ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Στρ. Καραϊσκάκη 62, Χαϊδάρι 12461, 210 5319707 708 E-mail : theriapraxis@htmail.cm, Α ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΠΟΥ Ο προσδιορισμός του τόπου εκφέρεται γενικά με εμπρόθετη αιτιατική ή αφαιρετική. Ειδικότερα έχουμε και τις εξής περιπτώσεις: 1. Στάση σε τόπο Η στάση σε τόπο δηλώνεται: με τοπικά επιρρήματα (ibi, hic, illic) με την πρόθεση in + αφαιρετική (in Italiā) με απλή γενική ή αφαιρετική Απλή γενική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α και β κλίσης ενικού αριθμού. Απλή αφαιρετική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α και β κλίσης πληθυντικού αριθμού ή γ κλίσης οποιουδήποτε αριθμού. π.χ. sum Rmae, sum Ephesi, sum Athenis, sum Carthagine 1
Σημείωση: Χρησιμοποιείται απλή αφαιρετική για τη δήλωση του τόπου, όταν ο τόπος έχει μπροστά του προσδιορισμό και κυρίως το επίθετο ttus και την αντωνυμία ipse. π.χ. ttis castris, ipsa Rmā 2. Κίνηση προς τόπο Η κίνηση προς τόπο δηλώνεται: με τις προθέσεις in, ad + αιτιατική με απλή αιτιατική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών). π.χ. e in Asiam, e in Italiam, e Rmam, e Carthaginem 3. Κίνηση από τόπο Η κίνηση από τόπο δηλώνεται: με τοπικά επιρρήματα (inde, illuc, qu) με τις προθέσεις ab, ex, de + αφαιρετική με απλή αφαιρετική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών). π.χ. veni ex Asiā, veni ab Italiā, veni Rmā, veni Carthagine Σημείωση 1: Τρεις τύποι του ουσιαστικού dmus χρησιμοποιούνται επιρρηματικά ως προσδιορισμοί του τόπου: dmi = στο σπίτι, στην πατρίδα (στάση σε τόπο) [αρχ. οἴκοι] dmum = στο σπίτι, στην πατρίδα (κίνηση σε τόπο) [αρχ. οἴκαδε] dm = από το σπίτι, από την πατρίδα (απομάκρυνση) [αρχ. οἴκοθεν] Σημείωση 2: Στο κείμενο 34 υπάρχει εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο με όνομα πόλης (in Litern). Στη συγκεκριμένη περίπτωση δηλώνεται όχι η πόλη, αλλά η ευρύτερη περιοχή, όπου βρισκόταν η έπαυλη του Σκιπίωνα. 2
Β ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΧΡΟΝΟΥ Ο χρόνος δηλώνεται με τους εξής τρόπους: 1. με επιρρήματα (pstea, iam, tum, nunc, deinceps, mx, diu, semper). Τα επιρρήματα pst και ante συνοδευόμενα από αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς δηλώνουν το πόσο μετά ή πόσο πριν συνέβη κάτι. π.χ. paul pst = λίγο αργότερα [23], paucis ante diebus = πριν από λίγες μέρες 2. με εμπρόθετους προσδιορισμούς π.χ. pst victriam = μετά τη νίκη [29], ante tertium diem = πριν από 3 ημέρες [25] 3. με χρονικές προτάσεις 4. με χρονικές μετοχές 5. με πλάγιες πτώσεις. Πιο συγκεκριμένα : με απλή αφαιρετική για να δηλωθεί το πότε έγινε κάτι. π.χ. qudam die = κάποια μέρα [25] με απλή αιτιατική για να δηλωθεί το πόση διάρκεια είχε. π.χ. paucs menses = για λίγους μήνες [28] με απλή αφαιρετική για να δηλωθεί το μέσα σε πόσο χρόνο ή ύστερα από πόσο χρόνο έγινε κάτι. π.χ. qu Carthag deleta est = κατά τη διάρκεια του οποίου η Καρχηδόνα καταστράφηκε [25] 3
ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1) Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τους προσδιορισμούς του τόπου: α) Scribnianus arma in Illyric cntra Claudium mverat. (23) β) Εtsi dmi erat. (24) γ) Scitte decerptam esse Carthagine. (25) δ) Is Athenis apud Patrnem Epicureum paucs menses pr liber fuit, inde in Asiam abiit. (28) ε) Plat [ ] hminem cmprehendit et in custdiam Ephesi tradidit. (28) στ) Accusatres [ ] Murenae biecerunt [ ] aliqud flagitium ac dedecus aut in Asia susceptum aut ex Asia deprtatum. (30) ζ) Cum ante vestibulum dna psuissent [ ] dmum reverterunt. (34) η) Si iste in Manliana castra pervenerit. (42) θ) Num captiva in castris tuis sum? (43) ι) Cum cerva [ ] in cubiculum Sertrii intrrupisset. (48) 2) Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τους προσδιορισμούς του χρόνου: α) Tum se dlri dabat. (23) β) Accipe nunc quid pstea Nasica fecerit. (24) γ) Mementte rem publicam in extrem discrimine qundam fuisse. (25) δ) Ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat. (27) 4
ε) Is Athenis apud Patrnem Epicureum paucs menses pr liber fuit. (28) στ) Qud ut praednes animadverterunt. (34) ζ) Nam in sacell qudam ncte cum srris filia persedebat. (38) η) Slus Q. M. Scaevla augur de hac re interrgatus sententiam dicere nluit. (40) θ) Nn tibi ingredienti fines patriae ira cecidit? (43) ι) Ea cerva qudam die fugit. (48) 3) Στις παρακάτω προτάσεις να μετατρέψετε τις υπογραμμισμένες φράσεις σε ισοδύναμες εκφράσεις (που να έχουν το ίδιο νόημα). α) Paucis pst diebus [ ] exclamavit Nasica se dmi nn esse. (24) β) Atqui ante tertium diem scitte decerptam esse Carthagine. (25) γ) Haec [ ] terti pst die a qudam milite cnspicitur. (45) δ) [...] utrum pst aliqut anns cana esse mallet an calva. (47) 5