Ανάλυση με τη χρήση αριθμοδεικτών Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας Αλεξόπουλος Γιώργος Μάιος-Ιούνιος 2013 1
Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως Είναι λογιστική κατάσταση Δείχνει αν και πόσο «πλούτισε» η επιχείρηση μέσα σε μία χρήση, πόσο μεταβλήθηκε η καθαρή της θέση Η επιχείρηση χρησιμοποιεί τα μέσα δράσης που έχει για τις δραστηριότητές της. Ανάλογα με το πόσο αποτελεσματικά τα χρησιμοποιεί, θα έχει θετικό οικονομικό-λογιστικό αποτέλεσμα, δηλαδή κέρδος, ή αρνητικό, δηλαδή ζημία Άρα πρέπει να συγκρίνω τα έσοδα που προήλθαν από τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τα έξοδα που συνδέονται με αυτές τις δραστηριότητες
Η διαφορά των εσόδων και των εξόδων από τις συνηθισμένες δραστηριότητες μας δίνει το αποτέλεσμα, δηλαδή το κέρδος ή τη ζημιά που πέτυχε η επιχείρηση από την εκμετάλλευση των περιουσιακών της στοιχείων, δηλαδή μας δίνει το αποτέλεσμα εκμετάλλευσης
Εάν στο αποτέλεσμα εκμετάλλευσης προσθέσουμε τα έκτακτα κέρδη και αφαιρέσουμε τις έκτακτες ζημιές καταλήγουμε στο αποτέλεσμα της επιχείρησης για όλη την περίοδο, δηλαδή για όλη την χρήση, άρα στο αποτέλεσμα χρήσης
Εάν στο αποτέλεσμα εκμετάλλευσης προσθέσουμε τα έκτακτα κέρδη και αφαιρέσουμε τις έκτακτες ζημιές καταλήγουμε στο αποτέλεσμα της επιχείρησης για όλη την περίοδο, δηλαδή για όλη την χρήση, άρα στο αποτέλεσμα χρήσης
Προσδιορισμός λογιστικού αποτελέσματος με βάση τα λειτουργικά και μη λειτουργικά έσοδα και έξοδα Λειτουργικά έσοδα - Λειτουργικά έξοδα = Αποτέλεσμα εκμετάλλευσης (κέρδος ή ζημιά) + ΜΗ λειτουργικά έσοδα + Έκτακτα κέρδη - ΜΗ λειτουργικά έξοδα - Έκτακτες ζημιές = Αποτέλεσμα χρήσης (κέρδος ή ζημία)
Προσδιορισμός λογιστικού αποτελέσματος με βάση τα λειτουργικά και μη λειτουργικά έσοδα και έξοδα ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ Πωλήσεις (ή κύκλος εργασιών - Κόστος πωληθέντων = Μικτό Αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία) + Άλλα λειτουργικά έσοδα - Λειτουργικά έξοδα = Αποτέλεσμα εκμετάλλευσης (κέρδος ή ζημία) + Μη Λειτουργικά έσοδα + Έκτακτα κέρδη - ΜΗ Λειτουργικά έξοδα - Έκτακτες ζημιές = Αποτέλεσμα χρήσης (κέρδος ή ζημία)
Προσδιορισμός λογιστικού αποτελέσματος με βάση τα οργανικά και ανόργανα έσοδα και έξοδα ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ Πωλήσεις (ή κύκλος εργασιών - Κόστος πωληθέντων = Μικτό Αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία) - Έξοδα Λειτουργίας Διοίκησης - έξοδα λειτουργίας διάθεσης - έξοδα λειτουργίας έρευνας και ανάπτυξης - Έξοδα χρηματοοικονομικήςλειτουργίας = Αποτέλεσμα εκμετάλλευσης (κέρδος ή ζημία) + Ανόργανα έσοδα + Έκτακτα κέρδη - Ανόργανα έξοδα - Έκτακτες ζημιές = Αποτέλεσμα χρήσης (κέρδος ή ζημία)
Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Εξίσου σημαντική για την οικονομική μονάδα είναι και η ανάλυση της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι οικονομικές μονάδες (εκτός εξαιρέσεων που αναφέραμε) έχουν σκοπό το κέρδος και κατά συνέπεια οι ενδιαφερόμενοι δίνουν μεγάλη σημασία στο: πόσο αποδοτική υπήρξε αυτή από απόψεως κερδών, καθώς επίσης και ποιες είναι οι προοπτικές της για το μέλλον Η αποδοτικότητα της οικονομικής μονάδας αντανακλά την ικανότητά της να πραγματοποιεί κέρδη
Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Οι κυριότεροι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι: Αριθμοδείκτης Μικτού Περιθωρίου ή Μικτού Κέρδους Αριθμοδείκτης Καθαρού Περιθωρίου ή Καθαρού Κέρδους Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Απασχολουμένων Κεφαλαίων Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού Αριθμοδείκτης Οικονομικής Μόχλευσης.και κάποιοι ακόμα που θα συζητήσουμε
Αριθμοδείκτης Μικτού Περιθωρίου ή Μικτού Κέρδους Gross margin Gross profit 1. Πώς υπολογίζεται Μικτά Κέρδη Χρήσης Α/Δ Μικτού Κέρδους = (* 100) Καθαρές Πωλήσεις Μικτό Κέρδος = Καθαρές Πωλήσεις Κόστος Πωληθέντων Καθαρές Πωλήσεις = Συνολικές Πωλήσεις Εκπτώσεις & Επιστροφές Πωλήσεων Ειδικά Έξοδα Πωλήσεων
Αριθμοδείκτης Μικτού Περιθωρίου ή Μικτού Κέρδους Gross margin Gross profit 2. Τι δείχνει Το μικτό κέρδος που απολαμβάνει μια οικονομική μονάδα από την πώληση προϊόντων αξίας 1 (100 ) Μέσω του Α/Δ Μικτού Περιθωρίου, μπορούμε να γνωρίζουμε τόσο τη λειτουργική αποτελεσματικότητά της όσο και την πολιτική τιμών που ακολουθεί Τι σημαίνει για την επιχείρηση ένας υψηλός ή ένας χαμηλός Α/Δ Μ.Κ.??
Αριθμοδείκτης Καθαρού Περιθωρίου ή Καθαρού Κέρδους Net margin Net profit 1. Πώς υπολογίζεται Καθαρά Κέρδη Χρήσης Α/Δ Καθαρού Κέρδους = (* 100) Καθαρές Πωλήσεις Καθαρά Κέρδη = Κέρδη Χρήσεως Φόροι Καθαρές Πωλήσεις = Συνολικές Πωλήσεις Εκπτώσεις & Επιστροφές Πωλήσεων Ειδικά Έξοδα Πωλήσεων
Αριθμοδείκτης Καθαρού Περιθωρίου ή Καθαρού Κέρδους Net margin Net profit 2. Τι δείχνει Το ποσοστό του καθαρού κέρδους που πετυχαίνει η οικονομική μονάδα από τις πωλήσεις της, δηλαδή μας πληροφορεί για το κέρδος που έχει από τις λειτουργικές της δραστηριότητες (λειτουργικά κέρδη). Ωστόσο, ενδέχεται συγκεκριμένα στοιχεία να επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό το τελικό αποτέλεσμα και για αυτό το λόγο αρκετές φορές στον υπολογισμό του Α/Δ λαμβάνουμε υπόψη τα Καθαρά Κέρδη της Χρήσης
Σύνδεση Α/Δεικτών Κέρδους Μέσα από τη μελέτη των δύο αριθμοδεικτών ο αναλυτής μπορεί να εμβαθύνει περισσότερο στην εσωτερική λειτουργία της οικονομικής μονάδας: Εάν ο Α/Δ Μικτού Κέρδους παρουσιάζει κάμψη διαχρονικά, ενώ ο Α/Δ Καθαρού κέρδους παραμένει σταθερός, παρέχεται η πληροφορία ότι: Το κόστος πωληθέντων αυξάνεται δυσανάλογα σε σχέση με τα έσοδα πωλήσεων. Κάτι τέτοιο μπορεί να οφείλεται στη συμπίεση των τιμών πώλησης ή σε μείωση της παραγωγικότητας των συντελεστών της παραγωγικής διαδικασίας. Εάν ο Α/Δ Μικτού Κέρδους παραμένει σταθερός, ενώ ο Α/Δ Καθαρού κέρδους παρουσιάζει κάμψη, παρέχεται η πληροφορία ότι: Τα έξοδα λειτουργίας της οικονομικής μονάδας αυξάνονται δυσανάλογα με τις πωλήσεις της
Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων 1. Πώς υπολογίζεται Α/Δ Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων Καθαρά Κέρδη Χρήσης = (* 100) Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (Μ.Ο.) Διαιρούμε τα Καθαρά Κέρδη Χρήσης (ή κέρδη εκμετάλλευσης) με το (μέσο) σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης (μετοχικό κεφάλαιο + αποθεματικά) Τι συμβαίνει όμως όταν έχουμε μεταβολή στα ίδια κεφάλαια?
Υπολογισμός ύψους ιδίων κεφαλαίων Γνωρίζουμε πότε έγινε η μεταβολή των ιδίων κεφαλαίων? ΌΧΙ Μέθοδος μέσου ύψους ιδίων κεφαλαίων Μέσο ύψος ιδίων κεφαλαίων = Ι.Κ αρχής + Ι.Κ. τέλους 2 ΝΑΙ Μέθοδος πραγματικού ύψους ιδίων κεφαλαίων Πραγματικό ύψος ιδίων κεφαλαίων = Αρχικό ύψος ιδίων κεφαλαίων + Μεταβολή συνολικών κεφαλαίων * Αριθμό μηνών ή ημερών εώς το τέλος χρήσης 12 μήνες ή 360 μέρες
Παράδειγμα Μέσο ύψος ιδίων κεφαλαίων Έστω επιχείρηση που είχε στην αρχή του έτους ίδια κεφάλαια ύψους 50.000 και στο τέλος ίδια κεφάλαια 90.000. Αν το αποτέλεσμα εκμετάλλευσης είναι 7.000, να υπολογιστεί ο Α/Δ Αποδοτικότητας ιδίων Κεφαλαίων. Μέσο ύψος ιδίων κεφαλαίων = Ι.Κ αρχής + Ι.Κ. τέλους 2 Μέσο ύψος ιδίων κεφαλαίων 50.000 + 90.000 = = 70.000 2 Α/Δ Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων = 7.000 70.000 *100 = 10%
Παράδειγμα Πραγματικό ύψος ιδίων κεφαλαίων Έστω επιχείρηση που είχε στην αρχή του έτους ίδια κεφάλαια ύψους 50.000 και στο τέλος ίδια κεφάλαια 90.000 (ύστερα από αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 40.000 από την 1/4). Αν το αποτέλεσμα εκμετάλλευσης είναι 7.000, να υπολογιστεί ο Α/Δ Αποδοτικότητας ιδίων Κεφαλαίων. Πραγματικό ύψος ιδίων κεφαλαίων 40.000 * 9 = 50.000 + = 80.000 12 Α/Δ Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων 7.000 = *100 80.000 = 8,75%
Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Απασχολουμένων Κεφαλαίων 1. Πώς υπολογίζεται Α/Δ Αποδοτικότητας Απασχολουμένων Κεφαλαίων Καθαρά Κέρδη Χρήσης + χρηματοοικονομικά έξοδα = (* 100) Σύνολο απασχολουμένων κεφαλαίων (Μ.Ο.) Απασχολούμενα κεφάλαια είναι το άθροισμα ιδίων και ξένων κεφαλαίων 2. Τι δείχνει Την αποδοτικότητα της οικονομικής μονάδας ανεξάρτητα από τις πηγές προέλευσης των κεφαλαίων της
Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 1. Πώς υπολογίζεται Α/Δ Αποδοτικότητας Ενεργητικού Καθαρά Κέρδη Χρήσης + χρηματοοικονομικά έξοδα = (* 100) Σύνολο ενεργητικού (Μ.Ο.) Ο Α/Δ μετρά την αποδοτικότητα των συνολικών περιουσιακών στοιχείων της οικονομικής μονάδας Προσοχή! Στο σύνολο των περιουσιακών στοιχείων δεν συμπεριλαμβάνονται οι συμμετοχές καθώς και άλλες παρόμοιες επενδύσεις, αφού αυτές δεν συντελούν στη δημιουργία λειτουργικών κερδών
Αριθμοδείκτης Οικονομικής Μόχλευσης 1. Πώς υπολογίζεται Α/Δ Οικονομικής Μόχλευσης = Α/Δ αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων Α/Δ αποδοτικότητας Συν. Απασχολούμενων κεφ. Ο Α/Δ μετρά την επίδραση που έχουν τα ξένα, δανειακά, κεφάλαια στα κέρδη μιας οικονομικής μονάδας
Αριθμοδείκτης Οικονομικής Μόχλευσης Σημεία που αξίζουν προσοχή: Η επίδραση των δανειακών κεφαλαίων στα κέρδη μιας οικονομικής μονάδας είναι θετική και επωφελής, όταν η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη από την αποδοτικότητα του συνόλου των απασχολούμενων κεφαλαίων Μέσα από τη διαφορά αυτή βλέπουμε την επίδραση που ασκεί η χρησιμοποίηση των δανειακών κεφαλαίων στην αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων της οικονομικής μονάδας Όταν ο συγκεκριμένος Α/Δ είναι >1 η χρήση ξένων κεφαλαίων είναι επωφελής
Αριθμοδείκτης Οικονομικής Μόχλευσης Σημεία που αξίζουν προσοχή: Στην αντίθετη περίπτωση που ο Α/Δ είναι < 1 η επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη μιας επιχείρησης είναι αρνητική, που σημαίνει ότι η επιχείρηση δανείζεται με δυσμενείς (επαχθείς) όρους Τέλος, όταν ο Α/Δ είναι = 1, η επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της οικονομικής μονάδας είναι μηδενική