Τ.1.5. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 1

Τ.1.5. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 1

Τ.1.5. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΦΥΤΩΝ Λαμβάνοντας υπόψη τα κλιματικά δεδομένα της περιοχής & τις ανάγκες της για σκίαση ηλιασμό αερισμό συγκράτηση υδάτων κλπ., καθώς τον διαθέσιμο χώρο για φυτεύσεις και τις ανάγκες των φυτών σε νερό και συντήρηση, πραγματοποιήθηκε καταρχήν εντοπισμός της υφιστάμενης φύτευσης και στη συνέχεια μετά από διερεύνηση, έγινε επιλογή για τα προτεινόμενα νέα δέντρα / φυτά στην περιοχή μελέτης. 1. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Στην περιοχή παρατηρείται ικανοποιητικό ποσοστό πρασίνου μεν, αλλά όχι επαρκές για την επίτευξη του επιθυμητού βαθμού βελτιστοποίησης της θερμικής άνεσης που επιχειρείται με το παρόν πρόγραμμα. Συγκεκριμένα η υφιστάμενη φύτευση έχει ως εξής: η πλατεία Σολωμού διαθέτει παρτέρια με δέντρα και θάμνους τόσο κεντροβαρικά, όσο και στην περίμετρό της Τα δέντρα που κυρίως απαντώνται στα περιμετρικά παρτέρια της πλατείας είναι φίκος μελιά, και δάφνη. Επίσης στο κέντρο της πλατεία γύρω από τον ανδριάντα του Σολωμού είναι τοποθετημένοι 4 φοίνικες, ενώ πίσω ακριβώς από τον ανδριάντα συναντάται μία γαζία. Δύο φοίνικες είναι επίσης τοποθετημένοι μπροστά από το μουσείο. Δυτικά της πλατείας και μπροστά από το κτίριο του Δημαρχείου και της Εθνικής τράπεζας απαντώνται επίσης Φοίνικες. Τέλος μπροστά από την εκκλησία απαντώνται και πικροδάφνες. Επίσης να σημειωθεί ότι τα περισσότερα παρτέρια περιστοιχίζονται από χαμηλούς θάμνους. στη νότια πλευρά της πλατείας καταγράφεται περιοχή με αρκετούς φοίνικες και μία αρωκάρια που συμβάλλουν σημαντικά στο δροσισμό της πλατείας στη λεωφόρο Δημοκρατίας καταγράφεται γραμμική τοποθέτηση παρτεριών και δέντρων, ικανή αλλά όχι επαρκής. Τα δέντρα που απαντώνται εκεί είναι κυρίως φίκοι, καθώς και λίγες πλατανόφυλλες μουριές. Όλα τα δέντρα στον πεζόδρομο της Λεωφόρου Δημοκρατίας εξασφαλίζουν σκιασμό. στις εσωτερικές οδούς παρατηρείται πλήρης απουσία φύτευσης Στη συνέχεια παρατίθεται πίνακας με την υφιστάμενη φύτευση στην περιοχή μελέτης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 2

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΦΥΤΕΥΣΗ: ΑΕΙΘΑΛΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ/ ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ Phoenix Canariensis Φοίνικας Κανάριος ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΙΔΟΥΣ Ξενικό είδος Ακατάλληλο για σκιά Ύψος >5Μ Araucaria Exelsa Αρωκάρια Ξενικό είδος Ακατάλληλο για σκιά Ύψος >5Μ Πλάτος <5Μ Ficus Nitida Είδος Φίκου Ξενικό είδος Laurus Nobilis Δάφνη Ύψος >5Μ Laurus Nobilis Δάφνη Πικροδάφνη Apocynaceae Pittosporum Tobira Αγγελική Εδώδιμο είδος Δενδρύλλιο / Θάμνος Ακατάλληλο για σκιά Κατάλληλο για φυτεύσεις Πλάτος <5Μ

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΦΥΤΕΥΣΗ: ΦΥΛΛΟΒΟΛΑ Melia Azedarach Μελιά Φυλλοβόλο Ύψος >5Μ Πλάτος>5Μ Acacia Farneziana Γαζία Ξενικό είδος Φυλλοβόλο Morus Platanifolia Μουριά Φυλλοβόλο Ύψος >5Μ Tamarix Parviflora Μουριά Φυλλοβόλο Ύψος >5Μ

2. ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Σύμφωνα με την αρχιτεκτονική πρόταση, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση κατά τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ώστε να διατηρηθούν κατά το δυνατόν όλα τα υφιστάμενα δέντρα στις θέσεις τους, κυρίως δε τα μεγαλύτερα δέντρα. Ειδικότερα, όσο αφορά όλους τους φοίνικες και την αρωκάρια, κανένα από αυτά δεν απομακρύνεται ή μετακινείται σε άλλη θέση. Επιπλέον προτείνεται σημαντική αύξηση του αριθμού των παρτεριών στα οποία προτείνεται να τοποθετηθεί χλοοτάπητας και επιπλέον δέντρα, σύμφωνα με συγκεκριμένες αρχές σχεδιασμού. Ο εμπλουτισμός του πρασίνου βασίζεται κυρίως σε είδη της Ελληνικής χλωρίδας διότι αυτά είναι καλύτερα προσαρμοσμένα και έχουν μειωμένες απαιτήσεις σε επικουρική ενέργεια (άρδευση, λίπανση, φυτοπροστασία). Επίσης γίνεται επιλογή διαφορετικών μεταξύ τους ειδών από την ίδια περιοχή με στόχο μέσα από την συνύπαρξή τους στο ίδιο περιβάλλον και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις να περιορίζεται η ανάγκη φυτοπροστασίας και να προάγεται η διατήρηση της βιοποικιλότητας. Επιπλέον η συνύπαρξη των φυτικών ειδών συμβάλει την αξιοποίηση / εξοικονόμηση συγκεκριμένου φυσικού πόρου. Για παράδειγμα, η χρήση ποωδών φυτών για εδαφοκάλυψη που είναι δυνατό να ελαχιστοποιεί τις απαιτήσεις για άρδευση. Τέλος επιλέγονται φυτικά είδη με μειωμένες απαιτήσεις για άρδευση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων της χρήσης για άρδευση, νερού που ανακυκλώνεται ή νερού που καθαρίζεται και φιλτράρεται μετά από άλλες χρήσεις. Για την επίτευξη της μέγιστης βιοκλιματικής απόδοσης της φύτευσης προβλέπονται οι παρακάτω αρχές σχεδιασμού του πρασίνου: Εκτεταμένη φύτευση με δέντρα και χλοοτάπητα στα προτεινόμενα παρτέρια. Το πράσινο θα συμβάλλει στον καθαρισμό της ατμόσφαιρας, στην ελάφρυνση της ηχορύπανσης και στον σκιασμό και δροσισμό του δρόμου Ειδικότερα στις περιοχές πρασίνου που βρίσκονται δίπλα σε δρόμους κυκλοφορίας οχημάτων, θα προβλεφτούν ειδικοί χαμηλοί θάμνοι που θα έχουν την ικανότητα να απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων Στα βορεινά πεζοδρόμια ο εμπλουτισμός της φύτευσης προβλέπει αειθαλή δέντρα και φυτά με πυκνό φύλλωμα ώστε να συγκρατούνται τα κρύα ρεύματα το χειμώνα και να επιτρέπονται ο φυσικός δροσισμός και η σκιά το καλοκαίρι Στα νότια πεζοδρόμια ο εμπλουτισμός της φύτευσης προβλέπει φυλλοβόλα δέντρα, ώστε να διατηρούν το πράσινο το καλοκαίρι για τον σκιασμό και την προστασία από τον ήλιο και να επιτρέπουν το ζεστό νοτιά τον χειμώνα. Επίσης προτείνεται η πρόβλεψη συστήματος ανακύκλωσης του νερού ποτίσματος των φυτών ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 5

Σκοπός των παραπάνω παρεμβάσεων είναι, εκτός της αύξησης της έκτασης του πρασίνου, η αύξηση των σκιασμένων επιφανειών κατά τη θερινή περίοδο & των ηλιαζομένων επιφανειών κατά τη χειμερινή περίοδο. Κατά συνέπεια τα νέα δέντρα που προτείνονται είναι καταρχήν εμπλουτισμός των υφιστάμενων, αλλά και επιπλέον νέα είδη. Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται τα επιλεγμένα είδη, υφιστάμενα και νέα, που προτείνονται στη μελέτη: ΑΕΙΘΑΛΗ ΔΕΝΤΡΑ/ΘΑΜΝΟΙ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΕΙΔΗ Φίκος Δάφνη Πικροδάφνη Αγγελική ΦΥΛΛΟΒΟΛΑ ΔΕΝΤΡΑ Μελιά Μουριά Γαζία ΝΕΑ ΕΙΔΗ Ψευδοπιπεριά Χαρουπιά Συγκεκριμένα σε κάθε περιοχή προτείνονται τα εξής: Σφενδάμι Ακακία Κωνσταντινουπόλεως Πλατεία Σολωμού Σύμφωνα με την νέα πρόταση τα παρτέρια στην πλατεία Σολωμού αλλάζουν σχήμα και υπόκεινται μία μικρομετατόπιση, κυρίως του εξωτερικού περιγράμματός τους. Στα νέα παρτέρια προτείνεται εμπλουτισμός της φύτευσης με νέα δέντρα και χλοοτάπητα. Τα νέα δέντρα που προτείνονται για εμπλουτισμό των υφιστάμενων είναι αειθαλή και συγκεκριμένα μελιά και κυρίως δάφνη, ώστε να μην υπερισχύουν των υφιστάμενων φοινίκων.. Πάρκο στο νότιο τμήμα της πλατείας Το πάρκο που διαμορφώνεται στο νότιο τμήμα της πλατείας εμπλουτίζεται με νέα δέντρα που θα προσφέρουν επαρκή σκιασμό και φιλτράρισμα του αέρα, καθώς και χλοοτάπητας. Καθώς αφορά σε νότιο προσανατολισμό προτείνεται η φύτευση φυλλοβόλων μικρών δέντρων που να μην αντιπαραβάλλονται στους φοίνικες, και συγκεκριμένα προτείνονται μελιά, λίγες γαζίες και ακακία κωνσταντινουπόλεως. Όπως ήδη αναφέρθηκε όλοι οι φοίνικες και η αρωκάρια που συναντώνται στο πάρκο αυτό μένουν ως έχουν. Επίσης καθώς το πάρκο αυτό συνορεύει με τις κεντρικές κυκλοφοριακές οδούς, προτείνεται η φύτευση χαμηλών δενδρυλλίων και θάμνων στην περίμετρο και συγκεκριμένα δάφνη, πικροδάφνη και αγγελική. Πεζόδρομος λεωφόρου Δημοκρατίας Όπως προτείνεται στην πλατεία Σολωμού, έτσι και στον πεζόδρομο της λεωφόρου Δημοκρατίας τα υφιστάμενα παρτέρια διευρύνονται στο περίγραμμά τους ακολουθώντας όμως την υφιστάμενη σχεδιαστική χάραξη. Επίσης προστίθεται μία ακόμα γραμμική σειρά από παρτέρια στην απέναντι πλευρά. Σε όλα τα παρτέρια διατηρούνται τα υφιστάμενα δέντρα και προστίθενται και νέα. Επίσης προτείνεται η τοποθέτηση χλοοτάπητα. Συγκεκριμένα προτείνεται επιπλέων φύτευση αειθαλών δέντρων κατάλληλων για σκιασμό όπως ψευδοπιπεριά και χαρουπιά. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 6

Οδός Καρβέλα Η οδός Καρβέλα βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της πλατείας και αποτελείται από δύο διακριτά μεταξύ τους τμήματα. Το νότιο τμήμα της, παράλληλο με την πλατεία, όπου και επεκτείνεται η πλατεία ώστε να περιοριστεί η κυκλοφορία, τοποθετείται περεταίρω φύτευση. Συγκεκριμένα προτείνονται φυλλοβόλα δέντρα, και κυρίως σφενδάμι. Το άνω τμήμα προτείνεται να μετατραπεί σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας. Κατά συνέπεια διαμορφώνεται έτσι ώστε στην μία πλευρά να τοποθετηθούν παρτέρια σε γραμμική συνέχεια, στα οποία θα τοποθετηθούν μεγάλα δέντρα που θα προσφέρουν επαρκή σκιασμό και δροσισμό. Η οδός αυτή, όπως και η Δημοκρατίας, εξαιτίας του προσανατολισμού τους, αποτελούν φυσικούς αγωγούς ροής του αέρα. Κατά συνέπεια ο εμπλουτισμός με φύτευση θα συμβάλλει σημαντικά στην εισαγωγή του αέρα στο εσωτερικό της πόλης της Ζακύνθου. Συγκεκριμένα προτείνονται φυλλοβόλα δέντρα όπως γαζία, και ακακία κωνσταντινουπόλεως. Εσωτερικοί οδοί Όπως ήδη αναφέρθηκε σήμερα παρατηρείται παντελής απουσία οποιουδήποτε είδους φύτευσης στις εσωτερικές οδούς της περιοχής μελέτης, δηλαδή τις οδούς Εθνικής Αντιστάσεως, Δεσύλλα, Σφήκα και τμήμα τις οδού Ζώη. Σύμφωνα με την αρχιτεκτονική πρόταση οι οδοί αυτοί πεζοδρομούνται. Κατά συνέπεια προτείνεται επαρκής φύτευση μέσω γραμμικών παρτεριών σε όλες τις παραπάνω οδούς, όπου τοποθετούνται δέντρα για σκιασμό και βελτιστοποίηση της θερμικής άνεσης. Συγκεκριμένα προτείνονται μουριά και ακακία κωνσταντινουπόλεως. Στον επόμενο πίνακα παρατίθενται όλα τα δέντρα που προτείνονται να εμπλουτίσουν τη φύτευση στη συγκεκριμένη μελέτη. Τα δέντρα αυτά είναι είτε κάποια από τα υφιστάμενα αειθαλή και φυλλοβόλα είτε νέα είδη αειθαλών και φυλλοβόλων δέντρων και δενδρυλλίων. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 7

ΠΡΟΤΑΣΗ ΦΥΤΕΥΣΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ/ ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΕΙΘΑΛΗ ΔΕΝΤΡΑ: ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΕΙΔΗ Ficus Nitida Φίκου Ροδίτικος Laurus Nobilis Δάφνη ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΙΔΟΥΣ Ξενικό είδος Δέντρο Κατάλληλο για φυτεύσεις Δενδρύλλιο Πικροδάφνη Apocynaceae Εδώδιμο είδος Δενδρύλλιο Ακατάλληλο για σκιά Κατάλληλο για φυτεύσεις Πλάτος <5Μ Pittosporum Tobira Αγγελική Δενδρύλλιο/Θάμνος Ακατάλληλο για σκιά Κατάλληλο για φυτεύσεις Πλάτος <5Μ

ΑΕΙΘΑΛΗ ΔΕΝΤΡΑ: ΝΕΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΕΙΔΗ Schinus molle Ψευδοπιπεριά Ceratonia Siliqua Χαρουπιά Δεντρο Κατάλληλο για φυτεύσεις Ύψος >5Μ Δέντρο / Δενδρύλλιο Κατάλληλο για φυτεύσεις

ΦΥΛΛΟΒΟΛΑ ΔΕΝΤΡΑ: ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΕΙΔΗ Melia Azedarach Μελιά Φυλλοβόλο Πλάτος>5Μ Morus Platanifolia Μουριά Φυλλοβόλο Acacia Farneziana Γαζία Ξενικό είδος Φυλλοβόλο ΦΥΛΛΟΒΟΛΑ ΔΕΝΤΡΑ: ΝΕΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΕΙΔΗ Acer Saccharinum Σφενδάμι Δέντρο Φυλλοβόλο Ύψος >5Μ Acer Saccharinum Ακακία Κωνσταντινουπόλεως Δέντρο Φυλλοβόλο Κατάλληλο για φυτεύσεις