Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 15 Δεκεμβρίου 2015 (OR. en) 14618/15 ATO 76 SAN 404 PROCIV 72 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου με ημερομηνία: 15 Δεκεμβρίου 2015 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 14045/15 ATO 72 SAN 376 PROCIV 64 Θέμα: Ετοιμότητα και αντίδραση σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα εκτός των εγκαταστάσεων - Συμπεράσματα του Συμβουλίου (15 Δεκεμβρίου 2015) Διαβιβάζονται συνημμένως στις αντιπροσωπίες τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την ετοιμότητα και αντίδραση σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα εκτός των εγκαταστάσεων, τα οποία εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο κατά την 3436η σύνοδό του, που πραγματοποιήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2015. 14618/15 ΠΜ/μκρ 1 DGE 2B EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου Ετοιμότητα και αντίδραση σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα εκτός των εγκαταστάσεων Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΣ ΕΚ ΝΕΟΥ την τεράστια σημασία της αποτελεσματικής προστασίας των πολιτών από τις επιπτώσεις της ιοντίζουσας ακτινοβολίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων των συμβάντων πυρηνικής προέλευσης, ΕΧΟΝΤΑΣ ΕΠΙΓΝΩΣΗ του γεγονότος ότι ρυθμίσεις ετοιμότητας και αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης έχουν θεσπισθεί εδώ και πολλά χρόνια στα κράτη μέλη της ΕΕ και δοκιμάζονται και εφαρμόζονται τακτικά, ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ότι ρυθμίσεις και μέτρα που εφαρμόζονται σε περίπτωση έκτακτου πυρηνικού συμβάντος μπορούν να εφαρμόζονται και σε άλλα έκτακτα ραδιολογικά συμβάντα, ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ότι η πρόβλεψη ρυθμίσεων ετοιμότητας και αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι εθνική αρμοδιότητα, εντούτοις λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνέπειες ενός πυρηνικού ατυχήματος μπορεί να υπερβούν τα εθνικά σύνορα, ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ την ανάγκη λήψης συνεκτικών μέτρων προστασίας κατά μήκος των εθνικών συνόρων παρακείμενων χωρών για την προστασία των πληθυσμών από τις επιπτώσεις της ιοντίζουσας ακτινοβολίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ως απαραίτητης προϋπόθεσης για την αποτελεσματική διαχείριση έκτακτων καταστάσεων, ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ τα οφέλη από τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στις δραστηριότητες ετοιμότητας, ιδίως στην οργάνωση ασκήσεων για πυρηνικά και ραδιολογικά έκτακτα συμβάντα, με σκοπό την αύξηση της διαφάνειας και της συμμετοχής του κοινού, καθώς και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις ρυθμίσεις, 14618/15 ΠΜ/μκρ 2
ΠΙΣΤΕΥΟΝΤΑΣ ότι οι δράσεις για τη βελτίωση θεμάτων περί ρυθμίσεων ετοιμότητας και αντίδρασης σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα εκτός των εγκαταστάσεων απαιτούν συνεργασία των βασικών αρμόδιων αρχών στα κράτη μέλη και πρέπει να προέρχονται από ρυθμιστικές αρχές πυρηνικής ασφάλειας, εμπειρογνώμονες και ρυθμιστικές αρχές στον τομέα της ακτινοπροστασίας, φορείς τεχνικής υποστήριξης και, κυρίως, από τις αρχές πολιτικής προστασίας, ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ τη σημασία των συστημάτων αμοιβαίας συνδρομής σε ενωσιακό επίπεδο για τη βέλτιστη χρήση ειδικών πόρων και ικανοτήτων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και την ταχεία αξιοποίησή τους, λαμβάνοντας υπόψη υφιστάμενους μηχανισμούς όπως το δίκτυο RANET και τα εθνικά συστήματα, ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΣ ΕΚ ΝΕΟΥ τη δέσμευση των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρατόμ για αποτελεσματικότερη αντίδραση, περιλαμβανομένου του διασυνοριακού συντονισμού, στα έκτακτα πυρηνικά συμβάντα, ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ την οδηγία 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου, η οποία περιέχει αρκετές διατάξεις για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, την οδηγία 2014/87/Ευρατόμ του Συμβουλίου, με την οποία απαιτείται από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν οργανωτική δομή για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης εντός των εγκαταστάσεων, συμπληρώνοντας κατ αυτόν τον τρόπο τις απαιτήσεις της οδηγίας 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου, την απόφαση 87/600/Ευρατόμ του Συμβουλίου για τις κοινοτικές ρυθμίσεις σχετικά με την ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών σε περίπτωση έκτακτου κινδύνου από ακτινοβολίες και την απόφαση 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης, ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ τη Σύμβαση για την Πυρηνική Ασφάλεια 1, την Κοινή Σύμβαση για την Ασφάλεια Διαχείρισης Αναλωμένων Καυσίμων και για την Ασφάλεια Διαχείρισης Ραδιενεργών Αποβλήτων 2, τη Σύμβαση για την Παροχή Βοήθειας σε Περίπτωση Πυρηνικού Ατυχήματος ή Έκτακτου Ραδιολογικού Συμβάντος 3 και τη Σύμβαση για την Ταχεία Κοινοποίηση Πυρηνικών Ατυχημάτων 4, 1 2 3 4 INFCIRC/449 του ΔΟΑΕ INFCIRC/546 του ΔΟΑΕ INFCIRC/336 του ΔΟΑΕ INFCIRC/335 του ΔΟΑΕ 14618/15 ΠΜ/μκρ 3
ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι, σύμφωνα με το άρθρο 99 της οδηγίας 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου, τα κράτη μέλη συνεργάζονται με άλλα κράτη μέλη και τρίτες χώρες για την αντιμετώπιση πιθανών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στην επικράτειά τους οι οποίες ενδέχεται να πλήξουν άλλα κράτη μέλη ή τρίτες χώρες, με στόχο τη διευκόλυνση της οργάνωσης της ακτινοπροστασίας στα εν λόγω κράτη μέλη ή τις τρίτες χώρες, ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ τις εργασίες βελτίωσης των διασυνοριακών προσεγγίσεων για τον συντονισμό των μέτρων προστασίας σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί από εθνικούς εμπειρογνώμονες, αρμόδιες αρχές και ρυθμιστικές αρχές στο πλαίσιο των HERCA και WENRA, ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΟΝΤΑΣ την προσπάθεια των κρατών μελών να εφαρμόσουν την οδηγία 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου και, ως εκ τούτου, να ενισχύσουν τη διεθνή συνεργασία στον τομέα της διαχείρισης έκτακτων συμβάντων με διασυνοριακές επιπτώσεις, ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ότι η μεταφορά και η εφαρμογή της οδηγίας 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου συνιστούν ευκαιρία βελτίωσης της αμοιβαίας κατανόησης και επανεξέτασης των υφιστάμενων ρυθμίσεων, αυξάνοντας, έτσι, τη συνοχή των ρυθμίσεων ετοιμότητας και αντίδρασης σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα στην ΕΕ, 1. ΚΑΛΕΙ την Επιτροπή: Να οργανώσει σεμινάρια για τη διευκόλυνση της συνεκτικής μεταφοράς και εφαρμογής της οδηγίας 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου, με στόχο τη συνεκτική προσέγγιση των διατάξεων περί ρυθμίσεων ετοιμότητας και αντίδρασης σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα της οδηγίας, ιδίως μεταξύ όμορων κρατών μελών αλλά και με γειτονικές τρίτες χώρες, περιλαμβανομένων ιδίως των ακόλουθων θεμάτων περί ακτινοπροστασίας: στρατηγικές προστασίας και προσεγγίσεις βελτιστοποίησης, επίσης με χρήση επιπέδων αναφοράς, γενικά κριτήρια, λειτουργικά κριτήρια, προκαθορισμένα στοιχεία ενεργοποίησης, ρυθμίσεις για τη μετάβαση από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην υφιστάμενη κατάσταση έκθεσης, ρυθμίσεις αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και ενημέρωσης του κοινού. 14618/15 ΠΜ/μκρ 4
Να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο σχετικά με την πρόοδο της εφαρμογής των διατάξεων της οδηγίας 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου που εφαρμόζονται στις ρυθμίσεις ετοιμότητας και αντίδρασης σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα, κατόπιν της μεταφοράς της στο εθνικό δίκαιο. να ενημερώσει τις γειτονικές τρίτες χώρες σχετικά με τις διατάξεις που ορίζει η οδηγία 2013/59/Ευρατόμ με σκοπό να ενισχυθεί η ετοιμότητα και η αντίδραση σε έκτακτα συμβάντα στα κράτη μέλη, 2. ΚΑΛΕΙ τα κράτη μέλη: Να λάβουν υπόψη το έργο των εθνικών εμπειρογνωμόνων, των αρμόδιων αρχών και των ρυθμιστικών αρχών για τη βελτίωση των διασυνοριακών προσεγγίσεων για τα μέτρα προστασίας σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος, κατά το δέον και σύμφωνα με τις εθνικές συνθήκες, κατά τη μεταφορά και την εφαρμογή των διατάξεων της οδηγίας 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου. Να συνεργαστούν στενά κατά την καθιέρωση ή την επανεξέταση υφιστάμενων ζωνών σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης γύρω από πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, όταν αυτές οι ζώνες εκτείνονται έως ή υπερβαίνουν τα σύνορα κράτους μέλους. Να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με προγραμματισμένα ή εφαρμοσμένα μέτρα, για προληπτικούς λόγους, προκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις σε αποστάσεις πέραν των ζωνών σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης, όταν οι εν λόγω αποστάσεις εκτείνονται έως ή υπερβαίνουν τα σύνορα κράτους μέλους, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες, τις τεχνικές παραμέτρους της εγκατάστασης και τις ισχύουσες ρυθμίσεις διασυνοριακής συνεργασίας. 14618/15 ΠΜ/μκρ 5
Να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τακτική και από κοινού οργάνωση, με τα ενδιαφερόμενα γειτονικά κράτη μέλη, κοινών σεμιναρίων κατάρτισης και ασκήσεων για έκτακτα πυρηνικά συμβάντα, που προσομοιώνουν πραγματικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και διασφαλίζουν τη συμμετοχή όλων των σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων, με στόχο τη δοκιμή των διασυνοριακών ρυθμίσεων. Η σχετική κατάρτιση και οι ασκήσεις πρέπει να αποσκοπούν στην αμοιβαία ανταλλαγή εμπειριών, την προώθηση ορθών πρακτικών, την ανταλλαγή συμπερασμάτων και τη συνεχή βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ρυθμίσεων ετοιμότητας και αντίδρασης σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα, με παράλληλη χρήση των υφιστάμενων διεθνών μηχανισμών, όπως οι ConvEX και/ή INEX, κατά περίπτωση, καθώς και το σύστημα Ταχείας Ανταλλαγής Πληροφοριών σε Περίπτωση Έκτακτου Κινδύνου από Ακτινοβολίες στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ECURIE) και την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Ανταλλαγής Δεδομένων Ραδιενέργειας (EURDEP). Να ενημερώνουν, κατά το δέον, την Επιτροπή σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και τα αποτελέσματα αυτής της κατάρτισης και των ασκήσεων. Να ανταλλάσσουν ειδικά ανά χώρα ενημερωτικά δελτία, συνεκτιμώντας, κατά το δέον, το Σύστημα Διαχείρισης Πληροφοριών Ετοιμότητας και Αντίδρασης σε Καταστάσεις Έκτακτης Ανάγκης (EPRIMS) του ΔΟΑΕ, προκειμένου να ενημερώνονται καλύτερα για τις ρυθμίσεις ετοιμότητας και αντίδρασης σε έκτακτα πυρηνικά συμβάντα σε κάθε κράτος μέλος. Να τηρούν και να καταρτίζουν, όπου απαιτείται, διμερείς διακανονισμούς για τον καλύτερο διασυνοριακό συντονισμό των μέτρων προστασίας κατά την αντίδραση σε πυρηνικό ατύχημα. Να λαμβάνουν υπ όψιν, μεταξύ άλλων, την ανάγκη εναρμόνισης των μέτρων προστασίας κατά μήκος των συνόρων ως παράγοντα κατά τη λήψη αποφάσεων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα με τη στρατηγική βέλτιστης προστασίας. Να εξετάσουν την αρχή κατά την οποία τις πρώτες ώρες ενός ατυχήματος, στα εφαρμοζόμενα μέτρα προστασίας λαμβάνονται υπόψη τα μέτρα που εφαρμόζονται στο κράτος μέλος επέλευσης του ατυχήματος, βάσει των πληροφοριών που λαμβάνονται από αυτό το κράτος μέλος, συνεκτιμώντας το άρθρο 99 παράγραφος 2 της οδηγίας 2013/59/Ευρατόμ του Συμβουλίου. 14618/15 ΠΜ/μκρ 6