ΜΑΘΗΜΑ: Διαχείρηση στερεών αποβλήτων ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Καθηγητής Σεραφείμ Σαββίδης ΤΜΗΜΑ: Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης 1
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Άσκηση 1... 4 Άσκηση 2... 4 Άσκηση 3... 4 Άσκηση 4... 5 Άσκηση 5... 6 Άσκηση 6... 7 Άσκηση 7... 7 3
Άσκηση 1 Εκφώνηση: Ποιος είναι ο ορισμός των στερών αποβλήτων; Σωστή Απάντηση Άσκησης 1: Στερεά Απόβλητα νοούνται ουσίες ή αντικείµενα που εµφανίζονται κυρίως σε στερεά φυσική κατάσταση, από τις οποίες ο κάτοχος τους θέλει ή υποχρεούται να απαλλαγεί, και δεν περιλαµβάνεται στον κατάλογο επικινδύνων αποβλήτων της Ευρωπαϊκή Ένωσης Άσκηση 2 Εκφώνηση: Από τι εξαρτάται ο χαρακτηρισμός μια ουσίας ως απόβλητο. Απάντηση Άσκησης 2: Ο χαρακτηρισµόςµιας ουσίας ως«απόβλητο» εξαρτάται από τις ιδιότητες της αλλά και από τις ισχύουσες οικονοµικές συνθήκες(η αξία των υλικώνµεταβάλλεται χωρικά και χρονικά), το κόστος της απόρριψης(µπορεί να αυξηθείµε την επιβολή τελών) και από την ισχύουσα νοµοθεσία(πρόστιµο πληµµελούς ή παράνοµης απόρριψης). Άσκηση 3 Εκφώνηση: Τι περιλαμβάνουν τα στερεά απόβλητα;. Απάντηση Άσκησης 3: Αστικά απορρίµµατα(οικιακά, βιοτεχνικά, εµπορικά, οδοκαθαρισµού κλπ.) Στερεά ή υδαρή (µε αξιόλογο ποσοστό αιωρούµενων ουσιών) απόβλητα που δε µπορούν να διατεθούνµαζίµε τα οικιακά(ορισµένα βιοµηχανικά, τοξικά ή αδρανή, και απόβλητα της βιοµηχανίας παραγωγής ενέργειας). 4
Πετρελαιοειδή απόβλητα (προέρχονται από την επεξεργασία του πετρελαίου, διυλιστήρια, χηµικά εργοστάσια, ναυπηγεία, κλπ.). Απόβλητα γεωργικών και κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων. Απόβλητα ορυχείων και µεταλλείων. Απόβλητα εκσκαφών(από ξηρά και θάλασσα). Απόβλητα οικοδοµικών κατεδαφίσεων. Ιλείς από την επεξεργασία αστικών λυµάτων και τη βιοµηχανία. Απόβλητα εµπορικών δραστηριοτήτων. Ιατρικά απόβλητα. Ελαστικά. Σκράπ(π.χ. αποσυρθέντων αυτοκινήτων, παλαιών ηλεκτρονικών υπολογιστών, κ.λπ.). Άσκηση 4 Εκφώνηση: Ποιες κατηγορίες αποβλήτων περιλαμβάνονται στα αστικά απόβλητα; 5
Απάντηση Άσκησης 4: Τα οικιακά απορρίµµατα αποτελούν ένα ιδιαιτέρως ανοµοιογενές συνοθύλευµα υλικών. Η πιο δόκιµη κατηγοριοποίηση των απορριµµάτων περιλαµβάνει τις εξής οµάδες (κλάσµατα) υλικών: Ζυµώσιµα. Περιλαµβάνονται τα υπολείµµατα κουζίνας και κήπου. Χαρτί. Περιλαµβάνονται τα πάσης φύσεως χαρτιά και χαρτόνια που προέρχονται κυρίως από έντυπο υλικό και συσκευασίες προϊόντων. Μέταλλα. Περιλαµβάνεται το σύνολο των µεταλλικών υλικών που απαντώνται στα απορρίµµατα. Είναι δόκιµος ένας διαχωρισµός σε σιδηρούχα καιµη σιδηρούχα µέταλλα (κυρίως λόγω τηςµαγνητικής ιδιότητας των πρώτων), µε τα τελευταία να έχουν ως κυριότερο αντιπρόσωπο το αλουµίνιο. Σε ορισµένες αναλύσεις έχουν εξετασθεί ως ξεχωριστή υποκατηγορία και οιµπαταρίες λόγω της σχετικά υψηλότερης επικινδυνότητάς τους. Γυαλί. Είναι δόκιµος ο διαχωρισµός σε λευκό, καφέ και πράσινο γυαλί, όσον αφορά την ανακύκλωση, καθώς η παραγωγή καφέ και λευκού γυαλιού απαιτεί υαλότριµµαµόνο του ίδιου χρώµατος. Πλαστικό. Περιλαµβάνεται το σύνολο των πολυµερών απορριµµάτων. Χαρακτηριστικό της κατηγορίας αυτής είναι η έντονη ανοµοιογένειά της, λόγω των πολλών χρησιµοποιούµενων πολυµερών(π.χ. PVC, PE, PP, PS, PET, ABS, κ.λπ.). έρµα-ξύλο-λάστιχο-ύφασµα. Χαρακτηρίζονται ως λοιπά καύσιµα ( ΞΛΥ). Αδρανή. Εδώ περιλαµβάνονται χηµικά ανενεργά υλικά που καταλήγουν στα οικιακά απορρίµµατα(π.χ. χώµατα, πέτρες, κ.λπ.). Λοιπά. Στο κλάσµα αυτό καταλήγουν τα υλικά εκείνα που δεµπορούν να κατανεµηθούν σε καµία από τις άλλες κατηγορίες. Άσκηση 5 Εκφώνηση: Ποια απόβλητα χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα; 6
Απάντηση Άσκησης 5: Ως επικίνδυνο απόβλητο ορίζεται κάθε ΣΑ ή συνδυασµός ΣΑ, τα οποία λόγω της ποιότητας τους, της συγκέντρωσης των συστατικών τους ή και των φυσικών, χηµικών ή µεταδοτικών χαρακτηριστικών τους, έχουν την ιδιότητα να: Προκαλούν ασθένειες πουµπορούν να οδηγήσουν έως και το θάνατο. Μολύνουν ανεπανόρθωτα το περιβάλλον(έδαφος, νερό και ατµόσφαιρα) µε αποτέλεσµα την καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας. Άσκηση 6 Εκφώνηση: Ποια απόβλητα ορίζονται ως νοσοκομειακά; Απάντηση Άσκησης 6: Ο όρος «νοσοκοµειακά απόβλητα» αναφέρεται στα απόβλητα που προέρχονται (παράγονται) από κάθε οργανισµό ή υπηρεσία που ασχολείταιµε την υγεία των έµβιων όντων, όπως τα νοσοκοµεία, τα ιατρικά κέντρα, οι κλινικές και τα ιατρικά και βιολογικά εργαστήρια. Επεκτείνοντας τον όρο σε«ιατρικά απόβλητα» περιλαµβάνουµε τα απόβλητα φαρµακευτικών βιοµηχανιών και εκείνα που προέρχονται από την περίθαλψη των ασθενών εντός της οικίας τους. Γενικά, στα ιατρικά απόβλητα περιλαµβάνονται ανατοµικά, παθολογικά, µολυσµατικά, επικίνδυνα και άλλαµη επικίνδυνα απόβλητα. Άσκηση 7 Εκφώνηση: Σε ποιες κατηγορίες μπορούν να διαχωριστούν τα ποιοτικά χαρακτηρηστικά; Απάντηση Άσκησης 7: Φυσικά ανάλογα την εκατοστιαία φυσική σύσταση κατά βάρος σε ευδιάκριτα υλικά, όπως χαρτί, γυαλί, µέταλλα, κ.ά., το ειδικό βάρος, το µέγεθοςκατανοµήµεγεθών και τη διαπερατότητα των απορριµµάτων. 7
Χηµικά ανάλογα τη χηµική σύσταση, όπως υγρασία, περιεκτικότητα σε πτητικά συστατικά, περιεκτικότητα σε ανόργανα, ποσοστιαία σύσταση σε χηµικά στοιχεία (άνθρακας, οξυγόνο, κ.λπ.), κ.ά. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει και η θερµογόνος δύναµη των απορριµµάτων καθώς και η περιεκτικότητα τους σε επικίνδυνα συστατικά. Μικροβιολογικά που ορίζονται από το ποσοστό τωνµολυσµατικών αποβλήτων στην παραγόµενη ποσότητα. Βιολογικά - ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του οργανικού κλάσµατος των στερεών απορριµµάτων είναι η δυνατότητα µετασχηµατισµού τους µέσω βιολογικών διεργασιών σε αέρια συστατικά και σχετικά αδρανή οργανικά και αέρια στερεό συστατικά. Η έκλυση οσµών και η προσέλκυση εντόµων έχει άµεση σχέσηµε τις διαδικασίες σήψης των οργανικών συστατικών και ιδιαίτερα των υπολειµµάτων τροφών. 8