεν εφαρμόζονται. Στη συνέχεια της παρουσίασης έγινε αναφορά στα ΕΣΕ, το περιεχόμενο και το ρόλο τους και γενικότερα στο θεσμικό πλαίσιο για τη συμμετοχή και τη διαβούλευση στην Ε.Ε.. Η εγκαθίδρυση των ΕΣΕ έγινε το 1994 με την Κοινοτική Οδηγία 94/45. Σήμερα υπάρχουν 2.100 επιχειρήσεις που είναι υποχρεωμένες να έχουν ΕΣΕ και απασχολούν περίπου 21 εκατομμύρια εργαζόμενους. Ωστόσο οι επιχειρήσεις στις οποίες έχουν δημιουργηθεί ΕΣΕ ανέρχονται μόλις στις 650 με 11 εκατομμύρια εργαζόμενους. Στη συνέχεια ως κομβικό σημείο για την ανάπτυξη πλαισίου συμμετοχής και διαβούλευσης στην Ευρώπη αναφέρθηκε η Οδηγία και ο Κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εταιρεία (2157/01). Τόσο στα πλαίσια των ΕΣΕ όσο και στις προβλέψεις του καταστατικού της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη συμμετοχή των εργαζομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο τίθεται ο στόχος της πληροφόρησης και της διαβούλευσης, ωστόσο ο ορισμός αυτών των εννοιών στα δύο κείμενα διαφέρει. Στην Οδηγία για τα ΕΣΕ υπάρχουν σημαντικές ασάφειες. Πιο συγκεκριμένα δεν υπάρχει ορισμός 2

για την πληροφόρηση ενώ η διαβούλευση περιορίζεται στην ανταλλαγή απόψεων και το διάλογο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Στις ρυθμίσεις στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Εταιρείας οι ορισμοί είναι πιο σαφείς και δίνεται έμφαση στο χρονικό σημείο της πληροφόρησης και τη δυνατότητα διαμόρφωσης πρότασης από την πλευρά των εργαζομένων. Από αυτή τη διαφοροποίηση αναδύεται η αξία της πληροφόρησης στο σωστό χρόνο και η δυνατότητα αντίδρασης των εργαζομένων πριν από τη λήψη της απόφασης. Σε γενικές γραμμές οι θεσμοί των ΕΣΕ και του οργάνου εκπροσώπησης των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Εταιρεία σχετίζονται με τη διαφύλαξη των εργασιακών δικαιωμάτων, τη δημοκρατία στην επιχείρηση αλλά και το διευθυντικό δικαίωμα. Η μέχρι τώρα εμπειρία των ΕΣΕ ανέδειξε ως σημαντικότερα τα εξής προβλήματα: την ελλιπή ενημέρωση του οργάνου των ΕΣΕ (σημαντικό εμπόδιο αποτελεί και το ζήτημα της εμπιστευτικότητας) την ανεπαρκή διαβούλευση (περιορισμένη δυνατότητα διαπραγμάτευσης και ουδεμία πρόβλεψη για επίτευξη συμφωνίας) τη συχνότητα των συναντήσεων (συνήθως πραγματοποιείται μία ανά έτος) τις δυσκολίες στην επικοινωνία και έκφραση διαφορετικών απόψεων μεταξύ των εκπροσώπων (εμπόδια της γλώσσας και των διαφορετικών αντιλήψεων και νοοτροπιών). Τέλος τέθηκαν προβληματισμοί για το μέλλον του θεσμού των ΕΣΕ και τη δυνατότητα ενδυνάμωσής του σε: A. θεσμικό επίπεδο: διαδικασία αναθεώρησης Οδηγίας 94/95 B. λειτουργικό επίπεδο: δυνατότητα προσαρμογής του θεσμού σε περιπτώσεις συγχωνεύσεων και αναδιαρθρώσεων Γ. επίπεδο εξέλιξης και γεωγραφικής ανάπτυξης του θεσμού: συμμετοχή νέων χωρών μετά τη διεύρυνση (παράδειγμα Βουλγαρίας) Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του κ. Κατσαμπάνη δόθηκε η δυνατότητα στους παρευρισκόμενους για παρεμβάσεις και διαλογική συζήτηση. Πιο συγκεκριμένα τον λόγο πήρα οι εξής: Σταμάτη Άντα, Νομικός Σύμβουλος ΙΝΕ ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ Η κ. Σταμάτη με την παρέμβασή της έδωσε πληροφορίες και αποσαφήνισε το θεσμικό πλαίσιο της εργατικής συμμετοχής σε ευρωπαϊκό επίπεδο επισημαίνοντας τις διαφορές στους ορισμούς της πληροφόρησης και της διαβούλευσης μεταξύ των κειμένων των Οδηγιών καθώς και τη δυνατότητα αποφυγής απολύσεων εργαζομένων μέσω της θεσμικής υποχρέωσης για διαβούλευση πριν από τη λήψη αποφάσεων. Σοφία Σπηλιωτοπούλου, επιστημονικός συνεργάτης ΟΒΕΣ Όσον αφορά την εισαγωγή Ευρωπαϊκών Οδηγιών για συλλογικές απολύσεις στο εργατικό δίκαιο της Βουλγαρίας θα ήταν χρήσιμο να αναφερθούμε στην περίπτωση της Goodyear ΕΛΛΑΣ. Η εταιρεία έκλεισε πριν 10 χρόνια με απολύσεις ενώ τα εθνικά δικαστήρια τότε δεν έλαβαν υπόψη την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Σήμερα μετά από το δικαστικό αγώνα τα ελληνικά δικαστήρια έκριναν παράνομες τις απολύσεις, γιατί δεν υπήρξε διαβούλευση. Επομένως σε περιπτώσεις που η εθνική νομοθεσία δεν προστατεύει αρκετά τα εργατικά δικαιώματα το ισχυρό ευρωπαϊκό κεκτημένο μπορεί να αποτελέσει δικλείδα ασφαλείας. 3

Ακολούθησαν εισηγήσεις παρεμβάσεις των: Κήπος Νίκος, μέλος του Δ.Σ. Συλλόγου Υπαλλήλων Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΣΥΕΤΕ) Ο κ. Κήπος αναφέρθηκε στην προσπάθεια δημιουργίας Ευρωπαϊκού Εργασιακού Συμβουλίου στο χώρο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΕΤΕ). Οι προϋποθέσεις για την ίδρυση ΕΣΕ δημιουργήθηκαν με την είσοδο της Κύπρου στην Ε.Ε.. Οι διαδικασίες άρχισαν με πρωτοβουλία συνδικαλιστών από την Ελλάδα και την Κύπρο και τη στήριξη της ΟΤΟΕ. Πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με συμμετοχή εκπροσώπων από όλους τους χώρους του ομίλου της ΕΤΕ με προπαρασκευαστικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς σε σχέση με τα ΕΣΕ. (καλοκαίρι 2004). Στη συνέχεια ορίστηκε διαπραγματευτική ομάδα για τη διαβούλευση με την διοίκηση και σε συνάντηση στο τέλος του 2005 καταγράφηκε η άποψη όλων των μερών για την ίδρυση του ΕΣΕ και τέθηκαν οι βασικοί άξονες της λειτουργίας του. Επίσης ορίσθηκε μια άτυπη επιτροπή προκειμένου να ολοκληρώσει τον κανονισμό λειτουργίας του ΕΣΕ δίνοντας έμφαση στη συχνότερη συνεδρίαση του οργάνου και τη συμμετοχή σε αυτό, ως παρατηρητών, εκπροσωπών από χώρες μη μέλη της Ε.Ε. στις οποίες δραστηριοποιείται η ΕΤΕ. Στα παραπάνω πλαίσια έγιναν συναντήσεις και υπογράφτηκαν σχετικές συμφωνίες με εκπρόσωπους των εργαζομένων από τη FYROM, τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Ενώ στο προς ίδρυση το επόμενο διάστημα ΕΣΕ της ΕΤΕ προτείνεται να υπάρχει πρόβλεψη για την εκπροσώπηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, που γίνονται πλήρη μέλη της Ε.Ε. από την 1/1/2007. Κλείνοντας την παρέμβασή του ο κ. Κήπος χαιρέτησε την πρωτοβουλία της ΟΒΕΣ και επεσήμανε τη χρησιμότητα του θεσμού των ΕΣΕ ώστε οι εργαζόμενοι του Ομίλου, παρά τα κατά τόπους και χώρα ιδιαίτερα προβλήματα, να αποκτήσουν κοινές θέσεις για την αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων της εργασίας τους, σε σχέση με τις εξελίξεις που ραγδαία εκτυλίσσονται στη διευρυνόμενη Ε.Ε.. Σημείωσε δε την ανάγκη αναθεώρηση της οδηγίας 94/45, λαμβάνοντας υπόψη της μέχρι τώρα εμπειρίες του συνδικαλιστικού κινήματος. Μυκωνιάτης Γιάννης, πρόεδρος του ΣΥΕΤΕ Ο κ. Μυκωνιάτης αρχικά αναφέρθηκε στο χώρο της εργασίας στην Βουλγαρία. Τόνισε ότι οι συνθήκες εργασίας και εργασιακών σχέσεων στη γείτονα χώρα είναι τραγικές ακόμα και στον θεωρητικά προνομιακό τομέα των τραπεζών. Τα σωματεία εργαζομένων δημιουργούνται είτε με την αρωγή είτε ως απαίτηση συνεργασίας με εταίρους από χώρες με ισχυρότερο συνδικαλισμό, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα και η Ιταλία. Τα επίπεδα υγιεινής και ασφάλειας είναι χαμηλά. Το ισχυρό έως απόλυτο διευθυντικό δικαίωμα και η απειλή απόλυσης περιορίζει τη δυνατότητα για διαπραγμάτευση και διάλογο. Υπό αυτούς του όρους η προοπτική ανάπτυξης θεσμών όπως τα ΕΣΕ αποκτά ιδιαίτερη σημασία για χώρες όπως η Βουλγαρία. Ενώ σε ανεπτυγμένες χώρες τα ΕΣΕ μπορούν να θεωρηθούν από τους εργαζόμενους ως εργαλείο για την αντιμετώπιση των αναδιαρθρώσεων που προκαλεί η παγκοσμιοποίηση, σε χώρες όπως οι βαλκανικές θεωρείται ως βάση για τη θεμελίωση συνδικαλιστικών δικαιωμάτων με την υποστήριξη ισχυρών συνδικαλιστικών χωρών. Η μεταφορά κοινωνικών προτύπων και δικαιωμάτων άλλωστε επιτρέπει αποφυγή οποιασδήποτε μορφή κοινωνικού ή οικονομικού ντάμπιγκ. Ωστόσο τόνισε ότι σε καμία περίπτωση τα Συμβούλια Εργαζομένων δεν πρέπει να ειδωθούν ως αναντικατάστατο των συνδικάτων σε εθνικό ή επιχειρησιακό επίπεδο, αλλά ως συμπλήρωμά τους. 4

Φραντζής Βασίλης, πρόεδρος σωματείου εργαζομένων AMSTEL(ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΪΑ) Ο κ. Φραντζής εστίασε την ομιλία του σε ένα πρακτικό ζήτημα που προέκυψε κατά τη διαδικασία ανανέωσης της συμφωνίας για τη λειτουργία του ΕΣΕ στην πολυεθνική που εργάζεται. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι ο πολυεθνικός όμιλος στον οποίο συμμετέχει δραστηριοποιείται στην Ελλάδα κατέχοντας τρία εργοστάσια. Κάθε εργοστάσιο έχει δικό του σωματείο εργαζομένων. Μέχρι το Μάιο του 2005 κάθε εργοστασιακή μονάδα είχε το δικό της εκπρόσωπο στο ΕΣΕ. Στα πλαίσια της διαδικασίας επαναδιαπραγμάτευσης των όρων λειτουργίας του ΕΣΕ διαμορφώθηκε μία πλειοψηφία που έθεσε ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή εκπροσώπου των εργαζομένων την ύπαρξη ενός ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού εργαζομένων (3.000 άτομα). Οι Ισπανοί και Πολωνοί εκπρόσωποι ψήφισαν υπέρ της πρότασης δεδομένου ότι τα χαρακτηριστικά και αντιλήψεις του ήταν διαφορετικά. Ως αποτέλεσμα οι Έλληνες εκπρόσωποι μειώθηκαν από τρεις σε έναν. Το γεγονός αυτό δημιούργησε σημαντικά προβλήματα στην εκπροσώπηση επειδή δεν υπήρχε και δεν υπάρχει πρόβλεψη για τον τρόπο εκλογής του εκπροσώπου από κοινού από τα τρία εργοστάσια. Επίσης έστω και αν υπάρχει ένας Έλληνας εκπρόσωπος, δεν υπάρχει πρόβλεψη ώστε αυτός να διαχέει την πληροφόρηση στα τρία εργοστάσια. Συνέπεια ήταν να συρρικνωθούν τα δικαιώματα συμμετοχής των Ελλήνων εργαζομένων. Συνοψίζοντας ο εκπρόσωπος της AMSTEL επεσήμανε ως σημαντικό πρόβλημα για τη λειτουργία των ΕΣΕ το ζήτημα της διαφορετικής κουλτούρας, αντιλήψεων και συμφερόντων των εκπροσώπων από διαφορετικές χώρες, τα οποία δυσχεραίνουν στην πράξη τη διαμόρφωση κοινών στάσεων και στρατηγικών από τους εργαζόμενους. Συμπληρωματικά παρενέβη ο κ. Τσιμέκας Γιώργος, εκπρόσωπος του σωματείου της ίδιας εταιρείας ο οποίος αναφέρθηκε στα εμπόδια που θέτει η εργοδοσία στη βάση του ζητήματος της εμπιστευτικότητας για τις πληροφορίες που παρέχονται. Η ύπαρξη δε επιχειρησιακών κωδίκων δεοντολογίας μπορεί να λειτουργήσει ως μηχανισμός ελέγχου και εκφοβισμού της δυνατότητας ελεύθερης έκφρασης των θέσεων των εκπροσώπων των εργαζομένων (π.χ. απειλή απόλυσης μετά από καταγγελία) Σπανουδάκη Έλενα, εκπρόσωπος ΕΣΕ Unilever Η κ. Σπανουδάκη περιέγραψε εν συντομία την εμπειρία της από το ΕΣΕ που συμμετέχει αναφέροντας αρχικά ότι επιλέχθηκε μετά από πρόταση και με τη συναίνεση των έξι σωματείων των επιχειρήσεων της πολυεθνικής στην Ελλάδα. Η πρόταση αυτή στηρίχθηκε στο γεγονός ότι ήταν ήδη εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εργαζομένων της επιχείρησης στην Ελλάδα. Σε σχέση με την προηγούμενη εισήγηση τόνισε ότι στη δική της περίπτωση υπάρχει δυνατότητα διάχυσης της πληροφόρησης μέσα από συναντήσεις-παρουσιάσεις των αποτελεσμάτων του ΕΣΕ. Συμφώνησε στην ύπαρξη προβλημάτων εκπροσώπησης των εργαζομένων. Για παράδειγμα μεγάλες χώρες (πχ. Πολωνία, Γερμανία) έχουν κυρίαρχο ρόλο ενώ οι μικρότερες μπορούν να εκπροσωπούνται περιφερειακά από κάποια άλλη χώρα. Όσον αφορά τη λειτουργία του συγκεκριμένου ΕΣΕ παρατήρησε ότι σε αυτή συναινεί η διοίκηση της εταιρείας. Σημαντικό ρόλο έχει η ύπαρξη Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΣΕ που συνεδριάζει μία φορά το μήνα αλλά και το ότι η ολομέλεια (37 μέλη) συνεδριάζει 3 φορές το χρόνο. Ωστόσο το επίπεδο πληροφόρησης που παρέχεται από τη διοίκηση είναι περιορισμένο. Βασιλόπουλος Κώστας, εκπρόσωπος Εργατικού Κέντρου Αθηνών Ο κ. Βασιλόπουλος χαιρέτησε την προσπάθεια της ΟΒΕΣ κρίνοντας ιδιαίτερα σημαντική την καταγραφή των απόψεων και των εμπειριών για τη λειτουργία των ΕΣΕ. Επεσήμανε ότι το Εργατικό Κέντρο, καλύπτοντας στην περιοχή των Αθηνών εργαζόμενους διαφορετικών κλάδων και επαγγελμάτων, θα παρακολουθεί με ενδιαφέρον την προσπάθεια αυτή και θα 5

παρέχει τη βοήθεια του θεωρώντας τόσο την ανάπτυξη του συνδικαλισμού στα Βαλκάνια όσο και την ενίσχυση των ΕΣΕ αναγκαία στις σύγχρονες συνθήκες. Αδαμοπούλου Γεωργία, εκπρόσωπος ΕΣΕ KODAC. Η κ. Αδαμοπούλου αρχικά έδωσε κάποια στοιχεία για την οργάνωση του συγκεκριμένου ΕΣΕ αναφέροντας ότι οι εκπρόσωποι είναι εκλεγμένοι από τα σωματεία εργαζομένων και υπάρχει πρόβλεψη για τη συμμετοχή όλων των χωρών, ανάλογα με το μέγεθος του εργατικού δυναμικού. Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των ΕΣΕ έθεσε ως πρόβλημα ότι η ενημέρωση από την εργοδοτική πλευρά είναι πολλές φορές ελλιπής και τυπική. Η υποχρέωση να αφορούν τουλάχιστον δύο χώρες τα θέματα που συζητούνται στην ημερήσια διάταξη αποτελεί εμπόδιο για πιο ουσιαστικές συζητήσεις, ενώ είναι σαφές ότι σε γενικές γραμμές πρέπει να ενισχυθεί η διαπραγματευτική ικανότητα των ΕΣΕ. Τόνισε ότι η δύναμη των ΕΣΕ εξαρτάται άμεσα από την ύπαρξη ισχυρών συνδικάτων. Κλείνοντας σημείωσε το σημαντικό ρόλο του ΕΣΕ στη συγκεκριμένη επιχείρηση λόγω της αναδιάρθρωσης της επιχείρησης που συνδυάζεται με απολύσεις. 3. Συμπεράσματα Κλείνοντας τη συνάντηση ο κ. Κατσαμπάνης προχώρησε στη διατύπωση συγκεντρωτικών διαπιστώσεων και προβληματισμών. Συγκεκριμένα διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα: Κρίνεται πολύ σημαντικό μέσα από τη διεύρυνση να εξελιχθούν τα ΕΣΕ σε νέες και υπό ένταξη χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ρόλος της Ελλάδας ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Βουλγαρία είναι σημαντικός διότι καλείται να μεταφέρει εμπειρία και θα επισφραγίσει τη συμμετοχή Βούλγαρων εργαζομένων. Τα ΕΣΕ και γενικότερα οι θεσμοί εργατικής συμμετοχής σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σημαντικό εργαλείο τόσο στη διαδικασία ολοκλήρωσης της Ε.Ε. όσο και στη διαδικασία διαμόρφωσης των εργασιακών σχέσεων σε ένα πολυεθνικό περιβάλλον. Ωστόσο πρέπει να αντιμετωπιστούν αντικειμενικές αδυναμίες και προβλήματα σε λειτουργικό επίπεδο (εμβάθυνση εννοιών πληροφόρησης και διαβούλευσης, προβλέψεις για δυνατότητα διαπραγμάτευσης και επίτευξη συμφωνιών). Αντιμετώπιση σε πρακτικό επίπεδο προβλημάτων όπως η προετοιμασία των ΕΣΕ για αντιμετώπιση συγχωνεύσεων και διαρθρωτικών αλλαγών. Αντιμετώπιση των διαφορετικών απόψεων και προβλημάτων επικοινωνίας μεταξύ εκπροσώπων εργαζομένων από διαφορετικές χώρες. Αντιμετώπιση του προβλήματος της χρονικής στιγμής της πληροφόρησης (έγκαιρη και συχνή πληροφόρηση). Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι δράσεις της ΟΒΕΣ με σκοπό οι συνδικαλιστικές δομές στην Ελλάδα να έχουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των ΕΣΕ και να αποφευχθεί ο έλεγχος του οργάνου από την εργοδοτική πλευρά. Τέλος επισημάνθηκε ότι θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν για την επόμενη συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί τους επόμενους μήνες στη Βουλγαρία με τη συμμετοχή και Βούλγαρων συναδέλφων. 6