TEI ΑΜΘ Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής

1 TEI ΑΜΘ Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Μάθημα: Χρηματοοικονομική Λογιστική IΙ 2 η εισήγηση Διδάσκων: Αθανάσιος Μανδήλας smand@teiemt.gr

2 Πάγια Περιουσιακά Στοιχεία Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει τα στοιχεία του Ενεργητικού που συμβάλλουν στη λειτουργία της οικονομικής μονάδας, για μεγαλύτερο διάστημα από μια λογιστική χρήση και χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς της. Πρόκειται για περιουσιακά στοιχεία σημαντικής συνήθως αξίας που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής.

Πάγια στοιχεία ενεργητικού (Fixed assets) 3 Τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν κατά τρόπο διαρκή για τους σκοπούς της οντότητας και αναμένεται να προσφέρουν οφέλη πέραν της μιας ετήσιας περιόδου.

4 Ενσώματα πάγια Aκίνητα (10-11-12) Μηχανολογικός εξοπλισμός (13) Λοιπός εξοπλισμός (14-15) Επενδύσεις σε ακίνητα (16) Βιολογικά περιουσιακά στοιχεία (17) Λοιπά ενσώματα στοιχεία (αν υπάρχει αυτή η κατηγορία)

5 Ενσώματα πάγια Τα ΕΠ είναι σημαντικά για την επιτυχία μιας επιχείρησης Παράδειγμα 1

Κόστος κτήσης παγίων Τα στοιχεία αυτά αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος κτήσης και μεταγενέστερα επιμετρώνται στο αποσβέσιμο κόστος κτήσεως (δηλ. κόστος κτήσης μείον αποσβέσεις μείον απομειώσεις). Το κόστος κτήσης περιλαμβάνει κάθε δαπάνη που απαιτείται για να περιέλθει ένα περιουσιακό στοιχείο στην παρούσα κατάσταση ή θέση ή επιδιωκόμενη χρήση. Δηλαδή, περιλαμβάνει το σύνολο των ταμειακών διαθεσίμων ή ταμειακών ισοδύναμων ή την εύλογη αξία άλλου που δόθηκε ως αντάλλαγμα. 6

7 Κόστος κτήσης παγίων Περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων: Οι δαπάνες βελτίωσης των παγίων Οι δαπάνες επισκευής και συντήρησης, μόνο όταν εμπίπτουν στον ορισμό του περιουσιακού στοιχείου Το κόστος αποσυναρμολόγησης, απομάκρυνσης ή αποκατάσταση ενσωμάτων πάγιων στοιχείων, όταν υπάρχει σχετική υποχρέωση

8 Κόστος κτήσης παγίων Το κόστος αποσυναρμολόγησης, απομάκρυνσης ή αποκατάστασης ενσώματων πάγιων στοιχείων που προσαυξάνει την αξία του παγίου, όταν η σχετική υποχρέωση γεννάται για την επιχείρηση ως αποτέλεσμα της εγκατάστασης του παγίου ή της χρήσης του στη διάρκεια μιας συγκεκριμένης περιόδου, για σκοπούς άλλους από την παραγωγή αποθεμάτων στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η προσαύξηση της αξίας του παγίου κατά την αρχική αναγνώρισή του με τις δαπάνες αποσυναρμολόγησης, απομάκρυνσης ή αποκατάστασης, προσδιορίζεται βάσει της παρούσας αξίας του ποσού που εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί μελλοντικά και αναγνωρίζεται αντίστοιχη πρόβλεψη (υποχρέωση) στον ισολογισμό

9 Κόστος κτήσης παγίων Το κόστος ενός ιδιοπαραγόμενου παγίου περιλαμβάνει το σύνολο των δαπανών που απαιτούνται για να φθάσει το στοιχείο σε κατάσταση λειτουργίας (πρώτες ύλες, εργασία, σταθερά και μεταβλητά έξοδα που σχετίζονται άμεσα, δυνητικά τόκους εντόκων υποχρεώσεων ενός ιδιοπαραγόμενου παγίου μακράς περιόδου κατασκευής).

10 Υπολογισμός του κόστους Παράδειγμα: Η εταιρία Χ αγοράζει ένα φορτηγό αξίας 25.000. Πληρώνει επίσης σχετικά έξοδα τροποποίησης καρότσας 1,350, τέλη κυκλοφορίας 400, έξοδα βαφής και επιγραφών 800, και ασφάλιστρα ενός έτους 1,000. Να υπολογισθεί το κόστος του φορτηγού. Αξία φορτηγού Έξοδα τροποποίησης καρότσας Φορτηγό 25,000 1,350 Έξοδα βαφής και επιγραφών 800 Κόστος φορτηγού 27,150

Αποσβέσεις Απόσβεση (Depreciation, amortization): Η συστηματική κατανομή της αποσβεστέας αξίας ενός στοιχείου στην ωφέλιμη ζωή του. Η απόσβεση αρχίζει όταν το περιουσιακό στοιχείο είναι έτοιμο για τη χρήση για την οποία προορίζεται και υπολογίζεται με βάση την εκτιμώμενη ωφέλιμη οικονομική ζωή του. Η εκτιμώμενη ωφέλιμη οικονομική ζωή καθώς και η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου απόσβεσης καθορίζονται με ευθύνη της Διοίκησης της οντότητας. 11

12 Σχετικές έννοιες Αποσβέσιμο Πάγιο Περιουσιακό Στοιχείο: είναι το ενσώματο ή άυλο πάγιο στοιχείο που αποκτάται από την οικονομική μονάδα για διαρκή παραγωγική χρήση και έχει ωφέλιμη διάρκεια ζωής περιορισμένη, πάντως μεγαλύτερη από ένα έτος.

13 Σχετικές έννοιες Ωφέλιμη ζωή του παγίου (useful economic life), η εκτιμώμενη περίοδος στην οποία ένα περιουσιακό στοιχείο αναμένεται να χρησιμοποιείται οικονομικά ή ο αριθμός των παραγομένων ή παρόμοιων μονάδων που αναμένεται να αποκτηθούν από το εν λόγω περιουσιακό στοιχείο Για την εκτίμηση της ωφέλιμης ζωής του παγίου θα ληφθούν υπόψη οι εξής παράγοντες: Αναμενόμενη χρήση του παγίου. Αναμενόμενη φυσιολογική φθορά. Τεχνολογική απαξίωση

14 Σχετικές έννοιες Η υπολειμματική αξία του Πάγιου είναι η αξία που υπολογίζεται ότι θα έχει το πάγιο μετά το τέλος της ωφέλιμης ζωής του. Ένα κτίριο έχει συνήθως αρκετά μεγάλη υπολειμματική αξία. Αντίθετα, ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής χάνει πολύ σύντομα την αξία του. Σε πολλές περιπτώσεις, η υπολειμματική αξία θεωρείται μηδενική και έτσι η αποσβεστέα αξία ταυτίζεται με το κόστος κτήσης του Πάγιου.

15 Σχετικές έννοιες Αποσβέσιμο ποσό του παγίου ή Αποσβεστέα αξία: Είναι η αξία κτήσεως του αποσβέσιμου περιουσιακού στοιχείου μειωμένη κατά την υπολειμματική αξία. Παράδειγμα: Το αποσβέσιμο ποσό ενός μηχανήματος του οποίου η αρχική αξία κτήσεως είναι 11.000 ευρώ και η εκτιμώμενη υπολειμματική αξία στο τέλος της ωφέλιμης ζωής είναι 1.000 ευρώ έχει αποσβεστέα αξία 10.000 ευρώ.

Αποσβέσεις Η αξία των παγίων περιουσιακών στοιχείων που έχουν περιορισμένη ωφέλιμη ζωή υπόκεινται σε απόσβεση. Δεν υπόκειται σε απόσβεση η γη καθώς και έργα τέχνης, αντίκες, κοσμήματα και άλλα πάγια στοιχεία που δεν υπόκεινται σε φθορά ή αχρήστευση. 16

17 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Παράγοντες για τον υπολογισμό της Απόσβεσης Κόστος Ωφέλιμη ζωή Υπολειμματική αξία

18 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Μέθοδοι Απόσβεσης I. μέθοδος σταθεράς (γραμμικής) απόσβεσης II. φθίνουσα μέθοδος III. μέθοδος των παραγόμενων μονάδων

19 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Παράδειγμα : Η εταιρία Ζ αγόρασε ένα μικρό φορτηγό στις 2 Ιανουαρίου, 2012. Κόστος 13.000 Υπολειμματική αξία 1.000 Ωφέλιμη ζωή 5 Ωφέλιμη ζωή σε χλμ. 100.000 Ζητείται: να υπολογισθούν οι αποσβέσεις με την χρήση: (a) Σταθεράς απόσβεσης (b) μέθοδος των παραγόμενων μονάδων (c) φθίνουσα μέθοδος

20 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Σταθερά απόσβεση To έξοδο είναι το ίδιο ποσό κάθε έτος. Αποσβεστέο Κόστος = Κόστος μείον υπολειμματική αξία. Παράδειγμα Νο 2

21 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Σταθερά απόσβεση Έτος Κόστος Ποσοστό Έξοδο Αποσβέσεις 2012 12,000 x 20% = 2,400 x 2,400 2013 12,000 x 20% = 2,400 4,800 2014 12,000 x 20% = 2,400 7,200 2015 12,000 x 20% = 2,400 9,600 2016 12,000 x 20% = 2,400 12,000 Ημερολογιακή εγγραφή: 2012 Αποσβέσεις (έξοδο) 2400 Συσωρευμένες Αποσβέσεις 2400

Μέθοδος μειούμενης ή φθίνουσας ετήσιας απόσβεσης Βασίζεται στη υπόθεση ότι η απόσβεση είναι συνάρτηση του χρόνου λειτουργίας και αντανακλά την παρατηρούμενη μείωση της απόδοσης του παγίου Οι πιο διαδεδομένες παραλλαγές της είναι: Η μέθοδος του αθροίσματος των αριθμών των ετών της ωφέλιμης ζωής Η μέθοδος του σταθερού συντελεστή επί φθίνοντος υπολοίπου 22

23 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Φθίνοντος υπολοίπου Επιταχυνόμενη μέθοδος. Μειώνει το ποσό της ετήσιας απόσβεσης στην ωφέλιμη ζωή του παγίου. Το ποσοστό εφαρμόζεται στην λογιστική αξία.

24 Φθίνοντος υπολοίπου Φθίνον Αρχική Υπόλοιπο Ετήσια Συσσωρευμένες Λογιστική Έτος Λογιστική αξία x Ποσοστό = Απόσβεση Αποσβέσεις Αξία 2012 13,000 40% 5,200 5,200 7,800 2013 7,800 40 3,120 8,320 4,680 2014 4,680 40 1,872 10,192 2,808 2015 2,808 40 1,123 11,315 1,685 2016 1,685 40 685* 12,000 1,000 Ημερολογιακή εγγραφή 2012 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Αποσβέσεις 5,200 Συσσ.Αποσβέσεις 5,200 * Υπολογισμός του 674 (1,685 x 40%) προσαρμόσθηκε σε 685.

25 Μέθοδος των παραγόμενων μονάδων Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Οι εταιρίες εκτιμούν το συνολικό αριθμό μονάδων και υπολογίζουν το κόστος ανά μονάδα. Το έξοδο ποικίλει βασιζόμενο στον αριθμό των παραγόμενων μονάδων. Το αποσβεστέο κόστος είναι το κόστος μείον την υπολειμματική αξια

26 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Μέθοδος των παραγόμενων μονάδων Ωρες Ποσοστό Ετήσια Συσσ. Λογιστική Έτος Χρησιμοποίησης x Ώρα = Απόσβεση Αποσβέσεις Αξία 2012 15,000 0.12 1,800 1,800 11,200 2013 30,000 0.12 3,600 5,400 7,600 2014 20,000 0.12 2,400 7,800 5,200 2015 25,000 0.12 3,000 10,800 2,200 2016 10,000 0.12 1,200 12,000 1,000 Ημερολογιακή εγγραφή 2012 Αποσβέσεις 1800 Συσσ.Αποσβέσεις 1800

27 Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων Σύγκριση των μεθόδων απόσβεσης Κάθε μέθοδος είναι αποδεκτή γιατί αναγνωρίζει την μείωση της υπηρεσίας του παγίου με ένα λογικό και συστηματικό τρόπο.

28 Λογιστικές Εγγραφές Οι αποσβέσεις πρέπει να παρακολουθούνται λογιστικά. Αυτό σημαίνει ότι οι αποσβέσεις αποτυπώνονται με λογιστικές εγγραφές που διεξάγονται στο τέλος κάθε διαχειριστικής χρήσης και θα παρακολουθούνται επίσης με κατάλληλους λογαριασμούς.

29 Λογιστικές Εγγραφές Από λογιστικής πλευράς, οι αποσβέσεις που διενεργούνται σε κάθε λογιστική χρήση και καταχωρούνται στη χρέωση του λογαριασμού 66 'Αποσβέσεις με πίστωση των προβλεπόμενων από τον Ν.4308/14, αντίθετων λογ/σμών συσωρευμένων αποσβέσεων 10.02, 11.02, 12.02, 13.02, 14.02, 15.02, 16.02 των λογαριασμών παγίων.

Λογιστικές Εγγραφές 30 Κατά τον έμμεσο τρόπο για παρακολούθηση του ποσού με τον οποίο μειώνεται κάθε φορά η αξία του περιουσιακού στοιχείου, λόγω αποσβέσεως, δημιουργούμε λογαριασμό αντίθετο αυτού του περιουσιακού στοιχείου τον οποίο και πιστώνουμε σε χρέωση του λογαριασμού «Αποσβέσεις». Ο λογαριασμός του πάγιου περιουσιακού στοιχείου εμφανίζεται πάντοτε με χρεωστικό υπόλοιπο και δείχνει την αρχική αξία αυτού.

Λογιστική ενσώματων πάγιων στοιχείων 31 Γνωστοποιήσεις για τις αποσβέσεις στις Σημειώσεις των Χ.Κ 2.16. Ενσώματες ακινητοποιήσεις Οι αποσβέσεις έχουν υπολογιστεί με τη σταθερή μέθοδο καθ όλη τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των περιουσιακών στοιχείων Οι ωφέλιμες ζωές των ενσώματων ακινητοποιήσεων συνοψίζονται παρακάτω: Κτίρια 12-25 χρόνια Μηχανολογικός εξοπλισμός 8-10 χρόνια Αυτοκίνητα 7-10 χρόνια Λοιπός εξοπλισμός 3-7 χρόνια Οι υπολειμματικές αξίες, οι ωφέλιμες ζωές και οι μέθοδοι απόσβεσης επανεξετάζονται και προσαρμόζονται εάν είναι απαραίτητο στο τέλος κάθε χρήση.

32 Ποια είναι η χρησιμότητα των αποσβέσεων Η παρουσίαση της πραγματικής εικόνας της περιουσιακής κατάστασης της οικονομικής μονάδας. Ο προσδιορισμός του πραγματικού αποτελέσματος της δραστηριότητας. Άρα οι αποσβέσεις επηρεάζουν: τη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων χρήσεως τη φορολογία κερδών Γνωρίζουμε πόσο θα κοστίσει η αντικατάσταση του φθαρμένου πάγιου εξοπλισμού της επιχείρησης

Μητρώο Πάγιων Στοιχείων 33 Το αρχείο ενσώματων και άυλων πάγιων περιουσιακών στοιχείων (ή όπως είναι μέχρι σήμερα γνωστό το «Μητρώο παγίων»). Στο αρχείο αυτό, με τήρηση αναλυτικής μερίδας, παρακολουθείται η αξία κτήσης κατά την αρχική αναγνώριση, καθώς και κάθε επακόλουθη μεταβολή, δηλαδή προσθήκη, αναπροσαρμογή, απομείωση, διαγραφή και απόσβεση επί του παγίου, με ένδειξη των σωρευτικών ποσών και των ποσών που αφορούν την περίοδο αναφοράς. Στο αρχείο αυτό παρακολουθούνται και τα πλήρως αποσβεσμένα πάγια τα οποία εξακολουθούν να πληρούν τον ορισμό του παγίου περιουσιακού στοιχείου, είτε εξακολουθούν να είναι σε λειτουργία είτε όχι.

Μητρώο Πάγιων Στοιχείων 34

Ερωτήσεις 35 Γιατί μειώνεται η αξία ενός παγίου; Η μείωση της αξίας τι αντιπροσωπεύει;