Research Paper Psychometric Properties of the Persian Version of the Family Empowerment Scale

Iranian Journal of PSYCHIATRY AND CLINICAL PSYCHOLOGY Summer 018, Volume 4, Number Research Paper Psychometric Properties of the Persian Version of the Family Empowerment Scale *Gholamreza Rajabi 1, Zahra Zolmajd 1. PhD in Psychology, Professor, Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.. MSc., Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. Use your device to scan and read the article online Citation: Rajabi Gh, Zolmajd Z. [Psychometric Properties of the Persian Version of the Family Empowerment Scale (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 018; 4():169. http://dx.doi.org/10.3598/ijpcp.4..16 :: http://dx.doi.org/10.3598/ijpcp.4..16 Received: 18 Oct 017 Accepted: 14 Mar 018 Key words: Psychometric, Empowerment, Family, Hyperactivity/attention deficit, Autism spectrum, Specific Learning A B S T R A C T Objectives The aim of the current research was to investigate the psychometric properties of the Persian version of the Family Empowerment Scale in families with children suffering from hyperactivity/attention deficit, autism spectrum and specific learning disorders. Methods A total of 10 parents of exceptional children with the training settings from educational region 1 and in Ahvaz city were selected using basedpurpose and voluntary sampling method and responded to the Family Empowerment and Marital Satisfaction scales. The data were analyzed using exploratory factor analysis and statistical software SPSS1. Results The findings revealed that the scale consisted of three factors empowerment with respect to family system, service system and social/politics system. The Cronbach s alpha coefficients obtained 0.94 for the whole scale and ranged from 0.91 to 0.93 for the three factors, testretest reliability coefficient was 0.86 and showed the convergent validity coefficient of 0.31 (P<0.001) between the current scale and the Marital Satisfaction Scale. Conclusion According to the results from this scale it can be used as an appropriate tool for measuring the ability of the parents to give services to their children with hyperactivity/attention deficit, autism spectrum and specific learning in exceptional rehabilitation settings and for identifying and explaining antecedents and consequences of this type of disorders. Extended Abstract 1. Introduction F amily empowerment is increasingly seen as a central goal of efforts to improve services for the families where children have disabilities [1]. Empowerment is a general principle for promoting health and is relevant in all the areas of the community [] and focuses on empowerment of family s abilities rather than deficiencies [5]. The family empowerment concept has also took advantages from the synergistic effect of various disciplines focusing on one idea at the same time. Empowerment has been described as both a process and a state, both an individual and collective characteristic, as well as an attitude, perception, ability, knowledge and action, and finally as a phenomenon that can be manifested in a range of circumstances and environments. Family empowering is the potential to alter the family structure. Gutierrez and Ortega introduced three measures to assess different aspects of empowerment among Latinos. Two focused on political em * Corresponding Author: Gholamreza Rajabi, PhD Address: Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. Tel: +98 (16) 33331366 Email: rajabireza@scu.ac.ir 16

Summer 018, Volume 4, Number Iranian Journal of PSYCHIATRY AND CLINICAL PSYCHOLOGY powerment, commitment and ethnic activism and the third on personal empowerment, conceptualized as a change strategy [7]. Staples asserted that, In addition to transformations in consciousness, beliefs and attitudes, empowerment requires practical knowledge, solid information, real competencies, concrete skills, material resources, genuine opportunities and tangible results [8]. The framework consisted of two dimensions: 1) The level of empowerment; and ) The way that empowerment is expressed. Regarding the first dimension, empowerment can happen at three levels: 1) Family, i.e. the immediate situation at home that primarily involves the parent s management of daytoday situations; ) Service system, i.e., professionals and agencies that provide services to the parent s children that primarily involves the parent s active working with the service system to get needed services for their child; and 3) Community/political, i.e., legislative bodies, policy makers, agencies, and community members concerned with or influencing the services for children with emotional disorders and their families [8]. Regarding the second dimension, empowerment can be expressed in three ways: 1) Attitudes, i.e., what a parent feels and believes; ) Knowledge, i.e., what a parent knows and can potentially do; and 3) Behavior, i.e., what a parent actually does. Each expression can occur within each dimension level. For example, empowerment with respect to the service system can be exhibited as an attitude, e.g. Professionals should ask me about services I want for my child ; as knowledge, e.g. I know what measures to be taken when I am concerned about receiving my child s poor services ; and as a behavior, e.g. I inform professionals about my opinion on services being provided to my child. Thus, combining three categories with two dimensions results in nine possible combinations, displaying empowerment being experienced or expressed at each time [8]. Koren, DeChillo, and Friesen [8] first developed the Family Empowerment Scale. Few studies have been conducted to assess and measure the reliability and validity of this scale. Studies conducted by Singh, et al., [9]; Florian and Elad [10]; Pauline, et al. [11], Vuorenma, et al. [], Wakimizu, et al. [1], Khalati, Nefei, and Soltani [13], and Kageyama, et al. [14] all indicated the reliability and validity of this scale. However, the aim of the current research was to investigate psychometric properties of the Persian version of the Family Empowerment Scale in families with children having hyperactivity, autism, and learning disorders.. Method The present research is a psychometric and methodological study. A total of 10 parents among 470 families with children having hyperactivity/attention deficit, autism spectrum and specific learning disorders based on the inclusion criteria were taken for this study. The inclusion criteria are: the length of the marriage of parents between 1 and 15 years, the tendency to participate in the study, having a minimum age of 5 to 45 years, having no marital problems, not having mood and affective problems and not using the substances like drugs were selected by baseaimed and voluntary sampling method from the children s centers at the 1 st and nd areas of education (Shakerin, Ehsan, Bahar Living, Tolo, Misagh, Nahal, Golshan, and Kosar) from January to May 015016. To measure the family empowerment of Family Empowerment Scale the Korn and colleagues in 199 [1] and to assess the convergent validity of this scale of the Marital Satisfaction Scale, the Rajabi was used [15]. 3. Results Most of the participants in this study were female parents (54.8%), having a diploma degree (3.9%) and had children (41.4%). The mean and standard deviation of 30 items of the Family Empowerment Scale were 105.85 and.33. For factor analysis the Family Empowerment Scale was used as the first principle component analysis and then to determine the underlying factors for the test of Varimax rotation that is an orthogonal rotation method. The 3factor model with factor loadings higher of 0.40 (based on the exact cutoff point of the 3 factors of the Screen test) gave the analysis that the percentage of variance explained the Family Empowerment Scale items by the removal of 4 items (3, 13, 6, 9) 53.15 was obtained. Finally, by removing these four items, a factor analysis was performed on 30 items of Family Empowerment Scale and the results obtained were Kaiser MayerOlkin sampling test (KMO=0.94) and Bartlett s Test of Sphericity (χ =3807.4), which explained 3factor model 60% of variance of the scale items. In this factor analysis, the first factor of empowerment with respect to the family system has about 38.19%; the most share in explaining the variance of the above scale (items, 4, 7, 9, 16, 1, 7, 34 31, 33). The second factor was labeled empowerment with respect to the service system with a loading of factor 13.08% (items 1, 5, 6, 11, 1, 18, 19, 3, 8, 30, 3). The third factor, empowerment with respect to the social/political system, was obtained with a variance of 8.7%. The results of Cronbach s alpha coefficients for the whole scale were 0.94 and for the three factors extracted from the exploratory factor structure ranged from 0.91 to 0.93; the testretest reliability coefficient of this scale on 9 subject 17 Rajabi Gh, et al. Psychometric Properties of the Persian Version of the Family Empowerment Scale. IJPCP. 018; 4():169.

Iranian Journal of PSYCHIATRY AND CLINICAL PSYCHOLOGY Summer 018, Volume 4, Number (with a week interval) was 0.86 (P<0.001); convergent validity coefficients between Family Empowerment Scale and Marital Satisfaction Scale was 0.31, The convergent validity coefficients among three factors of family empowerment scale (empowerment respect to family system, empowerment respect to system of services and empowerment with respect to social/political system) and marital satisfaction scale was from 0. to 0.7 (P<0.001). 4. Discussion The aim of this study was to investigate the psychometric properties of the Persian version of the Family Empowerment Scale in families with children suffering from hyperactivity, autism and learning disorders. The exploratory factor analysis of this scale showed three factors of empowerment with regard to the family system: empowerment with regard to service and empowerment system with regards to the social/political system, that this results in studies in consistence with Koren, et al. [1], Vuorenma, et al., [] and Wakimizu, et al. [1]. The first factor with 10 items with the title empowerment in the family indicates that parents are equipped with childrearing practices and the ability to manage problems in everyday situations, which has led parents to adopt new ways to grow their children. They feel good about parenthood with their parents knowledge and awareness of their ability to solve problems etc. The second factor was with 11 items of empowerment related to the service system, with parents knowledge and information in working with services for children with developmental disorders and specialists to provide services for their children, the parents attitude to the need for their child s services approval and their opinions are as important as experts; communication with professionals to collaborate on their relation to child s services for more information on child disorder and parents knowledge when dealing with child problems, decisions to problems, sharing your view with experts and getting ahead included to have their child s services better [1]. whether empowering at one level would increase it at other levels or be separated from each other. Ethical Considerations Compliance with ethical guideline Parents of Autism Children were selected with complete consent, knowing what this research was and what they should answer. Funding This article was extracted from a MA thesis in Family Counseling with the permission of Shahid Chamran University's Research Deputy of Ahvaz. Conflict of interest The authors declared no conflict of interest. Acknowledgments We sincerely thank the cooperation of the management of the exceptional children's educational centers of Ahvaz and all the parents who provided the opportunity to do this research. The third factor was with 9 items empowerment in relation to the social/political system s ability, which to take parental actions to defend or improve services for children and families, their attitude towards their effectiveness on services that felt helpful in relation to their child s problem, knowledge about their rights and their children in the educational system, encouraging executives or legislators to listen to their conversations [1]. Evidence showed that problem some of the families are worried about obtaining appropriate services for their children. It is necessary to provide solid information that the increase in one level of empowerment stimulates other levels, or in other words Rajabi Gh, et al. Psychometric Properties of the Persian Version of the Family Empowerment Scale. IJPCP. 018; 4():104117. 18

شماره. 4 دوره. 1397 تابستان خانواده توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای ذوالمجد زهرا 1 رجبي غالمرضا * ایران. اهواز اهواز چمران شهید گاه روانشناسی و تربیتی علوم کده مشاوره گروه استاد روانشناسی دکترای 1 ایران. اهواز اهواز چمران شهید گاه روانشناسی و تربیتی علوم کده مشاوره گروه ارشد کارشناس 1396 مهر 6 دریافت: تاریخ 1396 اسفند 3 پذیرش: تاریخ کلیدواژهها: توانمندسازی روانسنجی بیشفعالی/ اوتیسم خانواده خاص یادگیری توجه نقص اختاللهای با کودکان با خانوادههای در خانواده توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای بررسی حاضر پژوهش هدف اهداف بود. خاص یادگیری و اوتیسم طیف توجه بیشفعالی/نقص یادگیری و اوتیسم طیف توجه بیشفعالی/نقص اختاللهای با کودکان از والد 10 بود. روانسنجی مطالعه یک حاضر پژوهش ها روش و مواد داوطلبانه صورت به و هدف بر مبتنی نمونهگیری روش به اهواز شهر پرورش و آموزش و 1 نواحی استثنایی کودکان آموزش مراکز از خاص آماری نرمافزار و اکتشافی عاملی تحلیل از استفاده با دادهها دادند. پاسخ زناشویی رضایت و خانواده توانمندسازی مقیاسهای به و شدند انتخاب شدند. تحلیل SPSS 1 توجه با توانمندسازی به توجه با توانمندسازی عامل سه شامل )FES( خانواده توانمندسازی مقیاس یافتهها اساس بر ها یافته 0/94 مقیاس کل کرونباخ آلفای ضرایب ماده(. چهار حذف )با میشود سیاسی به توجه با توانمندسازی و خدماتی به رضایت مقیاس و حاضر مقیاس بین همگرا روایی ضریب و )0/001<P( 0/86 بازآزمایی ضریب 0/93 تا 0/91 از استخراجشده عامل سه برای و شد. مشاهده )0/001<P( 0/31 زناشویی هب خدمات ارائه برای والدین تواناییهای اندازهگیری برای مناسبی ابزار عنوان به میتوان مقیاس این از بهدستآمده نتایج اساس بر گیری نتیجه نآ از میتوان همچنین کرد. استفاده بازپروری و استثنایی مراکز در خاص یادگیری و اوتیسم طیف بیشفعالی/نقصتوجه اختاللهای با کودکان برد. بهره اختاللها نوع این از ناشی پیامدهای و پیشایندها شناسایی و تبیین در مقدمه در اصلی هدف فزایندهای طور به 1 خانواده توانمندسازی که است خانوادههایی به خدمات بهبود برای تالشهایی جهت ترویج کلی اصول از یکی توانمندسازی ]1[. دارند ناتوان کودکان ][ میشود مربوط جامعه حوزههای تمام به و است بهداشت نه میکند تمرکز خانواده تواناییهای و نیرومندسازی بر که آکسفورد واژگان فرهنگ در Empower واژه ]3[. نقصها بر شدنتوانا و قدرتارائه دادنمجوز قدرتمندشدن کاربردپذیری بر بیشتر توانمندسازی تعریف ]4[. است شده معنی توانمندسازی ]5[. میکند تأکید خانواده و کودکان برای آن خاص نوعی و جمعی ویژگی و فردی ویژگی حالت فرایند نوعی دامنهای در میتواند که پدیدهای و عمل توانایی ادراک از منظور است. شده توصیف شود ظاهر محیطها و شرایط از خانواده ساختار در تغییر توانایی ایجاد خانواده توانمندسازی میکند تالش که است گروهی نقش گاهی خانواده نقش است. دهد شکل گونهای به زندگی مختلف موقعیتهای در را اعضایش ]6[. باشد میخواهد که ی کم صورت به توانمندسازی اندازهگیری برای اندکی تالشهای اندازهگیری برای را شاخص سه ارتگا و گاتیرز است. گرفته انجام فرانسویها و اسپانیاییها میان توانمندسازی متفاوت جنبههای تعهد توانمندسازی ۲. سیاسی توانمندسازی ۱. کردند: تدوین که ] 7 [.چارچوبی شخصی. توانمندسازی ۳ اخالقی فعالیت و 1. است: بعد دو شامل کرد مطرح 1990 سال در 3 استاپلس میشود. بیان توانمندسازی که روشی. توانمندسازی سطح رخ سطح سه در میتواند توانمندسازی بعد اولین به توجه با. Gutierrez & Ortega 3. Staples 1. Family empowerment مسئول: نویسنده * رجبی غالمرضا دکتر مشاوره. گروه روانشناسی و تربیتی علوم کده اهواز چمران شهید گاه اهواز نشانی: +98 (16) ۳۳۳۳۱۳۶۶ تلفن: rajabireza@scu.ac.ir الکترونیکی: پست 19

مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران شماره. 4 دوره. 1397 تابستان این خانه. در بحرانی و فوری وضعیت یعنی 4 خانواده الف( دهد: ب( است روزانه وضعیتهای از والدین مدیریت شامل مؤلفه را خدماتی که متخصصانی و آژانسها یعنی 5 خدماتی مستقیم مشارکت شامل که میبینند تدارک کودکان والدین برای برای است مردمنهاد و خدماتی های با والدین فعاالنه و ج( است نیازمند او کودک که خدماتی به دستیابی آژانسها قانونگذاری بخشهای یعنی 6 سیاسی برای خدمات ارائه با ارتباط در که جامعه اعضای و سازندگان هستند خانوادههایشان اعضای و هیجانی اختاللهای با کودکان سه به دوباره میتواند توانمندسازی بعد دومین به توجه با ]8[. باور و احساس والد یک که آنچه 7 الف( شود: بیان روش بالقوه طور به میتواند و میداند والد آنچه 8 ب( میکند هریک میدهد. انجام واقعا والد که آنچه 9 ها ج( دهد انجام رخ بعد سطح از مقوله هر در میتوانند بیانات نوع سه این از اصلی ترکیب 9 به بعد دو در مقوله سه این ترکیب بنابراین دهند. ممکن توانمندسازی اندازه چه تا که است این بیانگر و میانجامد ]8[. شود بیان یا تجربه معینی زمانی مقطع در است 199 سال در 10 فریسن و دیچیلو کورن اولینبار که زمانی از اندکی مطالعات کردند تدوین را خانواده توانمندسازی مقیاس صورت مقیاس این روایی و پایایی اندازهگیری و بررسی درباره کرونباخ آلفای پایایی ضرایب همکاران و کورن است. گرفته ار سیاسی و خدماتی خانواده خردهمقیاسهای را هفته( 4 تا 3 فاصله )با بازآزمایی پایایی ضرایب 0/88 تا 0/87 از کاپا[ ]ضریب ارزیابیکنندهها بین توافق ضرایب 0/85 تا 0/83 از 11 همکاران و سینگ ] 1 [ 0/77 را کل ضریب ا 0/8 و ت 0/70 از را حمایتی خردهمقیاسهای و 0/93 را مقیاس کل ضریب فلورین ] 9 [ 0/89 تا از 0/75 را خودکارآمدی و شایستگی 0/63 از خردهمقیاسها در و 0/91 را مقیاس کل ضریب 1 الد و خردهمقیاسهای ضرایب 13 همکاران و پائولین ] 10 [ 0/83 تا را سیاسی و 0/87 را خدماتی 0/88 را خانواده 0/8 از را خردهمقیاسها ضرایب 14 همکاران و ورنما ] 11 [ 0/88 خردهمقیاسهای ضرایب 15 همکاران و واکیمیزو ] [ 0/96 تا سیاسی و 0/86 را خدماتی 0/87 را خانواده سلطانی و نافعی خلوتی ] 1 [ 0/88 را بازآزمایی و 0/81 را خانواده خردهمقیاسهای در و 0/91 را مقیاس کل در ضرایب ]13[ 0/63 را سیاسی و 0/88 خدماتی 0/83 0/87 را خانواده خردهمقیاسهای ضرایب 16 همکاران و کاگیاما و ]14[ 0/89 را سیاسی و 0/86 را خدماتی کردند. گزارش اکتشافی عاملی تحلیل نوع از مطالعهای در همکاران و کورن کردند: شناسایی را عامل سه خانواده توانمندسازی مقیاس روی اقدامات شامل عامل این مادههای سیاسی 1. خانوادهها و کودکان برای خدمات بهبود یا دفاع برای والدین مجریان و قانونگذاران با والدین تعامل به مادهها اینجا در میشود. باورهای داشتن و خانوادهها دیگر برای کمک فراهمکردن آژانسها مربوطند باشند داشته تأثیر خدمات بهبود بر میتوانند که قوی به مربوط توانمندسازی عامل این مادههای خدماتی. آگاهی و شامل که میکند اندازهگیری را خدماتی برای خدمات کسب برای متخصصان و آژانسها با کار در والدین است ظرفیتهایشان و تصمیمها در اعتمادبهنفس و کودکانشان دارد تمرکز خانواده درون توانمندسازی بر عامل این خانواده 3. دارد. مفهومی چارچوب از خانواده مقوله با را رابطه بیشترین و و اعتماد میکنند: تأکید موضوعات این بر عامل این مادههای والدین ذاتی حق مشکالت اداره توانایی و والدگری به اطمینان و دارند والدین که باوری و کودکانشان درباره تصمیمگیری برای ]1[. میدهند انجام که کاری سه به مقیاس این روی عاملی تحلیلی در همکاران و 17 ورنما و خدماتی خانواده با مرتبط عامل بین همبستگی از استفاده با را آن همگرای روایی و یافتند دست 0/85 تا 0/78 از خانواده خردهمقیاسهای با مادهها گزارش 0/89 تا 0/7 از و 0/80 تا 0/59 از خدماتی اکتشافی عاملی تحلیلی در همکاران و سینگ ][. کردند عاطفی اختالل به مبتال کودک دارای والدین از نفر 8 روی و 19 شایستگی 18 دفاعی عامل چهار به شدید مقیاس روایی الد و فلورین ]9[. یافتند دست 0 خودکارآمدی 0/54 را 1 روزنبرگ نفس عزت مقیاس با خانواده توانمندسازی ]10[. کردند گزارش )0/001<P( خانوادههای و دارند معلول عضو چند یا یک که خانوادههایی اولین هستند. جامعه گروههای آسیبپذیرترین از فقیر و مهاجر معلول عضو دارای خانوادههای توانمندسازی فرایند در مهم قدم 16. Nakamura, Kobayashi, & Yokoyama 17.Vuorenma 18. Advocacy system 19. Competence 0. Selfefficacy 1. Rosenberg SelfEsteem Scale 4. Family 5. Service 6. Community/political 7. Attitude 8. Knowledge 9. Behavior 10. Koren, DeChillo & Friesen 11. Singh 1. Florian & Elad 13. Pauline 14. Vuorenma et al. 15. Yoneyama, Iejima, & Miyamoto خانواده«توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای همکار. و رجبي»غالمرضا 0

شماره. 4 دوره. 1397 تابستان مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران درک و شایستگی والدین دهد تشخیص متخصص که است این به نیاز راستا این در دارند. را کودکانشان نیازهای درباره کافی این ضعفهای و نقطهقوتها و توانایی ارزیابی برای ابزاری وجود دش بیان پیشتر که همانطور دوم میشود. برجستهتر خانوادهها در خانوادهها این توانمندی ارزیابی و سنجش برای ابزار یک تنها برای ابزاری ایران در هنوز و است شده ساخته کشور از خارج معمول طور به سوم است. نشده اعتباریابی یا ساخته کار این روانشناختی مشکالت دچار کودکان برای مرسوم خدمات در بر اثرگذار عامل عنوان به والدین شناسایی و والدین نقش برای مداخله حاضر حال در اما میشد گرفته نادیده مشکالت کودکان درمان در مهمی عامل خانواده و والدین توانمندسازی نکات به توجه با میشود. شناخته روانشناختی مشکالت به مبتال خانواده توانمندسازی مقیاس 1. شد: مطرح سؤال سه ذکرشده توانمندسازی مقیاس آیا. است شده تشکیل عامل چند از خانواده توانمندسازی مقیاس آیا 3. دارد مناسبی پایایی خانواده دارد مناسبی همگرای روایی روش روششناسی مطالعات نوع از روانسنجی حاضر مطالعه مبتال کودکان والدین تمامی شامل پژوهش این جامعۀ است. و )ADHD( توجه بیشفعالی/نقص اوتیسم طیف اختاللهای به استثنایی کودکان آموزش مراکز از استفادهکننده خاص یادگیری در گلشن و نهال میثاق طلوع زندگی بهار احسان شاکرین اهواز شهر پرورش و آموزش ناحیه در کوثر مرکز و 1 ناحیه اساس بر آنها تحصیل و مراکز این به کودکان این ارجاع بود. والد 10 است. بوده بالینی روانشناس و روانپزشک تشخیص به و هدف بر مبتنی نمونهگیری روش به خانواده 470 میان از با 1396 و ماه اردیبهشت تا 1395 دیماه بین داوطلبانه صورت چیزهایی چه به باید و چیست برای پژوهش این اینکه از اطالع شدند. انتخاب شفاهی و کامل رضایت با بدهند پاسخ والدین ازدواج مدت از: بودند عبارت مطالعه این ورود مالکهای بین حداقل داشتن مطالعه در شرکت به تمایل سال 15 تا 1 بین مشکالت نداشتن زناشویی اختالفهای نداشتن سال 45 تا 5 مالکهای انتخاب مخدر. مواد مصرفنکردن و عاطفی و خلقی صورت DSM5 بالینی مصاحبه اساس بر مذکور 4 تا ورود گاه از پژوهش انجام برای الزم مجوزهای ابتدا است. گرفته آموزش و 1 نواحی استثنایی کودکان مراکز به و شد کسب میثاق طلوع زندگی بهار احسان شاکرین شامل پرورش و و الزم هماهنگیهای از پس شد. مراجعه کوثر و گلشن نهال ناتوانی دچار کودکان والدین از فهرستی مراکز این به مراجعه با به پژوهش هدف درباره و شد گرفته تماس والدینشان با و تهیه با که شد اتخاذ ترتیبی سپس شد. داده مختصری توضیح آنها این طی گیرد صورت مالقات کودکان این خانوادههای والدین مربوط مسائل تمامی و پژوهش این اهمیت و ضرورت مالقات به کافی زمان دادن جمله از پژوهش اخالق اصول رعایت به حجم به توجه با که پرسشنامه تکمیل برای شرکتکننده هر اضافه توضیحهای بود شده گرفته نظر در دقیقه 0 پرسشها مطالعه از خروج اجازه نیاز صورت در مقیاسها سؤالهای درباره و پرسشنامهها انفرادی تکمیل مقیاسها بینامبودن از اطمینان ویژگیهای شد. گوشزد آنها به پژوهش نتایج از باخبرشدن اجازه است. آمده 1 شماره جدول در نمونه گروه جمعیتی توانمندسازی مقیاس از خانواده توانمندسازی اندازهگیری برای ساخته 199 سال در که شد استفاده همکاران و کورن خانواده خانواده میشود: خردهمقیاس 3 و ماده 34 شامل و است شده سیاسی و ماده( )1 خدماتی های ماده( )1 لیکرت طیف اساس بر مقیاس این مادههای ماده(. )10 خدماتی نمرهگذاری صحیح 5 =کامال تا غلط 1 =کامال شامل رتبهای پنج 170 و 34 ترتیب به آن نمرههای حداکثر و حداقل و میشوند خانواده ضعیف توانمندی نشاندهنده 68 تا 34 بین نمره است. بیشتر نمره و متوسط توانمندی نشاندهنده 10 تا 68 بین نمره برای ]1[. است خانواده قوی توانمندی نشاندهنده 10 از استفاده وارون ترجمهترجمه از فارسی نسخه بهدستآوردن مقیاس این جمعآوريشده مادههاي ابتدا که صورت بدین شد. گاه خارجی زبانهای استادان از یکی و شد ترجمه فارسی به بعد مرحله در کرد. مقایسه نیز اصلی متن با را آن چمران شهید دوباره را ترجمهشده متن خارجي زبانهاي بخش استادان از يكي داشت. اصلي متن با را هماهنگي بیشتر كه برگرداند اصلي زبان به اختالف كمترين كه شد برگردانده فارسي به دوباره متن آخر در روانشناس استادان از یکی و داشت اوليه متن با را ترجمهاي کرد. ارزیابی را آن مادهها محتوای نظر از گاهی خانواده توانمندسازی مقیاس همگرا روایی اندازهگیری برای استفاده محرابیان 3 زناشویی رضایت کوتاه فرم مقیاس از به مربوط اندازهگیری ابزار شده تهیه 1998 سال در که شد ماده 13 و است زناشویی رضایت مختلف جنبههای بررسی پیوستاری در ماده هر به را خود پاسخ شرکتکنندگان دارد. و زیاد 4 =توافق متوسط 3 =توافق کم =توافق ) 1 =عدمتوافق و 8 6 4 3 مادههای میکنند. رتبهبندی زیاد( بسیار 5 =توافق مقیاس این نمرههای میشوند. نمرهگذاری معکوس صورت به 11 میزان بیانگر باال نمره که باشند متغیر 65 تا 13 بین میتوانند که پژوهشی در است. یکدیگر از زوجین زناشویی رضایت زیاد 0/89 مردان در 0/90 نمونه کل کرونباخ آلفای پایایی ضرایب رضایت مقیاس داد نشان عاملی تحلیل است 0/91 زنان در و ازدواج از نارضایتی و ازدواج از رضایت عامل دو شامل زناشویی پرسشنامه با مقیاس این همزمان روایی ضریب همچنین است.. Back translation 3. Marital Satisfaction Scale (MSS) 1 خانواده«توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای همکار. و رجبي»غالمرضا

مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران شماره. 4 دوره. 1397 تابستان ]15[. است شده گزارش 0/83 4 اینریچ زناشویی رضایت تحلیل 1. شد: انجام روشها این از استفاده با دادهها تحلیل شناسایی برای 5 اصلی( مؤلفههای )تحلیل اکتشافی عامل نمونهگیری کفایت شاخص دو از استفاده با و زیربنایی عاملهای همسانی. 7 بارتلت کرویت اندازهگیری و 6 کایزرمایرالکین برای 8 کرونباخ آلفای پایایی ضرایب طریق از مقیاس درونی 90 تشخیصی کارهای برای و بیشتر و 0/80 پژوهشی فعالیتهای ضریب معنیداری طریق از هفته دو فاصله به بازآزمایی بیشترو و روایی ضریب بررسی برای 3. شدند برآورد پیرسون همبستگی که شد استفاده زناشویی رضایت مقیاس از حاضر مقیاس همگرا انجام پیرسون همبستگی ضریب از استفاده با آنها آماری تحلیل شد. SPSS1 انجام افزار نرم از استفاده با دادهها تحلیل شد. یافتهها معیار انحراف و میانگین میدهد نشان شماره جدول و 118/77 ترتیب به خانواده توانمندسازی مقیاس در خانوادهها حقوق»میدانم 4 ماده در میانگینها بیشترین است. /5 3/71 کدامند.«خاص آموزشی قوانین تحت فرزندان و والدین مورد خدمات دریافت برای دیگر خانوادههای»به 15 ماده در و مادههای در میانگینها کمترین و 3/70 میکنم.«کمک نیازشان از میشوم مواجه مشکالتی با خانوادهام در که»هنگامی 6 که متخصصانی»با 13 ماده و 3/14 میخواهم.«کمک دیگران میکنم.«برقرار منظم تماس میدهند ارائه فرزندم به را خدماتی آمد. دست به 3/ آغاز در خانواده توانمندسازی مقیاس عاملی تحلیل برای 4. Enrich Marital Satisfaction Questionnaire 5. Principal components analysis 6. KaiserMeyerOlkin 7. Bartlett s Test of Sphericity 8. Cronbach'α reliability نمونه گروه جمعیتشناختی ویژگیهای 1. جدول متغیر معیار( )انحراف میانگین )حداکثر( حداقل فراوانی( )درصد فراوانی 3)46( 35/6)4/75( سن 5)3( 10/6)/75( ازدواج مدت 95)45/( مرد 115)54/8( جنس زن 10)100( جمع 35)16/7( دیپلم زیر 69)3/9( دیپلم 45)1/4( فوقدیپلم 51)4/3( تحصیالت میزان لیسانس 9)4/3( لیسانس فوق 1)0/5( دکتری 10)100( جمع 75)35/7( فرزند 1 87)41/4( فرزند 38)18/1( 9)4/3( فرزند 3 فرزند 4 فرزند تعداد 1)0/5( بیشتر و فرزند 5 10)100( جمع 54)5/7( اوتیسم طیف 79)37/6( اختالل نوع توجه بیشفعالی/نقص 77)36/7( خاص یادگیری مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران خانواده«توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای همکار. و رجبي»غالمرضا

شماره. 4 دوره. 1397 تابستان مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران خانواده توانمندسازی مقیاس مادههای معیار انحراف و میانگین. جدول مادهها میانگین معیار( )انحراف مادهها میانگین معیار( )انحراف مادهها میانگین معیار( )انحراف مادهها میانگین معیار( )انحراف مادهها میانگین معیار( )انحراف 3/8)0/95( 9 3/64)1/1( 3/78)1/8( 15 3/7)1/0( 8 3/44)1/11( 1 3/6)1/15( 30 3/44)1/14( 3 3/47)1/8( 16 3/53)1/5( 9 3/56)1/8( 3/)1/6( 31 3/71)1/10( 4 3/63)1/( 17 3/55)1/4( 10 3/8)1/04( 3 3/40)1/14( 3 3/68)1/15( 5 3/56)1/14( 18 3/37)1/17( 11 4/41)1/3( 4 3/36)1/9( 33 3/14)1/60( 6 3/35)1/18( 19 3/)1/1( 1 3/9)1/7( 5 3/5)1/3( 34 3/4)1/06( 7 3/60)1/19( 0 3/60)1/03( 13 3/47)1/1( 6 3/40)1/14( 8 3/45)1/31( 1 3/70)1/0( 14 3/46)1/6( 7 118/77)/5( معیار( )انحراف میانگین مجموع مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران عوامل تعیین برای سپس و اصلی مؤلفههای تحلیل روش از روش که شد استفاده 9 واريماكس چرخش از آزمون زیربنایی است شیوهای به روش این واقع در است. 30 متعامد چرخش شاخص میدهد. نشان صورتمستقل به را زیربنایی عوامل که به بارتلت کرویت آزمون و کیزمیرالکین نمونهگیری کفایت نشان که آمد دست به )0/001 P( 398/75 و 0/9 ترتیب شده رعايت چندمتغيري عادیبودن آماري مفروضههاي میدهد و 0/40 عاملی بارهای با كافي عاملي تحليل براي نمونه اندازه و دروني همبستگي مادهها بين اینکه ضمن است مناسب بیشتر است. اتحاد ماتريس همبستگي ماتريس و ندارد وجود ویژه مقادیر با پنجعاملی مدل 31 اسکری نمودار ابتدایی تحلیل عاملهای داد. نشان را درصد 61/44 کل واریانس و 1 از بیشتر اساس بر که شد استخراج ماده 3 با پنجم و ماده با چهارم میکنند کار عاملی تحلیل با که روانسنجی کارشناسان دیدگاه مدل نمیآید. حساب به مناسبی مدل مادهها تعداد نظر از مادههای که شد تحلیل درصد 58/17 واریانس با نیز چهارعاملی یکدیگر با محتوایی لحاظ از که ماده چهار با مدل این چهارم عامل ماده مثال نشد. مشاهده باشند داشته مشخصی نامگذاری بتوانند میگرفت قرار اول عامل روی باید که آن محتوای اساس بر 13 دیگر. ماده سه ترتیب همین به و گرفت قرار چهارم عامل روی به که چهارعاملی و پنج مدلهای تحلیل به توجه با نهایت در کنند استخراج را معینی و مشخص عاملهای گویا و دقیق طور برش نقطه اساس بر بیشتر و عاملی 0/40 بارهای با سهعاملی مدل واریانس درصد که شد تحلیل اسکری آزمون عاملی سه دقیق شامل ماده چهار حذف با خانواده توانمندسازی مقیاس مادههای شماره )تصویر آمد دست به 53/15 با برابر 9 و 6 13 3 مقیاس ماده 30 بر عاملی تحلیلی ماده چهار این حذف با 1(. کفایت شاخص آزمونهای که گرفت انجام خانواده توانمندسازی اندازهگیری و )KMO=0/94( کایزرمایرالکین نمونهگیری آمد. دست به χ( )3807/4= بارتلت کرویت تحليل میکنید مشاهد 3 شماره جدول در که همانطور با خانواده توانمندسازی مقیاس از ماده چهار حدف با عاملي سه ثابت تعداد و واریماکس روش به متعامد چرخش از استفاده این در کرد. تبیین مقیاس مادههای واریانس 60 درصد عامل خانواده» به توجه با «توانمندی اول عامل عاملی تحلیل واریانس تبیین در را مشارکت بیشترین درصد 38/19 حدود در 1 16 9 7 4 )مادههای دارد عهده بر مذکور مقیاس به توجه با «توانمندسازی دوم عامل 33(. 31 34 7 )مادههای 13/08 درصد عاملی بار با شد نامگذاری خدماتی«سوم عامل و )3 30 8 3 19 18 1 11 6 5 1 واریانس با سیاسی» به توجه با «توانمندسازی )صخره( اسکری آزمون 1. تصویر 15 10 5 0 1 3 4 5 6 7 8 9 1 3 4 5 6 7 8 9 عاملها ویژه مقادیر مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 9. Varimax rotation 30. Orthogonal 31. Scree test 3 خانواده«توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای همکار. و رجبي»غالمرضا

مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران شماره. 4 دوره. 1397 تابستان خانواده توانمندسازی مقیاس دوم مرتبه واریماکس چرخشیافته سهعاملی ساختار ماتريس 3. جدول ماده سطح بعد بیان اول عامل دوم سوم ماده سطح بعد بیان اول عامل دوم سوم 0/64 18 0/60 1 0/73 19 0/78 0/63 حذف 0 3 0/86 1 0/67 4 0/66 0/69 5 0/70 3 0/70 6 0/68 4 0/76 7 0/68 5 0/6 8 حذف 6 0/77 9 0/65 7 0/7 10 0/63 8 0/71 11 حذف 9 0/61 1 0/69 حذف 30 13 0/6 31 0/7 14 3 0/7 15 0/68 33 0/74 16 0/63 34 0/74 17 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 4 0 17 15 14 10 8 )مادههای بود درصد 8/7 جدول در استخراجشده عامل سه روی مادهها عاملی بارهای 5(. بعد در مقیاس این مادههای است ذکر است.شایان آمده 3 شماره ) بیان و سیاسی( و خدماتی ) سطح شدهاند. دستهبندی ( و سه برای 0/94 مقیاس کل برای کرونباخ آلفای ضرایب نتایج 0/93 تا 0/91 از اکتشافی عاملی ساختار از بهدستآمده عامل هفته دو فاصله با نفر 9 روی مقیاس این بازآزمایی پایایی ضریب توانمندسازی مقیاس بین همگرا روایی ضرایب ) P<0/001 ( 0/86 همگرا روایی ضرایب و 0/31 زناشویی رضایت مقیاس و خانواده )توانمندی خانواده توانمندسازی مقیاس سهگانه عاملهای بین به توجه با توانمندسازی به توجه با و سیاسی( به توجه با توانمندسازی و خدماتی معنادار )0/001<P( 0/7 تا 0/ از زناشویی رضایت مقیاس مقیاس ماده 30 معیار انحراف و میانگین همچنین آمد. دست به آمد. دست به /33 و 105/85 خانواده توانمندسازی بحث نسخه روانسنجی ویژگیهای بررسی پژوهش این هدف کودکان با خانوادههایی در خانواده توانمندسازی مقیاس فارسی و اوتیسم توجه بیشفعالی/نقص همچون اختاللهایی دارای مقیاس فارسی نسخه اکتشافی عاملی تحلیل نتایج بود. یادگیری به توجه با توانمندی عامل سه خانواده توانمندسازی توجه با توانمندی و خدماتی به توجه با توانمندی خانواده پژوهشهای با نتایج این داد نشان سیاسی به همکاران و کاگیاما ][ همکاران و ورنما ]1[ همکاران و کورن 10 با اول است.عامل همسو ]1[ همکاران و واکیمیزو و ]14[ والدین که است این بیانگر خانواده در توانمندسازی عنوان با ماده مشکالت اداره توانایی و هستند آشنا فرزندپروری شیوههای به در را والدین عامل این که دارند را روزمره موقعیتهای در خود فرزند پیشرفت و رشد برای جدید شیوههای کارگیری به خانواده«توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای همکار. و رجبي»غالمرضا 4

شماره. 4 دوره. 1397 تابستان مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران تواناییشان از والدین آگاهی و والدبودن به خوب احساس درک برای جدید اطالعات کسب توانایی مشکالت حلوفصل در هدفمند و کودک اختالل از آگاهی فرزند اختالل بهتر با خصوص در که مشکالتی با برخورد هنگام والدین عاقالنه و میآزماید. میآید وجود به فرزندشان اختالل پژوهش در که همکاران و کورن یافته با پژوهش این نتایج به توجه با توانمندسازی عنوان با را سوم عامل خود و شایستگی از والدین برداشت شامل و کردند معرفی خانواده و رشد به کمک برای تواناییشان در اعتمادبهنفس و صالحیت همکاران و سینگ یافتههای با هچنین و است کودک پیشرفت است همسو یافتند دست صالحیت«و»شایستگی عامل به که و مؤلفههای شامل ماده 11 با دوم عامل 1[. ]9 اختالل با کودکان خدمات مراکز با کار در والدین اطالعات خدمات کسب برای متخصصان با همکاری و ارتباط رشدی والدین آگاهی و و فرزنان اختالل برای نیاز مورد این نتایج است. فرزند به مربوط مشکالت با برخورد هنگام و سینگ و همکاران و ورنما همکاران و کورن یافته با پژوهش»توانمندسازی عنوان با یافتههایشان دوم عامل در که همکاران و آگاهی شامل که خدماتی«به توجه با و تصمیمها در آنها اعتمادبهنفس خدمات از والدین والدین توانایی میزان و است خود فرزند اختالل در ظرفیتشان است همسو میدهد نشان را خدماتی با همکاری در به توجه با توانمندی عنوان با ماده 9 با سوم عامل 1[. ]9 میکرد: ارزیابی را موارد این که بود سیاسی و کودکان برای خدمات بهبود یا دفاع برای والدین اقدامات که خدمات بر خودشان مؤثربودن به آنها خانواده دست را آنها به خود فرزند مشکل درباره مفیدبودن احساس نظام در فرزندشان و خود حقوق از و آگاهی میدهد اینکه بر مبنی قانونگذار یا اجرایی مدیران ترغیب آموزشی ارائه نظام درباره ایده داشتن کنند گوش صحبتهایشان به دارای فرزند درباره خودشان تجارب اساس بر والدین که خدمات کارشناسان اختیار در را ایدهها کارآمدترین میتوانند اختالل نیاز مورد برنامههای در همکاری به مدیران ترغیب دهند قرار به کمک و دولتی مراکز و مؤسسات دیگر با ارتباط خود فرزند بهتر خدمات از والدین دفاع نشاندهنده که دیگر خانوادههای سوم عامل با عامل این نتایج است. ناتوانی دچار کودک برای با توانمندسازی عنوان با همکاران و سینگ و همکاران و کورن والدین اقدامات که مؤلفهای سیاسی به توجه همسو میسنجد را کودکان برای خدمات بهبود یا دفاع برای 1[. ]9 3( شماره )جدول است سطوح منعکسکننده خردهمقیاس هر در بیشتر نمرههای فعالیتهای در مشارکت است. توانمندسازی از باالتری زیاد توانمندی نشاندهنده خدماتی با بیشتر همکاری و میدهد نشان شواهد است. توانمندسازی سطح سه هر در والدین خدمات بهدستآوردن در نگرانی خانوادهها از برخی مشکل مبنی محکمی اطالعات است نیاز است. فرزندشان برای مناسب در تحریک باعث توانمندسازی سطح یک در افزایش اینکه بر یک در توانمندسازی آیا دیگر عبارت به یا میشود سطوح دیگر سطوح این یا میشود منجر دیگر سطوح در آن افزایش به سطح شود. گردآوری هستند هم از مجزا ارتباط در زیاد توانمندی با خدماتی با بیشتر همکاری بیشتر جستوجوی باعث ضعیفتر خدمات حال این با است. از حاکی مطالعه این از حاصل نتایج بود. بهتر خدمات برای والدین برنامههایی یا مداخالت اثربخشی ارزیابی مقیاسبرای این کاربرد مراقبان دیگر یا والدین توانمندسازی افزایش برای که است باید خانواده توانمندسازی از استفاده است. شده طراحی خانواده مشخص بیشتری وضوح با تا کند کمک برنامهها طراحان به توانمندسازی ترویج معنای به خود برنامههای از جنبه کدام کنند است. سیاسی و خدماتی خانواده سطوح در مهمی نقش فزایندهای طور به توانمندسازی به مربوط مفاهیم فرزندان که میکند بازی خانوادههایی برای خدمات شکلدادن در به مبتال کودکان والدین اینکه به توجه با دارند. اختالل دارای کیفیت کاهش از درخودمانده و بیشفعال همچون اختاللهایی مراقبت به نیاز علت به کودکان این طرفی از و میبرند رنج زندگی مراقبتی کیفیت و هستند وابسته والدین به سالمتیشان کنترل و خوب احساس و بهزیستی تأثیر تحت میکنند دریافت آنها که به سالمت مراقبان که است مهم بنابراین دارد قرار والدین بودن دو این به میکنند کار کودکان این و والدین با که افرادی ویژه باشند. داشته کافی توجه قشر پایایی آن خردهمقیاس سه و خانواده توانمندسازی مقیاس مقیاس کل و عامل سه ضرایب داشت. رضایتبخشی و مناسب مادههای تجانس و همگونی بیانگر اینها که 0/90 بودند از بیشتر بازآزمایی ضریب میدهند. خبر واحدی سازه از و هستند مقیاس پژوهشهای با یافتهها این بود. معنادار نوبت دو در هم مقیاس و ورنما همکاران و کاگیاما همکاران و خلوتی همکاران و کورن و همکاران و پائولین همکاران و سینگ الد و فلورین همکاران رضایتبخش و مطلوب را پایایی ضرایب که همکاران و واکیمیزو پایایی ضرایب 1[. ]914 است همسو کردند گزارش ذکر تحقیقات ضرایب از بیشتر حتی پژوهش این در بهدستآمده و کفایت مقیاس این که است این نشاندهنده این و شدهاند این دیگر عبارت به دارد. مناسبی و یکنواخت درونی همسانی آزمونشونده به مربوط عوامل دلیل به زیاد دقت از حاکی نتایج عوامل همچنین و برگزاری شرایط و آزمون به مربوط عوامل است. اندازهگیری در ابزار این با مرتبط با آن خردهمقیاسهای و خانواده توانمندسازی مقیاس بین شد. مشاهده معنادار و مثبت همبستگی زناشویی رضایت مقیاس 5 خانواده«توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای همکار. و رجبي»غالمرضا

مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران شماره. 4 دوره. 1397 تابستان کارآمدی و نقطهقوتها معنای به طورکلی به خانواده توانمندسازی زناشویی رضایت که آنجا از و است مشکالت با مقابله در خانواده زوجین رضایت از حاکی که است مثبتی سازه شکل همین به هم نتیجه در است روزمره مسائل با برخورد در ارتباطاتشان کیفیت از به است. همراه زوجین رضایت افزایش با خانوادهها زیاد توانمندی زوجین زیاد رضایت گفت میتوان نیز متغیر دو این ارتباط دلیل تحقیقات با یافتهها این میدهد. خبر خانواده زیاد توانمندی از هم با مقیاس این مادههای بین دادند نشان که همکاران و ورنما سیاسی و خدماتی خانواده خردهمقیاسهای توانمندسازی مقیاس بین دادند نشان که الد و فلورین ][ همکاران و سینگ ]10[ روزنبرگ نفس عزت مقیاس با خانواده دریافتند که ]1[ همکاران و کورن و ]14[ همکاران و کاگیاما ]9[ وجود همبستگی خانواده توانمندسازی خردهمقیاسهای بین ابزار که است مطلب این بیانگر روایی مفهوم است. هماهنگ دارد میسنجد. را نظر مد خصیصه حد چه تا اندازهگیری با ذوالمجد زهرا خانواده مشاوره ارشد کارشناسی پایان از برگرفته است. اهواز چمران شهید گاه پژوهشی معاونت مجوز و پژوهش از مالی حمایت مقاله مسئول نویسنده اظهار به بنا است. نداشته وجود منابع تعارض نتیجهگیری ابزار عنوان به مقیاس این از میتوان نتایج اساس بر بنابراین کودکان دارای والدین توانمندسازی اندازهگیری برای مناسبی یادگیری و اوتیسم توجه بیشفعالی/نقص مانند اختاللهایی با براعضای تأکید با خانواده توانمندسازی کرد.اجرایاصولی استفاده کیفیت افزایش و خودکارآمدی ارتقای به میتواند خانواده استخراجشده مدل این از بتوان شاید شود. منجر آنها زندگی در کرد. استفاده دیگر اختاللهای به مبتال کودکان والدین برای توجه با که کرد اشاره موضوع این به میتوان ذکرشده نتایج تبیین و رشدی اختاللهای دارای خانوادههای تعداد روزافزون رشد به برای ابزاری وجود به نیاز آنها میان در مشکالتی چنین بروز به ضروری و الزم جامعه در اختاللها این شناسایی و سنجش بررسی خانواده توانمندسازی مقیاس راستا همین در میآید. نظر مشخص آن مادههای در مناسب روایی و پایایی دارابودن با و شد دارد. را پژوهش در استفاده برای نیاز مورد کفایت که شد کودکان والدین یعنی جامعه از خاصی قشر به تنها پژوهش این محدود اهواز شهر خاص یادگیری و اوتیسم بیشفعال اختالل با گیرد. صورت احتیاط با باید جامعهها دیگر به آن تعمیم و بود میکنند کار خانوادهها نوع این با که درمانگرانی میشود پیشنهاد کنند. طراحی را میانجی متغیرهای و پیامدها پیشایندها از مدلی استخراجشده سهعاملی مدل میشود توصیه بعدی تحقیقات در شود. بررسی تأییدی عاملی تحلیل مدل اساس بر دیگر جامعه در سپاسگزاری کودکان آموزش مراکز مدیریت همکاری از وسیله بدین انجام امکان که کودکان والدین تمامی و اهواز شهر استثنایی مقاله این میکنیم. تشکر صمیمانه آوردند فراهم را پژوهش این خانواده«توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای همکار. و رجبي»غالمرضا 6

Summer 018, Volume 4, Number Iranian Journal of PSYCHIATRY AND CLINICAL PSYCHOLOGY References [1] Koren PE, DeChillo N, Friesen BJ. Measuring empowerment in families whose children have emotional disabilities: A brief questionnaire. Rehabilitation Psychology. 199; 37(4):3051. [DOI:10.1037//00905550.37.4.305] [15] Rajabi Gh. [Factorial structural Marital Satisfaction Scale in marriage staff s members of Shahid Chamran University (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry & Clinical Psychology. 010; 15(4):35967. [] Vuorenma M, Halme N, AstedtKurki P, Kaunonen M, Perala M. Validity and reliability of the personnel version of the Family Empowerment Scale (FES) for the social, health and educational services in Finland. Journal Advance Nurses. 014; 70(4):9736. [DOI:10.1111/jan.14] [3] Poertner J, Ronnau J. A strengths approach to children with emotional disabilities. In: Saleebey D, editor. The Strengths Perspective in Social Work Practice. New York: Longman; 199. [PMID] [4] Harrison T, Waite K, Hunter GL. The internet, information and empowerment, European Journal Marketing. 006; 40(10):9793. [DOI:10.1108/03090560610680961] [5] Dunst CJ, Paget KD. Parentprofessional partnerships and family empowerment. In: Fine MJ, editor. Collaboration With Parents of Exceptional Children. Brandon: Clinical Psychology Publishing; 1991. [6] Sampsel D, McNichols S, Kordash RD, Bonitati D. Information for integration. A senior services program spurs development of a multihospital integrated network. Health Progress. 1994; 75(7):403. [PMID] [7] Gutierrez L, Ortega R. Developing methods to empower Latinos: The importance of groups. Social Work Groups. 1991; 14():343. [DOI:10.1300/J009v14n0_03] [8] Staples LH. Powerful ideas about empowerment. Administration Social Work. 1990; 14():94. [DOI:10.1300/J147v14n0_03] [9] Singh NN, Curtis WJ, Ellis CR, Nicholson MW, Villani TM, Wechsler HA. Psychometric analysis of the Family Empowerment Scale. Journal of Emotional Behavioral Disorders. 1995; 3():85 91. [DOI:10.1177/1063466950030003] [10] Florian V, Elad D. The impact of mothers sense of empowerment on the metabolic control of their children with juvenile diabetes. Journal of Pediatric Psychology. 1998; 3(4):3947. [DOI:10.1093/jpepsy/3.4.39] [11] Pauline J, Jean M, Kruzich B, Friesen J, Robinson A. Family perceptions of participation in educational planning for children receiving mental health services. School of Social Work Journal. 007; 3(1):759. [1] Wakimizu R, Fujioka H, Yoneyama A, Iejima A, Miyamoto S. Effectiveness of the groupbased positive parenting program with Japanese families raising a child with developmental disabilities: A longitudinal study. Journal of Abnormal Child Psychology. 014; 3:113. [DOI:10.417/39955.1000113] [13] Khalvati M, Nafai A, Soltani M. [Relationship of family empowerment with metabolic control and adherence to treatment plans in children with phenylketonuria (Persian)]. Journal Kermanshah University of Medical Sciences. 015; 18(8):49197. [14] Kageyama M, Nakamura Y, Kobayashi S, Yokoyama K. Validity and reliability of the Family Empowerment Scale for caregivers of adults with mental health issues. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing. 010; 3(8):5131. [DOI:10.1111/ jpm.1333] 7 Rajabi Gh, et al. Psychometric Properties of the Persian Version of the Family Empowerment Scale. IJPCP. 018; 4():169.

مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران شماره. 4 دوره. 1397 تابستان 1. پیوست مادهها خانواده توانمندسازی مقیاس مادههای مادهها خانواده توانمندسازی مقیاس مادههای دریافت فرزندم که را خدماتی تمامی دارم حق میکنم احساس کنم. تأیید میکند چه به فرزندم اینکه خصوص در متخصصان عقاید اندازه به من عقاید است. اهمیت حائز دارد نیاز خدماتی 18 1 ار آنها بهخوبی میکند بروز فرزندم درباره مشکالتی که هنگامی میکنم. اداره تصور فرزندم به ارائهشده خدمات درباره که را آنچه و خود دیدگاه میگویم. کارشناسان به میکنم 19 کودکان برای خدمات به بهبودبخشیدن در میتوانم میکنم احساس باشم. داشته نقشی جامعهام خدمات میتوان چگونه که میگویم دولتی مراکز و مؤسسات به بخشید. بهبود را کودکان به ارائهشده 0 3 اعتماد کند پیشرفت و رشد که فرزندم به کمک برای تواناییام به دارم. میافتند اتفاق که را مشکالتی فرزندم همراه به میتوانم معتقدم کنم. حلوفصل 1 4 دریافت ناچیزی و ضعیف خدمات فرزندم که مواقعی در دانم می بردارم. گامهایی چه باید میکند به که کنم ترغیب را قانونگذار یا اجرایی مدیران چگونه میدانم کنند. گوش صحبتهایم 5 فرزندم نیاز مورد خدمات درباره را نظراتم متخصصان که این از میکنم. پیدا خاطر اطمینان میکنند درک دارد. نیاز خدماتی چه فرزندم که میدانم 3 6 باید کاری چه میدانم میشود مشکل دچار کودکم که مواقعی در دهم. انجام کدامند. خاص آموزشی قوانین تحت فرزندان و والدین حقوق میدانم 4 7 میرسد تصویب به کودکان درباره مهمی الیحههای که هنگامی کنم. استفاده کودکم درباره و درک بهخوبی را آنها میکنم سعی رد میتواند والد یک عنوان به تجربهام و میکنم احساس شود. استفاده خانوادهها و کودکان برای خدمات به بهبودبخشیدن 5 8 است. کنترل تحت ام زندگی میکنم احساس کمک دیگران از میشوم مواجه مشکالتی با خانوادهام در که هنگامی میخواهم. 6 9 سازماندهی چگونه کودکان به خدمات ارائه نظام که میکنم درک میشود. فرزندم رشد به کمک برای را نوینی و جدید شیوههای میکنم سعی بیاموزم. 7 10 دارد نیاز خدماتی چه فرزندم اینکه درباره خوبی تصمیمهای قادرم بگیرم. خانوادهام و فرزند برای خدمات جستوجوی در لزوم صورت در میشوم. پیشقدم 8 11 با میتوانم فرزندم نیاز مورد خدمات درباره تصمیمگیری برای کنم. همکاری متخصصان و مؤسسهها به دارم توجه مشکالت به که اندازه همان به فرزندم با برخورد در میکنم. توجه هم خوب چیزهای 9 1 منظم تماس میدهند ارائه فرزندم به را خدماتی که متخصصانی با میکنم. برقرار است. درگیر آن در فرزندم که دارم خدماتیای نظام از خوبی درک 30 13 دارم. ایدههایی کودکان ایدهآلبه خدمات نظام درباره میگیرم تصمیم فرزندم با رابطه در مشکل یک با برخورد هنگام در میدهم. انجام را آن سپس و دهم انجام را کاری چه که 31 14 کمک نیازشان مورد خدمات دریافت برای دیگر خانوادههای به میکنم انجام را آن سپس و دهم انجام را کاری چه که میگیرم تصمیم میدهم. 3 15 کنم. قادرماطالعاتیکسب فرزندم بهتر درک به کمک برای دارم. کودکم اختالل از خوبی درک 33 16 به ارائهشده خدمات بر میتوانیم دیگر والدین و من معتقدم بگذاریم. تأثیر کودکانمان هستم. خوبی والد میکنم احساس 34 17 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران خانواده«توانمندسازی مقیاس فارسی نسخه روانسنجی ویژگیهای همکار. و رجبي»غالمرضا 8

شماره. 4 دوره. 1397 تابستان مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 9