ΔΘΝΙΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ & ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΔ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΤΠΗΡΔΙΧΝ ΤΓΔΙΑ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Γηαδηθαζία δηαρείξηζεο αθηηλνζεξαπεηώλ ζην Σκήκα Βξαρπζεξαπείαο ηνπ Ννζνθνκείνπ ΑΛΔΞΑΝΓΡΑ. ύγθξηζε κε αληίζηνηρν Σκήκα Ιδηωηηθνύ Θεξαπεπηεξίνπ. Δπηβιέπνπζα: Μπαιαζνπνύινπ Αλαζηαζία πνπδάζηξηα: Μπνπξλνύ Αγγειηθή ΑΘΗΝΑ, ΟΚΣΧΒΡΙΟ 2004
ΠΔΡΙΛΗΦΗ Η ζπρλφηεηα εκθάληζεο ηνπ θαξθίλνπ παξνπζίαζε απμεηηθέο ηάζεηο ηνλ 20 ν αηψλα. Απνηειεί δηεζλψο ηελ δεχηεξε αηηία ζαλάηνπ κεηά ηηο θαξδηνπάζεηεο, ελψ ηνλ αηψλα πνπ δηαλχνπκε πξνβιέπεηαη φηη ζα γίλεη ε πξψηε. Η Βξαρπζεξαπεία απνηειεί κηα αξθεηά πξσηνπνξηαθή θαη ηθαλνπνηεηηθή κέζνδν θαηαπνιέκεζεο ηεο λφζνπ ηνπ θαξθίλνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε Βξαρπζεξαπεία απνηειεί κηα επεκβαηηθή κνξθή αθηηλνζεξαπείαο. Αληηθείκελν ηεο είλαη ε δηεγρεηξεηηθή ηνπνζέηεζε ξαδηελεξγψλ πεγψλ εληφο θάπνηνπ φγθνπ, είηε ελδντζηηθά, δειαδή κε ηνπνζέηεζε ηεο ξαδηελεξγήο πεγήο ζην εζσηεξηθφ ηνπ φγθνπ, είηε ελδνθνηινηηθά, δειαδή κέζα ζε θπζηθέο θνηιφηεηεο ηνπ ζψκαηνο φπσο ν θφιπνο θαη ε κήηξα θαη ζε θνληηλή απφζηαζε απφ ηνλ φγθν. Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο απνηειεί ε κειέηε ηνπ Β Αθηηλνζεξαπεπηηθνχ Σκήκαηνο, ην νπνίν απνηειεί ηκήκα Βξαρπζεξαπείαο, ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα θαη ε αλάιπζε ηεο δηαδηθαζίαο πνπ επηηειείηαη απφ απηφ. Γηα ηελ ζπγγξαθή ηεο ζηεξηρζήθακε ζην ρψξν ησλ θνηλσληθψλ εξεπλψλ. Πην ζπγθεθξηκέλα ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ζεσξία, ηηο κεζφδνπο θαη ηηο ηερληθέο πνπ εληάζζνληαη ζηηο θνηλσληθέο έξεπλεο, θαηαθέξακε λα ζπιιέμνπκε ηα δεδνκέλα πνπ ήηαλ απαξαίηεηα γηα ηελ αλάιπζε καο θαη λα ηα επεμεξγαζηνχκε κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα καο δψζνπλ ηηο ζσζηέο πιεξνθνξίεο. θνπφο καο ήηαλ ε κειέηε, ε πεξηγξαθή θαη ε αλάιπζε ηεο δηαδηθαζίαο απηήο, θαζψο επίζεο θαη ε αληηπαξαβνιή ηεο κε θάπνην άιιν αληίζηνηρν ηκήκα γηα ηελ εμαγσγή ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ. Γηα απηφ ην ιφγν επηιέμακε ην Ιδησηηθφ Θεξαπεπηήξην Τγεία γηα λα κειεηήζνπκε ην Κέληξν Αθηηλνζεξαπεπηηθήο Ογθνινγίαο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηελ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη απφ απηφ πξνθεηκέλνπ θάπνηνο αζζελήο λα ππνβιεζεί ζε Βξαρπζεξαπεία γπλαηθνινγηθνχ θαξθίλνπ.
Υξεζηκνπνηψληαο ηα ζηνηρεία πνπ ζπγθεληξψζακε γηα ηελ ιεηηνπξγία ησλ δπν ηκεκάησλ θαη πεξηγξάθνληαο ηελ δηαδηθαζία φπσο επηηειείηαη θαη απφ ηα δπν, θαηαθέξακε λα μερσξίζνπκε ηα πξνβιεκαηηθά ζεκεία γηα θάζε έλα, θαζψο επίζεο θαη ηα ζεκεία πνπ πξέπεη λα δηαηεξεζνχλ. Απψηεξνο ζηφρνο καο ε δηαηχπσζε βειηησηηθψλ πξνηάζεσλ γηα ην Β Αθηηλνζεξαπεπηηθφ Σκήκα ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα, νη νπνίεο ζθνπφ ζα έρνπλ ηελ πνηνηηθφηεξε αληηκεηψπηζε θαζψο επίζεο θαη ηελ ηαρχηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε ζεξαπεία ησλ αζζελψλ.
ΛΔΞΔΙ ΚΛΔΙΓΙΑ Γηαδηθαζία, Αθηηλνζεξαπεία, Βξαρπζεξαπεία, Μνλάδα Βξαρπζεξαπείαο, Γπλαηθνινγηθφο θαξθίλνο, Πξσηφθνιιν Γηεξεχλεζεο, Πξσηφθνιιν Παξαθνινχζεζεο, Ογθνινγηθφ πκβνχιην, Κξίζηκν εκείν, Πνηφηεηα, Ννζνθνκείν Αιεμάλδξα, Β Αθηηλνζεξαπεπηηθφ Σκήκα, Ιδησηηθφ Θεξαπεπηήξην Τγεία, Κέληξν Αθηηλνζεξαπεπηηθήο Ογθνινγίαο.
SUMMARY Cancer, one of the plagues of the 20th century is, on an international level, considered to be the second cause of death after cardiopathies, and is expected to become the first in the next century. Brachytherapy is considered to be a fairly new and most promising therapeutic method against cancer. Brachytherapy is the use of sealed radioactive sources in intracavitary and interstitial radiotherapy. Intracavitary applications are always of a temporary nature, with the sources being applied for a period of minutes, hours or even days. Interstitial applications may be either temporary or permanent. In the latter case the source usually has a fairly short half-life and can therefore be left in the patient. The subject of this essay is to study and analyse Alexandra Hospital s 2 nd Radiation Department. This Department uses Brachytherapy to fight against gynecological cancer. For this essay, we considered the analysis of this process to be a social research. So by using the theories, methods and techniques being used by social scientists, we managed to collect all the necessary data and process them in such a way that they would give us the needed information. Our sole purpose is to study, describe and analyse the process being followed by this Department in order for the patients to be treated using the method of Brachytherapy, as well as to compare it with another Department using this method. For this purpose we chose the Hygeia Hospital and more precisely its Center of Radiation Oncology and analysed the process it followed in order for the patients to be treated using the same method. By using the information on how the two Departments seem to work, we managed to find the critical points of each process and make useful proposals
on how the 2 nd Radiation Department should be managed, so that the patients will be treated quicker and more efficiently.
KEY WORDS Process, Radiotherapy, Brachytherapy, Brachytherapy Unit, Gynecological Cancer, Screening Protocol, Monitoring Protocol, Oncology Council, Critical Point, Quality, Alexandra Hospital, 2 nd Radiation Department, Hygeia Hospital, Center of Radiation Oncology.
Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηδηαίηεξα ηνλ θν Κ. αξξή, Γηεπζπληή θαη Δπηζηεκνληθφ Τπεχζπλν ζην Β Αθηηλνζεξαπεπηηθφ Σκήκα Σνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα, ηελ θα Α. Ρνχηζηα, Σερλνιφγν ζην Β Αθηηλνζεξαπεπηηθφ Σκήκα ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα θαη ηνλ θν Κ. Κππξηαλνχ, Δηδηθφ Ογθνιφγν Αθηηλνζεξαπεπηή, Γηδάθησξ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, Δπηζηεκνληθφ πλεξγάηε Γ.Θ.Κ.Α. Τγεία, γηα ηελ πνιχηηκε ζπκβνιή ηνπο θαη ηνλ ρξφλν ηνπο.
- 9 - ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο.. ζει.11 i. Ιζηνξηθή δηαδξνκή ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα. ζει.11 ii. Γηάξζξσζε ηνπ Ννζνθνκείνπ ζει.14 iii. εκαζία ηεο δηαδηθαζίαο.. ζει.15 1. Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ ζει.18 1.1. Γηνίθεζε παξαγσγήο. ζει.18 1.2. Οξγάλσζε ηεο δηνίθεζεο ηεο παξαγσγήο ζει.18 1.3. χζηεκα, δηαδηθαζίεο θαη δξαζηεξηφηεηεο.. ζει.19 1.4. Γηαδηθαζίεο ζηα Ννζνθνκεία.. ζει.20 1.5. Έιεγρνο ησλ δηαδηθαζηψλ. ζει.22 1.6. Ο ξφινο ηεο εγεζίαο ζει.25 1.7. Πνηφηεηα ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο.. ζει.26 2. Βξαρπζεξαπεία. ζει.29 2.1. ρεηηθά κε ηελ Βξαρπζεξαπεία. ζει.29 2.2. Ιζηνξία ηεο Βξαρπζεξαπείαο.. ζει.31 2.3. Υξήζε ηεο Βξαρπζεξαπείαο ζει.33 3. Μεζνδνινγία.... ζει.36 3.1. Γεληθά. ζει.36 3.2. Γηαδηθαζία δηεξεχλεζεο θαη θάζεηο ηεο έξεπλαο. ζει.36 3.3. Δπηινγή θαη δηαηχπσζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο έξεπλαο.. ζει.37 3.4. Καηάξηηζε ηνπ ζρεδίνπ έξεπλαο.. ζει.38 3.5. Δπηινγή κεζφδνπ ζπιινγήο δεδνκέλσλ ζει.39 3.6. Δπεμεξγαζία θαη αλάιπζε δεδνκέλσλ θαη ζχλζεζε ζει.40 3.7. Δθαξκνγή ηεο ζεσξίαο ζηελ πεξίπησζε ηνπ Αιεμάλδξα. ζει.41
- 10-4. Γηαρείξηζε αζζελψλ πξνο βξαρπζεξαπεία ζην Ννζνθνκείν Αιεμάλδξα ζει.45 4.1. Γεληθά. ζει.45 4.2. Αλζξψπηλν δπλακηθφ. ζει.47 4.3. Γηαρείξηζε αζζελψλ πξνο Βξαρπζεξαπεία.. ζει.48 4.3.1. Γηαδηθαζία επηινγήο κεζφδνπ ζεξαπείαο.. ζει.48 4.3.2. Γηαδηθαζία εθαξκνγήο κεζφδνπ ζεξαπείαο. ζει.53 4.4. Πξνβιεκαηηθά ζεκεία. ζει.56 5. Γηαρείξηζε αζζελψλ πξνο βξαρπζεξαπεία ζην Ιδησηηθφ Θεξαπεπηήξην Τγεία ζει.59 5.1. Γεληθά. ζει.59 5.2. Αλζξψπηλν δπλακηθφ.. ζει.60 5.3. Γηαρείξηζε αζζελψλ πξνο Βξαρπζεξαπεία.. ζει.61 5.3.1. Γηαδηθαζία επηινγήο κεζφδνπ ζεξαπείαο.. ζει.61 5.3.2. Γηαδηθαζία εθαξκνγήο κεζφδνπ ζεξαπείαο. ζει.62 5.4. Πξνβιεκαηηθά ζεκεία. ζει.65 6. χγθξηζε ηεο δηαδηθαζίαο ζηα δπν Ννζνθνκεία. ζει.66 6.1. Γεληθά. ζει.66 6.2. πγθξηηηθή αλάιπζε ζει.67 7. Γηαηχπσζε πξνηάζεσλ ζει.71 πκπεξαζκαηηθέο Παξαηεξήζεηο ζει.77 Βηβιηνγξαθία.. ζει.79
Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο - 11 - ΔΙΑΓΧΓΙΚΔ ΠΑΡΑΣΗΡΗΔΙ i. Ιζηνξηθή Γηαδξνκή ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα 1 Σν Ννζνθνκείν πνπ είλαη ζήκεξα γλσζηφ ζε φινπο καο σο Γεληθφ Πεξηθεξεηαθφ Ννζνθνκείν ΑΛΔΞΑΝΓΡΑ ηδξχζεθε κε δηάηαγκα πνπ εθδφζεθε ζηηο 07/10/1938. Αξρηθά ιεηηνχξγεζε ζε δηάθνξα θηίξηα ζε φιε ηελ Αζήλα. ηε ζπλέρεηα θαη πξηλ εγθαηαζηαζεί ζην θηίξην πνπ ζηεγάδεηαη έσο θαη ζήκεξα, ζηεγάζηεθε ζην θηίξην ηνπ Μαηεπηεξίνπ Μαξίθα Ηιηάδε. ηηο 30/06/1942 κεηαμχ ηνπ ηφηε Τπνπξγείνπ Πξφλνηαο θαη ηνπ Γεκφζηνπ Μαηεπηεξίνπ Αζελψλ θαηαξηίζηεθε θαη ππνγξάθηεθε κηα ζχκβαζε, ε νπνία ππνγξάθηεθε θαη απφ ην Δζληθφ Καπνδηζηξηαθφ Παλεπηζηήκην θαη ε δηάξθεηα ηεο νπνίαο νξίζηεθε γηα 100 ρξφληα. χκθσλα κε ηελ ζχκβαζε απηή ίζρπαλ ηα παξαθάησ. Σν Παλεπηζηήκην παξαρσξνχζε ζην Γεκφζην ην δηθαίσκα λα αλαγείξεη θαηάιιειν νηθνδφκεκα γηα ηελ εγθαηάζηαζε αιιά θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ Γεκφζηνπ Μαηεπηεξίνπ. Σν Γεκφζην Μαηεπηήξην ζα ήηαλ δπλακηθφηεηαο ηνπιάρηζηνλ 300 θιηλψλ, ελψ ζε απηφ ζα ιεηηνπξγνχζε θαη ρνιή Μαηψλ, ε νπνία ζα κπνξνχζε λα θηινμελήζεη 150 καζήηξηεο. Η αλέγεξζε ηνπ θηηξίνπ ζα γηλφηαλ ζε νηθφπεδν δίπια ζην Αξεηαίεην Ννζνθνκείν. Με ηνλ θαηξφ ππήξρε θαη ε δέζκεπζε λα αλαγεξζεί ζε απηφ Μαηεπηήξην ην νπνίν ζα ζηέγαδε ηηο δπν Μαηεπηηθέο θαη Γπλαηθνινγηθέο Κιηληθέο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ. Η δαπάλε γηα ηελ αλέγεξζε αιιά θαη ηνλ εμνπιηζκφ ηνπ θηηξίνπ, φπσο επίζεο θαη θάζε δαπάλε γηα ηελ ζπληήξεζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ, απνηεινχζε απνθιεηζηηθή επζχλε ηνπ Γεκνζίνπ. Η κφλε νηθνλνκηθή επηβάξπλζε γηα ην Παλεπηζηήκην απνηεινχζε ε κηζζνδνζία γηα ην πξνζσπηθφ ησλ Μαηεπηηθψλ θαη Γπλαηθνινγηθψλ Κιηληθψλ πνπ πξνβιεπφηαλ ζηνλ νξγαληζκφ ηνπ. 1 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηζηνηφπν: www.alexandrahospital.gr
Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο - 12 - Μεηά ην ηέινο ησλ νηθνδνκηθψλ εξγαζηψλ θαη ηνλ εμνπιηζκφ ηνπ θηηξίνπ, ην Γεκφζην Μαηεπηήξην ήηαλ ππνρξεσκέλν λα δηαζέηεη φια ηα θξεβάηηα ηνπ γηα ηελ ιεηηνπξγία ησλ Μαηεπηηθψλ θαη Γπλαηθνινγηθψλ Κιηληθψλ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ. Τπνρξέσζε ηνπ Γεκνζίνπ απνηεινχζε θαη ε δηάζεζε φινπ ηνπ ππφινηπνπ πξνζσπηθνχ πνπ ήηαλ απαξαίηεην γηα ηελ ιεηηνπξγία ηνπ Μαηεπηεξίνπ, εθηφο θπζηθά ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ αλαθεξφηαλ ζηνλ νξγαληζκφ ησλ Παλεπηζηεκηαθψλ Κιηληθψλ. Σν 1954 είραλ πιένλ ηειεηψζεη φιεο νη νηθνδνκηθέο εξγαζίεο θαζψο επίζεο θαη ν εμνπιηζκφο ηνπ νηθνδνκήκαηνο. Σφηε ινηπφλ ρξνλνινγείηαη ε αξρηθή εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία ζε απηφ ηεο κηαο απφ ηηο δπν θιηληθέο πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηεο Α Μαηεπηηθήο θαη Γπλαηθνινγηθήο Κιηληθήο. Η εγθαηάζηαζε ηεο Β Μαηεπηηθήο θαη Γπλαηθνινγηθήο Κιηληθήο ζην ίδην θηίξην καηαηψζεθε αξγφηεξα. Η καηαίσζε απηή πξνέθπςε φηαλ ην 1957 νξηζηηθνπνηήζεθε θαη κνληκνπνηήζεθε ε εγθαηάζηαζε ηεο Θεξαπεπηηθήο Κιηληθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, ε νπνία είρε αξρίζεη λα ιεηηνπξγεί ζε απηφ ζε πξνζσξηλή βάζε απφ ην 1954, θαηφπηλ βέβαηα ζπκθσλίαο. Η Β Γπλαηθνινγηθή θαη Μαηεπηηθή Κιηληθή εμαθνινπζεί κέρξη θαη ζήκεξα λα ζηεγάδεηαη ζην Αξεηαίεην Ννζνθνκείν. Ο Οξγαληζκφο ηνπ Μαηεπηεξίνπ αλακνξθψζεθε κε Βαζηιηθφ Γηάηαγκα ηνπ 1955, πνπ εθδφζεθε κε βάζε ηνλ Νφκν 2592/53 «Πεξί νξγαλψζεσο ηεο Ιαηξηθήο Αληηιήςεσο», θαη ν νπνίνο φξηδε ηελ κεηνλνκαζία ηνπ λνζειεπηηθνχ ηδξχκαηνο ζε Μαηεπηήξην Αιεμάλδξα. Ο λένο πιένλ νξγαληζκφο ηξνπνπνηήζεθε θαη ζπκπιεξψζεθε κε Βαζηιηθά θαη ζηελ ζπλέρεηα κε Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα θαη ίζρπε κέρξη ην 1986. Με απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο, Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ ηνπ 1986 νξίζηεθε ε αλακφξθσζε ηνπ νξγαληζκνχ ηνπ Μαηεπηεξίνπ ΑΛΔΞΑΝΓΡΑ. χκθσλα κε απηή ηελ απφθαζε ην Ννζνθνκείν νξίζηεθε πιένλ
Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο - 13 - σο Πεξηθεξεηαθφ Γεληθφ Ννζνθνκείν κε θαηεχζπλζε ζηελ Μαηεπηηθή Γπλαηθνινγία, κεηνλνκάζηεθε ζε Πεξηθεξεηαθφ Γεληθφ Ννζνθνκείν Αζελψλ ΑΛΔΞΑΝΓΡΑ θαη απνηειεί Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ. Δάλ αλαθεξζνχκε ζηελ ζεκεξηλή ηαπηφηεηα θαη ιεηηνπξγία ηνπ Ννζνθνκείνπ, κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη εθηφο απφ ηνλ Μαηεπηηθφ Γπλαηθνινγηθφ ηνκέα, αλαπηχζζεη δξάζε θαη ζηνλ Παζνινγηθφ Θεξαπεπηηθφ. Γηα θάζε έλα ηνκέα ιεηηνπξγνχλ θιηληθέο θαη εμεηδηθεπκέλα ηκήκαηα, θάπνηα εθ ησλ νπνίσλ ππάγνληαη ζην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο ελψ θάπνηα άιια ζην Παλεπηζηήκην Αζελψλ. Η ζπλχπαξμε αιιά θαη ε αλαγθαζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο θαη ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ ζηνλ ίδην ρψξν δελ θαίλεηαη λα παξνπζηάδνπλ πξνβιήκαηα. Αληίζεηα ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ηνπ πξνζδίδνπλ κεγαιχηεξν θχξνο θαη αμηνπηζηία, γεγνλφο πνπ αληαλαθιάηαη θαη ζηε ζπλείδεζε ηνπ επξχηεξνπ θνηλνχ. Σν Ννζνθνκείν Αιεμάλδξα κε ηελ καθξφρξνλε πνξεία ηνπ ζην ρψξν ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο έρεη θαηαθέξεη λα δεκηνπξγήζεη θαιή θήκε γχξσ απφ ην φλνκα ηνπ. Κάζε Ννζνθνκείν, σο κνλάδα παξαγσγήο ππεξεζηψλ πγείαο, αμηνινγείηαη κε βάζε δπν άμνλεο. Ο πξψηνο είλαη ν ζεξαπεπηηθφο δηαγλσζηηθφο άμνλαο, ελψ ν δεχηεξνο είλαη ν μελνδνρεηαθφο εμππεξεηήζεσλ. Ο πξψηνο άμνλαο αθνξά ζηελ παξνρή ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ θαη αλαθέξεηαη ζε ζηνηρεία φπσο ε απνηειεζκαηηθή δηάγλσζε θαη ζεξαπεία, ηα πνζνζηά επηηπρίαο, ε αλακνλή ησλ αζζελψλ, θ.ι.π. Ο δεχηεξνο άμνλαο αθνξά ζηελ εμππεξέηεζε ησλ αζζελψλ θαη αλαθέξεηαη ζε ζηνηρεία φπσο ε θηηξηαθή ππνδνκή, ν ηαηξηθφο θαη μελνδνρεηαθφο εμνπιηζκφο, ε θαζαξηφηεηα θαη ε ηήξεζε ησλ βαζηθψλ θαλφλσλ πγηεηλήο, θ.ι.π. Σν Ννζνθνκείν Αιεμάλδξα θξίλεηαη αμηφπηζην θαη ηθαλφ λα παξάγεη θαη λα δηαλέκεη πνηνηηθέο ππεξεζίεο πγείαο ζηνπο πνιίηεο πνπ απεπζχλνληαη ζε απηφ. Παξφια απηά δελ κπνξνχκε λα κελ αλαθέξνπκε ην γεγνλφο φηη ην Ννζνθνκείν αληηκεησπίδεη κεγάιν αληαγσληζκφ απφ Ιδησηηθά Θεξαπεπηηθά θαη Γηαγλσζηηθά Κέληξα θαη Ιδησηηθέο Μαηεπηηθέο Κιηληθέο. Έλα ζεκαληηθφ
Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο - 14 - πνζνζηφ ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ θαίλεηαη λα επηιέγεη λα απεπζπλζεί ζηνλ Ιδησηηθφ Σνκέα, φηαλ απηφ ηνπ επηηξέπεηαη. Ο ιφγνο γηα απηή ηελ πξνηίκεζε δελ νθείιεηαη ζε θακία πεξίπησζε ζηελ πνηφηεηα θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνπλ ηα δεκφζηα Ννζνθνκεία γεληθφηεξα θαη εηδηθφηεξα ην Ννζνθνκείν Αιεμάλδξα, αιιά απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζηελ έιιεηςε μελνδνρεηαθήο ππνδνκήο θαη θάπνηεο θνξέο ζηελ έιιεηςε νξγάλσζεο. ii. Γηάξζξωζε ηνπ Ννζνθνκείνπ 2 ήκεξα ην Ννζνθνκείν ΑΛΔΞΑΝΓΡΑ απνηειεί απνθεληξσκέλε κνλάδα ηνπ Α Πεξηθεξεηαθνχ πζηήκαηνο Τγείαο & Πξφλνηαο (Πε..Τ.Π.) Αηηηθήο κε νηθνλνκηθή θαη δηνηθεηηθή απηνηέιεηα, ελψ ε ζπλνιηθή δπλακηθφηεηα ηνπ νξίδεηαη ζηηο 550 θιίλεο. θνπφο ηνπ Ννζνθνκείνπ, φπσο εκθαλίδεηαη ζηνλ Οξγαληζκφ ηνπ, απνηειεί ε παξνρή πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο πεξίζαιςεο, ηζφηηκα γηα θάζε πνιίηε, αλεμάξηεηα απφ ηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπ θαηάζηαζε, ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο. Δπίζεο ζηνρεχεη ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ πξναγσγή ηεο ηαηξηθήο έξεπλαο θαζψο επίζεο θαη ζηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ εηδίθεπζεο ζπλερνχο εθπαίδεπζεο γηαηξψλ, θαζψο θαη εθπαίδεπζεο θαη επηκφξθσζεο άιισλ ιεηηνπξγψλ πγείαο. Οη ππεξεζίεο ηνπ δηαθξίλνληαη ζε Ιαηξηθή, Ννζειεπηηθή θαη Γηνηθεηηθή. Οη αξκνδηφηεηεο ηεο ηαηξηθήο ππεξεζίαο είλαη ε πξνψζεζε θαη ε πξναγσγή ηεο πγείαο, ηεο έξεπλαο θαη ηεο εθπαίδεπζεο, ε παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο θαη ν πξνγξακκαηηζκφο θαη ν έιεγρνο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Οη αξκνδηφηεηεο ηεο λνζειεπηηθήο ππεξεζίαο είλαη ε παξνρή λνζειείαο ζηνπο αξξψζηνπο, ζχκθσλα κε ηα δηδάγκαηα ηεο λνζειεπηηθήο θαη ζην πιαίζην ησλ 2 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ Οξγαληζκφ ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα (ΦΔΚ Β 898/22-12-1986
Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο - 15 - θαηεπζχλζεσλ ησλ ππεχζπλσλ ζε θάζε πεξίπησζε γηαηξψλ, ε πξνψζεζε θαη ε πξναγσγή ηεο λνζειεπηηθήο θαη ηεο εθπαίδεπζεο ζηνλ ηνκέα απηφ θαη ν πξνγξακκαηηζκφο θαη ν έιεγρνο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Οη αξκνδηφηεηεο ηεο δηνηθεηηθήο ππεξεζίαο δηαθέξνπλ αλάινγα κε ην ηκήκα ζην νπνίν απεπζπλφκαζηε. Κάζε έλα απφ ηα δεθαηξία ηκήκαηα πνπ ππάγνληαη ζε απηή έρνπλ δηαθνξεηηθέο επζχλεο, αλ θαη ζε γεληθέο γξακκέο ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη αζρνινχληαη κε ηελ νξγάλσζε θαη ηνλ ζρεδηαζκφ ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ Ννζνθνκείνπ θαη κε ηελ δηεθπεξαίσζε ησλ δηνηθεηηθψλ εξγαζηψλ. Η ζσζηή ζπλεξγαζία θαη ε νκαιή ζπλχπαξμε ησλ ηξηψλ απηψλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ απαζρνιείηαη ζε απηέο, απνηειεί πνιχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν. ην πλεχκα ζπλεξγαζίαο ζηεξίδεηαη ε ζσζηή νξγάλσζε θαη ε νκαιή ιεηηνπξγία νιφθιεξνπ ηνπ Ννζνθνκείνπ θαη θαηά ζπλέπεηα θαη ε εληχπσζε πνπ ζα απνθνκίζεη ν θάζε αζζελήο πνπ ζα απεπζπλζεί ζην Ννζνθνκείν, γηα απηφ. iii. εκαζία ηεο δηαδηθαζίαο Ο θαξθίλνο παξνπζίαζε απμεκέλε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ηνλ 20 ν αηψλα. Απνηειεί δηεζλψο ηελ δεχηεξε αηηία ζαλάηνπ κεηά ηηο θαξδηνπάζεηεο, ελψ ηνλ αηψλα πνπ δηαλχνπκε πξνβιέπεηαη φηη ζα γίλεη ε πξψηε. Η Βξαρπζεξαπεία απνηειεί κέζνδν θαηαπνιέκεζεο ηεο λφζνπ ηνπ θαξθίλνπ. Δάλ αλαθεξζνχκε πην ζπγθεθξηκέλα ζηνλ γπλαηθνινγηθφ θαξθίλν, κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε κηα αχμεζε ζηηο γπλαίθεο πνπ παξνπζηάδνπλ ηέηνηνπ είδνπο πξνβιήκαηα ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο. Η αχμεζε ινηπφλ, ηνπ πνζνζηνχ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ παξνπζηάδεη θάπνηα κνξθή γπλαηθνινγηθνχ θαξθίλνπ, ζπλδπαζκέλε κε ηα πνιχ θαιά πνζνζηά ίαζεο πνπ παξνπζηάδεη ε εθαξκνγή ηεο Βξαρπζεξαπείαο, απνηεινχλ πνιχ θαιφ θίλεηξν γηα ηελ ελαζρφιεζε καο κε ηελ ζεξαπεία θαη ηελ πξνζπάζεηα γηα πεξαηηέξσ αλάπηπμε απηήο.
Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο - 16 - Βαζηθφ αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο απνηειεί ην Β Αθηηλνζεξαπεπηηθφ Σκήκα ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα. Δίλαη ηκήκα Βξαρπζεξαπείαο, γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη φηη αζρνιείηαη απνθιεηζηηθά κε ηελ ελδνθνηινηηθή Βξαρπζεξαπεία ηνπ γπλαηθνινγηθνχ θαξθίλνπ (ηξάρειν, ελδνκήηξην, θφιπνο). Σν ηκήκα είλαη έλα απφ ηα ειάρηζηα ζηελ Διιάδα, ζε ηδησηηθφ θαη δεκφζην ηνκέα, πνπ αζρνινχληαη κε ηελ εθαξκνγή Βξαρπζεξαπείαο γηα ηελ αληηκεηψπηζε γπλαηθνινγηθνχ θαξθίλνπ. Έρεη ππνινγηζηεί φηη ην ηκήκα δέρεηαη εηεζίσο 200 250 λέα πεξηζηαηηθά, αξηζκφο πνιχ κεγαιχηεξνο απφ ηνλ αληίζηνηρν αξηζκφ λέσλ πεξηζηαηηθψλ πνπ πξνζέξρνληαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Ο αξηζκφο ησλ γπλαηθψλ πνπ απεπζχλνληαη ζε απηφ γηα ηελ ζεξαπεία ηνπο, νθείιεηαη θαηαξρήλ ζηελ ζέζε πνπ θαηέρεη ην Ννζνθνκείν Αιεμάλδξα αλάκεζα ζηα θαιχηεξα ηεο ρψξαο θαη θαηά δεχηεξνλ ζηα πνιχ θαιά απνηειέζκαηα πνπ παξνπζηάδεη ε ρξήζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζεξαπείαο. Η κειέηε θαη ε αλάιπζε ηνπ Σκήκαηνο Βξαρπζεξαπείαο ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα, ζα κπνξνχζε λα βνεζήζεη ζηελ θαιχηεξε θαη νξζφηεξε ιεηηνπξγία απηνχ. Η αλάιπζε ηεο δηαδηθαζίαο βήκα βήκα θαη ν εληνπηζκφο ησλ πξνβιεκαηηθψλ ζεκείσλ, κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ ππνβνεζεηηθά ζηελ δηαηχπσζε βειηησηηθψλ πξνηάζεσλ θαη ηελ εμεχξεζε ηξφπσλ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ πξνηάζεσλ απηψλ. ηα πιαίζηα απηήο ηεο πξνζπάζεηαο θξίζεθε ζθφπηκν λα εμεηαζζεί θαη ε πεξίπησζε ελφο ηδησηηθνχ θνξέα πνπ εθαξκφδεη Βξαρπζεξαπεία. Γηα ηνλ ιφγν απηφ επηιέμακε λα παξνπζηάζνπκε ην Σκήκα Βξαρπζεξαπείαο ηνπ Ιδησηηθνχ Θεξαπεπηεξίνπ Τγεία. Σν Ιδησηηθφ Θεξαπεπηήξην Τγεία απνηειεί ηελ κεγαιχηεξε ηδησηηθή λνζνθνκεηαθή κνλάδα ηεο ρψξαο θαη κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο ηεο Δπξψπεο. Έρεη θαηαθέξεη απφ ηελ ίδξπζε ηνπ κέρξη θαη ζήκεξα λα εδξαησζεί ζηνλ ρψξν ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Η ζπγθξηηηθή αλάιπζε ησλ δπν ηκεκάησλ θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ
Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο - 17 - απηή, ζα κπνξέζνπλ λα βνεζήζνπλ ζηελ βειηίσζε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν επηηειείηαη ε δηαρείξηζε ησλ αζζελψλ πξνο Βξαρπζεξαπεία.
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 18 - ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ΘΔΧΡΙΑ ΠΔΡΙ ΓΙΑΓΙΚΑΙΧΝ 1.1. Γηνίθεζε παξαγωγήο Με ηνλ φξν δηνίθεζε παξαγσγήο αλαθεξφκαζηε ζηε δηνίθεζε ησλ κνλάδσλ θάπνηαο επηρείξεζεο ή θάπνηνπ νξγαληζκνχ πνπ είλαη ππεχζπλεο γηα ηελ επηηέιεζε ηεο παξαγσγηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Πην ζπγθεθξηκέλα αλαθεξφκαζηε ζηηο δηαδηθαζίεο νξγάλσζεο ησλ κνλάδσλ παξαγσγήο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ θαζψο θαη ζηε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ, εηζαγσγήο θαη εθαξκνγήο ζε απηέο ηηο κνλάδεο ζπζηεκάησλ δηνίθεζεο (Αδακίδεο, 2004). 1.2. Οξγάλωζε ηεο δηνίθεζεο ηεο παξαγωγήο Ωο ζχζηεκα κπνξεί λα ζεσξεζεί έλα ζχλνιν απφ ζηνηρεία πνπ ιεηηνπξγνχλ καδί γηα ηελ επίηεπμε θάπνηνπ θνηλνχ ζθνπνχ. Κάζε ζχζηεκα δέρεηαη εηζξνέο. ηφρνο ηνπ ινηπφλ είλαη λα επεμεξγαζηεί ηηο εηζξνέο απηέο θαη λα ηηο κεηαηξέςεη ζε εθξνέο. Οη εθξνέο απηέο κε ηελ ζεηξά ηνπο ζα δηαρπζνχλ ζην εμσηεξηθφ ηνπ πεξηβάιινλ. Σαπηφρξνλα κε ηηο παξαπάλσ ιεηηνπξγίεο ζπιιέγεη θαη επεμεξγάδεηαη δεδνκέλα πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα λα ζπλερίζεη ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ (Αδακίδεο, 2004). Κάζε επηρείξεζε κπνξεί λα ηδσζεί ζαλ έλα ηέηνην ζχζηεκα. Πξνεθηείλνληαο απηή ηε ζθέςε ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη θάζε ζχζηεκα απνηειείηαη απφ δπν κηθξφηεξα ζπζηήκαηα (ππνζπζηήκαηα), ηα νπνία είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλα κεηαμχ ηνπο θαη επηδξά ην έλα ζηελ εμέιημε ηνπ άιινπ. Σν πξψην ππνζχζηεκα είλαη απηφ πνπ νλνκάδεηαη θπζηθφ ή ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα παξαγσγήο ελψ ην δεχηεξν ππνζχζηεκα είλαη ην ζχζηεκα δηνίθεζεο ηεο παξαγσγήο. Σν θπζηθφ ή ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα αθνξά ζηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ ή ησλ ππεξεζηψλ. ρεηίδεηαη άκεζα κε ηα πιηθά ηα νπνία ππφθεηληαη ζε
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 19 - επεμεξγαζία, ηνπο πφξνπο (αλζξψπηλν δπλακηθφ ή κεραλήκαηα) νη νπνίνη ιακβάλνπλ κέξνο ζηελ επεμεξγαζία απηή, θαζψο θαη κε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζα νδεγήζνπλ ζηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ. Σν ζχζηεκα δηνίθεζεο ηεο παξαγσγήο νπζηαζηηθά απνηειείηαη απφ ην ζχζηεκα πιεξνθνξηψλ θαη ην ζχζηεκα απνθάζεσλ. θνπφο ηνπ είλαη λα ζπιιέμεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ είλαη απαξαίηεηεο θαη λα ηηο δηαρεηξηζηεί κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα ιάβεη ζσζηέο θαη ρξήζηκεο απνθάζεηο. Με ιίγα ιφγηα κπνξνχκε λα πνχκε φηη ην ζχζηεκα δηνίθεζεο ηεο παξαγσγήο είλαη ππεχζπλν γηα ηελ θαζεκεξηλή ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο, φπσο επίζεο θαη γηα ηνλ ζρεδηαζκφ απφ ηελ αξρή ηεο ίδξπζεο ηεο κέρξη θαη ηελ ζηηγκή πνπ ζα πξέπεη λα απνζπξζεί απφ ηελ παξαγσγή αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ (Αδακίδεο, 2004). Οη απνθάζεηο πνπ ιακβάλεη ην ζχζηεκα δηνίθεζεο ηεο παξαγσγήο εθηφο ησλ άιισλ έρνπλ θαη κηα επηπιένλ ζεκαζία, θαζνξίδνπλ ηελ κνξθή ηεο επηρείξεζεο, ηνλ ηξφπν παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ, αθφκα θαη ηελ ζέζε πνπ θαηέρεη απηή κέζα ζηελ θνηλσλία. Πξνζδηνξίδνπλ νπζηαζηηθά ηεο εηθφλα ηεο επηρείξεζεο ζην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ. πλνςίδνληαο, ζα πξέπεη λα πνχκε φηη ν ζθνπφο ηνπ ζπζηήκαηνο δηνίθεζεο ηεο παξαγσγήο είλαη ε νξζή ιεηηνπξγία ηνπ θπζηθνχ ζπζηήκαηνο παξαγσγήο, ην νπνίν κεηαηξέπεη ηηο πξψηεο χιεο ζηα ηειηθά πξντφληα πνπ δεηνχλ νη πειάηεο ζηνλ απαηηνχκελν ρξφλν, κε ηελ θαιχηεξε δπλαηή ρξεζηκνπνίεζε ησλ απαηηνχκελσλ κέζσλ (Αδακίδεο, 2004). 1.3. ύζηεκα, δηαδηθαζίεο θαη δξαζηεξηόηεηεο Σν ζχζηεκα ινηπφλ είλαη κηα ζηαηηθή έλλνηα ε νπνία πεξηγξάθεη κηα νκάδα ζηνηρείσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ καδί γηα ηελ επίηεπμε θάπνησλ δηαδηθαζηψλ. Με ηνλ φξν δηαδηθαζία ελλννχκε κηα δνκεκέλε θαη κεηξήζηκε νκάδα απφ αιιεινζρεηηδφκελεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ επηηεινχληαη κε κηα ζπγθεθξηκέλε θαη πξνθαζνξηζκέλε ζεηξά, κε ζηφρν θάπνην ζπγθεθξηκέλν φθεινο. Κάζε
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 20 - δηαδηθαζία κπνξεί λα δηαθξηζεί ζε κηθξφηεξεο δηαδηθαζίεο (ππνδηαδηθαζίεο), νη νπνίεο νλνκάδνληαη δξαζηεξηφηεηεο θαη απνηεινχλ νπζηαζηηθά ηα δηάθνξα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη κέρξη λα νινθιεξσζεί. Κακία δηαδηθαζία θπζηθά δελ κπνξεί λα εθηειεζηεί ρσξίο ηελ χπαξμε ησλ θαηάιιεισλ πφξσλ θαη ησλ απαξαίηεησλ κνξθψλ ειέγρνπ (Αδακίδεο, 2004). Ωο πφξνη κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ ηα κέζα ηα νπνία ρξεζηκνπνηεί θάζε επηρείξεζε γηα ηελ εθηέιεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο. Οη έιεγρνη απφ ηελ άιιε κεξηά ζθνπφ έρνπλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ δηαζέηνπλ νη επηρεηξήζεηο, γηα λα θαζνξίδνπλ ηνλ ηξφπν, ηνλ ρξφλν θαη ηνλ ηφπν ζηνλ νπνίν ζα επηηειεζηνχλ νη δξαζηεξηφηεηεο. Μηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο δηαδηθαζίεο πνπ επηηεινχληαη απφ κηα επηρείξεζε είλαη απηή ηεο παξαγσγήο. Η δηαδηθαζία παξαγσγήο είλαη ην ζχλνιν ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ εθηεινχληαη γηα ηελ παξαγσγή ελφο πξντφληνο ή κηαο ππεξεζίαο. Η πξνεηνηκαζία θαη ε ξνή ηεο εθηέιεζεο κηαο δηαδηθαζίαο ξπζκίδνληαη απφ ηηο απνθάζεηο-ειέγρνπο πνπ παίξλνληαη βάζεη πιεξνθνξηψλ, νη νπνίεο πξνέξρνληαη είηε απφ ηελ ίδηα ηε δηαδηθαζία είηε απφ ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ (Αδακίδεο, 2004). 1.4. Γηαδηθαζίεο ζηα Ννζνθνκεία Μέρξη ηψξα αλαθεξζήθακε ζε επηρεηξήζεηο. Σηο παξνκνηάζακε κε ζπζηήκαηα θαη δηαθξίλακε ππνζπζηήκαηα, αλαιχζακε θαιχηεξα ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νξγαλψλνληαη γηα λα επηηχρνπλ ηνπο ζθνπνχο ηνπο θαη αλαθεξζήθακε ζηηο δηαδηθαζίεο θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηηο νπνίεο ρξεζηκνπνηνχλ γηα ηνπο ζθνπνχο απηνχο. Απηή ε ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε φκσο δελ βξίζθεη εθαξκνγή κφλν ζηελ νξγάλσζε κνλάδσλ παξαγσγήο αγαζψλ. Μπνξεί λα βξεη εθαξκνγή θαη ζε κνλάδεο παξαγσγήο ππεξεζηψλ. Μηα ηέηνηα κνλάδα παξαγσγήο ππεξεζηψλ κπνξεί λα ζεσξεζεί θαη ην Ννζνθνκείν. θνπφο θάζε Ννζνθνκείνπ είλαη ε ζσζηή δηάγλσζε ησλ αζζελψλ
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 21 - ηνπ, ε απνηειεζκαηηθή ηνπο ζεξαπεία, φπσο επίζεο θαη ε πιήξεο μελνδνρεηαθή ηνπο ππνζηήξημε γηα φζν δηάζηεκα ζα ρξεηαζηεί λα παξακείλνπλ ζε απηφ (ηγάιαο, 2003). Δίλαη βέβαηα ζθφπηκν λα θάλνπκε ιφγν γηα κηα κηθξή δηαθνξνπνίεζε ζηελ πεξίπησζε πνπ ε ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε ησλ ζπζηεκάησλ, ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ εθαξκφδεηαη ζε θάπνην Ννζνθνκείν. Έηζη ινηπφλ πξέπεη λα ιάβνπκε ππφςε καο κηα κηθξή δηάθξηζε ζηελ νξνινγία θαη ίζσο θαη ζε θάπνηεο κεζφδνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Η βαζηθφηεξε θαη πην ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε είλαη φηη ζηνλ βαζηθφ νξηζκφ ηεο δηαδηθαζίαο ζα πξέπεη λα ζπλππνινγίζνπκε θαη ηελ άκεζε επηξξνή πνπ δεκηνπξγείηαη απφ ηνπο αζζελείο. Γίλνληαο ινηπφλ έλα πην νινθιεξσκέλν νξηζκφ, φηαλ αλαθεξφκαζηε ζηνλ ρψξν ηεο πγείαο, κε ηνλ φξν δηαδηθαζία ελλννχκε ην ζχλνιν ησλ δξαζηεξηνηήησλ αλάκεζα ζε απηνχο πνπ παξέρνπλ ππεξεζίεο πγείαο, δειαδή ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο, θαη ζε εθείλνπο πνπ δέρνληαη ηηο ππεξεζίεο απηέο, δειαδή ηνπο αζζελείο (Παπαληθνιάνπ, 2003). Έλα άιιν ζεκαληηθφ ζηνηρείν πνπ πξέπεη λα ιάβνπκε ππφςε καο είλαη φηη ηα Ννζνθνκεία ηελ επνρή πνπ δηαλχνπκε έρνπλ εμειηρζεί ζε πνιχπινθνπο θαη ζπλερψο αλαπηπζζφκελνπο νξγαληζκνχο. ε απηή ηελ εμέιημε βνήζεζε ε κεγάιε πξφνδνο πνπ ζεκεηψζεθε ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ζηελ ηαηξηθή επηζηήκε, ζε ζπλδπαζκφ βέβαηα κε ηελ εμέιημε πνπ επηηεχρζεθε θαη ζηελ βηνταηξηθή ηερλνινγία. Έρνληαο ηα παξαπάλσ ζαλ δεδνκέλα κπνξνχκε λα θαηαιάβνπκε ηνλ ιφγν γηα ηνλ νπνίν νη δηαδηθαζίεο πνπ εθηεινχληαη θαζεκεξηλά απφ έλα Ννζνθνκείν είλαη πνιπάξηζκεο θαη αξθεηέο θνξέο θηάλνπλ ζε ζεκείν λα αιιεινζπγθξνχνληαη. Απηφ κπνξεί λα νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη επηηεινχληαη απφ πξνζσπηθφ δηαθφξσλ εηδηθνηήησλ (ηαηξνί εηδηθνί θαη εηδηθεπφκελνη, λνζειεπηέο, ηερλνιφγνη, δηνηθεηηθνί, ηερληθνί, βνεζεηηθφ πξνζσπηθφ, θ.α.), ην νπνίν έρεη δηαθνξεηηθφ επίπεδν εθπαίδεπζεο. Δπηπιένλ νη δηαδηθαζίεο απηέο ραξαθηεξίδνληαη θαη απφ κεγάιν βαζκφ δηαθνξνπνίεζεο. Η δηαθνξνπνίεζε
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 22 - απηή κπνξεί λα ζεσξεζεί ην θπζηθφ απνηέιεζκα ηεο ζπλερνχο πξνφδνπ ηεο ηαηξηθήο επηζηήκεο θαη ηεο ηαηξηθήο ηερλνινγίαο, αιιά θαη ηεο εμέιημεο πνπ παξαηεξείηαη ζηηο αληηιήςεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πγεία (ηγάιαο, 2003). Λακβάλνληαο ππφςε φια φζα αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ γηα ηα Ννζνθνκεία θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ επηηεινχληαη ζε απηά, κπνξνχκε λα θαηαιάβνπκε ηελ ζεκαζία πνπ παίδεη ε θαιή νξγάλσζε θαη ν ζπληνληζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπο. Καη απηφ γηαηί κφλν έηζη κπνξνχκε λα δηαζθαιίζνπκε ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε ιεηηνπξγία ηνπο, αιιά θαη ηελ παξνρή πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο. 1.5. Έιεγρνο ηωλ δηαδηθαζηώλ Οη ίδηεο νη δηαδηθαζίεο απνηεινχλ έλα ηδηαίηεξν θνκκάηη ηνπ ζρεδηαζκνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ηνπ ειέγρνπ ζπληνληζκνχ κηαο επηρείξεζεο ή ζηελ πεξίπησζε πνπ καο αθνξά ελφο Ννζνθνκείνπ. Μπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ ζεκαληηθά εξγαιεία γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθηέιεζε κηαο εξγαζίαο αιιά θαη ηαπηφρξνλα λα ζπκβάιινπλ ζηελ δηελέξγεηα ειέγρνπ ζε πεξίπησζε πνπ ε εξγαζία απηή δελ έρεη ηελ αλακελφκελε εμέιημε. Παξφια απηά πνιιέο θνξέο θαίλεηαη λα δεκηνπξγνχλ πξνβιήκαηα. Η αθακςία πνπ παξνπζηάδνπλ δελ επηηξέπεη ηελ εθαξκνγή θαηλνηφκσλ ηδεψλ θαη ζεηηθψλ αιιαγψλ. Σν θιεηδί γηα λα μεπεξάζνπκε έλα ηέηνην πξφβιεκα είλαη λα θαηαιάβνπκε φηη νη ίδηεο νη δηαδηθαζίεο απνηεινχλ απφ κφλεο ηνπο ζπζηήκαηα. Δίλαη ζπάληεο νη πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο ζηελ εθηέιεζε κηαο δηαδηθαζίαο εκπιέθεηαη κφλν έλα ηκήκα, αθνχ ζπλήζσο ιακβάλνπλ κέξνο παξαπάλσ απφ δπν ηκήκαηα. Απνδερφκελνη απηή ηελ ππφζεζε ζα κπνξέζνπκε λα ζρεδηάζνπκε, λα πξνγξακκαηίζνπκε, λα ζπληνλίζνπκε θαη λα ειέγμνπκε κε κεγαιχηεξε επηηπρία ηελ εθηέιεζε ηνπο. Η αθακςία απηή κπνξεί λα ζεσξεζεί ππεχζπλε θαη γηα ηελ εκθάληζε κεγαιχηεξσλ πξνβιεκάησλ, ην ζεκαληηθφηεξν απφ ηα νπνία θαίλεηαη λα είλαη
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 23 - ε δηαηήξεζε ηνπ ειέγρνπ ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ επηηεινχληαη. Τπάξρνπλ πνιινί ιφγνη πνπ κπνξνχλ λα καο νδεγήζνπλ ζηελ απψιεηα ηνπ ειέγρνπ κηαο δηαδηθαζίαο. Δάλ πεξηνξίζνπκε ην πεδίν ελδηαθέξνληφο καο θαη επηθεληξσζνχκε ζην ρψξν ηνπ Ννζνθνκείνπ κπνξνχκε λα αλαθεξζνχκε ζηνπο αθφινπζνπο (Koontz, O Donell, 1983): Η κεγάιε εμεηδίθεπζε ζηε κεζνδνινγία πνπ ρξεζηκνπνηεί έλα Ννζνθνκείν κπνξεί λα ην νδεγήζεη ζηελ απψιεηα ηνπ ειέγρνπ ησλ δηαδηθαζηψλ. Κάζε Ννζνθνκείν θαζνξίδεη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη θαη ηηο εξγαζίεο πνπ επηζπκεί λα εθηειέζεη, φπσο επίζεο θαη ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζα εμππεξεηήζνπλ απηνχο ηνπο ζθνπνχο. Κάζε ελέξγεηα πνπ εθηειείηαη κέζα ζην Ννζνθνκείν, πξνζδηνξίδεηαη απφ δηαδηθαζίεο θαη δξαζηεξηφηεηεο. Πνιιέο θνξέο φκσο, θαη ζαλ απνηέιεζκα ηεο κεγάιεο εμεηδίθεπζεο πνπ αλαθέξακε θαη παξαπάλσ, θαίλεηαη νη δηαδηθαζίεο ελφο ηκήκαηνο λα επαλαιακβάλνληαη, λα αιιεινθαιχπηνληαη ή αθφκα θαη λα έξρνληαη ζε ζχγθξνπζε κε ηηο δηαδηθαζίεο ελφο άιινπ ηκήκαηνο. Απηή ε επαλάιεςε, ε αιιεινεπηθάιπςε ή ε ζχγθξνπζε ζπάληα είλαη βάζηκε, ελψ αθφκα ζπαληφηεξα αληαπνθξίλεηαη ζην 100% ηεο δηαδηθαζίαο. πάληεο είλαη επίζεο θαη νη πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο έρνπκε πιήξε επαλάιεςε θαη ζαθή δηαθσλία δπν δηαδηθαζηψλ. Σν πξφβιεκα παξνπζηάδεηαη ινηπφλ ζην γεγνλφο φηη δηαδηθαζίεο πνπ δηαπξαγκαηεχνληαη παξφκνηα ζέκαηα, εκθαλίδνληαη εμαηηίαο ηεο εμεηδίθεπζεο κε εληειψο δηαθνξεηηθή κνξθή. Ο έιεγρνο ησλ δηαδηθαζηψλ κπνξεί λα ραζεί θαη απφ ιάζνο ρεηξηζκνχο ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ. Έηζη ινηπφλ κηα δηαδηθαζία δελ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ιχζεη πξνβιήκαηα, πφζν κάιινλ γηα ιάζε πνπ παξνπζηάζηεθαλ κηα θαη κνλαδηθή θνξά θαη ίζσο λα κελ παξνπζηαζηνχλ πνηέ μαλά. Λχζε γηα ηέηνηα πξνβιήκαηα ζα πξέπεη λα απνηειεί ε ράξαμε απφ ηα αλψηεξα δηνηθεηηθά ζηειέρε, ζαθέζηεξεο θαη νξζφηεξεο πνιηηηθήο. εκαληηθή κπνξεί λα αλαδεηρζεί θαη ε εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ θαη εμνπζηψλ απφ αλψηεξα ζε θαηψηεξα δηνηθεηηθά ζηειέρε ή αθφκα θαιχηεξα ε νξζφηεξε θαηαλνκή ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη ε βειηίσζε ηεο άζθεζεο εμνπζίαο απφ ηνπο δηεπζπληέο ζηνπο πθηζηακέλνπο ηνπο.
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 24 - Μηα απαξραησκέλε δηαδηθαζία κπνξεί επίζεο λα μεθχγεη απφ ηνλ έιεγρν. Αλαθέξακε παξαπάλσ φηη θάζε δηαδηθαζία κπνξεί λα ζεσξεζεί ζαλ έλα ζχζηεκα θαη πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη κε αλάινγν ηξφπν. Μηα δηαδηθαζία πνπ δελ εθζπγρξνλίδεηαη θαη δελ αθνινπζεί ην πλεχκα ηεο επνρήο, φπσο επίζεο θαη κηα δηαδηθαζία ε νπνία παξεθθιίλεη απφ ηνπο ζηφρνπο πνπ είραλ ηεζεί θαηά ηνλ ρξφλν εθαξκνγήο ηεο, κπνξεί λα ζεσξεζεί απαξραησκέλε θαη άξα επηθίλδπλε γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ Ννζνθνκείνπ. Θα πξέπεη φκσο λα αλαθεξζνχκε θαη ζηνλ ξφιν πνπ κπνξεί λα παίμεη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπ Ννζνθνκείνπ ζηελ πξνζπάζεηα γηα εθζπγρξνληζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ. Οη δηαδηθαζίεο έρνπλ ηελ ηδηφηεηα λα απνηεινχλ κέξνο ηεο θαζεκεξηλφηεηαο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο. Κάζε δηαδηθαζία απνηειεί κηα ζπλήζεηα γηα απηνχο. Πνιιέο θνξέο ινηπφλ, αθφκα θαη ε κηθξφηεξε αιιαγή ζηε ιεηηνπξγία κηαο δηαδηθαζίαο, βξίζθεη εκπφδην ηνπο εξγαδφκελνπο πνπ δελ επηζπκνχλ λα αιιάμνπλ ηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο. Η επηβνιή λέσλ δηαδηθαζηψλ ινηπφλ πνιιέο θνξέο απνηειεί κηα εμαηξεηηθά δχζθνιε ππφζεζε. Σέινο, έλαο ζεκαληηθφο ιφγνο πνπ κπνξεί λα καο νδεγήζεη ζηελ απψιεηα ηνπ ειέγρνπ ησλ δηαδηθαζηψλ είλαη έλα δηνηθεηηθφ ζηέιερνο ην νπνίν δελ μέξεη κε βεβαηφηεηα πνηεο δηαδηθαζίεο είλαη θαηάιιειεο, πνηεο είλαη απαξαίηεηεο, θαη πνηεο πξέπεη λα εθιείςνπλ. Έλα δηνηθεηηθφ ζηέιερνο ην νπνίν δελ κπνξεί λα ππνινγίζεη ην αθξηβέο θφζηνο γηα θάζε δηαδηθαζία θαη δελ έρεη εηθφλα ησλ επαλαιήςεσλ, ησλ επηθαιχςεσλ θαη ησλ ζπγθξνχζεσλ πνπ ίζσο λα παξνπζηάδνληαη. Σέινο έλα δηνηθεηηθφ ζηέιερνο ην νπνίν δελ ζα θαηαθέξεη λα ζπληνλίζεη θαη λα θεξδίζεη ηελ ππνζηήξημε θαη ηελ ζπλεξγαζία ηφζν κε ηνπο αλψηεξνπο ηνπ φζν θαη κε ηνπο πθηζηάκελνπο ηνπ ζηελ ηεξαξρία. Όια δειαδή απηά ηα ζηνηρεία πνπ ζα κπνξνχζαλ λα νδεγήζνπλ ζηνλ θαιχηεξν ζρεδηαζκφ θαη ζπληνληζκφ ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ Ννζνθνκείνπ.
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 25-1.6. Ο ξόινο ηεο εγεζίαο Ηγεζία είλαη ε ηθαλφηεηα ελφο αηφκνπ λα θαζνδεγεί, λα θαηεπζχλεη θαη λα δηεπζχλεη άιινπο αλζξψπνπο, θαζψο θαη λα επεξεάδεη ζεηηθά ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο (Καλειιφπνπινο, 1991). ε θάζε νξγαληζκφ ν ξφινο ηεο εγεζίαο είλαη θαζνξηζηηθφο γηα ηε ιεηηνπξγία θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ. Η εγεζία ελφο Ννζνθνκείνπ αζθείηαη απφ κηα νκάδα αηφκσλ ηα νπνία πξνΐζηαληαη άιισλ θαη ραξαθηεξίδνληαη σο εγεηηθά ζηειέρε (ηγάιαο, 2003). Σα ζηειέρε απηά επεξεάδνπλ άκεζα ηνπο πθηζηάκελνπο ηνπο, αζθψληαο εμνπζία πάλσ ζηελ εξγαζία ηνπο. πλεπαθφινπζν είλαη φηη ε επηηπρεκέλε άζθεζε ηεο εμνπζίαο δελ βαζίδεηαη κφλν ζηηο δεμηφηεηεο θαη ηελ εμεηδίθεπζε ηνπ εγέηε αιιά πξνθχπηεη θαη απφ ηνπο πθηζηάκελνπο ηνπο θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζπλεξγάδνληαη, ζέηνπλ θνηλνχο ζηφρνπο θαη παζρίδνπλ γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπο. Η εγεζία παίδεη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εθπιήξσζε απηψλ ησλ ζθνπψλ, ηδηαίηεξα ζηηο κνλάδεο παξαγσγήο ππεξεζηψλ πγείαο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί απφ ηελ κηα κεξηά νη ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ ηα Ννζνθνκεία ζπλδένληαη άξξεθηα κε ηελ χπαξμε, ηελ επηβίσζε θαη γεληθφηεξα ηελ θαιή θαηάζηαζε ηεο πγείαο ησλ πνιηηψλ, θαη απφ ηελ άιιε κε ηελ πνιππινθφηεηα πνπ δηέπεη ηελ ιεηηνπξγία ηνπο. Σν Ννζνθνκείν, φπσο έρεη αλαθεξζεί θαη παξαπάλσ, απαζρνιεί πνιπάξηζκν πξνζσπηθφ κε πνιινχο δηαθνξεηηθνχο θαη θαιά πξνζδηνξηζκέλνπο ξφινπο, αιιά παξάιιεια θαη κε κεγάιεο δηαθνξέο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ εμεηδίθεπζε. Γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ είλαη απαξαίηεηε ε ζπκβνιή θαη ε ζπλεξγαζία φισλ ησλ θαηεγνξηψλ ησλ εξγαδνκέλσλ. Πάλσ απφ φια φκσο είλαη απαξαίηεηνο ν ζσζηφο ζπληνληζκφο. ηνηρεία φπσο ν ζσζηφο πξνγξακκαηηζκφο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ πθηζηακέλσλ ζηελ δηνηθεηηθή ηεξαξρία, ε ζέζπηζε, φπνπ απηφ είλαη δπλαηφ, θαλφλσλ επηινγήο πξνζσπηθνχ, ε δηελέξγεηα πξνγξακκάησλ επηκφξθσζεο θαη δηαξθνχο εθπαίδεπζεο, ε νξζνινγηθή νξγάλσζε ησλ ππεξεζηαθψλ ζρέζεσλ, ε θαηάιιειε θαζνδήγεζε θαη ε νξζή θαη αληηθεηκεληθή αμηνιφγεζε ησλ
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 26 - πξαγκαηηθψλ απνηειεζκάησλ, κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ην Ννζνθνκείν ζηελ επηηπρεκέλε ιεηηνπξγία ηνπ θαη θαη επέθηαζε ζηελ εθπιήξσζε ησλ ζηφρσλ ηνπ κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν. 1.7. Πνηόηεηα ζηελ παξνρή ππεξεζηώλ πγείαο Καηά θαηξνχο έρνπλ δνζεί πνιινί νξηζκνί γηα ηελ πνηφηεηα. Όινη ηνπο πεξηέρνπλ θνηλά ζηνηρεία, αιιά θαλέλαο δελ θαίλεηαη λα απνιακβάλεη ηελ απνδνρή ηεο παγθφζκηαο επηζηεκνληθήο θνηλφηεηαο (Θενδσξάθεο - Ληνλήο, 2003). Ο ιφγνο γηα ηελ ζχγρπζε πνπ επηθξαηεί ζηνλ νξηζκφ ηεο πνηφηεηαο νθείιεηαη ζηε δπζθνιία πνπ ππάξρεη λα εμεγεζνχλ νη ιφγνη ηεο παξνπζίαο ή ηεο απνπζίαο ηεο (Baker, 1992). χκθσλα κε ηνλ Oakland (1991) «πνηφηεηα είλαη ν βαζκφο ηεο εηνηκφηεηαο γηα έλαλ ζθνπφ ή κηα ιεηηνπξγία». Δάλ κεηαθέξνπκε ηνλ παξαπάλσ νξηζκφ ζηνλ ρψξν ηεο πγείαο, ε πνηφηεηα ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ αζζελή απφ ηελ ρξήζε ππεξεζηψλ πγείαο. Σν ίδην πλεχκα είλαη δηάρπην θαη ζηνλ νξηζκφ πνπ δίλεη ν Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Τγείαο (Π.Ο.Τ.) γηα ηελ πνηφηεηα. χκθσλα, ινηπφλ, κε ηνλ Π.Ο.Τ. ε πνηφηεηα απνηειεί παξνρή δηαγλσζηηθψλ θαη ζεξαπεπηηθψλ πξάμεσλ νη νπνίεο είλαη ηθαλέο λα δηαζθαιίζνπλ ην θαιχηεξν δπλαηφ απνηέιεζκα, έρνληαο βέβαηα σο δεδνκέλεο ηηο δπλαηφηεηεο ηεο ζχγρξνλεο ηαηξηθήο επηζηήκεο. ηφρνο ινηπφλ πξέπεη λα είλαη ην θαιχηεξν δπλαηφ απνηέιεζκα κε ηνλ κηθξφηεξν ηαηξνγελή θίλδπλν θαζψο θαη ε κέγηζηε δπλαηή ηθαλνπνίεζε ηνπ αζζελνχο απφ πιεπξά δηαδηθαζηψλ, απνηειεζκάησλ θαη αλζξψπηλεο επαθήο. Η πνηφηεηα ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο θαίλεηαη λα πξνζεγγίδεηαη απφ ηξεηο δηαθνξεηηθέο ζθνπηέο (Κσζηαγηφιαο, 2003): απφ ηελ πιεπξά ηνπ αζζελή: Σν ζχζηεκα παξνρψλ ππεξεζηψλ πγείαο πνπ πξνζθέξεη ζηνλ αζζελή απηφ πνπ ζέιεη θαη ρξεηάδεηαη ηε δεδνκέλε ζηηγκή ζην ρακειφηεξν δπλαηφ θφζηνο (Ovretveit, 1992).
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 27 - απφ ηελ πιεπξά ηνπ επαγγεικαηία πγείαο: Η αληίιεςε ηνπ επαγγεικαηία ηεο πγείαο αλαθνξηθά κε ην βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ηνπ αζζελή απφ ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο πγείαο θαη αλαθνξηθά κε ην βαζκφ πνπ ην πξνζσπηθφ εθαξκφδεη ελδεδεηγκέλα ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζεσξνχληαη νη αλαγθαίεο γηα απηφ ηνλ ζθνπφ (Ovretveit, 1992). απφ ηελ πιεπξά ηεο δηνίθεζεο: Ο απνηειεζκαηηθφο θαη παξαγσγηθφο ηξφπνο ρξήζεο ησλ πφξσλ γηα ηελ επαχμεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ηνπ αζζελή κέζα ζηα φξηα θαη ηηο θαλνληζηηθέο δηαηάμεηο πνπ ζέηνπλ νη αλψηεξεο ξπζκηζηηθέο αξρέο (Irvine & Donaldson, 1993). Με βάζε απηέο ηηο ζθνπηέο βιέπνπκε φηη ε πνηφηεηα δελ απνηειεί κηα κνλνδηάζηαηε έλλνηα, ε νπνία αλαθέξεηαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζηελ άπνςε πνπ πηνζεηνχλ νη αζζελείο πειάηεο ρξήζηεο γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπο. Αληίζεηα γίλεηαη ιφγνο θαη γηα ηελ ηθαλνπνίεζε πνπ πξνθχπηεη απφ ηηο πξνζπάζεηεο ηνπ ηαηξηθνχ, λνζειεπηηθνχ, φπσο επίζεο θαη δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ ελφο Ννζνθνκείνπ. Η θαιή νξγάλσζε ηνπ Ννζνθνκείνπ, θαζψο επίζεο θαη ν θαιφο ζπληνληζκφο ησλ ηξηψλ απηψλ θαηεγνξηψλ ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ, κπνξνχλ λα δψζνπλ κηα ψζεζε ζηελ βειηίσζε ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνληαη. Βιέπνπκε φκσο φηη ζην ρψξν ηεο πγείαο, ε δηαζθάιηζε παξνρήο πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ θιίλεη πξνο κηα αζζελνθεληξηθή αληίιεςε, ε νπνία αθνξά φρη κφλν ζηε θάιπςε ησλ βαζηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο αιιά θαη ζηηο ππνζηεξηθηηθέο ππεξεζίεο. εκείν εθθίλεζεο απνηεινχλ νη απαηηήζεηο ησλ αζζελψλ. Καηά ζπλέπεηα επηζπκνχκε ζηαζεξή πνηφηεηα ππεξεζηψλ πγείαο θαη αλάπηπμε πξνδηαγξαθψλ, πνπ ζα νξίδνπλ ηελ πνηφηεηα απηή ζε θάζε ζεκείν επαθήο ηνπ αζζελή κε ηελ ππεξεζία παξνρήο ππεξεζηψλ (Κσζηαγηφιαο, 2003). Όπσο πξνθχπηεη απφ ηα παξαπάλσ, ην επίπεδν παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο πξέπεη λα αμηνινγείηαη φρη κφλν ζε θαζαξά ηερληθφ επίπεδν αιιά θαη ζην επίπεδν ελφο γεληθφηεξνπ απνηειέζκαηνο. Πάλσ ζε απηή ηε ινγηθή θαη ν Donabedian, ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960, αλέπηπμε έλα πιαίζην γηα ηελ
Κεθάιαην 1: Θεσξία πεξί δηαδηθαζηψλ - 28 - αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο. χκθσλα κε απηφ ε πνηφηεηα παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο βαζίδεηαη ζε ηξεηο άμνλεο. Ο πξψηνο άμνλαο αλαθέξεηαη ζηηο δνκέο θαη αθνξά ζηνηρεία φπσο ηηο εηζξνέο, ην αλζξψπηλν δπλακηθφ, ηα πιηθά απνζέκαηα, θ.α. Ο δεχηεξνο άμνλαο αλαθέξεηαη ζηηο δηαδηθαζίεο θαη αθνξά ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ, ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ επηηεινχληαη, ηελ πξνζβαζηκφηεηα, ηελ νξγάλσζε, θ.α. Σέινο, ν ηξίηνο άμνλαο αλαθέξεηαη ζηα απνηειέζκαηα θαη αθνξά ζε νπνηαδήπνηε αιιαγή παξαηεξείηαη ζηελ ησξηλή αιιά θαη κειινληηθή πγεία ηνπ αζζελνχο. Λακβάλνληαο ππφςε φια φζα αλαθέξζεθαλ έσο ηψξα ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη ζε θακία πεξίπησζε δελ πξέπεη λα ζεσξήζνπκε, φηη ε εηζαγσγή ηεο πνηφηεηαο ζην ρψξν ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο, ζεκαίλεη απαξαίηεηα φηη πξέπεη λα μεθηλήζνπκε ηελ πξνζπάζεηα καο απφ ην κεδέλ. θνπφο δελ θαίλεηαη λα είλαη ε νηθνδφκεζε ελφο λένπ ζπζηήκαηνο ην νπνίν ζα αθνινπζνχκε πηζηά, αιιά ε νξγάλσζε ηνπ ήδε ππάξρνληνο κέζα ζε έλα ζπζηεκαηηθφ πιαίζην, φπσο επίζεο θαη ε ρξήζε ηνπ πιαηζίνπ απηνχ γηα ηελ θαζνδήγεζε ηεο κειινληηθήο καο δξάζεο θαη παξάιιεια ηελ επαλεθηίκεζε ησλ απνθάζεσλ πνπ ιακβάλνπκε (Παπαληθνιάνπ, 2003). Η επζχλε γηα ηελ εηζαγσγή ελφο ηέηνηνπ ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ ελαπφθεηηαη ζηε δηνίθεζε ηνπ Ννζνθνκείνπ. Ο ξφινο ηεο εγεζίαο ηνπ Ννζνθνκείνπ ζηελ επηηπρία θάζε πξνζπάζεηαο γηα βειηίσζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφο. Η ζηάζε θαη ε ζπκπεξηθνξά ηεο δηνίθεζεο ηνπ Ννζνθνκείνπ θαη φισλ ησλ εγεηηθψλ ζηειερψλ ηνπ θαη, εηδηθφηεξα, ε αληίιεςε πνπ έρνπλ απηνί γηα ηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ, ε αλαγλψξηζε απφ κέξνπο ηνπο ηεο αλάγθεο, ε δέζκεπζε αιιά θαη ε ζπλερήο ππνζηήξημε ηεο πξνζπάζεηαο, απνηεινχλ θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο γηα ηε δηακφξθσζε ηνπ απνηειέζκαηνο (Λνγνζέηεο, 1995 Πξσηφπαππαο, 1997).
Κεθάιαην 2: Βξαρπζεξαπεία - 29 - ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΡΑΥΤΘΔΡΑΠΔΙΑ 3 2.1. ρεηηθά κε ηελ Βξαρπζεξαπεία Ο θαξθίλνο παξνπζίαζε απμεκέλε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ηνλ 20 ν αηψλα. Απνηειεί δηεζλψο ηελ δεχηεξε αηηία ζαλάηνπ κεηά ηηο θαξδηνπάζεηεο, ελψ ηνλ αηψλα πνπ δηαλχνπκε πξνβιέπεηαη φηη ζα γίλεη ε πξψηε. Η Βξαρπζεξαπεία απνηειεί κέζνδν θαηαπνιέκεζεο ηεο λφζνπ ηνπ θαξθίλνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε Βξαρπζεξαπεία απνηειεί κηα επεκβαηηθή κνξθή αθηηλνζεξαπείαο. Αληηθείκελν ηεο είλαη ε δηεγρεηξεηηθή ηνπνζέηεζε ξαδηελεξγψλ πεγψλ εληφο θάπνηνπ φγθνπ, είηε ελδντζηηθά, δειαδή κε ηνπνζέηεζε ηεο ξαδηελεξγήο πεγήο ζην εζσηεξηθφ ηνπ φγθνπ, είηε ελδνθνηινηηθά, δειαδή κέζα ζε θπζηθέο θνηιφηεηεο ηνπ ζψκαηνο, φπσο ν θφιπνο θαη ε κήηξα θαη ζε θνληηλή απφζηαζε απφ ηνλ φγθν. Η ιέμε βξαρπζεξαπεία πξνέξρεηαη απφ ηηο ιέμεηο «βξαρχο» θαη «ζεξαπεία». Σν φλνκα ηεο δελ νθείιεηαη ζηελ δηάξθεηα ηεο, αιιά ζηελ απφζηαζε απφ ηελ νπνία εθαξκφδεηαη. Έηζη ινηπφλ κπνξνχκε λα θαηαιάβνπκε φηη δελ πξφθεηηαη γηα κηα ζεξαπεία πνπ δηαξθεί κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα, αιιά γηα κηα ζεξαπεία πνπ δξα ζε κηθξή απφζηαζε απφ ηελ πεγή ηνπ θαθνχ, αλ ζα κπνξνχζακε λα απνθαιέζνπκε έηζη ηνλ θαθνήζε φγθν. Υξεζηκνπνηεί ξαδηντζφηνπα ηα νπνία είλαη πεγέο πςειήο ελέξγεηαο θαη παξάιιεια κηθξψλ δηαζηάζεσλ. Η δφζε ηεο αθηηλνβνιίαο πνπ απνδίδνπλ πέθηεη απφηνκα, ζε κηθξή απφζηαζε απφ ηελ πεγή. Με απηφ ηνλ ηξφπν παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα λα δνζεί κεγάιε δφζε ζε κηθξφ πεδίν. Γη απηφλ ηνλ ιφγν ε Βξαρπζεξαπεία θαηέζηε απαξαίηεηε, αθνχ θαιχπηεη ηελ αδπλακία ηεο εμσηεξηθήο αθηηλνβνιίαο λα δψζεη πςειέο δφζεηο ζε νξηζκέλεο ζέζεηο 3 Οη πιεξνθνξίεο πνπ παξαζέηνπκε πξνέξρνληαη απφ ηνπο ηζηνηφπνπο: www.americanbrachytherapy.org, www.memorialhospital.com
Κεθάιαην 2: Βξαρπζεξαπεία - 30 - ζεξαπείαο. Οη πςειέο δφζεηο είλαη απνδεδεηγκέλα αλαγθαίεο γηα ηνλ ηνπηθφ έιεγρν ηεο λφζνπ θαη ηελ αχμεζε ηεο επηβίσζεο ησλ αζζελψλ. Η εθαξκνγή ηεο κπνξεί λα γίλεη είηε κε κφληκν ηξφπν είηε κε πξνζσξηλφ. Ο κφληκνο ηξφπνο εθαξκνγήο Βξαρπζεξαπείαο αθνξά ζε εκθχηεπζε ξαδηελεξγψλ πεγψλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ ζψκαηνο, ζε κηθξή απφζηαζε απφ ηνλ θαθνήζε φγθν. Οη πεγέο πνπ εκθπηεχνληαη παξακέλνπλ ζην ζψκα ηνπ αζζελνχο γηα νιφθιεξεο εβδνκάδεο κήλεο, ή αθφκα θαη ρξφληα ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο. Βέβαηα πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη νη αζζελείο απηνί δελ απνηεινχλ θίλδπλν γηα ηνπο αλζξψπνπο κε ηνπο νπνίνπο ζπλαλαζηξέθνληαη, αθνχ ε ελέξγεηα πνπ απειεπζεξψλνπλ νη ξαδηελεξγέο πεγέο είλαη αξθεηά δπλαηή γηα λα βνεζήζεη ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ φγθνπ, αιιά παξάιιεια αξθεηά ρακειή γηα λα επεξεάζεη ηνπο αλζξψπνπο γχξσ ηνπο. πλήζσο φκσο ν αζζελήο πξνηξέπεηαη λα απνθεχγεη ηελ θνληηλή επαθή κε παηδηά θαη γπλαίθεο ζε θαηάζηαζε εγθπκνζχλεο γηα ηνπο πξψηνπο δπν κήλεο κεηά ηελ εκθχηεπζε. Ο πξνζσξηλφο ηξφπνο εθαξκνγήο Βξαρπζεξαπείαο αθνξά ζηε ρξήζε θαζεηήξσλ θαη ζσιήλσλ κέζα ζηηο νπνίεο ηνπνζεηνχληαη νη ξαδηελεξγέο πεγέο. Ο ρξφλνο δξάζεο πνηθίιεη θαη κπνξεί λα είλαη απφ ιεπηά ή ψξεο θαη κέρξη θάπνηεο κέξεο. Η ρνξήγεζε κπνξεί λα γίλεη κε δπν ηξφπνπο. Ο αζζελήο κπνξεί λα λνζειεπηεί ζην λνζνθνκείν γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα, λα ηνπνζεηεζνχλ ζην ζψκα ηνπ νη ξαδηελεξγέο πεγέο θαη λα δξάζνπλ γηα φζν απηφο λνζειεχεηαη. Οη πεγέο απνκαθξχλνληαη απφ ηνλ αζζελή θαη ζηε ζπλέρεηα απηφο κπνξεί λα απνρσξήζεη απφ ην Ννζνθνκείν. Ο δεχηεξνο ηξφπνο δελ απαηηεί λνζειεία. Αληίζεηα ν αζζελήο πεγαίλεη ην πξσί ζην Ννζνθνκείν ηνπνζεηνχληαη ζε απηφλ νη ξαδηελεξγέο πεγέο γηα θάπνηεο ψξεο, αθαηξνχληαη ηελ ίδηα εκέξα θαη ν αζζελήο είλαη ειεχζεξνο λα επηζηξέςεη ζην ζπίηη ηνπ. Απηή ε δηαδηθαζία επαλαιακβάλεηαη γηα φζεο θνξέο θξίλεηαη απφ ηνπο ζεξάπνληεο ηαηξνχο φηη είλαη απαξαίηεην.
Κεθάιαην 2: Βξαρπζεξαπεία - 31-2.2. Ιζηνξία ηεο Βξαρπζεξαπείαο Η Βξαρπζεξαπεία έθαλε ηα πξψηα ηεο δεηιά βήκαηα ζηηο αξρέο ηνπ δέθαηνπ έλαηνπ αηψλα. Απφ ηφηε κέρξη ζήκεξα έρνπλ παξαηεξεζεί ηεξάζηηεο αιιαγέο. Αμίδεη λα θάλνπκε κηα ζχληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή, ηνλίδνληαο ηα ζεκαληηθφηεξα γεγνλφηα ζηελ εμέιημε ηεο ζεξαπείαο. Σν 1896 ν Henri Becquerel αλαθάιπςε ηελ χπαξμε ξαδηελέξγεηαο φηαλ βξήθε φηη ην νπξάλην παξήγαγε έλα κηθξφ καχξν ζηίγκα ζε πιάθεο θσηνγξαθίαο νη νπνίεο δελ είραλ εθηεζεί ζην θσο. Γπν ρξφληα αξγφηεξα νη Marie θαη Pierre Curie, δνπιεχνληαο ζην εξγαζηήξην ηνπ Becquerel, θαηάθεξαλ λα εμάγνπλ πνιψλην απφ ην νπξάλην ελψ αξγφηεξα ηνλ ίδην ρξφλν θαηάθεξαλ απφ ην ίδην πάιη νξπθηφ (ην νπξάλην) λα εμάγνπλ ξάδην. Σν 1901 ν Pierre Curie πξφηεηλε ζην Ννζνθνκείν ηνπ Παξηζηνχ St. Louis ηελ εηζαγσγή ελφο κηθξνχ ζσιήλα απφ ξάδην ζε έλαλ θαξθηλνγφλν φγθν. Απηή ε πξνζπάζεηα ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη απνηέιεζε ηνλ πξνάγγειν ηεο Βξαρπζεξαπείαο. Σν 1903 ν Alexander Graham Bell πξφηεηλε ηελ ζεξαπεία ηνπ θαξθίλνπ ηνπ πξνζηάηε κε ηελ εκθχηεπζε ζε απηφλ ξαδηελεξγψλ πεγψλ. Αλ θαη αξθεηνί ηερλνινγηθνί πεξηνξηζκνί δελ επέηξεςαλ ηελ εδξαίσζε ηεο κεζφδνπ, θάλεθε απφ απηέο ηηο αξρηθέο πξνζπάζεηεο φηη ε εηζαγσγή ελφο ξαδηελεξγνχ ζηνηρείνπ ζε θάπνην φγθν νδεγνχζε ζηε ζκίθξπλζε ηνπ φγθνπ. ηηο αξρέο ηνπ εηθνζηνχ αηψλα ζην Ιλζηηηνχην Curie ζην Παξίζη, φπσο επίζεο θαη ζην Ννζνθνκείν Memorial ζηηο Ηλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο, επηηειέζηεθε κεγάιν έξγν πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο Βξαρπζεξαπέηαο. Ο Dr. Robert Abbe, ν δηεπζπληήο ρεηξνπξγηθήο κνλάδαο ζην Ννζνθνκείν St. Lukes ηεο Νέαο Τφξθεο, κε ηελ βνήζεηα ηεο νκάδαο ηνπ ηνπνζέηεζε αθαηξνχκελεο ξαδηελεξγέο πεγέο ζε θξεβάηηα νγθνινγηθήο θιηληθήο. Καηάθεξαλ κε απηφ ηνλ ηξφπν λα πξντδεάζνπλ ηνλ ηαηξηθφ θφζκν γηα ηηο γλσζηέο ζήκεξα πιένλ ηερληθέο κεηαθφξηηζεο (after-loading). Καη φια απηά ην 1905. εκαληηθά βήκαηα έγηλαλ θαη απφ ηνλ Dr. William Myers ηνπ Κξαηηθνχ Παλεπηζηεκίνπ ηνπ Οράην, ν νπνίνο αλέπηπμε αξθεηά ξαδηντζφηνπα κε ζθνπφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ
Κεθάιαην 2: Βξαρπζεξαπεία - 32 - ζηελ θιηληθή Βξαρπζεξαπεία. Απηά ηνπνζεηήζεθαλ ζε αζζελή θαηφπηλ ρεηξνπξγηθήο επεκβάζεσο απφ ηνλ ρεηξνπξγφ Dr. Arthur James θαη ηνλ νγθνιφγν Ulrich Henschenke. ηα κέζα ηνπ ίδηνπ αηψλα φκσο παξνπζηάζηεθε κηα κείσζε ζηελ ρξήζε ηεο Βξαρπζεξαπέηαο απφ ηνπο εηδηθνχο ηνπ ρψξνπ. αλ πην ζεκαληηθή αηηία γηα απηή ηελ παξαίηεζε απφ ηελ ρνξήγεζε Βξαρπζεξαπείαο παξνπζηάζηεθαλ ηα πξνβιήκαηα πνπ πήγαδαλ απφ ηελ έθζεζε ησλ αζζελψλ ζε ξαδηελεξγά ζηνηρεία. Παξφια απηά ηηο ηειεπηαίεο ηξεηο δεθαεηίεο παξνπζηάδεηαη έλα εθηεηακέλν ελδηαθέξνλ γηα ηελ ρξήζε ηεο. Σν ελδηαθέξνλ απηφ νθείιεηαη θπξίσο ζηνπο παξαθάησ ιφγνπο: Η αλαθάιπςε ηερλεηψλ ξαδηντζφηνπσλ (θαηαζθεπαζκέλσλ ζε εξγαζηήξηα) θαη ησλ ηερληθψλ κεηαθφξηηζεο (after-loading) έρνπλ κεηψζεη ηνπο θηλδχλνπο πνπ ελέρεη γηα ηνπο αζζελείο ε έθζεζε ζε ξαδηελεξγέο πεγέο. Δπηπιένλ κε ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο πνπ ρξεζηκνπνηεί ε Βξαρπζεξαπεία ην ηαηξηθφ πξνζσπηθφ κπνξεί πηα λα εληνπίζεη κε κεγαιχηεξε αθξίβεηα ην ζεκείν ην νπνίν πξέπεη λα θαηεπζχλεη ηελ αθηηλνβνιία, αιιά θαη ηελ ζσζηή δφζε ηεο αθηηλνβνιίαο. Με απηφ ηνλ ηξφπν κπνξνχκε λα αληηκεησπίζνπκε ηνλ θαξθίλν απνηειεζκαηηθφηεξα θαη παξάιιεια βιάπηνληαο φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξν ηνπο πγηείο ηζηνχο πνπ ηνλ πεξηβάιινπλ. Σέινο αλαδείρηεθαλ θαη άιιεο αζζέλεηεο, πέξα ηνπ θαξθίλνπ, ζηηο νπνίεο κπνξνχζε λα θαλεί ρξήζηκε ε εθαξκνγή Βξαρπζεξαπείαο. Έηζη ινηπφλ έρνπκε θηάζεη ζε κηα επνρή φπνπ ε ηερλνινγηθή αλάπηπμε ησλ ζπζηεκάησλ κεηαθφξηηζεο (after-loading) θαη ν ππνινγηζηηθφο ζρεδηαζκφο ζεξαπείαο, ηδηαίηεξα κεηά ηε δεθαεηία ηνπ 80, έδσζε λέα ψζεζε ζηε ρξήζε ηεο Βξαρπζεξαπείαο. Η ρξήζε ηεο δηεπξχλεηαη ξαγδαία φζν γίλεηαη θαηαλνεηή ε δπλαηφηεηα ηνπ εμεηδηθεπκέλνπ αθηηλνζεξαπεπηή - νγθνιφγνπ λα ρνξεγήζεη κε απηή ηελ κέζνδν κε αθξίβεηα θαη αζθάιεηα κεγάιεο δφζεηο ζηνλ φγθν, πξνθπιάζζνληαο παξάιιεια ηνπο πγηείο ηζηνχο πνπ βξίζθνληαη γχξσ ηνπ.
Κεθάιαην 2: Βξαρπζεξαπεία - 33-2.3. Υξήζε ηεο Βξαρπζεξαπείαο Η Βξαρπζεξαπεία εθαξκφδεηαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε αξθεηψλ αζζελεηψλ. Κπξίσο βξίζθεη εθαξκνγή ζε πεξηπηψζεηο αληηκεηψπηζεο θαξθίλνπ, αιιά απηφ δελ είλαη απφιπην. Θα δνχκε παξαθάησ φηη πξνηείλεηαη θαη σο ζεξαπεία γηα άιιεο αζζέλεηεο. Αξρηθά ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη ε πξψηε κνξθή ζεξαπεπηηθήο εθαξκνγήο ηεο αλαθάιπςεο ηνπ Ραδίνπ έγηλε ζε αζζελείο κε γπλαηθνινγηθφ θαξθίλν θαη παξέκεηλε έθηνηε ν θπξίαξρνο ηξφπνο ζεξαπείαο απηνχ ηνπ λνζήκαηνο. εηξά εξγαζηψλ θαη κειεηψλ, ηφζν απφ ηελ ειιεληθή φζν θαη απφ ηελ δηεζλή βηβιηνγξαθία, απνδεηθλχνπλ φηη ε Βξαρπζεξαπεία απνηειεί απαξαίηεηε θαη αλαληηθαηάζηαηε ζεξαπεία γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ γπλαηθνινγηθνχ θαξθίλνπ. Σα ηειεπηαία ρξφληα ηδηαίηεξα, αλαδεηθλχεηαη νκνίσο απνηειεζκαηηθή θαη απαξαίηεηε ζηνλ θαξθίλν ηνπ πξνζηάηε, ηνπ νηζνθάγνπ θαη ηνπ ελδνβξνγρηθνχ θαξθίλνπ ηνπ πλεχκνλα. Γίλνληαο κηα πην ιεπηνκεξή αλαθνξά γηα θάζε είδνο αζζέλεηαο ζηελ νπνία εθαξκφδεηαη Βξαρπζεξαπεία, έρνπκε λα παξαηεξήζνπκε ηα παξαθάησ: α) Καξθίλνο ηνπ καζηνύ: ηελ πεξίπησζε ηνπ θαξθίλνπ ηνπ καζηνχ ε αθαίξεζε ηνπ φγθνπ κε ρεηξνπξγηθή επέκβαζε ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ρνξήγεζε εμσηεξηθήο αθηηλνβνιίαο ζε νιφθιεξν ην ζηήζνο εδψ θαη πνιιά ρξφληα απνηεινχζε ελαιιαθηηθή ιχζε ηεο καζηεθηνκήο. Η δηάξθεηα φκσο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζεξαπείαο δεκηνπξγνχζε πξνβιήκαηα ζηνπο αζζελείο. Πνιιέο γπλαίθεο αθαηξνχζαλ ηνλ φγθν αξλνχκελεο λα εθηεζνχλ ζηελ εμσηεξηθή αθηηλνβνιία θαη κε απηφ ηνλ ηξφπν απμαλφηαλ ην πνζνζηφ ησλ ππνηξνπψλ, ελψ άιιεο θαηέθεπγαλ ζηελ ιχζε ηεο καζηεθηνκήο αθφκα θαη αλ κπνξνχζαλ λα ηελ απνθχγνπλ. Η ιχζε ζην παξαπάλσ πξφβιεκα ιχζεθε κε ηελ ρξήζε Βξαρπζεξαπείαο αληί γηα εμσηεξηθή αθηηλνβνιία. Έλα ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα ζηε ρξήζε Βξαρπζεξαπείαο, αληί εμσηεξηθήο αθηηλνβνιίαο, είλαη φηη παξέρεη ηθαλνπνηεηηθφ
Κεθάιαην 2: Βξαρπζεξαπεία - 34 - βαζκφ ειέγρνπ ζηελ πάζρνπζα πεξηνρή θαη κεγαιχηεξε επθνιία ζηελ εθαξκνγή ηεο κεζφδνπ. Αιιά ην πην ζεκαληηθφ είλαη φηη απνθεχγεηαη ε νιηθή αθαίξεζε ηνπ καζηνχ. Σν κεγαιχηεξν κεηνλέθηεκα ηεο κεζφδνπ είλαη φηη κφλν έλα θνκκάηη ηνπ αξηζκνχ ησλ γπλαηθψλ πνπ πάζρνπλ απφ θαξθίλν ηνπ καζηνχ πιεξνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο γηα λα ππνβιεζνχλ ζε Βξαρπζεξαπεία. Απηέο νη γπλαίθεο φκσο κπνξεί λα θηάλνπλ ηηο 71.000 ην ρξφλν, πνζνζηφ αξθεηά ζεκαληηθφ. β) Καξθίλνο ηνπ απρέλα: ηελ πεξίπησζε ηνπ θαξθίλνπ ζηνλ απρέλα ε Βξαρπζεξαπεία απνηειεί κηα ελαιιαθηηθή ιχζε έλαληη ηεο ρεηξνπξγηθήο επέκβαζεο. Σα πνζνζηά επηηπρίαο θαίλεηαη λα είλαη αξθεηά πςειά. γ) Καξθίλνο ηνπ νηζνθάγνπ: Η κέζνδνο ηεο Βξαρπζεξαπείαο κπνξεί λα εθαξκνζηεί θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ θαξθίλνπ ηνπ νηζνθάγνπ. Μπνξεί λα εθαξκνζηεί κφλε ηεο ή ζε ζπλδπαζκφ κε άιιεο ζεξαπείεο. δ) Καξθίλνο ζην θεθάιη θαη ηνλ ιαηκό: Η ρξήζε Βξαρπζεξαπείαο ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θαξθίλνπ πνπ εκθαλίδεηαη ζην θεθάιη θαη ηνλ ιαηκφ, πνιιέο θνξέο αληηκεησπίδεηαη δηζηαθηηθά απφ ηελ κεξηά ησλ γηαηξψλ θαη ησλ εθαξκνζηψλ. Η δηζηαθηηθφηεηα νθείιεηαη θπξίσο ζην γεγνλφο φηη ε κέζνδνο εθαξκφδεηαη ζε πεξηνρέο πνιχ θνληηλέο ζηελ θαξσηίδα, ζηελ ζθαγίηηδα θιέβα, ή ζε άιια θεληξηθά αηκνθφξα αγγεία θαη ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο αθφκα θαη ηνλ εγθέθαιν. Αλ θαη δελ ππάξρνπλ δηαζέζηκα πνιιά θιηληθά ζηνηρεία, είλαη απνδεθηφ φηη ππάξρνπλ πνιινί αζθαιείο ηξφπνη γηα ηελ ρξήζε Βξαρπζεξαπείαο ζην θεθάιη θαη ηνλ ιαηκφ. ε) Δλδαγγεηαθή Βξαρπζεξαπεία: Πξφζθαηεο θιηληθέο κειέηεο έρνπλ απνδείμεη φηη ε εθαξκνγή ελδαγγεηαθήο Βξαρπζεξαπείαο, κεηά ηελ ππνβνιή ηνπ αζζελή ζε αγγεηνπιαζηηθή, κπνξεί λα βνεζήζεη ζηε κείσζε ηνπ
Κεθάιαην 2: Βξαρπζεξαπεία - 35 - πνζνζηνχ επαλαζηέλσζεο αγγείσλ. Η ζπγθεθξηκέλε βέβαηα εθαξκνγή ηεο Βξαρπζεξαπείαο βξίζθεηαη αθφκα ππφ κειέηε. ζη) Καξθίλνο ηωλ πλεπκόλωλ: Η ρξήζε Βξαρπζεξαπείαο ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θαξθίλνπ ησλ πλεπκφλσλ ρξνλνινγείηαη ηελ δεθαεηία ηνπ 1920. Ο ηξφπνο εθαξκνγήο ηεο θπζηθά έρεη απφ ηφηε εμειηρζεί θαηά πνιχ. δ) Καξθίλνο ηνπ Πξνζηάηε: ηελ πεξίπησζε ηνπ θαξθίλνπ ηνπ πξνζηάηε ε Βξαρπζεξαπεία βξίζθεη πνιιέο εθαξκνγέο. Η ρξήζε Βξαρπζεξαπείαο έρεη απνδεηρζεί αζθαιήο θαη απνηειεζκαηηθή. Απμάλεη ην ρξφλν επηβίσζεο ησλ αζζελψλ θαηά 10 νιφθιεξα ρξφληα (θαηά κέζν φξν) θαη κπνξεί λα ζπγθξηζεί κε ηνλ ρξφλν επηβίσζεο πνπ πξνζθέξεη ε πξνζηαηεθηνκή. ε) άξθωκα καιαθώλ ηζηώλ: Η Βξαρπζεξαπεία κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε πεξηπηψζεηο ζαξθσκάησλ καιαθψλ ηζηψλ, ηφζν κφλε ηεο σο βαζηθή κέζνδν ζεξαπείαο φζν θαη ζε ζπλδπαζκφ κε εμσηεξηθή αθηηλνβνιία. ζ) Γπλαηθνινγηθόο θαξθίλνο: Η Βξαρπζεξαπεία εθαξκφδεηαη κε κεγάιε επηηπρία θαη ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ γπλαηθνινγηθνχ θαξθίλνπ. Η παξνχζα εξγαζία ζα επηθεληξσζεί ζηελ Βξαρπζεξαπεία σο κέζνδν θαηαπνιέκεζεο ηνπ θαξθίλνπ ηνπ ελδνκεηξίνπ θαη ηνπ θαξθίλνπ ηνπ ηξαρήινπ. Γη απηφ ην ιφγν θαη βαζηθή κνλάδα αλάιπζεο καο ζα απνηειέζεη ην Σκήκα Βξαρπζεξαπείαο ηνπ Ννζνθνκείνπ Αιεμάλδξα. Οη ιφγνη πνπ καο σζνχλ ζε απηή ηελ επηινγή παξαηίζεληαη αλαιπηηθά ζην παξαθάησ θεθάιαην.