ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού 18.2.2013 2012/2296(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με μια στρατηγική για ευρωπαϊκή υπηρεσία τηλεδιοδίων και σύστημα τελών με αυτοκόλλητο για τα ελαφρά οχήματα ΙΧ στην Ευρώπη (2012/2296(INI)) Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού Εισηγητής: Jim Higgins PR\926979.doc PE504.407v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Page ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...7 PE504.407v01-00 2/8 PR\926979.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με μια στρατηγική για ευρωπαϊκή υπηρεσία τηλεδιοδίων και σύστημα τελών με αυτοκόλλητο για τα ελαφρά οχήματα ΙΧ στην Ευρώπη (2012/2296(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τίτλο «Εφαρμογή των τελών χρήσης των εθνικών οδικών υποδομών στα ελαφρά οχήματα ΙΧ» (COM(2012)0199), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τίτλο «Υλοποίηση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας τηλεδιοδίων» (COM(2012)0474), έχοντας υπόψη τη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές με τίτλο «Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών Για ένα ανταγωνιστικό και ενεργειακά αποδοτικό σύστημα μεταφορών» (COM(2011)0144), έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (A7-0000/2013), A. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ισχύον σύστημα ΕΥΤ 1 που εισήγαγε η Επιτροπή δεν λειτούργησε και πρέπει να τροποποιηθεί ριζικά, και ότι ορισμένοι παράγοντες της αγοράς δεν θεωρούν αυτή τη στιγμή ότι η προσαρμογή σε ένα κοινό διαλειτουργικό σύστημα ΕΥΤ ενέχει χρηματικό όφελος B. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έσοδα που εισπράττουν τα κράτη μέλη από τη φορολογία και τον ειδικό φόρο κατανάλωσης είναι πολύ πιθανό να μειωθούν στο μέλλον λόγω της εγκατάλειψης των καυσίμων πετρελαίου Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχή «ο χρήστης/ρυπαίνων πληρώνει» πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί βασική προτεραιότητα για τις ευρωπαϊκές μεταφορές Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τέλη χρήσης οδικού δικτύου πρόκειται να γίνουν πραγματικότητα σε ολοένα περισσότερα κράτη μέλη στο άμεσο μέλλον, και ότι η ΕΕ φέρει την ευθύνη να διασφαλίσει ότι η νέα αυτή εξέλιξη δεν θα επηρεάσει τα διασυνοριακά ταξίδια ή το διασυνοριακό εμπόριο E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ πρέπει να προωθήσει τα τέλη χρήσης οδικού δικτύου χωρίς διακρίσεις εις βάρος των χρηστών του οδικού δικτύου που δεν διαμένουν στη χώρα που χρεώνει τα διόδια ΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη πρέπει να μπορούν να εισαγάγουν συστήματα χρέωσης βάσει απόστασης ή βάσει χρόνου, παρόλο που πρέπει να ληφθούν μέτρα για να 1 Ευρωπαϊκή υπηρεσία τηλεδιοδίων PR\926979.doc 3/8 PE504.407v01-00
διασφαλιστεί ότι, όταν είναι δυνατό, θα προτιμώνται τα συστήματα βάσει απόστασης, καθώς αυτά είναι πιο δίκαια και ενέχουν λιγότερες διακρίσεις Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υφίσταται ήδη η τεχνολογία για να καταστούν διαλειτουργικά τα συστήματα χρέωσης χρήσης του οδικού δικτύου, και ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η ΕΥΤ συνίσταται στην έλλειψη πολιτικής βούλησης για την εφαρμογή του συστήματος αυτού και όχι σε προβλήματα της αγοράς ή τεχνικά ζητήματα Γενικό πλαίσιο 1. σημειώνει τη δήλωση της Επιτροπής 1, σύμφωνα με την οποία οι δύο κύριοι ενδιαφερόμενοι είναι οι φορείς χρέωσης διοδίων και οι πάροχοι ΕΥΤ, αλλά τονίζει ότι οι χρήστες του οδικού δικτύου, ιδίως οι εταιρείες μεταφορών, αποτελούν το τρίτο βασικό ενδιαφερόμενο μέρος 2. τονίζει ότι, παρά την εξαιρετική σημασία της προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της προστασίας των δεδομένων γενικότερα, και παρόλο που όλα τα νέα μέτρα πρέπει να συνάδουν με τη νομοθεσία της ΕΕ περί προστασίας των δεδομένων, αυτό δεν πρέπει να σταθεί εμπόδιο στη διαλειτουργικότητα των συστημάτων 3. αναγνωρίζει το δικαίωμα των ιδιοκτητών των οδών για την είσπραξη κατάλληλου ποσού για τη χρήση των υποδομών τους ΕΥΤ: η αποτυχία μέχρι σήμερα και η ανάγκη για νέα κατεύθυνση 4. συμφωνεί με την Επιτροπή ότι το ισχύον σύστημα ΕΥΤ έχει αποτύχει και υπογραμμίζει ότι πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα προκειμένου να δημιουργηθεί μια διαλειτουργική ΕΥΤ πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να καταρτίσει προτάσεις για κανονισμό σχετικά με τη διαλειτουργικότητα το συντομότερο δυνατόν, ούτως ώστε όλοι οι ενδιαφερόμενοι να υποχρεωθούν να προωθήσουν το έργο της ΕΥΤ, και εκφράζει λύπη για το γεγονός ότι τα κράτη μέλη δεν έχουν γενικά δείξει αρκετό ενδιαφέρον για την προώθηση της ΕΥΤ 5. συμφωνεί με την Επιτροπή ότι υπάρχει ζήτηση για μια διαλειτουργική λύση στον τομέα της ηλεκτρονικής καταβολής οδικών τελών, αλλά πιστεύει ότι απαιτείται η θέσπιση κανονισμού προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να εφαρμόσουν το σύστημα αυτό, διότι οι απολαβές καθαυτές δεν είναι αρκετά ελκυστικές για ορισμένους κατασκευαστές εξοπλισμού χρέωσης διοδίων ή ορισμένους φορείς εκμετάλλευσης του οδικού δικτύου 6. πιστεύει ότι τα σχέδια της Επιτροπής για προώθηση της περιφερειοποίησης δεν είναι ικανοποιητικά, και ότι απαιτούνται ευρύτερα μέτρα για την ευόδωση της ΕΥΤ σε επίπεδο ΕΕ πιστεύει ότι η περιφερειοποίηση της διαλειτουργικότητας θα έχει ως μοναδικό αποτέλεσμα να καθυστερήσει την καθιέρωση ενός συστήματος στο σύνολο της ΕΕ 7. καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει άμεσα εμπεριστατωμένη μελέτη για τον καθορισμό της καταλληλότερης μεθόδου χρέωσης χρήσης του οδικού δικτύου μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, συμπεριλαμβάνοντας τη χρέωση χρήσης του οδικού δικτύου μέσω 1 COM(2012) 474 τελικό: Υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Τηλεδιοδίων PE504.407v01-00 4/8 PR\926979.doc
τεχνολογιών όπως το GPS, πράγμα που μπορεί να υποκαταστήσει, καταρχάς, την ανάγκη φυσικής παρουσίας στα διόδια πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην κατάρτιση της εν λόγω μελέτης, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι καταναλωτές θα είναι πάντα ενήμεροι για το κόστος των τελών που θα χρεώνονται σε μια ηλεκτρονική συσκευή, όπως είναι το σύστημα GPS ή μια συσκευή ηλεκτρονικής αναγνώρισης 8. πιστεύει ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον για μια ΕΥΤ από την πλευρά των ενδιαφερόμενων μερών του κλάδου, δηλαδή τους παρόχους υπηρεσιών διοδίων, τις παραχωρήσεις οδών και τους κατασκευαστές συσκευών ηλεκτρονικής αναγνώρισης και συναφούς εξοπλισμού, και ότι απαιτείται, επομένως, ρύθμιση η οποία θα αναγκάσει τα ενδιαφερόμενα μέρη να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν ένα αποδοτικό για τον τελικό χρήστη σύστημα χρέωσης χρήσης του οδικού δικτύου, ιδίως στο πλαίσιο της ευρύτερης χρήσης της χρέωσης αυτής στο μέλλον 9. συμφωνεί με την Επιτροπή ότι υφίσταται ήδη η τεχνολογία για τα διαλειτουργικά συστήματα Χρέωση για τη χρήση του οδικού δικτύου: τέλη με αυτοκόλλητο (βινιέτες), διόδια, διαλειτουργικότητα και προστασία δεδομένων 10. τονίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διατηρήσουν το δικαίωμα να καθορίζουν το ποσό που χρεώνεται για τη χρήση του οδικού δικτύου και να έχουν τον τελευταίο λόγο σε σχέση με τη διάθεση των εσόδων που συγκεντρώνονται από τα τέλη για τη χρήση του οδικού δικτύου, και καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν την αναβάθμιση των δικτύων μεταφορών τους, με στόχο να τα καταστήσουν όσο το δυνατόν πιο βιώσιμα, αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον 11. αναγνωρίζει ότι επί του παρόντος τα κράτη μέλη έχουν υπό εξέλιξη σχέδια για τη χρέωση νέων κατηγοριών οχημάτων, περιλαμβανομένων των ελαφρών οχημάτων ΙΧ, πράγμα που καθιστά πιο επιτακτική την ανάγκη για την καθιέρωση ενός συντονισμένου διαλειτουργικού συστήματος χρέωσης από την Επιτροπή 12. πιστεύει ότι, παρόλο που τα κράτη μέλη έχουν την απόλυτη εξουσία για την είσπραξη των εσόδων, η ΕΕ πρέπει να προωθήσει τα συστήματα βάσει απόστασης σε σχέση με τα συστήματα με τη χρήση αυτοκόλλητου (βινιέτας), καθώς τα πρώτα είναι πιο δίκαια και ενέχουν λιγότερες διακρίσεις, ενώ τα δεύτερα έχουν παρουσιάσει στο παρελθόν προβλήματα όσον αφορά την αποδοτικότητα και ζητήματα διακρίσεων και πρέπει να αποφεύγονται, όταν αυτό είναι εφικτό 13. πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να επιβάλει στα συστήματα βάσει χρόνου την υποχρέωση να προσφέρουν στους χρήστες του οδικού δικτύου επιλογές χρέωσης ανά ημέρα, εβδομάδα, μήνα και έτος, με δυνατότητα αγοράς της βινιέτας έως 30 ημέρες πριν από τη χρήση του οδικού δικτύου και σε αναλογική βάση, αλλά παράλληλα να προβλέπεται η δυνατότητα ενός σαφώς καθορισμένου διοικητικού τέλους 14. τάσσεται υπέρ της ευρύτερης καθιέρωσης των συστημάτων βάσει απόστασης σε PR\926979.doc 5/8 PE504.407v01-00
σύγκριση με τα συστήματα βάσει χρόνου 15. πιστεύει ότι η εισαγωγή νέων συστημάτων χρέωσης, τα οποία ενδεχομένως περιλαμβάνουν την κοινή χρήση λειτουργικών συστημάτων και δεδομένων για τους πελάτες και τις κινήσεις τους, πρέπει να υπόκεινται αυστηρά στους κανονισμούς της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων, και ότι τα δεδομένα πρέπει να ανωνυμοποιούνται για την προστασία της ιδιωτικότητας των ατόμων υιοθετεί πραγματιστική προσέγγιση όσον αφορά το ζήτημα της προστασίας των δεδομένων, και πιστεύει ότι οι ενδοιασμοί όσον αφορά την προστασία των δεδομένων δεν θα πρέπει να παρεμποδίζουν τη διαλειτουργικότητα, εφόσον τεθούν σε εφαρμογή οι απαραίτητες εγγυήσεις 16. καλεί την Επιτροπή να υποχρεώσει τα κράτη μέλη που χρησιμοποιούν συστήματα βινιετών να θέσουν σε λειτουργία μια υπηρεσία πληρωμής μέσω διαδικτύου, ούτως ώστε οι πελάτες να μπορούν να προπληρώνουν τα τέλη ηλεκτρονικά υπογραμμίζει την ανάγκη για κατάλληλη έγκαιρη σήμανση, η οποία θα ενημερώνει τους οδηγούς για το ποσό που πρέπει να καταβάλουν τονίζει, επιπλέον, ότι οι πληροφορίες για τα πρόστιμα και τις λοιπές κυρώσεις πρέπει να προσδιορίζονται με σαφήνεια και να είναι εύκολα διαθέσιμες 17. καλεί την Επιτροπή να καταστήσει εφικτή την πληρωμή μέσω κινητού τηλεφώνου στα συστήματα διοδίων και στα συστήματα βινιετών 18. αναγνωρίζει τις ανάγκες των εταιρειών μεταφορών και των ΜΜΕ, καθώς και τα οφέλη που θα απέφερε η ΕΥΤ για τις ομάδες αυτές, αφού τα προϊόντα θα φτάνουν στην αγορά στις πλέον ανταγωνιστικές τιμές 19. συστήνει στην Επιτροπή να λάβει αυστηρά μέτρα έναντι όσων δεν συμμορφώνονται με την ισχύουσα οδηγία περί διαλειτουργικότητας, ενόψει της δημοσίευσης της νέας πρότασης κανονισμού της Επιτροπής σχετικά με την ΕΥΤ και τη διαλειτουργικότητα της χρέωσης χρήσης του οδικού δικτύου 20. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή. PE504.407v01-00 6/8 PR\926979.doc
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Ο εισηγητής συμφωνεί με την άποψη της Επιτροπής ότι η ΕΥΤ δεν ήταν επιτυχής. Μετά από αυτήν την πλήρη αποτυχία, ο εισηγητής θεωρεί ότι η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει νέα πρόταση κανονισμού το συντομότερο δυνατόν, με στόχο να εξασφαλιστεί η υλοποίηση της ΕΥΤ. Με απογοήτευση διαπιστώνω ότι η Επιτροπή, στις δύο ανακοινώσεις της, δεν έδωσε αρκετή έμφαση στις ταχεία αναπτυσσόμενες τεχνολογίες GPS/GPRS. Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή δεν έχει διερευνήσει ενδελεχώς τις υφιστάμενες δυνατότητες. Η εστίαση στην ΕΥΤ υπό τη σημερινή της μορφή ενδέχεται να μην έχει και πολύ νόημα αν μέσα σε λίγα χρόνια η χρέωση χρήσης του οδικού δικτύου θα βασίζεται πλήρως σε άλλη τεχνολογία. Η τακτική "καρότου και μαστιγίου" της Επιτροπής είναι ανεπαρκής και καθυστερημένη. Η Επιτροπή πρέπει να προβεί σε διάλογο με τα κράτη μέλη, με στόχο να τονίσει τα οφέλη μιας πλήρως λειτουργικής ΕΥΤ. Κατά τον εισηγητή, ο μόνος τρόπος για την αντιμετώπιση του ζητήματος είναι η θέσπιση κανονισμού. Κατά τη διευθέτηση του ζητήματος της ΕΥΤ, η Επιτροπή πρέπει να λάβει υπόψη το παράδειγμα των χρεώσεων περιαγωγής, οι οποίες μειώθηκαν μέσω κανονισμού της Επιτροπής. Στην εν λόγω περίπτωση, μετά από αρκετά έτη αποτυχημένων διαπραγματεύσεων και προσπαθειών να δελεαστούν οι φορείς εκμετάλλευσης να μειώσουν τις χρεώσεις τους, η Επιτροπή θέσπισε κανονισμό, ο οποίος ανάγκασε αμέσως τους φορείς εκμετάλλευσης να συνεργαστούν και να μειώσουν τις χρεώσεις. Η προστασία των δεδομένων αποτελεί βασική προτεραιότητα για τον εισηγητή εάν δεν διασφαλιστεί η τήρηση της νομοθεσίας περί δεδομένων και ιδιωτικότητας, δεν πρέπει να αναληφθεί καμία δράση. Απαιτείται η υιοθέτηση πραγματιστικής στάσης για να βρεθούν λύσεις στο ζήτημα αυτό. Η χρήση συστημάτων πληρωμής στο διαδίκτυο είναι καθοριστική για την εξασφάλιση της διαφάνειας και της ευκολίας χρήσης, ιδίως για τους πολίτες που δεν διαμένουν στο κράτος μέλος όπου πραγματοποιείται η χρέωση. Πρέπει να ενισχυθεί η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και, ταυτόχρονα, να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τους μεταφορείς, τις ΜΜΕ και τους χρήστες αυτοκινήτων. Η χρήση συστημάτων διοδίων πρέπει να προωθηθεί περισσότερο σε σχέση με τη χρέωση βάσει χρόνου, δεδομένου ότι τα συστήματα χρέωσης βινιέτας ή βάσει χρόνου δεν αντικατοπτρίζουν επακριβώς την πραγματική χρήση του οδικού δικτύου και, ως εκ τούτου, δεν συνάδουν με την αρχή «ο χρήστης/ρυπαίνων πληρώνει», σε σύγκριση με τα συστήματα διοδίων. Πρέπει να τερματιστεί η κατάσταση όπου οι εβδομαδιαίες βινιέτες μπορεί να κοστίζουν κατ' αναλογία έως 4 ή 5 φορές την τιμή της ετήσιας κάρτας, διότι αυτό συνιστά διάκριση. Η ΕΥΤ και η χρέωση χρήσης του οδικού δικτύου αντιμετωπίζουν νέες πρωτόγνωρες PR\926979.doc 7/8 PE504.407v01-00
προκλήσεις και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να είναι έτοιμο να τις αντιμετωπίσει άμεσα. PE504.407v01-00 8/8 PR\926979.doc