ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΕΙΡΑ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΠΡΟΣ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΜΕΡΟΣ ΣΕ ΕΝΑΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΔΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 1
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΓΟΝΙΔΙΩΝ ΕΚΦΡΑΣΗ - ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΓΟΝΙΔΙΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΜΠΟΔΙΩΝ ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 2
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΧΗΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 3
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΑΝΟΜΟΙΟΓΕΝΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 4
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠΟ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΝΙΤΡΙΚΕΣ - ΘΕΙΙΚΕΣ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΔΕΣΜΕΥΜΕΝΗ ΣΕ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 5
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΝΙΣΟΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΕΤΑΞΥ ΗΜΕΡΑΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΑΣ ΛΟΓΩ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΑΝΙΣΟΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΕΤΑΞΥ ΕΔΑΦΟΥΣ - ΑΕΡΑ - ΥΔΑΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 6
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΔΕΣΜΕΥΜΕΝΕΣ ΣΕ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΝΙΣΟΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 7
ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΡΟΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 8
ΦΥΤΑ CO 2 ΕΝΕΡΓΕΙΑ Η 2 0 + ΑΛΑΤΑ ΔΟΜΗ ΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ + ΥΛΙΚΑ ΦΥΤΟΦΑΓΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ + ΥΛΙΚΑ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 9
ΘΕΩΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ 16ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ BACON - DESCARTES - GALILEO 17-18ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ NEWTON - LAMARCK 19ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ DARWIN 20ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ΜΟΡΙΑΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 10
ΘΕΩΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ DARWIN NATURAL SELECTION THEORY ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 11
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΟΣΕΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΑΤΟΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΜΕ ΤΟ ΔΕΔΟΜΕΝΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΜΕ ΤΟ ΔΕΔΟΜΕΝΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΑΡΚΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 12
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΦΥΛΟ ΓΑΜΕΤΕΣ (ΓΑΜΕΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ (ΦΥΛΕΤΙΚΗ - ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ) (ΣΥΓΓΕΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ) (ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ - ΕΝΔΗΜΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ) ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 13
ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΩΤΟΒΙΩΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΖΩΗΣ ΣΤΑ ΠΡΩΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΟΥΣ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 14
ΜΕΛΕΤΗ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΟΙΝΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΜΕΒΑΣΗΤΑ ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 15
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΕΙΔΟΣ ΓΕΝΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΑΞΗ ΚΛΑΣΗ ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 16
ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 17
ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 18
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 19
ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΒΙΩΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 20
ΙΟΙ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΛΥΜΑ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ (ΒΑΚΤΗΡΙΟΦΑΓΟΙ - ΦΑΓΟΙ) ΦΥΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 21
ΣΧΗΜΑ ΜΕΓΕΘΟΣ ΙΩΝ ΜΕΓΕΘΟΣ 20-400 nm ΣΧΗΜΑ ΠΟΙΚΙΛΛΕΙ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 22
ΔΟΜΗ ΙΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ DNA ΜΟΝΟΚΛΩΝΟ - ΔΙΚΛΩΝΟ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΟ ΠΛΗΡΗ - ΜΗ ΠΛΗΡΗ ΔΙΠΛΗ ΕΛΙΚΑ ΚΥΚΛΙΚΟ ΣΠΑΣΜΕΝΟ - ΜΗ ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 23
ΔΟΜΗ ΙΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ RNA ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΖΥΜΟ RNA - ΜΕΤΑΓΡΑΦΑΣΗ ΜΕΤΑΓΡΑΦΕΙ ΤΟ RNA ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΣΕ DNA ΓΙΑ ΝΑ ΑΡΧΙΣΕΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΙΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 24
ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΙΩΝ ΕΝΑΉΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑΓΟΝΙΔΙΑ ΔΟΜΙΚΑ Ή ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΕ ΣΕΙΡΑ Ή ΕΠΙΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΑ Ή ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΦΟΡΑ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 25
ΚΑΨΙΔΙΟ - ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ ΙΩΝ ΚΑΨΙΔΙΟ - ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ - ΓΛΥΚΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ - ΛΙΠΙΔΙΑ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 26
ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ DNA - RNA ΜΗ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΨΙΔΙΟ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ - ΚΑΨΙΔΙΟ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 27
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΟΛΥΝΣΗΣ Ο ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΠΙΚΑΘΗΤΑΙ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΤΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΞΕΝΙΣΤΗ ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΜΟΥ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΙΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΚΑΨΙΔΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΤΟΥ ΙΟΥ ΣΤΑ ΚΑΨΙΔΙΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΝΕΩΝ ΙΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 28
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑΤΟΣ ΙΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 29
ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΙΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ mrna ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ + ds DNA Κανένα + mrna Οι περισσότεροι DNA ιοί + ss DNA + ds DNA + mrna Βακτηριοφάγος ΦΧ + ds RNA Κανένα + mrna Ρεοϊοί Το ιικό σωματίδιο περιέχει την RNA πολυμεράση που μεταγράφει κάθε τμήμα του γενετικού υλικού σε mrna. + ss RNA + ds DNA + mrna Πικόρνα και Τόγκα ιοί - ss RNA Κανένα + mrna Ραβδοϊοί Παραμυξοϊοί Ορθομυξοϊοί + ss RNA - DNA + DNA ds = διπλή έλικα ss = μονή έλικα Το ιικό RNA είναι μολυσματικό και χρησιμεύει σαν mrna. Στους Τόγκα ιούς παράγεται και ένα μικρότερου μεγέθους mrna για ορισμένες πρωτεϊνες Το ιικό RNA δεν είναι μολυσματικό. Το ιικό σωματίδιο περιέχει την RNA πολυμεράση που είναι υπεύθυνη για τη μεταγραφή των + mrnas που είναι μικρότερα από το ιικό mrna. + mrna Ρετροϊοί Το ιικό σωματίδιο περιέχει την ανάστροφο μεταγραφάση. Το ιικό RNA δεν είναι μολυσματικό, αλλά το συμπληρωματικό DNA από μετασχηματισμένα κύτταρα. - = αρνητική έλικα + = θετική έλικα + = το γενετικό υλικό αποτελείται από θετική και αρνητική έλικα ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 30
ΜΟΡΙΑΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΙΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 31
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΟΛΥΝΣΗΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΠΟ DNA ΙΟΥΣ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 32
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΟΛΥΝΣΗΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΠΟ RNA ΙΟΥΣ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 33
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΟΛΥΝΣΗΣ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΑΠΟ ΦΑΓΟΥΣ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Δ. ΜΑΤΘΟΠΟΥΛΟΣ 34