Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ << ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ >>

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΙΟΣ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ << ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ >> ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΛΕΥΚΑΚΗ ΛΕΜΟΝΙΑ Α.Μ : 21100131 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Κος ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗΣ Γ. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2006

ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ) ΠΡΟΛΟΓΟΣ 2 ) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΑΣΤΙΧΑΣ 3 ) ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΧΕIΡΟΥΡΓΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ- ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΡΩΜΑΤΟΠΟΙΙΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΟΙ ΤΥΠΟΙ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΟΙ ΤΟΠΟΙ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ( ΤΑ ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΑ ΧΩΡΊΑ ) 4 ) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ε.Μ.Χ 5 ) Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 6 ) ΠΡΟΪΟΝΤΑ-ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ Ε.Μ.Χ Α. ΦΥΣΙΚΗ ΜΑΣΤΙΧΑ Β. ΤΣΙΚΛΑ Γ. ΜΑΣΤΙΧΕΛΑΙΟ Δ. ΜΟΣΧΟΛΙΒΑΝΟ

7 ) ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ - ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΗΣ ΕΜΧ Α. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΑΝΑ ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙ Β. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 8 ) ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΜΧ 9 ) ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ Ε.Μ.Χ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΡΟΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 10 ) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΣΙΚΛΑΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ 11 ) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΖΕΜΑ ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣ 11.1 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ : ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΑΣΤΙΧΕΛΑΙΟΥ 12 ) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ

13 ) ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 14 ) ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ Ε.Μ.Χ : MASTIHASHOP MASTIC SPA 15 ) ΕΠΙΛΟΓΟΣ 16 ) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 17 ) ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΤΟΥΣ 2005-ΤΜΗΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ ΠΕΠΡΑΓΜΈΝΩΝ ΕΤΟΥΣ 2005 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Πίνακας Παραγωγής Μαστίχας Ανά Τοπική Περιοχή της Χίου ΣΕΛ 32-33-34 Πίνακας βασικών οικονομικών μεγέθών της ΕΜΧ ΣΕΛ 35 Πίνακας παραγωγής μαστίχας ΣΕΛ 36 Διαγραμμα παραγωγής μαστίχας ΣΕΛ 37 Πινακας πωλησεων μαστιχας εξαγωγές ΣΕΛ 37 Διαγραμμα πωλησεων μαστιχας ΣΕΛ 38 Πίνακας πωλησεων μαστιχελαιου ανα χώρα ΣΕΛ 39 Πίνακας πωλησεων μαστιχας ανα χώρα ΣΕΛ 40 Πίνακας πωλησεων τσικλας ανα χώρα ΣΕΛ 41 Πίνακας Οργάνων Διοίκησης ΣΕΛ 45-46-47 Αναλυτική Κατάσταση Προσωπικού Κατά Οργανική Θέση ΣΕΛ 48-49 50 Οργανόγραμμα Συγκρότησης Υπηρεσιών της Ε.Μ.Χ ΣΕΛ 51 Διάγραμμα ιεραρχικών επιπέδων ΣΕΛ 59 Πίνακας μαστιχοπαραγωγών ΣΕΛ 76

Πίνακας ενεργού πληθυσμού Χίου ανά δημοτικό διαμέρισμα Πίνακες με ετήσιες οικονομικές καταστάσεις έτους 2005 τμήμα πεπραγμένων έτους 2005. ΣΕΛ 77-78 ΣΕλ 89 έως 117

1 ) ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Χιώτικη Μαστίχα αποτελεί μοναδικό προνόμιο για το νησί της Χίου καθώς από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα παράγεται σε αυτό φυσικά, σε παγκόσμια αποκλειστικότητα. Οι κάτοικοι της Χίου, και κυρίως αυτοί που κατοικούν στο νότιο τμήμα της, ασχολούνται με την καλλιέργεια των Μαστιχόδενδρων με σκοπό την παραγωγή της. Η φυσική μαστίχα δεν αποτελεί το μοναδικό προϊόν παραγωγής της. Από αυτή παράγονται και άλλα προϊόντα όπως η τσίκλα, το μαστιχέλαιο, το μοσχολίβανο κ.α. Οι εφαρμογές της είναι πραγματικά πολλές και θαυμαστές. Εκτός από την καθημερινή κοινή χρήση της, η μαστίχα βοηθά και σε επιστημονικό επίπεδο,ιδιαίτερα με τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Σε αυτό συνεισέφερε καταλυτικά η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, η οποία έκανε συστηματικότερη τη συλλογή, την παραγωγή, την τυποποίηση και την πώληση της φυσικής μαστίχας. Στα κεφάλαια που ακολουθούν γίνεται αρχικά μια αναφορά στην εξέλιξη της μαστίχας από την αρχαιότητα έως και τις μέρες μας, καθώς επίσης και για το πώς η ανάγκη για καλύτερη και πιο οργανωμένη αξιοποίηση της έγινε το έναυσμα για την ίδρυση ενός μεγάλου αγροτικού συνεταιρισμού, της Ε.Μ.Χ. Έπειτα γίνεται μια διεξοδική ανάλυση της λειτουργίας της επιχείρησης, των προϊόντων της ( παραγωγή πωλήσεις ) και της προώθησης αυτών στην εσωτερική και εξωτερική αγορά. Ακόμη περιγράφεται η οργανωσιακή της δομή και η γραμμής παραγωγής / εξοπλισμού που χρησιμοποιεί. Παράλληλα γίνεται μια νύξη στο γενικότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί η Ε.Μ.Χ και τη σπουδαία προσφορά αυτής στην τοπική Χιακή οικονομία. Τέλος γίνεται μια συνοπτική ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 1

περιγραφή της ίδρυσης και λειτουργίας των Mastic Spa, καθώς και των Mastihashop, θυγατρικής εταιρίας της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου. ( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) 2 ) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ Η Χίος έχει μια παγκόσμια μοναδικότητα, τη μυρωδάτη μαστίχα που αναβλύζει από τον κορμό του σχίνου. Η μαστίχα είναι μια ουσία αρωματική και ρητινώδης που βγαίνει από τον κορμό και τα κυριότερα κλαδιά του μαστιχόδεντρου. Η έκκριση αυτή πραγματοποιείται χαράζοντας τον κορμό και τα κλαδιά με αιχμηρό εργαλείο. Η μαστίχα εμφανίζεται στα χαραγμένα σημεία σαν δάκρυ. Σχίνοι ή δέντρα αυτής της οικογένειας συναντιόνται σε διάφορα μέρη του κόσμου όπως στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Νότια Αμερική και αλλού, όπου ο ρόλος τους είναι απλά διακοσμητικός. Η Χίος όμως είναι το μόνο μέρος σε όλο τον κόσμο που ο κορμός και τα κλαδιά του σχίνου «δακρύζουν», στη συνέχεια στεγνώνουν ( πήζουν ) τα δάκρυα και δίνουν ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 2

την μυρωδάτη μαστίχα. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ενώ σχίνοι υπάρχουν σε όλο το νησί, η παραγωγή γίνεται μόνο σε 24 χωριά στη Νότια Χίο, τα λεγόμενα Μαστιχοχώρια.Δικαιολογημένα λοιπόν η Χίος ταυτίζεται με τη μαστίχα και μάλιστα λέγεται ότι το όνομα Χίος είναι φοινικικής προέλευσης και σημαίνει «μαστίχα». Η λέξη Μαστίχα πιθανά να προέρχεται από το ρήμα μασώ ή από την αρχαία λέξη μάστιξ (μαστίγιο) επειδή παλαιότερα το μαστιχόδεντρο αντί να κεντιέται μαστιγώνονταν. (Από φυλλάδιο Ε.Μ.Χ. The Gum Mastic of Chios, 2005). Το μαστιχόδεντρο (σχίνος), επιστημονικά Pistacia Lentiscus ή Σχίνος ο Μαστιχοφόρος, είναι θάμνος αειθαλής ύψους 2-3 μέτρα και αναπτύσσεται με μεγάλη βραδύτητα. Είναι αιωνόβιο και καρποφορεί από τον 5ο χρόνο ζωής του. Η παράδοση λέει ότι εδάκρυσαν οι σχίνοι βλέποντας το φρικτό μαρτύριο του Αγίου Ισιδώρου (253μ.Χ.), που βασανίστηκε για τη χριστιανική του πίστη κάτω από ένα μαστιχόδεντρο. Αυτό βέβαια αφορά τη χριστιανική παράδοση και μόνο, μιας και η μαστίχα χρονολογείται χιλιάδες χρόνια πριν. Οι μεταφραστές της Αγίας Γραφής υιοθετούν την άποψη ότι ο όρος «σχίνος», που υπάρχει στα κείμενα της αναφέρεται στο μαστιχόδεντρο. Η μαστίχα αναφέρεται και στην Αποκάλυψη. Αποτελεί δε και συστατικό του Άγιου Μύρου. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν βρεθεί φύλλα σχίνου που χρονολογούνται σε 6 εκατ. έτη! Φυσιοδίφες και περιηγητές από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, προσπάθησαν να εξηγήσουν γιατί από όλο τον κόσμο η μαστίχα παράγεται μόνο σε αυτό το μικρό κομμάτι της Χίου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τελικά αυτό οφείλεται στη μοναδικότητα της γης στα Νότια της Χίου λόγω παλαιότερων υποθαλάσσιων ηφαίστειων της περιοχής. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 3

Στα χρόνια της Ρωμαϊκής ακμής, ο αυτοκράτορας Ηλιογάβαλος, πρώτος, αναμειγνύει μαστιχέλαιο (mastichinum oleum) με κρασί και το ονομάζει «μαστίχινον οίνον» (masticatum). Οι κυρίες της Ρώμης και αργότερα της Κωνσταντινούπολης, χρησιμοποιούσαν οδοντογλυφίδες από ξύλο μαστιχιάς, το οποίο το βουτούσαν σε μαστιχέλαιο, ως λευκαντικό, συνήθεια που διατηρήθηκε και στο Μεσαίωνα στη Γαλλία, Αγγλία, Ολλανδία και Ισπανία. ( Intenet,www.mastihashop.gr/ <<ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ >>, 2006). Στα Βυζαντινά χρόνια το εμπόριο της μαστίχας ήταν μονοπώλιο του αυτοκράτορα. Κατά την Βυζαντινή εκείνη περίοδο, η μαστίχα συμπεριλαμβάνεται στα ελάχιστα εξαγώγιμα προϊόντα πολυτελείας της Κωνσταντινούπολης, εισφέροντας στα αυτοκρατορικά ταμεία του διοικητή του νησιού 120.000 χρυσά νομίσματα. (Intenet,www.mastihashop.gr/<<ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ >>, 2006). Το πέρασμα των Γενοβέζων από την Χίο (1346-1566 μ,χ.) συστηματοποιεί το εμπόριο της μαστίχας ανοίγοντας τις αγορές σε Ανατολή και Δύση. Η μαστίχα ταξιδεύει... Εριβάν, Κύπρος, Ρόδος, Δαμασκός, Αλεξάνδρεια, Προύσα, Οδησσός, Βαγδάτη, Βενετία, Πίζα, Φλωρεντία, Τεργέστη, Μασσαλία, Λονδίνο... πόλεις σταθμοί που συνευρέθηκαν πολιτισμοί, λαοί, θρησκείες, αρώματα, γεύσεις, μουσικές... (Intenet,www.mastihashop.gr/<< ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ >>2006). Η εκμετάλλευση της μαστίχας έγινε αιτία φιλονικιών και πολέμων όταν έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο και αποτελούσε ανέκαθεν το ανάχωμα στην τυραννία των κατακτητών για το νησί της Χίου. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 4

Η πρώτη Επιχειρηματική προσπάθεια για το εμπόριο της μαστίχας εκδηλώνεται τον 14ο αιώνα με την ίδρυση από τους κατακτητές Γενουάτες της μετοχικής μονοπωλιακής εταιρείας Μαόνα. Η μαστίχα αντιμετωπίζοταν με την αξία του χρυσού και όσοι δοκίμαζαν να την κλέψουν ή την έκλεβαν τιμωρούνταν με αυστηρότατες ποινές, από βαρύ πρόστιμο, ακρωτηριασμό μέχρι και απαγχονισμό!{«'όστις αν σώος έν Χίω ζην εθέλης. Μαστίκων φύλαξας μη ποτέ κλέπτης πέλης.» (Από βιβλίο «Μαστίχα της Χίου», 1990}. Επίσης η μεγάλη αξία που είχε η μαστίχα εκείνη την εποχή φαίνεται και από το γεγονός ότι την έδιναν και σαν προίκα. Την εποχή της Τουρκοκρατίας η Χιώτικη μαστίχα χαρίζει άρωμα στα χαρέμια. Οι κάτοικοι της Χίου που ασχολούνταν με την μαστίχα είχαν ειδικά προνόμια. Κατά την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας τα Μαστιχοχώρια είναι αυτοδιοικούμενα, διανύουν περίοδο ευημερίας και οι καλύτερες ποιότητες μαστίχας ( περίπου 26-27 τόνοι ) αποστέλλονται υποχρεωτικά από τον Εμινή του μαστιχιού στην Κωνσταντινούπολη με υψηλό παραλήπτη τις 300 γυναίκες του χαρεμιού του Σουλτάνου. Το όνομα«σακίζ-εμινί» (φοροεισπράκτορα της μαστίχας). συναντάται μέχρι σήμερα και χαρακτηρίζει τη Χίο. (Intenet,www.mastihashop.gr/<<ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ>>, 2006). Το μαστίχι, αποτελεί τον λόγο που η Χίος απολαμβάνει πολλά προνόμια της εποχής αυτής. Οι μαστιχάδες μετά την απελευθέρωση, λίγοι πια στον αριθμό έμποροι, εκμεταλλεύονται τους παραγωγούς και προμηθεύονται το αγαθό της Χιακής φύσης σε εξευτελιστικές τιμές Στο κοράνιο ο Μωάμεθ συνιστά την χρήση της μαστίχας στους πιστούς του. Το μεθυστικό άρωμα ήταν η αιτία που χρησιμοποιούσαν οι μωαμεθανοί τη μαστίχα στο ψωμί τους. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 5

Οι Αιγύπτιοι έριχναν τη μαστίχα στα πήλινα δοχεία που χρησιμοποιούσαν για το νερό επειδή πολλές φορές αναγκάζονταν να πίνουν νερό κακής ποιότητας και το άρωμα της μαστίχας το έκανε πιο γευστικό.η μαστίχα ήταν το κύριο συστατικό ταρίχευσης για τις μούμιες στην αρχαία Αίγυπτο. Στην Αρχαιότητα Έλληνες ιατροί, όπως ο Ιπποκράτης, ο Γαληνός, ο Διοσκουρίδης και αργότερα πολλοί Έλληνες και Λατίνοι ιατροί ανακαλύπτουν τις φαρμακευτικές ιδιότητες της «σχινικής ρητίνης». Οι ιστορικοί Ηρόδοτος, Διόδωρος, Σικελιώτης και Πλίνιος παρέχουν πλήθος λαογραφικών πληροφοριών για τη χρήση της μαστίχας στην Αρχαία Καρχηδόνα, στην Αίγυπτο και στην Αραβία. (Intenet,www.mastihashop.gr/<<ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ>>, 2006). Η φυσική μαστίχα είναι γνωστή και για τις θεραπευτικές ιδιότητες της ήδη από τον 20 μχ. αιώνα. Ο Γαληνός αναφέρει: 'Ή μαστίχα ανεβάζει τις «συνθήκες» του αίματος, θεραπεύει το χρόνιο βήχα και την αιμόπτυση".( Από βιβλίο The Chios Gum Mastic, 1993 ). Ο Διοσκουρίδης (10ς αιώνας Ιατρός - Βοτανολόγος «πατέρας της Φαρμακολογίας») από τη Κιλικία, αναφέρει: «...Σχίνος δένδρον γνώριμον, στυπτικό όλον, και γαρ ο καρπός αυτής και το φύλλον και ο φλοιός των κλάδων... ποιεί δε στυφόν προς αίματος αναγωγάς και ρύσεις κοιλίας και δυσεντερίας πινόμενον. και το αφέψημα δε αυτών,...καταντλούμενον τα απόρωτα ποροί οστέα..και ουρικόν έστιν».(από βιβλίο «Η Μαστίχα της Χίου», 1990 ).... γιατί και ο καρπός και τα φύλλα και ο φλοιός των κλάδων και η ρίζα έχουν θεραπευτικές ιδιότητες: Δίνει λάμψη στο πρόσωπο. Προστατεύει τα ούλα. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 6

Ασπρίζει τα δόντια. Ιδανική κατά των εγκαυμάτων. Βοηθά στη δυσπεψία, την αναπαραγωγή του αίματος και μαλακώνει το βήχα, τονώνει τις φωνητικές χορδές, θεραπεύει τις κοιλιακές διαταραχές και τα καρκινώματα τα εμφανιζόμενα στο στομάχι. Παθήσεις της μήτρας. Ακόμα ο Διοσκουρίδης που διατηρούσε φαρμακείο επί 35 χρόνια, επισημαίνει και τις καλλωπιστικές ιδιότητες της σχινικής ρητίνης στο πολύτιμο έργο του: «...έστι ευστόμαχος, ερευκτική, μείγνηται δε και σμήγνασιν οδόντων και επιχρήσμασι προσώπου στιλβοποιούσα, ανακολλά και τρίχας εν οφθαλμοίς, στόματος τε ευωδίας παρασκευαστική έστι διαμασώμενη και ούλων σταλτική...» (Από περιοδικό «Χιόνη», 1997 ). Η μαστίχα είναι εξαιρετικά μαλακτική για το στομάχι, βοηθά στη διαδικασία πέψης, λευκαίνει τα δόντια.ακόμη, καθαρίζει βαθιά το πρόσωπο, χαρίζοντας του λάμψη, ενισχύει την πυκνότητα των βλεφαρίδων, φρεσκάρει την αναπνοή και δυναμώνει τα ούλα. Ο Ιπποκράτης (5 ος αι.π.χ.), ο σπουδαιότερος αρχαίος Έλληνας ιατρός, αναφερόμενος στη μαστίχα, εστιάζει σε συγκεκριμένες θεραπευτικές της ιδιότητες: «κόκκου το ένδον το λευκόν μελέτι δεύσαν και μίξης αλείφειν την ρίνα ή σχίνον λευκόν ή δάκνυται...» (Από βιβλίο «Η μαστίχα της Χίου, Παράδοση και Σύγχρονες Πρακτικές ( Διεθνές Συμπόσιο )», 1997 ). δηλαδή... το εσωτερικό το λευκό του κόκκου, αφού ανακατευθεί με μέλι, χρησιμεύει για επάλειψη της μύτης (ρινικές παθήσεις), μπορεί όμως και να μασηθεί. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 7

Χρησιμοποιείται σε συνταγές ενάντια στα δαγκώματα φιδιών, στη φαλάκρα, στη ψώρα, στην αντιμετώπιση της φλόγωσης του στομάχου, των εντέρων, του συκωτιού και της τριχοπτώσεως. Μέχρι και η λύσσα κατά τους αρχαιότερους θεραπευόταν με το γιατρικό της φύσης που γεννά μόνο η ευλογημένη γη της Χίου. Πολύ αργότερα από τον Ιπποκράτη και το Διοσκουρίδη, εξίσου σημαντικοί Έλληνες και Λατίνοι ιατροί και φαρμακοποιοί, όπως ο Ριβάσιος, ο Σορανός ο Εφέσιος, ο Etius Medicus, ο Scribonius Largus, (Από βιβλίο «Η μαστίχα της Χίου, Παράδοση και Σύγχρονες Πρακτικές ( Διεθνές Συμπόσιο )», 1997 ). και άλλοι προτείνουν σειρά συνταγών με μαστίχα σε συνδυασμούς με βότανα. Ο μεγάλος εξερευνητής Χριστόφορος Κολόμβος ήταν μεταξύ άλλων και προμηθευτής Ιατρικών βοτάνων. Ήταν γνώστης των φαρμάκων από τα ταξίδια του και τις επισκέψεις του σε διάσημα φαρμακεία της εποχής. Από τα πολλά φυτά τα οποία είχαν ιατρική αξία, ο Κολόμβος πίστευε ότι είχε αναγνωρίσει την αλόη, η οποία χρησιμοποιείτο ως καθαρτικές παστίλιες τον 15ο αιώνα και την μαστίχα, που είχε πολύ υψηλή τιμή, χάρη στις αντιβακτηριακές της δράσεις και για την εκτεταμένη χρήση της κατά της χολέρας. Σε κάποιο από τα ταξίδια του επισκέφτηκε το νησί της Χίου, (διασώζεται το σπίτι όπου λέγεται ότι έμεινε κατά την παραμονή του εκεί, στο Πυργί, κεφαλοχώρι των Μαστιχοχωρίων) όπου στρατολόγησε πολλούς ναυτικούς.η Ισαβέλλα και ο Φερδινάνδος ήταν σε πολλές περιπτώσεις, οι χρηματοδότες των ταξιδιών του Κολόμβου. Για αντάλλαγμα ο Κολόμβος τους προμήθευε με δώρα και ότι άλλο ξεχωριστό και πολύτιμο εύρισκε στα μέρη που επισκέπτονταν. Στο πρώτο ταξίδι του για το Νέο Κόσμο, σε γράμμα του το 1493 έγραψε για το Σαν Σαλβαδόρ «Εκτός από Μπαχαρικά και Βαμβάκι πολύ όσο ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 8

η Υψηλότης θα διατάξουν και Μαστίχα, το πολύ όσο θα παραγγείλουν για φόρτωση και η οποία μέχρι σήμερα βρίσκεται μόνο στην Ελλάδα, στο νησί της Χίου»(Από Βιβλίο «Μια Νέα Θεωρία Εξακρίβωσης της Ταυτότητας του Χριστόφορου Κολόμβου, ο Βυζαντινός Πρίγκηπας Από τη Χίο Ελλάδα»).Εάν η αξία των άλλων προϊόντων υπολογιζόταν βάση του βάρους τους σε ασήμι, ο Κολόμβος υπολόγιζε, την αξία της Μαστίχας σε χρυσό! Σήμερα, στο πολυεθνικό και πολύχρωμο περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου, η μαστίχα συνεχίζει το ταξίδι της στο χρόνο ενώνοντας ανθρώπους και πολιτισμούς, ανταλλάσσοντας εμπειρίες και δόγματα. Έτσι εκφράζει την περιοχή αυτή, τους λαούς της, τον πολύ-πολιτισμό της, αλλάζοντας πρόσωπο κάθε φορά, θεραπεύοντας, αρωματίζοντας και γλυκαίνοντας τις ζωές των ανθρώπων της. (Intenet,www.mastihashop.gr/<<ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ>>, 2006). ( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 9

3 ) ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ "Η ΜΑΣΤΙΧΑ ΕΝΑ ΔΑΚΡΥ ΠΟΥ... ΕΥΦΡΑΙΝΕΙ, ΑΡΩΜΑ ΤΙΖΕΙ, ΑΝΑΚΟΥΦΙΖΕΙ, ΓΙΑΤΡΕΥΕΙ ". (Από φυλλάδιο Ε.Μ.Χ. The Gum Mastic of Chios, 2005 ). Η μαστίχα με ένα πλήθος ευεργετικές ιδιότητες, γνωστές ήδη από την αρχαιότητα, εξάγεται σήμερα σε όλες τις χώρες του κόσμου, σε μικρές ή μεγάλες ποσότητες και χρησιμοποιείται σε ποικήλους τομείς: ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ Το 1998 πρωτοδημοσιεύεται στην ιατροφαρμακευτική εφημερίδα New England Journal of Medicine ( 24 December 1998, Vol 339, No 26) η είδηση οτι η μαστίχα καταπολεμά το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. «Ακόμα και μικρές ποσότητες μαστίχας, μόλις 1 γραμμάριο ημερησίως επί 2 εβδομάδες, είναι δυνατόν να θεραπεύσουν τα πεπτικά έλκη σε μικρό χρονικό διάστημα. Ο μηχανισμός βέβαια που ευθύνεται για αυτό δεν είναι μέχρι στιγμής ξεκάθαρος η ουσία όμως έγκειται στην ανακάλυψη ότι η μαστίχα καταστέλλει το ελικοβακτήριο του πυλωρού, πράγμα που εξηγεί την θεραπευτική της επίδραση στους ασθενείς που υποφέρουν από πεπτικό έλκος.» ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Χρήσεις της Μαστίχας Χίου», 2006 ) Επιπλέον διερευνάται από Πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, η δράση της μαστίχας στο ζαχαρώδη διαβήτη, στη χοληστερίνη και στα τριγλυκερίδια ελαττώνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 10

Η μαστίχα χρησιμοποιείται ως συστατικό σε αλοιφές ενάντια στα εγκαύματα, για κρυοπαγήματα, σε δερματικές παθήσεις και στην παρασκευή εμπλάστρων. Βοηθάει στη χαλάρωση του οργανισμού ύστερα από συναισθηματική φόρτιση. Έχει και διουρητικές ιδιότητες. Η ισχυρή αντιμικροβιακή, αντιβακτιρηδιακή και αντιφλεγμονώδη δράση της θεραπέυει μύκητες, αιμορροΐδες, επουλώνει φλεγμονές των εντέρων και του κόλπου ενώ η διεγερτική της δράση ανακουφίζει από δυσπεψίες ή τυμπανισμούς. ΧΕIΡΟΥΡΓΙΚΗ Η μαστίχα και το παράγωγο της, το κολοφώνιο, χρησιμοποιούνται στην παρασκευή χειρουργικών ραμμάτων. ( Τα συγκεκριμένα ράμματα απορροφώνται από τον οργανισμό και έτσι δεν χρειάζεται επέμβαση κοπής τους ). Για την επικόλληση επιδέσμων, χρησιμοποιείται το φάρμακο MASTISOL ( αμερικανικής παρασκευής ), που περιέχει μαστίχα επιτυγχάνοντας την επικόλληση του επιδέσμου με φυσικό προϊόν, πράγμα που δεν δημιουργεί ερεθισμούς, καθώς και αντισηψία στη πληγή. ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ- ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ Η μαστίχα συμβάλλει στη καλή υγειηνή διατήρηση των δοντιών, το δυνάμωμα των ούλων και την αντισηψία του στόματος. Περιέχεται σε οδοντόκρεμες και στοματικά διαλύματα καθώς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι μειώνει σημαντικά το σχηματισμό μικροβιακής πλάκας. Χρησιμοποιείται ως συστατικό για το σφράγισμα των δοντιών, την κάλυψη ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 11

των κοιλοτήτων, την βελτίωση σκελετικών χασμoδοντιών και γενικότερα ορθοδοντικών ατελειών. Η Gatefosse(η μεγαλύτερη εταιρεία Χημικών της Γαλλίας) αναφέρει σε μια εργασία που έγραψε σχετικά με τη Χίο και τη μαστίχα, ότι οι οδοντίατροι χρησιμοποιούν τη μαστίχα στα χαλασμένα δόντια για να δυναμώσουν τα ούλα και επίσης ως στοματικό αντισηπτικό. Τόνισε επίσης ότι όλες οι οδοντόκρεμες θα μπορούσαν να περιέχουν και μαστιχέλαιο διότι η ουσία ευγενόλη, που εντοπίζεται σε αυτό χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική ως αντισηπτικό και καταπραϋντικό. Η Μαστίχα, παρόλο που δεν είναι τροφή, προσφέρει με τη μάσησή της ευχαρίστηση και μάλιστα παρατεταμένης διάρκειας. Η σχέση της μαστίχας με την Οδοντιατρική ξεκινάει από το γεγονός ότι η μαστίχα απαιτεί μάσηση. Παράλληλα γνωρίζουμε ότι τόσο η λήψη της τροφής όσο και η ίδια η λειτουργία της μάσησης, προσφέρουν στον άνθρωπο μεγάλη ευχαρίστηση εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα και την επιβίωση του. Η ευχαρίστηση αυτή έχει μια Οδοντιατρική και μια Ψυχολογική διάσταση. Η Ψυχολογική διάσταση στηρίζεται στις θεωρίες της Ψυχαναλυτικής Σχολής του Freud και των συνεχιστών του. Σχετίζεται με τη χαλάρωση που αισθάνεται το άτομο μασώντας με ηρεμία και με το ότι η συνεργασία δοντιών - χειλών -γλώσσας, συνοδευόμενη από τους ανάλογους ήχους, παραπέμπει στο θηλασμό και στη σωστή σχέση βρέφους-θηλής. Υποστήριζε ότι η μάσηση έχει να κάνει και με την εκφόρτιση συναισθημάτων, θετικών ή αρνητικών. Αυτό σημαίνει πως περιπτώσεις έντονης μάσησης μπορεί να κρύβουν επιθετικά στοιχεία του χαρακτήρα. Η Οδοντιατρική διάσταση της ευχαρίστησης που απορρέει από τη μάσηση της μαστίχας, έχει σχέση με την εφύγρανση του στόματος, λόγω ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 12

του παραγόμενου σάλιου, του καθαρισμόυ της στοματικής κοιλότητας και των δοντιών αλλά καθώς και με τον αρωματισμό του στόματος. ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ Η Ομοιοπαθητική Θεραπευτική μπορεί να φέρει στην επιφάνεια κρυμμένες ανεξιχνίαστες ιδιότητες ενός κόσμου που ζει ο άνθρωπος, αλλά εκφράζεται με ένα τέτοιο τρόπο που γίνεται μονάχα έμμεσα αποδεκτός. Η αναγκαιότητα μιας τέτοιας προσέγγισης φαντάζει ολοένα και πιο έντονη στις μέρες μας όπου επικρατεί το αναμάσημα γνωστών παγιωμένων απόψεων, που έχουν συνήθως έντονη υλική απόχρωση. Η ίδια η μαστίχα προσφέρεται ως ιδανικό παράδειγμα για να συλλάβουμε και να συναισθανθούμε, ότι η αναμάσηση αυτή μπορεί να μην είναι απλά μια επαναλαμβανόμενη, άνευ ουσίας και νοήματος διαδικασία, αλλά αντίθετα μια διαδικασία που επιφέρει μια αναθέρμανση, μια αναζωογόνηση, μια ανανέωση οποιουδήποτε δυσκίνητου ή ακινητοποιημένου κουβαλάμε μέσα μας. (Από βιβλίο «Η μαστίχα της Χίου, Παράδοση και Σύγχρονες Πρακτικές (Διεθνές Συμπόσιο)», 1997 ). ΑΡΩΜΑΤΟΠΟΙΙΑ Το μαστιχέλαιο χρησιμοποιείται και ως αρωματικό προϊόν όσο και ως σταθεροποιητής αρώματος. Έτσι η μαστίχα επεκτείνεται και στον χώρο της αρωματοποιίας προσδίδοντας μια ξεχωριστή και αναζωογονητική αίσθηση υπεροχής. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 13

ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ Το μαστιχέλαιο χρησιμοποιείται ως βασικό συστατικό στις κρέμες προσώπου, λόγω της ιδιότητας του να καθαρίζει το πρόσωπο και να του δίνει λαμπερό χρώμα. ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Χρήσεις της Μαστίχας Χίου», 2006).Επίσης χρησιμοποιείται και στη παρασκευή διαφόρων άλλων καλλυντικών όπως σαπούνια, αφρόλουτρα, γαλάκτωμα σώματος κτλ. ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ Η μαστίχα ως παρασκευαστικό υλικό στη ζαχαροπλαστική. Σαν γλυκό κουταλιού, σερβίρεται μέσα σε νερό (υποβρύχιο) πού δελεάζει τους απαιτητικούς ουρανίσκους και χαρίζει κύματα δροσιάς και απόλαυσης σ' αυτούς που θα το γευτούν. Επίσης χρησιμοποιείται για διάφορα άλλα παρασκευάσματα ζαχαροπλαστικής (λουκούμια, καραμέλες, αρτοσκευάσματα, παγωτά ) και για γκλασάρισμα γλυκισμάτων. Χρησιμοποιείτε και ως αρωματικό μπαχάρι σε πολλές τροφές ενώ περιέχει πολλά ιχνοστοιχεία. ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ Η μαστίχα χρησιμοποιίται ως βασικό συστατικό για την παραγωγή του λικέρ Μαστίχα Χίου και του Ούζου μαστίχας. Το ποτό μαστίχα ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 14

πίνεται ως απεριτίφ ενώ γενικότερα η μαστίχα περιέχεται και σε δίαφορα άλλα ποτά. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Η μαστίχα καθώς και παράγωγα της χρησιμοποιούνται ως άριστοι σταθεροποιητές χρωμάτων κυρίως στα χρώματα ζωγραφικής, σε υψηλής ποιότητας βερνίκια καθώς επίσης και στην παραγωγή δερμάτων, ελαστικών, πλαστικών, κόλας, καμφοράς και βουλοκερίου. ΟΙ ΤΥΠΟΙ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ. Μετά από διάφορες διαδικασίες επεξεργασίας που περνάει η μαστίχα, τόσο από τους γεωργούς- μαστιχοπαραγωγούς, τόσο και αργότερα στο εργοστάσιο της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών, βγαίνει στην αγορά, ελληνική και παγκόσμια, σε διάφορες τυποποιημένες μορφές. Η τυποποίηση αυτή γίνεται για να διευκολυνθεί η ζήτηση. Οι κυριότεροι εμπορικοί τύποι της μαστίχας είναι: ΜΑΣΤΙΧΑ ΧΟΝΔΡΗ διαφόρων τύπων σε συσκευασίες των 500, 100 και 50 γρ. ΜΑΣΤΙΧΑ ΨΙΛΗ διαφόρων τύπων σε συσκευασίες των 500, 100 και 50 γρ. ΜΑΣΤΙΧΑ ΧΟΝΔΡΗ σε μπομπονιέρα 20 γρ. και σε φακελάκι 1Ο γρ. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 15

ΤΣΙΚΛΑ διαφόρων τύπων (με ζάχαρη ή χωρίς ζάχαρη) σε πακέτα των 100, 40 και 20 κιτίων που περιέχουν ανάλογο αριθμό κουφέτων. ΜΑΣΤΙΧΕΛΑΙΟ δύο τύπων σε φιάλες 1000,500, 100 και 50 γρ. (Από φυλλάδιο Ε.Μ.Χ. The Gum Mastic of Chios, 2005 ). ( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ΟΙ ΤΟΠΟΙ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ( ΤΑ ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΑ ΧΩΡΊΑ ) o Αγ. Γεώργιος Συκούσης o Αρμόλια o Βαβύλοι o Βέσσα o Βουνό o Ελάτα o Έξω Διδύμα o Θολό Ποτάμι o Θυμιανά ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 16

o Καλαμωτή o Καλλιμασιά o Καταρράκτης o Κοινή o Λιθί o Μέσα Διδύμα o Μεστά o Μυρμήγκι o Νένητα o Νεχώρι o Ολύμποι o Παγίδα o Πατρικά o Πυργί o Φλάτσια (Από φυλλάδιο Ε.Μ.Χ. The Gum Mastic of Chios, 2005 ). ( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 17

4 ) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ε.Μ.Χ Ο γιατρός Γεώργιος Σταγκούλης, άνθρωπος με θάρρος και αξιοπρέπεια, γεννήθηκε στην Καλλιμασία της Χίου το 1901. Ίδρυσε την Ένωση μετά από αγώνα ενάντια στα συμφέροντα των εκμεταλλευτών των παραγωγών. Διετέλεσε πρόεδρος της ΕΝΩΣΗΣ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ απο το 1938 έως το 1978 οπότε και πέθανε. Ο Γεώργιος Σταγκούλης αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στη διάδοση της συνεταιριστικής ιδέας. Αγωνίστηκε με πάθος ενάντια στην εκμετάλλευση των αγρότων από τους εμπόρους της εποχής. Πίστεψε στο συνεταιρισμό και έκανε πράξη μαζί με τους συνεργάτες του τα ιδανικά του συνεταιριστικού κινήματος. Η ίδρυση και η όλη πορεία της Ε.Μ.Χ ταυτίστηκε πλήρως με το άνωθεν κίνημα στο νησί μας. Η πρώτη οργανωμένη εμπορία μαστίχας ανάγεται στο 1347 με την ίδρυση της εμπορικής εταιρίας ΜΑΟΝΑ στη Χιο που ήταν ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος της. Το εμπόριο της μαστίχας ελευθερώθηκε ξανά επί τουρκοκρατίας, όμως ένα σημαντικό μέρος της παραγωγής παρακρατούνταν και διδόταν ως φόρος υποταγής στο σουλτάνο. Κατά τη διάρκεια του Α παγκοσμίου πολέμου η κρίση που επήλθε στο προϊόν ανάγκασε τους παραγωγούς να σταματήσουν την καλλιέργεια του μαστιχόδενδρου.. Μετά το πέρας παρουσιάστηκε μεγάλη αδυναμία απορρόφησης της παραγωγής από το εμπόριο. Η κρίση κράτησε τόσο ώστε η πολιτεία αναγκάστηκε να λάβει περιοριστικά μέτρα, για παράδειγμα ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 18

καλλιέργεια ( κέντος ) και συλλογή μόνο τρεις μήνες το χρόνο ενώ όποιος ήθελε να φυτέψει καινούρια δέντρα χρειαζόταν πρώτα άδεια από το νομάρχη. Παρόλα αυτά το πρόβλημα δεν λύθηκε και οι τίμες παρέμειναν σε ασύμφορα για τους παραγωγούς επίπεδα. Οι συνθήκες εμπορίου δημιούργησαν απόγνωση στα μαστιχοχώρια. Τότε άρχισαν οι πρώτες αντιδράσεις και κινητοποιήσεις των παραγωγών οι οποίοι αποφάσισαν οι ίδιοι να ενδιαφερθούν για τη τύχη του προϊόντος τους. Το 1930 έως το 1936 στα κεντρικά Μαστιχοχώρια γίνονται μεγάλες συγκεντρώσεις με πρωτοπόρο το Σταγκούλη όπου και εκφράζεται η επιθυμία να λυθεί το πρόβλημα δια της συνεταιριστικής οδού. Οι κινητοποιήσεις ανάγκασαν την πολιτεία το 1938 να ψηφίσει το νόμο 1390 σύμφωνα με τον οποίο έγιναν υποχρεωτικά μέλη των 20 ιδρυθέντων συνεταιρισμών όλοι οι μαστιχοπαραγωγοί. Με τον ίδιο Νόμο συστήθηκε και η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου της οποίας σκοπός τέθηκε : Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΧΙΟΥ ΔΙΑ ΤΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ, ΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΑΥΤΗΣ. (Από βιβλίο «Η μαστίχα της Χίου, Παράδοση και Σύγχρονες Πρακτικές», 1997 ). Η Ένωση λειτούργησε για πρώτη φορά το 1939 με πρόεδρο του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου το γιατρό Γεώργιο Σταγκούλη. Με την πρώτη χρονιά συγκεντρώθηκαν 165.031 οκάδες μαστίχα.οι μαστιχοπαραγωγοί ως μέση τιμή εκκαθάρισης όρισαν τις 199 δρχ ανά οκά αντί 80 δρχ που έπαιρναν πριν από την ίδρυση της ένωσης. Δυστυχώς την επόμενη χρονιά ήρθε ο Β παγκόσμιος πόλεμος με όλα τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και πληθυσμιακά επακόλουθα του όπως πχ την αδυναμία πώλησης της μαστίχας στο εξωτερικό λόγω ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 19

αποκλεισμού της Ελλάδας Η μεγάλη όμως επιτυχία της Ένωσης συνέβη μετά τον πόλεμο όπου όχι μόνο συγκεντρωθήκαν οι σοδειές του 1946 1947 αλλά και ολόκληρη η μαστίχα που με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο είχε παραχθεί μέσα στην κατοχή, σε μια περίοδο οδυνηρών ελλείψεων και οικονομικής εξαθλίωσης όπου τα περισσότερα κράτη είχαν καταρρεύσει, οι συναλλαγές είχαν παγώσει, το εμπόριο είχε αποδιοργανωθεί και δεν υπήρχε συνάλλαγμα ούτε για αγορά τροφίμων η φάρμακων. Μετά τον πόλεμο η Ένωση κλήθηκε να αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα δεδομένου ότι η μεγάλη παραγωγή ( 150.000 οκάδες )παρέμενε απούλητη αφού υπήρχε μικρή κατανάλωση ( μόλις 100.000 οκάδες ). Παρόλα αυτά συνέχιζε να συγκεντρώνει και να χρηματοδοτεί μια προς μια τις εσοδείες που ερχόταν κάθε χρόνο, απλά προσθέτοντας στα αποθέματα της και τα καινούργια τρέχοντα αποθέματα. Βέβαια το πρόβλημα είχε οξυνθεί πολύ και αφορούσε τόσο το ίδιο το προϊόν όσο και τις 5.000 περίπου οικογένειες των παραγωγών. Για αυτό λοιπόν τέθηκαν στόχοι όπως η επανάκτηση των προπολεμικών αγορών, η επέκταση σε νέες αγορές καθώς και η εξεύρεση νέων χρησιμοτήτων της μαστίχας. Αυτή ήταν η πρώτη επιτυχία της Ε.Μ.Χ. Δεύτερος στόχος ήταν η αύξηση από τη μαστίχα του εισοδήματος των παραγωγών το οποίο θα γινόταν με την αύξηση των τιμών αλλά και με την αύξηση των πωλήσεων που θα είχαν ανάλογο αποτέλεσμα δηλαδή τη αύξηση της παραγωγής. Τα αποτελέσματα των επομένων ετών δείχνουν το μέτρο της επιτυχίας. Με τη δράση της η Ένωση κατάφερε να αυξήσει την κατανάλωση της μαστίχας σε επίπεδα που ξεπερνούσαν την ετήσια παραγωγή. Εκτός από την αναπτυχθείσα από αυτήν δραστηριότητα για την αξιοποίηση του ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 20

φυσικού αυτού προϊόντος του νησιού επιδιώχθηκε και η βιομηχανική επεξεργασία της μαστίχας. Το 1957 λειτούργησε το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής τσίκλας ακολουθώντας τα εξής στάδια παραγωγικής διαδικασίας : ανάμιξη πολτοποίηση κατασκευή πυρήνα τσίκλας κουφετοποίηση συσκευασία με τα υλικά που κατασκεύαζε η ίδια η εταιρία στο τυπογραφείο της. Η παραγωγή της έφτασε τα 8000 kg. Το 1958 η κατανάλωση έφτασε τα επίπεδα της παραγωγής και η τιμή εκκαθάρισης της μαστίχας για τους παραγωγούς στις 84,50 δρχ. Το επόμενο βήμα ήταν η απόσταξη της μαστίχας και η παραγωγή του μαστιχέλαιου. Η δραστηριότητα της ένωσης δεν περιορίστηκε μόνο στην αξιοποίηση της μαστίχας. Έχοντας βασική επιδίωξη την αύξηση του εισοδήματος των παραγωγών και τη βελτίωση βιοτικού τους επιπέδου έκανε προστατευτική παρέμβαση και στα αλλά αγροτικά προϊόντα που παράγονταν στην περιοχή των μαστιχοχώρων. Συγκεκριμένα : 1. Συγκέντρωνε και διέθετε από κοινού κάθε χρόνο γλυκάνισο, κύμινο, χαρούπια, ελιές και λάδι. 2. Συμμετείχε σε εφαρμογή και δαπάνες προγράμματος για τη βελτίωση του Χιακού πρόβατου του οποίου την εμπορία έκανε μαζί με την Ένωση των Γεωργικών Συνεταιρισμών Χίου. 3. Συμμετείχε σε δαπάνες λειτουργίας κέντρου βελτίωσης και αναπαραγωγής αγελάδων της φυλής Τζέρσευ με πρόγραμμα τεχνητής γονιμοποίησης αγελάδων. 4. Ενίσχυε την προσπάθεια επέκτασης της ελαιοκαλλιέργειας προμηθεύοντας τα μέλη το συνεταιρισμού με ελαιοδενδρύλια σε καλές τιμές και με ευκολίες πληρωμής. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 21

5. Συνεργάστηκε με την Διέυθυνση Γεωργίας για την εφαρμογή από τους παραγωγούς σύγχρονων μεθόδων καλλιέργειας με σκοπό την ποιοτική και ποσοτική βελτίωση της παραγωγής. 6. Η Ένωση με κάθε τρόπο βοηθούσε και ενίσχυε κάθε προσπάθεια που μπορούσε να συμβάλει στην καλύτερη οργάνωση και αξιοποίηση της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής της Χίου. Στα πλαίσια της επιδίωξης αυτής ανέπτυξε αξιόλογη δραστηριότητα στον κλάδο των προμηθευτικών εργασιών. Σκοπός της ήταν να προμηθεύσει τους παραγωγούς με εργαλεία, λιπάσματα, γεωργικά φάρμακα και εφόδια σε καλές τιμές και καλή ποιότητα. 7. Ίδρυσε ελαιουργεία, ανεμόμυλους, πυρηνελαιουργείο, έφτιαξε γεωτρήσεις και πρατήρια με είδη βιοτικής ανάγκης και οικοσκευών. Δημιούργησε πρακτορείο αγροτικών ασφαλίσεων και έκανε ένα σωρό άλλες εργασίες και ενέργειες που διαχρονικά συνείσφεραν σημαντικά στην οικονομία του νησιού και των μαστιχοπαραγωγών 8. Ακόμη χρηματοδοτούσε τους συνεταιρισμούς της για να αποκτήσουν εγκαταστάσεις, γραφικά, αίθουσες κινηματογράφου, αλωνιστικές μηχανές κ.τ.λ Αλλά εκείνο που αποτελούσε την ωραιότερη έκφραση και την έμπρακτη εκδήλωση του συνεταιριστικού ιδεώδους ήταν η δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στον τομέα της Αγροτικής πίστης. Η Α.Τ.Ε δεν μπορούσε να χρηματοδοτεί όλες της ανάγκες που είχαν οι παραγωγοί. Η Ένωση όμως μπορούσε και το έκανε γιατί η αγροτική οικογένεια δεν είναι μόνο παραγωγική μονάδα αλλά και σύνολο ανθρώπων που αντιμετωπίζουν καθημερινά προβλήματα και ανάγκες όπως επισκευή σπιτιού, ασθένειες, ταξίδια, σπουδές και άλλα για τα οποία ο αγρότης δεν προσέφευγε πλέων στον τοκογλύφο αλλά στην Ένωση με χαμηλό τόκο και ευνοϊκούς όρους. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 22

Έτσι η Ένωση εφάρμοζε σύστημα δανειοδότησης των παραγωγών, απλουστεύοντας τις διαδικασίες των συναλλαγών της. (Από βιβλίο «Η μαστίχα της Χίου, Παράδοση και Σύγχρονες Πρακτικές (Διεθνές Συμπόσιο)», 1997 ). (Από περιοδικό «Χιόνη», 1997 ). ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Χίος και Μαστίχα», 2006 ). Όλα τα άνωθεν μας δείχνουν τις κατακτήσεις που είχε το συνεταιριστικό κίνημα της Χίου, όπου πρωτεργάτης υπήρξε ο πρόεδρος Γεώργιος Σταγκούλης και η ίδια η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου. Σήμερα, 46 χρόνια μετά, η Ε.Μ.Χ εξακολουθεί να είναι ο αποκλειστικός φορέας διαχείρισης της μαστίχας έχοντας ενεργό και καθοριστικό ρόλο στην οικονομική ζωή της Χίου. 5 ) Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Φορέας υλοποίησης του επιχειρηματικού σχεδίου είναι η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, με έργο της τη διαχείριση ( συγκέντρωση τυποποίηση μεταποίηση διάθεση / εμπορία ) της φυσικής μαστίχας, μοναδικού προϊόντος παγκοσμίως που παράγεται μόνο στη νότια Χίο, στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Η Ε.Μ.Χ ιδρύθηκε το 1938 με τον αναγκαστικό νόμο 1390/1938 περί συνεταιρισμών. Σαν δευτεροβάθμιος συνεταιρισμός περιλαμβάνει 20 πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς με 5000 αγροτικές οικογένειες ως φυσικά μέλη, κυρίως ιδιοκτήτες εκμεταλλεύσεων μαστιχοκαλλιεργειών. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 23

Η κύρια δραστηριότητα της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου είναι η υποστήριξη των μελών της στη συλλογή της μαστίχας και στη συνέχεια η συγκέντρωση, η επεξεργασία ( καθαρισμός-διαλογή ), η συσκευασία και η μεταποίηση καθώς και η πώληση της φυσικής μαστίχας Χίου και των προϊόντων υποπροϊόντων της. Οι κύριες δραστηριότητες της Ε.Μ.Χ αφορούν : Την οργάνωση και διαχείριση της αγροτικής παραγωγής. Την υποστήριξη των παραγωγών-συνεταιριστών μαστίχας. Τη διαχείριση ζητημάτων που αφορούν τη νομική προστασία της μαστίχας και των σχετικών εμπορικών σημάτων. Το συντονισμό και την υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας που αφορά το μαστιχόδενδρο, τις ιδιότητες, τις δράσεις και τις χρήσεις της μαστίχας. Τον καθαρισμό, συσκευασία και εμπορία της φυσικής μαστίχας. Τον σχεδιασμό, παρασκευή και εμπορία των τσικλών και mints ΕΛMA. Την έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων.(intenet, www.gummastic.gr/ «Ταυτότητα της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου», 2006 ). ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 24

Παράλληλα όμως η Ε.Μ.Χ δραστηριοποιείται και σε άλλα αντικείμενα όπως: Η δημιουργία Μουσείου Μαστίχας. Η ίδρυση-συνεργασία με καταστήματα λιανικής πώλησης ( Μastihashop ) μέσω της θυγατρικής της MEDITERRA Α.Ε., (Μastic spa) μέσω της εταιρίας «ΣΟΔΗΣ» καθώς και νέα συνεργασία με την εταιρία ΕΛΕΓΚΑ Α.Ε.- ANEMOS Η αντιπροσώπευση ασφαλειών. Χρηματοπιστωτικές εργασίες και άλλες υπηρεσίες προς τους παραγωγούς του νησιού. Η διαχείριση λιπασμάτων. Η παραγωγή και διαχείριση ζωοτροφών. Μεταποίηση ελαιόκαρπου / διαχείριση ελαιουργείων και αλευρομύλων. Η Ένωση πάντα και φυσικά στα πλαίσια των κοινωνικών συνθηκών που υπήρχαν, με επιτυχία προχωρούσε σε εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών και των εγκαταστάσεών της. Από αναφορές του κ. Γκιάλα «Το 1962 η παραγωγή του εργοστασίου έφτασε τις 65.000 κιλά όπου και απασχολήθηκαν σαράντα τεχνίτες και εργάτες.» (Από βιβλίο «Η Μαστίχη και το Εργον της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου», 1964) Το 1964 εντός του κύκλου δραστηριοτήτων ανάπτυξης για την προστασία και αξιοποίηση της μαστίχας, χρονολογείται και η προσπάθεια για τη βιομηχανική της επεξεργασία. Με έρευνες που διενεργήθηκαν σε ειδικά εργαστήρια της Αθήνας, ενισχύθηκε η απόφαση της Ένωσης για την ίδρυση εργοστασίου παρασκευής τσίχλας. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 25

Το 1985 επιχειρεί με νέο οργανόγραμμα να αναδιαρθρώσει τις υπηρεσίες της και να δημιουργήσει ένα νέο οργανωτικό σχήμα περισσότερο ευέλικτο και αποτελεσματικό, πάντα σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες. Σήμερα, προχωρεί στον ανασχεδιασμό των επιχειρηματικών διαδικασιών της σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο. Η Ένωση σταδιακά μεταβάλλεται από επιχείρηση εντάσεως εργασίας σε επιχείρηση εντάσεως κεφαλαίου. Επίσης μηχανογραφούνται όλες οι εργασίες της και ακολουθείται το ενιαίο λογιστικό σχέδιο. 6 ) ΠΡΟΪΟΝΤΑ-ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ Ε.Μ.Χ Όσον αφορά τη δραστηριότητα της Ε.Μ.Χ με τη μαστίχα, η οποία όπως προαναφέρθηκε είναι κυρίαρχη στο σύνολο των δραστηριοτήτων της, τα προϊόντα τα οποία παράγει, διαχειρίζεται και εμπορεύεται είναι τα εξής : Φυσική μαστίχα ( Gum mastic ) Τσίχλα ΕΛΜΑ( Chewing gum ) Μαστιχέλαιο ( Gum mastic oil ) Μοσχολίβανο ( Incense ) Μαστιχόνερο. ( Gum mastic water ) Καραμέλες ΕΛΜΑ mind με γεύση μαστίχα. ( mastic candies ) Μαστίχα σε σκόνη για διατροφική μαγειρική χρήση. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 26

Μια συνοπτική περιγραφή των προϊόντων της ΕΜΧ που αφορούν τη μαστίχα, παρουσιάζεται αμέσως πιο κάτω : Α. ΦΥΣΙΚΗ ΜΑΣΤΙΧΑ Η μαστίχα Χίου παράγεται από το μαστιχόδεντρο ή μαστιχοφόρο σχίνο, ο οποίος περιλαμβάνει διάφορους κλώνους της ποικιλίας Pistacia lentiscus L. Var chia D.C της οικογένειας Anacardiaceae. Το μαστιχόδεντρο καλλιεργείται ή συναντάται αυτοφυές στα νότια της νήσου Χίου, μοναδική περιοχή όπου μπορεί να ευδοκιμήσει. Αποτελεί το χαρακτηριστικό προϊόν της και δεν παράγεται σε καμία άλλη Ευρωπαϊκή χώρα, ίσως ούτε και αλλού παγκόσμια. Η μαστίχα έχει μορφή ρητινώδους χυμού που βγαίνει από «πληγές» που δημιουργούνται στον κορμό και τα κλαδιά του μαστιχόδενδρου, σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Η έκκριση αυτή προκαλείται από το χάραγμα του σχίνου με ένα ειδικό αιχμηρό εργαλείο( το «κεντητήρι»). Η μαστίχα εμφανίζεται με μορφή δακρύου στα χαραγμένα σημεία και ρέει κατά σταγόνες στο χώμα. ( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 27

Η μορφή της είναι κρυσταλλική και η αρχική της γεύση είναι μάλλον πικρή, αφήνοντας ένα ιδιαίτερο άρωμα που της προσδίδει μια μοναδικότητα.ο βαθμός σκληρότητας της μαστίχας εξαρτάται από την θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, τον χρόνο έκθεσής της στην φύση, καθώς και το μέγεθος που έχει το δάκρυ. Όταν η ροή της μαστίχας είναι συνεχής, το δάκρυ είναι μεγάλο και σχετικά μαλακό, ενώ η μη συνεχής ροή, αποδίδει μικρό δάκρυ, αλλά μεγαλύτερης σκληρότητας. ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Η Μαστίχα Χίου», 2006 ) Το μαστιχόδενρο ή σχίνος ( Pistacia Lentiscus var. Chia ) είναι θάμνος αειθαλής ύψους 2-3 μέτρων που αναπτύσσεται αργό ρυθμό ενώ ολοκληρώνει την ανάπτυξη του μετά από 40 50 χρόνια. Η καλλιέργεια, η συλλογή και η επεξεργασία της μαστίχας καλύπτουν όλες τις εποχές του χρόνου, συνδυάζονται και με άλλες παραδοσιακές καλλιέργειες, όπως αυτή της ελιάς και αποτελούν οικογενειακή ασχολία. Η μέση απόδοση ανά δέντρο είναι 65-100 γραμμάρια.αρχίζει σε μικρή ηλικία από τα 7 έως 13 γραμμάρια και φτάνει στα 130-200 γραμμάρια. Σπανίως μαστιχόδεντρα παράγουν 650 γραμμάρια μέχρι 1 κιλό. Ζουν 100 200 χρόνια αλλά στα 70 έτη αρχίζει η παρακμή τους.η συνολική έκταση που καταλαμβάνουν τα μαστιχόδενδρα είναι 20.000 στρέμματα.σήμερα καλλιεργούνται περί τα 750.000 μαστιχόδεντρα ( περίπου το 12% της γεωργικής γης). Η ακαθάριστη αξία παραγωγής της μαστίχας είναι 20-30% της συνολικής ακαθάριστης αξίας της φυτικής παραγωγής Χίου, η δε συμμετοχή της στο Α.Ε.Π. του πρωτογενή τομέα εκτιμάται ότι είναι της τάξης του 15-20%.Η ετήσια παραγωγή σήμερα κυμαίνεται από 100-120 ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 28

τόνους, ποσότητα που είναι δυνατόν να αυξηθεί εάν καλλιεργηθεί ο μεγάλος αριθμός μαστιχόδενδρων που μένουν ακαλλιέργητα γεγονός που υφίσταται δεδομένου ότι η καλλιέργεια, λόγω της επίπονης εργασίας και του παραδοσιακού τρόπου παραγωγής δεν προσελκύει νέους καλλιεργητές. Από την αρχαιότητα εως και σήμερα η μαστίχα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως κύρια ή πρόσθετη ύλη στα εργαστήρια ζαχαροπλαστικής και αρτοποιίας για την παρασκευή γλυκισμάτων και αρτοσκευασμάτων ( γλυκά, λουκούμια, καραμέλες κλπ ), σαν μπαχαρικό στα τρόφιμα, στη βιοτεχνία ποτών. Επίσης μπορεί να καταναλωθεί αυτούσια στη φυσική της κατάσταση υπό μορφή κόκκων (κομματιών). Επιπλέον η μαστίχα χρησιμοποιείται και στη βιομηχανία σαν πρώτη ύλη για την παραγωγή : a. τσίκλας b. μαστιχέλαιου (αιθέριο έλαιο) c. μοσχολίβανου d. κολοφωνίου Επιπρόσθετα η μαστίχα και τα ενδιάμεσα προϊόντα της είναι εκμεταλλεύσιμα στην παραγωγή : a. Φαρμάκων b. Βερνικιών c. χρωμάτων ζωγραφικής ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 29

Β. ΤΣΙΚΛΑ Η τσίκλα παράγεται σε σύγχρονο εργοστάσιο με βάση τη μαστίχα, και αποτελεί τη μοναδική τσίκλα στον κόσμο με συστατικό της φυσική πρώτη ύλη. Στο ίδιο εργοστάσιο παράγεται η τσίκλα ΕLΜΑ, ΕLΜΑ CLASSIC, ΕLΜΑ DΕΝΤΑL χωρίς ζάχαρη και η τσίκλα SMILE, στην οποία όμως δεν χρησιμοποιείται μαστίχα αλλά GUM BASE. ( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) Γ. ΜΑΣΤΙΧΕΛΑΙΟ Από την απόσταξη της μαστίχας παράγεται το αιθέριο έλαιο (μαστιχέλαιο). Είναι υψηλής ποιότητος και χρησιμοποιείται από εταιρίες φαρμακευτικές και εταιρίες καλλυντικών και αρωμάτων. Το μαστιχέλαιο χρησιμοποιείται σαν ενδιάμεσο συστατικό για την παραγωγή προϊόντων όπως: a. ποτά b. γλυκίσματα c. καλλυντικά d. τρόφιμα ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 30

Δ. ΜΟΣΧΟΛΙΒΑΝΟ Με βάση τη μαστίχα επίσης παράγεται το μοσχολίβανο το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως από την ορθόδοξη εκκλησία ως θυμίαμα στους ναούς αποδίδοντας ένα ευχάριστο άρωμα. Η μαστίχα και τα προϊόντα της γενικότερα διατίθενται στην εσωτερική αγορά καθώς επόσης εξάγονται και σε όλον τον κόσμο και αποφέρουν στην Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου έσοδα που ανέρχονται στα 14.486.610,54 ετησίως.(από Τμήμα Εκθεσης Πεπραγμένων 2005 της Ε.Μ.Χ). 7 ) ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ - ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΗΣ ΕΜΧ Η μαστίχα της Χίου, με κύριο χαρακτηριστικό της φυσικότητα της, θεωρείται μοναδικό προϊόν στο είδος της ανά τον κόσμο, κατά συνέπεια δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα ανταγωνισμού από όμοια προϊόντα ( τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο ). Α. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΑΝΑ ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙ ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 31

( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΑΝΑ ΤΟΠΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 32

ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 33

( Πηγή φωτοτυπημένο αντίγραφο από αρχείο, εντός της Ε.Μ.Χ ). Όσον αφορά τα παραπάνω στοιχεία του πίνακα που αφορούν την παραγωγή της μαστίχας, παρατηρούμε ότι τα χωρία Πυργί, Νένητα, Καλλιμασία, Βουνό είναι οι κύριες πηγές μαστιχοπαραγωγής για το νησί κατά το έτος 2004, σε αντίθεση με τα χωριά Λιθί, Βέσσα, Μεστά και Εξω ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 34

Διδύμα τα οποία παρουσίασαν πολύ χαμηλή εσοδειά. Βέβαια αυτή βρίσκεται σε άμεση συσχέτιση και με τον αριθμό κατοίκων παραγωγών κάθε μίας περιοχής. Ετσι π.χ στο Πυργί καταγράφεται εσοδεία 36.594,80 kg 57,5 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Εξω Διδύμας δεδομένου ότι ο αριθμός των καλλιεργητών είναι 20,5 φορές μεγαλύτερος από αυτόν της τελευταίας. Β. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ Συνοπτικά τα βασικά οικονομικά μεγέθη της ΕΜΧ είναι : 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Εργαζόμενοι 60 58 65 65 63 60 Συνεταιριστές 4850 4850 4850 4850 4850 4850 Τιμή παραγωγού 39 44 52 58 70 75 Κύκλος Εργασιών(χιλ. ) 7922 10235 11356 13363 9994 13761 Κέρδη (χιλ. ) 107 113 568 1196 95 45 Ίδια Κεφάλαια (χιλ. ) 2416 3295 4331 5517 5583 7754 Πωλήσεις Μαστίχας(τον) 114 119 120 132 95 128 Εξαγωγές Μαστίχας (τον) 71 73 77 82 48 73 Παραγωγή μαστίχας(τον) 128 133 90 95 83 128 Πωλήσεις Τσίχλας (χκβ) 13336 17958 19187 26703 26194 27581 ( Πηγή φωτοτυπημένο αντίγραφο από αρχείο εντός της Ε.Μ.Χ ) ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Ταυτότητα της Ενωσης Μαστιχοπραγωγών Χίου», 2006) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 35

Η αυξομείωση των άνωθεν οικονομικών δεδομένων είναι άμεσα εξαρτώμενη από την ετήσια παραγωγή μαστίχας. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ( 2000 2005 ) ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ 2000 133 2001 90 2002 95 2003 83 2004 128 2005 158 Ο παραπάνω πίνακας μας δείχνει την παραγωγή μαστίχας κατά τα έτη 2000 έως 2005 και αποδεικνύει ότι : Από το 2000 έως το 2001 έχουμε πτωτική τάση της παραγωγής. Κατά την επόμενη χρονιά γίνεται μια προσπάθεια αυξήσεως της όμως από το 2002 έως και το 2003 παρατηρείται και πάλι κάμψη της παραγωγής. Από το 2004 μέχρι και το 2005 σημειώνεται ραγδαία αύξηση. Η εξέλιξη της παραγωγής παρουσιάζεται στο διάγραμμα που ακολουθεί και στο οποίο φαίνεται η διακύμανση της κατά την περίοδο 2000-2005. Είναι φανερό ότι η παραγωγή της μαστίχας στην παραπάνω περίοδο παρουσιάζει αρχικά κάμψη η οποία όμως μετά το 2003 μεταβάλλεται σε συνεχή αύξηση. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 36

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓ 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 ΕΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ 2000-2005 ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ 2000 119 2001 120 2002 132 2003 95 2004 128 2005 136 ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 37

Παρατηρούμε από τον πίνακα των πωλήσεων ότι η διακύμανσή τους στην αγορά είναι ικανοποιητική. Στα έτη που οι πωλήσεις παρουσιάζονται μεγαλύτερες από την παραγωγή καλύπτονται από αποθέματα προηγούμενων ετών. Σ ότι αφορά τις πωλήσεις τις μαστίχας σαφώς η διακύμανσή ακολουθεί μια σταθερή αυξητική πορεία, με εξαίρεση το έτος 2003 όπου είχαμε μεγάλη μείωση τους. Παρόλα αυτά το 2005 επανέρχονται ικανοποιητικά στα επίπεδα των 136 τόνων. ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΠΩΛΗΣΕΙ 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 ΕΤΗ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ Οι πωλήσεις τις μαστίχας γίνονται στην εσωτερική αγορά δηλαδή σε όλο τον ελλαδικό χώρο, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, και φυσικά της Χίου που είναι και η παράγωγος περιοχή. Η εμπορική της δραστηριότητα όμως είναι κυρίως εξαγωγική ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 38

αφού το 60% της ετήσιας παραγωγής της μαστίχας Χίου προωθείται στις αγορές του εξωτερικού ( Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κύπρος, Σαουδική Αραβία, Συρία, Αυστραλία, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Κορέα, Λας Πάλμας, Μαρόκο, Ολλανδία, Αγγλία, Η.Π.Α κ.α ) Επιπρόσθετα τα σημαντικότερα προϊόντα (μαστίχα, μαστιχέλαιο, τσίκλα ELMA) της Ε.Μ.Χ είναι προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π), ενώ το 2001 πιστοποιήθηκε κατά ISO 9001:2000 και HACCP για την επεξεργασία, συσκευασία και εμπόριο της φυσικής μαστίχας και του μαστοχέλαιου καθώς και για το σχεδιασμό, την παραγωγή και εμπορία τσίκλας. Τα σήματα που η Ε.Μ.Χ διαχειρίζεται είναι Μαστίχα Χίου, ΕLΜΑ, και Mastihashop. Οι πίνακες που παρατίθενται στη συνέχεια μας δείχνουν τις κυριότερες Χώρες-Πελάτες της και τις πωλήσεις που έχει πραγματοποιήσει σε αυτές για κάθε προϊόν της κατά την τελευταία τριετία. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 39

( Πηγή φωτοτυπημένο αντίγραφο από αρχείο εντός της Ε.Μ.Χ ) ( Πηγή φωτοτυπημένο αντίγραφο από αρχείο εντός της Ε.Μ.Χ ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 40

( Πηγή φωτοτυπημένο αντίγραφο από αρχείο εντός της Ε.Μ.Χ ) 8 ) ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ Ε.Μ.Χ Στα πλαίσια όλων των προαναφερθέντων δραστηριοτήτων της, η Ε.Μ.Χ τα τελευταία χρόνια έχει συμμετάσχει, διαχειριστεί, υλοποιήσει, ολοκληρώσει και αξιοποιήσει με μεγάλη επιτυχία, έργα ενέργειες και μέτρα συγχρηματοδοτούμενα από τα διαρθρωτικά ταμεία και τους αναπτυξιακούς νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 41

Τα κυριότερα έργα και τα αντίστοιχα προγράμματα είναι τα εξής : Προμήθεια εξοπλισμού ερευνητικού κέντρου Ένωσης και έρευνα αγοράς στην Ελλάδα για τη μαστίχα και τα προϊόντα της. Μ.Ο.Π ΑΙΓΑΙΟΥ : Πρόγραμμα προώθησης της μαστίχας και των προϊόντων της με υπεύθυνο φορέα διαχείρισης και επίβλεψης τον Ο.Π.Ε. Δημιουργία γραφείων στη Βουλγαρία. Στα πλαίσια του μέτρου Διασυνοριακής Συνεργασίας εκπονήθηκε το έργο «Ανάπτυξη ευκαιριών συνεργασίας και προώθησης προϊόντων με τη δημιουργία γραφείων στη Βουλγαρία και την Τουρκία, η βελτίωση τεχνικών marketing καθώς και η κατάρτιση εκπόνηση κλαδικών μελετών και η δημιουργία βάσης δεδομένων». Επένδυση εργοστασίου τσίχλας, κτίρια, μηχανήματα, κατασκευή νέου εργοστάσιου, μηχανήματων συσκευασίας, και μετεγκατάσταση μιας μονάδας τσίχλας στην άλλη (το τυπογραφείο, κλιματισμός ). Χημικοτεχνική μελέτη της μαστίχας Χίου για βελτιωμένη βάση τσίχλας. Αυτή η μελέτη έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα του Υπουργείου Βιομηχανίας και Έρευνας. Βελτίωση του τρόπου συλλογής μαστίχας Χίου - Μελέτη φυσικοχημικών ιδιοτήτων μαστίχας-μαστιχελαίου. Σταθεροποίηση, θρεπτική επισκόπηση και επίδραση τους- Μελέτη παραγωγής τους. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 42

Επίσης, προγράμματα για μηχανοργάνωση ( hardware, software.) Ένταξη στα Π. Ν.1. Κ. Μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας στην παραγωγική διαδικασία της μαστίχας. Αγορά συσκευαστικών -πακεταριστικών μηχανημάτων. Σχεδιασμός και προώθηση νέων προϊόντων μαστίχας. Ένταξη στο INTEREG Ι. Τέλος, το πρόγραμμα της ανάπτυξης νησιών Αιγαίου, που αφορούσε τη βελτίωση του τρόπου συλλογής, αποθήκευσης, καθαρισμού, τυποποίησης με νέα μηχανήματα, νέες επεξεργασίες και με νέους τρόπους αποθήκευσης. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη με το Πανεπιστήμιο το πρόγραμμα ΤΕΣΕΛΜΑ που αφορά τις τηλεματικές εφαρμογές στην ελληνική μαστίχα. Ξεκινά το LEADER, το INTEREG 2 και τα ΠΕΠ, που σκοπό έχουν τη στήριξη και προώθηση της μαστίχας και των προϊόντων της. Έχει γίνει συνείδηση ότι η επιβίωση και η ανάπτυξη στο ανταγωνιστικό περιβάλλον είναι συνδεδεμένη με τη σύγχρονη διοίκηση, το σύγχρονο μάρκετινγκ, τις νέες επενδύσεις, την ανάπτυξη νέων προϊόντων και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων. (Από βιβλίο «Η μαστίχα της Χίου, Παράδοση και Σύγχρονες Πρακτικές ( Διεθνές Συμπόσιο )», 1997 ). ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 43

Όλα τα παραπάνω έργα συνολικού ολοκληρώθηκαν με απόλυτη επιτυχία από την Ε.Μ.Χ και είχαν πολύ θετικά αποτελέσματα στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων της τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική αγορά, δεδομένου ότι είναι ότι το 60 % - 70 % των προϊόντων της εξάγεται, είτε σε τυποποιημένη φυσική μορφή, είτε σε μεταποιημένα προϊόντα. 9 ) ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Το ανώτατο όργανο διοίκησης της Ε.Μ.Χ είναι η Γενική Συνέλευση η οποία αποτελείται από 78 μέλη-εκπροσώπους ( συν 40 αντιπροσώπους αυτών ) των 20 πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών. Βασική προϋπόθεση για να γίνει ένας μαστιχοπαραγωγός μέλος του συνεταιρισμού και της Γενικής Συνέλευσης είναι να παραδώσει μέσα σε διάστημα 4 ετών τουλάχιστον 60 κιλά μαστίχας. Σύμφωνα με το άρθρο 16 του καταστατικού της εταιρίας : Η Γενική Συνέλευση συγκαλείται από το Διοικητικό Συμβούλιο σε τακτική συνεδρίαση μέσα στο πρώτο τετράμηνο κάθε έτους και πραγματοποιείται πάντοτε στην έδρα της εταιρίας. Η πρόσκληση περιέχει τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, τον τόπο και την ημέρα πραγματοποίησης της καθώς και την ώρα έναρξης της συνεδρίασης, ενώ γνωστοποιείται στα μέλη της Ένωσης με την αποστολή προσκλήσεων, τουλάχιστον 10 πλήρης εργάσιμες ημέρες πριν από την έναρξη της συνεδρίασης. Η διοίκηση της Ε.Μ.Χ ασκείται από εννιαμελές Διοικητικό Συμβούλιο με εκπροσώπους από το κατάστημα της Χίου, από τη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χίου καθώς επίσης και από τους μαστιχοπαραγωγούς και τους εργαζόμενους της επιχείρησης. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 44

Αποτελείται από 3 μόνιμα μέλη και 6 εκλεγμένα η εκλογή τους γίνεται κάθε 3 χρόνια ενώ η θητεία τους διαρκεί 4 έτη. Η υπηρεσιακή συγκρότηση της Ε.Μ.Χ περιλαμβάνει εξήντα επτά ( 67) εργαζομένους, εκ των οποίων σαράντα επτά ( 47 ) είναι μισθωτοί ( υπαλληλική σχέση ), πέντε ( 5 ) με σύμβαση έργου και δεκαπέντε ( 15 ) ημερομίσθιοι / εργάτες. Η κατανομή αρμοδιοτήτων στο παραπάνω στελεχιακό και εργατικό δυναμικό της Ε.Μ.Χ ( Όργανα Διοίκησης ) καθώς και τα προσωπικά τους στοιχεία παρατίθενται αναλυτικά στους πίνακες που ακολουθούν: ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ Ε.Μ.Χ είναι Α ) Η Γενική Συνέλευση. Β ) Το Διοικητικό Συμβούλιο Γ ) Αντιπρόσωποι σε τριτοβάθμιες συνεταιριστικές οργανώσειςοργανισμούς ( ΠΑ.ΓΕ.ΣΕ.Σ- Ελαιουργική ). ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 45

ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 46

( Πηγή φωτοτυπημένο αντίγραφο από αρχείο εντός της Ε.Μ.Χ ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 47

ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 48

ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 49

( Πηγή φωτοτυπημένο αντίγραφο από αρχείο εντός της Ε.Μ.Χ ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 50

Διαγραμματικά το οργανόγραμμα της Ε.Μ.Χ όσον αφορά τα ανάλογα τμήματα έχει διαμορφωθεί ως έξης: ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ ( Πηγή φωτοτυπημένο αντίγραφο από αρχείο εντός της Ε.Μ.Χ ) Η Ε.Μ.Χ στα πλαίσια των υπηρεσιών διοικητικής υποστήριξης : Μεριμνά για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των συνεταιρισμών και την παρακολούθηση της πορείας τους. Συμμετέχει και υλοποιεί αναπτυξιακά προγράμματα, επιλεγμένα είτε από το εθνικό πεδίο δράσης είτε από τα προγράμματα της Ε.Ε. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 51

Παρέχει λογιστικοοικονομική εξυπηρέτηση, τόσο προς τους συνεταιρισμούς όσο και στα μέλη τους, όπου απαιτείται {επιδοτήσεις ΟΣΔΕ (εκτάσεις, βοοειδή, αιγοπρόβατα) - επιδοτήσεις ελαιολάδου - επιστροφή Φ.Π.Α αγροτών δακοκτονία κ.λ.π.). Επίσης παρέχει στους συνεταιριζόμενους κάθε είδους βοήθεια, όσον αφορά στον εφοδιασμό σε υλικές απαιτήσεις (λιπάσματα, ασπρόχωμα κλπ) αλλά και χρηματικές, μέσω επιδοτήσεων ή χαμηλότοκων δανείων. Αντιπροσωπεύει σε αποκλειστική βάση την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης διανέμοντας το προϊόν σε επαγγελματίες του Νομού. Συνάπτει ασφαλιστικές συμβάσεις, λειτουργώντας ως πράκτορας των ασφαλιστικών εταιρειών ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ. Η Γεωτεχνική υποστήριξη από την πλευρά της Ε.Μ.Χ για το όφελος και την προστασία των μαστιχοπαραγωγών και της παραγωγής τους, συνιστάται σε υπηρεσίες: Προγραμματισμού, οργάνωσης και υλοποίησης προγραμμάτων ενημέρωσης των παραγωγών σε θέματα τεχνικών καλλιέργειας και σύγχρονων μεθόδων παραγωγής. Ενημέρωσης για τους κοινοτικούς κανονισμούς και τις εθνικές αποφάσεις που αφορούν σε ειδικές επιδοτήσεις και ενισχύσεις κλάδων της γεωργίας. Παρακολούθησης και συμμετοχής στον ποιοτικό έλεγχο της μαστίχας και των λοιπών προϊόντων. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 52

Ανάπτυξης της συνεργασίας με τους κρατικούς φορείς σε θέματα έρευνας και τεχνολογίας καθώς και βελτίωσης της παραγωγής μαστίχας. Σύνταξη γεωτεχνικών μελετών, όπου απαιτείται. ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Μαστιχοπαραγωγοί», 2006 ) ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ Α. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Η δομή της διοίκησης της Ε.Μ.Χ ακολουθέι τα οριζόμενα από τον ιδρυτικό της νόμο σαν συνεταιρισμός ( Νόμος 1390 /1938 περί αναγκαστικότητας Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου ) με ανώτατο αποφασιστικό όργανο, για κάθε εταιρική υπόθεση, τη Γενική Συνέλευση και την άσκηση της διοίκησης από το Δ.Σ. Η υπηρεσιακή συγκρότηση και οργάνωση της Ε.Μ.Χ αποτυπώνεται στο οργανόγραμμα που έχει παρουσιαστεί παραπάνω: Προΐσταται η Γενική Διεύθυνση της εταιρίας, με τον αρμόδιο γενικό διευθυντή και τον Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή, καθώς και οι σύμβουλοι ( γραφείο συμβούλων) και ο Διευθυντής ( - Υποδιευθυντής ) Έρευνας και Ανάπτυξης. Έπονται οι πέντε οριζόντιες «υπηρεσίες»: Διεύθυνση Προϊόντων Μαστίχας Διεύθυνση Μαστίχας Διεύθυνση Υποστήριξης ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 53

Οικονομική Διεύθυνση Εμπορική Διεύθυνση Στη Διεύθυνση των Προϊόντων Μαστίχας (Τσίκλας) κτλ,στη Διεύθυνση Έρευνας και Ανάπτυξης καθώς και στη Διεύθυνση Υποστήριξης περιλαμβάνονται όλες οι μεταποιητικές δραστηριότητες της Ε.Μ.Χ ( εργοστάσιο επεξεργασίας / τυποποίησης μαστίχας, εργοστάσιο παραγωγής και τυποποίησης τσίκλας, ελαιοτριβεία, αλευρόμυλοι, τυπογραφείο ). Κάθε εργοστάσιο και κάθε δραστηριότητα των προαναφερόμενων υπηρεσιών διοικείται από τον προιστάμενο του ο οποίος είναι χημικός μηχανικός - μηχανολόγος με μεταπτυχιακά στο management παραγωγής. Από τη Διεύθυνση Μαστίχας παρέχεται η υποστήριξη της Ε.Μ.Χ προς τους αγρότες-μέλη της ή και μη μέλη της ενώ η ίδια η εταιρία δεν ασχολείται με την πρωτογενή παραγωγή. Ο προϊστάμενος αυτής της υπηρεσίας είναι γεωπόνος μαζί με υποστηρικτικό διοικητικό προσωπικό. Από την Οικονομική Διεύθυνση διεκπεραιώνονται οι λογιστικές και φοροτεχνικές εργασίες της Ε.Μ.Χ, καθώς και ο οικονομικός προγραμματισμός της επιχείρησης, όπως και όλες οι οικονομικές συναλλαγές της. Ο προϊστάμενος της οικονομικής υπηρεσίας είναι πτυχιούχος οικονομολόγος, ενώ όλες οι οικονομικές της λειτουργίες είναι πλήρως μηχανογραφημένες. Από την Εμπορική Διεύθυνση διεκπεραιώνονται οι εργασίες προώθησης των πωλήσεων, όλες οι εμπορικές πράξεις της Ε.Μ.Χ καθώς ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 54

και το Marketing Plan της επιχείρησης. Ο προϊστάμενος της υπηρεσίας αυτής είναι οικονομολόγος, με εξειδίκευση στις πωλήσεις, ενώ όλες οι λειτουργίες της συγκεκριμένης υπηρεσίας είναι επίσης μηχανογραφημένες. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ: Η λειτουργία της ΔΙΑΧΕΊΡΗΣΗΣ οργανωτικά καλύπτεται από τη Διεύθυνση Οικονομικών. Μέσα στην υπηρεσία αυτή δημιουργούνται δύο τμήματα: Τμήμα Οικονομικού Προγραμματισμού και Κοστολόγησης - Προυπολογισμός - Στατιστική - Χρηματοοικονομικά - Κοστολόγηση Τμήμα Λογιστικής - Τήρηση Λογιστικών Στοιχείων - Ταμειακός Προγραμματισμός - Φοροτεχνικά Η λειτουργία της ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ καλύπτεται οργανωτικά από τη Διεύθυνση των Προϊόντων Μαστίχας, τη Διεύθυνση Έρευνας και Ανάπτυξης καθώς και τη Διεύθυνση Υποστήριξης. Μέσα στην υπηρεσία αυτή λειτουργούν οι παρακάτω οργανωτικές μονάδες: Τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 55

- Σχεδιασμός Διαδικασίας Μεταποίησης - Επιστημονική Κάλυψη - Διοικητική Κάλυψη Βιομηχανίες Μαστίχας - Τσίκλας - Παραλαβή Πρώτης Ύλης - Παραγωγική Διαδικασία - Αποθήκευση Προϊόντων Ελαιουργικές Βιομηχανίες - Παραλαβή Πρώτης Ύλης - Παραγωγική Διαδικασία - Αποθήκευση Προϊόντων Σαν οργανωτικές ενότητες οι Βιομηχανίες βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο αλλά τα Τμήματα των Υπηρεσιών διευθύνονται από τον Προϊστάμενο Βιομηχανιών που ιεραρχικά βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τον Προϊστάμενο Τμήματος. Η εμπορική δραστηριότητα της Ένωσης οργανωτικά διεκπεραιώνεται από τη Διεύθυνση Εμπορίας και περιλαμβάνει τις οργανωτικές μονάδες: Τμήμα Πωλήσεων - Διαμόρφωση Προϊόντων - Προώθηση Πωλήσεων - Διαδικασία Πωλήσεων ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 56

Τμήμα Προμηθειών - Προσδιορισμός Αναγκών - Έρευνα αγοράς - Διαδικασία Προμηθειών - Αποθήκευση Πρατήρια Καταναλωτικών Ειδών - Εφοδιασμός - Οργάνωση - Λειτουργία - Διοικητική Μέριμνα Η δραστηριότητα Υποστήριξης Συνεταιρισμών και Γεωτεχνικής Υποστήριξης οργανωτικά διεκπεραιώνεται από τη Διεύθυνση Μαστίχας που περιλαμβάνει τις παρακάτω οργανωτικές μονάδες: Τμήμα Συνεταιρισμών - Διοικητική Υποστήριξη - Διακίνηση Εισροών Δημοσίου - Ασφαλιστικές Εργασίες Τμήμα Γεωτεχνικής Υποστήριξης - Λειτουργία Πρατηρίου Εισροών - Δημόσιες Σχέσεις - Επιστημονική Κάλυψη ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 57

- Συγκέντρωση Αγροτικών Προιόντων Για την αποτελεσματική λειτουργία της συνάρτησης δραστηριοτήτων της Ένωσης θα πρέπει αυτή να υποστηρίζεται τόσο διοικητικά όσο και μηχανογραφικά. Οργανωτικά οι λειτουργίες αυτές αποτελούν ανεξάρτητα Τμήματα, ώστε να μπορούν να συνεργάζονται με όλες τις Υπηρεσίες και τα Τμήματα, και αναφέρονται άμεσα στο Διευθυντή: Τμήμα Μηχανογράφησης - Λειτουργία Μ/Κ - Υποστήριξη Υπηρεσιών Τμήμα Διοικητικού - Προσωπικό - Διοικητική Γραμματειακή Υποστήριξη - Υποστήριξη Υπηρεσιών - Δημόσιες Σχέσεις ΡΟΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα που αποτυπώνει την ιεραρχική διοικητική πυραμίδα δηλαδή τη ροή εξουσίας από πάνω προς τα κάτω, και τη ροή αναφοράς από κάτω προς τα πάνω, τα διοικητικά επίπεδα του υπηρεσιακού μηχανισμού είναι τα εξής πέντε και αντιστοιχούν στα ανάλογα οργανωτικά επίπεδα: ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 58

ΔΙΟΙΚΗΣΗ 1 Ο ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 2 Ο ΕΠΙΠΕΔΟ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 3 Ο ΕΠΙΠΕΔΟ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΙ ΤΜΗΜΑΤΩΝ 4 Ο ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΡΑΦΕΙΩΝ 5 Ο ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΠΛΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ ΕΠΙΠΕΔΑ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ Η ροή εξουσίας μαζί με την αντίστοιχη ευθύνη ασκείται από πάνω προς τα κάτω και επίσης μεταβιβάζεται κάθετα. Η μεταβίβαση της εξουσίας όλης ή μέρους αυτής με την αντίστοιχη ευθύνη γίνεται στο αμέσως επόμενο ιεραρχικό επίπεδο μέσω της εξουσιοδότησης. Η δε εξουσιοδότηση αποτελεί το μέσο για την επίτευξη αποκέντρωσης στη διεύθυνση των εργασιών και τη λήψη των αποφάσεων. Η σημερινή διεύθυνση, σύμφωνα με τα όσα επισήμανε ο γενικός διευθυντής κ.γ.τσούρος, παροτρύνει τους υφιστάμενους να παίρνουν πρωτοβουλίες και προσπαθεί στο βαθμό που είναι δυνατό οι αποφάσεις να είναι συλλογικές. Το κλίμα που επικρατεί κάθε άλλο παρά αυταρχικό είναι από πλευράς διεύθυνσης και αυτό οφείλεται τόσο στο οτι είναι πολιτική της επιχείρησης όσο και στο ότι οι περισσότεροι από τους εργαζομένους δουλεύουν χρόνια μαζί και η ατμόσφαιρα είναι φιλική. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 59

Όσον αφορά το θέμα των πρωτοβουλιών των υφισταμένων υπαλλήλων σε διάφορες υποθέσεις της επιχείρησης είναι περιορισμένες και αυτό αποκλειστικά λόγω του φόβου της ευθύνης του αποτελέσματος εκ μέρους τους. Βέβαια, και μόνο το γεγονός ότι υπάρχει αυτή η σχετική ελευθερία κινήσεων είναι θετικό στοιχείο για την εύρυθμη λειτουργία της Ε.Μ.Χ. ( Πηγή προσωπική συνέντευξη με τον κ.τσούρο ). Στο θέμα των ικανοτήτων του προσωπικού, όπως αναφέρθηκε από τον Πρόεδρο κ. Κ.Γανιάρη, στην πλειοψηφία τους οι εργαζόμενοι πληρούν τις περισσότερες από τις προϋποθέσεις πρόσληψης, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια να διεκπεραιώνουν πάντοτε και σωστά τις υποθέσεις που τους ανατίθενται. ( Πηγή προσωπική συνέντευξη με τον κ.γανιάρη ). ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ - Πτυχιούχοι ανώτατης σχολής ( Μεταπτυχιακές σπουδές επιθυμητές ). - Εξειδικευμένες γνώσεις ανάλογα με τον τομέα/τμήμα ενασχόλησης τους. - Πενταετής προϋπηρεσία σε συναφή χώρο. - Καλή γνώση μιας τουλάχιστον ξένης γλώσσας. - Ηλικία έως 40 χρονών. - Να έχουν εκπληρώσει στρατιωτικές υποχρεώσεις ( αν είναι άνδρες ). - Διοικητικές και επιτελικές ικανότητες. - Επιθυμία δυνατότητες ανάληψης πρωτοβουλιών. - Διορατικότητα. - Ακρίβεια. - Υπευθυνότητα Σχολαστικότητα. ( Πηγή προσωπική συνέντευξη με τον κ.τσούρο ). ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 60

10 ) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Η ΕΜΧ διαθέτει για την παραγωγική και εμπορική της δραστηριότητα κτήρια, μηχανήματα, αυτοκίνητα κ.λ.π. Διατηρεί ιδιόκτητες εγκαταστάσεις συνολικής στεγασμένης επιφάνειας 10,000 τμ, ( κεντρικό κτήριο 4000 τμ, γραφεία διοίκησης, ελαιουργία, αποθήκες, κτήματα στη Νότια Χίο ) όπου και φιλοξενείται το σύνολο των δραστηριοτήτων της, συμπεριλαμβανομένων και των δύο παραγωγικών μονάδων: καθαρισμού & συσκευασίας μαστίχας παρασκευής των προϊόντων EΛMA & απόσταξης μαστιχελαίου. Η υποδομή της Ε.Μ.Χ την καθιστά τον σημαντικότερο οικονομικό οργανισμό στο νησί. Η Διοίκηση και τα γραφεία της στεγάζονται σε κτίριο της επιχείρησης που βρίσκεται στην πρωτεύουσα της Χίου. ( Περιοχή Φραγκομαχαλά ). ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Ταυτότητα της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου», 2006 ) ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ Το εργοστάσιο μαστίχας στεγάζεται στο ίδιο κτιριακό συγκρότημα με εκείνο των γραφείων. Εκεί γίνεται η ταξινόμηση της μαστίχας σε κατηγορίες (ανάλογα με το μέγεθος του κόκκου), ο καθαρισμός και η συσκευασία της. Έχει προηγηθεί ο πρώτος καθαρισμός και η ταξινόμηση της συλλεγόμενης μαστίχας από τους ίδιους τους μαστιχοπαραγωγούς, ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 61

προτού αυτή παραδοθεί στους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς, απ όπου παραλαμβάνεται για να μεταφερθεί στο εργοστάσιο μαστίχας. ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Ταυτότητα της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου», 2006 ) ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΣΙΚΛΑΣ Το εργοστάσιο τσίκλας βρίσκεται σε απόσταση 6 χλμ περίπου από την πόλη της Χίου, στην περιοχή Καρδαμάδα. Εκεί παρασκευάζονται και συσκευάζονται τα προϊόντα ΕΛMA. Στον ίδιο χώρο λειτουργεί επίσης και η μονάδα παρασκευής του μαστιχελαίου, από την απόσταξη καθαρής μαστίχας. ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Ταυτότητα της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου», 2006 ) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Το εργοστάσιο τσίκλας περιλαμβάνει τα παρακάτω μηχανήματα και μέρη επεξεργασίας : o Χημείο. o Ζυμωτήριο Μίξερ. o Αναβατήριο. o Προωθητήριο μάζας Extruder. o Ανιχνευτής μετάλλων. o Μηχανή χάραξης πυρήνων. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 62

o Θάλαμοι ξήρανσης κουφέτου. o Κουφετιέρες. Μίξερ σιροπιού. o Λέβητας παραγωγής ατμού. o Λέβητας παραγωγής ζεστού νερού. Στο εργοστάσιο είναι εγκατεστημένο το συσκευαστήριο το οποίο περιλαμβάνει: o Καλυμπραδόρο. o Μηχανή συσκευασίας Blister. o Μηχανή συσκευασίας flow pack. o Δύο μηχανές περιτυλίγματος σελοφάν. o Πέντε μεγάλους πάγκους έγκλισης. o Δύο μηχανές συσκευασίας για πακέτο δύο κουφέτων. (Πηγή προσωπική επίσκεψη στο εργοστάσιο τσίκλας & ξενάγηση από τον υπεύθυνο της μονάδας) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 63

( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) 11 ) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Τα κύρια αντικείμενα δραστηριοτήτων της Ε.Μ.Χ αναφέρονται στη συγκέντρωση, επεξεργασία, τυποποίηση, μεταποίηση και εμπορία της φυσικής μαστίχας και των δευτερογενών ενδιάμεσων προϊόντων της.οι εργασίες - δραστηριότητες της Ε.Μ.Χ σε αυτό το αντικείμενο αφορούν : A. Στην τυποποίηση της μαστίχας ( μετά από κατάλληλη επεξεργασία, όπως πλύσιμο και διαλογή ) σε μικροσυσκευασίες κυρίως και στην πώληση της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. B. Στην παραγωγή, συσκευασία και πώληση τσίκλας, στην εσωτερική και εξωτερική αγορά. C. Στη παραγωγή, συσκευσία και πώληση μαστιχέλαιου. Η επιχείρηση, για κάθε είδος προϊόντος πραγματοποιεί τις ακόλουθες διαδικασίες : που θέλει να παράγει, ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 64

Η παρασκευή της μαστίχας γίνεται από το Σεπτέμβριο -αν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές έως τον Οκτώβριο- και οι εργασίες χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: i. εργασίες πριν από το μάζεμα ii. μάζεμα iii. πρώτη κατεργασία από τους γεωργούς - μαστιχοπαραγωγούς iv. εμπορική κατεργασία στο εργοστάσιο της Ένωσης των Μαστιχοπαραγωγών. (Από φυλλάδιο Ε.Μ.Χ. The Gum Mastic of Chios, 2005 ). ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΖΕΜΑ Από τα μέσα lουνίου μέχρι και την αρχή lουλίου καθαρίζεται ο χώρος κάτω από το σχίνο και ισοπεδώνεται ώστε να γίνει ομαλός. Καθαρίζονται οι σχίνοι (κορμός και βασικά κλαδιά) με φτυάρια, μυστριά ή ξυστριά, δηλαδή εργαλεία κατάλληλα σχεδιασμένα γι' αυτόν το σκοπό. Σκουπίζεται η καθαρισμένη περιοχή, «τραπέζια», με κοινή σκούπα ή με κλαδιά από θάμνους. Ακολουθεί το «ασπρόχωμα», δηλαδή το καθαρισμένο τμήμα στρώνεται με κοσκινισμένο, ειδικό, άσπρο χώμα που το μαζεύουν από κοντινές περιοχές. Το ασπρόχωμα στρώνεται και πιέζεται καλά για να γίνει λείο. Όταν η μαστίχα πέφτει πάνω σ' αυτό αποκτά λαμπρότητα και στεγνώνει ευκολότερα. Γίνεται το πρώτο «κέντημα» στα δέντρα. Δηλαδή χαράσσεται ο κορμός με τομές 1 Q-15mm και βάθος 4-5mm.To κέντημα αρχίζει ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 65

από τη βάση του κορμού προς τα κλαδιά. Αυτό γίνεται δύο φορές την εβδομάδα και διαρκεί 5-6 εβδομάδες. Μετά το κέντημα η μαστίχα αρχίζει να στάζει και ύστερα από 15-20 μέρες έχει πήξει. Αρχίζει το πρώτο μάζεμα συνήθως μετά το Δεκαπενταύγουστο. Το πρώτο μάζεμα γίνεται με ειδικό εργαλείο το «τιμητήρι». Η μαστίχα μεταφέρεται από τα χωράφια στα σπίτια σε ψάθινα ή ξύλινα κιβώτια, προσεκτικά τοποθετημένη για να μην κολλήσουν μεταξύ τους τα «δάκρυα», επειδή την εποχή αυτή του μαζέματος ο καιρός είναι ζεστός. Στα σπίτια που μεταφέρεται, αποθηκεύεται σε χώρους δροσερούς. Ακολουθεί δεύτερο «κέντημα» κατά το οποίο κάθε δέντρο πρέπει να κεντηθεί 10 με 12 φορές. Μετά από 15-20 ημέρες, αφού πάλι έχει πήξει η μαστίχα, γίνεται το δεύτερο και τελικό μάζεμα, όπου οι παραγωγοί μαζεύουν όλα τα «δάκρυα» της μαστίχας από τον κορμό και από το έδαφος ένα -ένα. (Από φυλλάδιο Ε.Μ.Χ. The Gum Mastic of Chios, 2005 ). ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 66

( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣ Μετά το τελικό μάζεμα, ο κάθε παραγωγός συγκεντρώνει την παραγωγή του και γίνεται το «ταχτάριασμα», δηλαδή κοσκινίζει την μαστίχα, ώστε να ξεχωρίσουν τα φύλλα και τα χώματα. Διαλύει σαπούνι σε κρύο νερό και ξεπλένει καλά την μαστίχα αρκετές φορές. Απλώνει τη μαστίχα μέσα στο σπίτι σε σκιερούς χώρους για να στεγνώσει καλά. Όταν στεγνώσει η μαστίχα, οι γυναίκες του σπιτιού σε παρέες ή σε βραδινές συντροφιές εφαρμόζουν το «τσίμπημα». Δηλαδή ξεκολλούν κάθε ξένη ύλη πάνω από τους κόκκους της μαστίχας. Μετά από το καθάρισμα αυτό, ο παραγωγός παραδίδει όλη τη μαστίχα της παραγωγής του στο συνεταιρισμό, ο οποίος αναλαμβάνει και τη στέλνει στο εργοστάσιο της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου. (Από φυλλάδιο Ε.Μ.Χ. The Gum Mastic of Chios, 2005 ). ( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 67

( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) 11.1. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ : Με τη συγκομιδή της μαστίχας από τους παραγωγούς η Ε.Μ.Χ συγκεντρώνει τις συλλεγόμενες ποσότητες, τις οποίες αποθηκεύει σε κατάλληλους αποθηκευτικούς ψυκτικούς χώρους. Στη συνέχεια ανάλογα με την ποιότητα της πρωτογενούς παραγωγής της μαστίχας, ένα μέρος της ( το οποίο προορίζετε για προώθηση της στην αγορά σε φυσική μορφή ) επεξεργάζεται και τυποποιείται με τις εξής παραγωγικές διαδικασίες : Διαλογή και καθαρισμός από ξένες πρώτες ύλες. Πλύσιμο και στέγνωμα. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 68

Μεταφορά στα κατάλληλα κόσκινα ( «ταβάδες» ) για περεταίρω διαλογή,δηλαδή ξανακαθάρισμα με το σουγιαδάκι, και κατηγοριοποίηση ανάλογα με την ποιότητα και το μέγεθος των κόκκων. Η καθαρή μαστίχα περνάει στο μηχανοποιημένο στάδιο του διαχωρισμού των ποιοτήτων και κατανέμεται σε χονδρή, ψηλή, σε σκόνη μαστίχας και στα υποπροϊόντα αυτής. Συσκευασία σε κουτιά ( χάρτινα ή και πλαστικά διαφόρων μεγεθών ) μικροσυσκευασίας. (Από φυλλάδιο Ε.Μ.Χ. The Gum Mastic of Chios, 2005 ). ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΣΕ ΤΣΙΚΛΑ ΚΑΙ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΤΟΥ ΤΕΛΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ : Ένα μέρος της φυσικής μαστίχας και συγκεκριμένη ποιότητα ή κατηγορία ( περίπου το 25 % της ετήσιας παραγωγής ) προορίζεται για παραγωγή τσίκλας, ( πέραν εκείνης της τσίκλας που παράγεται με gumbase). Η παραγωγική αυτή δραστηριότητα της ΕΜΧ περιλαμβάνει τις εξής διαδικασίες : Μετά το πλύσιμο και τη διαλογή, η φυσική μαστίχα επεξεργάζεται κατάλληλα με ή χωρίς ζάχαρη σε απόλυτα ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 69

ειδικευμένο τεχνολογικό εξοπλισμό προκειμένου να διατηρήσει τις φυσικές της ιδιότητες. Η μάζα της τσίχλας αρχικά παράγεται σε πλάκες χαραγμένες οι οποίες τοποθετούνται σε κατάλληλους ψυκτικούς χώρους και σε απόλυτα προσδιορισμένες τεχνικές περιβαλλοντικές συνθήκες για δυο εβδομάδες μέχρι να στεγνώσουν. Οι χαραγμένες πλάκες της τσίκλας, αφού στεγνώσουν κόβονται μηχανικά σε κουφέτα. Τα κουφέτα της τσίκλας συσκευάζονται μηχανικά σε κουτιά χάρτινα διαφόρων μεγεθών τα οποία έχουν ήδη τυπωθεί στο τυπογραφείο της ΕΜΧ. Τα επί μέρους μεγέθους κουτιά τσίκλας επανασυσκευάζονται μηχανικά με σελοφάν σε συγκεκριμένες ποσότητες. Στη συνέχεια η συσκευασμένη τσίκλα μεταφέρεται σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους και κλιματιζόμενους αποθηκευτικούς χώρους και σε πλήρη ετοιμότητα για προώθηση στην αγορά. ( Πηγή προσωπική συζήτηση με υπεύθυνο εργοστασιακής μονάδας ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 70

( Intenet, www.gummastic.gr/ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ», 2006 ) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΑΣΤΙΧΕΛΑΙΟΥ Για την παραγωγή μαστιχέλαιου χρησιμοποιείται το 3-5 % της πρωτογενούς παραγωγής μαστίχας συγκεκριμένης ποιότητας, η οποία δεν προσφέρεται για πώληση στη φυσική της μορφή ( μη εμπορεύσιμη μαστίχα τύπου πίττας ). Η μαστίχα αυτή διέρχεται διαδικασία απόσταξης και από αυτή λαμβάνεται το αιθέριο έλαιο της φυσικής μαστίχας ( το μαστιχέλαιο ), το οποίο συσκευάζεται / τυποποιείται σε γυάλινες φιάλες διαφόρων μεγεθών και έτσι προωθείται στο εμπόριο. ( Πηγή προσωπική συζήτηση με υπεύθυνο εργοστασιακής μονάδας ) Η γκάμα των προϊόντων της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών διαρκώς εκσυγχρονίζεται και προσαρμόζεται στις απαιτητές συνθήκες της αγοράς. 12 ) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ Εκτός από την οικονομική / διαχειριστική δραστηριότητα, η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην πολιτική - οικονομική - κοινωνική - τεχνολογική ζωή της Χίου, με την οργανωτική / διαχειριστική βοήθεια και υποστήριξη των μελών της γεωργών και κυρίως των μαστιχοπαραγωγών. Δεν είναι τυχαία η εκδοχή ότι το όνομα Χίος είναι φοινικικής καταγωγής και σημαίνει μαστίχα. Ο σχίνος, τόσο παλιός όσο και το χώμα που ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 71

τον συγκρατεί και τον θρέφει, ρίχνει τον ίσκιο του εδώ και αιώνες πάνω στη Χιώτικη γη. Γύρω από τη μαστίχα στήθηκαν νοικοκυριά και συγκροτήθηκαν κοινωνίες με συγκεκριμένη νοοτροπία και παράδοση των οποίων ακόμα και σήμερα ζούμε τις επιβιώσεις. Αναλύοντας το οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών, παρατηρείται γενικότερα μία παγκοσμιοποίηση και ένα άνοιγμα αγορών, το οποίο οδηγεί επίσης και στην αύξηση του ανταγωνισμού. Επιπλέον υπάρχει και η ανάπτυξη νέων αγορών στην Κίνα, στην lνδία, στην Ανατολική Ευρώπη και σε Αραβικές χώρες. Στο οικονομικό περιβάλλον, υπάρχει μια μείωση του κόστους μεταφοράς και πτώση των φραγμών του εμπορίου από τα κράτη, καθώς και πτώση των ταριφών. Επίσης, υπάρχει ο κίνδυνος της απότομης μεταβολής των ισοτιμιών μεταξύ των διαφόρων νομισμάτων, οι οποίες μπορούν να καταστρέψουν την ανταγωνιστικότητα ενός προϊόντος. Στο κοινωνικό περιβάλλον παρατηρείται γενικότερα μία τάση προς έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, καθώς και μια μεγαλύτερη εξοικείωση με τις νέες σύγχρονες τεχνολογίες. Στο τεχνολογικό περιβάλλον, το οποίο εξυπηρετεί ιδιαίτερα το μάρκετινγκ της εταιρίας, μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών διαπιστώνεται μια ευκολότερη πρόσβαση στο Ιnternet, λόγω της μείωσης του τηλεπικοινωνιακού κόστους και της αύξησης της ταχύτητας μεταφοράς δεδομένων. Επιπλέον υπάρχει πρόβλεψη για εισαγωγή πρωτοκόλλων Α. Τ. Μ., τα οποία θα αυξήσουν την ταχύτητα ασύλληπτα σε σχέση με τα υπάρχοντα δεδομένα. Όσον αφορά τον βιομηχανικό τομέα διαπιστώνεται ότι ενώ δεν υπάρχει ανταγωνισμός για το προϊόν της μαστίχας, λόγω της μοναδικότητας ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 72

αυτού, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός μεταξύ της Ε.Μ.Χ και των υπαρχόντων εταιριών στον τομέα της τσίχλας. Υπάρχουν άφθονα χημικά προϊόντα τσίχλας, σε πολύ οικονομική τιμή, μεταξύ των οποίων μπορεί να επιλέξει ο καταναλωτής. Αν και το κόστος για επενδύσεις σε μηχανήματα και εργοστάσια τσίχλας είναι πολύ υψηλό, παρόλα αυτά ο κινδυνός εισόδου ακόμη περισσότερων νέων ανταγωνιστών είναι αυξανόμενος δεδομένου ότι η αγορά της τσίκλας σήμερα βρίσκεται σε παγκόσμια άνοδο. Η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, στα πλαίσια της οικονομίας των ανοικτών θυρών, λειτουργεί με όρους αξιώσεων σαν σύγχρονη οικονομική επιχείρηση, διασφαλίζει και επεκτείνει τις παραδοσιακές της αγορές, ενδιαφερόμενη ιδιαίτερα για το άνοιγμα νέων αγορών τόσο για το φυσικό της προϊόν όσο και για τα βιομηχανικά της προϊόντα. Για τους σκοπούς αυτούς διοργανώθηκε από κοινού με το Υπουργείο Αιγαίου συμπόσιο, στο οποίο παρευρίσκονταν όλοι οι μεγάλοι πελάτες, Έλληνες και ξένοι, καθώς και ειδικοί επιστήμονες στα προαναφερθέντα θέματα. Σήμερα η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών εξάγει τα προϊόντα της σε τουλάχιστον πενήντα χώρες, φέροντας το όνομα της Χίου και τη σημαία της πατρίδας μας σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, με τις όποιες θετικές συνέπειες κι αν αυτό συνεπάγεται. Ένα σημαντικό βήμα της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, ήταν το πέρασμα από το αυταρχικό management στο management συμμετοχής. Ο συνεταιρισμός είναι μια οικονομική μονάδα η οποία δεν πρέπει και δεν μπορεί να έχει τόσο ακραίες θέσεις, όπως αυτές που μπορούν να υπάρξουν σε μία ιδιωτική επιχείρηση. Η κοινωνική παρέμβαση της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου δεν μπορεί να είναι σε επίπεδο προσωπικής εξυπηρετήσεως και προσωπικής παρέμβασης. Πρέπει να υπάρχει αλλά υπό ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 73

την έννοια ότι η κοινωνική αυτή παρέμβαση θα αφορά τη Χίο σαν ενιαία γεωγραφική και πληθυσμιακή ενότητα. Μέσα από το ειδικό πρόγραμμα των νησιών του Αιγαίου, περίσσευαν περίπου 35 εκατομμύρια, τα οποία δεν μπορούσαν να καλυφθούν με τις δράσεις τις οποίες είχαν προγραμματιστεί και με την ανατίμηση του ECU, θα έπρεπε να τα γυρίσουν πίσω στην Κοινότητα. Τότε σχεδιάστηκε από κοινού με την τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αιγαίου, σε συνδυασμό και με μία καταστροφική πυρκαγιά, η οποία είχε συμβεί το '94, την αγορά και τη δραστηριοποίηση πέντε αυτόνομων πυροσβεστικών οχημάτων, τα οποία οδηγούνται και χρησιμοποιούνται από υπαλλήλους της Ένωσης. Τότε ακούστηκαν κάποιες μεμψιμοιρίες, ότι αυτά δεν είναι δουλειά της Ένωσης, αλλά εν πάση περιπτώσει τη ζημιά από την όποια πυρκαγιά συνέβαινε ή θα συνέβαινε στο μέλλον, η Ένωση θα την πλήρωνε. Αυτό θεωρείται κοινωνική παρέμβαση, όπως κοινωνική παρέμβαση θεωρείται ο αγώνας που έδωσε η οργάνωσή της Ένωσης έτσι ώστε οι παραγωγοί οι οποίοι το '94 επλήγησαν, να αποζημιωθούν τόσο από εθνικά όσο και από ευρωπαϊκά κονδύλια. Επιπρόσθετα στο κοινωνικό της έργο συγκαταλέγονται πρωτοβουλίες ανασχοίνωσης καθώς και η ένταξη σχοινότυπων σε δασικές περιοχές. Αυτό που επιθυμεί η Ένωση στη συνεργασία με τους πελάτες της και με τους συνεργάτες της, οι οποίοι θα προκύψουν, είναι να υπάρχει αμοιβαία διασφάλιση οικονομικών συμφερόντων, καθαρό επιχειρηματικό και οικονομικό παιχνίδι, σεβασμός στις αμοιβαίες υποχρεώσεις και τα αμοιβαία δικαιώματα, διότι έτσι θα προχωρήσει και θα κατακτήσει το μερίδιο της αγοράς τόσο για το φυσικό προϊόν, όσο και για τα βιομηχανικά της ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 74

προϊόντα. (Από βιβλίο «Η μαστίχα της Χίου, Παράδοση και Σύγχρονες Πρακτικές ( Διεθνές Συμπόσιο)», 1997 ). 13 ) ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Η Ε.Μ.Χ παίζει ένα πολύ σπουδαίο οικονομικό και κοινωνικό ρόλο στη Χίο, που την καθιστά σαν τον πλέον αναπτυξιακό φορέα του ακριτικού νησιού. Ο ρόλος αυτός προκύπτει τόσο από την άμεση απασχόληση που δημιουργεί στο νησί, με τη διατήρηση 67 θέσεων εργασίας, όσο και από την έμμεση απασχόληση και δημιουργία ικανοποιητικών εισοδημάτων που απορρέουν από τη διασύνδεση των δραστηριοτήτων της σε όλο το οικονομικό, παραγωγικό και κοινωνικό σύστημα της Χίου. Συγκεκριμένα, ανάλογα με την πορεία πωλήσεων της μαστίχας και των προϊόντων της, ικανοποιούνται παράλληλα οικονομικά τα 5.000 περίπου νοικοκυριά μαστιχοπαραγωγών της Χίου τα οποία είναι μέλη των πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών που συμμετέχουν στην Ε.Μ.Χ. Επίσης τόσο οι εργαζόμενοι στην εταιρία αλλά και οι πελάτες οι έμποροι του νησιού και οι ντόπιοι προμηθευτές της κατά την εκτέλεση όλων των δραστηριοτήτων της εταιρίας, ωφελούνται ανάλογα με το εύρος και τον όγκο των λειτουργιών και δράσεων της. Με δεδομένο ότι το εύρος αυτών επεκτείνεται σε ένα σημαντικό πλήθος δραστηριοτήτων της τοπικής οικονομίας όπως ελαιοπαραγωγή, κτηνοτροφία, ασφαλιστικές και χρηματοπιστωτικές εργασίες, η πορεία της λειτουργίας της επηρεάζει άμεσα ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 75

και έμμεσα, σε μεγάλο βαθμό, το τοπικό παραγωγικό σύστημα και την τοπική οικονομία εν γένει. Ο παρακάτω πίνακας παραθέτει τον αριθμό των παραγωγών σε κάθε πρωτοβάθμιο συνεταιρισμό. ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΑΓΙΟΥ ΓΙΩΡΓΗ ΑΓΙΟΥ ΓΙΩΡΓΗ 202 ΑΡΜΟΛΙΩΝ ΑΡΜΟΛΙΩΝ 213 ΒΕΣΣΑΣ ΒΕΣΣΑΣ 57 ΒΟΥΝΟΥ BOYNOΥ & ΦΛΑΤΣΙΩΝ 277 ΕΞΩ ΔΙΔΥΜΑΣ ΕΞΩ ΔΙΔΥΜΑΣ 37 ΕΛΑΤΑΣ ΕΛΑΤΑΣ 100 ΘΟΛΟΠΟΤΑΜΙΟΥ ΘΟΛΟΠΟΤΑΜΙΟΥ 252 ΚΑΛΑΜΩΤΗΣ ΚΑΛΑΜΩΤΗΣ 310 ΚΑΛΛΙΜΑΣΙΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΣΙΑΣ 575 ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΟΥ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΟΥ 165 ΚΟΙΝΗΣ ΚΟΙΝΗΣ 229 ΛΙΘΙΟΥ ΛΙΘΙΟΥ 99 ΜΕΣΑ ΔΙΔΥΜΑΣ ΜΕΣΑ ΔΙΔΥΜΑΣ 310 ΜΕΣΤΩΝ ΜΕΣΤΩΝ 70 ΜΥΡΜΗΓΚΙΟΥ ΜΥΡΜΗΓΚΙΟΥ 78 ΝΕΝΗΤΩΝ ΝΕΝΗΤΩΝ 421 ΟΛΥΜΠΩΝ ΟΛΥΜΠΩΝ 189 ΠΑΤΡΙΚΩΝ ΠΑΤΡΙΚΩΝ 158 ΠΥΡΓΙΟΥ ΠΥΡΓΙΟΥ 438 ΣΥΝΟΛΟ 4850 ( Intenet, www.gummastic.gr/ «Μαστιχοπαραγωγοί», 2006 ) ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 76

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΧΙΟΥ ΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΧΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Δ.Δ.ΧΙΟΥ 8411 Δ.Δ.ΘΥΜΙΑΝΩΝ 633 Δ.Δ.ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ 158 Δ.Δ.ΒΟΛΙΣΣΟΥ 125 Δ.Δ.ΑΓ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 28 Δ.Δ.ΔΙΕΥΧΩΝ 6 Δ.Δ ΚΕΡΑΜΟΥ 11 Δ.Δ. ΚΟΥΡΟΥΝΙΩΝ 25 Δ.Δ. ΛΕΠΤΟΠΟΔΩΝ 11 Δ.Δ ΜΕΛΑΝΙΟΥ 2 Δ.Δ.ΝΕΑΣ ΠΟΤΑΜΙΑΣ 7 Δ.Δ ΝΕΝΗΤΟΥΡΙΩΝ 27 Δ.Δ ΠΑΡΠΑΡΙΑΣ 49 Δ.Δ ΠΥΡΑΜΑΣ 19 Δ.Δ ΠΙΣΠΙΛΟΥΝΤΑΣ 4 Δ.Δ ΤΡΥΠΩΝ 25 Δ.Δ ΦΥΤΩΝ 12 Δ.Δ ΧΑΛΑΝΔΡΩΝ 19 ΚΑΛΛΙΜΑΣΙΑΣ 315 Δ.Δ ΒΟΥΝΟΥ 81 Δ.Δ ΕΞΩ ΔΙΔΥΜΑΣ 11 Δ.Δ ΘΟΛΟΠΟΤΑΜΙΟΥ 268 Δ.Δ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΟΥ 116 Δ.Δ ΚΟΙΝΗΣ 65 Δ.Δ ΜΕΣΑ ΔΙΔΥΜΑΣ 47 Δ.Δ ΜΥΡΜΗΓΚΙΟΥ 23 Δ.Δ ΝΕΝΗΤΩΝ 337 Δ.Δ ΠΑΓΙΔΟΣ 47 ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 77

Δ.Δ ΦΛΑΤΣΙΩΝ 45 Δ.Δ ΧΑΛΚΕΙΟΥΣ 163 Δ.Δ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΥΚΟΥΣΗ 171 Δ.Δ ΒΑΒΥΛΩΝ 73 Δ.Δ ΒΑΣΙΛΕΩΝΟΙΚΟΥ 126 Δ.Δ ΒΕΡΒΕΡΑΤΟΥ 63 Δ.Δ ΔΑΦΝΩΝΟΣ 89 Δ.Δ ΖΥΦΙΑ 40 Δ.Δ ΚΑΡΔΑΜΥΛΩΝ 409 Δ.Δ ΑΜΑΔΩΝ 63 Δ.Δ ΒΙΚΙΟΥ 20 Δ.Δ ΚΑΜΠΙΩΝ 22 Δ.Δ ΠΙΤΥΟΥΣ 88 Δ.Δ ΣΠΑΡΤΟΥΝΤΑΣ 14 Δ.Δ ΠΥΡΓΙΟΥ 316 Δ.Δ ΑΡΜΟΛΙΩΝ 128 Δ.Δ ΒΕΣΣΗΣ 21 Δ.Δ ΕΛΑΤΑΣ 63 Δ.Δ ΚΑΛΑΜΩΤΗΣ 184 Δ.Δ ΛΙΘΙΟΥ 136 Δ.Δ ΜΕΣΤΩΝ 132 Δ.Δ ΟΛΥΜΠΩΝ 45 Δ.Δ ΠΑΤΡΙΚΩΝ 10 Δ.Δ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ 190 Δ.Δ ΒΡΟΝΤΑΔΟΥ 1416 Δ.Δ ΑΝΑΒΑΤΟΥ 1 Δ.Δ ΑΥΓΩΝΥΜΩΝ 15 Δ.Δ ΚΑΡΥΩΝ 169 Δ.Δ ΛΑΓΚΑΔΑΣ 178 Δ.Δ ΣΙΔΗΡΟΥΝΤΑΣ 9 Δ.Δ ΣΥΚΙΑΔΑΣ 137 Δ.Δ ΨΑΡΩΝ 96 ΣΥΝΟΛΟ 15.514 ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 78

Συγκρίνοντας τον άνωθεν αριθμό των 4850 μαστιχοπαραγωγών με το άνωθεν σύνολο του οικονομικώς ενεργού απασχολούμενου πληθυσμού του νησιού ο οποίος σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (18 Μάρτη 2001) υπολογίζεται περί τους 15.514 εργαζομένους (πηγή από αρχείο Στατιστικής Υπηρεσίας Χίου), προκύπτει και στατιστικά το πόρισμα ότι ένα αξιοσημείωτο ποσοστό της τάξεως του 32 % των κατοίκων του νησιού λαμβάνουν εισόδημα από την εκμετάλλευση της «σχοινικής ρητίνης». 14 ) ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ Ε.Μ.Χ : MASTIHASHOP Η MEDITERRA ΑΒΕΣΕ, είναι η θυγατρική εταιρία της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, η οποία ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2002, στα πλαίσια αναδιοργάνωσης της μητρικής εταιρίας. Απώτερος στόχος και επιθυμία της Ε.Μ.Χ, που είναι και ο βασικός μέτοχός της, είναι η ανάπτυξη ενός καλά οργανωμένου δικτύου καταστημάτων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με σκοπό την ανάδειξη, προβολή και προώθηση της Μαστίχας και των πολλαπλών χρήσεων - ευεργετικών ιδιοτήτων της. (www.mastihashop.gr / «ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ»,2006). Έως και σήμερα το δίκτυο αλυσίδας καταστημάτων λιανικής πώλησης με το εμπορικό σήμα Mastihashop αριθμεί περί τα 10 καταστήματα στην εσωτερική αγορά ( Χίος, Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Πυλαία, Βόλος, Ηράκλειο Κρήτης, Μύκονος, Λευκάδα και Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθ. Βενιζέλος».Μέσα στα επόμενα 2 χρόνια έχει προγραμματιστεί η ίδρυση 4 καταστημάτων και στο εξωτερικό. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 79

(www.gummastic.gr / «H ταυτότητα της Ενωσης Μαστιχοπραγωγών Χίου»,2006). Στα καταστήματα Mastihashop διατίθενται: o Προϊόντα Μαστίχας ( φυσική μαστίχα όλων των τύπων, αιθέρια έλαια μαστίχας, μαστιχόνερο κ.α ). o Παραδοσιακά Προιόντα ( καραμέλες μαστίχας, μαστίχα υποβρύχιο, λουκούμια με μαστίχα, μέλι Χίου ). o Αρτοσυσκευάσματα ( κέικ με μαστίχα, κουλουράκια μαστίχας, παξιμάδι μαστίχας ). o Gourmet ( σαλέπι με μαστίχα, σοκολατάκια με μαστίχα, καφές με άρωμα μαστίχας ). o Καλλυντικά ( προιόντα περιποίησης προσώπου και σώματος με μαστιχέλαιο ). o Φαρμακευτικά και Παραφαρμακευτικά Προιόντα ( οδοντόκρεμα τσίκλας, σαπούνια, διατροφική σκόνη μαστίχας και συμπληρώματα διατροφής ). o Ποτά ( Λικέρ και ούζα μαστίχας, κρασιά ). o Δώρα ( γκραβούρες, βιβλία κτλ). Η αναγκαιότητα για την ύπαρξη έγκυρων και αξιόπιστων συνεργασιών υπαγορεύεται από τη φύση και την πολυχρηστικότητα της μαστίχας. Ορισμένοι αξιόπιστοι συνεργάτες της Ε.Μ.Χ στο εσωτερικό είναι οι εταιρίες Μπουτάρης, Χαιτόγλου ΑΕΒΕ, Κορρές ΑΕ, Μυλέλια ΕΠΕ, Ανθεια ενώ αντίστοιχα στο εξωτερικό επιχειρήσεις όπως Junal Natural Lebanais, Senteuers D Orient Sarl, Haci Bekir AS. Η E.M.X σήμερα πραγματοποιεί χονδρικές και λιανικές πωλήσεις μέσω των δικτύων καταστημάτων Mastihashop τα οποία φιλοδοξούν να ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 80

αναδείξουν την πολυχρηστικότητα της μαστίχας, τις ιαματικές και καλλωπιστικές της ιδιότητες,τις γευστικές της δημιουργίες μέσα από έναν μοναδικό συνδυασμό απολαυστικών συνταγών με παραδοσιακά μεσογειακά προϊόντα. MASTIC SPA Το 1955 αρχίζει ουσιαστικά η δραστηριότητα του ιδρυτή της εταιρίας Γιάννη Σόδη αναλαμβάνοντας αρχικά Φαρμακείο στη Χίο Το 1978 γίνεται αποκλειστικός εισαγωγέας Γαλλικών καλλυντικών και μετά από 2 χρόνια δημιουργεί ένα πρότυπο, για την εποχή του και την περιοχή, εργαστήριο παραγωγής καλλυντικών, όπου και παρασκευάζει τα γαλλικά καλλυντικά. Ταυτόχρονα, αρχίζει να εργάζεται πάνω στο μεγάλο του πάθος, το οποίο αφορούσε τα Χιακά προϊόντα. Δημιουργεί μια σειρά κολώνιες από Άνθη του Κάμπου της Χίου, ενώ ερευνά την δράση της Μαστίχας και τις δυνατότητες εφαρμογής της στην Κοσμετολογία. Είχε δημιουργήσει εκατοντάδες διαφορετικά είδη με διαφορετικές δοσολογίες χρησιμοποιώντας Μαστίχα, Μαστιχέλαιο, Μαστιχόνερο (από φύλλα Μαστίχας τα οποία απέσταζε ο ίδιος στο εργαστήριό του). Μετά από χρόνια έρευνας και πειραμάτων το 1985 κυκλοφορεί το πρώτο είδος με Μαστίχα, που ήταν η ουλοθεραπευτική οδοντόκρεμα, Masticdent. (www.masticspa.com/ «H εταιρία», 2006) Σήμερα 150 και πλέον αγνές συνθέσεις μαστίχας με ιαματικά νερά, αγριολούλουδα, παρθένα βότανα και φυτά γλυκύτατης ευωδιάς, από τα απόκρημνα βουνά και τους Kάμπους της Χίου, δίνουν μοναδικές, αξιόπιστες φυσικές και πρωτοποριακές λύσεις ομορφιάς, μαγεύουν τις αισθήσεις και διεγείρουν θετικά συναισθήματα ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 81

Πρωταρχικός στόχος της εταιρείας Σόδης είναι η δημιουργία όλο και πιο πολλών και όλο και πιο νέων καταστημάτων Mastic Spa. ( Λειτουργούν ήδη τέσσερα ιδιόκτητα καταστήματα : στο ΚΟΛΩΝΑΚΙ, στην ΧΙΟ, στην ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ένα νέο κατάστημα στην Νέα Υόρκη, καθώς επίσης 3 Mastic Spa Corners 2 στα HONDOS CENTER στον Πειραια και 1 στα HONDOS CENTER στην Θεσσαλονίκη ) με σκοπό κυρίως να γίνει όσο το δυνατόν πιο γνωστή στο ευρύτερο κοινό η μαστίχα αλλά και οι θεραπευτικές της ιδιότητες, είτε ως μοναδικό είτε ως συνεργαζόμενο με άλλα φυσικά προϊόντα συστατικό, και συνεπώς τα παραγόμενα προϊόντα της εταιρείας. Παράλληλα, επιθυμητό είναι να επιτευχθεί η αύξηση των πωλήσεων και του κέρδους της εταιρείας, ώστε να είναι και πιο εύκολη η διεύρυνση της αλυσίδας καταστημάτων Mastic Spa. (www.masticspa.com/ «Franchise», 2006) Επίσης, η σωστή αξιοποίηση της μοναδικότητας της μαστίχας ως συστατικό και η μεγάλη ιστορικότητά της, συντελούν στην παρουσίασή της ως συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστικών προϊόντων και καλλυντικών από άλλα φυσικά προϊόντα, καθώς όλα τα προϊόντα της εταιρείας Σόδης έχουν σαν κύρια βάση τους τη χιώτικη Μαστίχα. Ταυτόχρονα, μ' αυτό τον τρόπο καταφέρνουν να δείξουν την ποικιλομορφία της χρήσης της, αλλά και το μεγάλο πλήθος των θεραπευτικών της ιδιοτήτων. ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 82

(www.masticspa.com/ Σημεία Πώλησης 2006) 15 ) ΕΠΙΛΟΓΟΣ Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι σήμερα η μαστίχα διατηρεί τον μονοπωλιακό της χαρακτήρα σε παγκόσμιο επίπεδο, χωρίς να υποτιμάται καμία από τις ευεργετικές της ιδιότητες,οι οποίες είχαν ήδη επισημανθεί από την αρχαιότητα, και εξάγεται σε όλες τις χώρες του κόσμου σε μικρές ή μεγάλες ποσότητες. Η μαστίχα είναι ένα δώρο της φύσης για τους Χιώτες, το οποίο προσφέρεται αποκλειστικά και μοναδικά σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα προνόμιο το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ώστε να επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα γιατί η αξιοποίηση της συμβάλλει στην ανάπτυξη του τουρισμού και φυσικά στην ανάπτυξη της οικονομίας του νησιού. Αυτός είναι και ο απώτερος στόχος της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, ενός υγειούς και ραγδαία αναπτυσσόμενου οργανισμού που καταβάλει κάθε βέλτιστη δυνατή προσπάθεια επίτευξης του, ξεπερνώντας ΕΝΩΣΗ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΙΟΥ 83