ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 2013/2023(INI) 8.5.2013 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τη βελτίωση του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου: κανόνες δικαιοδοσίας που ισχύουν σε σχέση με την απασχόληση (2013/2023 (INI)) Επιτροπή Νομικών Θεμάτων Εισηγήτρια: Evelyn Regner PR\931852.doc PE508.078v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...6 PE508.078v01-00 2/10 PR\931852.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη βελτίωση του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου: κανόνες δικαιοδοσίας που ισχύουν σε σχέση με την απασχόληση (2013/2023 (INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τα άρθρα 12, 15, 16, 27, 28, 30, 31 και 33 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη το άρθρο 3 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχοντας υπόψη τα άρθρα 45, 81 και 146 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις υποθέσεις C-18/02 1, C-341/05 2 και C-438/05 3, έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A7-0000/2013), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αναθεώρηση του κανονισμού Βρυξέλλες I 4 αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία, καθώς εισήγαγε σημαντικές βελτιώσεις στους κανόνες που αφορούν τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, δυστυχώς, η διαδικασία αναδιατύπωσης δεν επέτρεψε να γίνουν οι ευρέως συνιστώμενες αλλαγές στις διατάξεις που αφορούν τη δικαιοδοσία στον τομέα του εργατικού δικαίου Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διοργανική συμφωνία της 28ης Νοεμβρίου 2001 5 προβλέπει ότι η τεχνική της αναδιατύπωσης χρησιμοποιείται για πράξεις που αναθεωρούνται συχνά 1 Απόφαση του Δικαστηρίου (έκτο τμήμα) της 5ης Φεβρουαρίου 2004 στην υπόθεση C-18/02, Danmarks Rederiforening, ενεργούσας για λογαριασμό της DFDS Torline A/S κατά LO Landsorganisationen i Sverige, ενεργούσας για λογαριασμό της SEKO Sjöfolk Facket för Service och Kommunikation, Συλλογή 2004 σ. I- 01417. 2 Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 18ης Δεκεμβρίου 2007 στην υπόθεση C-341/05, Laval un Partneri Ltd κατά Svenska Byggnadsarbetareförbundet, Svenska Byggnadsarbetareförbundets avdelning 1, Byggettan and Svenska Elektrikerförbundet, Συλλογή 2007 σ. I-11767. 3 Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 11ης Δεκεμβρίου 2007 στην υπόθεση C-438/05, International Transport Workers Federation και Finnish Seamen s Union κατά Viking Line ABP και OÜ Viking Line Eesti, Συλλογή 2007 σ. I-10779. 4 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2012 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (αναδιατύπωση), ΕΕ L 351 της 20.12.2012, σ. 1. 5 Διοργανική Συμφωνία της 28ης Νοεμβρίου 2001 για μια πλέον συστηματοποιημένη χρήση της τεχνικής της αναδιατύπωσης των νομικών πράξεων, ΕΕ C 77 της 28.3.2002, σ. 1. PR\931852.doc 3/10 PE508.078v01-00
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντικό να διασφαλισθεί συνεκτικότητα μεταξύ των κανόνων που διέπουν τη δικαιοδοσία επί μιας διαφοράς και των κανόνων που διέπουν το εφαρμοστέο σε μια διαφορά δίκαιο Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι σημαντικό καθήκον του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι επίσης η πρόληψη του επονομαζόμενου forum shopping (της αναζήτησης δηλαδή ευνοϊκότερης δωσιδικίας), ιδίως όταν αυτό γίνεται εις βάρος του πιο αδύναμου μέρους, δηλαδή των εργαζομένων και η διασφάλιση του μεγαλύτερου δυνατού επιπέδου προβλεψιμότητας σε σχέση με τη δικαιοδοσία ΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως γενική αρχή, δικαιοδοσία θα πρέπει να διαθέτει το δικαστήριο που διατηρεί τους στενότερους δεσμούς με τη βάση μιας αγωγής Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μια σειρά ιδιαίτερα προβεβλημένων ευρωπαϊκών δικαστικών υποθέσεων που αφορούσαν ζητήματα δικαιοδοσίας και εφαρμοστέου δικαίου σε σχέση με ατομικές συμβάσεις εργασίας και συλλογική δράση ήγειραν φόβους πιθανής υπονόμευσης των εθνικών διατάξεων που αφορούν το εργατικό δίκαιο από τους ευρωπαϊκούς κανόνες, κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, στην εφαρμογή του δικαίου ενός κράτους μέλους από δικαστήριο ενός άλλου 1 Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι, με δεδομένη τη μεγάλη σημασία του εργατικού δικαίου για τη συνταγματική και πολιτική ταυτότητα των κρατών μελών, είναι σημαντικό να τηρεί το ευρωπαϊκό δίκαιο τις εθνικές παραδόσεις στον συγκεκριμένο τομέα Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι για τους σκοπούς της ορθής απονομής δικαιοσύνης τα δικαστήρια πρέπει επίσης στην πλειονότητα των περιπτώσεων, να είναι σε θέση να εφαρμόζουν το δικό τους δίκαιο σε σχέση με διαφορές, πράγμα που συνηγορεί υπέρ μιας ευθυγράμμισης των κανόνων δικαιοδοσίας με τους κανόνες που διέπουν το εφαρμοστέο δίκαιο Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι, με βάση τα ανωτέρω, πρέπει να γίνουν ορισμένες μικρές αλλαγές στους κανόνες δικαιοδοσίας στον τομέα του εργατικού δικαίου ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, ιδίως όσον αφορά τη συλλογική δράση, δικαιοδοσία θα πρέπει να διαθέτουν τα δικαστήρια του κράτους μέλους όπου πρόκειται να λάβει ή έχει λάβει χώρα η συλλογική δράση ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, όσον αφορά τις ατομικές συμβάσεις εργασίας, θα πρέπει να γίνουν αλλαγές για να διασφαλισθεί η ύπαρξη δικαιοδοσίας από τα δικαστήρια του κράτους μέλους που διατηρεί τους στενότερους δεσμούς με τη σχέση εργασίας 1. συγχαίρει τα θεσμικά όργανα για την επιτυχή αναθεώρηση του κανονισμού Βρυξέλλες Ι 2. εκφράζει τη λύπη του διότι, στο πλαίσιο της διαδικασίας αναδιατύπωσης, δεν ελήφθησαν δεόντως υπόψη ζητήματα που άπτονται του εργατικού δικαίου 3. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση τροποποίησης του κανονισμού Βρυξέλλες Ι, 1 Βλέπε, ειδικότερα, τις περιστάσεις της υπόθεσης C-438/05, International Transport Workers Federation και Finnish Seamen s Union κατά Viking Line ABP και OÜ Viking Line Eesti, Συλλογή 2007 σ. I-10779. PE508.078v01-00 4/10 PR\931852.doc
προκειμένου να επέλθουν οι ακόλουθες επείγουσες βελτιώσεις στον τομέα των εργασιακών σχέσεων: α) θα πρέπει να δημιουργηθεί μια αποκλειστική δωσιδικία για διαφορές που αφορούν συλλογική δράση, η οποία, σύμφωνα με τον κανονισμό Ρώμη ΙΙ, θα είναι του τόπου όπου πρόκειται να λάβει ή έχει λάβει χώρα η συλλογική δράση β) σε υποθέσεις όπου ο εργαζόμενος ενάγει τον εργοδότη, η ρήτρα επικουρικής εφαρμογής που ισχύει στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει συνήθης τόπος εργασίας θα πρέπει να αναδιατυπωθεί, ώστε να αναφέρεται στον τόπο στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση από όπου λαμβάνει ή λάμβανε ο εργαζόμενος τις καθημερινές του οδηγίες και όχι τον τόπο στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που τον προσέλαβε γ) σε υποθέσεις όπου ο εργαζόμενος ενάγει τον εργοδότη, θα πρέπει να προβλεφθεί μια πρόσθετη δωσιδικία στο κράτος μέλος από όπου προσελήφθη ο εργαζόμενος, εάν ο εργοδότης προέβη σε ειδικές ενέργειες για να τον προσλάβει από το εν λόγω κράτος μέλος και η σύμβαση εργασίας αναγνωρίζει διαρκείς δεσμούς μεταξύ του εργαζομένου και του συγκεκριμένου κράτους μέλους δ) σε υποθέσεις όπου ο εργοδότης ενάγει τον εργαζόμενο, θα πρέπει επίσης να υφίσταται πρόσθετη δωσιδικία για τον συνήθη τόπο εργασίας, χωρίς ρήτρα επικουρικής εφαρμογής 4. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. PR\931852.doc 5/10 PE508.078v01-00
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Στις 12 Δεκεμβρίου 2012 υπογράφηκε η αναδιατύπωση του κανονισμού Βρυξέλλες I για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις 1. Η αναδιατύπωση του κανονισμού εισήγαγε σειρά σημαντικών βελτιώσεων, ιδίως την κατάργηση της διαδικασίας κήρυξης εκτελεστότητας, κάτι που σημαίνει ότι στο μέλλον η επιβολή μιας δικαστικής απόφασης σε ένα άλλο κράτος μέλος θα είναι πολύ ευκολότερη. Ωστόσο, το πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας αναδιατύπωσης δεν κάλυψε ορισμένες πτυχές των κανόνων δικαιοδοσίας που ισχύουν για το εργατικό δίκαιο, μολονότι πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι στον συγκεκριμένο τομέα είναι αναγκαίες προσαρμογές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων αποφάσισε να εκδώσει έκθεση πρωτοβουλίας σχετικά με το ζήτημα της δικαιοδοσίας στον τομέα του εργατικού δικαίου, ενόψει της επόμενης τροποποίησης του κανονισμού Βρυξέλλες Ι. Σειρά αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και της απασχόλησης έχουν εγείρει φόβους ότι οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τους κανόνες για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων στα κράτη μέλη. Η εισηγήτρια θεωρεί τους εν λόγω φόβους υπερβολικούς, αλλά κρίνει ότι κάποιες βελτιώσεις είναι αναγκαίες προκειμένου να διασφαλισθεί ότι δεν θα υπονομευθεί η εθνική νομοθεσία στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς. Το εργατικό δίκαιο αποτελεί τομέα στον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει σχετικά μικρή μόνο επιρροή. Κάθε κράτος μέλος διαθέτει διαφορετικές ισορροπίες ως προς τα δικαιώματα των εργαζομένων, τις δραστηριότητες των συνδικαλιστικών ενώσεων και την ελευθερία άσκησης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Στη δεδομένη χρονική στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα έπρεπε να επιχειρήσει να επέμβει στις εθνικές νομοθεσίες στον συγκεκριμένο τομέα η τύχη του προτεινόμενου κανονισμού Monti II σχετικά με το δικαίωμα στην απεργία έδειξε ότι πρόκειται για εξαιρετικά ευαίσθητο πεδίο. Εντούτοις, δεδομένης της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων και του κεφαλαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ένωση έχει θεσπίσει κανόνες που ρυθμίζουν, στο πλαίσιο διασυνοριακών διαφορών, ζητήματα δικαιοδοσίας, μεταξύ άλλων και στον τομέα του εργατικού δικαίου. Όπως διευκρινίσθηκε ανωτέρω, το εργατικό δίκαιο αποτελεί ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα και αυτό αντανακλάται στους ισχύοντες ειδικούς κανόνες που περιλαμβάνονται στον κανονισμό Βρυξέλλες Ι και αφορούν τις ατομικές συμβάσεις εργασίας. Δεδομένου ότι στόχος της εισηγήτριας είναι η προστασία των κανόνων κάθε έκαστου κράτους μέλους για την απασχόληση από την υπονόμευση από τις δικαιοδοσίες των άλλων κρατών μελών, θεωρεί ότι είναι σημαντικό να διασφαλισθεί ότι, στον βαθμό του δυνατού, ένα κράτος μέλος θα πρέπει 1 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2012 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (αναδιατύπωση), ΕΕ L 351 της 20.12.2012, σ. 1. PE508.078v01-00 6/10 PR\931852.doc
να διαθέτει δικαιοδοσία επί των διαφορών στις οποίες εφαρμόζεται το εργατικό του δίκαιο. Δικαιοδοσία και εφαρμοστέο δίκαιο θα πρέπει, όσο το δυνατόν περισσότερο, να ανήκουν στο ίδιο κράτος μέλος. Η αρχή αυτή θα πρέπει να εφαρμόζεται σε δύο διαφορετικούς τομείς: στον τομέα συλλογικής δράσης (I.) και σε εκείνον των ατομικών συμβάσεων εργασίας (II.) I. Συλλογική δράση Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις, καθώς και ο θεσμοθετημένος ρόλος των συνδικαλιστικών ενώσεων και συναφών οργανώσεων διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών. Η συλλογική δράση που προστατεύεται διά νόμου από το Σύνταγμα σε ορισμένα κράτη μέλη ενδέχεται να θεωρείται παράνομη σε άλλα, για παράδειγμα αν δεν τηρηθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία. Αναγνωρίζοντας το παραπάνω, το άρθρο 9 του κανονισμού Ρώμη II για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές 1 ορίζει ότι «το εφαρμοστέο δίκαιο σε εξωσυμβατική ενοχή σχετική με την ευθύνη προσώπου υπό την ιδιότητά του ως εργαζομένου ή ως εργοδότη ή με την ευθύνη των οργανώσεων που εκπροσωπούν τα επαγγελματικά τους συμφέροντα για ζημία προκληθείσα από επικείμενη ή πραγματοποιηθείσα συλλογική δράση, είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία πρόκειται να λάβει ή έλαβε χώρα η δράση». Η εν λόγω διάταξη διασφαλίζει ότι, σε περίπτωση συλλογικής δράσης, το δίκαιο που εφαρμόζεται είναι το δίκαιο του εμπλεκόμενου κράτους μέλους. Στην υπόθεση Torline 2, το Δικαστήριο έκρινε το 2004 ότι, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες τη δεδομένη χρονική στιγμή, εναπόκειτο στα δανέζικα δικαστήρια να αποφασίσουν σχετικά με τη νομιμότητα της συλλογικής δράσης που έλαβε χώρα στη Σουηδία και να επιδικάσουν αποζημίωση. Ο κανονισμός Ρώμη II διευκρινίζει τώρα ότι το εφαρμοστέο δίκαιο θα ήταν το σουηδικό, αλλά δεδομένου ότι οι κανόνες δικαιοδοσίας δεν τροποποιήθηκαν με την αναδιατύπωση του κανονισμού Βρυξέλλες I, το δανέζικο δικαστήριο θα παρέμενε αρμόδιο να αποφασίσει σχετικά με τη νομιμότητα της δράσης, εφαρμόζοντας ωστόσο το σουηδικό δίκαιο. Αυτό ενέχει δυνητικά μειονεκτήματα για τους εργαζόμενους και τους εκπροσώπους των συνδικαλιστικών ενώσεων που ασκούν τα συνταγματικά τους δικαιώματα, αλλά σημαίνει επίσης ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα δικαστήρια που λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με συλλογικές δράσεις θα πρέπει να εφαρμόζουν δίκαιο ξένης χώρας, κάτι που θα μειώσει αναγκαστικά την ποιότητα της δικαιοσύνης, καθώς θα είναι λιγότερο εξοικειωμένα με τους ξένους κανόνες περί συλλογικής δράσης. Ως εκ τούτου, η εισηγήτρια θεωρεί ότι οι κανόνες δικαιοδοσίας σε διαφορές που αφορούν εργασιακές σχέσεις πρέπει να ευθυγραμμισθούν με τους αντίστοιχους κανόνες του εφαρμοστέου δικαίου. Το δικαστήριο του κράτους μέλους όπου πρόκειται να λάβει ή έχει λάβει χώρα η συλλογική δράση θα πρέπει, συνεπώς, να διαθέτει δικαιοδοσία να αποφασίζει σχετικά με διαφορές που σχετίζονται με αυτήν. 1 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 864/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2007 για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές (Ρώμη II), ΕΕ L 199 της 31.7.2007, σ. 40. 2 Απόφαση του Δικαστηρίου (έκτο τμήμα) της 5ης Φεβρουαρίου 2004 στην υπόθεση C-18/02, Danmarks Rederiforening, ενεργούσας για λογαριασμό της DFDS Torline A/S κατά LO Landsorganisationen i Sverige, ενεργούσας για λογαριασμό της SEKO Sjöfolk Facket för Service och Kommunikation, Συλλογή 2004 σ. I-01417. PR\931852.doc 7/10 PE508.078v01-00
ΙΙ. Ατομικές συμβάσεις εργασίας Όσον αφορά τις ατομικές συμβάσεις εργασίας, ο ισχύων κανονισμός Βρυξέλλες I αναγνωρίζει ήδη τη συγκεκριμένη κατάσταση προβλέποντας ειδικούς κανόνες προστασίας των εργαζομένων, όπως ακριβώς περιλαμβάνει ειδικούς κανόνες και για την προστασία των καταναλωτών και των ασφαλισμένων. Ωστόσο, η εισηγήτρια θεωρεί ότι οι ισχύοντες κανόνες θα μπορούσαν να βελτιωθούν σε σημαντικό βαθμό. Έχουν ήδη γίνει κάποιες βελτιώσεις μέσω πρόσφατων τροποποιήσεων του κανονισμού Βρυξέλλες Ι, αλλά δεν έχει ληφθεί επαρκώς υπόψη η σημαντική σύνδεση της δικαιοδοσίας επί εργασιακών διαφορών με το εφαρμοστέο νομικό σύστημα που διέπει τη σύμβαση εργασίας. Εν προκειμένω, οι κανόνες δικαιοδοσίας διαφέρουν: ισχύει μια σειρά κανόνων για τις υποθέσεις όπου εναγόμενος είναι ο εργοδότης (II.A.), και μια άλλη για εκείνες όπου εναγόμενος είναι ο εργαζόμενος (II.B.). II.A. Αγωγές κατά εργοδοτών Σε υποθέσεις όπου εναγόμενος είναι ο εργοδότης, αυτός μπορεί να εναχθεί, σύμφωνα με το άρθρο 21 της αναδιατύπωσης του κανονισμού Βρυξέλλες I, είτε στον τόπο κατοικίας του είτε στον τόπο στον οποίο ή από τον οποίο εκτελεί συνήθως ο εργαζόμενος την εργασία του (ή τον τελευταίο τόπο στον οποίο ή από τον οποίο το έκανε εάν δεν εργάζεται πλέον για τον συγκεκριμένο εργοδότη). Σε περίπτωση που δεν μπορεί να ορισθεί συνήθης τόπος εργασίας (ή τόπος από τον οποίο εκτελούνταν συνήθως η εργασία), το εν λόγω κριτήριο αντικαθίσταται από τον τόπο στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που τον προσέλαβε. Το κριτήριο επικουρικής εφαρμογής του τόπου στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που προσέλαβε τον εργαζόμενο χρησιμοποιείται σπανίως, καθώς, ακόμα και σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει σταθερός τόπος εργασίας, υπάρχει συνήθως μια σταθερή βάση από την οποία εκτελούσε ο εργαζόμενος την εργασία του ωστόσο, ενδέχεται να προκύψουν προβλήματα στον τομέα των διεθνών μεταφορών: προσωπικό αεροπορικών εταιρειών, οδηγοί φορτηγών, εργαζόμενοι σε θαλάσσιες μεταφορές, κτλ. Στις περιπτώσεις αυτές, είναι συχνά δύσκολο να διαπιστωθεί σε ποιον τόπο εργαζόταν ο εργαζόμενος, καθώς η εταιρεία και τα μέσα μεταφοράς ενδέχεται να είναι εγγεγραμμένα σε διαφορετικά κράτη μέλη, η αντίστοιχη διοίκηση ενδέχεται να βρίσκεται σε τρίτο κράτος μέλος και η κατοικία του εργαζομένου σε ένα τέταρτο. Εν προκειμένω, ο τόπος στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που προσέλαβε τον εργαζόμενο δεν αποτελεί εύλογο κριτήριο ούτε είναι προς όφελος του εργαζομένου, καθώς συχνά δεν υπάρχει πραγματική σύνδεση μεταξύ του εν λόγω τόπου και του τόπου διεξαγωγής της καθημερινής του εργασίας 1. Ως εκ τούτου, η εισηγήτρια προτείνει την κατάργηση του κριτηρίου επικουρικής εφαρμογής του τόπου στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που προσέλαβε τον εργαζόμενο. Η 1 Ugljesa Grusic, Jurisdiction in employment matters under Brussels I: a reassessment (Δικαιοδοσία σε εργασιακά θέματα βάσει του κανονισμού Βρυξέλλες Ι: μια επαναξιολόγηση), I.C.L.Q. 2012, 61(1), 91-126. PE508.078v01-00 8/10 PR\931852.doc
έγκριση του ευρύτερου κριτηρίου του κανονισμού Ρώμη II (ο τόπος με τον οποίο διατηρούνται στενότεροι δεσμοί σε σχέση με τις επιμέρους περιστάσεις 1 ) δεν είναι αρκετά ακριβής ώστε να παράσχει σαφή εκ των προτέρων καθορισμό της δικαιοδοσίας. Ως εκ τούτου, η εισηγήτρια προτείνει ως κριτήριο επικουρικής εφαρμογής τον τόπο στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που παρέχει στον εργαζόμενο καθημερινές οδηγίες σχετικά με τις εργασίες που πρέπει να εκτελέσει. Επομένως, η σύνδεση μεταξύ των δικαστηρίων που διαθέτουν δικαιοδοσία και της πραγματικής σχέσης εργασίας ενδέχεται να είναι ισχυρότερη στις περιπτώσεις εκείνες όπου απαιτείται ένα κριτήριο επικουρικής εφαρμογής λόγω της απουσίας συνήθους τόπου εργασίας. Επιπλέον, η εισηγήτρια τάσσεται υπέρ της ύπαρξης ενός πρόσθετου δικαστηρίου που θα είναι διαθέσιμο στους εργαζόμενους, συγκεκριμένα στον τόπο από τον οποίο προσελήφθη ο εργαζόμενος. Αυτό θα ισχύει, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες 2, σε περιπτώσεις όπου ο εργοδότης προέβη σε ειδικές ενέργειες για την πρόσληψη του εργαζομένου από ένα κράτος μέλος και οι όροι της σύμβασης αναγνωρίζουν διαρκείς στενούς δεσμούς μεταξύ του εργαζομένου και του εν λόγω κράτους μέλους (όπως η τακτική πληρωμή εξόδων ταξιδίου ή εξόδων μετακόμισης στο κράτος μέλος προέλευσης, κτλ.). II.Β. Αγωγές κατά εργαζομένων Οι υποθέσεις κατά εργαζομένων είναι σχετικά σπάνιες στο πλαίσιο του εργατικού δικαίου και αφορούν μικρό μόλις αριθμό υποθέσεων. Επί του παρόντος, προκειμένου να προστατευθούν οι εργαζόμενοι, μπορούν να εναχθούν μόνο στο κράτος μέλος κατοικίας τους 3. Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι, για παράδειγμα στην περίπτωση διασυνοριακών εργαζομένων, το κράτος μέλος που διαθέτει δικαιοδοσία και το κράτος μέλος του οποίου το δίκαιο εφαρμόζεται είναι διαφορετικά. Ως εκ τούτου, η εισηγήτρια προτείνει, για λόγους νομικής συνέπειας και προς όφελος αμφότερων των μερών, τόσο των εργοδοτών όσο και των εργαζομένων, να συμπληρωθεί το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εργαζομένου που αναφέρεται στο άρθρο 22 παράγραφος 1 της αναδιατύπωσης του κανονισμού Βρυξέλλες Ι από ένα πρόσθετο δικαστήριο στον «τόπο στον οποίο ή από τον οποίο εκτελεί συνήθως ο εργαζόμενος την εργασία του ή τον τελευταίο τόπο στον οποίο ή από τον οποίο το έκανε». Είναι προφανές ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν χρειάζεται πρόσθετη ρήτρα επικουρικής εφαρμογής, καθώς το ισχύον δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εργαζομένου θα εξακολουθήσει να είναι διαθέσιμο εάν δεν υπάρχει συνήθης τόπος εργασίας. III. Συμπέρασμα Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η εισηγήτρια προτείνει τις ακόλουθες αλλαγές στις διατάξεις του κανονισμού Βρυξέλλες Ι για τη δικαιοδοσία στον τομέα του εργατικού δικαίου: 1. μια αποκλειστική δωσιδικία για διαφορές που αφορούν συλλογική δράση, σύμφωνα με τον 1 Άρθρο 8 παράγραφος 4. 2 Runnels κατά TMSI Contractors, Inc 764 F 2d 417 (5th Cir 1985) Clark κατά Moran Towing & Transp Co 738 F Supp 1023 (ED La 1990) Mabry κατά Fuller-Shuwayer Co, Ltd 50 NC App 245 (1981). 3 Άρθρο 22 της αναδιατύπωσης του κανονισμού Βρυξέλλες I. PR\931852.doc 9/10 PE508.078v01-00
κανονισμό Ρώμη ΙΙ, στον τόπο όπου πρόκειται να λάβει ή έχει λάβει χώρα η συλλογική δράση 2. σε υποθέσεις όπου ο εργαζόμενος ενάγει τον εργοδότη, αναδιατύπωση της ρήτρας επικουρικής εφαρμογής για τις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει συνήθης τόπος εργασίας, ώστε να αναφέρεται στον τόπο στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση από όπου λάμβανε ο εργαζόμενος τις καθημερινές του οδηγίες και όχι στον τόπο στον οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που τον προσέλαβε 3. σε υποθέσεις όπου ο εργαζόμενος ενάγει τον εργοδότη, μια πρόσθετη δωσιδικία στο κράτος μέλος από όπου προσελήφθη ο εργαζόμενος, σε περιπτώσεις όπου ο εργοδότης προέβη σε ειδικές ενέργειες για να τον προσλάβει από το εν λόγω κράτος μέλος και η σύμβαση εργασίας αναγνωρίζει διαρκείς δεσμούς μεταξύ του εργαζομένου και του συγκεκριμένου κράτους μέλους 4. σε υποθέσεις όπου ο εργοδότης ενάγει τον εργαζόμενο, μια πρόσθετη δωσιδικία του συνήθους τόπου εργασίας, χωρίς ρήτρα επικουρικής εφαρμογής. Σκοπός των αλλαγών αυτών είναι η συλλογική και η ατομική προστασία των εργαζομένων που αποτελούν εν γένει το πιο αδύναμο μέρος στο πλαίσιο των σχέσεων εργασίας, καθώς και η διασφάλιση της νομικής συνοχής και η αποτροπή της υπονόμευσης των εθνικών νομικών παραδόσεων στον τομέα του εργατικού δικαίου, εξασφαλιζομένης, στο μέτρο του δυνατού, της επικάλυψης δικαιοδοσίας και εφαρμοστέου δικαίου. PE508.078v01-00 10/10 PR\931852.doc