Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο

Σχετικά έγγραφα
Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο

Κεφάλαιο 2 ΑΡΘΡΟΠΟ Α. 2.1 Εξέλιξη - Μεταµέρεια

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία

Ζωικοί Εχθροί Θεωρία

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

ΌΛΑ ΤΑ ΕΜΒΙΑ ΟΝΤΑ ΕΊΝΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΑΡΒΙΝΟΣ

ΦΥΛΟ ARTHROPODA. Δύο στα τρία γνωστά είδη ζώων είναι αρθρόποδα. Είδη του φύλου Arthropoda απαντώνται σε όλα σχεδόν τα ενδιαιτήματα της βιόσφαιρας

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Ιστορία της μετάφρασης

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 15: Ολοκληρώματα Με Ρητές Και Τριγωνομετρικές Συναρτήσεις Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2)

Στατιστική. 6 ο Μάθημα: Διαστήματα Εμπιστοσύνης και Έλεγχοι Υποθέσεων. Γεώργιος Μενεξές Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 7. Bauplan. Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων

Διοίκηση Εξωτερικής Εμπορικής Δραστηριότητας

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους.

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία

Εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής / Ζιζανιολογίας 2 ο Εξάμηνο (Εαρινό) Plantae. Το Βασίλειο των φυτών. Δρ.

Πληροφορική II. Ενότητα 5 : Δομές Δεδομένων και αφηρημένοι. τύποι δεδομένων. Δρ. Γκόγκος Χρήστος

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού Υπέρθερμου Ατμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων

Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων

Λειτουργικά Συστήματα

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 4: Πηγές Δεδομένων- Δευτερογενή Στοιχεία. Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση

Μηχανολογικό Σχέδιο Ι

Διοικητική Λογιστική

Εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής / Ζιζανιολογίας 2 ο Εξάμηνο (Εαρινό) Εισαγωγή. Δρ. Γεωργία Τοουλάκου

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 12: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι. Εργαστηριακή άσκηση: Αρθρόποδα

Στατιστική. 5 ο Μάθημα: Βασικές Έννοιες Εκτιμητικής. Γεώργιος Μενεξές Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Νοσηλευτική Σεμινάρια

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός

Λογιστική Κόστους Ενότητα 11: Λογισμός Κόστους (1)

Βάσεις Περιβαλλοντικών Δεδομένων

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη

Διοίκηση Ανθρώπινων Πόρων

Ιστορία της μετάφρασης

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 11:Εκτελεστική Λειτουργία

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Prim

Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων

Διαγλωσσική μεταφορά και διαμεσολάβηση

Αγροτικός Τουρισμός. Ενότητα 9 η : Εκπαιδευτικές τεχνικές στον τουρισμό. Όλγα Ιακωβίδου Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Προγραμματισμός Διαδικτύου

Λογιστική Κόστους Ενότητα 11: Λογισμός Κόστους

Εισαγωγή στους Η/Υ. Ενότητα 2β: Αντίστροφο Πρόβλημα. Δημήτρης Σαραβάνος, Καθηγητής Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ Ι ΘΕΩΡΙΑ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ. Κανονισμός Μαθήματος και Εργαστηρίου Καθηγήτρια Γεωργά Σταυρούλα Τμήμα Φυσικής

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΙIΙ Ενότητα 6

Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Νοσηλευτική Σεμινάρια

Φ 619 Προβλήματα Βιοηθικής

Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας

Βιοχημεία - Αρχές Βιοτεχνολογίας

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ - ΖΙΖΑΝΙΟΛΟΓΙΑ

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου. Θεωρία Υπολογισμού. Ενότητα 10 : Κατασκευή ΝΠΑ. Αλέξανδρος Τζάλλας

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Διοικητική των επιχειρήσεων

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Kruskal

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 10η Άσκηση Αλγόριθμος Dijkstra

Transcript:

Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο Ενότητα 1: Εισαγωγή Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1

ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου Τμήμα: Τεχνολόγων Γεωπόνων Τίτλος Μαθήματος: Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο Ενότητα 1: Συστηματική ταξινόμηση & χαρακτηριστικά των αρθροπόδων Όνομα Καθηγητή: Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Βαθμίδα Καθηγητή: Καθηγήτρια Άρτα, 2015 2

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 3

Χρηματοδότηση Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Ηπείρου» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. 4

Συστηματική ταξινόμηση & χαρακτηριστικά των αρθροπόδων 5

Σκοποί ενότητας Κατανόηση των βασικών εννοιών της γεωργικής εντομολογίας & ζωολογίας. Αποσαφήνιση της επιστημονικής κατάταξης των ζωικών εχθρών (κυρίως εντόμων, ακάρεων, νηματωδών) στο ζωικό βασίλειο και η σχέση τους με τους υπόλοιπους ζωικούς εχθρούς των φυτών. 6

Περιεχόμενα ενότητας Εισαγωγή. Συστηματική ταξινόμηση των αρθροπόδων. Χαρακτηριστικά των αρθροπόδων. 7

Εισαγωγή 8

Οι ζωικοί εχθροί Είναι οργανισμοί από διάφορες Κλάσεις του Ζωικού Βασιλείου τα αρθρόποδα (έντομα & ακάρεα) οι νηματώδεις τα τρωκτικά οι λείμακες τα πτηνά κ.ά.

Οι ζωικοί εχθροί Τρέφονται από διάφορα όργανα των καλλιεργουμένων φυτών και των προϊόντων τους Προξενούν άμεσες & έμμεσες ζημιές σε αυτά με συνέπεια τις σημαντικές απώλειες στη γεωργική παραγωγή

Απώλειες στη γεωργική παραγωγή που προκαλούνται από διάφορους μικροοργανισμούς & ιούς ζωικούς οργανισμούς ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ στα φυτά ΒΛΑΒΕΣ / ΖΗΜΙΕΣ στα φυτά

Συστηματική ταξινόμηση των αρθροπόδων 12

Συστηματική ταξινόμηση αρθροπόδων Οι ζωντανοί (έμβιοι) οργανισμοί κατατάσσονται σε ομάδες βάσει ορισμένων χαρακτηριστικών τους Ανώτερη ταξινομική ομάδα αποτελεί το Βασίλειο (υπάρχουν 5 Βασίλεια) Υφίσταται το Βασίλειο ζώων, φυτών, μυκήτων, βακτηρίων, πρωτίστων (πρωτόζωα & φύκη) 13

Κατάταξη έμβιων όντων σε 5 Βασίλεια ΜΟΝΗΡΗ ΠΡΩΤΙΣΤΑ ΜΥΚΗΤΕΣ Ξεχωριστό Βασίλειο από 1969 (Whittaker) Βακτήρια Κυανοβακτήρια Πρωτόζωα Φύκη Μικρο-μύκητες Εδώδιμα Μανιτάρια ΦΥΤΑ Βρύα Φτέρες Γυμνόσπερμα Αγγειόσπερμα ΖΩΑ Ασπόνδυλα (Αρθρόποδα, Νηματώδεις, Μαλάκια) Σπονδυλόζωα (Θηλαστικά, Πτηνά, Τρωκτικά, Ψάρια, Αμφίβια, Ερπετά) Απλοί μονοκύτταροι ΠΡΟκαρυωτικοί οργανισμοί Απλοί μονοκύτταροι ΕΥκαρυωτικοί οργανισμοί Πολυκύτταροι συνήθως οργανισμοί Πολυκύτταρες μορφές με εξειδικευμένα κύτταρα Πολυκύτταρες μορφές με εξειδικευμένα κύτταρα 14

Βασίλειο: η ανώτερη ιεραρχικά ταξινομική κατηγορία 15

Ζωολογική κατάταξη Ζωολογική ονοματολογία Ζωολογική κατάταξη: τακτοποίηση ζώων σε ομάδες βάσει ομοιοτήτων & διαφορών τους Ζωολογική ονοματολογία: σύστημα με διεθνώς θεσπισμένους κανόνες σύμφωνα με το οποίο δίνονται τα επιστημονικά ονόματα στις ήδη αναγνωρισμένες ταξινομικές κατηγορίες των ζώων 16

Συστηματική Ταξινόμηση Συστηματική: η επιστήμη που πραγματεύεται την ποικιλότητα των οργανισμών & τις μεταξύ τους σχέσεις Ταξινόμηση: η μελέτη της κατάταξης των οργανισμών βάσει μεθόδων & κανόνων Θεωρία & πρακτική, που χρησιμοποιούνται για την κατάταξη των έμβιων όντων 17

Ταξινομικές κατηγορίες ζώων Όλα τα είδη ζώων κατατάσσονται υποχρεωτικά σε 7 ταξινομικές κατηγορίες Βασίλειο Φύλο Κλάση Τάξη Οικογένεια Γένος Είδος 18

Ταξινομικές κατηγορίες ζώων Άνθρωπος & Μέλισσα Βασίλειο Animalia (ζώα) Animalia(ζώα) Φύλο Chordata (Χορδωτά) Arthropoda (Αρθρόποδα) Κλάση Mammalia (θηλαστικά) Insecta (Έντομα) Τάξη Primate (Πρωτεύοντα) Hymenoptera (Υμενόπτερα) Οικογένεια Hominidae Apidae Γένος Homo Apis Είδος sapiens melifera Κοινώς Άνθρωπος Μέλισσα 19

Ταξινομικές κατηγορίες ζώων Είδος: ομάδα φυσικών πληθυσμών, που αναπαράγονται ή μπορούν να αναπαραχθούν μεταξύ τους και η οποία είναι αναπαραγωγικά απομονωμένη από άλλες ομάδες πληθυσμών Το είδος αποτελεί τη μόνη ταξινομική κατηγορία που υπάρχει στη φύση και διακρίνεται με ακρίβεια Υπόλοιπες ταξινομικές κατηγορίες έχουν δημιουργηθεί από τον άνθρωπο στην προσπάθειά του να μελετήσει και κατανοήσει καλύτερα τα διάφορα είδη των οργανισμών 20

Ταξινομικές κατηγορίες ζώων Γένος: περιλαμβάνει συγγενικά μεταξύ τους Είδη Οικογένεια: περιλαμβάνει στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους Γένη Τάξη: περιλαμβάνει Οικογένειες συγγενείς μεταξύ τους Κλάση: ομοίως, περιλαμβάνει Τάξεις που παρουσιάζουν ομοιότητες σε μερικά βασικά χαρακτηριστικά Φύλο: αποτελεί την ανώτερη κατηγορία από τις κύριες υποδιαιρέσεις (ανώτερη είναι το Βασίλειο) και περιλαμβάνει τοσύνολοτωνζωικώνοργανισμώνπουχαρακτηρίζονταιαπό το ίδιο σχέδιο δομικής & λειτουργικής οργάνωσης 21

Αριστοτέλης (384 322 π.χ.) Θεμελιωτής βιολογικής κατάταξης με σύγχρονο πνεύμα προσέγγισης του φυσικού κόσμου Βασικά κριτήρια για την κατάταξη για τα τότε γνωστά ζώα σε κατηγορίες είχε τα έναιμαάναιμα, δίποδα τετράποδα, φτερωτά τριχωτά, τη μορφή, τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες, τις δραστηριότητες κ.ά. Κατέταξε κ.ά. Διέκρινε υποομάδες σε πολλές μεγάλες ομάδες ζώων που εξακολουθούν να ισχύουν με τα ονόματα που αυτός έδωσε, όπως Κολεόπτερα, Δίπτερα, Μαλάκια, κ.ά. Είχε την ιδέα της τοποθέτησης των ζώων σε σειρά σύμφωνα με το βαθμό της «τελειότητάς» τους (Scala Naturae) 22

Θεόφραστος (371 π.χ. περ. 287/5 π.χ.) Τα πρώτα συγγράμματα στον τομέα της Βοτανικής την εποχή της αρχαιότητας και μέχρι το Μεσαίωνα Περί Φυτών Ιστορία (9 βιβλία) Περί Φυτών Αίτια (6 βιβλία) 23

Carl von Linné ή Carolus Linnaeus (1707 1778) Σουηδός Βοτανολόγος, Ιατρός & Ζωολόγος Οι ιδέες του σχετικά με την ταξινόμηση επηρέασαν γενιές βιολόγων κατά τη διάρκεια και μετά τη ζωής του, ακόμη και εκείνων που αντιτίθενται στις φιλοσοφικές και θεολογικές ρίζες του έργου του Έθεσε τα θεμέλια για το σύγχρονο σύστημα της διωνυμικής ονοματολογίας Γνωστόςωςοπατέραςτηςσύγχρονηςταξινομίας Πιο σημαντικά έργα του είναι τα Systema Naturae και Species plantarum σύμφωνα με το οποίο ονομάστηκαν πολυάριθμα είδη ζώων και φυτών 24

Ταξινόμηση (κατά Linnaeus) Σύστημα ονομασίας κατάταξης και ταξινόμησης των ζώντων οργανισμών στηρίζεται στη διωνυμική ονομασία έχει αφετηρία ταξινόμησης το Βασίλειο Carl von Linné ή Carolus Linnaeus (1707-1778) έχει ευρεία χρήση ακόμα και σήμερα (με πολλές αλλαγές) 25

Διωνυμικό σύστημα ονοματολογίας Με το σύστημα αυτό κάθε οργανισμός έχει διπλό όνομα, ήτοι το επιστημονικό του όνομα αποτελείται από δύο λέξεις στα λατινικά Το πρώτο όνομα, που το αρχικό γράμμα γράφεται πάντα με κεφαλαίο, είναι το Γένος Το δεύτερο όνομα, που το αρχικό γράμμα γράφεται πάντα με μικρό, είναι το είδος 26

Διωνυμικό σύστημα ονοματολογίας Το όνομα του είδους ακολουθείται από το Επίθετο του Ερευνητή, που πρώτος περιέγραψε το είδος Μεγάλο πλεονέκτημα του διωνυμικού συστήματος των λατινικών ονομάτων είναι η παγκόσμια αποδοχή του Παράδειγμα: έντομο, που μπορεί να απαντά σε πολλές περιοχές του κόσμου, έχει παντού το ίδιο επιστημονικό όνομα 27

Επιστημονικό όνομα Παράδειγμα Εντόμου (Οικιακή μύγα) Γένος είδος Συγγραφέας Musca domestica Linnaeus Αρχικό γράμμα Κεφαλαίο Λοξή/Πλαγιαστή (italics) στην έντυπη (σε Η/Υ) γραφή Υπογράμμιση σε χειρόγραφο Αρχικό γράμμα μικρό Λοξή/Πλαγιαστή (italics) στην έντυπη (σε Η/Υ) γραφή Υπογράμμιση σε χειρόγραφο Το γένος & το είδος γράφονται πάντα με πλαγιαστή γραφή (italics) στον Η/Υ ή υπογραμμισμένα με το χέρι στο χαρτί 28

Πέντε βαθμίδες (Λινναίος) Βασίλειο Ταξινομικές βαθμίδες Ομοταξία (Κλάση) Τάξη Γένος Είδος ΖωικoύΒασιλείου Επέκταση σε 7 υποχρεωτικές βαθμίδες Βασίλειο Συνομοταξία (Φύλο) Ομοταξία (Κλάση) Τάξη Οικογένεια Γένος Είδος 29

Ταξινομικές βαθμίδες ΖωικoύΒασιλείου Σήμερα αναγνωρίζονται πάνω από 30 ταξινομικές βαθμίδες Χρησιμοποιούνται στις πολύ μεγάλες και πολύπλοκες ομάδες, όπως τα έντομα, που απαιτούνται για να εκφράσουν το διαφορετικό βαθμό εξελικτικού διαχωρισμού 30

Φύλο αρθροπόδων: 4 Υπόφυλα Φύλο Arthropoda (Αρθρόποδα) Υπόφυλο Trilobitomorpha (απολιθωμένοι Τριλοβίτες) Κλάση Merostoma (Μεριστόματα; Τα περισσότερα απολιθωμένα είδη) Κλάση Arachnida (Αραχνίδια; Αράχνες, σκορπιοί, ακάρεα, ψευδοσκορπιοί) Υπόφυλο Chelicerata (Χηληκερωτά) Υπόφυλο Crustacea (Καρκινοειδή, οστρακωτά; Γαρίδες, αστακοί, καβούρια) Υπόφυλο Uniramia (Μονοεξαρτηματικά ή Μονοκλαδωτά) Κλάση Insecta (Έντομα) Κλάση Chilopoda (Χηλόποδα; Σαρανταποδαρούσες) Κλάση Symphyla (Σύμφυλα) Κλάση Pauropoda (Παυρόποδα) 31

Υπόφυλα Αρθροπόδων 32

Ζωικοί Εχθροί: Κλάσεις Ζωικού Βασιλείου με είδη επιζήμια για τα φυτά Έντομα Αραχνίδια (ακάρεα) Νηματώδεις Γαστρόποδα Τρωκτικά Πτηνά 33

Ζωικοί εχθροί των φυτών Οι Κλάσεις των ζωικών εχθρών των φυτών 34

Χαρακτηριστικά των αρθροπόδων 35

Αρθρόποδα Αποτελούν το μεγαλύτερο φύλο του ζωικού βασιλείου Απαντώνται σε ποικίλα περιβάλλοντα, όπως στη θάλασσα, στα γλυκά νερά, στην ξηρά (έδαφος, φυτά, ζώα, κ.λπ.) Μπορεί να είναι φυτοφάγα, σαρκοφάγα, σαπροφάγα ή να συμβιώνουν με άλλους (μικρο)οργανισμούς 36

Αρθρόποδα Πρόκειται για ζώα με αμφίπλευρη συμμετρία Σώμα τους καλύπτεται από χιτινώδες περίβλημα (εξωσκελετός) Σώμα τους αποτελείται από αρθρωτά τμήματα Φέρουν διάφορα σωματικά εξαρτήματα (σε ζεύγη), τα οποία είναι επίσης αρθρωτά (πόδια, κεραίες, πτέρυγες, στοματικά μόρια, κ.λπ.) Ανοιχτό κυκλοφορικό σύστημα και ο αιμολέμφος γεμίζει όλες τις κοιλότητες του σώματος 37

Αρθρόποδα Ορισμένα μορφολογικά χαρακτηριστικά των αρθροπόδων 38

Αρθρόποδα Οι σημαντικότερες Κλάσεις των αρθροπόδων, που περιλαμβάνουν είδη με οικονομική σημασία για τη γεωργία είναι τα έντομα & τα αραχνίδια (ακάρεα), που ανήκουν στα Υπόφυλα των Μονοκλαδωτών και Χηληκετωτών, αντίστοιχα Χηληκερωτά: στερούνται κεραίες και γνάθους Κλάση Αραχνιδίων; πιο γνωστές Υποκλάσεις της είναι οι σκορπιοί (Scorpiones), ψευδοσκορπιοί (Pseudoscorpiones), αράχνες (Araneae) και ακάρεα (Acari) 39

Αρθρόποδα Ορισμένα μορφολογικά χαρακτηριστικά της Κλάσης των Αραχνιδίων 40

Αρθρόποδα: Αράχνες & Ακάρεα Αράχνες & Ακάρεα διακρίνονται από τις υπόλοιπες Υποτάξεις των αραχνοειδών, γιατί δεν έχουν εμφανείς κοιλιακούς σωματικούς δακτυλίους (τα υπόλοιπα έχουν εμφανείς σωματικούς δακτυλίους) Ακάρεα έχουν 4 ζεύγη ποδιών; Εξαίρεση με 2 ζεύγη ποδιών τα είδη της Υπεροικογένειας Eryiophyoidea; Σώμα χωρίζεται σε 2 τμήματα: το γναθόσωμα (φέρει τα στοματικά μόρια) και το ιδιόσωμα (βρίσκονται οι οφθαλμοί και τα πόδια) Σώμα αραχνών σε 2 μέρη: τον κεφαλοθώρακα (φέρει στοματικά μόρια και 4 ζεύγη ποδιών) και την κοιλία (συνδέεται με τον κεφαλοθώρακα μέσω στενού ποδίσκου) 41

Θέση Εντόμων στο Ζωικό Βασίλειο Βασίλειο: Animalia (Ζώα) Φύλο: Arthropoda (Αρθρόποδα) Κλάση: Insecta (Έντομα) 42

Αρθρόποδα: Έντομα ΗμεγαλύτερηΚλάση του Ζωικού Βασιλείου, που περιλαμβάνει περίπου 1.000.000 είδη Περιλαμβάνει περισσότερα από τα 3/4 των ζωικών ειδών, που έχουν μέχρι σήμερα καταγραφεί Θεωρείται ότι υπάρχουν ακόμα 10.000.000 είδη, που δεν είναι γνωστά 43

Αρθρόποδα: Έντομα Ποσοστό των ειδών των εντόμων ανά Τάξη Το 85% του ζωικού βασιλείου είναι έντομα, από τα οποία το 53% είναι φυτοφάγα 44

Αρθρόποδα: Έντομα Σώμα καλύπτεται από χιτινώδες περίβλημα (εξωσκελετός) και αποτελείται από αρθρωτά τμήματα, καθώς και αρθρωτά σωματικά εξαρτήματα Διακρίνονται από τα υπόλοιπα αρθρωτά, γιατί στο στάδιο του ενήλικου έχουν σώμα που χωρίζεται σε 3 μέρη: κεφαλή, θώρακας, κοιλία Η Κλάση Εντόμων χωρίζεται σε 29 Τάξεις 45

Αρθρόποδα: Έντομα Κεφαλή: 1 ζεύγος κεραιών, στοματικά μόρια (διάφοροι τύποι), 1 ζεύγος οφθαλμών (εξαρτάται ανάλογα με το είδος), ορισμένο αριθμό απλών οφθαλμών (υπάρχουν και είδη που δεν φέρουν οφθαλμούς) Θώρακας: 3 αρθρωτά άρθρα & 3 ζεύγη ποδιών (ένα σε κάθε θωρακικό δακτύλιο), 2 ή 1 ή 0 ζεύγη πτερύγων (αν υπάρχουν 2 ζεύγη πτερύγων, αυτές βρίσκονται στο 2 ο & 3 ο θωρακικό δακτύλιο) Κοιλία: εντοπίζεται ο γενετικός οπλισμός των εντόμων 46

Χαρακτηριστικά εντόμων Θώρακας Κεφαλή Κοιλιά Το σώμα των εντόμων αποτελείται από 3 τμήματα 47

Αρθρόποδα Έντομα Ορισμένα μορφολογικά χαρακτηριστικά των εντόμων 48

Υπόφυλο: Οστρακωτά Κυρίωςυδρόβιοι οργανισμοί (θάλασσα & γλυκάύδατα) με μεγάλη ποικιλομορφία χαρακτηριστικών Ανήκουν αστακοί, γαρίδες, καβούρια, καραβίδες, κ.ά. Τροφή για τον άνθρωπο; Ορισμένα είδη ως παράσιτα άλλων οργανισμών Διαφορά με υπόλοιπα αρθρόποδα: 2 ζεύγη κεραιών Χωρισμός σώματος: Κεφαλή, θώρακα, κοιλία; Συχνά κεφαλή & θώρακας καλύπτονται εξωτερικά από κοινό εξωσεκελετό, ώστε εξωτερικάναφαίνονταιωςκεφαλοθώρακας 49

Υπόφυλο: Οστρακωτά Ορισμένα είδη του Υποφύλου των Οστρακωτών 50

Κλάση Χηλόποδων Σαρανταποδαρούσες Είδη χερσαία, νυχτόβια, περισσότερα θηρευτικά (αρπακτικά) Τρέφονται με μικρά έντομα & γαιοσκώληκες (ωφέλιμα για τον άνθρωπο) Χωρισμός σώματος σε κεφαλή & κορμό, το οποίο είναι λεπτό, επίμηκες και νωτοκοιλιακά πεπλατυσμένο Σε κάθε σωματικό δακτύλιο φέρουν 1 ζεύγος ποδιών, εκτός από τους 2 τελευταίους 51

Κλάση: Διπλόποδα Ίουλοι, Χιλιοποδαρούσες Είδη που ζουν σε προφυλαγμένες θέσεις «καταφύγια»(κάτω από πέτρες, φλοιούς δένδρων κ.λπ.) Σώμα κυλινδρικό με εμφανή αρθρωτά μέρη Χαρακτηριστικό γνώρισμα: τα διπλά σωματικά άρθρα, που προήλθαν από τη συνένωση δύο απλών σωματικών άρθρων Κάθε διπλό άρθρο φέρει 2 ζεύγη ποδιών, εκτός από τα 3 πρώτα που φέρουν 1 ζεύγος ποδιών Φέρουν ζεύγος κεραιών και υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να γίνουν επιζήμια για τη γεωργία 52

Κλάση: Διπλόποδα Ίουλοι, Χιλιοποδαρούσες 53

Βιβλιογραφία Ζωάκη, Δ. & Παπαχρήστος, Δ. (2004). Σημειώσεις για τα εργαστήρια των ζωικών εχθρών, Μέρος πρώτο. ΤΕΙ Ηπείρου, 130 σελ. 54

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Ίδρυμα Ηπείρου. Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα. Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο. Συστηματική ταξινόμηση & χαρακτηριστικά των αρθροπόδων. Έκδοση: 1.0. Άρτα, 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: <http://eclass.teiep.gr/courses/texg103/> 55

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού Μη Εμπορική Χρήση Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές [1] ή μεταγενέστερη. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, Διαγράμματα κλ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by nc nd/4.0/deed.el 56

Τέλος Ενότητας Επεξεργασία: ρ Αντωνόπουλος ημήτριος Γεωπόνος-Φυτικής Παραγωγής ΓΠΑ Γεωπόνος-Γεωπονικής Βιοτεχνολογίας ΓΠΑ ΕΠΠΑΙΚ ΑΣΠΑΙΤΕ Μ Ε (MPhil) Φυτοπροστασίας ΓΠΑ Μ Ε (MSc) Ασφάλειας Τροφίμων WUR (PhD) Φυτοπαθολογίας ΓΠΑ Μετα- (Post-Doc) Φυτοπαθολογίας NCSU USA Μετα- (Post-Doc) Φυτοπαθολογίας ΓΠΑ-ΙΚΥ Άρτα, 2015 57