κεφάλαιο 1 Εισαγωγή 1.1 Σκοπός και Περίγραμμα τoυ Βιβλίου... 26 κεφάλαιο 2 Αειφορία και Τουρισμός 2.0 Εισαγωγή... 29 2.1 Ανησυχία για το Μέλλον της Ανθρωπότητας... 30 2.2 Ιστορική Αναδρομή... 33 2.3 Ορισμός της Αειφόρου Ανάπτυξης... 38 2.4 Αειφόρος Κοινωνία... 44 2.5 Αειφόρος Τουρισμός... 45 2.6 Προσεγγίσεις Αειφόρου Ανάπτυξης... 47 2.7 Εργαλεία Μέτρησης της Αειφορίας... 52 2.7.1 Μέτρηση της Φέρουσας Ικανότητας... 53 2.7.2 Εκπόνηση Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)... 56
2.8 ράσεις των Τουριστικών Επιχειρήσεων για την Προστασία του Περιβάλλοντος...59 2.9 ράση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ)...60 2.10 Αειφορία στις Περιοχές της Υπαίθρου...62 2.11 Επίλογος...63 κεφάλαιο 3 Βασικές Έννοιες και Χαρακτηριστικά του Εναλλακτικού Τουρισμού 3.0 Εισαγωγή...67 3.1 Tουρισμός Ειδικών Ενδιαφερόντων...68 3.2 Έννοια του Εναλλακτικού Τουρισμού...72 3.3 Μορφές Εναλλακτικού Τουρισμού...74 3.4 Μαζικός Έναντι Εναλλακτικού Τουρισμού...75 3.5 Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά του Εναλλακτικού Τουρισμού...77 3.5.1 Κίνητρα του εναλλακτικού τουρίστα...77 3.5.2 Εναλλακτικός προορισμός...83 3.5.3 Κλίμακα των επενδύσεων...86 3.6 3.5.4 Ενδογενής ανάπτυξη...89 Επίλογος...90 κεφάλαιο 4 Επιπτώσεις του Εναλλακτικού Τουρισμού 4.0 Εισαγωγή...93 4.1 Οικονομικές Επιπτώσεις...94 4.2 Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις...99 4.3 Κοινωνικο-πολιτιστικές Επιπτώσεις...112 4.4 Επίλογος...126 10
κεφάλαιο 5 Αγροτουρισμός Περιεχόμενα 5.0 Εισαγωγή...127 5.1 Λόγοι Ανάπτυξης του Αγροτουρισμού...129 5.2 Εννοιολογική Προσέγγιση του Τουρισμού στον Αγροτικό Χώρο...133 5.3 Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα του Αγροτουρισμού...138 5.3.1 Γεωγραφικός χώρος...138 5.3.2 Συμπληρωματικότητα...139 5.3.3 Προφίλ και δραστηριότητες του αγροτουρίστα...140 5.4 Μορφές Αγροτουρισμού...145 5.5 Γυναικείοι Αγροτουριστικοί Συνεταιρισμοί...149 5.6 Αγροτικός Τουρισμός και Αγροτουρισμός σε ιάφορα Κράτη...152 5.7 Επίλογος...154 κεφάλαιο 6 Οικοτουρισμός 6.0 Εισαγωγή...155 6.1 Ιστορική Αναδρομή...157 6.2 Έννοια του Οικοτουρισμού...158 6.3 Τυπολογία των Οικοτουριστών...161 6.4 Οικοτουρισμός στην Ελλάδα...163 6.5 Επίλογος...166 κεφάλαιο 7 Ορεινός Τουρισμός 7.0 Εισαγωγή...167 7.1 Ιστορική Εξέλιξη του Ορεινού Τουρισμού...169 7.2 Ορεινός Τουρισμός και Τουριστική Ανάπτυξη...173 7.3 Χειμερινός Αθλητικός Τουρισμός και Τουριστική Ανάπτυξη...175 11
7.3.1 Είδη χειμερινών παραθεριστικών θερέτρων...176 7.3.2 ιαφορές μεταξύ χειμερινών παραθεριστικών θερέτρων και θερινών...177 7.3.2.1 ιαφορές ως προς το υπόδειγμα του κύκλου ζωής τουριστικών προορισμών...178 7.4 Ορεινός και Χειμερινός Τουρισμός στην Ελλάδα...179 7.5 Επίλογος...191 κεφάλαιο 8 ιαχείριση και Πολιτική Πολιτιστικού Τουρισμού 8.0 Εισαγωγή...193 8.1 Πολιτική Συνεργασίας στη ιαχείριση του Πολιτιστικού 8.2 Τουρισμού...194 Πολιτιστικός Τουρισμός στην Ελλάδα Πολιτικές 8.3 και Προβλήματα...197 Επίλογος...203 κεφάλαιο 9 Εναλλακτικός Τουρισμός Κρατική Παρέμβαση, Επιχειρηματικότητα και Ευρωπαϊκή Ένωση 9.0 Εισαγωγή...205 9.1 Συνεισφορά του Κράτους στην Ανάπτυξη του Εναλλακτικού Τουρισμού...206 9.2 Ιδιωτικές Πρωτοβουλίες στον Εναλλακτικό Τουρισμό...209 9.3 Συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ανάπτυξη του Εναλλακτικού Τουρισμού...211 9.3.1 Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (Μ.Ο.Π.)...211 9.3.2 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (Π.Ε.Π.)...211 9.3.3 Κοινοτική Πρωτοβουλία INTERREG (2000-2006)...213 9.3.4 Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER...214 9.4 9.3.5 Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΚΠΣ)...216 Επίλογος...220 12
κεφάλαιο 10 Ο Όρος Αειφόρος Ανάπτυξη στην Ελληνική Τουριστική Εκπαίδευση 10.0 Εισαγωγή...221 10.1 Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη...223 10.2 Τουριστικά Προγράμματα Σπουδών στην Ελλάδα...226 10.3 Τι είναι η Αειφόρος Ανάπτυξη;...229 10.4 Μεθοδολογία...231 10.5 Ευρήματα...233 10.6 Συμπεράσματα...236 κεφάλαιο 11 Επίλογος - Συμπεράσματα 11.1 Προϋποθέσεις Ανάπτυξης του Εναλλακτικού Τουρισμού...240 11.2 Επίλυση των Προβλημάτων του Εναλλακτικού Τουρισμού...241 11.3 Εναλλακτικός Τουρισμός ιέξοδος Αειφόρου Ανάπτυξης...243 11.4 Αναγκαιότητα για Τουριστικό Σχεδιασμό...244 11.5 Αναγκαιότητα για Κοινωνική Συμμετοχή...245 11.6 Αδυναμία Ανατροπής του Προτύπου του ΜαζικούΤουρισμού...247 Παράρτημα Α ικτυακοί Τόποι Οργανώσεων που Σχετίζονται με την Αειφορία και την Προστασία του Περιβάλλοντος...249 Παράρτημα Β Γυναικείοι Αγροτουριστικοί Συνεταιρισμοί στην Ελλάδα...251 Παράρτημα Γ Υπαγόμενες Τουριστικές Επενδύσεις στον Αναπτυξιακό Νόμο 3299/2004...257 13
Παράρτημα Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας LEADER+ στην Ελλάδα: Άξονες - Μέτρα - ράσεις...259 Παράρτημα Ε Τυπικό Πρόγραμμα Τουριστικών Σπουδών ΤΕΙ...265 Μελέτη Περίπτωσης Α Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (ΕΘΠΖ)...267 Μελέτη Περίπτωσης Β Παραδοσιακός Οικισμός Μηλιά...273 Μελέτη Περίπτωσης Γ Οι ρόμοι της Ελιάς...281 Μελέτη Περίπτωσης Αγρόκτημα AGRECO...285 Αναφορές...289 Kυριότερες Επιστημονικές Εργασίες του Συγγραφέα...323 Ευρετήριο...327 14