ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗZ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ

Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗZ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ / ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέμα: «Ζ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ ΜΔΧ ΣΧΝ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΚΑΗ ΣΧΝ ΓΡΑΔΧΝ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΚΟΗΝΟΣΖΣΑ» Δπιβλέπυν: ΣΑΝΣΗΛΑ ΠΔΣΡΟ ποςδαζηήρ: ΚΑΦΔΣΕΖ ΓΔΧΡΓΗΟ ΑΘΖΝΑ - 2006

ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ πνιηηηθή πγείαο απνηειεί απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ. Ζ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο δηέπεηαη απφ ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε Κνηλφηεηα αλαιακβάλεη πξσηνβνπιία φηαλ ε δξάζε, ιφγσ ηεο θιίκαθαο ή ησλ ζπλεπεηψλ ηεο, κπνξεί λα αλαπηπρζεί θαιχηεξα ζε θνηλνηηθφ επίπεδν. Οη θνηλνηηθέο ελέξγεηεο ζπκπιεξψλνπλ ηηο εζληθέο πνιηηηθέο ησλ θξαηψλ κειψλ, θαη ηαπηφρξνλα ηνπο πξνζδίδνπλ επξσπατθή πξνζηηζέκελε αμία: ζέκαηα φπσο νη δηαζπλνξηαθέο απεηιέο γηα ηελ πγεία, π.ρ. ε γξίπε ή ε ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ αζζελψλ θαη ηνπ ηαηξηθνχ πξνζσπηθνχ αληηκεησπίδνληαη θαη ζε επξσπατθφ επίπεδν. Δπηζεκαίλεηαη σζηφζν, φηη ε πλζήθε γηα ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα (ΔΚ) απνθιείεη ξεηά νπνηαδήπνηε αλάκημε ηεο Κνηλφηεηαο ζε ζέκαηα νξγάλσζεο, ρξεκαηνδφηεζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο ησλ θξαηψλ κειψλ. ην άξζξν 152 παξ.1 ηεο ΔΚ δηαηππψλεηαη κηα εηδηθή απαίηεζε, σο θαηεπζπληήξηα αξρή, φηη «θαηά ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ εθαξκνγή φισλ ησλ πνιηηηθψλ θαη δξάζεσλ ηεο Κνηλφηεηαο εμαζθαιίδεηαη πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζία ηεο πγείαο». Αληηθείκελν ηεο εξγαζίαο απνηειεί ε βάζεη ηεο πξναλαθεξζείζαο δηάηαμεο νξηδφληηα εθαξκνγή ηεο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο κέζα απφ ηηο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο θαη δξάζεηο. Δηδηθφηεξα, ζηφρνο ηεο εξγαζίαο είλαη λα αλαδεηρζεί ν βαζκφο θαη ν ηξφπνο πινπνίεζεο ηεο ελ ιφγσ δηάηαμεο κέζα απφ ηελ εμέιημε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ αλαθνξηθά κε ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο, απφ ηελ ίδξπζε ηεο Κνηλφηεηαο κέρξη ζήκεξα. Όζνλ αθνξά ηε δηάξζξσζε ηεο εξγαζίαο, ζεσξήζεθε ζθφπηκν ε εξγαζία λα δνκεζεί δχν κέξε ζηα νπνία ζα πεξηγξάθνληαη νη δξάζεηο θαη νη πνιηηηθέο, αληίζηνηρα, ηεο Κνηλφηεηαο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πγεία. Έηζη, ζην Πξψην Μέξνο ηεο εξγαζίαο, παξνπζηάδεηαη αθελφο ε λνκηθή βάζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο Κνηλφηεηαο ζε ζέκαηα πγείαο (θπξίσο ηα άξζξα 3 παξ. ν θαη 152 ΔΚ), θαη αθεηέξνπ ηα πξνγξάκκαηα δξάζεο ζρεηηθά κε ηε δεκφζηα πγεία πνπ αλαπηχρζεθαλ θπξίσο απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 θαη κεηά (δειαδή ηα νθηψ πξνγξάκκαηα δξάζεο βάζεη ηνπ πιαηζίνπ ελεξγεηψλ ηνπ 1993 θαη ην πξφγξακκα δξάζεο 2003 2008). ην Γεχηεξν Μέξνο ηεο εξγαζίαο, επηζεκαίλνληαη νη δηαηάμεηο Δπξσπατθψλ πλζεθψλ (ΔΚΑΥ, ΔΟΚ/ΔΚ, ΔΚΑΔ) ζρεηηθά κε ηηο πηπρέο ησλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ πνπ αλαθέξνληαη ζηελ πγεία θαη παξνπζηάδνληαη νη πξάμεηο ηνπ παξάγσγνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ ζε νξηζκέλνπο ηνκείο πνιηηηθήο, κε άκεζν ή έκκεζν αληίθηππν ζηελ πγεία, φπσο γηα παξάδεηγκα ε εληαία αγνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, ε ειεπζεξία θπθινθνξίαο ησλ πξνζψπσλ (δειαδή 1

αζζελψλ θαη επαγγεικαηηψλ ηεο πγείαο), ε θνηλή αγξνηηθή πνιηηηθή, ε πνιηηηθή ησλ κεηαθνξψλ, ε πνιηηηθή γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηνπο θαηαλαισηέο. Δπίζεο, ζην Μέξνο απηφ θαηαγξάθνληαη νη Δπξσπατθνί Οξγαληζκνί πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην ρψξν ηεο πγείαο. Σν θχξην ζπκπέξαζκα ηεο εξγαζίαο είλαη φηη πξάγκαηη έρεη επηηεπρζεί έλα πςειφ επίπεδν πξνζηαζίαο ηεο πγείαο δεδνκέλνπ φηη έρεη ήδε ζεζπηζηεί έλαο ζεκαληηθφο φγθνο θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία θαη ηελ πξναγσγή ηεο πγείαο. Μία ζαθήο έλδεημε ηεο ζεκαζίαο πνπ απνδίδεηαη ζηελ πγεία ζήκεξα απφ ηα θνηλνηηθά φξγαλα, απνηειεί ην γεγνλφο φηη πξνσζείηαη απφ ηε Φηλιαλδηθή Πξνεδξία ηεο Δ.Δ. ε έγθξηζε ηνπ δεχηεξνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο γηα ηελ δεκφζηα πγεία γηα ηελ ρξνληθή πεξίνδν 2007 2013 ηνπ νπνίνπ ε εθαξκνγή πξνβιέπεηαη λα μεθηλήζεη έλα έηνο λσξίηεξα πξηλ απφ ηελ νινθιήξσζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ πξψηνπ πξνγξάκκαηνο δει. ην 2008. Ζ έξεπλα επηθεληξψζεθε ζηε κειέηε ηνπ θνηλνηηθνχ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ δηαηάμεσλ ηνπ πξσηνγελνχο θνηλνηηθνχ δηθαίνπ (πλζήθεο), ησλ πξάμεσλ ηνπ παξάγσγνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ (θαλνληζκνί, νδεγίεο, απνθάζεηο), θαη νξηζκέλσλ θξίζηκσλ απνθάζεσλ ηνπ ΓΔΚ θαη ηνπ ΠΔΚ. Δπίζεο, κειεηήζεθαλ επίζεκα θείκελα ησλ θνηλνηηθψλ νξγάλσλ (ςεθίζκαηα, εθζέζεηο, αλαθνηλψζεηο, κνλνγξαθίεο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο), θείκελα πνπ ζπληάρζεθαλ θαη εμνπζηνδφηεζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο (εθζέζεηο αμηνινγήζεσλ απφ RAND Δurope, Deloitte) θαζψο θαη ε ππάξρνπζα γχξσ απφ ην ζέκα βηβιηνγξαθία θαη αξζξνγξαθία επηζηεκνληθψλ πεξηνδηθψλ. Γεδνκέλνπ ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο πνιπεπίπεδεο δηαθπβέξλεζεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε παξνχζα εξγαζία εθηηκάηαη φηη ζα έρεη κία ηδηαίηεξε ρξεζηκφηεηα γηα ηελ ειιεληθή δεκφζηα δηνίθεζε κέζσ ηεο απνζαθήληζεο θαη αλάιπζεο ηνπ πνιχπινθνπ, δηαηνκεαθνχ θαη πνιππαξαγνληηθνχ απηνχ ζέκαηνο ζε θνηλνηηθφ επίπεδν. ΛΔΞΔΗ - ΚΛΔΗΓΗΑ Τγεία, πνιηηηθή πγείαο, θνηλνηηθέο πνιηηηθέο, πξνζηαζία πγείαο, δεκφζηα πγεία, πγεία ηνπ αλζξψπνπ, Δπξσπατθή Κνηλφηεηα, Δπξσπατθέο πλζήθεο, Παξάγσγν θνηλνηηθφ δίθαην, Ννκνινγία ΓΔΚ, Ννκνινγία ΠΔΚ, Δπξσπατθνί Οξγαληζκνί, Κνηλνηηθά πξνγξάκκαηα πγείαο, Δληαία εζσηεξηθή αγνξά, Κνηλσληθή πνιηηηθή, Πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή, Πνιηηηθή γηα ηνπο θαηαλαισηέο. 2

ABSTRACT Health policy constitutes an exclusive competence of the Member States. The policy of European Community in sector of health is defined by the principle of subsidiarity, according to which the Community takes the initiative to act only when the action can be more effectively developed in a community level because of its scale or its consequences. Community actions complement the Member States national health policies, but at the same time bring European added value: issues such as cross-border health threats, for example influenza or free movement of patients and medical personnel need a response at European level too. However, it is pointed out that European Community (EC) Treaty explicitly excludes any involvement of the EC in issues of organization, funding and function of health systems of the Member States. The Article 152 par.1 of the EC Treaty formulate a special requirement as a guideline: a high level of human health protection shall be ensured in the definition of all Community policies and activities. The object of this study constitutes the horizontal implementation of health protection through the Community policies and activities. More specifically, this study aims at showing the scale and the way of implementation of the fore mentioned statement through the evolution of institutional law relatively with health protection since the foundation of the Community until today. Concerning the structure of the study, it was considered appropriate to be divided into two parts. The first part analyses the legal basis of the EC competence in health and the Community public health action programmes which were mainly developed since the middle of the decade of 1990 (for example the eight action programmes according to the framework of action in 1993, and the action programme 2003-2008). The second part of the study is referred to the health related statements of the European Treaties (European Coal and Steel Treaty, European Economic Community Treaty, Euratom Treaty) and to the acts of derivative community law in certain sections of European policy with direct or indirect health impact such as the single market of goods and services, the free movement of persons (patients and health professionals), the common agricultural policy, the policy of transports, the consumer policy and the environmental policy. Furthermore, this part provides some information about the European agencies in the field of health. 3

The main conclusion of this study is that indeed, a high level of health protection has been achieved given that an important volume of Community legislation has already been institutionalized aiming at protecting and improving health. A clear indication of the importance that the Community institutions have attributed to health, constitutes the fact that the Finnish Presidency of the E.U. seeks the approval of the second action programme for public health for the period 2007 2013 whose implementation is due to start a year earlier than the completion of the implementation of the first programme, in 2008. The research focused on the study of Community institutional framework on the protection of health, included the provisions of primary Community law (Treaties), acts of derivative Community law (regulations, directives, decisions), and certain critical case laws of the Court of Justice of the European Communities and of the Court of First Instance of the European Communities. Furthermore, official documents of Community institutions (resolutions, reports, announcements, monographs of European Committee), documents that were drawn up at authorization of European Committee (reports of evaluations by RAND Europe, Deloitte) as well as the existing relative bibliography and articles of scientific magazines were studied. Given the EU system of multilevel governance, the present study is considered that it will be particularly useful for the Greek public administration via the clarification and analysis of this complicated, intersectoral and multifactor subject in Community level. KEYS - WORDS Health, health policy, Community policies, protection of health, public health, human health, European Community, European Treaties, Derivative Community law, Case law of Court of Justice of the European Communities, Case law of the Court of First Instance of the European Communities, European Agencies, Community programmes of health, Single internal market, Social policy, Environmental policy, Consumer policy. 4

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΔΗΑΓΧΓΖ....8 ει. ΜΔΡΟ ΠΡΧΣΟ: Ζ ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ ΓΡΑΖ ΣΟΝ ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΤΓΔΗΑ... 10 Κεθάιαην Πξψην: Ζ βάζε γηα θνηλνηηθή δξάζε. 10 1.1 Δπηθνπξηθφηεηα. 10 1.2 Ννκηθά ζεκέιηα. 11 1.2.1 Άξζξα 3 παξ. μ θαη 129 ΔΚ.. 11 1.2.2 Άξζξν 152 ΔΚ..12 1.2.3 Άιιεο δηαηάμεηο ηεο ΔΚ πνπ αθνξνχλ ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο... 14 Κεθάιαην Γεχηεξν: Ζ ζηξαηεγηθή ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο απφ ην Μάαζηξηρη κέρξη ην Άκζηεξληακ....14 2.1 Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο... 14 2.2 Πξνγξάκκαηα δξάζεο θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο.16 2.3 Κξηηηθή ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο.....18 Κεθάιαην Σξίην: Ζ λέα ζηξαηεγηθή ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο απφ ην Άκζηεξληακ κέρξη ζήκεξα...20 3.1 Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο... 20 3.2 Σν πξψην νινθιεξσκέλν πξφγξακκα θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο (2003 2008)...22 3.2.1 Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο...22 3.2.2 ηφρνη θαη δξάζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο...23 3.2.3 Δθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο 25 3.3 Σν δεχηεξν νινθιεξσκέλν πξφγξακκα θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο (2007 2013)... 27 ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ: Ζ ΔΝΧΜΑΣΧΖ ΣΧΝ ΑΠΑΗΣΖΔΧΝ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ ΣΗ ΚΟΗΝΟΣΗΚΔ ΠΟΛΗΣΗΚΔ..30 Δηζαγσγή.....30 5

Κεθάιαην Πξψην: Οη απαηηήζεηο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο κέζα απφ ηελ εμέιημε ησλ θνηλνηηθψλ ζπλζεθψλ θαη ηηο απνθάζεηο ηνπ ΓΔΚ θαη ηνπ ΠΔΚ...30 1.1 πλζήθε ΔΟΚ...30 1.2 πλζήθεο ΔΚΑΥ θαη ΔΚΑΔ.. 31 1.3 Ζ Δληαία Δπξσπατθή Πξάμε..31 1.4 Ζ πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη...32 1.5 Ζ πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ.33 1.6 Ζ πλζήθε ηεο Νίθαηαο. 34 1.7 Ζ λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ θαη ηνπ ΠΔΚ.....34 Κεθάιαην Γεχηεξν: Σα θείκελα ησλ θνηλνηηθψλ νξγάλσλ ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο...35 2.1 Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο...35 2.2 Μέρξη ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ.....36 2.3 Μέρξη ζήκεξα...41 Κεθάιαην Σξίην: H εθαξκνγή ηεο έκκεζεο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο κέζσ ηνπ παξάγσγνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ... 44 3.1 Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο...44 3.2 Δληαία Δζσηεξηθή Αγνξά..44 3.2.1 Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο 44 3.2.2 Ζ ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ πξνζψπσλ 45 3.2.3 Διεχζεξε θπθινθνξία πξντφλησλ..47 3.2.4 Διεχζεξε θπθινθνξία ππεξεζηψλ..49 3.3 Κνηλσληθή πνιηηηθή......49 3.3.1 Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο....49 3.3.2 Κνηλσληθή πξνζηαζία (Αλνηρηή Μέζνδνο πληνληζκνχ)..50 3.3.3 Τγεία θαη αζθάιεηα ζην ρψξν εξγαζίαο....51 3.4 Πνιηηηθή γηα ηελ πξνζηαζία ησλ θαηαλαισηψλ...53 3.5 Πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή..56 3.6 Άιιεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο...58 Κεθάιαην Σέηαξην: Δπξσπατθνί Οξγαληζκνί ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο...60 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ....64 ΑΝΑΦΟΡΔ....67 6

Α. ΠΖΓΔ... 67 A1. Πξσηνγελέο θνηλνηηθφ δίθαην... 67 Α2. Πξάμεηο θνηλνηηθψλ νξγάλσλ...67 Α3. Κείκελα θνηλνηηθψλ νξγάλσλ θαη θείκελα θαη εμνπζηνδφηεζε θνηλνηηθψλ νξγάλσλ... 69 Α4. Ννκνινγία ΓΔΚ θαη ΠΔΚ 69 Α5. Ζιεθηξνληθέο δηεπζχλζεηο....70 Β. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΗΑ.....70 Γ. ΔΝΓΔΗΚΣΗΚΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ...71 Γ. ΔΝΓΔΗΚΣΗΚΖ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΗΑ....71 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ: Απφθαζε αξηζ. 1786/2002/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 23 εο επηεκβξίνπ 2002 γηα ηε ζέζπηζε πξνγξάκκαηνο θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο (2003-2008). ΔΔ αξηζ. L 271, 9.10.2002, ζει. 1-11..74 7

ΔΗΑΓΧΓΖ Σν πφζν δνπλ νη άλζξσπνη, πφζν πγηείο είλαη θαη απφ πνηεο αζζέλεηεο πξνζβάιινληαη θαζνξίδνληαη απφ έλα ζχλνιν παξαγφλησλ. Πέξα απφ ηε γελεηηθή θαηαβνιή θάζε αηφκνπ, νη θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο ηνπο ζπλζήθεο, ε πξνζσπηθή ηνπο ζπκπεξηθνξά - θάπληζκα, θαηαλάισζε αιθνφι, δίαηηα - θαη νη ζπλζήθεο εξγαζίαο θαη δηαβίσζήο ηνπο δηαδξακαηίδνπλ ζην ζχλνιφ ηνπο ζεκαληηθφ ξφιν. Δίλαη επνκέλσο, πξνθαλήο ν πνιππαξαγνληηθφο θαη δηαηνκεαθφο ραξαθηήξαο ηεο πγείαο. Ζ δεκφζηα πγεία αλαθέξεηαη ζηα ζέκαηα απηά. Σν κέιεκά ηεο είλαη ε θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ ζην ζχλνιφ ηνπ ηελ νπνία ζηφρν έρεη λα πξνζηαηεχεη θαη λα βειηηψλεη. Καζψο εκπιέθνληαη πνιινί παξάγνληεο, θαη νη άιιεο πνιηηηθέο πέξαλ ηνπ ηνκέα ηεο πγείαο έρνπλ λα δηαδξακαηίζνπλ θάπνην ξφιν φζνλ αθνξά ηελ ππνζηήξημε ησλ ζηφρσλ ηεο δεκφζηαο πγείαο. Δπνκέλσο ε δηαηήξεζε θαη ε βειηίσζε ηεο δεκφζηαο πγείαο απαηηεί κηα ζπλεθηηθή πξνζέγγηζε. Ζ νξγάλσζε θαη ε παξνρή ησλ πγεηνλνκηθψλ ππεξεζηψλ θαη ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο απνηεινχλ δπλάκεη ηεο ΔΚ ζαθή αξκνδηφηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ. Ο ξφινο ηεο Κνηλφηεηαο ζηε δεκφζηα πγεία είλαη λα ζπκπιεξψλεη ηηο πξνζπάζεηέο ηνπο, λα πξνζζέηεη αμία ζηηο ελέξγεηέο ηνπο θαη εηδηθφηεξα λα αζρνιείηαη κε δεηήκαηα πνπ ηα θξάηε κέιε δελ κπνξνχλ λα αληηκεησπίζνπλ κφλα ηνπο. Γηα παξάδεηγκα, νη κεηαδνηηθέο λφζνη δελ ζέβνληαη ηα εζληθά ζχλνξα. νχηε θαη ε ξχπαλζε ηνπ αέξα θαη ηνπ λεξνχ. Απηφο είλαη θαη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν ε πλζήθε παξαρψξεζε ζηελ Κνηλφηεηα κηα ζεκαληηθή αξκνδηφηεηα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ πγείαο κε ηελ επξχηεξε έλλνηα. Δηδηθφηεξα, ζην άξζξν 152 παξ.1 ΔΚ, δηαηππψλεηαη κηα εηδηθή απαίηεζε σο θαηεπζπληήξηα αξρή, φηη «θαηά ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ εθαξκνγή φισλ ησλ πνιηηηθψλ θαη δξάζεσλ ηεο Κνηλφηεηαο εμαζθαιίδεηαη πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζία ηεο πγείαο». Απηφ ζεκαίλεη φηη θαη νη άιινη βαζηθνί ηνκείο ηεο θνηλνηηθήο δξαζηεξηφηεηαο (εζσηεξηθή αγνξά, θνηλσληθέο ππνζέζεηο, έξεπλα θαη αλάπηπμε, γεσξγία, θαηαλάισζε, πεξηβάιινλ, θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο θ.ιπ.) πξέπεη λα πξνάγνπλ ελεξγεηηθά ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο. Σν γεγνλφο απηφ ζπκβαδίδεη κε εθείλν πνπ αλακέλεη ην επξσπατθφ θνηλφ. Οη άλζξσπνη, νξζψο, ζέινπλ λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηηο αζζέλεηεο θαη ηηο λφζνπο. Απαηηνχλ ηα ηξφθηκά ηνπο λα είλαη αζθαιή θαη πγηεηλά θαη ηα πξντφληα θαη νη ππεξεζίεο ζηελ αγνξά λα πιεξνχλ πςειά πξφηππα αζθάιεηαο. Θέινπλ λα αλαζξέςνπλ ηα παηδηά ηνπο ζε έλα πγηεηλφ πεξηβάιινλ θαη αλακέλνπλ ν ρψξνο εξγαζίαο ηνπο λα 8

είλαη αζθαιήο θαη πγηεηλφο. Όηαλ ηαμηδεχνπλ εληφο ηεο ΔΚ απαηηνχλ πξφζβαζε ζε αμηφπηζηεο θαη πςειήο πνηφηεηαο ζπκβνπιέο πγείαο θαη βνήζεηαο. ε φινπο απηνχο ηνπο ηνκείο ε Κνηλφηεηα κπνξεί λα δηαδξακαηίζεη δσηηθφ ξφιν. 9

ΜΔΡΟ ΠΡΧΣΟ: Ζ ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ ΓΡΑΖ ΣΟΝ ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΤΓΔΗΑ. Κεθάλαιο Ππώηο: Ζ βάζη για κοινοηική δπάζη. 1.1 Δπικοςπικόηηηα. Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα θαη ηα θξάηε κέιε λα δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, δηέπεηαη απφ ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο. Ζ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο απνηειεί γεληθή αξρή ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ θαη ζπλδέεηαη κε ηελ θαηαλνκή αξκνδηνηήησλ κεηαμχ ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο θαη ησλ θξαηψλ κειψλ 1. Ζ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο απνηππψζεθε ξεηά ζην άξζξν 130 Ρ («Πεξηβάιινλ») κε ηελ Δληαία Δπξσπατθή Πξάμε, ελψ ε ζεσξία είρε δηαγλψζεη ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο άκεζα ή έκκεζα- κέζσ ηεο πηνζέηεζεο νδεγηψλ, ηεο αλαθνξάο ζην άξζξν 235 (ήδε άξζξν 308) θαη ηεο ζρεηηθήο λνκνινγίαο ηνπ Γ.Δ.Κ. Σν άξζξν 3Β (κεηέπεηηα άξζξν 5) ηεο ΔΚ πξνέβιεςε ξεηά, κεηαμχ άιισλ, ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, ππφ ηελ έλλνηα φηη, ζε ζέκαηα πνπ δελ αλήθνπλ ζηελ απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα ησλ θνηλνηηθψλ νξγάλσλ θαη ζην βαζκφ πνπ ε επίηεπμε ησλ επηδησθφκελσλ ζθνπψλ δελ πξαγκαηνπνηείηαη θαηά ηξφπν ηθαλνπνηεηηθφ απφ ηα θξάηε κέιε, ηα θνηλνηηθά φξγαλα παξεκβαίλνπλ πξνθεηκέλνπ λα επηηχρνπλ θαιχηεξα ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο ζθνπνχο. Ζ επηθνπξηθφηεηα επνκέλσο πξνυπνζέηεη κηα αμηνινγηθή θξίζε: ηελ αλαδήηεζε ηεο κεγαιχηεξεο απνηειεζκαηηθφηεηαο κεηαμχ ηεο θνηλνηηθήο θαη ηεο εζληθήο δξάζεο. Ζ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο επηδηψθεη ηελ εμηζνξξφπεζε ηεο δεκνθξαηηθήο αξρήο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε εμνπζία πξέπεη λα βξίζθεηαη φζν ην δπλαηφ πιεζηέζηεξα ζηνπο πνιίηεο, κε ηελ αλάγθε απνηειεζκαηηθήο πξνάζπηζεο ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπο, δειαδή ηνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο. 2 1 Καηά ηε δηαπξαγκάηεπζε ησλ δηαηάμεσλ ηεο πλζήθεο γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (Μάαζηξηρη), ηδίσο ε γεξκαληθή θαη ε βξεηαληθή πιεπξά επέβαιαλ ηε ξεηή αλαθνξά ζηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο έλαληη ηεο θνηλνηηθήο δξάζεο, ππέξ ησλ θξαηψλ κειψλ ή ησλ πεξηθεξεηψλ ηνπο (ηνπηθφ επίπεδν). Οη κελ πξψηνη ζεσξνχζαλ φηη δηαζθαιίδεηαη θαιχηεξα ν νκνζπνλδηαθφο ραξαθηήξαο ηνπ γεξκαληθνχ θξάηνπο (ππέξ ησλ Länder), νη δε Βξεηαλνί έβιεπαλ ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο σο «αληίδνην» ζηνλ επξσπατθφ ζπγθεληξσηηζκφ. Ζ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο ηέζεθε επίζεο ζηε βάζε ηεο ζπδήηεζεο γηα ην «δεκνθξαηηθφ έιιεηκκα» θαη ηελ έιιεηςε δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο θαηά ηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ ζε θνηλνηηθφ επίπεδν, πξνβιεκαηηζκφο πνπ απνηππψζεθε θαη επίζεκα ζην Πξννίκην ηεο πλζήθεο. Σζαληίιαο Π., (2006) «Σν δηθαίσκα ζηελ πγεία», Δπηζεψξεζε Γηθαίνπ Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο, έηνο ΜΖ, ηεχρνο 6/570, ζει. 403. 2 Νηθνιαθνπνχινπ ηεθάλνπ Ζ., (2001) «Δπξσπατθή θνηλσληθή πνιηηηθή», ζην Γ. Γεκφπνπινο, Ν. Μπαιηάο, Η. Υαζζίδ (επηκ.), Ειζαγυγή ζηιρ Εςπυπαφκέρ Σποςδέρ, ηφκνο Β Οικονομική Ολοκλήπυζη και Πολιηικέρ, εθδ. Η. ηδέξεο, ζει. 646-647. 10

1.2 Νομικά θεμέλια. 1.2.1 Άπθπα 3 παπ. ξ και 129 ΔΚ. Μέρξη ηε ζχλαςε ηεο πλζήθεο γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, δελ ππήξρε ζπγθεθξηκέλε αξκνδηφηεηα ηεο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο. Ζ θνηλνηηθή δξάζε ζεκειησλφηαλ κε επηηπρία ζηε ζπλδπαζηηθή εξκελεία ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 2, ην νπνίν έζεηε σο ζηφρν ηεο Κνηλφηεηαο ηελ άλνδν ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ θαη ηνπ άξζξνπ 235 ηεο πλζήθεο ΔΟΚ (λπλ άξζξν 308), ην νπνίν παξείρε ηε λνκηκνπνηεηηθή βάζε θάζε θνηλνηηθήο δξάζεο, ζχκθσλα κε ηνλ θαλφλα ηεο επηθνπξηθφηεηαο 3. Χζηφζν, νη ηξεηο ηδξπηηθέο πλζήθεο πεξηείραλ νξηζκέλεο δηαηάμεηο πνπ είραλ άκεζε ζρέζε κε ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο θαη ηεο επεμίαο. Ζ πγεία θαη ε αζθάιεηα θαηά ηελ εξγαζία θαηείραλ ζεκαληηθή ζέζε ζηηο πλζήθεο ΔΟΚ (άξζξα 117, 118 θαη άξζξν 118Α ηεο Δληαίαο Δπξσπατθήο Πξάμεο) θαη ΔΚΑΥ, ελψ νη δηαηάμεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο ηφζν γηα ηνπο εξγαδφκελνπο φζν θαη γηα ηα κέιε ηνπ θνηλνχ πνπ πεξηέρνληαλ ζηε πλζήθε ΔΚΑΔ (άξζξα 30-39) απνηέιεζαλ ηνλ ζεκέιην ιίζν γηα θαλνληζηηθέο ελέξγεηεο ζηνλ ηνκέα απηφ ζε φια ηα θξάηε κέιε 4. Μφιηο κε ηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη, ε νπνία εηζήγαγε λέεο δηαηάμεηο γηα ηε δεκφζηα πγεία, δφζεθε ζηελ Κνηλφηεηα ε δπλαηφηεηα λα αλαπηχμεη κηα ζπλεθηηθή ζηξαηεγηθή γηα ηε δεκφζηα πγεία. Σν άξζξν 3 παξ. μ (παξ. ν κεηά ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ) πξνζέθεξε ζηελ Κνηλφηεηα έλα λέν ζηφρν: «λα ζπκβάιεη ζηελ επίηεπμε πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζίαο ηεο πγείαο», νπνίνο εθαξκφδεηαη ζε φιεο ηηο πνιηηηθέο ηεο Κνηλφηεηαο. Ζ δξάζε επνκέλσο ηεο Κνηλφηεηαο έρεη δηαθιαδηθφ ραξαθηήξα (ή νξηδφληηα εκβέιεηα) θαη πεξηνξίδεηαη ζε απιή ζπκβνιή ζηελ επίηεπμε πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζίαο ηεο πγείαο. 5 Σν άξζξν 129 ΔΚ (κεηέπεηηα άξζξν 152) θαζφξηδε ην πιαίζην ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ελ ιφγσ ζηφρνπ, θπξίσο δε, γηα ηελ πξναγσγή ηεο πγείαο θαη ηελ πξφιεςε ησλ αζζελεηψλ 6. Πξνέβιεπε επίζεο, ηε δηαηχπσζε ζπζηάζεσλ θαη ηελ έγθξηζε ελεξγεηψλ ελζάξξπλζεο ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ απνθιείνληαο ηε δπλαηφηεηα ιήςεο κέηξσλ ελαξκφληζεο ηεο λνκνζεζίαο ησλ θξαηψλ κειψλ. Δλδηαθέξνλ 3 Σζαληίιαο Π., (2006), ν.π., ζει. 402. 4 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 24 εο Ννεκβξίνπ 1993, COM(93) 559 ηειηθφ, ζει. 9 10. 5 Πξεβεδνχξνπ Δ. ζην θνπξήο Β., (2003), «Δξκελεία πλζεθψλ γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα»,. Μεγγιίδνπ, Κ. Μπνπγηνχθα, Δ. Μνπακειεηδή, Κ. Γψγνο, (επηκ.) Κέληξν Γηεζλνχο θαη Δπξσπατθνχ Γηθαίνπ, εθδ. Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή, ζει. 242. 6 European Commission, (1997a), «Public health in the European Community. Health Promotion Programme (1996-2000)», Employment and Social Affairs, European Communities, Luxembourg, ζει. 2. 11

παξνπζίαδε ε δηάηαμε φηη νη απαηηήζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο απνηεινχλ ζπληζηψζα ησλ άιισλ πνιηηηθψλ ηεο Κνηλφηεηαο. Ζ θξηηηθή πνπ αζθήζεθε ζην άξζξν 129 ΔΚ επηθεληξψζεθε ζηε γεληθφηεηα θαη ηελ αζάθεηα ησλ δηαηάμεψλ ηνπ. 7 Ανξηζηία ππήξρε σο πξνο ηελ θαηαλνκή ησλ αξκνδηνηήησλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ηεο Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ έζεηε ην άξζξν, ε δηαηχπσζε «πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζία ηεο πγείαο» δεκηνπξγνχζε εξσηήκαηα σο πξνο ην ηη ζεκαίλεη πςειφ επίπεδν, επίζεο, δελ πξνζδηνξίδνληαλ νη αζζέλεηεο πνπ ζπληζηνχλ κεγάιε πιεγή ηεο αλζξσπφηεηαο θ.ιπ. Τπνζηεξίρζεθε φηη ε αζάθεηα ηνπ άξζξνπ 129 ΔΚ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ην άξζξν απνηέιεζε έλα ζπκβηβαζκφ κεηαμχ εθείλσλ ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ επηζπκνχζαλ ηελ επέθηαζε ηεο αξκνδηφηεηαο ηεο Έλσζεο ζε δεηήκαηα πγείαο θαη εθείλσλ πνπ έβιεπαλ ην άξζξν 129 ΔΚ σο έλα πεξηνξηζκφ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αζθνχληαλ άηππα (ή «θξπθά») κέρξη εθείλε ηε ζηηγκή (π.ρ. πξνγξάκκαηα δξάζεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ AIDS θαη ηνπ θαξθίλνπ) 8. 1.2.2 Άπθπο 152 ΔΚ. Ζ θξίζε πνπ έιαβε ρψξα ιφγσ ηεο ζπνγγψδνπο εγθεθαινπάζεηαο ησλ βννεηδψλ (ΔΒ) θαηέδεημε ηελ αλάγθε λα πηνζεηεζεί κηα πεξηζζφηεξν νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ζηνπο ηνκείο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ πγεία. Ζ θξίζε απηή είρε σο απνηέιεζκα ηε ζπκπεξίιεςε ηνπ άξζξνπ 129 ΔΚ ζηα ππφ ηξνπνπνίεζε άξζξα ηεο Γηαθπβεξλεηηθήο Γηάζθεςεο ηνπ Άκζηεξληακ. Σν λέν άξζξν 152 ηεο πλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ ηξνπνπνίεζε νξηζκέλεο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 129, ελψ πξνζέζεζε θαη θάπνηεο λέεο επηθέξνληαο κία πεξηνξηζκέλε δηεχξπλζε ηεο λνκηθήο βάζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Κνηλφηεηαο ζρεηηθά κε ηε δεκφζηα πγεία. Δηδηθφηεξα, νη θχξηεο αιιαγέο ήηαλ νη εμήο: Οη δηαηάμεηο γηα ηνλ αληίθηππν άιισλ πνιηηηθψλ ζηελ πγεία κεηαθέξζεθαλ ζηελ αξρή ηνπ άξζξνπ θαη δηεπξχλζεθε ην πεδίν εθαξκνγήο ηνπο. ηηο δηαηάμεηο απηέο ηνλίδεηαη φηη «θαηά ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ εθαξκνγή φισλ ησλ πνιηηηθψλ θαη δξάζεσλ ηεο Κνηλφηεηαο εμαζθαιίδεηαη πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζία ηεο πγείαο». Με ηε λέα απηή δηαηχπσζε αθελφο εληζρχεηαη ε δηάζηαζε ηεο δηαηνκεαθφηεηαο θαη ηνπ ζπληνληζκνχ (mainstreaming) κεηαμχ φισλ ησλ 7 Σξίηε Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 27εο Ηαλνπαξίνπ 1998, COM(98) 34 ηειηθφ, ζει. 7 θαη Οηθνλφκνπ Υ., (2004) «Πνιηηηθέο Τγείαο ζηελ Διιάδα θαη ηηο Δπξσπατθέο Κνηλφηεηεο», εθδ. Γηφληθνο, Αζήλα, ζει. 119-121. 8 Ibid, ζει. 121 θαη McKee M., Mossialos E., Belcher P. (1996), «The influence of European Law on national health policy», Journal of European Social Policy, Addison Wesley Longman Limited, 6 (4), ζει. 267. 12

πνιηηηθψλ θαη δξάζεσλ ηεο Δ.Δ. θαη αθεηέξνπ ελδπλακψλεηαη ε δέζκεπζε ηεο Κνηλφηεηαο, αθνχ ζην εμήο δελ ζα «ζπκβάιεη» αιιά ζα εμαζθαιίδεη πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζία ηεο πγείαο 9. Πξαγκαηνπνηήζεθαλ νξηζκέλεο αιιαγέο ζην ηκήκα φπνπ αλαθέξνληαη νη ζηφρνη ησλ ελεξγεηψλ ηεο Κνηλφηεηαο, ην νπνίν πεξηιακβάλεη ελέξγεηεο πνπ «απνβιέπνπλ ζηε βειηίσζε ηεο δεκφζηαο πγείαο» θαζψο θαη ελέξγεηεο πνπ απνβιέπνπλ «ζηελ πξφιεςε ηεο αλζξψπηλεο αζζέλεηαο θαη ζηελ απνηξνπή ησλ πεγψλ θηλδχλνπ γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία». Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ, ε Δπηηξνπή πξνζθαιεί ηα θξάηε κέιε λα αλαπηχμνπλ εζληθέο πνιηηηθέο, αιιά θαη λα ζπλεξγαζηνχλ κε ηηο άιιεο ρψξεο κέιε ζε επξσπατθφ επίπεδν, αληαιιάζζνληαο απφςεηο θαη εκπεηξίεο βαζηζκέλεο ζηηο «βέιηηζηεο πξαθηηθέο» 10. Δπίζεο, ην άξζξν 152 ζπκπεξηέιαβε εηδηθέο δηαηάμεηο νη νπνίεο εμνπζηνδνηνχλ ηελ Κνηλφηεηα λα αλαπηχμεη δξάζεηο κε άκεζν αληίθηππν ζηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο, ρσξίο φκσο λα ζίγνληαη αξκνδηφηεηεο ησλ θξαηψλ κειψλ αλαθνξηθά κε ηελ νξγάλσζε θαη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο. Οη δξάζεηο απηέο πεξηιακβάλνπλ: κέηξα ζηνλ θηεληαηξηθφ θαη θπηνυγεηνλνκηθφ ηνκέα, κέηξα κε πςειέο πξνδηαγξαθέο φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηα θαη ηελ αζθάιεηα ησλ νξγάλσλ θαη νπζηψλ αλζξψπηλεο πξνέιεπζεο, ηνπ αίκαηνο θαη ησλ παξαγψγσλ ηνπ, κέηξα ελζάξξπλζεο ηεο πξνζηαζίαο θαη ηεο βειηίσζεο ηεο δεκφζηαο πγείαο 11. χκθσλα κε Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο 12, ε επέθηαζε ηεο λνκηθήο βάζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο κε ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ αληηθαηφπηξηδε ην θιίκα ζπλαίλεζεο πνπ επηθξαηνχζε φζνλ αθνξά ηε ζεκαζία ηεο θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ελ ιφγσ ηνκέα. Χζηφζν, αζθήζεθε έληνλε θξηηηθή φηη ην λέν άξζξν 152 ΔΚ δελ απνηέιεζε κηα ξηδηθή αλαζεψξεζε ηνπ πξψελ άξζξνπ 129 ΔΚ ε νπνία ζα αληηκεηψπηδε ηηο αλεπάξθεηέο ηνπ θαη ζα έζεηε ηηο βάζεηο γηα κηα νινθιεξσκέλε πνιηηηθήο πγείαο ηεο Κνηλφηεηαο 13. Απηφ νθείιεηαη ζην φηη ε αλαζεψξεζε ηνπ άξζξνπ 129 ΔΚ δελ ήηαλ απνηέιεζκα κηαο ζπλεηδεηήο ζπλαηλεηηθήο δηαδηθαζίαο αλαγλψξηζεο ηεο αλαγθαηφηεηαο αλάπηπμεο κηαο ζπληνληζκέλεο πνιηηηθήο 9 Οηθνλφκνπ Υ., (2004), ν.π., ζει.124. 10 Τθαληφπνπινο Γ.Ν., (2003), «Σα νηθνλνκηθά ηεο πγείαο. Θεσξία θαη Πνιηηηθή», εθδ. Σππσζχησ, Αζήλα, ζει. 111. 11 Lanaras A., (2004), «Community Public Health Policy», in «Health Systems in the World. From Evidence to Policy», Kyriopoulos J., (ed.), Papazisis, Athens, ζει. 780. 12 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 15εο Απξηιίνπ 1998, COM(1998) 230, ζει. 12. 13 Νηθνιαθνπνχινπ ηεθάλνπ Ζ., (2001), ν.π., ζει. 684. 13

πγείαο, αιιά ήηαλ ζπλέπεηα εμσηεξηθψλ επηδξάζεσλ, δειαδή ηεο θξίζεο ΔΒ. Έηζη ραξαθηεξίζηεθε σο ε ρακέλε επθαηξία 14. 1.2.3 Άλλερ διαηάξειρ ηηρ ΔΚ πος αθοπούν ηην πποζηαζία ηηρ ςγείαρ. Οη ζηφρνη αλαθνξηθά κε ηε δεκφζηα πγεία φπσο απηνί θαζνξίδνληαη ζηα άξζξα 3 (ν) θαη 152 ΔΚ επηδηψθνληαη ζε έλα επξχ θάζκα θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο, ηνπ πεξηβάιινληνο, ηεο πξνζηαζίαο ησλ θαηαλαισηψλ, ησλ θνηλσληθψλ ππνζέζεσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πγείαο θαη ηεο αζθάιεηαο ζηελ εξγαζία, ηεο γεσξγίαο, ηεο έξεπλαο, ηνπ εκπνξίνπ θαη ηεο αλάπηπμεο θ.ιπ. Έηζη, εθηφο απφ ηα άξζξα 3 (ν) θαη 152, ππάξρνπλ αξθεηά άιια άξζξα ηεο ΔΚ πνπ αθνξνχλ άκεζα ή έκκεζα ηελ πγεία θαη ηα νπνία είηε αλαθέξνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο, φπσο ηα άξζξα 174 176 (πγεία θαη πεξηβάιινλ) ή ηα άξζξα 136 145 (θνηλσληθέο δηαηάμεηο: αζθάιεηα θαη πγεία εξγαδνκέλσλ, θνηλσληθφο δηάινγνο, φξνη εξγαζίαο, ηζφηεηα θχισλ, θ.ιπ.) είηε ιεηηνπξγνχλ πεξηνξηζηηθά πξνο άιιεο δηαηάμεηο ηεο πλζήθεο γηα ιφγνπο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο, φπσο ηα άξζξα 39 (πεξηνξηζκφο θπθινθνξίαο εξγαδνκέλσλ) ή 46 (πεξηνξηζκφο δηθαηψκαηνο εγθαηάζηαζεο) 15. Κεθάλαιο Γεύηεπο: Ζ ζηπαηηγική ηηρ Δςπυπαφκήρ Κοινόηηηαρ ζηον ηομέα ηηρ ςγείαρ από ηο Μάαζηπιση μέσπι ηο Άμζηεπνηαμ. 2.1 Διζαγυγικέρ παπαηηπήζειρ. Ζ ππνγξαθή ηεο πλζήθεο γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ζηηο 7 Φεβξνπαξίνπ 1992 γέλλεζε απμεκέλεο πξνζδνθίεο ζρεηηθά κε ηε δπλαηφηεηα βειηίσζεο ηεο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο ζε κία Κνηλφηεηα φπνπ ε ζπλεξγαζία θαη ν ζπληνληζκφο πνιηηηθψλ θαη πξνγξακκάησλ ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπλ πξαγκαηηθφηεηα. Σνλ Μάην ηνπ 1993, νη Τπνπξγνί Τγείαο ηεο Δ.Δ. εμέδσζαλ έλα ζεκαληηθφ ςήθηζκα ζρεηηθά κε ηε κειινληηθή δξάζε ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο 16, ην νπνίν αλαθεξφηαλ ζε φια ηα θχξηα ζέκαηα ηνπ πιαηζίνπ δεκφζηαο πγείαο κέζα ζην νπνίν ζα δξαζηεξηνπνηνχληαλ κειινληηθά ε Κνηλφηεηα. Σν ςήθηζκα ηφληδε ηελ αλάγθε λα ππάξμεη ζηελή ζπλεξγαζία 14 Οηθνλφκνπ Υ., (2004), ν.π., ζει.122. Αλαιπηηθά, γηα ηα αξλεηηθά θαη ηα ζεηηθά ζεκεία ηνπ λένπ άξζξνπ, βιέπε ζει. 122 θαη 124. 15 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 24 εο Ννεκβξίνπ 1993, COM(93) 559 ηειηθφ, ζει. 10. Αλαθνίλσζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ηεο 16εο Μαΐνπ 2000, COM(2000) 285 ηειηθφ, ζει. 25. Οηθνλφκνπ Υ., (2004), ν.π., ζει.124 θαη 125. 16 ΔΔ αξηζ. C 174 ηεο 25.6.1993, ζ. 1 3. 14

θαη λα εμεηαζηεί ε βαξχηεηα πνπ πξέπεη λα δνζεί ζηηο ζρεηηθέο κε ηελ πγεία πηπρέο άιισλ πνιηηηθψλ. Καζφξηδε επίζεο κηα ζεηξά θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ ζρεηηθά κε ηνπο ζεκειηψδνπο ζηφρνπο δξάζεο, δειαδή ην λα πξνζηεζνχλ ρξφληα ζηε δσή θαη δσή ζηα ρξφληα, ε αλάγθε πνιπεηνχο πξνγξακκαηηζκνχ γηα λα εμαζθαιηζηεί ε ζπλνρή θαη ε ζπλέρεηα, ηα θξηηήξηα γηα ηελ επηινγή ηνκέσλ δξάζεο ζε ζρέζε κε ηε δπλαηφηεηα ιήςεο πξνιεπηηθψλ κέηξσλ θαη ηε ζπκπιεξσκαηηθφηεηα κε άιιεο πνιηηηθέο πνπ αθνξνχλ ηελ πγεία, νη κέζνδνη ζπλεξγαζίαο θαη αληαιιαγήο απφςεσλ θαη νη ζρέζεηο κε ηξίηεο ρψξεο θα δηεζλείο νξγαληζκνχο. Οη θαηεπζπληήξηεο απηέο γξακκέο ιήθζεθαλ ππφςε απφ ηελ Δπηηξνπή γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ πιαηζίνπ δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο παξνπζηάδνληαο ζρεηηθή αλαθνίλσζε, ακέζσο κεηά ηελ έλαξμε ηζρχνο ηεο πλζήθεο ηνπ Μάαζηξηρη ηελ 1.11.1993 17. Σν ελ ιφγσ πιαίζην πεξηέγξαθε ηε ζηξαηεγηθή θαη ηα κέηξα πνπ ζα εθαξκφδνληαλ απφ ηελ Δπηηξνπή ζε πινπνίεζε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ πξψελ άξζξνπ 129 ΔΚ. Δηδηθφηεξα, ε αλαθνίλσζε παξνπζίαδε ηηο πξνθιήζεηο γηα ηελ πγεία (π.ρ. γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ, απμαλφκελε θηλεηηθφηεηα ηνπ πιεζπζκνχ, αζζέλεηεο πνπ πξνθαινχληαη απφ πεξηβαιινληηθέο κεηαβνιέο θαη απφ ην πεξηβάιινλ ηνπ ρψξνπ εξγαζίαο, απμαλφκελεο πξνζδνθίεο φζνλ αθνξά ηελ πγεία, θνηλσληθννηθνλνκηθά πξνβιήκαηα, ηδηαίηεξα θνηλσληθφο απνθιεηζκφο), ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο απφ ηελ πιεπξά ηεο ζλεζηκφηεηαο θαη ηεο λνζεξφηεηαο ηνπ πιεζπζκνχ θαη ηηο ηάζεηο εληφο ησλ θξαηψλ κειψλ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη αλ θαη ην επίπεδν πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ ησλ θξαηψλ κειψλ ήηαλ πςειφ, ππήξρε ε ηάζε γηα αχμεζε ηεο δήηεζεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη θαηά ζπλέπεηα ησλ δαπαλψλ θαη ησλ πηέζεσλ ζηα ζπζηήκαηα πγείαο 18. Τπνγξάκκηδε ην ζέκα ηεο βειηίσζεο ησλ θαζνξηζηηθψλ παξαγφλησλ ηεο πγείαο θαη ην δήηεκα ησλ βαζηθψλ αηηηψλ ησλ αζζελεηψλ θαη επεζήκαηλε ηα θξηηήξηα 19 γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ φζνλ αθνξά ηηο πξνηεξαηφηεηεο ησλ ελεξγεηψλ ηεο Κνηλφηεηαο. Δπίζεο, πξνέβιεπε νξηζκέλα θξηηήξηα ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη φηη νη ελέξγεηεο ηεο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο ζπλάδνπλ πιήξσο κε ηηο αξρέο ηεο επηθνπξηθφηεηαο, 17 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 24εο Ννεκβξίνπ 1993, COM(93) 559 ηειηθφ. 18 European Commission, (1997b), «Public health in Europe», Directorate General for Employment, Industrial Relations and Social Affairs, Directorate F., European Communities, Luxembourg, ζει.8 19 Αλαθέξνληαη πέληε θξηηήξηα γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ αζζελεηψλ γηα θνηλνηηθή δξάζε, δειαδή αζζέλεηεο πνπ πξνθαινχλ ή ελδέρεηαη λα πξνθαιέζνπλ αλ δελ ππάξμεη επέκβαζε (α) πςειά πνζνζηά ζαλάησλ, ή (β) ζνβαξή αλαπεξία, ή (γ) λα έρνπλ ζεκαληηθέο ζπλέπεηεο γηα ηελ πνηφηεηα δσήο, αζζέλεηεο γηα ηηο νπνίεο πθίζηαληαη εθαξκφζηκα κέηξα πξφιεςεο (δ) θαη αζζέλεηεο γηα ηηο νπνίεο ζα ππήξρε πξνζηηζέκελε αμία απφ ηηο απφ ηηο ελέξγεηεο πνπ αλαιακβάλεη ε Κνηλφηεηα, ηδίσο κέζσ νηθνλνκηψλ θιίκαθαο. Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 24εο Ννεκβξίνπ 1993, COM(93) 559 ηειηθφ, ζει.17 15

ηεο αλαινγηθφηεηαο θαη ηεο δηαθάλεηαο θαη φηη ην έξγν πνπ πινπνηείηαη παξέρεη πξνζηηζέκελε αμία ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ θξαηψλ κειψλ 20. Όκσο, έρνληαο ππφςε ηηο αξρέο ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ηεο αλαινγηθφηεηαο θαη δεδνκέλεο ηεο γεληθφηεηαο θαη ηεο αζάθεηαο ησλ δηαηάμεσλ ηνπ πξψελ άξζξνπ 129, ε Δπηηξνπή δελ πξνρψξεζε ζηε δηαηχπσζε ελφο ζπλεθηηθνχ ζρεδίνπ πνιηηηθήο, αιιά βαζηδφκελε ζηα κέρξη ηφηε πξνγξάκκαηα πγείαο πνπ είραλ αλαπηπρζεί (π.ρ. ζρεηηθά κε ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ AIDS θαη ηνπ θαξθίλνπ), έδσζε έκθαζε ζε ζπγθεθξηκέλνπο παξάγνληεο θηλδχλνπ γηα ηελ πγεία, πξνηείλνληαο ηε ζέζπηζε έμη μερσξηζηψλ πξνγξακκάησλ δξάζεο γηα ηε δεκφζηα πγεία αληηθαηνπηξίδνληαο έηζη ηε ζεκαζία πνπ απνδίδεηαη ζηελ πξφιεςε ησλ αζζελεηψλ θαη ησλ ηξαπκαηηζκψλ ζηηο δηαηάμεηο ηνπ πξψελ άξζξνπ 129 21. Δπηπιένλ, ε Δπηηξνπή πξφηεηλε δχν νξηδφληηα, ζπκπιεξσκαηηθνχ ραξαθηήξα πξνγξάκκαηα, γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη πξναγσγή ηεο πγείαο κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία ζπλεξγηψλ κεηαμχ ησλ έμη πξναλαθεξζέλησλ (ιεγφκελσλ θαη disease specific ) πξνγξακκάησλ 22. Σα πξνγξάκκαηα απηά ζπκπιήξσλαλ θαη ελίζρπαλ ηηο δξάζεηο ησλ θξαηψλ κειψλ κε απψηεξν ζηφρν λα ζπκβάινπλ ζηε κείσζε ηεο δήηεζεο ζεξαπεπηηθψλ ππεξεζηψλ θαη ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζπλεπαγφκελσλ δαπαλψλ θαη πηέζεσλ ζηα ζπζηήκαηα πγείαο 23. Παξαθάησ αλαθεξφκαζηε ζπλνπηηθά ζηα ελ ιφγσ πξνγξάκκαηα δξάζεο θαζψο θαη ζε άιιεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαιήθζεθαλ βάζεη ηεο ζηξαηεγηθήο δεκφζηαο πγείαο απφ ην 1993 κέρξη ην Άκζηεξληακ. 2.2 Ππογπάμμαηα δπάζηρ και άλλερ δπαζηηπιόηηηερ. Σν Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη ην πκβνχιην ζέζπηζαλ κε Απνθάζεηο ηνπο, νθηψ πξνγξάκκαηα δξάζεο, ηέζζεξα απφ ηα νπνία πινπνηήζεθαλ ηελ πεξίνδν 1996 2002 24 20 Γειαδή πξνβιεπφηαλ κία δηαδηθαζία επηινγήο ησλ αζζελεηψλ πξνο αληηκεηψπηζε απφ ηελ Κνηλφηεηα ε νπνία πεξηιακβάλεη δχν ζηάδηα: αξρηθά πξνζδηνξίδνληαη νη πην ζεκαληηθέο αζζέλεηεο γηα φιε ηελ επηθξάηεηα ηεο Κνηλφηεηαο, θαη ζηε ζπλέρεηα επηιέγνληαη απηέο κε θξηηήξηα ηε κεγαιχηεξε δπλαηή θνηλνηηθή πξνζηηζέκελε αμία κε ηελ έλλνηα ηνπ νθέινπο γηα ηελ πγεία. Ibid, ζει.17 18. 21 Οηθνλφκνπ Υ., (2004), ν.π., ζει. 170 θαη Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 15εο Απξηιίνπ 1998, COM(1998) 230, ζει. 19 22 European Commission, (1997b), ν.π., ζει.19. 23 European Commission, (1997b), ν.π., ζει.10. Οξηζκέλα θξάηε κέιε επηρείξεζαλ αλεπηηπρψο λα ειέγμνπλ ηηο δαπάλεο πγείαο ιακβάλνληαο κέηξα, πεξηνξίδνληαο κεηαμχ άιισλ ηνλ αξηζκφ ησλ εθπαηδεπφκελσλ γηαηξψλ θαη ηελ έθηαζε ησλ ζπληαγνγξαθνχκελσλ θαξκάθσλ θαζψο θαη επηβάιινληαο επηπξφζζεηεο ρξεψζεηο ζηνπο αζζελείο. 24 Δπηζεκαίλεηαη φηη αξρηθά ε πξνβιεθζείζα πεξίνδνο εθαξκνγήο ησλ ελ ιφγσ πξνγξακκάησλ δξάζεο, ήηαλ 1996 2000 θαη γηα ηα δχν επφκελα, αληίζηνηρα 1997 2001 θαη 1999 2001. Όκσο κε ηελ Απφθαζε αξηζ. 521/2001/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, ηεο 26εο Φεβξνπαξίνπ 2001, (ΔΔ L 79, 17.3.2001, ζει.1-7) παξαηάζεθε ε ηζρχο ηνπο έσο ην 2002, πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηεί νκαιή θαη απνηειεζκαηηθή ε κεηάβαζε ησλ δξάζεσλ ηεο Κνηλφηεηαο ελφςεη ηνπ λένπ ζπλνιηθνχ πξνγξάκκαηνο γηα ηελ πγεία, 2003-2008. 16

θαη αθνξνχζαλ: α) ηελ πξναγσγή, ελεκέξσζε, δηαπαηδαγψγεζε θαη θαηάξηηζε ζε ζέκαηα πγείαο (Απφθαζε αξηζ. 645/96/ΔΚ) 25, β) ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θαξθίλνπ (Απφθαζε αξηζ. 646/96/EΚ) 26, γ) ηελ πξφιεςε ηνπ AIDS θαη νξηζκέλσλ άιισλ κεηαδνηηθψλ λφζσλ (Απφθαζε αξηζ. 647/96/EΚ) 27, θαη δ) ηελ πξφιεςε ηεο ηνμηθνκαλίαο (Απφθαζε αξηζ. 102/97/EΚ) 28. Δπίζεο, ηελ πεξίνδν 1997 2002 εθαξκφζηεθε ην θνηλνηηθφ πξφγξακκα δξάζεο ζρεηηθά κε ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πγείαο (Απφθαζε αξηζ. 1400/97/EΚ) 29, ηελ πεξίνδν 1999 2002, ην πξφγξακκα αλαθνξηθά κε ηηο αζζέλεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ξχπαλζε (Απφθαζε αξηζ. 1296/1999/EΚ) 30 θαη ηελ πεξίνδν 1999 2003 ηα πξνγξάκκαηα ζρεηηθά κε ηελ πξφιεςε ησλ ηξαπκαηηζκψλ (Απφθαζε αξηζ. 372/1999/EΚ) 31 θαη ηηο ζπάληεο αζζέλεηεο (Απφθαζε αξηζ. 1295/1999/EΚ) 32. Σέινο, κία ζεηξά άιισλ ελεξγεηψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ πνπ αλαιήθζεθαλ εληφο ηνπ πιαηζίνπ δεκφζηαο πγείαο ηνπ 1993 αθνξνχζαλ (εληφο παξελζέζεσλ επηζεκαίλνπκε ηηο πξάμεηο) 33 : α) ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θαηαλάισζεο ηνπ θαπλνχ, (Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο επί ηνπ ζεκεξηλνχ θαη ηνπ πξνηεηλφκελνπ ξφινπ ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θαηαλάισζεο θαπλνχ 34. Οδεγία 98/43/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ πξνζέγγηζε ησλ λνκνζεηηθψλ, θαλνληζηηθψλ θαη δηνηθεηηθψλ δηαηάμεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ φζνλ αθνξά ηε δηαθήκηζε θαη ηε ρνξεγία ππέξ ησλ πξντφλησλ θαπλνχ 35. Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ πξφιεςε ηνπ 25 ΔΔ L 95/1, 16.4.1996. 26 ΔΔ L 95/9, 16.4.1996. Eίλαη ην ηξίην θαηά ζεηξά πξφγξακκα δξάζεο. Πξνεγήζεθαλ δχν άιια πξνγξάκκαηα κε ηίηιν «Ζ Δπξψπε θαηά ηνπ θαξθίλνπ» γηα ηηο πεξηφδνπο 1987 1989 (Απφθ. ηνπ πκβνπιίνπ θαη ησλ εθπξνζψπσλ ησλ θπβεξλήζεσλ ησλ θ κ ζην πκβνχιην, αξηζ. 88/351/ΔΟΚ, ηεο 21εο Ηνπλίνπ 1988, ΔΔ L 160/52, 28.6.1988) θαη 1990 1994 (Απφθ. ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 17εο Μαΐνπ 1990, ΔΔ L 137, 30.5.1990). 27 ΔΔ L 95/16, 16.4.1996. Απνηειεί ην δεχηεξν θαηά ζεηξά πξφγξακκα δξάζεο. Σν πξψην, κε ηίηιν «Ζ Δπξψπε θαηά ηνπ AIDS» ζεζπίζηεθε αξρηθά γηα ηελ πεξίνδν 1991 1993 (Απνθ. ηνπ πκβνπιίνπ θαη ησλ ππνπξγψλ πγείαο, ζπλεξρφκελσλ ζηα πιαίζηα ηνπ πκβνπιίνπ, αξηζ. 91/317/ΔΟΚ, ΔΔ L 175/26, 4.7.1991) θαη ε εθαξκνγή ηνπ επεθηάζεθε γηα ηελ πεξίνδν 1994 1995 (Απφθαζε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ αξηζ. 1729/95/ΔΚ, ΔΔ L 168, 18.7.1995). 28 ΔΔ L 19/25, 22.1.1997. 29 ΔΔ L 193/1, 22.7.1997. 30 ΔΔ L 155/7, 22.6.1999. 31 ΔΔ L 46/1, 20.2.1999. 32 ΔΔ L 155/1, 22.6.1999. 33 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 16εο Μαΐνπ 2000, COM(2000)285 ηειηθφ, ζει. 26 27 θαη Οηθνλφκνπ Υ., (2004), ν.π., ζει. 171-172. 34 COM(96) 609 ηειηθφ ηεο 18εο Γεθεκβξίνπ 1996. 35 ΔΔ L 213/8, 20.7.1998. 17

θαπλίζκαηνο 36. Πξφηαζε Οδεγίαο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηα πξντφληα θαπλνχ 37, β) ηελ αζθάιεηα ησλ κεηαγγίζεσλ θαη ηελ απηάξθεηα ζε αίκα (Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ αζθάιεηα ησλ κεηαγγίζεσλ θαη ηελ απηάξθεηα ζε αίκα ζηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα 38. χζηαζε ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ θαηαιιειφηεηα ησλ δνηψλ αίκαηνο θαη πιάζκαηνο θαη ηνλ έιεγρν ηεο αηκνδνζίαο 39. γ) ηελ ππνβνιή Δθζέζεσλ απφ ηελ Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ζηελ Κνηλφηεηα 40 θαη ηελ ελζσκάησζε ησλ απαηηήζεσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο ζηηο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο 41, δ) ηε δεκηνπξγία δηθηχνπ επηδεκηνινγηθήο παξαθνινχζεζεο θαη ειέγρνπ ησλ κεηαδνηηθψλ αζζελεηψλ ζηελ Κνηλφηεηα (Απφθαζε αξηζ. 2119/98/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ) 42, θαη ε) ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο έθζεζεο ηνπ θνηλνχ ζε ειεθηξνκαγλεηηθά πεδία, 0 Hz - 300 GHz (χζηαζε 1999/519/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ, ηεο 12εο Ηνπιίνπ 1999) 43. 2.3 Κπιηική ζσεηικά με ηην εθαπμογή ηηρ ζηπαηηγικήρ. Σν 1993, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή απνθάζηζε λα κελ πξνηείλεη έλα ζπλνιηθφ πξφγξακκα γηα ηε δεκφζηα πγεία αιιά νθηψ μερσξηζηά πξνγξάκκαηα δξάζεο πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζνχλ ζνβαξέο θαζπζηεξήζεηο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ λέσλ λνκηθψλ δηαηάμεσλ εμαηηίαο δηαθνξψλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ φζνλ αθνξά ηηο πξνηεξαηφηεηεο πνπ έπξεπε λα αληηκεησπηζηνχλ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην πκβνχιην, ζε ςήθηζκά ηνπ ηνλ Ηνχλην ηνπ 1994, ηφληδε φηη «ην εχξνο ησλ πξνβιεκάησλ πγείαο απαηηεί ηελ αλάπηπμε κηαο ζπλνιηθήο πξνζέγγηζεο» 44. Σειηθά, ζε Αλαθνίλσζε ηεο ηνλ Απξίιην ηνπ 1998, ε Δπηηξνπή δηαπίζησζε φηη αλ θαη κε ηελ πξνζέγγηζε απηή ησλ επηκέξνπο πξνγξακκάησλ απνθεχρζεθαλ νξηζκέλεο απφ ηηο αδπλακίεο πνπ ζα παξνπζίαδε έλα εληαίν πξφγξακκα, πξνέθπςαλ σζηφζν νξηζκέλα απξφβιεπηα πξνβιήκαηα 45. Γειαδή: 36 COM(1999) 407 ηεο 8εο επηεκβξίνπ 1999. 37 COM(1999) 594 ηειηθφ ηεο 16εο Ννεκβξίνπ 1999. 38 COM(94) 652 ηειηθφ ηεο 21εο Γεθεκβξίνπ 1994. 39 ΔΔ L 203/14, 21.7.1998. 40 COM(95) 357 ηειηθφ ηεο 19εο επηεκβξίνπ 1995 θαη COM(97) 224 ηειηθφ ηεο 22αο Μαΐνπ 1997. 41 COM(95) 196 ηειηθφ ηεο 29εο Μαΐνπ 1995, COM(96) 407 ηειηθφ ηεο 4εο επηεκβξίνπ 1996, COM(1998) 34 ηειηθφ ηεο 27εο Ηαλνπαξίνπ 1998 θαη COM(1999) 587 ηειηθφ ηεο 16εο Ννεκβξίνπ 1999 42 ΔΔ L 268/1, 3.10.1998. 43 ΔΔ L 199/59, 30.7.1999. 44 Φήθηζκα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 2αο Ηνπλίνπ 1994. ΔΔ αξηζ. C 165, 17.6.1994, ζει. 1 2. 45 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 15εο Απξηιίνπ, COM(1998) 230, ζει. 11-12. 18

α) Παξαηεξήζεθε ζεκαληηθή επηβάξπλζε ησλ δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη θάζε πξφγξακκα είρε ηε δηθή ηνπ επηηξνπή δηαρείξηζεο θαη δηέπεην πεξίπινθνπο θαλφλεο θαη δνκή. β) Σα πξνγξάκκαηα παξνπζίαζαλ πεξηνξηζκέλε επθακςία θαη θαηά ζπλέπεηα δελ κπνξνχζαλ λα αληαπνθξηζνχλ ηφζν ζηηο εμειίμεηο φζν θαη ζηηο αιιαγέο ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηεο Κνηλφηεηαο θαη ησλ θξαηψλ κειψλ 46. γ) Ο πξνυπνινγηζκφο πνπ δηαηίζεην γηα θάζε πξφγξακκα ήηαλ ζρεηηθά κηθξφο, γεγνλφο πνπ έζεηε ππφ ακθηζβήηεζε ηελ επίηεπμε ηεο κέγηζηεο δπλαηήο πξνζηηζέκελεο αμίαο. δ) Ο ζπληνληζκφο κεηαμχ ησλ πξνγξακκάησλ απνδείρηεθε ζηελ πξάμε δπζρεξήο θαη ππήξμε ν θίλδπλνο επηθάιπςεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ, δεδνκέλνπ φηη θάζε πξφγξακκα είρε ηε δηθή ηνπ αλεμάξηεηε ζηξαηεγηθή θαη ην δηθφ ηνπ ρξνλνδηάγξακκα, θαη ε) Σα πξνγξάκκαηα εζηίαζαλ θαη θαηέλεηκαλ πφξνπο κεηαμχ κεγάινπ αξηζκνχ ζρεδίσλ, νξηζκέλα απφ ηα νπνία δελ αθνξνχλ ην ζχλνιν ησλ θξαηψλ κειψλ κε απνηέιεζκα, αθελφο ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ αληίθηππνπ ησλ πξνγξακκάησλ δεδνκέλνπ φηη ν αληίθηππνο ζα ήηαλ κεγαιχηεξνο αλ είραλ ππνζηεξηρζεί ιηγφηεξεο, κεγαιχηεξεο θιίκαθαο θαη βηψζηκεο ελέξγεηεο, θαη αθεηέξνπ ηε κε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ησλ πξνγξακκάησλ θαη ησλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ. Δπηπξφζζεηα, ζε έθζεζε αμηνιφγεζεο ησλ νθηψ πξνγξακκάησλ δξάζεο, ζπληαρζείζα απφ ηελ Deloitte ην 2003 γηα ινγαξηαζκφ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο 47, εθηηκάηαη φηη ηα πξνγξάκκαηα είραλ ζπλνιηθά κία ζεηηθή πξνζηηζέκελε αμία θαη φηη επνκέλσο επηθπξψλεηαη ε επηρεηξεκαηνινγία ηεο θνηλνηηθήο παξέκβαζεο ζην πεδίν ηεο δεκφζηαο πγείαο ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο ηεο ΔΚ παξφιν πνπ ε κεκνλσκέλε πξνζέγγηζε ησλ μερσξηζηψλ πξνγξακκάησλ θαη ε έιιεηςε επαξθψλ ζπλδεηηθψλ θξίθσλ κεηαμχ ηνπο δεκηνχξγεζε πνιιά δηνηθεηηθά θαη δηαρεηξηζηηθά πξνβιήκαηα. Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ησλ ρξεζηψλ ησλ πξνγξακκάησλ ήηαλ γεληθά ζεηηθφο. Δληππσζηαθφο ραξαθηεξίδεηαη ν πνιιαπιαζηαζκφο ησλ ελεκεξσηηθψλ, ηερληθψλ, ζεκαηηθψλ θαη ηαηξηθψλ δηθηχσλ πνπ ηδξχζεθαλ (π.ρ. Δπξσπατθφ Γίθηπν 46 ηηο εμειίμεηο απηέο αλαθεξφκαζηε αλαιπηηθά ζην επφκελν θεθάιαην, ππνθεθ. 3.1. 47 Deloitte, (2003), «Σειηθή Αμηνιφγεζε ησλ νθηψ Κνηλνηηθψλ Πξνγξακκάησλ Γξάζεο γηα ηε Γεκφζηα Τγεία (1996-2002)», Δπξσπατθή Δπηηξνπή Τγεία θαη πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή. Οη θχξηνη ζηφρνη ηεο αμηνιφγεζεο ήηαλ: (α) ε εμέηαζε ησλ πξνγξακκάησλ δξάζεο ζε ζρέζε κε ηνπο αξρηθνχο ζηφρνπο ηνπο κεηξψληαο ηελ αληίζηνηρε επίπησζή ηνπο, ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα, ηε ρξεζηκφηεηα, ηελ απνδνηηθφηεηα θαη ηε βησζηκφηεηα, (β) ε εθηίκεζε ηεο θνηλνηηθήο πξνζηηζέκελεο αμίαο ησλ πξνγξακκάησλ σο ζχλνιν, ζπγθξηλφκελεο κε πεξηθεξεηαθέο / εζληθέο πξσηνβνπιίεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο θαη κε άιια δηαθξαηηθά πξνγξάκκαηα, θαη (γ) ε παξνρή πξαθηηθψλ ζπζηάζεσλ γηα ην πεξηερφκελν ηνπ πξνγξάκκαηνο δεκφζηαο πγείαο 2003 2008. 19

Καξδηνινγηθψλ Ηδξπκάησλ, Δπξσπατθφ Γίθηπν ρνιείσλ Πξναγσγήο ηεο Τγείαο, Γίθηπα πιεξνθφξεζεο, Orphanet, Δπξσπατθφ χζηεκα Πιεξνθφξεζεο Πεξηβάιινληνο θαη Τγείαο γηα ραξηνγξάθεζε ηεο έθζεζεο θαη ησλ αζζελεηψλ θαη αμηνιφγεζε ηνπ θηλδχλνπ, EUROHEIS). Σα πξνγξάκκαηα πνπ εγθξίζεθαλ ην 1996 θαη ην πξφγξακκα ησλ αζζελεηψλ πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε ξχπαλζε είραλ πξαγκαηηθφ αληίθηππν, δειαδή ηα έξγα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ επεξέαζαλ έληνλα ηε δηακφξθσζε ηνπ πιαηζίνπ ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο θαη ησλ εζληθψλ πνιηηηθψλ θαη ηελ αλάπηπμε πξνιεπηηθψλ ή ξπζκηζηηθψλ κέηξσλ (ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ε ζχζηαζε γηα ηνλ θαπλφ). Όζνλ αθνξά ηε κειινληηθή ζηξαηεγηθή πγείαο, ζηελ ελ ιφγσ έθζεζε ζπληζηάηαη ε αλάπηπμε ζηα επφκελα 15 20 ρξφληα κηαο πιήξνπο θαη ζπλεθηηθήο ζεσξίαο δξάζεο γηα ην γεληθφ πιαίζην δεκφζηαο πγείαο, κε πξνζδηνξηζκέλα ηα επίπεδα ησλ (πνζνηηθψλ) ζηφρσλ, ηηο νκάδεο ζηφρνπο, θαη ηνπο πηζαλνχο δείθηεο παξαθνινχζεζεο. Κεθάλαιο Σπίηο: Ζ νέα ζηπαηηγική ηηρ Δςπυπαφκήρ Κοινόηηηαρ ζηον ηομέα ηηρ ςγείαρ από ηο Άμζηεπνηαμ μέσπι ζήμεπα. 3.1 Διζαγυγικέρ παπαηηπήζειρ. ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990, μεθίλεζε ε ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηε ράξαμε κηαο λέα θαηεχζπλζεο ζηελ πνιηηηθή ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηελ πγεία ιακβαλνκέλσλ ππφςε ησλ εκπεηξηψλ απφ ηελ εθαξκνγή ησλ νθηψ πξναλαθεξζέλησλ πξνγξακκάησλ δξάζεο. ε Αλαθνίλσζή ηεο ην 1998, ε Δπηηξνπή επεζήκαλε φηη ε θνηλνηηθή ζηξαηεγηθή ζηνλ ελ ιφγσ ηνκέα έπξεπε λα αλαζεσξεζεί ζε βάζνο ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα αληηκεησπίζεη νξηζκέλεο βαζηθέο εμειίμεηο, φπσο ηηο λέεο απεηιέο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ηηο απμαλφκελεο πηέζεηο ζηα ζπζηήκαηα πγείαο, ηε δηεχξπλζε θαη ηηο λέεο δηαηάμεηο ηεο πλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ 48. Αλαιπηηθφηεξα: Αλ θαη ε θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Κνηλφηεηαο βειηηψζεθε ξηδηθά φπσο επηβεβαίσλαλ θαη δηάθνξνη δείθηεο (ηνπ πξνζδφθηκνπ επηβίσζεο, ηεο ζλεζηκφηεηαο ησλ παηδηψλ, θαη ηεο ζλεζηκφηεηαο ησλ κεηέξσλ), ζνβαξά πξνβιήκαηα πγείαο εμαθνινπζνχζαλ λα ππάξρνπλ ζηελ Κνηλφηεηα: Πξψηνλ, ηα επίπεδα πξφσξεο ζλεζηκφηεηαο, δειαδή ζαλάηνπ πξηλ απφ ην 65ν έηνο, παξέκελαλ πςειά θαη αληηζηνηρνχζαλ ζην 1/5 ηνπ ζπλφινπ ησλ ζαλάησλ. Γεχηεξνλ, εκθαλίζηεθαλ λένη θίλδπλνη γηα ηελ πγεία, π.ρ. νη λέεο αζζέλεηεο φπσο ε παξαιιαγή ηεο λφζνπ Creutzfeldt- Jacob (CJD) θαη ε γξίπε ησλ πηελψλ. To AIDS εμαθνινπζνχζε λα απνηειεί ζεκαληηθφ 48 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 15εο Απξηιίνπ 1998, COM(1998) 230 θαη Lanaras A., (2004), «Community Public Health Policy», in «Health Systems in the World. From Evidence to Policy», Kyriopoulos J., (ed.), Papazisis, Athens, ζει. 779-780. 20

πξφβιεκα, ελψ ε αχμεζε ησλ ηαμηδηψλ θαη ηεο θηλεηηθφηεηαο ηνπ πιεζπζκνχ φμπλαλ ηα πξνβιήκαηα απηά. Σξίηνλ, παξαηεξνχληαλ κεγάιεο δηαθνξνπνηήζεηο θαη αληζφηεηεο φζνλ αθνξά ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηφζν κεηαμχ ησλ πιεζπζκψλ ησλ θξαηψλ κειψλ φζν θαη κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ πιεζπζκηαθψλ νκάδσλ ηεο ίδηαο ρψξαο 49. Σέηαξηνλ, ε επέθηαζε ηνπ πξνζδφθηκνπ επηβίσζεο ζηελ Κνηλφηεηα είρε νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αηφκσλ πνπ έπαζραλ απφ αζζέλεηεο πνπ ζπλδένληαλ κε ην γήξαο, ηδίσο θαξθίλνπο, θαξδηναγγεηαθέο παζήζεηο, θπζηθέο αλαπεξίεο θαη πλεπκαηηθέο δηαηαξαρέο, φπσο ε λφζνο Alzheimer θαη άιιεο λεπξνεθθπιηζηηθέο δηαηαξαρέο. Δπίζεο, ηα ζπζηήκαηα πγείαο ησλ θξαηψλ κειψλ αληηκεηψπηδαλ εθ δηακέηξνπ αληίζεηεο πηέζεηο. Αθελφο, ην ηκήκα ηνπ ΑΔγρΠ πνπ πξννξηδφηαλ γηα ηηο δαπάλεο πγείαο απμαλφηαλ ζηαζεξά (ην θαηλφκελν απηφ νθεηιφηαλ θπξίσο ζε δεκνγξαθηθνχο παξάγνληεο, ην θφζηνο ησλ λέσλ ηαηξηθψλ ηερλνινγηψλ θαη ηηο πςειέο πξνζδνθίεο ηνπ θνηλνχ) θαη αθεηέξνπ, νη γεληθνί πεξηνξηζκνί πνπ ίζρπαλ γηα ηα δεκφζηα νηθνλνκηθά επέβαιαλ ηε κεηαξξχζκηζε ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο ψζηε λα ειέγρνληαη νη δαπάλεο, βειηηζηνπνηψληαο ηαπηφρξνλα ηελ απνδνηηθφηεηα ηνπ ηνκέα ζε ζπλζήθεο απμεκέλνπ αληαγσληζκνχ. Ζ θνηλνηηθή πνιηηηθή γηα ηελ πγεία έπξεπε αθφκε λα ιάβεη ππφςε ηφζν ηελ πξννπηηθή ηεο δηεχξπλζεο φζν θαη ηε δηεζλή δηάζηαζε. Ζ θαηάζηαζε πγείαο ησλ ππνςήθησλ θξαηψλ ηεο Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Δπξψπεο πζηεξνχζε ζαθψο ζε ζχγθξηζε κε ηελ θαηάζηαζε πγείαο ησλ θξαηψλ κειψλ, θπξίσο ιφγσ ησλ αλεπαξθψλ πφξσλ. Ζ δηεχξπλζε ζα είρε επίζεο επηπηψζεηο γηα ηελ θαηάζηαζε πγείαο ησλ θξαηψλ κειψλ, ηδίσο ιφγσ ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο πξνζψπσλ θαη πξντφλησλ (ηδίσο κε νξηζκέλα θάξκαθα πξντφληα αίκαηνο θαη ηαηξηθά εξγαιεία ζα δεκηνπξγνχληαλ πξνβιήκαηα ζρεηηθά κε ηελ αζθάιεηα, ηνλ πνηνηηθφ έιεγρν θαη ηελ ηηκνιφγεζε). Οη ππνςήθηεο ρψξεο ρξεηάδνληαλ θνηλνηηθέο εληζρχζεηο, πξνθεηκέλνπ λα επζπγξακκηζηνχλ κε ηελ αληίζηνηρε θνηλνηηθή λνκνζεζία. Ζ ζπλεξγαζία κε ηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο, φπσο ν Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Τγείαο (ΠΟΤ), ήηαλ επίζεο αλαγθαία γηα λα αληηκεησπηζηνχλ ζε παγθφζκην επίπεδν νη απεηιέο γηα ηελ πγεία. Σέινο, ε αχμεζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ αλάπηπμε θνηλψλ δξαζηεξηνηήησλ ζε θνηλνηηθφ επίπεδν πνπ ζα ηνπο παξείραλ ηα κέζα γηα λα αληηκεησπίζνπλ ηηο παξαπάλσ πξνθιήζεηο γηα ηελ πγεία θαη ε θξίζε ιφγσ ηεο ζπνγγψδνπο εγθεθαινπάζεηαο ησλ βννεηδψλ, ζπλέβαιαλ ζηελ δεκηνπξγία κηαο λέαο αληίιεςεο ηεο ζεκαζίαο ηεο πνιηηηθήο γηα ηελ πγεία ζε θνηλνηηθφ επίπεδν θαη ζηελ 49 Σα πνζνζηά λνζεξφηεηαο θαη ζλεζηκφηεηαο είλαη ζεκαληηθά πςειφηεξα γηα ηα άηνκα ζηηο ρακειφηεξεο θνηλσληθννηθνλνκηθέο ηάμεηο. 21

επαλεμέηαζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα απηφ. Ζ επέθηαζε ηεο λνκηθήο βάζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο κε ηελ πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ αληηθαηφπηξηδε ην θιίκα ζπλαίλεζεο πνπ επηθξαηνχζε ζρεηηθά κε ηε ζεκαζία ηεο θνηλνηηθήο δξάζεο. Ζ Δπηηξνπή πξφηεηλε ε κειινληηθή θνηλνηηθή πνιηηηθή λα δηακνξθσζεί γχξσ απφ ηξεηο άμνλεο δξάζεο νη νπνίνη ζα δηεπθνιχλνπλ ηελ ηήξεζε ησλ δηαηάμεσλ ηεο ΔΚ ζρεηηθά κε ηελ ελζσκάησζε ησλ απαηηήζεσλ γηα ηελ πγεία ζην ζχλνιν ησλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ: Βειηίσζε ηεο πιεξνθφξεζεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο δεκφζηαο πγείαο κέζα απφ έλα νξγαλσκέλν θαη πιήξεο θνηλνηηθφ ζχζηεκα ζπιινγήο, αλάιπζεο θαη δηάδνζεο πιεξνθνξηψλ, νη νπνίεο ζα αθνξνχλ ηφζν ηε γεληθή εμέιημε ηεο θαηάζηαζεο ηεο πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ θαη ησλ θαζνξηζηηθψλ παξαγφλησλ ηεο, φζν θαη ηηο κεηαξξπζκίζεηο ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο. Σαρεία αληίδξαζε ζηηο απεηιέο γηα ηελ πγεία: κέζα απφ ηε δεκηνπξγία θνηλνηηθψλ κεραληζκψλ παξαθνινχζεζεο, πξψηκεο αλίρλεπζεο θαη ηαρείαο αληίδξαζεο ζηηο απεηιέο γηα ηελ πγεία. Βειηίσζε ησλ θαζνξηζηηθψλ παξαγφλησλ ηεο πγείαο κέζσ ηεο πξνψζεζεο ηεο πγείαο θαη ηεο πξφιεςεο ησλ αζζελεηψλ. πκπεξαζκαηηθά, ε Δπηηξνπή επηρείξεζε ηε κεηάβαζε απφ κία πξνζέγγηζε πνπ επηθέληξσλε ζηα μερσξηζηά πξνγξάκκαηα δξάζεο, πξνο κηα πεξηζζφηεξν νινθιεξσκέλε θαη δνκεκέλε πξνζέγγηζε, πνπ ζπλδεφηαλ κε πην ζαθείο ζηφρνπο πνιηηηθήο 50. ην επφκελν ππνθεθάιαην αλαθεξφκαζηε ζηελ πινπνίεζε ηεο λέαο απηήο αληίιεςεο. 3.2 Σο ππώηο ολοκληπυμένο ππόγπαμμα κοινοηικήρ δπάζηρ ζηον ηομέα ηηρ δημόζιαρ ςγείαρ (2003 2008). 3.2.1 Διζαγυγικέρ παπαηηπήζειρ ην πιαίζην ηεο λέαο πξαγκαηηθφηεηαο πνπ πεξηγξάθεθε παξαπάλσ, ην Μάην ηνπ 2000, δειαδή έλα ρξφλν κεηά ηελ έλαξμε ηζρχνο ηεο πλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ, ε Δπηηξνπή εηζήγαγε κηα λέα ζηξαηεγηθή ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, πηνζεηψληαο ηνπο βαζηθνχο άμνλεο ηεο Αλαθνίλσζεο ηνπ 1998 θαη θαηαζέηνληαο 50 Οηθνλφκνπ Υ., (2004), ν.π., ζει. 174. 22

πξφηαζε απφθαζεο ζρεηηθά κε ηε ζέζπηζε θνηλνηηθνχ πξνγξάκκαηνο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο γηα ηε ρξνληθή πεξίνδν 2001 2006 51. Ζ πξφηαζε πέξαζε κέζα απφ κηα καθξά δηαδηθαζία ζπλαπφθαζεο ε νπνία θαηέιεμε επηηπρψο ζηηο 8 Μαΐνπ ηνπ 2002 χζηεξα απφ ζπκβηβαζκφ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ. Ζ Απφθαζε γηα ην λέν πξφγξακκα εθδφζεθε ην επηέκβξην ηνπ 2002 θαη αθνξνχζε ηε ρξνληθή πεξίνδν 2003-2008 52. Γχν ήηαλ ηα θχξηα δεηήκαηα πνπ απαζρφιεζαλ ηα θνηλνηηθά φξγαλα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο λνκνζεηηθήο δηαδηθαζίαο 53 : ν πξνυπνινγηζκφο θαη νη δηαξζξσηηθέο ξπζκίζεηο ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο. Όζνλ αθνξά ηνλ πξνυπνινγηζκφ, ην ηειηθφ πνζφ πνπ ζπκθσλήζεθε γηα ην δηάζηεκα 2003-2008, αλήιζε ζηα 312 εθαη. επξψ έπεηηα απφ κηα κηθξή αχμεζε επί ηνπ αξρηθά πξνηαζέληνο πνζνχ ησλ 300 εθαη. επξψ. Με ηε δηεχξπλζε ηεο Κνηλφηεηαο ην πνζφ αλαπξνζαξκφζζεθε ζε 353,77 εθαη. επξψ 54. Σν δεχηεξν δήηεκα αθνξνχζε ηελ πςεινχ επηπέδνπ ηερληθή θαη ρξεκαηννηθνλνκηθή εκπεηξνγλσκνζχλε θαη ηα ζεζκηθά κέζα πνπ ζα έπξεπε λα δηαζέηεη ε Δπηηξνπή γηα ηελ δηαρείξηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ δεχηεξνπ δεηήκαηνο, ην Γεθέκβξην ηνπ 2004 ε Δπηηξνπή ίδξπζε θαη εμνπζηνδφηεζε ηνπ πκβνπιίνπ 55, ηνλ εθηειεζηηθφ νξγαληζκφ ππφ ηελ νλνκαζία «Δθηειεζηηθφο Οξγαληζκφο γηα ην Πξφγξακκα Γεκφζηαο Τγείαο» πξνθεηκέλνπ λα ζπλδξάκεη ηελ Δπηηξνπή ζηελ εθηέιεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο 56. 3.2.2 ηόσοι και δπάζειρ ηος ππογπάμμαηορ. Σν πξφγξακκα θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο (2003-2008) εθπνλήζεθε γηα λα ζπκβάιεη ζηελ επίηεπμε πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζίαο ηεο πγείαο ζηελ Δπξψπε ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 3(ν) θαη 152 ΔΚ, θαη εθαξκφδεη ζηελ πξάμε ηελ νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε πνπ πξνζδηνξίζηεθε ζηηο Αλαθνηλψζεηο πνπ εμέδσζε ε Δπηηξνπή ην 1998 θαη ην 2000. Δίλαη έλα ζπλνιηθφ πξφγξακκα ε ζεκαζία ηνπ νπνίνπ ππεξβαίλεη θαηά πνιχ έλα απιφ άζξνηζκα ησλ πθηζηάκελσλ 51 Αλαθνίλσζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ηεο 16εο Μαΐνπ 2000, COM(2000) 285 ηειηθφ. 52 Απφθαζε αξηζ. 1786/2002/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 23 εο επηεκβξίνπ 2002. ΔΔ αξηζ. L 271, 9.10.2002, ζει. 1-11. 53 Lanaras A., (2004), «Community Public Health Policy», in Kyriopoulos J., (ed.), φ.π., ζει. 781. 54 Απφθαζε αξηζ. 786/2004/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, ηεο 21εο Απξηιίνπ 2004 (ΔΔ αξηζ. L 138 ηεο 30.4.2004, ζ. 7 11). 55 Καλνληζκφο (ΔΚ) αξηζ. 58/2003 ηνπ πκβνπιίνπ, ηεο 19εο Γεθεκβξίνπ 2002 (ΔΔ αξηζ. L 11 ηεο 16.1.2003, ζει. 1-8). 56 Απφθαζε αξηζ. 2004/858/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 15εο Γεθεκβξίνπ 2004 (ΔΔ αξηζ. L 369, 16.12.2004, ζει. 73 75). Λεηηνπξγεί απφ ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2005 θαη εδξεχεη ζην Λνπμεκβνχξγν. Σν 2005, ν νξγαληζκφο ήηαλ επηθνξηηζκέλνο κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζρεηηθά κε ηνπο θαζνξηζηηθνχο γηα ηελ πγεία παξάγνληεο. Σν 2006, ζα θαιχςεη ηνπο δχν άιινπο ηνκείο δξαζηεξηφηεηαο, δειαδή ηελ πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηελ πγεία θαη ηηο αληηδξάζεηο ζηηο απεηιέο γηα ηελ πγεία. 23