ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή για τα ικαιώµατα της Γυναίκας και τις Ίσες Ευκαιρίες 30 Αυγούστου 2001 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2000/142(COD) ***II ΣΧΕ ΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ σχετικά µε την κοινή θέση του Συµβουλίου εν όψει της έγκρισης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου που αφορά την τροποποίηση της οδηγίας 76/207/EOK του Συµβουλίου περί της εφαρµογής της αρχής της ίσης µεταχειρίσεως ανδρών και γυναικών, όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, την επαγγελµατική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας (9848/1/2001 C5-0387/2001 2000/142(COD)) Επιτροπή για τα ικαιώµατα της Γυναίκας και τις Ίσες Ευκαιρίες Εισηγήτρια: Heidi Anneli Hautala PR\446444.doc PE 305.446

Υπόµνηµα για τα χρησιµοποιούµενα σύµβολα * ιαδικασία διαβούλευσης πλειοψηφία των ψηφισάντων **I ιαδικασία συνεργασίας (πρώτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων **II ιαδικασία συνεργασίας (δεύτερη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση της κοινής θέσης πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο για απόρριψη ή τροποποίηση της κοινής θέσης *** Σύµφωνη γνώµη πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο εκτός από τις περιπτώσεις που µνηµονεύονται στα άρθρα 105, 107, 161 και 300 της Συνθήκης ΕΚ και στο άρθρο 7 της Συνθήκης ΕΕ ***I ιαδικασία συναπόφασης (πρώτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων ***II ιαδικασία συναπόφασης (δεύτερη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση της κοινής θέσης πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο για απόρριψη ή τροποποίηση της κοινής θέσης ***III ιαδικασία συναπόφασης (τρίτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση του κοινού σχεδίου (Η ενδεικνυόµενη διαδικασία στηρίζεται στη νοµική βάση που πρότεινε η Επιτροπή) Τροπολογίες σε νοµοθετικό κείµενο Στις τροπολογίες του Κοινοβουλίου η σήµανση γίνεται µε έντονους πλάγιους χαρακτήρες. Η σήµανση µε απλά πλάγια απευθύνεται στις τεχνικές υπηρεσίες και αφορά στοιχεία του νοµοθετικού κειµένου για τα οποία προτείνεται διόρθωση εν όψει της επεξεργασίας του τελικού κειµένου (για παράδειγµα, στοιχεία εµφανώς λανθασµένα ή που έχουν παραλειφθεί σε µια γλωσσική έκδοση). Αυτές οι προτάσεις διόρθωσης υπόκεινται στη συγκατάθεση των αρµόδιων τεχνικών υπηρεσιών. PE 305.446 2/28 PR\446444.doc

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα Ιστορικό της διαδικασίας... 4 ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ... 5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... PR\446444.doc 3/28 PE 305.446

Ιστορικό της διαδικασίας Κατά τη συνεδρίαση της 31 Μαΐου 2001, το Κοινοβούλιο καθόρισε τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση σχετικά µε την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου που αφορά την τροποποίηση της οδηγίας 76/207/EOK του Συµβουλίου περί της εφαρµογής της αρχής της ίσης µεταχειρίσεως ανδρών και γυναικών, όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, την επαγγελµατική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας (COM(2000) 334-2000/142 (COD)). Κατά τη συνεδρίαση της., η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανακοίνωσε την παραλαβή της κοινής θέσης, την οποία παρέπεµψε στην Επιτροπή για τα ικαιώµατα της Γυναίκας και τις Ίσες Ευκαιρίες (9848/1/2001 - C5-0387/2001). Κατά τη συνεδρίασή της στις 20 Ιουνίου 2000, η Επιτροπή για τα ικαιώµατα της Γυναίκας και τις Ίσες Ευκαιρίες όρισε εισηγήτρια την Heidi Anneli Hautala. Κατά τη συνεδρίασή της/τις συνεδριάσεις της στις... και..., η επιτροπή εξέτασε την κοινή θέση καθώς και το σχέδιο σύστασης για τη δεύτερη ανάγνωση. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο νοµοθετικού ψηφίσµατος µε... ψήφους υπέρ,... ψήφους κατά και... αποχή/ές/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές... (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία),... (αντιπρόεδρος),... (αντιπρόεδρος),... (εισηγητής/ήτρια),...,... (αναπλ....),... (αναπλ...., σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού),... και.... Η σύσταση για τη δεύτερη ανάγνωση κατατέθηκε στις... Η προθεσµία κατάθεσης τροπολογιών στην κοινή θέση θα αναγράφεται στο σχέδιο ηµερήσιας διάταξης της περιόδου συνόδου κατά την οποία θα εξετασθεί η σύσταση/λήγει στις... στις... µ.µ./το µεσηµέρι./π.µ. PE 305.446 4/28 PR\446444.doc

ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Νοµοθετικό ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε την κοινή θέση του Συµβουλίου εν όψει της έγκρισης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου που αφορά την τροποποίηση της οδηγίας 76/207/EOK του Συµβουλίου περί της εφαρµογής της αρχής της ίσης µεταχειρίσεως ανδρών και γυναικών, όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, την επαγγελµατική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας (9848/1/2001 C5-0387/2001 2000/142(COD)) ( ιαδικασία συναπόφασης: δεύτερη ανάγνωση) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την κοινή θέση του Συµβουλίου (9848/1/2001 C5-0387/2001), έχοντας υπόψη τη θέση του κατά την πρώτη ανάγνωση 1 σχετικά µε την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο ( 2 ), έχοντας υπόψη την τροποποιηµένη πρόταση της Επιτροπής (COM(2001) 3 ), έχοντας υπόψη το άρθρο 251, παράγραφος 2, της Συνθήκης ΕΚ, έχοντας υπόψη το άρθρο 80 του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη τη σύσταση για τη δεύτερη ανάγνωση της Επιτροπής για τα ικαιώµατα της Γυναίκας και τις Ίσες Ευκαιρίες (A5-0000/2001), 1. τροποποιεί ως ακολούθως την κοινή θέση 2. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συµβούλιο και στην Επιτροπή. 1 ΕΕ C 2 ΕΕ C 3 ΕΕ C PR\446444.doc 5/28 PE 305.446

Κοινή θέση του Συµβουλίου Τροποποιήσεις του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 ΑΡΘΡΟ 1, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1 (νέα) Τίτλος (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) Οδηγία 2001/ /ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για τροποποίηση της οδηγίας 76/207/ΕΟΚ του Συµβουλίου περί της εφαρµογής της αρχής της ίσης µεταχειρίσεως ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελµατική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας 1. Ο τίτλος αντικαθίσταται ως εξής: Οδηγία 2001/ /ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου περί της εφαρµογής της αρχής της ισότητας µεταξύ ανδρών και γυναικών στην απασχόληση, στην εργασία και στην επαγγελµατική εκπαίδευση, η οποία τροποποιεί την οδηγία 76/207/ΕΟΚ του Συµβουλίου Ο τίτλος πρέπει να καταδεικνύει ότι το πεδίο εφαρµογής της οδηγίας συνάδει µε το άρθρο 141, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΚ, δηλαδή ότι καλύπτει όλα τα "θέµατα απασχόλησης και εργασίας", ανεξαρτήτως του νοµικού χαρακτήρα της σχέσης υπό την οποία απασχολείται ή εργάζεται ένα άτοµο. Με την αντικατάσταση του όρου "ίση µεταχείριση" από τον όρο "ισότητα" ο τίτλος θα εναρµονισθεί επίσης µε τη νέα παράγραφο 1α του άρθρου 1 και µε άλλα κοινοτικά µέσα. (Βλέπε συγκεκριµένα Ευρωπαϊκή Κοινωνική Ατζέντα, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Νίκαιας, το εκέµβριο του 2000). Τροπολογία 2 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 8 (8) Η παρενόχληση που συνδέεται µε το φύλο ενός προσώπου και η σεξουαλική παρενόχληση αντιβαίνουν προς την αρχή της ίσης µεταχείρισης ανδρών και γυναικών είναι συνεπώς σκόπιµο να ορισθούν οι έννοιες αυτές και να απαγορευθούν τέτοιες διακρίσεις. Προς το σκοπό αυτό πρέπει να τονισθεί ότι αυτές οι µορφές διάκρισης δεν παρατηρούνται µόνο στο χώρο εργασίας, αλλά και στο πλαίσιο της πρόσβασης στην απασχόληση (8) Η παρενόχληση που συνδέεται µε το φύλο ενός προσώπου και η σεξουαλική παρενόχληση αντιβαίνουν προς την αρχή της ίσης µεταχείρισης ανδρών και γυναικών είναι συνεπώς σκόπιµο να ορισθούν οι έννοιες αυτές και να απαγορευθούν τέτοιες διακρίσεις. Προς το σκοπό αυτό πρέπει να τονισθεί ότι η σεξουαλική παρενόχληση δεν συµβαίνει µόνον στο χώρο εργασίας, αλλά και στο πλαίσιο της πρόσβασης στην απασχόληση PE 305.446 6/28 PR\446444.doc

και την επαγγελµατική εκπαίδευση, κατά την απασχόληση και την επαγγελµατική ζωή. και την επαγγελµατική εκπαίδευση, κατά την απασχόληση και την επαγγελµατική ζωή, στον χώρο εργασίας ή και εκτός αυτού. Ο αναφερόµενος όρος πρέπει να ορισθεί ως µορφή ειδικού φαινοµένου στο πλαίσιο της έννοιας παρενόχληση. Βλέπε την τροπολογία 5 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 8α (νέα) (8α) Τα κράτη µέλη πρέπει να λάβουν µέτρα µε τα οποία υποχρεούνται όσοι, βάσει της εθνικής νοµοθεσίας, είναι αρµόδιοι για την πρόσβαση στην επαγγελµατική εκπαίδευση, την απασχόληση ή την εργασία καθώς και τις σχετικές προϋποθέσεις, να εισάγουν µέτρα για την πρόληψη της σεξουαλικής παρενόχλησης, που µπορεί να περιλαµβάνουν σύστηµα εµπιστευτικών συµβούλων στον χώρο εργασίας. Ένα σύστηµα εµπιστευτικών συµβούλων θα ήταν χρήσιµο εργαλείο για τις προσπάθειες που καταβάλλονται για την πρόληψη της σεξουαλικής παρενόχλησης. Τροπολογία 4 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 12 (12) Το ψήφισµα του Συµβουλίου και των Υπουργών Απασχόλησης και Κοινωνικής Πολιτικής, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συµβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, σχετικά µε την ισόρροπη συµµετοχή γυναικών και ανδρών στην επαγγελµατική (12) Ο συνδυασµός της οικογενειακής και της επαγγελµατικής ζωής έχει αναγνωρισθεί και ανακηρυχθεί από το ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 1 και από το ψήφισµα του Συµβουλίου και των Υπουργών PR\446444.doc 7/28 PE 305.446

και οικογενειακή ζωή ενθάρρυνε τα κράτη µέλη να εκτιµήσουν τη δυνατότητα, για τα αντίστοιχα νοµικά τους συστήµατα, να αναγνωρίσουν στους άνδρες εργαζοµένους ατοµικό και µη µεταβιβάσιµο δικαίωµα άδειας πατρότητας, χωρίς να θίγονται τα εργασιακά τους δικαιώµατα. Τονιστέον εν προκειµένω ότι τα κράτη µέλη είναι αρµόδια να αποφασίζουν κατά πόσον θα χορηγήσουν το δικαίωµα αυτό καθώς και να προσδιορίζουν οποιουσδήποτε όρους, εκτός της απόλυσης και της επιστροφής στην εργασία, που δεν εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της παρούσας οδηγίας. Απασχόλησης και Κοινωνικής Πολιτικής, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συµβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, σχετικά µε την ισόρροπη συµµετοχή γυναικών και ανδρών στην επαγγελµατική και οικογενειακή ζωή 2 ως αρχή της κοινοτικής νοµοθεσίας. Τούτο αντικατοπτρίζεται στην οδηγία του Συµβουλίου 96/34/EΚ της 3 Ιουνίου 1996 σχετικά µε τη συµφωνία πλαίσιο για τη γονική άδεια, που συνήφθη από τη UNICE, την CEEP και την ETUC 3. Έχει επίσης ενσωµατωθεί στην Ευρωπαϊκή Κοινωνική Ατζέντα ως θεµελιώδης στόχος. Τα δικαιώµατα που συνδέονται µε τη µητρότητα και την πατρότητα ή το συνδυασµό της οικογενειακής ζωής και της εργασίας δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως εξαιρέσεις στη αρχή της ισότητας µεταξύ ανδρών και γυναικών, αλλά ως προϋποθέσεις και µέσα για την επίτευξη της πραγµατικής ισότητας των φύλων. Η προστασία της εγκυµοσύνης και της µητρότητας πρέπει να συµπληρώνεται, αλλά όχι να υποκαθίσταται, από µέτρα σχετικά µε την πατρότητα. 1 Υπόθεση C-243/95 Hill [1998] ΣΕ I- 3739 υπόθεση C-1/95 Gerster [1997] ΣΕ I- 5253. 2 ΣΕ Ι-5253. 3 ΕΕ L 145 της 19.6.1996, σ. 4. Βλέπε την τροπολογία 10 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 13 (13) Το άρθρο 141 παράγραφος 4 της Συνθήκης επιτρέπει στα κράτη µέλη να διατηρούν ή να θεσπίζουν µέτρα που προβλέπουν ειδικά πλεονεκτήµατα υπέρ του λιγότερο εκπροσωπούµενου φύλου. (13) Η δυνατότητα για τα κράτη µέλη να διατηρούν ή να εγκρίνουν θετικές δράσεις µε στόχο τη διασφάλιση της πλήρους έµπρακτης ισότητας µεταξύ γυναικών και ανδρών στην επαγγελµατική ζωή PE 305.446 8/28 PR\446444.doc

εδοµένης της σηµερινής κατάστασης και έχοντας υπόψη τη ήλωση 28 της Συνθήκης του Άµστερνταµ, τα κράτη µέλη θα πρέπει, κατ αρχάς, να επιδιώξουν τη βελτίωση της θέσης των γυναικών στην εργασία. εµπεριέχεται στο άρθρο 141, παράγραφος 4 της συνθήκης. Αυτή η διάταξη της συνθήκης καθιστά το υπάρχον άρθρο 2, παράγραφος 4 της οδηγίας 76/207/ΕΟΚ άνευ αντικειµένου. Η δήλωση αριθ. 28 που προσαρτάται στην τελική πράξη της Συνθήκης του Άµστερνταµ ορίζει ότι οι θετικές δράσεις πρέπει κατά πρώτον να στοχεύουν στη βελτίωση της θέσης των γυναικών στην επαγγελµατική ζωή. Η δηµοσίευση εξαµηνιαίων εκθέσεων της Επιτροπής σχετικά µε την εφαρµογή του άρθρου 141, παράγραφος 4, θα συµβάλει στη διάδοση των ορθών πρακτικών. Οι εκθέσεις αυτές θα βοηθήσουν επίσης τα κράτη µέλη να συνειδητοποιήσουν τη σηµασία και την ανάγκη των µέτρων αυτών προκειµένου να συγκρίνουν τον τρόπο µε τον οποίο οι διατάξεις αυτές εφαρµόζονται, και τους πολίτες να έχουν πλήρη εικόνα της σηµερινής κατάστασης σε κάθε κράτος µέλος 1. 1. Υπόθεση C-158/97 Badeck (2000) ΣΕ Ι-1875 Βλέπε την τροπολογία 11 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 6 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 16 (16) Το ικαστήριο έχει αποφανθεί ότι, λόγω του θεµελιώδους χαρακτήρα του δικαιώµατος αποτελεσµατικής δικαστικής προστασίας, οι εργαζόµενοι τυγχάνουν της προστασίας αυτής ακόµη και ύστερα από τη λήξη της εργασιακής σχέσης 1. (16) Το ικαστήριο έχει αποφανθεί ότι, λόγω του θεµελιώδους χαρακτήρα του δικαιώµατος αποτελεσµατικής δικαστικής προστασίας, οι εργαζόµενοι τυγχάνουν της προστασίας αυτής ακόµη και ύστερα από τη λήξη της εργασιακής σχέσης. Η προστασία που παρέχεται σε αυτούς έναντι αντιποίνων του εργοδότη δεν περιορίζεται στις περιπτώσεις απόλυσης, αλλά καλύπτει οιαδήποτε άλλα αντίποινα (καταπιεστική συµπεριφορά), ακόµη και όταν το µέτρο αυτό λαµβάνεται µετά τη PR\446444.doc 9/28 PE 305.446

1 Απόφαση της 22 Σεπτεµβρίου 1998 στην υπόθεση C-185/97 Coote [1998] ΣE I-5195 λήξη της εργασιακής σχέσης 9. Επιπλέον, οιοσδήποτε συνδράµει µε οιονδήποτε τρόπο (σε δικαστικές διαδικασίες ή άλλες περιπτώσεις) άτοµο το οποίο θεωρεί εαυτόν/ήν θύµα διάκρισης πρέπει επίσης να τυγχάνει της ίδιας προστασίας. Βλέπε την τροπολογία 12 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 7 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 17 (17) Το ικαστήριο έχει αποφανθεί ότι η αρχή της ίσης µεταχείρισης, για να είναι αποτελεσµατική, επιβάλλει, σε περίπτωση παραβίασής της, η επιδικαζόµενη αποζηµίωση στον εργαζόµενο που υπέστη διακριτική µεταχείριση να είναι ανάλογη προς την προκληθείσα ζηµία. Έχει επιπλέον διευκρινίσει ότι ο προκαθορισµός ανώτατου ορίου ενδέχεται να καθιστά αδύνατη την πραγµατική αποζηµίωση και ότι δεν θα πρέπει να αποκλείεται η καταβολή τόκων ως αποζηµίωση για τη ζηµία που υπέστη ο δικαιούχος. (17) Η αρχή της ουσιαστικής δικαστικής προστασίας και των πραγµατικών και ουσιαστικών κυρώσεων ορίστηκε για πρώτη φορά από το ικαστήριο σε υποθέσεις που αφορούσαν την εφαρµογή της οδηγίας 76/207/EΟΚ. Τα κράτη µέλη θα πρέπει να λαµβάνουν µέτρα που είναι επαρκώς αποτελεσµατικά για την επίτευξη του στόχου της οδηγίας και πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα δικαιώµατα που παρέχονται κατ' αυτόν τον τρόπο µπορούν πράγµατι να εφαρµοσθούν από τα εθνικά δικαστήρια 1. Ακολουθώντας απολύτως τη νοµολογία του ικαστηρίου, η οδηγία πρέπει να καθιστά σαφές ότι πρέπει να επιβάλλονται οι αποτελεσµατικότερες των κυρώσεων βάσει της εθνικής νοµοθεσίας στις περιπτώσεις διακρίσεων και ότι η δέουσα αποζηµίωση είναι µόνον ένα είδος κύρωσης. 1 Υπόθεση 222/84 Johnston (1986) ΣΕ 1651. PE 305.446 10/28 PR\446444.doc

Βλέπε την τροπολογία 13 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 8 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 17α (νέα) (17α) Το µέτρα για την ισότητα µεταξύ γυναικών και ανδρών πρέπει να εφαρµόζονται κατά οργανωµένο και συστηµατικό τρόπο, και σε επίπεδο επιχείρησης όπου οι εργοδότες πρέπει να παροτρύνονται να καταρτίζουν ετήσια προγράµµατα ισότητας. Βλέπε την τροπολογία 14 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 9 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 19 (19) Τα πρόσωπα που έχουν υποστεί διακριτική µεταχείριση λόγω φύλου πρέπει να διαθέτουν κατάλληλα µέσα έννοµης προστασίας. Προς αποτελεσµατικότερη προστασία, οι ενώσεις οι οργανώσεις και οι λοιπές νοµικές οντότητες θα πρέπει επίσης να δύνανται να κινήσουν διαδικασίες, όπως ορίζουν τα κράτη µέλη, είτε εξ ονόµατος κάποιου θύµατος είτε προς υπεράσπισή του, χωρίς να θίγονται εθνικοί δικονοµικοί κανόνες όσον αφορά την εκπροσώπηση και την υπεράσπιση ενώπιον των δικαστηρίων. (19) Τα πρόσωπα που υφίστανται διακριτική µεταχείριση λόγω φύλου πρέπει να διαθέτουν κατάλληλα µέσα νοµικής προστασίας. Οι ενώσεις οι οργανώσεις και οι λοιπές νοµικές οντότητες θα πρέπει επίσης να δύνανται να κινήσουν δικαστικές, διοικητικές ή άλλες διαδικασίες για λογαριασµό ή προς υποστήριξη ατόµων ή οµάδων προσώπων που είναι θύµατα διακρίσεων. Βλέπε την τροπολογία 15 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. PR\446444.doc 11/28 PE 305.446

Τροπολογία 10 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 21 (21) Τα κράτη µέλη πρέπει να προβλέπουν αποτελεσµατικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων δυνάµει της οδηγίας 76/207/ΕΟΚ. διαγράφεται Βλέπε την τροπολογία 16 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 11 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1 (νέα) Άρθρο 1, παράγραφος 1 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) -1 Το άρθρο 1, παρ. 1, τροποποιείται ως εξής: 1. Σύµφωνα µε τα άρθρα 2, 3 παράγραφος 2 και 141 της Συνθήκης, σκοπός της παρούσας οδηγίας είναι η εφαρµογή, εντός των κρατών µελών, της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ισότητας γυναικών και ανδρών στην απασχόληση, στην εργασία και την επαγγελµατική κατάρτιση, συµπεριλαµβανοµένων των συνθηκών εργασίας, ανεξάρτητα από το νοµικό χαρακτήρα της σχέσης υπό την οποία το άτοµο απασχολείται ή εργάζεται*. * Οιαδήποτε αναφορά στην οδηγία στην «ίση µεταχείριση» αντικαθίσταται από τον όρο «ισότητα». Βλέπε την τροπολογία 17 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. PE 305.446 12/28 PR\446444.doc

Τροπολογία 12 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1 Άρθρο 1, παράγραφος 1 α (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) 1α. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν ενεργώς υπόψη το στόχο της ισότητας ανδρών και γυναικών κατά τη σύνταξη και την εφαρµογή νοµοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων, πολιτικών και δραστηριοτήτων στους τοµείς που αναφέρονται στην παράγραφο 1. 1α. Τα κράτη µέλη εισάγουν τα µέτρα εκείνα που είναι αναγκαία ώστε να εκπληρώσουν ενεργώς τους στόχους της ισότητας γυναικών και ανδρών ιδίως µέσω της ενσωµάτωσής της, σε όλες τις νοµοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις, στις πολιτικές και στις δραστηριότητες στους τοµείς που αναφέρονται στην παράγραφο 1. Βλέπε την τροπολογία 17 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 13 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1 α (νέα) Άρθρο 1, παράγραφος 2 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) 1α. Στο άρθρο 1, διαγράφεται η παράγραφος 2. Βλέπε την τροπολογία 18 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 14 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 α Άρθρο 1 α (νέο) (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) 2. Το άρθρο 2 τροποποιείται ως εξής: Άρθρο 1.2 (α) (α) Στην παράγραφο 1, προστίθενται τα ακόλουθα εδάφια : «Κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου : Παρεµβάλλεται το κατωτέρω άρθρο 1α: "Άρθρο 1α Ορισµοί Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, PR\446444.doc 13/28 PE 305.446

ισχύουν οι ακόλουθοι ορισµοί: (α) άµεση διάκριση συντρέχει όταν, για λόγους φύλου, ένα πρόσωπο υφίσταται µεταχείριση λιγότερο ευνοϊκή από αυτήν την οποία υφίσταται, υπέστη ή θα υφίστατο ένα άλλο πρόσωπο σε ανάλογη κατάσταση, (β) έµµεση διάκριση συντρέχει όταν µια εκ πρώτης όψεως ουδέτερη διάταξη, κριτήριο ή πρακτική θα έθετε σε ιδιαίτερα µειονεκτική θέση τους εκπροσώπους του ενός φύλου σε σύγκριση µε τους εκπροσώπους του άλλου, εκτός αν αυτή η διάταξη, το κριτήριο ή η πρακτική δικαιολογείται αντικειµενικώς από νόµιµο στόχο και τα µέσα για την επίτευξη του εν λόγω στόχου είναι πρόσφορα και αναγκαία. Η παρενόχληση νοείται ως διάκριση κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου όταν εκδηλώνεται ανεπιθύµητη συµπεριφορά συνδεόµενη µε το φύλο ενός προσώπου µε σκοπό ή αποτέλεσµα την παραβίαση της αξιοπρέπειάς του και τη δηµιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος. Η σεξουαλική παρενόχληση, η οποία εκδηλώνεται ως ανεπιθύµητη συµπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα που εκφράζεται σωµατικά, λεκτικά ή µη λεκτικά συνιστά ειδική µορφή παρενόχλησης. - άµεση διάκριση: η κατάσταση κατά την οποία διαφορετικοί κανόνες εφαρµόζονται σε συγκρίσιµες καταστάσεις ή ο ίδιος κανόνας εφαρµόζεται σε διαφορετικές καταστάσεις - έµµεση διάκριση: η κατάσταση κατά την οποία µια εκ πρώτης όψεως ουδέτερη διάταξη, κριτήριο ή πρακτική θέτει άτοµα του ενός φύλου σε ιδιαίτερα µειονεκτική θέση εν συγκρίσει µε άτοµα του άλλου φύλου, εκτός αν αυτή η διάταξη, το κριτήριο ή η πρακτική µπορεί να δικαιολογηθεί αντικειµενικά από νόµιµο σκοπό και τα µέσα επίτευξης του σκοπού αυτού είναι ενδεδειγµένα και απαραίτητα - παρενόχληση: η κατάσταση κατά την οποία εκδηλώνεται ανεπιθύµητη συµπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα κατά την πρόσβαση στην απασχόληση, την εργασία ή την επαγγελµατική εκπαίδευση ή στο χώρο απασχόλησης, εργασίας ή επαγγελµατικής εκπαίδευσης µε σκοπό ή αποτέλεσµα που προσβάλλει την αξιοπρέπεια ενός ατόµου ή δηµιουργεί εκφοβιστικό, εχθρικό, προσβλητικό, ταπεινωτικό, απειλητικό ή ενοχλητικό περιβάλλον - σεξουαλική παρενόχληση: η κατάσταση κατά την οποία εκδηλώνεται οιαδήποτε µορφή προφορικής, µη προφορικής ή σωµατικής συµπεριφοράς σεξουαλικού χαρακτήρα, η οποία είναι εν γνώσει ή θα έπρεπε να είναι εν γνώσει του αυτουργού, κατά την πρόσβαση στην απασχόληση, την εργασία ή την επαγγελµατική εκπαίδευση ή στο χώρο απασχόλησης, εργασίας ή επαγγελµατικής εκπαίδευσης µε σκοπό ή αποτέλεσµα που προσβάλλει την αξιοπρέπεια ενός ατόµου ή δηµιουργεί εκφοβιστικό, εχθρικό, προσβλητικό, ταπεινωτικό, απειλητικό ή PE 305.446 14/28 PR\446444.doc

Το γεγονός ότι κάποιος απορρίπτει ή υποκύπτει σε παρόµοια συµπεριφορά, δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως βάση για να ληφθεί απόφαση που θίγει το εν λόγω πρόσωπο. Η εντολή προς διακριτική µεταχείριση ενός προσώπου λόγω φύλου θεωρείται ως διάκριση κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου.» ενοχλητικό περιβάλλον." Βλέπε την τροπολογία 67 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 15 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 β (νέα) Άρθρο 1 β (νέο) (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) Άρθρο 1.2 (β) 2β. Παρεµβάλλεται το ακόλουθο άρθρο 1β: «Άρθρο 1β Η σεξουαλική παρενόχληση θεωρείται ως διάκριση λόγω φύλου και ως εκ τούτου απαγορεύεται. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν µέτρα προκειµένου να διασφαλίζεται ο σεβασµός της αξιοπρέπειας γυναικών και ανδρών σε όλες τις περιπτώσεις από τους αρµόδιους, βάσει της εθνικής νοµοθεσίας, για την πρόσβαση στην επαγγελµατική κατάρτιση, την απασχόληση ή την επαγγελµατική δραστηριότητα ή τις σχετικές προϋποθέσεις. Το γεγονός ότι ένα πρόσωπο απορρίπτει ή ενδίδει στη συµπεριφορά αυτή δεν χρησιµοποιείται ως βάση για απόφαση που θίγει το πρόσωπο αυτό. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν µέτρα µε τα PR\446444.doc 15/28 PE 305.446

οποία υποχρεούνται όσοι, βάσει της εθνικής νοµοθεσίας, είναι αρµόδιοι για την πρόσβαση στην επαγγελµατική κατάρτιση, την απασχόληση ή την επαγγελµατική δραστηριότητα, καθώς και τις σχετικές προϋποθέσεις, να εισάγουν µέτρα για την πρόληψη της σεξουαλικής παρενόχλησης, που µπορεί να περιλαµβάνουν σύστηµα εµπιστευτικών συµβούλων». Βλέπε την τροπολογία 22 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 16 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 β Άρθρο 2, παράγραφος 2 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) 2. Τα κράτη µέλη µπορούν να προβλέπουν, όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, καθώς και την κατάρτιση µε σκοπό την απασχόληση, ότι η διαφορετική µεταχείριση που βασίζεται σε ένα χαρακτηριστικό στοιχείο σχετικό µε το φύλο δεν συνιστά διάκριση όταν, ως εκ της φύσεως των συγκεκριµένων επαγγελµατικών δραστηριοτήτων ή λόγω του πλαισίου στο οποίο ασκούνται, το χαρακτηριστικό αυτό αποτελεί πραγµατική και καθοριστική επαγγελµατική προϋπόθεση, εφόσον ο στόχος είναι νόµιµος και η προϋπόθεση είναι ανάλογη. 2. Κάθε γενικός αποκλεισµός ή γενικός περιορισµός του ενός φύλου κατά την πρόσβαση σε οποιαδήποτε επαγγελµατική δραστηριότητα ή στην εκπαίδευση που απαιτείται για την πρόσβαση σ αυτήν αποτελεί διάκριση κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη µέλη προβλέπουν, σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, ότι µια διαφορά στη µεταχείριση που βασίζεται σε ένα χαρακτηριστικό στοιχείο σχετικά µε το φύλο δεν αποτελεί διάκριση σε περιπτώσεις όπου, λόγω της φύσης των ειδικών επαγγελµατικών δραστηριοτήτων το χαρακτηριστικό αυτό αποτελεί συγκεκριµένη και καθοριστικό επαγγελµατική προϋπόθεση εφόσον ο στόχος είναι νόµιµος και η προϋπόθεση είναι ανάλογη. Οι παρεκκλίσεις από την αρχή της ισότητας παραµένουν εντός των ορίων του τι είναι κατάλληλο και αναγκαίο ώστε να επιτευχθεί ο επιδιωκόµενος σκοπός. PE 305.446 16/28 PR\446444.doc

Βλέπε την τροπολογία 24 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 17 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 γ Άρθρο 2, παράγραφος 3 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) (γ) Στην παράγραφο 3 προστίθεται το ακόλουθο εδάφιο : Η γυναίκα που έχει λάβει άδεια µητρότητας δικαιούται, µετά το πέρας της αδείας αυτής, να επιστρέψει στην εργασία της ή σε ανάλογη θέση µε όρους και συνθήκες που δεν είναι δυσµενέστεροι για αυτήν και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία της. Η παρούσα οδηγία δεν θίγει επίσης τις διατάξεις της οδηγίας 96/34/ΕΚ του Συµβουλίου, της 3ης Ιουνίου 1996, σχετικά µε τη συµφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια, που συνήφθη από την UNICE, τη CEEP και τη CES* και της οδηγίας 92/85/ΕΟΚ του Συµβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 1992, σχετικά µε την εφαρµογή µέτρων που αποβλέπουν στη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζοµένων (δέκατη ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου (γ) Στην παράγραφο 3, προστίθενται τα ακόλουθα εδάφια: "Μια γυναίκα έχει το δικαίωµα, µετά το πέρας της αδείας µητρότητας, ή µετά από απουσία που σχετίζεται άµεσα ή αποτελεί απόρροια επίσηµης υιοθεσίας ή ανατροφής παιδιού, εγκυµοσύνης, οιασδήποτε ασθένειας της µητέρας ή του βρέφους και/ή τοκετού, να επιστρέψει στη δική της θέση εργασίας υπό συνθήκες και προϋποθέσεις που δεν είναι λιγότερο ευνοϊκές για αυτήν και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας θα εδικαιούτο κατά τη διάρκεια της απουσίας της. Οιαδήποτε δυσµενής µεταχείριση γυναίκας που συνδέεται άµεσα ή έµµεσα µε την εγκυµοσύνη ή τη µητρότητα, ή µε τον συνδυασµό της οικογενειακής και επαγγελµατικής ζωής, συνιστά άµεση διάκριση. Η παρούσα οδηγία δεν θίγει επίσης τις διατάξεις της οδηγίας 96/34/ΕΚ του Συµβουλίου, της 3ης Ιουνίου 1996, σχετικά µε τη συµφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια, που συνήφθη από την UNICE, τη CEEP και τη CES* και της οδηγίας 92/85/ΕΟΚ του Συµβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 1992, σχετικά µε την εφαρµογή µέτρων που αποβλέπουν στη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζοµένων (δέκατη ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου PR\446444.doc 17/28 PE 305.446

16, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ). Επιπλέον, δεν θίγει το δικαίωµα των κρατών µελών να αναγνωρίζουν χωριστό δικαίωµα άδειας πατρότητας. Τα κράτη µέλη που αναγνωρίζουν το σχετικό δικαίωµα µεριµνούν ώστε οι εργαζόµενοι άνδρες να µην απολύονται λόγω της άσκησης του δικαιώµατος αυτού και να εξασφαλίζεται ότι, κατά το πέρας αυτής της άδειας, δικαιούνται να επιστρέψουν στην εργασία τους σε θέση ισοδύναµη υπό όρους και συνθήκες όχι λιγότερο ευνοϊκούς γι αυτούς. 16, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ). Οι άρρενες γονείς που έχουν το δικαίωµα να απουσιάσουν από την εργασία τους για τους ίδιους λόγους χαίρουν της ίδιας προστασίας, όπως και οι γυναίκες όταν ασκούν αυτό το δικαίωµα. Οιαδήποτε δυσµενής µεταχείριση ανδρός που συνδέεται µε την πατρότητα ή µε τον συνδυασµό της οικογενειακής και επαγγελµατικής ζωής, συνιστά άµεση διάκριση. Βλέπε τη συµβιβαστική τροπολογία 70 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 18 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 (δ) Άρθρο 2, παράγραφος 4 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) (δ) Η παράγραφος 4 αντικαθίσταται ως εξής : «4. Τα κράτη µέλη µπορούν να διατηρούν ή να θεσπίζουν µέτρα κατ άρθρο 141 παράγραφος 4 της συνθήκης για να εξασφαλίσουν εµπράκτως πλήρη ισότητα µεταξύ ανδρών και γυναικών.» Άρθρο 1.2 (δ) (δ) Η παράγραφος 4 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείµενο: νέο άρθρο 2α: "Άρθρο 2α 1. Οι θετικές δράσεις συνίστανται σε µέτρα που αποσκοπούν να εξασφαλίσουν πλήρη ισότητα στο πρακτικό επίπεδο µεταξύ ανδρών και γυναικών κατά την επαγγελµατική δράση προβλέποντας ιδίως συγκεκριµένα πλεονεκτήµατα µε σκοπό να διευκολύνουν την άσκηση ενός επαγγέλµατος από το υποεκπροσωπούµενο φύλο ή να απαλύνουν ή να αντισταθµίσουν µειονεκτήµατα στους τοµείς που αναφέρονται στο άρθρο 1, παρ. 1. Οι θετικές δράσεις αποσκοπούν κατά πρώτο λόγο στη βελτίωση της κατάστασης των γυναικών. Έχουν προσωρινό χαρακτήρα και παύουν όταν υλοποιηθεί η πλήρης PE 305.446 18/28 PR\446444.doc

ισότητα µεταξύ ανδρών και γυναικών. 2. Τα κράτη µέλη υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις στην Επιτροπή σχετικά µε τις θετικές δράσεις που εγκρίνουν ή που διατηρούν, καθώς και την εφαρµογή τους, βάσει της οποίας η Επιτροπή εγκρίνει και δηµοσιεύει ετήσια έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης των θετικών δράσεων που ισχύουν σε κάθε κράτος µέλος, βάσει του άρθρου 141, παράγραφος 4 της Συνθήκης και λαµβανοµένης υπόψη της δήλωσης αριθ. 28 που προσαρτάται στην τελική πράξη της Συνθήκης του Άµστερνταµ.» Βλέπε την τροπολογία 26 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 19 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3-2 (νέα) Άρθρο 3, παράγραφος 1 (α) (νέα) (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) Άρθρο 1.3 2 3γ. Προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 1α: «1α. Η συµπεριφορά που συνίσταται σε παρότρυνση, οδηγίες ή πιέσεις για δηµιουργία διακρίσεων εντάσσεται στους ορισµούς άµεσης και έµµεσης διάκρισης, ανεξάρτητα από το εάν µπορεί να εντοπισθεί το συγκεκριµένο θύµα της διάκρισης.» Βλέπε την τροπολογία 30 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 20 PR\446444.doc 19/28 PE 305.446

ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3 Άρθρο 3, παράγραφος 2, σηµείο (β) (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) (β) διατάξεις αντίθετες προς την αρχή της ίσης µεταχείρισης, οι οποίες περιέχονται σε συµβάσεις ή συλλογικές συµφωνίες, εσωτερικούς κανονισµούς επιχειρήσεων ή κανόνες που διέπουν τα ανεξάρτητα επαγγέλµατα ή εργασίες και τις οργανώσεις εργαζοµένων και εργοδοτών, είναι άκυρες, ακυρώσιµες ή τροποποιούνται. (β) διατάξεις αντίθετες προς την αρχή της ισότητας µεταξύ γυναικών και ανδρών, οι οποίες περιέχονται στις συλλογικές συµβάσεις ή στις ατοµικές συµβάσεις εργασίας, στους εσωτερικούς κανονισµούς επιχειρήσεων ή κανόνες που διέπουν τα ανεξάρτητα επαγγέλµατα ή εργασίες και τις οργανώσεις εργαζοµένων και εργοδοτών, κηρύσσονται άκυρες. Βλέπε την τροπολογία 32 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 21 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3 Α (νέα) Άρθρο 3, παράγραφος 2, σηµείο (γ) (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) Άρθρο 1.3.α 4. Στο άρθρο 3, παράγραφος 2, προστίθεται το ακόλουθο εδάφιο γ): (γ) κάθε διάταξη που αντίκειται στην αρχή της ισότητας µεταξύ γυναικών και ανδρών κηρύσσεται άκυρη ή είναι δυνατόν να τροποποιείται όταν αφορά την ιδιότητα του µέλους και τη συµµετοχή σε µια οργάνωση εργαζοµένων ή εργοδοτών ή κάθε οργάνωση της οποίας τα µέλη ασκούν ένα ειδικό επάγγελµα, καθώς και των οφελών που προέρχονται από τέτοιες οργανώσεις. Οι θετικές δράσεις κατά την έννοια του άρθρου 141(4) της Συνθήκης, µπορούν να περιλαµβάνουν τη συνέχιση της δραστηριότητας ή τη συγκρότηση οργανώσεων ή τµηµάτων οργανώσεων µε κύριο στόχο την προαγωγή της ισότητας των φύλων και των δικαιωµάτων και/ή των συµφερόντων των γυναικών, που PE 305.446 20/28 PR\446444.doc

έχουν ως επιδίωξη την εγγραφή γυναικών ως µελών. Βλέπε την τροπολογία 33 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 22 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5.1 Άρθρο 6, παράγραφος 1 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) 1. Τα κράτη µέλη διασφαλίζουν ότι κάθε πρόσωπο που θεωρεί εαυτό ζηµιωθέν από τη µη τήρηση της αρχής της ίσης µεταχείρισης, ακόµη και εάν η σχέση στο πλαίσιο της οποίας εικάζεται ότι σηµειώθηκε η διάκριση έχει λήξει, έχει πρόσβαση σε δικαστικές ή/και διοικητικές διαδικασίες, συµπεριλαµβανοµένων των τυχόν διαδικασιών συνδιαλλαγής, για την πραγµάτωση των εκ της παρούσας οδηγίας υποχρεώσεων. 1. Τα κράτη µέλη εισάγουν στα εθνικά συστήµατα τα µέτρα που απαιτούνται για την παροχή της δυνατότητας στα πρόσωπα που θεωρούν ότι αδικούνται από τη µη εφαρµογή της αρχής της ισότητας µεταξύ γυναικών και ανδρών στον εαυτό τους, να διεκδικούν τις απαιτήσεις τους δικαστικώς αφού πρώτα έχουν προσφύγει, ενδεχοµένως, σε άλλες αρµόδιες αρχές, ακόµη και όταν η διάκριση έλαβε χώρα µετά τη λήξη της εργασιακής σχέσης. Βλέπε την τροπολογία 36 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 23 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5.2 Άρθρο 6, παράγραφος 2 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) 2. Τα κράτη µέλη εισάγουν στην εθνική έννοµη τάξη τα αναγκαία µέτρα για να εξασφαλίζεται πραγµατική και αποτελεσµατική αποζηµίωση ή αντιστάθµιση, όπως καθορίζεται από τα κράτη µέλη, για την απώλεια και τη ζηµία που υφίσταται κάποιο άτοµο ως αποτέλεσµα διάκρισης αντιβαίνουσας στο 2. Τα κράτη µέλη εισάγουν στα εθνικά τους συστήµατα τα αναγκαία µέτρα για να εξασφαλίζεται ότι οι κυρώσεις για τις παραβάσεις της παρούσας οδηγίας ή εθνικών διατάξεων που εγκρίνονται σύµφωνα µε την οδηγία αυτή ή είναι σχετικές µε αυτή. Κυρώσεις οι οποίες είναι πραγµατικές και ουσιαστικές, PR\446444.doc 21/28 PE 305.446

άρθρο 3, κατά τρόπο αποτρεπτικό και ανάλογο προς τη ζηµία. ανάλογες και αποτρεπτικές, προβλέπονται και εφαρµόζονται πράγµατι από τις αρµόδιες εθνικές αρχές. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η κύρωση συνίσταται σε αντιστάθµιση, η αντιστάθµιση θα είναι ανάλογη της βλάβης την οποία υπέστη το θύµα και αποτρεπτική δεν µπορεί να περιορίζεται από ένα προκαθορισµένο ανώτατο όριο ή να αποκλείεται η καταβολή τόκων ως αποζηµίωση για την ζηµία που υπέστη ο δικαιούχος της αποζηµίωσης ως συνέπεια της παρέλευσης χρονικού διαστήµατος έως την τελική καταβολή του ποσού της αποζηµίωσης. Βλέπε την τροπολογία 37 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 24 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6 Άρθρο 7 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) 6. Το άρθρο 7 αντικαθίσταται ως εξής : 6. Το άρθρο 7 τροποποιείται ως εξής: «Άρθρο 7 «Άρθρο 7 Τα κράτη µέλη εισάγουν στην εθνική Τα κράτη µέλη εισάγουν στην εθνική έννοµη τάξη τα µέτρα εκείνα που έννοµη τάξη τα µέτρα που είναι αναγκαία απαιτούνται για την προστασία των ώστε τα πρόσωπα που καλύπτονται από εργαζοµένων κατά της απόλυσης ή άλλης την παρούσα οδηγία, δυσµενούς µεταχείρισης που θα συµπεριλαµβανοµένων των υπαλλήλων συνιστούσε αντίδραση του εργοδότη σε και των συνδικαλιστικών εκπροσώπων, καταγγελία εντός της επιχείρησης ή σε είτε πρόκειται για θύµατα είτε για κίνηση δικαστικής διαδικασίας που έχει µάρτυρες, να προστατεύονται από τον στόχο να επιβάλει τη συµµόρφωση µε την κίνδυνο απόλυσης ή οιαδήποτε άλλη αρχή της ίσης µεταχείρισης.» δυσµενή µεταχείριση ή δυσµενή συνέπεια, συµπεριλαµβανοµένης της δικαστικής δίωξης κατά των προσώπων αυτών, ως αντίδραση σε καταγγελία ή σε προσφυγή οιουδήποτε είδους, µε στόχο να γίνει σεβαστή η αρχή της ισότητας γυναικών και ανδρών.» PE 305.446 22/28 PR\446444.doc

Βλέπε την τροπολογία 38 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 25 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7 Άρθρο 8 α, παράγραφοι 1 και 2 (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) 1. Τα κράτη µέλη ορίζουν έναν ή περισσότερους φορείς για την προώθηση της αρχής της ίσης µεταχείρισης όλων των προσώπων, χωρίς διακρίσεις λόγω φύλου. Οι φορείς αυτοί µπορεί να αποτελούν µέρος οργανισµών επιφορτισµένων σε εθνικό επίπεδο µε την προάσπιση των ανθρωπίνων ή των ατοµικών δικαιωµάτων. 2. Τα κράτη µέλη διασφαλίζουν ότι οι αρµοδιότητες των εν λόγω φορέων περιλαµβάνουν: (α) την παροχή ανεξάρτητης συνδροµής προς τα θύµατα διακρίσεων όταν καταγγέλλουν διακριτική µεταχείριση, µε την επιφύλαξη του δικαιώµατος των θυµάτων και των ενώσεων, οργανισµών ή άλλων νοµικών οντοτήτων που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 3, (β) τη διενέργεια ανεξάρτητων ερευνών για τις διακρίσεις, (γ) τη δηµοσίευση ανεξάρτητων εκθέσεων και τη διατύπωση συστάσεων για κάθε θέµα που αφορά τέτοιες διακρίσεις. 1. Τα κράτη µέλη προβλέπουν ανεξάρτητους φορείς για την εφαρµογή της αρχής της ίσης µεταχείρισης των γυναικών και των ανδρών. Οι φορείς αυτοί µπορεί να αποτελούν µέρος ανεξάρτητων, προϋπαρχόντων, οργανισµών επιφορτισµένων σε εθνικό επίπεδο µε την προάσπιση των ανθρωπίνων ή των ατοµικών δικαιωµάτων.. Οι εξουσίες των φορέων αυτών καλύπτουν όλους τους τοµείς που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της παρούσας οδηγίας, της οδηγίας 75/117/ΕΟΚ, της οδηγίας 79/7/ΕΟΚ (1), της οδηγίας 86/378/ΕΟΚ (2 ), της οδηγίας 92/85/ΕΚ (3), της οδηγίας 96/34/ΕΚ (4 ), και της οδηγίας 97/80/ΕΚ (5). 2. Τα κράτη µέλη διασφαλίζουν ότι οι αρµοδιότητες των εν λόγω φορέων περιλαµβάνουν: (α) την παραλαβή, την εξέταση και τη διεκπεραίωση προσφυγών από άτοµα, οµάδες ατόµων ή οργανώσεις για διακρίσεις λόγω φύλου, µε την επιφύλαξη του δικαιώµατος των θυµάτων και των ενώσεων, οργανισµών ή άλλων νοµικών οντοτήτων που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 3, (β) τη διενέργεια ανεξάρτητων ερευνών για τις διακρίσεις, (γ) τη δηµοσίευση ανεξάρτητων εκθέσεων και τη διατύπωση συστάσεων για κάθε θέµα που αφορά τέτοιες διακρίσεις PR\446444.doc 23/28 PE 305.446

(1) Οδηγία 79/7/ΕΟΚ του Συµβουλίου, της 19ης εκεµβρίου 1978, σχετικά µε (ΕΕ L 6 της 10.1.1979, σ. 24) (2) Οδηγία 86/378/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 24ης Ιουλίου 1986 για την εφαρµογή της αρχής της ίσης µεταχείρισης ανδρών και γυναικών στα επαγγελµατικά συστήµατα κοινωνικής ασφάλισης (ΕΕ L 225 της 12.8.1986, σ. 40), όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 96/97/ΕΚ (ΕΕ L 151 της 18.6.1999, σ. 39). (3) Οδηγία 92/85/ΕΟΚ του Συµβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 1992, σχετικά µε την εφαρµογή µέτρων που αποβλέπουν στη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζοµένων (δέκατη ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ (ΕΕ L 348 της 28.11.1992, σ. 1). (4) Οδηγία 96/34/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 3ης Ιουνίου 1996 σχετικά µε τη συµφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια, που συνήφθη από την UNICE, τη CEEP και τη CES (ΕΕ L 145 της 19.6.1996, σ. 4) όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/75/ΕΚ (ΕΕ L 10 της 16.1.1998, σ. 24). (5) Οδηγία 97/80/ΕΚ του Συµβουλίου της 15ης εκεµβρίου 1997, σχετικά µε το βάρος απόδειξης σε περιπτώσεις διακριτικής µεταχείρισης λόγω φύλου (ΕΕ L14 της 20.1.1998, σ. 6), όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 98/52/ΕΚ (ΕΕ L 205 της 22.7.1998, σ. 66). Βλέπε τις τροπολογίες 39 και 68 που εγκρίθηκαν κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 26 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7.3 (νέα) Άρθρο 8 α, παράγραφος 3 (νέα) (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) PE 305.446 24/28 PR\446444.doc

Άρθρο 1.7 (8α) 3. Τα κράτη µέλη εξασφαλίζουν ότι ενώσεις, οργανισµοί ή άλλα νοµικά πρόσωπα τα οποία έχουν έννοµο συµφέρον να εξασφαλίζουν ότι τηρούνται οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας, α) µπορούν να κινήσουν, είτε εξ ονόµατος είτε προς υποστήριξη του ενάγοντος, µε την έγκριση του/της, οιαδήποτε δικαστική και/ή διοικητική διαδικασία που προβλέπεται για την επιβολή των υποχρεώσεων που απορρέουν από την παρούσα οδηγία, β) θα έχουν το δικαίωµα να προσδιορίζουν, στο πλαίσιο συλλογικής δράσης, σε οιαδήποτε δικαστική και/ή διοικητική διαδικασία, κατόπιν αιτήµατός τους και ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες περιστάσεις µεµονωµένης υπόθεσης, κατά πόσον εφαρµόζεται ή όχι η αρχή της ισότητας µεταξύ ανδρών και γυναικών. Βλέπε την τροπολογία 40 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 27 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7 (νέα) Άρθρο 8 β, παράγραφοι 2 β και 2 γ (νέες) (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) Άρθρο 1.7 (8β) Να προστεθούν οι ακόλουθες παράγραφοι στην οδηγία 76/207/ΕΟΚ: 2β. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν όλα τα αναγκαία µέτρα για να εξασφαλίσουν ότι οι εργοδότες προάγουν την ισότητα ανδρών και γυναικών στο χώρο εργασίας µε τρόπο προγραµµατισµένο και συστηµατικό, συµπεριλαµβανοµένης της ίσης αµοιβής για ίση εργασία ή εργασία PR\446444.doc 25/28 PE 305.446

ίσης αξίας. 2γ. Για το σκοπό αυτό, τα κράτη µέλη παροτρύνουν τους εργοδότες να συντάσσουν ετήσιες εκθέσεις για την ισότητα, οι οποίες περιλαµβάνουν στατιστικά στοιχεία για την αναλογία γυναικών και ανδρών στα διάφορα επίπεδα οργάνωσης και για τις διαφορές ως προς την αµοιβή για ίση εργασία ή εργασία ίσης αξίας. Σε περίπτωση αποκλίσεων στα θέµατα αυτά, παροτρύνονται οι εργοδότες να συµπεριλαµβάνουν στην ετήσια έκθεσή τους µέτρα για τη βελτίωση της κατάστασης. Βλέπε την τροπολογία 66 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 28 ΑΡΘΡΟ 1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7 Άρθρο 8 στ (νέο) (οδηγία 76/207/ΕΟΚ) Προστίθεται το ακόλουθο άρθρο 8 στ: «Άρθρο 8 στ Τα κράτη µέλη µπορούν να λάβουν υπόψη το ότι µια επιχείρηση ή ένας οργανισµός συµµορφώθηκε προς τις διατάξεις της εθνικής νοµοθεσίας για την εφαρµογή της παρούσας οδηγίας, καθώς και τη συµµόρφωση προς τις εθνικές διατάξεις κρατών µελών άλλων από το εν λόγω κράτος, όταν αναθέτουν συµβάσεις και παρέχουν επιχορηγήσεις. Κατά την υποβολή προσφορών για την ανάθεση δηµόσιων συµβάσεων οι αρχές µπορούν να περιλαµβάνουν απαιτήσεις για θετικά µέτρα προκειµένου να εξασφαλίζεται η πλήρης έµπρακτη ισότητα γυναικών και ανδρών, στο πλαίσιο του πεδίου εφαρµογής της PE 305.446 26/28 PR\446444.doc

παρούσας οδηγίας». Βλέπε την τροπολογία 44 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 29 ΑΡΘΡΟ 2. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1 1. Tα κράτη µέλη θέτουν σε ισχύ τις νοµοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που είναι αναγκαίες για τη συµµόρφωση προς την παρούσα οδηγία το αργότερο τρία έτη µετά την ηµεροµηνία ενάρξεως της παρούσας οδηγίας, ή διασφαλίζουν, το αργότερο έως την ηµεροµηνία αυτή, ότι η εργοδοσία και οι εργαζόµενοι εισάγουν συµβατικώς τις απαιτούµενες διατάξεις. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν όλα τα αναγκαία µέτρα ώστε να είναι ανά πάσα στιγµή σε θέση να εγγυηθούν τα αποτελέσµατα που επιβάλλει η παρούσα οδηγία. Ενηµερώνουν αµέσως την Επιτροπή σχετικά. 1. Tα κράτη µέλη θέτουν σε ισχύ τις νοµοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που είναι αναγκαίες για τη συµµόρφωση προς την παρούσα οδηγία το αργότερο έως την 31η εκεµβρίου 2002, ή διασφαλίζουν, το αργότερο έως την ηµεροµηνία αυτή, ότι η εργοδοσία και οι εργαζόµενοι εισάγουν συµβατικώς τις απαιτούµενες διατάξεις. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν όλα τα αναγκαία µέτρα ώστε να είναι ανά πάσα στιγµή σε θέση να εγγυηθούν τα αποτελέσµατα που επιβάλλει η παρούσα οδηγία. Ενηµερώνουν αµέσως την Επιτροπή σχετικά. Βλέπε την τροπολογία 45 που εγκρίθηκε κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 30 Άρθρο 2.3 3. Με επιφύλαξη της παραγράφου 2, τα κράτη µέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή ανά πενταετία τα κείµενα των νοµοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των µέτρων που θεσπίζονται σύµφωνα µε το άρθρο 141 παράγραφος 4 της Συνθήκης. Βάσει των διαγράφεται PR\446444.doc 27/28 PE 305.446

πληροφοριών αυτών, η Επιτροπή θα εγκρίνει και θα δηµοσιεύει ανά πενταετία έκθεση, στην οποία θα γίνεται συγκριτική αξιολόγηση ενδεχόµενων τέτοιων µέτρων. Αντικαθίσταται από την τροπολογία 26. PE 305.446 28/28 PR\446444.doc