Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 75.2. Εθελοντική εργασία

Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας Διεύθυνση Σχέσεων με τους Πολίτες Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώμης Βρυξέλλες, 27 Ιουνίου 2011 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 75.2 Εθελοντική εργασία ΣΥΝΟΨΗ Κάλυψη: ΕΕ των 27 (26.825 ευρωπαίοι πολίτες) Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω Μεθοδολογία: Ενώπιος ενωπίω (CAPI Προσωπική συνέντευξη με βοήθεια Η/Υ) Περίοδος δειγματοληψίας: 13 Απριλίου - 02 Μαΐου 2011, διενεργήθηκε από την TNS Opinion Εισαγωγή...2 I. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ...6 1. Προσφέρουν οι Ευρωπαίοι εθελοντική εργασία;...6 2. Σε ποιους τομείς προσφέρουν εθελοντική εργασία οι Ευρωπαίοι;...9 III. ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ...17 1. Πρέπει το πλαίσιο εντός του οποίου λειτουργεί ο εθελοντισμός να προσδιορίζεται σε: επίπεδο κράτους μέλους ή σε επίπεδο ΕΕ;...17 2. Τι υποστήριξη υπάρχει για τη σύσταση εθελοντικών ομάδων διάσωσης σε κάθε περιφέρεια;...19 IV. ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ...20 1. Τι δεσμοί μπορούν να αναπτυχθούν μεταξύ των ηλικιωμένων και των νέων;...20 EL

Εισαγωγή Με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 2011 ανακηρύχθηκε «Έτος εθελοντισμού», ενώ το 2012 θα είναι το «Έτος αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών»: δύο καλοί λόγοι για να διενεργήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έρευνα Ευρωβαρομέτρου προκειμένου να διαπιστωθεί η άποψη των Ευρωπαίων σχετικά με αυτές τις δύο έννοιες και να κατανοηθεί καλύτερα πώς τις βιώνουν ή τις εφαρμόζουν. Σε ένα περιβάλλον χρηματοπιστωτικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που πλήττει όλα τα τμήματα της ευρωπαϊκής κοινωνίας, πραγματοποιήθηκε η παρούσα έρευνα μεταξύ 1ης και 16ης Μαΐου 2011 από την TNS opinion. Πριν περάσουμε στην ανάλυση των απαντήσεων των Ευρωπαίων, θα πρέπει να επισημάνουμε ορισμένα σημαντικά σημεία που προκύπτουν από την παρούσα έρευνα. Είναι πολύ δύσκολη η διατύπωση γενικών συμπερασμάτων, λόγω του διαφορετικού καθεστώτος του τομέα του εθελοντισμού στα διάφορα κράτη μέλη. Ελλείψει δεδομένων της Eurostat ή άλλων γενικών στατιστικών δεδομένων, ο αριθμός των Ευρωπαίων που παρέχουν εθελοντική εργασία δεν μπορεί να προσδιορισθεί ποσοτικά με βεβαιότητα. Είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί η συνεισφορά του τομέα του εθελοντισμού στο ΑΕγχΠ της ΕΕ και των κρατών μελών της. Δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για το σύνολο της ΕΕ. Εθνικά δεδομένα υπάρχουν σε λιγοστές μόνο χώρες. Υπάρχει ευρεία συναίνεση ότι ο εθελοντισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνία, βάσει των αξιών της αλληλεγγύης. Συμβάλλει στη συμμετοχή στα κοινά, ιδιαίτερα δεδομένου ότι έχει στέρεες βάσεις σε τοπικό επίπεδο και είναι παράγοντας προσωπικής ολοκλήρωσης και ανάπτυξης. Όπως δήλωσε η εισηγήτρια κ. Marian Harkin: «Οι άνθρωποι δεν παρέχουν εθελοντική εργασία για οικονομικό όφελος: πρόκειται για άμισθη εργασία. Οι άνθρωποι συμμετέχουν σε εθελοντική εργασία αυτοβούλως. Η εθελοντική εργασία παρέχει οφέλη και εκτός του κύκλου συγγενών και φίλων. Ο εθελοντισμός είναι ανοικτός σε όλους». Το 22-25% των Ευρωπαίων συμμετέχουν σε εθελοντική εργασία Στην παρούσα έρευνα, οι 6.462 από τους 26.825 Ευρωπαίους ηλικίας άνω των 15 ετών που ερωτήθηκαν δήλωσαν ότι συμμετέχουν τακτικά ή περιστασιακά σε εθελοντική εργασία. Πρόκειται για το 24% των ερωτηθέντων. Η έρευνα Ευρωβαρομέτρου της Επιτροπής που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2007 ορίζει ότι «μια ασφαλής εκτίμηση είναι ότι περισσότεροι από 100 εκατομμύρια πολίτες συμμετέχουν σε εθελοντική εργασία». Συνεπώς, οι δύο έρευνες καταλήγουν σε παρόμοια αποτελέσματα. 2

Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος εθελοντισμού σταθμίζεται εάν δούμε τα αποτελέσματα σε εθνικό επίπεδο (βλ. πίνακα στη σελίδα 8). 48 ποσοστιαίες μονάδες χωρίζουν τις Κάτω Χώρες (5), όπου ο εθελοντισμός είναι ευρύτατα διαδεδομένος, από την Πολωνία (9%), όπου είναι λιγότερο διαδεδομένος. Δώδεκα χώρες βρίσκονται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και δεκαπέντε κάτω από αυτόν. Σε επτά από αυτές, το ποσοστό του εθελοντισμού είναι χαμηλότερο από 20%. Τα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά των ευρωπαίων εθελοντών Οι ερωτηθέντες ηλικίας άνω των 20 ετών είναι πιθανότερο να είναι εθελοντές (3), και έπονται οι σπουδαστές (26%). Όσον αφορά το επάγγελμα, το 34% των διευθυντικών στελεχών δηλώνει ότι συμμετέχει σε εθελοντική εργασία, σε σύγκριση με το 1 των ανέργων. Αθλητισμός και πολιτισμός: οι βασικοί τομείς εθελοντικής εργασίας Το 24% των ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι συμμετέχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες ερωτήθηκαν για τη φύση της εθελοντικής εργασίας που προσφέρουν. o Το 24% απάντησε ότι προσφέρουν εθελοντική εργασία σε αθλητικό σύλλογο ή σύλλογο δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο. o Το 20% απάντησε «στο πλαίσιο πολιτιστικής, εκπαιδευτικής ή καλλιτεχνικής οργάνωσης». o Το 16% δήλωσε ότι συμμετέχει εθελοντικά «σε φιλανθρωπική οργάνωση ή οργάνωση κοινωνικής αρωγής, ΜΚΟ, ανθρωπιστική οργάνωση ή οργάνωση αναπτυξιακής βοήθειας». Αλληλεγγύη και ανθρωπιστική βοήθεια: ο τομέας στον οποίο ο εθελοντισμός διαδραματίζει τον σημαντικότερο ρόλο Όλοι οι ερωτηθέντες ερωτήθηκαν για τους τομείς στους οποίους θεωρούν ότι ο εθελοντισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Τρεις από τους τέσσερις τομείς που αναφέρθηκαν πρώτοι αφορούν άμεσα την αλληλεγγύη και την ένταξη. o «Αλληλεγγύη και ανθρωπιστική βοήθεια» ήταν οι δύο τομείς που έλαβαν τις περισσότερες απαντήσεις, με ποσοστό 3. Έχει ενδιαφέρον να επισημάνουμε ότι υπάρχει σαφέστατη διαφορά μεταξύ της γενικής αντίληψης όλων των Ευρωπαίων για τη σημασία ενός δεδομένου τομέα, και της εθελοντικής εργασίας που προσφέρεται από το 24% των ερωτηθέντων που πραγματικά συμμετέχουν σε τέτοιου είδους εργασία. Ο αθλητισμός, για παράδειγμα, είναι η κατεξοχήν εθελοντική δραστηριότητα, 3

μολονότι μόνο το 15% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. o Το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης έρχεται δεύτερο με ποσοστό 3. o Ακολουθούν η εκπαίδευση και κατάρτιση και το περιβάλλον, με 2 κάθε τομέας. o Ο τέταρτος τομέας στον οποίο οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι ο εθελοντικός τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο είναι «η κοινωνική ενσωμάτωση μειονεκτούντων πολιτών», με ποσοστό 2. Η ίδια ερώτηση τέθηκε πέρυσι σε έρευνα του Ευρωβαρομέτρου που διεξήχθη από την Επιτροπή. Μεταξύ αυτών των δύο ερευνών, οι πρώτοι τρεις τομείς σημειώνουν αύξηση από +2 έως +8 ποσοστιαίες μονάδες. Ο ρόλος της εθελοντικής εργασίας «στην οικοδόμηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας» αναφέρθηκε στην τελευταία θέση, λαμβάνοντας μόνο ένα. Διατήρηση και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, το πρώτο όφελος του εθελοντισμού στην ΕΕ Η απάντηση αυτή δείχνει ακόμη μια φορά τον βαθμό στον οποίο η αλληλεγγύη βρίσκεται στο επίκεντρο των απόψεων των Ευρωπαίων σχετικά με τον εθελοντισμό. o Η «ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής» αναφέρθηκε πρώτη από το 34% των ερωτηθέντων, και η «ενίσχυση των θεμελιωδών αξιών της αλληλεγγύης» από το 25%. o Τα δύο σημεία που αναφέρονται στη συνέχεια από τους ερωτηθέντες σχετίζονται άμεσα με τα οφέλη που μπορούν να απολαύσουν οι ίδιοι οι εθελοντές. Έτσι, η συνεισφορά της εθελοντικής εργασίας στην προσωπική ολοκλήρωση και ανάπτυξη των εθελοντών έλαβε το 25% και ο ρόλος της στην απόκτηση γνώσεων και στην ένταξη στον εργασιακό βίο έλαβε 2. o Η οικονομική αξία του εθελοντικού τομέα στην ΕΕ αναφέρθηκε μόλις από το 1 των ερωτηθέντων. Προσδιορισμός λειτουργικού πλαισίου για τον τομέα του εθελοντισμού σε επίπεδο κρατών μελών ή ΕΕ: οι απαντήσεις διίστανται. Όπως είδαμε στις προηγούμενες απαντήσεις, σύμφωνα με τις αντιλήψεις των Ευρωπαίων, ο ρόλος του εθελοντισμού ή η οικονομική του σημασία σε επίπεδο ΕΕ είναι περιορισμένου βαθμού. Επομένως, δεν μας εκπλήσσει το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι διχάζονται ως προς το πλαίσιο εντός του οποίου θα πρέπει να λειτουργεί ο εθελοντισμός. Το 4 πιστεύει ότι θα πρέπει να προσδιοριστεί με έναν «Ευρωπαϊκό Χάρτη Εθελοντών», ενώ το 45% δηλώνει ότι εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος να θεσπίσει ένα εθνικό πλαίσιο. 4

Έχει σημασία να επισημάνουμε ότι η πιθανή προστιθέμενη αξία ενός «Ευρωπαϊκού Χάρτη Εθελοντών» δεν αναγνωρίζεται στις χώρες όπου ο εθελοντισμός είναι συνηθέστερος. Οι Κάτω Χώρες, η Δανία, η Φινλανδία και η Αυστρία είναι συνεπώς οι χώρες όπου οι ερωτηθέντες υποστηρίζουν σε μικρότερο βαθμό τον Χάρτη. Αντιθέτως, ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο θεωρείται ιδιαίτερα επιθυμητό σε χώρες όπου ο εθελοντισμός είναι λιγότερο συνήθης πρακτική, με πρώτες την Ισπανία, την Κύπρο και την Ελλάδα. Μαζική υποστήριξη της δημιουργίας εθελοντικών ομάδων διάσωσης σε κάθε περιφέρεια Ως απόκριση στο κύμα φυσικών καταστροφών και ατυχημάτων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ήθελε να συστήσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ, και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές τους, εθελοντικές ομάδες διάσωσης σε κάθε περιφέρεια. Όταν ερωτήθηκαν εάν πιστεύουν ότι τέτοιες ομάδες θα ήταν χρήσιμες, το 88% των Ευρωπαίων συμφώνησε ότι θα ήταν. Ενθάρρυνση της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών Το 2012 θα είναι το Έτος αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών. Στους ερωτηθέντες προτάθηκαν τρεις δηλώσεις. Οι απαντήσεις τους ανέδειξαν μια πολύ ξεκάθαρη ιεραρχία: o η δημιουργία θέσεων εργασίας για νέους στον τομέα της αρωγής των ηλικιωμένων και εξαρτώμενων ατόμων έλαβε το 45% των απαντήσεων. o έπεται η διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε θέσεις εργασίας και κατάρτισης για τους Ευρωπαίους όλων των ηλικιών, με 38%. o η ενθάρρυνση των ατόμων ηλικίας άνω των 60 να παραμείνουν στην αγορά εργασίας ώστε να μεταφέρουν την εμπειρία τους στην επόμενη γενιά έλαβε το 2 των απαντήσεων. ΣΗΜ.: Υπενθυμίζεται στους αναγνώστες ότι τα αποτελέσματα των ερευνών είναι εκτιμήσεις, η ακρίβεια των οποίων, με όλα τα άλλα σταθερά, εξαρτάται από το μέγεθος του δείγματος και το παρατηρούμενο ποσοστό. Με δείγματα περίπου 1.000 συνεντεύξεων (μέγεθος δείγματος που συνήθως χρησιμοποιείται σε ένα κράτος μέλος), το πραγματικό ποσοστό, αν δηλαδή είχε ερωτηθεί το σύνολο του πληθυσμού, κυμαίνεται μεταξύ των παρακάτω ορίων εμπιστοσύνης: Παρατηρούμενα ποσοστά 10% ή 90% 20% ή 80% 30% ή 70% 40% ή 60% 50% Περιθώριο σφάλματος +/-1,9 μονάδες +/-2,5 μονάδες +/-2,7 μονάδες +/-3,0 μονάδες +/-3,1 μονάδες 5

I. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Προσφέρουν οι Ευρωπαίοι εθελοντική εργασία; Q15 Ασκείτε επί του παρόντος κάποια εθελοντική δραστηριότητα τακτικά ή περιστασιακά; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Total Yes : 24% 1 1 Yes, on a regular basis Yes, on an occasional basis No 75% DK Το 24% των Ευρωπαίων επί του παρόντος ασκεί κάποια εθελοντική δραστηριότητα τακτικά ή περιστασιακά, με εντελώς ίδια αναλογία μεταξύ ανδρών και γυναικών. 6

2) Εθνικές διαφοροποιήσεις Total 'Yes' No DK NL DK FI AT LU DE SI IE EE SK BE IT EU27 FR LT CZ CY UK LV HU SE MT ES EL RO BG PT PL 4 39% 3 35% 34% 34% 3 30% 29% 26% 26% 24% 24% 24% 2 2 2 2 2 2 16% 15% 14% 14% 1 1 9% 5 5 6 6 65% 65% 66% 6 70% 70% 74% 7 75% 76% 76% 7 7 7 7 78% 79% 8 85% 86% 85% 85% 8 90% 4 Η συμμετοχή στον εθελοντισμό ποικίλλει σημαντικά μεταξύ κρατών μελών 48 ποσοστιαίες μονάδες χωρίζουν τις Κάτω Χώρες (5) από την Πολωνία (9%). Οι χώρες με τον υψηλότερο αριθμό εθελοντών τείνουν να είναι στο βόρειο ήμισυ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κάτω Χώρες 5, Δανία 4 και Φινλανδία 39%). 7

3) Κοινωνικοδημογραφικές διαφοροποιήσεις Σύνολο Ναι Όχι Δ.Γ. EE των 27 24% 75% 15-16% 8 16-19. 2 7 - Ηλικία ολοκλήρωσης των σπουδών 20+ 3 6 Σπουδάζουν ακόμη 26% 7 Επάγγελμα Αυτοαπασχολούμενοι Διευθυντικά στελέχη Υπάλληλοι Χειρωνάκτες εργαζόμενοι 29% 70% 34% 66% - 24% 76% - 2 78% - Άτομα που ασχολούνται με τα οικιακά 2 78% Άνεργοι Συνταξιούχοι Σπουδαστές 1 8-2 7 26% 7 Μια ανάλυση των κοινωνικοδημογραφικών μεταβλητών έδειξε ότι οι Ευρωπαίοι ανώτερου μορφωτικού επιπέδου είναι πιθανότερο να δηλώσουν ότι συμμετέχουν στον εθελοντισμό (3 αυτών που σπούδαζαν τουλάχιστον έως την ηλικία των 20 ετών). Επιπλέον, τα διευθυντικά στελέχη είναι η επαγγελματική κατηγορία με τους περισσότερους εθελοντές (34%), ενώ οι άνεργοι η κατηγορία με τους λιγότερους (1). 8

2. Σε ποιους τομείς προσφέρουν εθελοντική εργασία οι Ευρωπαίοι; Η ερώτηση τέθηκε στο 24% των ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι επί του παρόντος συμμετέχουν σε κάποια εθελοντική δραστηριότητα τακτικά ή περιστασιακά. Q16 Σε τι είδους οργάνωση ή ένωση ασκείτε την εθελοντική σας δραστηριότητα; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος In a sports club or club for outdoor pursuits (sports, fishing and hunting) 24% In a cultural, educative or artistic association In a charity organisation or social aid organisation, NGO, a humanitarian association, development aid In a community or neighbourhood association In a religious or church organisation 20% 16% 1 1 In an organisation for protection of the environment, animal rights, etc. In a leisure association or club for the elderly In a leisure association or club for the young people (scouts, youth clubs, etc.) In an association defending the interests of patients and/or disabled In a professional organisation In a trade union In an organisation for the defence of the rights of minorities (association against racism, against discrimination of women, or for the rights of homosexuals, etc.) In a consumer organisation In a political party or a political organisation 6% 5% 4% 4% Other (SPONTANEOUS) 1 DK Η πλειονότητα των ευρωπαίων εθελοντών προσφέρουν εθελοντική εργασία σε αθλητικό σύλλογο ή ένωση δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο (24%). Ένας εθελοντής στους πέντε συμμετέχει εθελοντικά σε κάποια πολιτιστική, εκπαιδευτική ή καλλιτεχνική ένωση (20%) και το 16% σε φιλανθρωπική οργάνωση ή οργάνωση κοινωνικής αρωγής, ΜΚΟ, ανθρωπιστική οργάνωση ή οργάνωση αναπτυξιακής βοήθειας. 9

2) Εθνικές διαφοροποιήσεις Η Ιρλανδία, η Δανία και η Γερμανία είναι οι τρεις χώρες στις οποίες οι ερωτηθέντες είναι πιθανότερο να συμμετέχουν σε εθελοντική δραστηριότητα που σχετίζεται με τον αθλητισμό ή με δραστηριότητες στην ύπαιθρο. Η Ιταλία και η Γαλλία είναι οι χώρες όπου οι ερωτηθέντες είναι οι πλέον δραστήριοι σε πολιτιστικές, εκπαιδευτικές ή καλλιτεχνικές ενώσεις. 10

Ι. Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Σε ποιους τομείς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο η εθελοντική εργασία; Οι ακόλουθες ερωτήσεις τέθηκαν σε όλους τους ερωτηθέντες, ανεξάρτητα από το εάν συμμετέχουν στον εθελοντισμό ή όχι. Q11 Σε ποιους από τους ακόλουθους τομείς θεωρείτε ότι ο εθελοντισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Οι τομείς στους οποίους θεωρείται σημαντικός ο εθελοντισμός από όλους τους Ευρωπαίους δεν αντιστοιχούν άμεσα στις δραστηριότητες του 24% των Ευρωπαίων που προσφέρουν εθελοντική εργασία. Solidarity and humanitarian aid 34% 3 Health care 24% 3 Education and training 14% 2 Environment 18% 2 Social inclusion of disadvantaged citizens 2 20% Protection of human rights Active ageing Employment Sport 10% 1 15% 15% 15% 16% 2 20% 75.2 (April-May 2011) 73.4 (May 2010) Culture 10% 1 Intercultural and interreligious dialogue 9% Intergenerational dialogue 9% 8% Consumer protection 9% Democratic life Construction of European identity None (SPONTANEOUS) Other (SPONTANEOUS) 0% DK 6% Ευρωβαρόμετρο / Ευρωπαϊκή Επιτροπή 73.4 Συγκριτικά με τον Μάιο του 2010, μολονότι η αλληλεγγύη και η ανθρωπιστική βοήθεια εξακολουθούν να προηγούνται ως τομείς όπου ο εθελοντισμός θεωρείται ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο (+3 μονάδες), έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση στα ποσοστά που αποδίδουν σημαντικό ρόλο στον εθελοντισμό στους τομείς της υγειονομικής περίθαλψης (+8) και της εκπαίδευσης (+8). Λιγότερο από ένα έτος νωρίτερα, η εκπαίδευση και κατάρτιση δεν ήταν μεταξύ των τριών πρώτων τομέων. 11

2) Εθνικές διαφοροποιήσεις και τάσεις Αλληλεγγύη και ανθρωπιστική βοήθεια: Υγειονομική περίθαλψη Εκπαίδευση και κατάρτιση Περιβάλλον Κοινωνική ένταξη μειονεκτούντων πολιτών Προστασία ανθρώπινων δικαιωμάτων Παράταση επαγγελματικού βίου Απασχόληση Αθλητισμός Πολιτισμός * 73.4 * 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 73.4 75.2 Διαφ. ΕΒ 75.2 - ΕΒ 73.4 ΕΕ των 27 34% 3 +3 24% 3 +8 14% 2 % +8 18% +4 20% 2 +1 20% 2 +1 1 15% +2 10% 15% +5 16% 15% -1 1 10% -1 BE 3 4 +9 24% 35% +11 19% 24% +5 18% 2 +4 19% 18% -1 16% 2 +7 2 20% -3 1 1 = 18% 2 3 15% 1-2 BG 3 4 +10 1 24% +12 8% 1 +5 16% 24% +8 26% 3 +7 2 2-1 1 19% +6 14% 24% +10 6% -3 4% -1 CZ 44% 5 +9 24% 3 +7 9% 10% +1 24% 30% +6 24% 2-1 24% 2-3 16% 19% +3 1 16% +3 15% 10% -5 9% -2 DK 34% 38% +4 1 1-1 6% 1 +5 18% 19% +1 3 3 = 16% 19% +3 25% 2-2 5% +2 49% 4-2 19% 1-2 DE 34% 36% +2 2 3 +6 15% 2 +6 24% 3 +8 26% 2-4 18% 19% +1 14% 1-1 10% +3 3 3 = 16% 16% = EE 26% 28% +2 1 25% +8 19% 3 +12 29% 36% +7 20% 2 +3 1 18% +5 9% 10% +1 10% 1 +2 1 9% -2 1 1 = IE 1 14% +3 15% 24% +9 16% 30% +14 8% 10% +2 1 1 +5 1 1 +5 19% 25% +6 1 1 +5 24% 26% +2 9% 9% = EL 3 4 +6 2 36% +14 8% 1 +4 46% 50% +4 1 1-1 2 2 = +1 1 9% -2 25% 26% +1 26% 24% -2 ES 54% 48% -6 18% 24% +6 1 19% +8 16% 2 +6 28% 25% -3 29% 24% -5 1 +6 1 15% +4 4% -1 8% -1 FR 4 5 +10 14% 2 +8 18% 26% +8 1 19% +2 16% 2 +5 19% 18% -1 20% 2 +1 1 18% +6 24% 24% = 14% 1-1 IT 3 40% +3 30% 3 +2 9% 1 +4 1 1 +4 2 26% +3 28% 2-1 1 1 +1 8% 1 +3 +1 6% +1 CY 68% 68% = 15% 20% +5 15% 16% +1 2 2 = 18% 2 +4 40% 40% = 2 15% -7 10% 1 +3 9% 1 +3 1 1 = LV 20% 24% +4 2 40% +13 1 28% +11 19% 24% +5 1 1 +5 1 16% +4 4% 5% +1 1 18% +6 10% 9% -1 1 14% +1 LT 2 26% +4 3 4 +12 9% 1 +8 16% 19% +3 1 16% +4 18% 2 +5 10% +3 1 1 +5 6% +1 1 10% -3 LU 44% 49% +5 15% 24% +9 19% 24% +5 16% 19% +3 25% 2-3 18% 20% +2 19% 20% +1 10% 20% +10 18% 16% -2 15% 1-3 HU 3 35% +3 26% 3 +11 10% 18% +8 25% 28% +3 24% 2 +3 2 2-1 4% 9% +5 10% 18% +8 9% 1 +2 10% 10% = MT 35% 38% +3 2 35% +8 19% 2 +3 20% 20% = 24% 2-3 16% 19% +3 30% 3 +2 9% 1 +4 14% 9% -5 9% 10% +1 NL 28% 3 +4 44% 4 +3 18% 2 +5 1 15% +4 24% 2-1 15% 19% +4 24% 2-3 4% 8% +4 35% 34% -1 1 2 +4 AT 26% 38% +12 25% 46% +21 18% 1-1 20% 25% +5 2 2 = 24% 2-2 16% 2 +5 1 1 = 16% 1 +1 10% 10% = PL 25% 29% +4 36% 55% +19 14% 19% +5 1 1 = 9% 14% +5 18% 18% = 1 2 +6 6% 1 +5 6% 4% -2 8% 9% +1 PT 45% 48% +3 29% 4 +18 8% 1 +3 5% +2 2 24% +2 1 18% +1 1 28% +11 9% +2-1 4% -1 RO 34% 40% +6 2 3 +9 1 19% +6 16% 29% +13 1 1 +6 14% 2 +8 5% 8% +3 15% 2 +7 4% +1 4% -1 SI 56% 54% -2 10% 18% +8 9% 15% +6 2 29% +8 2 2 +2 15% 18% +3 1 2 +9 1 1 +1 18% 15% -3 18% 1-7 SK 39% 50% +11 2 30% +8 10% +3 2 34% +7 1 19% +2 24% 2-1 9% 1 +4 14% 15% +1 16% 14% -2 15% 1-3 FI 2 3 +6 24% 3 +13 9% 15% +6 2 2 +2 3 3 +1 2 3 +4 1 16% +3 14% 19% +5 24% 24% = 1 1 +1 SE 54% 58% +4 2 29% +6 10% 2 +13 25% 1-8 24% 19% -5 34% 38% +4 9% 8% -1 10% +3 2 15% -7 15% 1-4 UK 8% 9% +1 2 28% +7 2 39% +16 19% 20% +1 15% 1 +2 1 15% +3 1 8% -3 10% 2 +12 18% 1-5 6% +1 * 75.2: Περίοδος δειγματοληψίας: 13 Απριλίου - 02 Μαΐου 2011. 73.4: Μάιος 2010 12

Ο ρόλος της εθελοντικής εργασίας στον τομέα της αλληλεγγύης και της ανθρωπιστικής βοήθειας έχει κερδίσει έδαφος στη μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών και ιδιαίτερα στην Αυστρία (+12), στη Σλοβακία (+11), στη Γαλλία και στη Βουλγαρία (+10). Σε μόνο δύο από τα 27 κράτη μέλη έχει μειωθεί, στη Σλοβενία (-2) και στην Ισπανία (-6). Η αντίληψη της σημασίας του εθελοντισμού στην υγειονομική περίθαλψη ενισχύθηκε παντού εκτός από τη Δανία (-1). Σημειώνεται ιδιαίτερα έντονη αύξηση στην Αυστρία (+21), στην Πολωνία (+19) και στην Πορτογαλία (+18). Η αντίληψη της σημασίας του ρόλου του εθελοντισμού στην εκπαίδευση και κατάρτιση σημείωσε μείωση μόνο στην Αυστρία (-1) και κέρδισε πολύ έδαφος στο Ηνωμένο Βασίλειο (+16), στην Ιρλανδία (+14) και στη Σουηδία (+13). 13

2. Ποια είναι τα βασικά οφέλη της εθελοντικής εργασίας; Q13 Ποια από τα ακόλουθα θεωρείται ότι είναι τα δύο βασικά οφέλη του εθελοντισμού στην ΕΕ; (μέχρι δύο απαντήσεις) 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος It allows maintaining and reinforcing social cohesion 34% It strengthens fundamental values of solidarity of the EU 25% It contributes to the self-fulfilment and to the personal development of volunteer workers It facilitates acquisition of knowledge and competencies which allow a good professional integration 2 25% It gives Europeans the opportunity to develop their civic participation 20% It plays an important role in the sustainable development and in the protection of the environment 18% It plays an important role in the economy of the EU 1 None (SPONTANEOUS) Other (SPONTANEOUS) DK Ανάλογα με τους τομείς στους οποίους θεωρείται ότι ο εθελοντισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο κατά τους Ευρωπαίους, ως βασικά οφέλη του εθελοντισμού αναγνωρίζονται η διατήρηση και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής (34%), η ενίσχυση των θεμελιωδών αξιών της αλληλεγγύης και η προσωπική ολοκλήρωση και ανάπτυξη (από 25%). 14

2) Εθνικές διαφοροποιήσεις Διατηρεί και ενισχύει την κοινωνική συνοχή Ενισχύει τις θεμελιώδεις αξίες της αλληλεγγύης στην ΕΕ Συνεισφέρει στην προσωπική ολοκλήρωση και ανάπτυξη των εθελοντών Διευκολύνει την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων που προωθούν την ένταξη στον εργασιακό βίο Παρέχει στους Ευρωπαίους την ευκαιρία να αναπτύξουν τη συμμετοχή τους στα κοινά Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της ΕΕ Κανένα (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) Δ.Γ. EE των 27 34% 25% 25% 2 20% 18% 1 BE 35% 3 38% 19% 20% 19% 15% BG 40% 15% 2 24% 26% 20% 15% 0% 8% CZ 3 30% 28% 1 25% 24% 1 0% DK 4 20% 5 18% 2 20% 8% 0% DE 50% 26% 2 19% 20% 1 1 4% EE 25% 14% 35% 24% 2 20% 14% 0% 8% IE 2 24% 35% 16% 2 1 20% 1 EL 38% 3 2 2 24% 2 10% ES 28% 29% 24% 16% 1 16% 10% 9% FR 4 26% 3 1 2 18% 10% 6% IT 25% 34% 14% 25% 24% 2 1 5% CY 24% 46% 29% 2 39% 16% 15% - LV 29% 1 29% 20% 24% 16% 1 4% 0% 8% LT 20% 15% 2 24% 24% 14% 18% 15% LU 3 29% 24% 25% 20% 24% 16% - HU 40% 19% 2 29% 16% 2 16% 0% MT 16% 35% 19% 15% 28% 18% 14% - 16% NL 36% 26% 4 2 2 1 1 4% AT 48% 2 28% 2 20% 2 16% PL 2 1 26% 24% 19% 14% 1 0% 1 PT 3 3 2 14% 19% 9% 1 RO 2 16% 18% 2 26% 2 14% 1 SI 3 38% 28% 1 2 19% 1 SK 3 30% 24% 1 25% 24% 1 4% FI 4 30% 2 18% 20% 30% 8% 0% SE 36% 30% 29% 3 29% 2 4% 0% UK 2 14% 24% 3 14% 15% 20% 5% 1 15

Τα βασικά οφέλη της εθελοντικής εργασίας γίνονται αντιληπτά με ελαφρώς διαφορετικό τρόπο μεταξύ των χωρών. Ακολουθούν οι απαντήσεις που δόθηκαν συχνότερα στις χώρες που αναφέρονται: - Ότι η εθελοντική εργασία διατηρεί και ενισχύει την κοινωνική συνοχή ήταν η συχνότερη απάντηση στη Γερμανία (50%), στην Αυστρία (48%) και στη Φινλανδία (4). - Ότι ενισχύει τις θεμελιώδεις αξίες της αλληλεγγύης στην ΕΕ: Κύπρος (46%), Σλοβενία (38%) και Μάλτα (35%). - Ότι συνεισφέρει στην προσωπική ολοκλήρωση και ανάπτυξη των εθελοντών: Δανία (5), Κάτω Χώρες (4) και Βέλγιο (38%). - Ότι διευκολύνει την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων που προωθούν την ένταξη στον εργασιακό βίο: Σουηδία (3), Ηνωμένο Βασίλειο (3) και Ουγγαρία (29%). - Ότι παρέχει στους Ευρωπαίους την ευκαιρία να αναπτύξουν τη συμμετοχή τους στα κοινά: Κύπρος (39%), Σουηδία (29%) και Μάλτα (28%). - Ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος: Φινλανδία (30%), Ελλάδα και Ουγγαρία (από 2), Τσεχική Δημοκρατία, Λουξεμβούργο και Σλοβακία (από 24%). - Ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της ΕΕ: Ιρλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο (από 20%), Λιθουανία (18%), Λουξεμβούργο, Ουγγαρία και Αυστρία (16%). Μπορεί να θεωρηθεί ότι αυτές οι απαντήσεις εκφράζουν αρκετά τις ανησυχίες των ευρωπαίων πολιτών και τους τομείς στους οποίους προσδοκούν κάποια δράση. 3) Κοινωνικοδημογραφικές διαφοροποιήσεις Οι ερωτηθέντες που συνέχισαν σπουδές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα είναι πιθανότερο να δηλώσουν ότι ο εθελοντισμός διατηρεί και ενισχύει την κοινωνική συνοχή (το 40% των ερωτηθέντων που ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους μετά την ηλικία των 20 ετών, έναντι του 28% των ατόμων που εγκατέλειψαν στο σχολείο στην ηλικία των 15 ετών ή νωρίτερα). Εντούτοις, αυτή η ομάδα (του «ανώτερου μορφωτικού επιπέδου») είναι λιγότερο πιθανό να πιστεύει ότι ο εθελοντισμός συνεισφέρει σημαντικά στην οικονομία της ΕΕ (1 έναντι 1 για άτομα που ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους πριν από την ηλικία των 19 ετών και 14% για τα άτομα που ακόμη σπουδάζουν). 16

III. ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ 1. Πρέπει το πλαίσιο εντός του οποίου λειτουργεί ο εθελοντισμός να προσδιορίζεται σε: επίπεδο κράτους μέλους ή σε επίπεδο ΕΕ; Q12 Για τον προσδιορισμό του πλαισίου και του τρόπου λειτουργίας της εθελοντικής εργασίας, ποια από τις ακόλουθες επιλογές προτιμάτε; (Μόνο μία απάντηση) 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Μικρή πλειονότητα των ερωτηθέντων προτιμούν ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον τομέα του εθελοντισμού, αν και οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται ισόποσα διχασμένοι σε αυτήν την ερώτηση. 8% 4 45% The Member States and the EU should define together the framework and the way volunteering works in an European Charter for volunteer workers (OUR COUNTRY) should define individually the framework and the way volunteering works DK Το 4 των ερωτηθέντων υποστηρίζουν τη σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Χάρτη Εθελοντών ενώ το 45% πιστεύει ότι κάθε κράτος μέλος πρέπει να θεσπίσει το δικό του πλαίσιο και τρόπο παροχής εθελοντικών υπηρεσιών. Η μελέτη που εκπονήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή - ΓΔ EAC, 2010. «Voluntary Services in the European Union» 1, που συμπίπτει με το ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού, τονίζει την ποικιλομορφία του τομέα του εθελοντισμού στην ΕΕ και την έλλειψη εναρμονισμένου νομικού πλαισίου. Η διαχείριση της εθελοντικής εργασίας γίνεται σε διάφορα επίπεδα στα κράτη μέλη, ως εξής: 1) Κράτη μέλη με συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο για τον τομέα του εθελοντισμού: BE, CY, CZ, HU, IT, LV, LU, MT, PL, PT, RO, ES 1 Ευρωπαϊκή Επιτροπή - ΓΔ EAC, 2010. «Voluntary Services in the European Union». Τελική έκθεση. Λονδίνο: GHK (σ. 110). 17

2) Κράτη μέλη χωρίς συγκεκριμένο νομικό καθεστώς, όπου ο τομέας του εθελοντισμού διέπεται από άλλους υφιστάμενους γενικούς νόμους: AT, DK, EE, FI, FR, DE, GR, IE, LT, NL, SE, UK 3) Κράτη μέλη όπου επί του παρόντος εξετάζεται η θέσπιση νομικού πλαισίου: BG, SK και SI 2) Εθνικές διαφοροποιήσεις The Member States and the EU should define together the framework and the way volunteering works in an European Charter for volunteer workers (OUR COUNTRY) should define individually the framework and the way volunteering works DK ES CY BE EL IT PT SK LU BG MT HU SE FR EE UE27 LT RO CZ PL FI DE IE SI LV UK AT NL DK 15% 68% 65% 60% 58% 5 56% 55% 55% 54% 5 50% 50% 50% 4 4 4 46% 45% 4 4 38% 38% 3 34% 3 3 3 2 29% 39% 39% 35% 30% 4 40% 39% 38% 4 4 4 4 45% 4 36% 50% 48% 5 54% 3 59% 60% 60% 65% 59% 84% 10% 6% 8% 14% 4% 5% 10% 6% 8% 1 18% 5% 9% 8% 25% 4% 6% 8% 4% 10% Μεγαλύτερη υποστήριξη για τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Εθελοντών εκφράζεται στην Ισπανία (68%), στην Κύπρο (65%) και στο Βέλγιο (60%). Οι χώρες όπου λαμβάνει τη λιγότερη υποστήριξη είναι η Δανία (15%), οι Κάτω Χώρες και η Αυστρία (από 3). 18

2. Τι υποστήριξη υπάρχει για τη σύσταση εθελοντικών ομάδων διάσωσης σε κάθε περιφέρεια; Q14 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ήθελε να συστήσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές τους, εθελοντικές ομάδες διάσωσης σε κάθε περιφέρεια για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και ατυχημάτων. Πιστεύετε ότι ένα τέτοιο μέτρο θα ήταν χρήσιμο ή όχι; 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Το 88% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι θα πρέπει να συσταθούν εθελοντικές ομάδες διάσωσης για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και ατυχημάτων. 2) Εθνικές διαφοροποιήσεις Στην έρευνα δεν διαπιστώθηκε άμεση αντιστοιχία με τις χώρες που πρόσφατα επλήγησαν φυσικές καταστροφές. Total 'Utile' Ne Sait Pas Total 'Pas utile' CY MT EL HU SI BG EE SK BE AT IT PT PL SE LU IE CZ RO ES LT FI UK UE27 LV DE FR DK NL 9 96% 96% 95% 94% 94% 94% 94% 9 9 9 9 9 90% 90% 90% 90% 89% 89% 89% 89% 88% 88% 8 85% 84% 8 78% 5% 6% 4% 4% 4% 5% 5% 4% 5% 6% 8% 9% 5% 8% 5% 8% 10% 8% 9% 1 1 1 18% 2 19

IV. ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ 1. Τι δεσμοί μπορούν να αναπτυχθούν μεταξύ των ηλικιωμένων και των νέων; Q17 Για καθένα από τα ακόλουθα μέτρα υπέρ της ενίσχυσης της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών (και ειδικότερα μεταξύ νέων και ηλικιωμένων), πείτε μου εάν πιστεύετε ότι θα ήταν αποδοτικό μέτρο ή όχι. 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Very efficient Fairly efficient Not very efficient Not at all efficient DK Encouraging jobs creation for young people in the area of help to the elderly and dependent people 45% 44% 2 Ensuring that Europeans of all ages benefit from the same access to the work market and to training possibilities 38% 45% 1 4% Encouraging people aged 60 and more to stay on the working market in order to make the next generations benefit from their knowledge and experience 2 36% 24% 1 4% Το 89% των ερωτηθέντων υποστηρίζει τη δημιουργία θέσεων εργασίας για νέους στον τομέα της αρωγής ηλικιωμένων και εξαρτώμενων ατόμων (το 45% δήλωσε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν «πολύ αποδοτικό» και το 44% «μάλλον αποδοτικό»). Το 8 των Ευρωπαίων πιστεύει ότι οι πολίτες όλων των ηλικιών θα έπρεπε να έχουν ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας και σε ευκαιρίες κατάρτισης (38% «πολύ αποδοτικό» και 45% «μάλλον αποδοτικό»). Το 59% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι θα ήταν αποδοτικό να ενθαρρυνθούν οι ηλικιωμένοι (άνω των 60 ετών) να παραμείνουν στην αγορά εργασίας, προκειμένου να μεταφέρουν την εμπειρία τους στους νέους (2 «πολύ αποδοτικό» και 36% «μάλλον αποδοτικό»). 2) Κοινωνικοδημογραφικές διαφοροποιήσεις Οι κοινωνικοδημογραφικές διαφοροποιήσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά την ηλικία, είναι οριακές για αυτές τις τρεις προτάσεις. 20

Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώμης EPEurobarometer@europarl.europa.eu Jacques Nancy +32 2 284 24 85, Defourny Elise +32 2 284 11 23, Hallaouy Said +32 2 284 60 73, Maggio Luisa +32 2 284 14 21, Lefèvre Nathalie +32 2 284 12 26, Van de Calseyde Caroline +32 2 284 14 76. 21