Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων 2015/2088(INI) 26.6.2015 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τις πολιτικές δεξιοτήτων για την καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας (2015/2088 (INI)) Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων Εισηγητής: Marek Plura PR\1064737.doc PE560.693v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...8 PE560.693v01-00 2/8 PR\1064737.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τις πολιτικές δεξιοτήτων για την καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας (2015/2088(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 6ης Ιουλίου 2010, σχετικά με την προώθηση της πρόσβασης των νέων στην αγορά εργασίας, την ενίσχυση του καθεστώτος των περιόδων άσκησης, πρακτικής και μαθητείας 1, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 16ης Ιανουαρίου 2013, σχετικά με εγγυήσεις για τη νεολαία 2, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 15ης Απριλίου 2014, σχετικά με τρόπους με τους οποίους μπορεί να συμβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση στη διαμόρφωση ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε επιχειρήσεις και νεοσύστατες επιχειρήσεις 3, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 22ας Οκτωβρίου 2014, σχετικά με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών: εφαρμογή των προτεραιοτήτων του 2014 4, έχοντας υπόψη τη σύσταση του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τις βασικές ικανότητες της δια βίου μάθησης 5, έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, έχοντας υπόψη το ενημερωτικό σημείωμα του Cedefop του Ιουνίου του 2013 με τίτλο «Οι δρόμοι της ανάκαμψης: τρία σενάρια για τις δεξιότητες και την αγορά εργασίας το 2025», έχοντας υπόψη το ενημερωτικό σημείωμα του Cedefop του Μαρτίου του 2014 με τίτλο «Αναντιστοιχία δεξιοτήτων: τα φαινόμενα απατούν», έχοντας υπόψη τη μελέτη του Cedefop του Νοεμβρίου του 2014 με τίτλο: «Η πρόκληση της επικύρωσης: πόσο κοντά στην αναγνώριση όλων των μορφών μάθησης βρίσκεται η Ευρώπη;» έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των 1 ΕΕ C 351 E της 2.12.2011, σ. 29. 2 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0016. 3 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2014)0394. 4 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2014)0038. 5 ΕΕ L 394 της 30.12.2006, σ. 10. PR\1064737.doc 3/8 PE560.693v01-00
Περιφερειών με τίτλο «Έκτη έκθεση για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή: επένδυση για την απασχόληση και την ανάπτυξη» (COM(2014) 0473), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία 2010-2020: Ανανέωση της δέσμευσης για μια Ευρώπη χωρίς εμπόδια» (COM(2010) 0636), έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής του Απριλίου του 2015 με τίτλο «Piloting Youth Guarantee partnerships on the ground A summary report of key achievements and lessons from the European Parliament Preparatory Action on the Youth Guarantee» (Δοκιμαστική εφαρμογή της παροχής εγγυήσεων για τους νέους Συνοπτική έκθεση βασικών επιτευγμάτων και διδαγμάτων από την προπαρασκευαστική δράση σχετικά με τις εγγυήσεις για τη νεολαία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), έχοντας υπόψη την έκθεση του Eurofound του 2015 με τίτλο «Επιχειρηματικότητα των νέων στην Ευρώπη: αξίες, στάσεις, πολιτικές», έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1304/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1081/2006 του Συμβουλίου, και ιδίως το κεφάλαιο IV σχετικά με την «πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων» 1, έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A8-0000/2015), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη σχετικών δεξιοτήτων αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόκλησης της νεανικής ανεργίας Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με πρόσφατα ευρήματα, ενώ η πλειονότητα των νέων και των επιχειρηματιών θεωρούν ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα δεν προετοιμάζουν τους σπουδαστές για την αγορά εργασίας, οι εκπρόσωποι του εκπαιδευτικού τομέα έχουν συχνά αντίθετη άποψη Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μειονεκτούντα άτομα αποκλείονται ενδεχομένως από τη δυνατότητα ανάπτυξης των ταλέντων και των δεξιοτήτων τους Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υλοποίηση αποτελεσματικών πολιτικών δεξιοτήτων μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάλληλη κατάρτιση των υπεύθυνων προσλήψεων, των διευθυντών ανθρωπίνου δυναμικού, των υπηρεσιών απασχόλησης, των εργοδοτών και των εκπαιδευτικών είναι αναγκαία ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εγγυήσεις για τη νεολαία συνιστούν μια σφαιρική προσέγγιση που συμβάλλει στην επιτυχή μετάβαση των νέων στην αγορά εργασίας, όπως έχουν καταδείξει τα αποτελέσματα της προπαρασκευαστικής δράσης σχετικά με 1 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 470. PE560.693v01-00 4/8 PR\1064737.doc
τις εγγυήσεις για τη νεολαία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Συνεργασία, συμμετοχή, συμπράξεις 1. επισημαίνει ότι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία των ενιαίων πολιτικών απασχόλησης και κοινωνικών πολιτικών 2. υπενθυμίζει ότι η συμμετοχή των νέων, των οικείων ενδιαφερομένων και των οργανώσεων στην ανάπτυξη, εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση των σχετικών πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στη στήριξη της απασχόλησης των νέων σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο έχει εξαιρετική σημασία 3. υπογραμμίζει την ανάγκη δημιουργίας συμπράξεων μεταξύ των τοπικών αρχών, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, των υπηρεσιών απασχόλησης και της επιχειρηματικής κοινότητας για να υποστηριχθεί η δημιουργία, η εφαρμογή και η παρακολούθηση στρατηγικών απασχόλησης και σχεδίων δράσης ζητεί τη σύσφιγξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, της δημόσιας διοίκησης, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως των οργανώσεων των νέων 4. τονίζει τη σημασία των διοικητικών ικανοτήτων ζητεί, ως εκ τούτου, την παροχή κατάλληλης κατάρτισης σε τοπικές και περιφερειακές αρχές προκειμένου να αξιοποιούνται με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και με στρατηγική τα ευρωπαϊκά κονδύλια 5. ζητεί τη θέσπιση βραβείου από την ΕΕ για τα καλύτερα έργα που καταπολεμούν τη νεανική ανεργία, το οποίο θα μπορούσε να συνδεθεί με τον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό «ευρωπαϊκό βραβείο για τη νεολαία» και το ευρωπαϊκό βραβείο «για τη νεανική ανεργία στην κοινωνική οικονομία» καλεί την Επιτροπή να προβάλει αυτές τις πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και για να προσεγγίσει τις ανάγκες των πολιτών ΜΜΕ και επιχειρηματικότητα 6. υπογραμμίζει τον βασικό ρόλο των επιχειρήσεων, περιλαμβανομένων των ΜΜΕ και των πολύ μικρών επιχειρήσεων, στη δημιουργία θέσεων εργασίας υπογραμμίζει την ανάγκη παροχής εκπαίδευσης για την επιχειρηματικότητα σε κάθε επίπεδο, περιλαμβανομένης της προσχολικής εκπαίδευσης, καθώς στα προγράμματα σπουδών πρέπει να συμπεριληφθεί η ανάπτυξη των πρακτικών δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για τη σύσταση και διεύθυνση επιχειρήσεων σε ένα ασφαλές περιβάλλον (με τη βοήθεια παιγνιδιών, προσομοιώσεων και έργων για τη νεολαία) 7. υπενθυμίζει ότι η προώθηση της επιχειρηματικότητας αποτελεί σημαντικό παράγοντα προώθησης μιας ενεργού προσέγγισης για την εξέλιξη της προσωπικής σταδιοδρομίας θεωρεί ότι η προώθηση της επιχειρηματικότητας αποτελεί ευθύνη των δημόσιων φορέων, των επιχειρήσεων και των μέσων ενημέρωσης 8. ζητεί την άρση των διοικητικών και οικονομικών φραγμών που εμποδίζουν τη σύσταση και τη διεύθυνση επιχειρήσεων, με την απλούστευση των διαδικασιών, τη διευκόλυνση της πρόσβασης των νεοσύστατων επιχειρήσεων σε πιστώσεις, μικροχρηματοδοτήσεις και εξατομικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες, καθώς και με τη θέσπιση κινήτρων για PR\1064737.doc 5/8 PE560.693v01-00
τους επιχειρηματίες που απασχολούν νέους υπογραμμίζει τη σημασία των μικροχρηματοδοτήσεων και του ευρωπαϊκού προγράμματος για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία, καθώς και του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη για την επίτευξη αυτών των στόχων 9. ζητεί τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την κοινωνική οικονομία προκειμένου να συνδυαστεί η δημιουργία θέσεων εργασίας για τους νέους με την ανάπτυξη κοινωνικού κεφαλαίου Δεξιότητες για την ικανότητα επαγγελματικής ένταξης 10. τονίζει ότι η κατάρτιση στον χώρο εργασίας και οι περίοδοι μαθητείας υψηλής ποιότητας αποτελούν μέσα βελτίωσης της πρόσβασης των νέων στην αγορά εργασίας, και η καλύτερη αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών θα μπορούσε να διευρύνει τη δεξαμενή των υποψηφίων που μπορούν να καλύψουν κενές θέσεις εργασίας, βελτιώνοντας επίσης την ετοιμότητά τους για τις θέσεις εργασίας 11. υπενθυμίζει ότι ο εκπαιδευτικός προσανατολισμός καλής ποιότητας σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες είναι απαραίτητος και μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης, συμβάλλοντας παράλληλα στην υπέρβαση των δυσκολιών πρόσβασης στην αγορά εργασίας 12. ζητεί την ανταλλαγή ορθών πρακτικών στην επαγγελματική κατάρτιση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων που αυξάνουν τις δυνατότητες πρόσβασης στην αγορά εργασίας 13. ζητεί την προώθηση της ομαλής μετάβασης από την εκπαίδευση στην απασχόληση μέσω της σύνδεσης της εκπαίδευσης με την πρακτική κατάρτιση και την παροχή προγραμμάτων πρακτικής άσκησης υψηλής ποιότητας, όπως ορίζεται στον ευρωπαϊκό χάρτη ποιότητας για την πρακτική άσκηση και τη μαθητεία, καθώς και μέσω της αναγνώρισης των προσόντων που αποκτούνται στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση 14. επικροτεί το ποιοτικό πλαίσιο για τις περιόδους άσκησης και την ευρωπαϊκή συμμαχία για θέσεις μαθητείας 15. υπενθυμίζει ότι το διττό πρότυπο της εκπαίδευσης, καθώς και η απόκτηση πρακτικών, κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων έχουν καίρια σημασία 16. υπενθυμίζει ότι οι περίοδοι άσκησης και οι θέσεις μαθητείας αναμένεται να οδηγήσουν στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και καταδικάζει την κατάχρηση αυτών των προγραμμάτων 17. υπενθυμίζει ότι η αποτελεσματική υλοποίηση των εγγυήσεων για τη νεολαία μπορεί να συμβάλει στην αύξηση των ικανοτήτων επαγγελματικής ένταξης των νέων υπερβαίνοντας τις εκπαιδευτικές ελλείψεις και παρέχοντας δεξιότητες συναφείς με τις ανάγκες της αγοράς, καθώς και ότι μπορεί να προσφέρει πολύτιμη επαγγελματική εμπειρία που μπορεί να διευκολύνει τη σύσταση επιτυχημένων επιχειρήσεων 18. επικροτεί την πρόσφατη απόφαση των συννομοθετών της ΕΕ να αυξήσουν την προχρηματοδότηση για την πρωτοβουλία «εγγυήσεις για τη νεολαία», η οποία αποσκοπεί στη διευκόλυνση της υλοποίησης αυτής της σημαντικής πρωτοβουλίας για PE560.693v01-00 6/8 PR\1064737.doc
τις περιφέρειες και τα κράτη που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες Ισότητα ευκαιριών 19. τονίζει ότι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων πρέπει επίσης να θεωρείται μηχανισμός που οδηγεί στην ισότητα των ευκαιριών των ατόμων από μειονεκτούσες ομάδες, ιδίως των παιδιών και των νέων που προέρχονται από οικογένειες που πλήττονται από τη φτώχεια, των μακροχρόνια ανέργων, περιλαμβανομένων των ανέργων δεύτερης γενιάς, των μεταναστών και των ατόμων με αναπηρίες τονίζει ότι τόσο η πρόληψη, όσο και η στήριξη και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες σε πρώιμο στάδιο έχουν καίρια σημασία, καθώς η διευκόλυνση των μειονεκτούντων ατόμων ώστε να αναπτύξουν τις δεξιότητες και να εισέλθουν στην αγορά εργασίας μπορεί βέβαια να απαιτεί χρόνο και πόρους, αλλά είναι παράλληλα και ωφέλιμη σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο Γενιά Y, νέες ευκαιρίες, νέες προκλήσεις 20. επισημαίνει ότι οι νέοι που μεγάλωσαν σε εποχή ραγδαίας τεχνολογικής προόδου δεν έχουν μόνο δυνατότητες, ταλέντα και δεξιότητες, αλλά και αξίες και προτεραιότητες που διαφέρουν από τις αξίες και τις προτεραιότητες των προηγούμενων γενιών και, ως εκ τούτου, αξίζει να τονιστεί η ανάγκη θέσπισης προγραμμάτων και πρωτοβουλιών που θα γεφυρώσουν το χάσμα γενεών και θα βοηθήσουν τους πολίτες να κατανοήσουν τα προτερήματα της νεότερης γενιάς, όπως η ταυτόχρονη εκτέλεση πολλών καθηκόντων, η δημιουργικότητα, η προθυμία για αλλαγή και η ομαδική εργασία τονίζει ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα και τα συστήματα κατάρτισης πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτα ώστε να διευκολύνουν την πλήρη ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των ταλέντων αυτών των πολιτών υπογραμμίζει επίσης ότι οι υπάλληλοι των υπηρεσιών πρόσληψης και απασχόλησης πρέπει να είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι και εφοδιασμένοι με δεξιότητες ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τη «γενιά Y» τονίζει ότι οι προσφορές θέσεων εργασίας και οι στρατηγικές πρόσληψης πρέπει να προσαρμοστούν στις δυνατότητες της «γενιάς Y» 21. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή. PR\1064737.doc 7/8 PE560.693v01-00
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Τα ανησυχητικά επίπεδα νεανικής ανεργίας αποτελούν στις μέρες μας ένα από τα πλέον δυσεπίλυτα προβλήματα στην ΕΕ, η οποία αριθμεί περίπου 5 εκατομμύρια ανέργους. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν 2 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας. Η κατάσταση αυτή συνιστά σοβαρή απειλή για την κοινωνική συνοχή και την οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ. Στη συζήτηση αυτής της κατάστασης πρέπει να ληφθούν υπόψη οι παρακάτω παράγοντες: παγκοσμιοποίηση, δημογραφικές αλλαγές, η οικονομική κρίση, νέες τεχνολογίες και αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας. Η δημιουργία επιχειρήσεων και η αυτοαπασχόληση συνιστούν άλλωστε μία ακόμα ευκαιρία για τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων, ως πολυδιάστατη διαδικασία, προϋποθέτει την υιοθέτηση μιας σφαιρικής προσέγγισης και την υπέρβαση των στεγανών των τομεακών πολιτικών. Λόγω των αλλαγών που σημειώνονται στην αγορά εργασίας, τα εκπαιδευτικά συστήματα πρέπει να γίνουν περισσότερο ευέλικτα ώστε να διευκολύνουν τη διεύρυνση και την ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων σε όλα τα στάδια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Η είσοδος και η παραμονή στην αγορά εργασίας διασφαλίζεται με δύο πτυχές δεξιοτήτων: τις βασικές δεξιότητες (προσαρμοστικότητα, αγάπη για μάθηση, πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα, επικοινωνία) και τις ειδικές δεξιότητες που συνδέονται με συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Παράλληλα είναι αναγκαίο να συνδεθούν (και σε οικονομικό επίπεδο) τα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα με τον οικονομικό τομέα (βιομηχανία, υπηρεσίες). Λόγω των διαφορών που εμφανίζουν οι αγορές εργασίας των κρατών μελών, υπάρχει επίσης ανάγκη να καθοριστεί το επίπεδο διακυβέρνησης που θα διαθέτει τα αποτελεσματικότερα εργαλεία για τον εντοπισμό και την περιγραφή των απαραίτητων δεξιοτήτων. PE560.693v01-00 8/8 PR\1064737.doc