ρ Αθανάσιος Γκανάς ρ Γεώργιος ρακάτος Γεωδυναµικό Ινστιτούτο Ε.Α.Α Ανάπτυξη συστήµατος παρακολούθησης ευστάθειας κλιτύων στην Περιφέρεια Πελοποννήοσυ 1
Το πρόβληµα των κατολισθήσεων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου Οι κατολισθήσεις είναι το αποτέλεσµα της αστάθειας κλιτύων και αντιπροσωπεύουν έναν µεγάλο κίνδυνο τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το φυσικό περιβάλλον. Οι κατολισθήσεις συµβαίνουν λόγω δυσµενών συµπτώσεων ορισµένων γεωλογικών και κλιµατικών παραγόντων. Οι κυριότερες αιτίες είναι: 1. Καθαρώς γεωλογικές (ορυκτολογική σύσταση πρανών, κλίσεις κλπ) 2. ευτερογενώς από άλλες φυσικές καταστροφές (σεισµοί, καταιγίδες, πυρκαγιές κλπ) 3. Επεκτάσεις σχεδίων πόλεων ή αυθαιρέτων σε ασταθείς περιοχές 4. Συνδυασµός των άνω 2
Το πρόβληµα των κατολισθήσεων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου Στις επιπτώσεις περιλαµβάνονται: 1. Καταστροφή οδών και αυτοκινητοδρόµων (κατάρρευση οδοστρώµατος, κατάρρευση πρανών και αποκλεισµός της κυκλοφορίας 2. Καταστροφή άλλων υποδοµών στρατηγικής σηµασίας (γέφυρες, αγωγοί κλπ) 3. Καταστροφή οικιών, οικιστικών συγκροτηµάτων, ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων 4. Γενικότερη περιβαλλοντική καταστροφή µε καταστροφή φραγµάτων, λεκανών κατακλύσεως, λιµνοδεξαµενών, παρόχθιων οικοσυστηµάτων κλπ) 5. Συνδυασµός των άνω Πολλές περιοχές της Περιφέρειας Πελοποννήσου έχουν πληγεί από επαναλαµβανόµενες κατολισθήσεις οι οποίες δηµιούργησαν µεγάλα προβλήµατα κυρίως σε µεταφορές ανθρώπων και αγαθών. Επιπλέον, η αποψίλωση µεγάλων εκτάσεων µετά τις δασικές πυρκαγιές του 2007 επιδείνωσε την ήδη αυξηµένη επικινδυνότητα από κατολισθήσεις. 3
ράση 1.2 Επιλογή Θέσεων Η αντιµετώπιση αυτού του προβλήµατος µπορεί να γίνει µε χρήση διαστηµικών τεχνολογιών και συγκεκριµένα της δορυφορικής γεωδαισίας. Με αυτή την τεχνολογία µπορούµε να µετρήσουµε ταχύτητες εδαφικής κίνησης, έκταση ασταθών περιοχών και να παρακολουθήσουµε τις παραµορφώσεις Υποψήφιες περιοχές προς παρακολούθηση είναι οι κατολισθήσεις στην Ε.Ο Κορίνθου Τριπόλεως και στην Ε.Ο Τριπόλεως Καλαµάτας (περιοχή Τσακώνα, Φεβρουάριος 2003 µε µέτωπο > 200 µέτρα). 4
ράση 1.2 Επιλογή Θέσεων Ο προσανατολισµός της επιφάνειας της κατολίσθησης έχει να κάνει µε το αν είναι ανιχνεύσιµη από ανοδικό ή καθοδικό ή και από τα δύο περάσµατα του δορυφόρου ραντάρ. Συγκεκριµένα, κατολίσθηση µε δυτικό/ανατολικό προσανατολισµό (µε κλίση από το ζενίθ, µεγαλύτερη από τη γωνία πρόσπτωσης) µπορεί να ανιχνευθεί µόνο από πέρασµα ανατολικά/δυτικά της κατολίσθησης. Κατολίσθηση µε βόρειο ή νότιο προσανατολισµό µπορεί να ανιχνευθεί και από τα δυο περάσµατα. Οπότε θα ληφθούν και θα αξιοποιηθούν και ανοδικό και καθοδικό πέρασµα ώστε να εξαντληθούν οι δυνατότητες ανίχνευσης τυχόν παραµορφώσεων. 5
ράση 1.2 Επιλογή Θέσεων Οι δορυφορικοί µικροκυµατικοί δέκτες SAR (Synthetic Aperture Radar), µπορούν να επιτηρούν εκτεταµένες περιοχές της γήινης επιφάνειας σε όλες τις µετεωρολογικές συνθήκες καθώς και κατά την διάρκεια της νύχτας. Η δυνατότητα µέτρησης του πλάτους και της φάσης του επιστρεφόµενου ηλεκτροµαγνητικού κύµατος θα επιτρέψει µετρήσεις παραµορφώσεων του εδάφους µε την τεχνική της διαφορικής συµβολοµετρίας. Επιλεγµένοι στόχοι σκεδαστές µε χρονικά σταθερή ραδιοµετρική συµπεριφορά (Σταθεροί Σκεδαστές) θα αποδώσουν αυξηµένη ακρίβεια στην ανίχνευση µικροπαραµορφώσεων του εδάφους. 6
ράση 1.2 Επιλογή Θέσεων Τσακώνα (Φεβρουάριος 2003) 7
ράση 2.1 Εγκατάσταση ανακλαστήρων και παρακολούθηση της εδαφικής κίνησης Θα γίνει εγκατάσταση ανακλαστήρων σε 2 θέσεις οι οποίοι θα µπορούν να εντοπίζονται στις δορυφορικές εικόνες ραντάρ (SAR). Οι ανακλαστήρες έχουν τριγωνική γεωµετρία µε µήκος ακµής περίπου 1 µέτρο. Η θέση τους θα εντοπίζεται περίπου κάθε µήνα µε διαδοχικές διελεύσεις των δορυφόρων ENVISAT - ALOS. Η κίνηση τους θα µετράται ανεξάρτητα µε διαφορικό GPS µε ακρίβεια χιλιοστού. 8
ράση 2.1 Εγκατάσταση ανακλαστήρων και παρακολούθηση της εδαφικής κίνησης Οι ανακλαστήρες θα επαληθεύσουν βαθµονοµήσουν τις δορυφορικές µετρήσεις στο ίδιο pixel και έτσι θα µετρηθεί η ταχύτητα της εδαφικής κίνησης γειτονικών pixel που έχουν διατηρήσει συνάφεια φάσης σε µεγάλα χρονικά διαστήµατα (2-3 χρόνια τουλάχιστον). Σε γειτονικά pixels θα εγκατασταθούν µη- µόνιµα δίκτυα GPS που θα επιλύονται σε σχέση µε τους 2 µόνιµους σταθµούς στην Πελοπόννησο αλλά και µε το Εθνικό ίκτυο του Ε.Α.Α. Τα δεδοµένα των µόνιµων σταθµών θα διατίθενται ελεύθερα την επόµενη ηµέρα σε όλους τους χρήστες µέσω του ιαδικτύου. 9
ράση 2.1 Εγκατάσταση ανακλαστήρων και παρακολούθηση της εδαφικής κίνησης Όλοι οι σταθµοί καταγράφουν παρατηρήσεις µε συχνότητα 1 Hz ενώ στο ring buffer της κάρτας µνήµης καταγράφονται παρατηρήσεις σε συχνότητα 5 ή και 10 Hz, οι οποίες διατηρούνται για διάστηµα 2 ηµερών στην προσωρινή µνήµη σε περίπτωση που σηµειωθεί ισχυρή σεισµική δόνηση στην γειτονία του σταθµού. Τα δεδοµένα του ΝΟΑΝΕΤ είναι διαθέσιµα στην ελληνική και διεθνή επιστηµονική κοινότητα από τον δικτυακό τόπο www.gein.noa.gr/gps.html. 10
Action 2.2 GPS measurements of crustal deformation: Use of permanent networks http://www.gein.noa.gr www.gein.noa.gr/gps.html 11
ράση 2.1 Εγκατάσταση ανακλαστήρων και παρακολούθηση της εδαφικής κίνησης Τα µή-µόνιµα δίκτυα θα µετρώνται κάθε 5-6 µήνες και θα επακολουθεί σύγκριση µε τις δορυφορικές εικόνες. Η επεξεργασία των δεδοµένων GPS θα γίνεται µε τα λογισµικά LGO BERNESE v5.0, στο Ε.Α.Α Η επεξεργασία των δορυφορικών εικόνων θα γίνει µε βελτιωµένη έκδοση του λογισµικού ROI-PAC στο Ε.Α.Α 12
ράση 2.2 Εγκατάσταση µέτρηση µή-µόνιµου µόνιµου δικτύου GPS 13
ράση 2.2 Εγκατάσταση Μόνιµου Σταθµού GPS + GLONASS + GALILEO 14
ράση 2.2 Μετάδοση δεδοµένων σε πραγµατικό χρόνο στο κέντρο ελέγχου στο Θησείο και από εκεί σε άλλους χρήστες 15
ράση 2.3 Επεξεργασία δεδοµένων Χρονοσειρά Σταθµού NOA1: North East - Up 16
ράσεις 3 και 4 ράση 3: Σχεδιασµός και Ανάπτυξη Γεωγραφικού Συστήµατος Πληροφοριών > Εφαρµογή στο ιαδίκτυο Βάση Γεωγραφικών εδοµένων (Στατική πληροφορία) εδοµένα ορυφορικής Γεωδαισίας ( υναµική πληροφορία) Ανάπτυξη Web-GIS portal ράση 4. Εκπαίδευση προσωπικού στην λειτουργία του συστήµατος, στην λήψη αποφάσεων σχετικά µε την λήψη µέτρων 17
ράση 3.2 Συλλογή στατικής πληροφορίας (GIS Data) 18
ράση 3.3 Web-GIS Portal και εισαγωγή δυναµικής πληροφορίας 19
Ευχαριστώ για την προσοχή σας! aganas@gein.noa.gr 20