ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 8/10/2017 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Στο κείµενο ο συγγραφέας αναλύει τον ρόλο της Παιδείας. Αρχικά υποστηρίζει ότι η Παιδεία ενός ανθρώπου συνδέεται µε τις έννοιες της αγωγής και της µόρφωσης αλλά και µε την κοινωνία και τον πολιτισµό του, στοχεύοντας στην ολοκλήρωση και κοινωνικοποίησή του. Στη συνέχεια αναφέρεται στους επιµέρους στόχους της εκπαιδευτικής διαδικασίας, την πνευµατική ολοκλήρωση, την αισθητική και ηθική καλλιέργεια,την ενδυνάµωση της προσωπικότητας και την κοινωνικοποίηση του ατόµου. Ως αποτέλεσµα, εξασφαλίζονται η οµαλή λειτουργία της κοινωνίας, η επαγγελµατική κατάρτιση, η πολιτικοποίηση και η συµµετοχή στα πολιτιστικά δρώµενα των µελών της. Καταλήγοντας τονίζει ότι όλα τα παραπάνω, προωθούν την κοινωνική εξέλιξη. (98 λέξεις) Β1. α) Σωστό β) Σωστό γ) Λάθος δ) Λάθος ε) Σωστό Β2. Θεµατική περίοδος: «Η πνευµατική καλλιέργεια.. του νέου» Λεπτοµέρειες - σχόλια: «Στην πρώτη περίπτωση.. της ζωής.» Κατακλείδα συµπέρασµα: «Με την απόκτηση λοιπόν.. της ζωής» Η παράγραφος αναπτύσσεται µε τη µέθοδο των αιτιών και αποτελεσµάτων,καθώς σε αυτή αναλύονται οι θετικές επιδράσεις της πνευµατικής καλλιέργειας. Φράσεις κλειδιά: «οδηγεί στην» «δίνει την δυνατότητα» «βοηθάει τον άνθρωπο» Β3. Η τελευταία παράγραφος του κειµένου διαρθρώνεται µε επαγωγική συλλογιστική γιατί ξεκινά από την ειδική θέση διαπίστωση που αναφέρεται στον στόχο της Παιδείας να εξασφαλίσει την οµαλή κοινωνικοποίησή του ατόµου και την εύρυθµη κοινωνική λειτουργία, συνεχίζει µε ενδιάµεσες θέσεις διαπιστώσεις που αναφέρονται σε επιµέρους θετικές επιδράσεις της Παιδείας και καταλήγει στο γενικότερο συµπέρασµα ότι η Παιδεία συµβάλλει τα µέγιστα στην εξασφάλιση της κοινωνικής προόδου. Β4. γενικότερη = ευρύτερη, απόρροια = αποτέλεσµα, συνέπεια, διάπλαση = διαµόρφωση, απαραίτητα = αναγκαία, ανεξάρτητη = αυτόνοµη. Β5. Ευρύτερη ειδικότερη, καθολική µερική περιορισµένη, διαχρονικές σύγχρονες, απαραίτητο προαιρετικό, διευκολύνεται δυσκολεύεται. Β6. Στην τέταρτη παράγραφο του κειµένου αναγνωρίζουµε την επίκληση στη λογική ως τρόπο πειθούς. Ειδικότερα στο σηµείο «Η παιδεία αξίες» εντοπίζουµε γεγονότα Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 1
αλήθειες ως τεκµήρια ως µέσα πειθούς. Στη συνέχεια στο απόσπασµα «Πρόκειται ηθικών κανόνων» εντοπίζουµε ένα επιχείρηµα κειµένου ως µέσο πειθούς στην επίκληση στη λογική («επειδή οι κοινωνίες της εποχής µας χαρακτηρίζονται από ανθρωπιστική κρίση και αντιφατικότητα των ηθικών κανόνων»). Το ίδιο ισχύει και για το σηµείο «αφού όλοι γνωρίζουµε.. κινδύνους», στο οποίο εντοπίζουµε επίσης ένα επιχείρηµα κειµένου ως µέσο πειθούς στην επίκληση στη λογική.( Στην τελευταία περίοδο του κειµένου, έµµεσα εντοπίζουµε την επίκληση στο συναίσθηµα, µε µέσο πειθούς τον εικονοπλαστικό µεταφορικό λόγο). Γ. Επικοινωνιακό πλαίσιο: Άρθρο Το άρθρο διαθέτει τίτλο αλλά και προαιρετικά αποφώνηση στο τέλος του, κάτω δεξιά «Υπογραφή αρθρογράφου» Ο πρόλογος του άρθρου έχει επικαιρικό χαρακτήρα, δηλαδή αφορµάται πάντα από ένα επίκαιρο γεγονός το οποίο σχολιάζει ή και ερµηνεύει. Το ύφος του άρθρου είναι σοβαρό και χρησιµοποιείται το γ πρόσωπο, ώστε να διασφαλιστεί η αντικειµενικότητα στη διατύπωση των απόψεων. Παράλληλα όµως, καθώς το συγκεκριµένο άρθρο δηµοσιεύεται σε σχολικό ιστολόγιο και διαπραγµατεύεται ένα θέµα που αφορά στη σχολική κοινότητα, µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε αυτό και το α! πληθυντικό πρόσωπο. Ενδεικτικός τίτλος «Η προσφορά της σύγχρονης εκπαίδευσης και οι προτάσεις για την αναβάθµισή της.» Πρόλογος: Αφορµή για τη συγγραφή του άρθρου µπορεί να αποτελέσει µία πρόσφατη συζήτηση που διαδραµατίστηκε ανάµεσα στους µαθητές του σχολείου και καθηγητές στην τελευταία σχολική συνέλευση, µε θέµα την εκπαίδευση στις µέρες µας. Στη συνέχεια ο πρόλογος µπορεί να συνεχίσει µε την αναφορά στις έννοιες της παιδείας και της εκπαίδευσης και στον καίριο ρόλο τους στη ζωή των ανθρώπων. Παιδεία: µε τον όρο παιδεία έχουµε µια αφηρηµένη έννοια (γράµµατα, επιστήµη, τέχνες...) και µια συγκεκριµένη (εκπαίδευση). Συχνά οι όροι παιδεία και εκπαίδευση χρησιµοποιούνται χωρίς διάκριση. Παράγοντες παιδείας: οικογένεια, σχολείο, κοινωνικό περιβάλλον διαπροσωπικές σχέσεις, πολιτεία (νόµοι, θεσµοί), εκκλησία, µέσα µαζικής ενηµέρωσης, επάγγελµα, ψυχαγωγία, πολιτιστικές διαδικασίες, στρατός, αθλητισµός,τέχνη. Εκπαίδευση: αποτελεί θεσµοποιηµένη έκφραση της παιδείας που πραγµατώνεται µέσα από τη δράση κρατικών ή ιδιωτικών φορέων. Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 2
Α Ζητούµενο: Προσφορά της σύγχρονης εποχής της εκπαίδευσης συσχετιζόµενη µε τα γνωρίσµατα Αρχικά θα πρέπει να γίνει µία σύντοµη αναφορά στα βασικά γνωρίσµατα της σύγχρονης εποχής: Παγκοσµιοποίηση Τεχνολογική έκρηξη - παγίδες του διαδικτύου Έξαρση παθογενών κοινωνικών φαινοµένων (εθνικισµός, τροµοκρατία, ναρκωτικά) Χάσµα µεταξύ των χωρών - κοινωνικών τάξεων Τεχνοκρατικό - υλιστικό µοντέλο ζωής, κρίση ηθικών αξιών Τυποποίηση - µονοµέρεια - µονοδιάστατος πολιτισµός Προσφορά της σύγχρονης εκπαίδευσης 1.Ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας Καλλιεργούνται οι ιδιότητες και δεξιότητες των εκπαιδευόµενων, ώστε αυτοί να τείνουν προς την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους. Η εκπαίδευση πρέπει να αποσκοπεί στην ανάπτυξη του σώµατος, στη δηµιουργία υγιούς και αρµονικού κορµιού. Στην καλλιέργεια των νοητικών λειτουργιών (στην όξυνση της κρίσης, στην ενίσχυση της µνήµης, της φαντασίας, της παρατηρητικότητας, της αντίληψης). Στην ανάπτυξη των συναισθηµατικών στοιχείων, στην ευαισθητοποίηση του ανθρώπου. Στη µετάδοση ηθικών αξιών, υψηλών ιδανικών και προτύπων που εξυψώνουν την ανθρώπινη οντότητα. Παρέχει πεδίο έµπνευσης για καλλιτεχνική δηµιουργία και ενηµερώνει για τα σύγχρονα και παλαιότερα ρεύµατα. Θεµελιώδη στόχο της εκπαίδευσης αποτελεί και η µετάδοση γνώσεων που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες, π.χ. πληροφορική. Απελευθερώνει το άτοµο από προλήψεις και δεισιδαιµονίες (επιστηµονική - τεχνολογική πρόοδος). Συµβάλλει στην ανάπτυξη και έκφραση της δηµιουργικότητας των νέων. 2.Φορέας κοινωνικοποίησης Αναπτύσσεται η κοινωνική φύση και καλλιεργούνται οι κοινωνικές αρετές. Το νέο µέλος της κοινωνίας αποδέχεται τους κοινωνικούς θεσµούς και τις κοινωνικές αξίες. Προετοιµάζεται για το ρόλο που θα παίξει στα πλαίσια των κοινωνικών απαιτήσεων. Η εκπαίδευση συµβάλλει στην αποφυγή αντικοινωνικών πράξεων (βία, εγκληµατικότητα) και αποκλίνουσας κοινωνικής συµπεριφοράς. Συµβάλλει τελικά στην οµαλή κοινωνική συµβίωση, στον κοινωνικό προβληµατισµό, στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 3
3.Φορέας επαγγελµατικής κατάρτισης Η µελλοντική επαγγελµατική αποκατάσταση του εκπαιδευόµενου εξαρτάται άµεσα από το εκπαιδευτικό σύστηµα. Μεταδίδονται οι απαραίτητες γνώσεις για την επαγγελµατική κατάρτιση και κατοχύρωση. Θα πρέπει να υπάρχει ενηµέρωση για την αγορά εργασίας. Θα πρέπει, αφού εκτιµηθούν οι ιδιαίτερες δεξιότητες, δυνατότητες και κλίσεις του ατόµου, να οδηγηθεί σε ορθή επιλογή του επαγγέλµατός του µέσω του Επαγγελµατικού Προσανατολισµού. 4.Φορέας πολιτικής αγωγής Συντείνει στην πολιτική συνειδητοποίηση του ατόµου. Ενηµέρωση για τις κοινωνικές δοµές και διαδικασίες, τα δικαιώµατα, τις υποχρεώσεις. Προωθεί τις δηµοκρατικές αρχές και αξίες. ( ηµοκρατική διαπαιδαγώγηση). Βοηθάει στη διατήρηση της εθνικής ενότητας, καλλιέργεια εθνικής συνείδησης, πατριωτισµού. Προωθεί την ειρήνη και το πνεύµα συνεργασίας ανάµεσα στους λαούς, χωρίς αυτό να σηµαίνει άρνηση της εθνικής µας ταυτότητας. ( ιεθνισµός). Καλλιεργεί το οικουµενικό πνεύµα και τις ανθρωπιστικές αρχές στα άτοµα. 5.Φορέας παράδοσης Η εκπαίδευση είναι βασικός φορέας µεταβίβασης της παράδοσης και της εθνικής κληρονοµιάς. Μεταβιβάζει τα παραδοσιακά πολιτισµικά στοιχεία, έτσι ώστε το άτοµο να γνωρίσει τις ρίζες του, να αποκτήσει συνείδηση της συνέχειάς του, να γίνει µέτοχος, αλλά και φορέας του πολιτισµού, που µε τη σειρά του θα µεταλαµπαδεύσει στις επόµενες γενιές. 6.Επιστηµονική - τεχνολογική πρόοδος ίνει τη δυνατότητα της τεχνολογικής - επιστηµονικής ανάπτυξης, καθώς µορφώνεται και εκπαιδεύει τους νέους. Γνωστοποιεί τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα επιστηµονικά επιτεύγµατα, που θα αποτελέσουν και τις προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη. 7.Οικονοµία Η επαρκής ή πληµµελής επαγγελµατική κατάρτιση, που συντελείται µέσω της εκπαίδευσης, επηρεάζει την οικονοµική πορεία µιας κοινωνίας. Η εκπαίδευση συνδέεται άµεσα µε την αγορά εργασίας και τον τεχνολογικό επιστηµονικό χώρο, αφού προετοιµάζει άτοµα ικανά να εργαστούν σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους. Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 4
Β Ζητούµενο :Προτάσεις για την αναβάθµιση της σύγχρονης εκπαίδευσης 1. Προσανατολισµός σε µια σταθερή, υπερκοµµατική εκπαιδευτική πολιτική. 2. Επιβάλλεται η εκπαίδευση να έχει καθολικό χαρακτήρα. 3. Η παρεχόµενη γνώση να είναι εναρµονισµένη µε την πρόοδο που σηµειώνεται στους τοµείς της επιστήµης και της τεχνολογίας. 4. Ο χαρακτήρας της πρέπει να είναι ανθρωπιστικός και όχι µονοδιάστατα τεχνοκρατικός. Παράλληλα µε τις τεχνολογικές γνώσεις να δίνεται έµφαση στην ανθρώπινη οντότητα και στις αξίες που τη διασφαλίζουν. 5. Πρέπει να χαρακτηρίζεται από δηµοκρατικότητα, που θα συνοδεύεται από την υιοθέτηση του αµοιβαίου σεβασµού και την προώθηση του διαλόγου. 6. Οφείλει να αναπτύσσει όλα τα στοιχεία της ανθρώπινης προσωπικότητας και όχι µόνο τα νοητικά, όπως οι ιδιαιτερότητες και τα ταλέντα των µαθητών. 7. Κατάλληλη υποδοµή (ανθρώπινο δυναµικό, κτίρια, εποπτικά µέσα). 8. Αναγκαία είναι η προώθηση της κριτικής σκέψης, η καλλιέργεια της κοινωνικής συνείδησης, η ενθάρρυνση της άµιλλας και όχι του ανταγωνισµού στις ανθρώπινες σχέσεις. 9. Κατάρτιση και επιµόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού. Επίλογος: Επισήµανση του καίριου ρόλου της εκπαίδευσης σε ατοµικό και κοινωνικό επίπεδο. Ο εκσυγχρονισµός και η αναβάθµιση του εκπαιδευτικού συστήµατος, αποτελεί πρόκληση αλλά και ανάγκη για την ελληνική κοινωνία. ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΒΕΤΟΣ ΗΜΗΤΡΗΣ ΗΛΜΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΠΟΡΟΥΤΖΗ ΕΣΠΟΙΝΑ ΝΤΕΛΜΠΙΖΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Αποφώνηση (προαιρετικά): Υπογραφή αρθρογράφου Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 5