Πράξεως : 0279 Αριθμ. : ----------------------------------- Συνεδρ. : 33η/14-11-2017 Περίληψη Το άρθρο 209 παρ. 4 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/ 2006), όπως ισχύει μετά την αναδιατύπωσή του με το άρθρο 22 παρ. 3 του ν. 3536/2007 (Α 42), ορίζει ότι: «4. Οι μελέτες των έργων και παροχής υπηρεσιών (...) του ν. 3316/2005 ( ) των Δήμων (...) συντάσσονται και θεωρούνται από την τεχνική υπηρεσία τους και, αν δεν υπάρχει τέτοια υπηρεσία ή αυτή αδυνατεί, από την Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) (...). Αν η Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) αδυνατεί να συντάξει τη μελέτη ( ) επιτρέπεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής η ανάθεση εκπόνησης μελετών πάσης φύσης σε ιδιώτες μελετητές και ιδιωτικά γραφεία μελετών σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις (...)». Σύμφωνα με τα ανωτέρω, μετά την κατάργηση των Τμημάτων Τεχνικών Υπηρεσιών Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) των Περιφερειών (βλ. άρθρο 280 παρ. VII του ν. 3852/2010, Α 87), επιτρέπεται, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, να ανατεθεί από δήμο σε ιδιώτες μελετητές και ιδιωτικά γραφεία μελετών η σύνταξη μελέτης έργου, μόνο όμως εφόσον στο δήμο δεν υπάρχει τεχνική υπηρεσία ή η υπάρχουσα αδυνατεί να συντάξει την υπό ανάθεση μελέτη. Ο δήμος φέρει σε κάθε περίπτωση το βάρος απόδειξης ότι συντρέχει πράγματι η εξαιρετική εκείνη περίπτωση που δικαιολογεί την προσφυγή στην ως άνω ανάθεση (βλ. Ε.Σ. πράξ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. /2014,,,, /2013). H επίμαχη
2 αρχιτεκτονική μελέτη, λόγω του αντικειμένου της, εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Α, όπως αυτές περιγράφονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανωτέρω μελέτη λόγω της φύσης της έπρεπε να συνταχθεί από αρχιτέκτονα μηχανικό και ότι, όπως ο Δήμος βεβαιώνει, οι δύο υπηρετούντες αρχιτέκτονες μηχανικοί του ήταν πλήρως επιφορτισμένοι με άλλα καθήκοντα, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου δεν είχε πράγματι τη δυνατότητα να προβεί στη σύνταξή της. Συνεπώς αυτή νομίμως ανατέθηκε στη φερόμενη ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, αρχιτέκτονα μηχανικό. Δείτε το πλήρες κείμενο : ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο και τις Λήδα Χαραλαμπίδου, Πάρεδρο (εισηγήτρια) και Αθανασία Σιδηροπούλου, Εισηγήτρια. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
3 Συνήλθε στο Κατάστημά του, στις 14 Νοεμβρίου 2017, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το Α 123 οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Α. Αφού έλαβε υπόψη Την /27.10.2017 έγγραφη γνώμη του Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Αντώνιου Νικητάκη, σύμφωνα με την οποία το ως άνω χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σκέφθηκε κατά το νόμο Ι. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Ά αρνήθηκε, με την /20.6.2017 πράξη της, να θεωρήσει το Α 123, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Α, ποσού 4.239,99 ευρώ, που αφορά σε μέρος της αμοιβής για την εκπόνηση της «Μελέτης στεγάστρων στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης και στην πλατεία Μονοπωλίου (από Alpha Bank έως εκκλησία Κασσοπίτρας)». Ως αιτιολογία της άρνησής της η Επίτροπος πρόβαλε ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι, κατά παράβαση του άρθρου 209 παρ. 4 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, δεν αιτιολογείται η αδυναμία της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου να συντάξει τη μελέτη. Ο Δήμος Α επανυπέβαλε το ως άνω χρηματικό ένταλμα για θεώρηση, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης. Η Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή της, με συνέπεια να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από 20.10.2017 έκθεσή της στο Κλιμάκιο τούτο. ΙΙ. Α Το άρθρο 209 παρ. 4 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/ 2006), όπως ισχύει μετά την αναδιατύπωσή του με το άρθρο 22
4 παρ. 3 του ν. 3536/2007 (Α 42), ορίζει ότι: «4. Οι μελέτες των έργων και παροχής υπηρεσιών (...) του ν. 3316/2005 ( ) των Δήμων (...) συντάσσονται και θεωρούνται από την τεχνική υπηρεσία τους και, αν δεν υπάρχει τέτοια υπηρεσία ή αυτή αδυνατεί, από την Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) (...). Αν η Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) αδυνατεί να συντάξει τη μελέτη ( ) επιτρέπεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής η ανάθεση εκπόνησης μελετών πάσης φύσης σε ιδιώτες μελετητές και ιδιωτικά γραφεία μελετών σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις (...)». Σύμφωνα με τα ανωτέρω, μετά την κατάργηση των Τμημάτων Τεχνικών Υπηρεσιών Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) των Περιφερειών (βλ. άρθρο 280 παρ. VII του ν. 3852/2010, Α 87), επιτρέπεται, με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, να ανατεθεί από δήμο σε ιδιώτες μελετητές και ιδιωτικά γραφεία μελετών η σύνταξη μελέτης έργου, μόνο όμως εφόσον στο δήμο δεν υπάρχει τεχνική υπηρεσία ή η υπάρχουσα αδυνατεί να συντάξει την υπό ανάθεση μελέτη. Ο δήμος φέρει σε κάθε περίπτωση το βάρος απόδειξης ότι συντρέχει πράγματι η εξαιρετική εκείνη περίπτωση που δικαιολογεί την προσφυγή στην ως άνω ανάθεση (βλ. Ε.Σ. πράξ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. /2014,,,, /2013). Β. Περαιτέρω, ο Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.) του Δήμου Α, που εγκρίθηκε με την 28413/6914 (ΦΕΚ Β 1948/2012) απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας προβλέπει, στο άρθρο 17, τη λειτουργία Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών -
5 Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας. Ειδικότερα ορίζεται ότι: «Η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών είναι αρμόδια για τη μελέτη, εκτέλεση και συντήρηση των κάθε είδους τεχνικών έργων του Δήμου ( ) Οι αρμοδιότητες των επί μέρους οργανωτικών μονάδων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών είναι οι εξής: Α. Αρμοδιότητες Τμήματος Συγκοινωνιακών - Κτιριακών - Υδραυλικών - Εγγειοβελτιωτικών Έργων και Μελετών. (Αρμοδιότητες συγκοινωνιακών και κτιριακών έργων). 1. Συνεργάζεται με τη Διεύθυνση Προγραμματισμού, Οργάνωσης και Τ.Π.Ε. κατά το σχεδιασμό των προγραμμάτων δράσης του Δήμου που αφορούν την υλοποίηση ( ) κτιριακών έργων (κατασκευή, συντήρηση, επισκευή, διακόσμηση και εξοπλισμός των δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεων), καθώς και έργων διαμόρφωσης, διαρρύθμισης και εξωραϊσμού των κοινοχρήστων χώρων στην περιοχή του Δήμου (πεζόδρομοι, πλατείες, παιδικές χαρές, τεχνικά έργα χώρων πρασίνου, αθλητικοί χώροι, αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία, κοιμητήρια κλπ.) ( ) 2. Μεριμνά για την εκπόνηση όλων των αναγκαίων μελετών του Δήμου ( ) 4. Συντάσσει τεχνικές προδιαγραφές και προσδιορίζει τις ανάγκες κάθε έργου σε υλικά, εργαλεία, τεχνικό εξοπλισμό ανθρώπινο δυναμικό κλπ. και εισηγείται την μεθοδολογία εκτέλεσης κάθε έργου (με αυτεπιστασία ή με ανάθεση σε τρίτους»). Επίσης, στο άρθρο 27 του Ο.Ε.Υ. προβλέπονται πέντε θέσεις ΠΕ3 Πολιτικών Μηχανικών, μία θέση ΠΕ Πολιτικών Μηχανικών, τρεις θέσεις ΠΕ4 Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, δύο θέσεις ΠΕ Αρχιτεκτόνων Μηχανικών και μία θέση ΠΕ6 Τοπογράφων Μηχανικών. ΙΙΙ. Στην υπό κρίση υπόθεση προκύπτουν τα εξής: Σύμφωνα με την από 9.7.2015 βεβαίωση του Δήμου Ά, η Τεχνική Υπηρεσία «λόγω φόρτου
6 εργασίας, μικρού αριθμού υπαλλήλων, μετά από συνταξιοδοτήσεις και αποσπάσεις και έλλειψης του εξειδικευμένου τεχνικού εξοπλισμού, αδυνατεί να εκπονήσει την Μελέτη στεγάστρων στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης και στην πλατεία Μονοπωλίου (από Alpha Bank έως εκκλησία Κασσοπίτρας) και προτείνει την εκπόνησή της από εξειδικευμένο μελετητικό γραφείο». Ενόψει αυτών, με την /31.7.2015 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση της εκπόνησης της ως άνω μελέτης στη φερόμενη ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, αρχιτέκτονα μηχανικό, έναντι ποσού 5.300 ευρώ με ΦΠΑ. Κατόπιν τούτων υπεγράφη η / 8.9.2015 σύμβαση και για την πληρωμή μέρους της συμβατικής αμοιβής της αναδόχου εκδόθηκε το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα. Επισημαίνεται εξάλλου, ότι, σύμφωνα με το /6.7.2017 έγγραφο της Διευθύντριας Τεχνικών Υπηρεσιών, λόγω της φύσης της μελέτης ήταν αναγκαίο να ανατεθεί αυτή σε αρχιτέκτονα μηχανικό, ο οποίος να είναι εξειδικευμένος σε τέτοιου είδους αναπλάσεις. Τούτο διότι, εξαιτίας των ανακλινόμενων τεντών που υπάρχουν αυθαίρετα στις πλατείες είναι αναγκαία μια «αισθητική παρέμβαση με ευρωπαϊκούς όρους», ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το ίδιο έγγραφο, η φερόμενη ως δικαιούχος έχει μεταπτυχιακό στην αρχιτεκτονική τοπίου, ενώ στο Δήμο Άρτας υπηρετούν 2 αρχιτέκτονες μηχανικοί, ένας εκ των οποίων ασχολείται με πολεοδομικές εφαρμογές και συγκοινωνιακά, ενώ ο δεύτερος είναι επιφορτισμένος με την επίβλεψη 8 έργων και τη σύνταξη δύο μελετών. IV. Με τα δεδομένα αυτά η επίμαχη αρχιτεκτονική μελέτη, λόγω του αντικειμένου της, εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Τεχνικών
7 Υπηρεσιών του Δήμου Α, όπως αυτές περιγράφονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανωτέρω μελέτη λόγω της φύσης της έπρεπε να συνταχθεί από αρχιτέκτονα μηχανικό και ότι, όπως ο Δήμος βεβαιώνει, οι δύο υπηρετούντες αρχιτέκτονες μηχανικοί του ήταν πλήρως επιφορτισμένοι με άλλα καθήκοντα, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου δεν είχε πράγματι τη δυνατότητα να προβεί στη σύνταξή της. Συνεπώς αυτή νομίμως ανατέθηκε στη φερόμενη ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, αρχιτέκτονα μηχανικό. V. Κατ ακολουθία αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το Α 123, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Α, ποσού 4.239,99 ευρώ, πρέπει να θεωρηθεί. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΡΕΔΡΟΣ ΛΗΔΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟΥ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ