ΕΝΟΤΗΤΑ I Αντικίνητρο ανάπτυξης, η φορολογική στοχοποίηση της ακίνητης Περιουσίας Γρηγόρης Ταπεινός Senior Partner, KEY Consultants
Ακούσαμε για, Ευθύνες Μελών Διοίκησης Εμπόδια στην ίδρυση και ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων Και θα συμπληρωθεί η ενότητά μας με την φορολογική αντιμετώπιση της ακίνητης περιουσίας! 2
Θυμάστε; «Δῶς μοι πᾶ στῶ καὶ τὰν γᾶν κινάσω», στα νέα ελληνικά «δώσε μου τόπο να σταθώ και θα κινήσω τη γη»! 3
Εσωτερικό Περιβάλλον: Πως θα «βγει» ο ΕΝΦΙΑ; «Καταρρέουν» οι πλούσιοι - 1.000 δηλώνει το 64% των νοικοκυριών Στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, Καθημερινή 09 Απριλίου 2017, δείχνουν ότι, Mε βάση τις δηλώσεις του 2016, χάθηκαν, εντός μίας πενταετίας, 150 χιλιάδες εύπορα (>= 50 χιλ ) νοικοκυριά ή -53.2% του συνόλου. Χάθηκε φορολογητέα ύλη 9,25 δισ. Ευρώ, ή 3 δισ. σε φόρους, όσο δηλαδή αποδίδει ο ΕΝΦΙΑ. Στο ίδιο δημοσίευμα επίσης, αναφέρεται ότι, Οι έχοντες οικογενειακό εισόδημα άνω των 100 χιλιάδων ευρώ, μειώθηκαν από 38.549 το 2011 σε 25.000 το 2016 (-35.1%). Εν μέρει εξηγείται από το ότι οι «πλούσιοι» ωθήθηκαν να ανακαλύψουν τρόπους διαφυγής από τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές. Δύο στα τρία νοικοκυριά εμφανίζουν οικογενειακό εισόδημα κάτω απο 1.000 ευρώ το μήνα, με το ποσοστό αυτό μέσα σε μια πενταετία να έχει αυξηθεί απο το 49% στο 64,1%. http://www.sofokleousin.gr/archives/339187.html 4
Εσωτερικό Περιβάλλον: Φορολογικά Έσοδα 5
Σύντομο ιστορικό: Από τον ΕΕΤΗΔΕ (2011-2013) στον ΕΝΦΙΑ (2014-) Οι «μαγικοί αριθμοί»: 3,2 δις X 82% = 2,6 δις! 6
ΕΝΦΙΑ Ας αναρωτηθούμε: 1. Δημιουργεί η εκμετάλλευση της Ακίνητης Περιουσίας, κίνητρα ανάπτυξης για τη χώρα μας; 2. Προσβάλλει το δικαίωμα στην ιδιοκτησία η υπερβολική επιβολή φόρων επί των ακινήτων; 3. Εξασφαλίζεται ο ανταποδοτικός χαρακτήρας της φορολογίας των ακινήτων, μέσα από τα παρεχόμενα οφέλη από τις υπηρεσίες που χρηματοδοτούνται από αυτήν, (π.χ. ΟΤΑ); 4. Αν και θεμιτός ο ουδέτερος χαρακτήρας της φορολογίας της ακίνητης περιουσίας, πιστεύει κανείς ότι δεν έχει καθαρά εισπρακτικό χαρακτήρα; 7
Δημιουργεί η εκμετάλλευση της Ακίνητης Περιουσίας, κίνητρα ανάπτυξης για τη χώρα μας; Η φορολογία των ακινήτων Έχει αναπτυξιακό πρόσιμο ή δημιουργεί αδιέξοδα για επενδυτές και πολίτες; Είναι συμβατή με κοινωνικά πρότυπα οικονομικής συμπεριφοράς; 8
Φόροι επί ακινήτων 1. Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων 3% επί των αντικειμενικών αξιών και επιβαρύνει τους αγοραστές. 2. Ο φόρος χρησικτησίας θα ακολουθήσει και αυτός τις νέες αντικειμενικές υπολογίζεται επίσης με 3% επί των αντικειμενικών αξιών. 3. Φόρος ανταλλαγής συνένωσης οικοπέδων, 1,5% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. 4. Ο φόρος διανομής, ο οποίος αφορά συνένωση περιουσίας από έναν συνιδιοκτήτη ακινήτου και επιβάλλεται με συντελεστή 0,75% επί της αντικειμενικής αξίας. 5. ΦΠΑ 24% στις αγοραπωλησίες ακινήτων. 6. Ο δημοτικός φόρος μεταβίβασης ακινήτων που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης. 7. Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας που εισπράττεται μέσω των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, αποδίδεται στους δήμους και υπολογίζεται με συντελεστή από 0,25-0,35 (ανάλογα με τις αποφάσεις του κάθε δήμου) επί των αντικειμενικών τιμών ζώνης των ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων. 8. Το τεκμαρτό εισόδημα κατοικίας: Οι νέες τιμές ζώνης θα επηρεάσουν άμεσα το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει με βάση την επιφάνεια των κατοικιών που διαμένει ο φορολογούμενος. 9. Ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα από μισθώματα, 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. 10. Τέλη υπέρ του ταμείου νομικών στα μεταβιβαστικά συμβόλαια.. 11. Το τέλος μεταγραφής συμβολαίων. 12. Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτου. 13. Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτου. 14. Ο φόρος δωρεάς ακινήτου. 15. Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο. 16. Τα πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτου. 17. Τα πρόστιμα αυθαιρέτων και πολεοδομικά πρόστιμα νέων αυθαιρέτων. 18. Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15%, στα ακίνητα που ανήκουν σε εξωχώριες (Off Shore) εταιρείες. 19. H εισφορά σε γη και χρήμα κατά την ένταξη στο σχέδιο πόλης. 20. ΕΝΦΙΑ 9
Προσβάλλει το δικαίωμα στην ιδιοκτησία η υπερβολική επιβολή φόρων επί των ακινήτων; Η προστασία της ιδιοκτησίας προστατεύεται από τη συνταγματική διάταξη του άρθρου 17, που ορίζει ότι «η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται εις βάρος του γενικού συμφέροντος». Το γεγονός ότι η ιδιοκτησία τελεί υπό την εγγύηση του κράτους σημαίνει ότι οι διατάξεις που την προσβάλλουν πρέπει να ερμηνεύονται στενά και ότι ο πολίτης διαθέτει το δημόσιο ατομικό δικαίωμα να αξιώσει από τα όργανα της κρατικής εξουσίας την προστασία του έννομου αγαθού της ιδιοκτησίας, η οποία αποτελεί ένα «κομμάτι ελευθερίας». http://www.kathimerini.gr/869521/article/epikairothta/politikh/h-idiokthsia-ws-ena-kommati-eley8erias 10
Προσβάλλει το δικαίωμα στην ιδιοκτησία η υπερβολική επιβολή φόρων επί των ακινήτων; Ποιές είναι οι Αρχές, που πρέπει να διέπουν την συγκεκριμένη φορολογία και πως παραβιάζονται. 1. Αρχή της φορολογικής ισότητας, 2. Αρχή της βεβαιότητας του φόρου, 3. Αρχή της προσφορότητας του φόρου, 4. Αρχή του ευχερούς ελέγχου της επιβαλλόμενης φορολογίας, 5. Αρχή της απλότητας του φόρου, 6. Αρχή της αποφυγής της διπλής φορολογίας. 11
Εξασφαλίζεται ο ανταποδοτικός χαρακτήρας της φορολογίας των ακινήτων, μέσα από τα παρεχόμενα οφέλη από τις υπηρεσίες που χρηματοδοτούνται από αυτήν, (π.χ. ΟΤΑ); Έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα η συγκεκριμένη φορολογία των ακινήτων; Έχει περιθώρια να εκλογικευθεί, ή να αναζητηθεί εναλλακτική λύση, μέσα από άλλες πηγές μη φορολογικών εσόδων; 12
Αν και θεμιτός ο ουδέτερος χαρακτήρας της φορολογίας της ακίνητης περιουσίας, πιστεύει κανείς ότι δεν έχει καθαρά εισπρακτικό χαρακτήρα; Ποιές αρχές και κανόνες διέπουν αντίστοιχες φορολογίες σε άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες; 2012 13 http://www.kathimerini.gr/781751/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/pws-forologeitai-h-akinhth-perioysia-sthn-eyrwph
Αν και θεμιτός ο ουδέτερος χαρακτήρας της φορολογίας της ακίνητης περιουσίας, πιστεύει κανείς ότι δεν έχει καθαρά εισπρακτικό χαρακτήρα; Ποιές αρχές και κανόνες διέπουν αντίστοιχες φορολογίες σε άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες; 2015 14 http://www.kathimerini.gr/894114/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apo-toys-pio-yyhloys-foroys-sta-akinhta-sthn-ee-exei-h-ellada
Τι από το υφιστάμενο πλαίσιο ενδεχομένως θα έπρεπε να παραμείνει; ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 19.10.2017 Σχέδιο επαναφοράς του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΝΙΚΟΣ ΡΟΥΣΑΝΟΓΛΟΥ Την επαναφορά του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας και την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ εξετάζει η κυβέρνηση για το επόμενο έτος, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιτροπές θα καταφέρουν να εξισώσουν τις αντικειμενικές αξίες με τις πραγματικές τιμές πώλησης των ακινήτων. Σύμφωνα με κυβερνητικό αξιωματούχο, εφόσον επιτευχθεί ο δύσκολος στόχος της εξίσωσης των αξιών των ακινήτων, θα κατατεθεί στη Βουλή σχέδιο νόμου με το οποίο αφενός θα αναπροσαρμοστούν οι αξίες των ακινήτων, αφετέρου θα αντικατασταθεί ο ενιαίος φόρος ιδιοκτησίας ακινήτων με τον φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. http://www.kathimerini.gr/931233/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/sxedio-epanaforas-toy-foroy-megalhs-akinhths-perioysias 15
Τι από το υφιστάμενο πλαίσιο ενδεχομένως θα έπρεπε να παραμείνει; Σχέδιο επαναφοράς του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας (συν.) Παράλληλα, επανέλαβε την πρόθεση του οικονομικού επιτελείου να μην αναθεωρήσει, στην παρούσα φάση, κάποια άλλη παράμετρο (π.χ. συντελεστής εμπορικότητας) διαμόρφωσης των αξιών, πέραν των τιμών ζώνης, ενώ σε ό,τι αφορά την επικείμενη λειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος τιμών που βρίσκεται σε πιλοτικό στάδιο, αναμένεται να λαμβάνονται πλέον υπόψη και οι τιμές μίσθωσης, προκειμένου να είναι εφικτή η προσέγγιση των αξιών και σε περιπτώσεις περιοχών όπου δεν πραγματοποιούνται καθόλου συναλλαγές ακινήτων σήμερα. http://www.kathimerini.gr/931233/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/sxedio-epanaforas-toy-foroy-megalhs-akinhths-perioysias 16
ΣΥΝΟΨΗ: ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ-ΔΙΚΑΙΗ-ΣΚΟΠΙΜΗ Η φορολογία είναι αναγκαία για να λειτουργήσουν οι οργανωμένες κοινωνίες. Η επιλογή των μέτρων, όμως, αποτελεί μια δύσκολη άσκηση. Η υπερβολική φορολογία σκοτώνει την παραγωγή πλούτου, κάνει τις χώρες πιο φτωχές. Η επιλεκτική φορολογία δημιουργεί κίνητρα φοροαποφυγής με υποκατάσταση προϊόντων, φοροδιαφυγής ακόμη και λαθρεμπορίου. Πάσχος Μανδραβέλης, «Οι παράλογοι φόροι», ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 19.06.2016 17