Εµβρυϊκήµάθηση µάθηση Σήµερα υπάρχουν ενδείξεις ότι το έµβρυο µαθαίνει κατά τη διάρκεια της κύησης (Hepper, 1992).
Toπείραµα πείραµατης Salk (1973) Σε ένα νοσοκοµείο όπου οι µητέρες είναι χωριστά από τα βρέφη, σχηµάτισε τρεις οµάδες βρεφών: (1) Η πρώτη οµάδα άκουγε ένα φυσιολογικό καρδιακό ρυθµό (80 κτύπους ανά δευτερόλεπτο), δηλαδή τον ήχο που άκουγαν κατά την κύηση (2) Η δεύτερη άκουγε αυξηµένους καρδιακούς παλµούς (120 κτύπους ανά δευτερόλεπτο) (3) Η τρίτη οµάδα δεν άκουγε κανέναν ιδιαίτερο ήχο.
Τα παιδιά της δεύτερης οµάδας παιδιών αναστατώθηκαν τόσο πολύ ώστε η Salk απέσυρε τηνοµάδααπότοπείραµα. Τα βρέφη που άκουγαν το φυσιολογικό παλµό, σε σύγκριση µε τα βρέφη που δεν άκουγαν τίποτα συγκεκριµένο, κέρδισαν περισσότερο βάρος και έκλαιγανλιγότερο. Το εύρηµα αυτό υποδηλώνει ότι η εµπειρία των βρεφών µέσα στη µήτρα κατέστησε τον ήχο οικείο καιάρακαθησυχαστικό.
Τοπείραµα πείραµατων DeCasperκαι Spence (1986) Ζήτησαν από τις 16 εγκύους να διαβάζουν δυνατά ένα συγκεκριµένο απόσπασµα από έναβιβλίοδύοφορέςτηνηµέραγια 1 ½ µήνα πριν από την ηµεροµηνία που περίµεναν να γεννήσουν.
Τοπείραµα πείραµατων DeCasperκαι Spence (1986) ύοµετρειςµέρεςµετάτηγέννησητων βρεφών, οι ερευνητές εξέτασαν τα βρέφη: (α) τους έδωσαν µια ειδική πιπίλα η οποία ήταν συνδεµένη µε έναν καταγραφέα ρυθµού πιπιλίσµατος (β) Άφησαν το βρέφος να πιπιλίσει 2 λεπτά ώστε να καταγράψουν τον ατοµικό ρυθµό πιπιλίσµατος
Τοπείραµα πείραµατων DeCasperκαι Spence (1986) (γ) Μετά, οι αλλαγές στο ρυθµό άναβαν ή έσβηναν το µαγνητόφωνο από το οποίο ακουγότανηφωνήτηςµητέραςτουςνα διαβάζει το απόσπασµα της ιστορίας.
Τοπείραµα πείραµατων DeCasperκαι Spence (1986) (δ) Για τα µισά βρέφη, όταν πιπίλιζαν πιο γρήγορααπότονατοµικότουςρυθµό, ενεργοποιούσαν το µαγνητόφωνο µε την ταινία που ήταν γραµµένη η ιστορία που διάβαζε δυνατά η µητέρα. Όταν πιπίλιζαν πιο αργά ενεργοποιούσαν το µαγνητόφωνο µεµιαιστορίαπουδενείχεδιαβάσειη µητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης.
Τοπείραµα πείραµατων DeCasperκαι Spence (1986) (ε) Για τα άλλα µισά βρέφη, ο ρυθµός πιπιλίσµατος είχε το αντίθετο αποτέλεσµα (πιο γρήγορα-καινούργια ιστορία, πιο αργάτηνιστορίαπουδιάβαζεηµητέρακατάτην εγκυµοσύνη).
Τοπείραµα πείραµατων DeCasperκαι Spence (1986) (στ) Τα βρέφη µετέβαλλαν το ρυθµό πιπιλίσµατός τους για να ενεργοποιήσουν την ταινία µε την ιστορία που είχε διαβάσει ηµητέρατουςστηδιάρκειατης εγκυµοσύνης. (ζ) Οι ερευνητές συµπέραναν ότι η µάθηση µέσα στη µήτρα επηρέαζε τους ήχους που ταβρέφηέβρισκανικανοποιητικούς.
Οισυνθήκες συνθήκεςτηςµητέραςκαιη προγενετικήανάπτυξη Το έµβρυο επηρεάζεται από τις χηµικές αλλαγές της µητέρας. Η χηµεία του σώµατος της µητέρας µεταβάλλεται από ποικίλους παράγοντες: - απότηστάσητηςπροςτογεγονόςότιθαγίνει µητέρα - από τη συναισθηµατική της κατάσταση - από τη διατροφή της - από τη γενική κατάσταση της υγείας της
Ηεπίδρασητηςστάσηςτηςτης µητέρας Τα αισθήµατα ευηµερίας της µητέρας και η θετική της στάση προς την εγκυµοσύνη επηρεάζουν την ευηµερία του εµβρύου και του βρέφους. Τα αισθήµαταευηµερίαςεπηρεάζονταιαπότοαν: Ο σύντροφος συµπάσχει Υποστηρίζεται από τα µέλη της οικογένειας της ιαθέτει επαρκή στέγαση Έχει σταθερή απασχόληση
Ηεπίδρασητηςστάσηςτηςτης µητέρας Ηαρνητικήστάσητηςµητέραςµπορείνα επηρεάσει δυσµενώς την προγενετική ανάπτυξη.
Ηέρευνατου David (1981) O Davis παρακολούθησετηζωή 220 παιδιών των οποίων οι µητέρες παρουσίαζαν έντονες αρνητικές στάσεις προςτηνεγκυµοσύνη. Τα παιδιά συνταιριάστηκαν µε οµάδα ελέγχου παιδιών των οποίων οι µητέρες είχαν αποδεχθεί την εγκυµοσύνη τους.
Ηέρευνατου David (1981) Οι µητέρες συνταιριάστηκαν ως προς την κοινωνικο-οικονοµική θέση και την ηλικία Τα παιδιά συνταιριάστηκαν ως προς το φύλο, τη σειρά γέννησης, τον αριθµό των αδελφώνκαιτηνηµεροµηνίαγέννησης.
Ηέρευνατου David (1981) Τα ανεπιθύµητα παιδιά είχαν µικρότερο βάρος γέννησης και χρειάστηκαν περισσότερηιατρικήφροντίδα. Αργότερα, είχαν περισσότερες δυσκολίες στο σχολείο και παραπέµπονταν πιο συχνά για ψυχιατρικήβοήθειαστηνεφηβεία.
Ηεπίδρασητουστρες Οι µητέρες που νιώθουν στρες εκκρίνουν ορµόνες (αδρεναλίνη, κορτιζόλη), οιοποίες περνούν µέσω του πλακούντα και έχουν επίδρασηστηνκινητικότητατουβρέφους.
Ηεπίδρασητουστρες Όταν µια γυναίκα βρίσκεται σε κατάσταση στρες για µεγάλο διάστηµα κατά την εγκυµοσύνη (α) κινδυνεύει να συναντήσει επιπλοκές (αποβολή, πρόωροτοκετό), και (β) έχει περισσότερες πιθανότητες να γεννήσει ένα ευερέθιστο και υπερκινητικό παιδί, µε προβλήµατα διατροφής, ύπνου και πέψης.
Ηεπίδρασητηςδιατροφής 1944-1945: ΛιµόςστηνΟλλανδία. Παρατηρήθηκεαύξησηαποβολών, θνησιγενειώνκαιθανάτωνκατάτοντοκετό. Τα βρέφη που γεννήθηκαν ζωντανά είχαν βάροςµικρότεροαπότοφυσιολογικό.
Ηεπίδρασητηςδιατροφής 1941-1942: Λιµός στο Λένινγκραντ. Η έλλειψη τροφής κατά τους πρώτους τρεις µήνες της κύησης είχε ως αποτέλεσµα ανωµαλίες του κεντρικού νευρικού συστήµατος, πρόωρο τοκετό και θάνατο. Η έλλειψη τροφής κατά τους τρεις τελευταίους µήνες της κύησης οδήγησε σε χαµηλόβάροςγέννησης.
Πρέπεινα νασηµειωθείότι: Εκτός από τις περιπτώσεις λιµών, είναι δύσκολο να αποµονωθούν οι επιδράσεις της κακής διατροφής καθώς οι υποσιτιζόµενες µητέρες συχνά ζουν σε στερηµένο περιβάλλον όπου η στέγαση, η υγιεινή, η παιδεία και η ιατροφαρµακευτική περίθαλψηείναιεξίσουανεπαρκείς.
ιατροφήτης τηςµητέρας-σωµατική υγείαπαιδιού παιδιού-νοητικήανάπτυξη παιδιού Σε πρόγραµµα χορήγησης συµπληρωµατικής τροφής σε µητέρες, παρατηρήθηκε ότι τα παιδιά εκείνων των µητέρων που είχαν πάρει συµπλήρωµα διατροφής κατά τους τελευταίους τρεις µήνες της κύησης (περίοδο που ο εγκέφαλος τουεµβρύουπαρουσιάζειταχείαανάπτυξη) απέδωσαν καλύτερα από τα παιδιά των οποίων οι µητέρες πήραν συµπλήρωµα διατροφής µετά τη γέννηση.
Τις χειρότερες επιπτώσεις υφίστανται τα παιδιά που υποσιτίζονται τόσο κατά τη κύησηόσοκαιµετάτηγέννησήτους. Παρουσιάζουν συνεχώς προβλήµατα υγείας καιανεπάρκειαστιςνοητικέςλειτουργίες.
Τέλος, τα παιδιά που γεννιούνται σε κατάσταση υποσιτισµού εµφανίζουν απάθεια, δεν ανταποκρίνονται και είναι ευερέθιστα. Τούτο έχει ως αποτέλεσµα να υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να δηµιουργήσουν ασφαλή συναισθηµατικό δεσµόµετηµητέρατους.
Τερατογένεση Τερατογόνα: Περιβαλλοντικοί παράγοντες που προκαλούν αποκλίσεις στη φυσιολογική ανάπτυξη και µπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές ανωµαλίες ή στο θάνατο.
Τερατογόνα Φάρµακα. Π.χ., θαλιδοµίδη-χρησιµοποιήθηκε από το 1956-1961 ως ηρεµιστικό και για τον έλεγχο της ναυτίας. Ορισµένα παιδιά γεννήθηκαν χωρίςχέριακαιχωρίςπόδια. Περίπου 8000 παραµορφωµένα παιδιά γεννήθηκαν προτού εντοπισθεί η αιτία.
Τερατογόνα Επίσης, τα αντιβιοτικά στρεπτοµυκίνη και τετρακυκλίνη, τααντιπηκτικά, τα αντισπασµωδικά, οιτεχνητέςορµόνες, θοραζίνη και το Βάλιουµ µπορεί να προκαλέσουνανωµαλίες.
Τερατογόνα Σε µεγάλες δόσεις ακόµα και η ασπιρίνη προκαλεί ανωµαλίες. Κάπνισµα (αυξηµένο ποσοστό θνησιγένειας και θανάτωνκατάτηγέννηση). Οινοπνευµατώδη Σύνδροµοεµβρυϊκού αλκοολισµού (ατελώς ανεπτυγµένος εγκέφαλος). Κοκαΐνη (αποβολή, ανεπαρκήςανάπτυξη, εγκεφαλικάεπεισόδια). Μεθαδόνη-Ηρωίνη (πρόωρα εθισµέναβρέφη). Μολύνσεις.
Αρχέςτων τωντερατογόνωντερατογόνων επιδράσεων Το πόσο ευάλωτος είναι ο οργανισµός εξαρτάται από το στάδιο της ανάπτυξης. Ο κάθε τερατογόνος φορέας προκαλεί ένα συγκεκριµένο σχήµα ανώµαλης ανάπτυξης. εν επηρεάζονται όλοι οι οργανισµοί µε τον ίδιο τρόπο. Το πόσο ευάλωτος είναι ο οργανισµός εξαρτάται από τη φυσική κατάσταση της µητέρας. Όσο µεγαλύτερη είναι η πυκνότητα των τερατογόνων φορέων, τόσο µεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ανώµαλης ανάπτυξης. Ηµητέραµπορείναεπηρεαστείλίγοήκαθόλου.
Ηπρογενετικήανάπτυξη Πολλοί αναπτυξιακοί ψυχολόγοι θεωρούν την προγενετική περίοδο ως µοντέλο της µετέπειτα ανάπτυξης. Πολλές από τις αρχές που εξηγούν την προγενετική ανάπτυξη εξηγούν επίσης και την ανάπτυξη µετά τη γέννηση.
Ηπρογενετικήανάπτυξη Η διαδοχή είναι θεµελιώδης (π.χ., πριν µπορέσουν τα νεύρα να συντονίσουν τις κινήσεις, θα πρέπει ναυπάρχουνήδηµύεςκαιοστά). Η χρονική στιγµή είναι σηµαντική-κρίσιµα στάδια (π.χ., αν το ωάριο κινηθεί πολύ γρήγορα ή πολύ αργά στη σάλπιγγα η εγκυµοσύνη σταµατά). Η σπουδαιότητα της χρονικής στιγµής συνεπάγεται την ύπαρξη κρίσιµων σταδίων για τη δηµιουργία τωνβασικώνσυστηµάτων.
Ηπρογενετικήανάπτυξη Η ανάπτυξη αποτελείται από διαφοροποίηση και ενσωµάτωση (π.χ., δύο ξεχωριστά είδη κυττάρων ενσωµατώνονται σε µια νέα διάταξη κυττάρων, τη βλαστοκύστη).
Ηπρογενετικήανάπτυξη Η ανάπτυξη χαρακτηρίζεται από αλλαγές που µοιάζουν µε στάδια (π.χ., το έµβρυο έχει διαφορετική εµφάνιση και επίσης συναλλάσσεται µε διαφορετικό τρόπο µε το περιβάλλον). Η ανάπτυξη προχωρεί ανοµοιογενώς (τα υποσυστήµατα ακολουθούν διαφορετικούς ρυθµούς ανάπτυξης).
Ηπρογενετικήανάπτυξη Η πορεία της ανάπτυξης φαίνεται να διακόπτεται από περιόδους παλινδρόµησης (φαίνεται ότι υπάρχουν περίοδοι αναδιοργάνωσης, π.χ., όταν η εµβρυϊκή δραστηριότητα ελαττώνεται καθώς αρχίζουν να ενεργοποιούνται οι ανώτερες περιοχές του εγκεφάλου κατά τη 17η 18η εβδοµάδαέωςτον 6οµήνα) Η ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι ένα µυστήριο (προσχηµατισµός ή επιγένεση;)
Ηκατάστασητουνεογέννητου Τα νεογέννητα έχουν µέσο βάρος γέννησης 3200 έως 3400 γραµµάρια, µεφυσιολογικό εύροςαπό 2 ½έως 4 ½κιλά. Επίσης, έχουνµήκος 51 εκατοστά. To µήκος δεν αντανακλά τη γενετική κληρονοµιά του βρέφους γιατί τα γονίδια που ελέγχουν το ύψος εκδηλώνονται µετά τηγέννηση.
Εκτίµησητης τηςβιωσιµότητας τουβρέφους Για την κατασκευή εργαλείων που µέτρησης της βιωσιµότηταςτουβρέφους: (α) Εντοπίζονται τα χαρακτηριστικά που είναι ζωτικής σηµασίας για την φυσιολογική ανάπτυξη του βρέφους (β) Συλλέγονται βαθµολογίες από µεγάλο αριθµό βρεφών για να καθιερωθούν οι γνώµονες συγκρίσεων. (γ) Οι γνώµονες αυτοί χρησιµοποιούνται για να εκτιµηθεί η σχετική κατάσταση του κάθε βρέφους.
Φυσικήκατάσταση κατάσταση-ηκλίµακακλίµακα της Apgar Χρησιµοποιείται 1 λεπτό και 5 λεπτά µετά τη γέννηση και αξιολογεί: (1) Καρδιακούς παλµούς (2) Αναπνευστική προσπάθεια (3) Μυϊκό τόνο (4) Ανακλαστική ανταπόκριση (5) Χρώµα
Ηκατάστασητηςσυµπεριφοράς- Κλίµακααξιολόγησης αξιολόγησηςνεογέννητων Brazelton Εξετάζει τη νευρολογική κατάσταση του νεογέννητου: (1) Ανακλαστικά του βρέφους (2) Κινητικές ικανότητες (3) Μυϊκό τόνο (4) Ικανότητα ανταπόκρισης σε αντικείµενα και ανθρώπους (5) Ικανότητα ελέγχου της συµπεριφοράς και της προσοχής
Τοχαµηλό χαµηλόβάροςγέννησης Αυξάνει τον κίνδυνο αναπτυξιακών δυσκολιών. Όσοπιοµικρόείναιτοβρέφος, τόσο µεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες κάποιουείδουςσυγγενούςδιαµαρτίας (π.χ., νευρολογικήβλάβη). Επίσης, συνήθως υποφέρουν από µειωµένες νοητικέςικανότητες.
Προωρότητα ύο παράγοντες καθορίζουν τι θα συµβεί µακροπρόθεσµα σε ένα πρόωρο βρέφος: (1) Κατά πόσο το πρόωρο βρέφος υποφέρει απόκάποιαάλληιατρικήπάθηση. (2) Ποιες είναι οι περιβαλλοντικές συνθήκες τουβρέφουςµετάτηγέννηση.
Ησχέσηγονέα-παιδιού Επηρεάζεται από την εµφάνιση του βρέφους Υπάρχει µια κρίσιµη περίοδος στη σχέση µητέρας-παιδιού (Klaus & Kennell, 1970); Κοινωνικέςπροσδοκίες (Sweeney & Bradbard, 1988).