ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΝΟΗΤΙΚΗΣ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΝΟΗΤΙΚΗΣ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΣ Το υλικό αυτό δηµιουργήθηκε στο λαίσιο του ρογράµµατος IP4Inno και ροσαρµόστηκε α ό τον ΟΒΙ για τα ελληνικά δεδοµένα α ό το αρχικό του IP4Inno υλικό. Άδεια έχει αραχωρηθεί στους εταίρους του ρογράµµατος IPeuropAware. Ο οιαδή οτε άλλη χρήση α αιτεί την άδεια των δικαιούχων. Πληροφορίες: Α. Dintrich adintrich@ieepi.org, G. Friedrich gfriedrich@ieepi.org 1

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΝΟΗΤΙΚΗΣ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΣ? Η ροστασία µιας κατηγορίας δικαιωµάτων τα ο οία: δεν ροστατεύονται µε καταχώριση, αλλά εµ ί τουν στην κατηγορία των άυλων δικαιωµάτων, και συνδέονται συνήθως µε άλλα δικαιώµατα διανοητικής ιδιοκτησίας είναι δωρεάν δεν συνε άγονται χρονοβόρες ή ολύ λοκες διαδικασίες 2

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΝΟΗΤΙΚΗΣ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΣ I. α) Τεχνογνωσία, β) Εµ ορικό µυστικό, γ) Εµ ιστευτικότητα II. III. IV. Συµβατικές υ οχρεώσεις /Περιοριστικές συµφωνίες Πλεονέκτηµα της Πρώτης Κίνησης (έγκαιρης δραστηριο οίησης) Ε ιχειρηµατικές µεθόδους 3

I. α) Τεχνογνωσία, β) Εµ ορικό µυστικό, γ) Εµ ιστευτικότητα Προστατεύονται µέσω της διατήρησης των ληροφοριών ως εµ ιστευτικών ικαίωµα άσκησης αγωγής κατά της ροσβολής/ αραβίασης εµ ορικών µυστικών και τεχνογνωσίας σύµφωνα µε την: ελληνική νοµοθεσία ( ιατάξεις για τον αθέµιτο ανταγωνισµό αστικό/εµ ορικό δίκαιο, δίκαιο συµβάσεων) 4

I. α) Τι είναι Τεχνογνωσία? Πληροφόρηση ου µ ορεί να είναι µυστική, σηµαντική (ουσιαστική), αναγνωρίσιµη και έχει αξία Μη κατοχυρωµένη ληροφόρηση ου α ορρέει α ό την εµ ειρία και τις δοκιµές του ροµηθευτή 5

I. α) Τι είναι Τεχνογνωσία? (2) Με τον όρο Μυστική εννοείται ένα στοιχείο ου δεν είναι γνωστό ή εύκολα ροσβάσιµο Ο όρος Σηµαντική (ουσιαστική) αναφέρεται σε µια λειτουργική ληροφορία ό ως: µια µέθοδο αραγωγής, ένα ροϊόν ή υ ηρεσία, η ανά τυξη µιας µεθόδου αραγωγής και/ή ροϊόντος και/ή υ ηρεσίας Με τον όρο Αναγνωρίσιµη εννοείται ότι η ληροφορία είναι χαρακτηριστική Με τον όρο Έχει αξία εννοείται ότι η ληροφορία της αρέχει οικονοµικό όφελος α ό την χρήση ή την ώληση 6

I. α) Τι είναι Τεχνογνωσία? (3) Η τεχνογνωσία: Συνιστά ένα οικονοµικό αγαθό ου ανήκει σε ό οιον το ανέ τυξε ή νόµιµα το α έκτησε Είναι µεταβιβάσιµο µε σύµβαση ή άλλο τρό ο σύµφωνα µε την εθνική νοµοθεσία Προστατεύεται α ό αραβιάσεις/ ροσβολές και αδικαιολόγητη κοινο οίηση (α οκάλυψη) 7

I. α) Τι είναι Τεχνογνωσία? (4) Υ άρχει αδικαιολόγητη α οκάλυψη τεχνογνωσίας, εάν, όλο ή µέρος της ου θα έ ρε ε να τηρηθεί µυστικό ή εµ ιστευτικό δηµοσιεύθηκε ή α οκαλύφθηκε αρά τη θέληση του κατέχοντος την τεχνογνωσία, α ό τρίτο ρόσω ο ου είχε την υ οχρέωση να το κρατήσει εµ ιστευτικό 8

I. β) Τι είναι Εµ ορικό Μυστικό? Κάθε ληροφορία ου: Είναι ε αρκώς µυστική ώστε να αράγει οικονοµική αξία, ενεργή ή ιθανολογούµενη α ό το γεγονός ότι δεν είναι ευρέως γνωστή σε κανέναν άλλο κρατήθηκε µυστική χάρη στις λογικές ροσ άθειες του κατόχου της 9

I. β) Τι είναι Εµ ορικό Μυστικό? (2) Προϋ οθέσεις ροστασίας (α αιτήσεις): το εµ ορικό µυστικό ρέ ει να µην είναι γνωστό ο κάτοχος του εµ ορικού µυστικού ρέ ει να α οκτήσει κά οιο οικονοµικό λεονέκτηµα α ό αυτό ο κάτοχος του εµ ορικού µυστικού ρέ ει να λαµβάνει όλα τα α αραίτητα µέτρα για τη διασφάλιση της εµ ιστευτικότητας του εµ ορικού µυστικού 10

I. β) Τι είναι Εµ ορικό Μυστικό? (3) Κύριο λεονέκτηµα: εν υ άρχει εριορισµός στον χρόνο ροστασίας του σε αντίθεση µε τα Ε Μόνο ο κάτοχος του ε ωφελείται α ό το εµ ορικό µυστικό, εφόσον αυτό διατηρείται εµ ιστευτικό εν υ άρχουν τέλη κατάθεσης Παραδείγµατα µυστικών: ολύ η συνταγή της Coca-cola cola γνωστών εµ ορικών η συνταγή κοτό ουλο Colonel Sanders για τηγανιτό 11

I. γ) Τι είναι Εµ ιστευτικότητα? Εµ ιστευτικότητα µ ορεί να αξιώνεται (διεκδικείται) µόνο εάν: η ληροφορία είναι εµ ιστευτική και η ληροφορία δίδεται κάτω α ό συνθήκες εµ ιστευτικότητας Η εµ ιστευτική ληροφορία έχει εριορισµένο εδίο γνωστο οίησης (α οκάλυψης) ου εριλαµβάνει: τεχνογνωσία εµ ορικά µυστικά ε ιχειρηµατικές µεθόδους 12

I. γ) Τι είναι Εµ ιστευτικότητα? (2) Πλεονεκτήµατα: η ροστασία ου αρέχεται σε µια ιδέα µε την διατήρηση της εµ ιστευτικότητας είναι δυνητικά ά ειρη και µ ορεί να α ωλεσθεί µόνο εάν η ιδέα κοινο οιηθεί είναι ένας σχετικά φτηνός τρό ος ροστασίας 13

I. γ) Τι δεν είναι Εµ ιστευτικότητα? (3) Η ληροφορία δεν θεωρείται εµ ιστευτική εφόσον: - είναι κοινόχρηστη (γνωστή στο κοινό) - δεν κοινο οιήθηκε α ό λάθος του συµβαλλόµενου µέρους - κατά τον χρόνο της α οκάλυψης, το συµβαλλόµενο µέρος είχε ήδη στην κατοχή του την ληροφορία ή την είχε α οκτήσει α ό κά οιον τρίτο - ό οιος α οκάλυψε την ληροφορία, είχε την δυνατότητα/δικαίωµα να την α οκαλύψει και σε τρίτους, χωρίς εριορισµούς - ανα τύσσεται ή ανα τύχθηκε ανεξάρτητα α ό τον αραλή τη - α οκαλύφθηκε σύµφωνα µε τις διατάξεις του νόµου ή υ ουργικών α οφάσεων ή άλλων κανονισµών 14

II. Συµβατικές Υ οχρεώσεις Ορισµός: έγγραφη συµφωνία µεταξύ του εργαζοµένου και του εργοδότη σύµφωνα µε την ο οία α αιτείται ο εργαζόµενος να α έχει α ό συγκεκριµένες συµ εριφορές ου είναι αντίθετες στα συµφέροντα του εργοδότη οι συµβατικές υ οχρεώσεις µ ορούν να είναι αντικείµενο µιας ειδικής σύµβασης ή µ ορεί να εριλαµβάνονται σε µια γενικότερη συµφωνία (σύµβαση) 15

II. Συµβατικές Υ οχρεώσεις (2) Αντικείµενο: συµβατική ροστασία του εµ ορικού µυστικού ή άλλων ε ιχειρηµατικών αγαθών κατά την διάρκεια ή και µετά την λήξη της εργασιακής σχέσης Ευαισθητο οίηση των εργαζοµένων στην εταιρεία για την ροστασία της τεχνογνωσίας α ό την ακούσια ( χ εκµαίευση ληροφοριών, έλεγχος α οριµάτων κλ ) και εκούσια α οκάλυψη ηµιουργία ενός βασικού συστήµατος ροστασίας ( αρεµ όδισης της α οκάλυψης) ροσθετικά στην ισχύουσα νοµοθεσία Α οτρο ή συµ εριφοράς ου δεν α αγορεύεται α ό τον νόµο 16

II. α) Είδη Συµβατικών Υ οχρεώσεων Εµ ορικά µυστικά Παραδείγµατα εµ ορικών µυστικών εριλαµβάνουν: τεχνογνωσία, σχέσεις ελάτη- ροµηθευτή ( χ ταυτότητα και ροτιµήσεις ελατών, ωλητές), τιµολόγηση ροϊόντων, στρατηγικές marketing, χρηµατοδοτήσεις της εταιρείας, διαδικασίες αραγωγής και άλλες ολύτιµες για την ανταγωνιστικότητα ληροφορίες 17

II. α) Είδη Συµβατικών Υ οχρεώσεων (2) ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Τα κλεµµένα εριουσιακά στοιχεία της ε ιχείρησης µ ορούν να ροκαλέσουν σοβαρές οικονοµικές ζηµιές: Η ροσφυγή στα δικαστήρια είναι χρονοβόρα και δα ανηρή Χαµένα εµ ορικά µυστικά µ ορεί να φέρουν σε δύσκολη θέση την εταιρεία (αρνητική δηµοσιότητα) Χαµένα εµ ορικά µυστικά µ ορεί να ροκαλέσουν α ώλεια της εµ ιστοσύνης των µετόχων και άλλων ε ενδυτών 18

II. β) Συµβατικές Υ οχρεώσεις Συµφωνίες ερί «µη ανταγωνισµού» Συµφωνίες ερί «µη κοινο οίησης/α οκάλυψης» 19

II. γ) Ποιες είναι οι ε ιλογές? - Οι διάφοροι τύ οι Συµβατικών Υ οχρεώσεων υ όκεινται σε διαφορετικούς νοµικούς εριορισµούς - Είναι α αραίτητο να ε ιλεγεί η κατάλληλη εριοριστική συµφωνία ου θα ροστατεύει ικανο οιητικά την εταιρεία και θα ε ηρεάζει λίγο τον εργαζόµενο - Η κατάλληλη σύµβαση ρέ ει να καθοριστεί κατά ερί τωση - Το εδίο µιας συµφωνίας ερί µη ανταγωνισµού είναι ολύ ευρύ και είναι υ οκείµενο αυστηρότερων νοµικών α αιτήσεων, ερισσότερο α ό κάθε άλλη συµφωνία 20

II. δ) Ο καλύτερος χρόνος για να υ ογραφεί µια σύµβαση Πιθανά χρονικά σηµεία: Έναρξη της υ αλληλικής (υ ηρεσιακής) σχέσης Κατά την διάρκεια της υ αλληλικής σχέσης ( χ αλλαγή θέσης, ουσιαστική ροαγωγή ή αύξηση µισθού) Με το τέλος της υ αλληλικής σχέσης Απασχόληση Έναρξη Αλλαγή θέσης, ουσιαστική προαγωγή, αύξηση µισθού Λήξη t χρόνος 21

II. ε) Ποιός ρέ ει να υ ογράψει µια σύµβαση? Μη α αραίτητη και υ ερβολικά ευρεία χρήση των εριοριστικών συµφωνιών/συµβάσεων µ ορεί να ε ηρεάσει αρνητικά την δυνατότητα του εργοδότη να ε ιβάλει αυτές τις συµφωνίες Στην ερί τωση αυτή οι α αντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις είναι σχετικές και είναι α αραίτητο να ελέγχονται κατά διαστήµατα: 1. Νοµική σχέση µεταξύ της εταιρείας και του εργαζοµένου 2. Τα βασικά ροσω ικά στοιχεία 3. Είναι ή θα είναι σε θέση ο εργαζόµενος να βλάψει την ε ιχείρηση του εργοδότη στην ερί τωση ου χρησιµο οιήσει την ληροφορία αυτή σε όφελος κά οιου ανταγωνιστή 22

II. στ) Νοµικοί εριορισµοί Το Ευρω αϊκό ίκαιο δεν ροβλέ ει εναρµονισµένα ρότυ α για εριοριστικές συµφωνίες/συµβάσεις: Ως εκ τούτου τα κριτήρια µ ορεί να διαφέρουν α ό χώρα σε χώρα Πιθανά κριτήρια για την εκτέλεση εριοριστικών συµφωνιών µ ορεί να είναι: Τυ ικές α αιτήσεις (γρα τή µορφή) Αναγκαιότητα ροστασίας των νοµίµων δικαιωµάτων του εργοδότη όσον αφορά την ε ιχείρηση Λογικά (αιτιολογηµένα) σε σχέση/αναφορικά µε τη γεωγραφική και χρονική δέσµευση ( εδίο) Α οζηµίωση ( χ ο γερµανικός νόµος α αιτεί τουλάχιστον α οζηµίωση κατά 50 % της καταβληθείσας ανταµοιβής) 23

II. ζ) Νοµικές συνέ ειες Είναι οι εριοριστικές συµφωνίες/συµβάσεις εκτελεστές? Η έλλειψη τύ ου µ ορεί να κάνει τις συµβάσεις αυτές κενό γράµµα (άκυρες) Τα δικαστήρια κατά κανόνα δεν αναθεωρούν συχνά τις εριοριστικές συµφωνίες για να τις καταστήσουν ισχυρές Νοµικές συνέ ειες της αραβίασης υ οχρεώσεων: τερµατισµός της υ αλληλικής σχέσης εάν η αραβίαση συνέβη κατά την διάρκειά της έκδοση ασφαλιστικών µέτρων για να α οφευχθεί εραιτέρω αραβίαση υ οχρέωσης α οζηµίωση ( οινική ρήτρα) 24

III. Πλεονέκτηµα της έγκαιρης δραστηριο οίησης Η έγκαιρη δραστηριο οίηση δίνει το λεονέκτηµα στον κάτοχο της Ι να είναι ο ρώτος στην αγορά 25

III. Παραδείγµατα εταιρειών µε λεονέκτηµα λόγω έγκαιρης δραστηριο οίησης Ήταν ρώτοι και το κατοχύρωσαν: 26

III. α) Ποιο είναι το λεονέκτηµα αυτού ου κάνει την ρώτη κίνηση? Τα λεονεκτήµατα αυτού ου καλύ τει ρώτος τµήµα της αγοράς : υνατότητα να κατοχυρώσει Ε, εµ ορικά σήµατα, βιοµηχανικά σχέδια, ώστε να ροστατευτεί α ό µελλοντικό ανταγωνισµό Πρόσβαση στις ηγές Φήµη α ό το γεγονός ότι είναι ο ρώτος στην αγορά υνατότητα να ε ηρεάζει τους οικονοµικούς όρους της αγοράς, ειδικά όσον αφορά τους µετέ ειτα εισερχόµενους σ αυτήν υνατότητα να ε ενδύσει τα ρώτα κέρδη σε νέους όρους 27

III. α) Ποιο είναι το λεονέκτηµα αυτού ου κάνει την ρώτη κίνηση? (2) Μια εταιρεία µ ορεί να είναι αυτή ου θα κάνει την ρώτη κίνηση στην αγορά: ηµιουργώντας ένα νέο ροϊόν, Χρησιµο οιώντας µια νέα διαδικασία, ή Εισερχόµενη σε µια νέα αγορά Οφέλη α ό την ρώτη κίνηση όσον αφορά την τεχνολογική ανά τυξη (εξέλιξη): Α οτελεσµατικότητα ως ρος τα µέσα νοµικής ροστασίας ό ως Ε, νευµατικά δικαιώµατα Α όκτηση ελέγχου της τεχνολογίας ου είναι η βάση της καινοτοµίας 28

III. α) Το λεονέκτηµα αυτού ου κάνει την ρώτη κίνηση και η ιανοητική Ιδιοκτησία Η ροστασία µε Ε µ ορεί να ροσδώσει σ αυτούς ου θα κάνουν την ρώτη κίνηση µονο ωλειακή θέση για όσο διάστηµα διαρκεί το Ε Εντούτοις, υ άρχει άντοτε ο κίνδυνος αντιγραφής δεδοµένου ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι ερί ου 60% των ε ιτυχηµένων καινοτοµιών γίνονται αντικείµενο αντιγραφής µέσα σε 4 χρόνια α ό την δηµοσίευσή τους Ε ίσης, είναι δύσκολο να ροστατευτεί κά οιος α ό την στρατηγική «Ε δεύτερης γενιάς» ου ακολουθούν οι νεοεισερχόµενοι στην αγορά Η κατοχύρωση µε Ε ροσφέρει ένα ευρύτερο λαίσιο ροστασίας για καινοτοµικά ροϊόντα αρά για καινοτόµες διαδικασίες Αν η καινοτοµία ερικλείεται στην διαδικασία, τα εµ ορικά µυστικά µ ορεί να την ροστατέψουν το ίδιο καλά µε τα Ε Η τεχνολογία µε την ο οία είναι κατασκευασµένο ένα ροϊόν διατρέχει τον κίνδυνο της αντίστροφης σχεδίασης του, ενώ η τεχνολογική διαδικασία α οκαλύ τεται µε ολύ αργότερους ρυθµούς 29

IV. Ε ιχειρηµατικές Μέθοδοι Τι είναι ε ιχειρηµατική µέθοδος? Μία µέθοδος/ τρό ος λειτουργίας κάθε τοµέα οικονοµικής µονάδας (ε ιχείρησης), η ο οία στηρίζει και διευκολύνει ε ιχειρηµατικές δραστηριότητες και ρακτικές ό ως χ τιµολογήσεις, ε ενδυτικές α οφάσεις, ταµειακές κατανοµές (ροές) κλ 30

IV. Είναι δυνατόν οι Ε ιχειρηµατικές Μέθοδοι να κατοχυρωθούν µε Ε? Η θέση της Ευρώ ης είναι: Ε για ε ιχειρηµατικές µεθόδους είναι σ άνια στην Ευρώ η εφόσον τόσο αυτές όσο και το λογισµικό δεν κατοχυρώνονται µε Ε βάσει της Ευρω αϊκής Σύµβασης Ε Εντούτοις το Ευρω αϊκό Γραφείο ι λωµάτων Ευρεσιτεχνίας (ΕΓ Ε) χορήγησε Ε για ρογράµµατα Η/Υ ου είχαν τεχνικά α οτελέσµατα, δηλαδή έδωσαν λύση σε τεχνικό ρόβληµα. Υ άρχει ροσδοκία ότι το ΕΓ Ε θα ε ιτρέψει την κατοχύρωση µε Ε των ε ιχειρηµατικών µεθόδων, εάν θεωρηθούν σαν ένας άλλος τύ ος εφεύρεσης η ο οία εξειδικεύει µια τεχνική συσκευή ου υλο οιεί την ε ιχειρηµατική µέθοδο. 31

IV. Είναι δυνατόν οι Ε ιχειρηµατικές Μέθοδοι να κατοχυρωθούν µε Ε? (2) Οι Ε ιχειρηµατικές Μέθοδοι δεν κατοχυρώνονται στην Ελλάδα Προβλέ εται ρητά στο άρθρο 5 2γ του Ν. 1733/87 32

IV. Συζητήσεις για τις Ε ιχειρηµατικές Μεθόδους Συζητήσεις για την δυνατότητα κατοχύρωσης µε Ε των Ε ιχειρηµατικών Μεθόδων σε ευρω αϊκά/κοινοτικά λαίσια συνεχίζονται όσον αφορά: Ε για µεθόδους ηλεκτρονικού εµ ορίου Πρότυ α για Ε ου αφορούν βιοµηχανικές µεθόδους Ρυθµίσεις για αραδοσιακές ε ιχειρήσεις 33

Ποια ροστασία είναι κατάλληλη? Άσκηση 1 "Happy Baby" είναι µια καινοτόµος εταιρεία διατροφής ου εξειδικεύεται στην αιδική τροφή βιολογικής καλλιέργειας, µε ειδικές συνταγές ου θέλουν να διατηρήσουν α όρρητες 34

Workshop άσκηση 1 Τι είδους ροστασία, α ό τις αναφερόµενες σαν soft IP κατέχει η Happy Baby? Ποια α ό αυτές αρέχει την καλύτερη ροστασία? Ποιοι α ό τους εργαζόµενους ρέ ει να δεσµευτούν µε εριοριστικές συµφωνίες? Ποια άλλα θέµατα ρέ ει να ληφθούν υ όψη (content wise)? 35

Τι είδους εναλλακτικών τρό ων ροστασίας της ιανοητικής Ιδιοκτησίας κατέχει η Happy Baby? Τεχνογνωσία Εµ ορικά Μυστικά ιαφηµιστικά Συνθήµατα 36

Ποια είναι η καλύτερη ροστασία α ό αυτές ου εριλαµβάνονται στους εναλλακτικούς τρό ους ροστασίας της ιανοητικής Ιδιοκτησίας? ιατήρηση συγκεκριµένων ευαίσθητων ληροφοριών ό ως συνταγές φαγητών, ονόµατα ελατών κλ εριορισµένων σε βασικά στελέχη Σύναψη (συνυ ογραφή) εριοριστικών συµφωνιών ό ως συµφωνίες µη κοινο οίησης εµ ιστευτικών ληροφοριών, (συµφωνίες εµ ιστευτικότητας) συµφωνίες ερί µη ροσέλκυσης ελατών, µη άσκηση ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων και συµφωνίες ερί µη ε ίθεσης 37

Ποιοι εργαζόµενοι ρέ ει να δεσµευτούν µε εριοριστικές συµφωνίες? Εργαζόµενοι στις ωλήσεις Εργαζόµενοι στην αραγωγή Ο διευθυντής αραγωγής Τα βασικά στελέχη 38

Ποια δικαιώµατα εµ λέκονται στους εναλλακτικούς τρό ους ροστασίας? Τεχνογνωσία Εµ ορικό Μυστικό Ε ιχειρηµατική Μέθοδος Εµ ιστευτικές και Ευαίσθητες ληροφορίες 39