ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ2006-07 Σ Ε ΛΑΡΙΣΑΣ Προγραµµατισµός από Ιανουάριο 2007 έως Ιούνιο 2007 α επίπεδο Επιστηµονικός Γραµµατισµός Υπεύθυνος καθηγητής: Αβραάµ Κοέν Θέµα - άξονες ανάπτυξης Στοχοθεσία ιδακτικές Μέθοδοι προσέγγιση µε άλλον συνάδελφο
8 «Στοιχεία Γεωλογίας & Γεωγραφίας» Περιήγηση µε σχετικό µε το αντικείµενο, Multimedia πρόγραµµα. (Χρησιµοποιήθηκε βιντεοπροβολέας κι ένας Η/Υ). Mέσα σε ένα διαστηµόπλοιο ταξιδέψαµε γύρω από τον πλανήτη µας. Ένας φυσικός χάρτης: «η φωτογραφία από δορυφόρο» Είδαµε φωτογραφίες, τόσο κατά τη διάρκεια της µέρας όσο και τα φώτα των µεγάλων πόλεων του πλανήτη κατά τη διάρκεια της νύχτας (Νέα Υόρκη κα.). Σταθήκαµε πάνω από την πόλη της Λάρισας. Είδαµε διάφορα είδη χαρτών. Έτσι αναφερθήκαµε στους Γεωγραφικούς Μεσηµβρινούς και Παράλληλους. Αναφερθήκαµε στις κλίµακες τους. 1. Μια πρώτη επαφή µε την έννοια του χάρτη και των συντεταγµένων τους 2. Κατανόηση της σχέσης ενός χάρτη µε τα άµεσα ή έµµεσα ενδιαφέροντά µας. 3. Ανάπτυξη της δυναµικής της οµάδας στους εκπαιδευόµενους. 4. ιασαφήνιση των εννοιών: Ορογένεση, Σεισµός, Ηφαίστειο, Αιτίες που τα προκαλούν, 5. Κατανόηση του γίγνεσθαι στον χώρο του γήινου στερεού φλοιού. Προσέγγιση συναφών γεωλογικών όρων (λιθοσφαιρικές πλάκες κ.λπ.). 1. Καταιγισµός ιδεών (brain storming) Τι πληροφορίες µπορεί να µας δίνει ένας χάρτης. 2. Βιβλιογραφική έρευνα (Μερικοί εκπαιδευόµενοι θα κληθούν να ανακαλύψουν πληροφορίες µέσα από τους αντίστοιχους για τις ζητούµενες πληροφορίες χάρτες). 3. Χαρτογράφηση εννοιών και χάρτης. 4. Συζήτηση 6 1. Η multimedia εφαρµογή Atlas της γνωστής βρετανικής Ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας Encarta. 2. Το σχετικό Site (Internet) Google Earth από όπου µπορεί να δει κανείς από δορυφόρο όποιο µέρος του κόσµου επιλέξει. 3. Ένας φορητός Η/Υ και 4. ένας βιντεοπροβολέας Μετά από συζήτηση µε την υπεύθυνη του κοινωνικού γραµµατισµού προέκυψε ενδιαφέρον για από κοινού συνδιδασκαλία πάνω στο θέµα αυτό µε τις διαθεµατικές του προεκτάσεις.
Είδαµε χάρτες: Κλίµατος, Τεκτονικούς (Θυµηθήκαµε το εσωτερικό της γης, τις λιθοσφαιρικές πλάκες, τους σεισµούς, τα ηφαίστεια), χάρτες Θερµοκρασίας κατά τους µήνες του Ιανουαρίου αλλά και του Ιουλίου, χάρτες Θρησκειών, Γλωσσών, Σηµαιών, Ζωνών ώρας. Είδαµε χάρτες µε Multimedia στοιχεία (εθνικοί ύµνοι, τραγούδια, και άλλα), Υπογεννητικότητας, µέσου όρου ζωής και άλλων στατιστικών στοιχείων. (το πρόγραµµα διαθέτει περί τα 50 είδη στατιστικών χαρτών). Αποµάκρυνση από τη Γη και πλησίασµα στην επιφάνεια της Σελήνης. Χάρτες της επιφάνειας της Σελήνης. Σχετική αναφορά στην θερµοκρασία του δορυφόρου µας, στην περιστροφή γύρω από τον εαυτό του, στην έλλειψη ατµόσφαιρας Ετέθη το ερώτηµα: Ποια η Χρησιµότητα όλων αυτών των χαρτών. Συζήτηση Προβληµατισµός. Χωρισµός σε οµάδες. Κάθε οµάδα πρόκειται να ανοίξει µια επιχείρηση. Τι είδους χάρτες πρέπει να αναζητήσει. (χάρτες στατιστικών στοιχείων). Ποιες αποφάσεις µπορούν να διαµορφωθούν µε τη βοήθεια αυτών των χαρτών (Χώρος εγκατάστασης σε ποιους απευθύνεται κλπ). Επικέντρωση στους γεωλογικούς χάρτες, ποια είναι τα µυστικά τους, τι µας δηλώνουν άµεσα και τι έµµεσα. Καταιγισµός ιδεών (brain storming) και µετά συζήτηση: Οι δυνάµεις βάσει των οποίων η επιφάνειά της γης διαµορφώθηκε αρχικά και έκτοτε συνεχώς µεταβάλλεται και µετασχηµατίζεται. Οι ανθρωπογενείς επιδράσεις στην επιφάνειά της και στην ατµόσφαιρά της, (π.χ. ο τρόπος µε τον οποίο οι πεδιάδες, οι ωκεανοί και οι ποταµοί, το κλίµα και οι φυσικές πηγές έχουν επηρεαστεί από το πού και πώς οι άνθρωποι ζουν). Αναφορά στο εσωτερικό της γης. (πυρήνας, µανδύας, φλοιός - λιθοσφαιρικές πλάκες). ιαφορά µάγµατος-λάβας. Κίνηση του µάγµατος- µετατόπιση λιθοσφαιρικών πλακών. (αναλογία : η «πέτσα» µέσα σε µία κατσαρόλα µε γάλα που βράζει και οι κινήσεις της). Ορογένεση σεισµοί ηφαίστεια. Ηφαίστεια & σεισµοί στην Ελλάδα. Συζήτηση. ανταλλαγή απόψεων (Πώς καταλαβαίνουµε την απόσταση που βρίσκεται το επίκεντρο ενός σεισµού- αναφορά στα διαµήκη & εγκάρσια κύµατα & τη διαφορετική ταχύτητα µε την οποία αυτά διαδίδονται στο φλοιό της γης).
9 «Η Γλώσσα των συµβόλων-1 στα µαθηµατικά» 1. Ας παίξουµε µε τις έννοιες µεγαλύτερος κατά τόσο, µικρότερος κατά τόσο, διπλάσιος, υποδιπλάσιος κά. Μετάφραση εννοιών σε σύµβολα και συµβόλων σε λέξεις. Μετάφραση των εννοιών ενός προβλήµατος σε µαθηµατική σχέση. Ασκήσεις. 2. Χρήση φυλλαδίου µε πίνακες για εξάσκηση και διευκόλυνση της εκµάθησης. 1. Εξοικείωση µε την διαδικασία της µετάφρασης προτάσεων που δηλώνουν προσαυξήσεις και γενικότερα συγκρίσεις µε µαθηµατικές σχέσεις. 2. Άνοιγµα του ορίζοντα χρήσης τύπων στις ενότητες φυσικής που θα ακολουθήσουν. 3. Χρήση των τύπων στην καθηµερινή ζωή π.χ. Ας γράψουµε µια συνταγή µαγειρικής µε σύµβολα. 1. Συζήτησηπροβληµατισµοί. 2. Καταιγισµός ιδεών (brain storming): Μας χρειάζονται τα σύµβολα και οι τύποι στην καθηµερινή ζωή; 2 Μοιράστηκε Φυλλάδιο µε πίνακες για εξάσκηση και διευκόλυνση της εκµάθησης. Μετά από συζήτηση µε την υπεύθυνη του Αριθµητικού γραµµατισµού προέκυψε ενδιαφέρον για παράλληλη συνδιδασκαλία πάνω στο θέµα αυτό.
10 «Η Γλώσσα των συµβόλων-2, Τα βελάκια, που τώρα θα τα λέµε διανύσµατα.» 1. Ορµώµενοι από εκφράσεις της καθηµερινής ζωής όπως οµόρροπες τάσεις, ίσες ταχύτητες, κ.ά. προσεγγίζουµε τις έννοιες: συγγραµµικά, οµόρροπα, αντίρροπα, ίσα, και αντίθετα διανύσµατα. 2. Χρήση φυλλαδίου µε πίνακες για εξάσκηση κατά την ώρα του γραµµατισµού και διευκόλυνση της εκµάθησης (Προφορικές ερωταπαντήσεις). 3. Αναλογική προσέγγιση διανυσµατικών τάσεων σε έννοιες της καθηµερινής ζωής. 1. Εξοικείωση µε την αντίληψη της έννοιας διάνυσµα 2. Άνοιγµα του ορίζοντα για τη χρήση διανυσµατικών µεγεθών στις ενότητες φυσικής που θα ακολουθήσουν. 3. Εκµάθηση διαφόρων µαθηµατικών εκφράσεων που αποτελούν ταυτολογία για βαθύτερη κατανόηση και χρήση µαθηµατικών εννοιών χωρίς δυσκολία. 3. Συζήτησηπροβληµατισµοί, αποδεικτικές πορείες σκέψεις στο χώρο των διανυσµάτων. 4. Καταιγισµός ιδεών (brain storming): Μας χρειάζονται τα σύµβολα και οι τύποι στην καθηµερινή ζωή; 2-3 Μοιράστηκε Φυλλάδιο µε πίνακες για εξάσκηση και διευκόλυνση της εκµάθησης. Συνεργασία µε την υπεύθυνο του Αριθµητικού γραµµατισµού. Συνισταµένη δύναµης και Πυθαγόρειο θεώρηµα.
11 «Η Γλώσσα των συµβόλων-3, Τα φυσικά µεγέθη, Θεµελιώδη και παράγωγα - µονάδες µέτρησης» Προβληµατισµός-συζήτηση: Πρέπει να υπάρχουν κάποια µεγέθη που να τα θεωρούµε βασικά ή θεµελιώδη και κάποια που να τα θεωρούµε ότι παράγονται από αυτά; Αναφορά στα µεγέθη: µήκος, χρόνος και ταχύτητα. Ποια θα θεωρούσατε και ποια είναι τα θεµελιώδη µεγέθη στο ιεθνές Σύστηµα; Παραδείγµατα παραγώγων µεγεθών. Αναφορά στις µονάδες µέτρησης. Ας γράψουµε µια συνταγή µαγειρικής µε σύµβολα φυσικής. π.χ. m πατάτες = 2 Κg, t βρασµού = 1 h κ.λπ. 1. Κατανόηση της εισαγωγή της έννοιας του φυσικού µεγέθους 2. Χρήση παροµοίων µεγεθών στην καθηµερινή ζωή. Προβληµατισµός-συζήτηση (π.χ. Γιατί πρέπει να ξέρω τα πολλαπλάσια και υποπολλαπλάσια των µονάδων; Τα χρησιµοποιώ στην καθηµερινή ζωή; Ποια µεγέθη θεωρώ πιο χρήσιµα; Στις συσκευασίες ποιων προϊόντων τα συναντούµε; Ποια µεγέθη διακρίνετε στους λογαριασµούς της ΕΗ, Ύδρευσης, Παροχής Φυσικού Αερίου, στους φωτεινούς πίνακες των αθληµάτων στους αγώνες στίβου, στην κάτοψη µιας κατοικίας κατασκευασµένης από έναν αρχιτέκτονα τι εννοούµε όταν λέµε ο κυβισµός της µηχανής του αυτοκινήτου µου είναι 1400 κυβικά; Τι δείχνει το κοντέρ ενός αυτοκινήτου; κ.ά.) 2-3 Χρήση φυλλαδίου µε πίνακες για εξάσκηση και διευκόλυνση της εκµάθησης των συµβόλων κάποιων µονάδων φυσικών µεγεθών..
12 «Η Γλώσσα των συµβόλων-4, Τα φυσικά µεγέθη - Μονόµετρα και διανυσµατικά» Τι είναι η γλώσσα των συµβόλων και πού είναι χρήσιµη στην καθηµερινή ζωή. «Το Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν» Μικρή συζήτηση. Καταιγισµός ιδεών (brain storming): Α. Πώς µελετάµε τα φαινόµενα. Β. Τι είναι φυσικά µεγέθη. Γ. Ποια µεγέθη γνωρίζετε; Πώς µετράµε ένα µέγεθος (Σύγκριση - µονάδα). Πόσες πληροφορίες απαιτούνται για την περιγραφή ενός µεγέθους. Ποιες είναι αυτές. Οι έννοιες µέτρο, δ/νση, φορά, κατεύθυνση. ιανυσµατικά και Μονόµετρα µεγέθη. Παραδείγµατα µεγεθών. Αναφορά στα σύµβολα µε τα οποία συµβολίζονται κάποια απ αυτά. Χρήση φυλλαδίου 1. Κατανόηση της διαδικασίας µέτρησης µιας ποσότητας ενός µεγέθους µέσω της «σύγκρισης» του µε µια ποσότητά του που θεωρούµε ως µονάδα. 2. Κατανόηση της αιτίας χρήσης διανυσµατικών και µονόµετρων µεγεθών. 1. Καταιγισµός ιδεών (brain storming): 2. Χαρτογράφηση εννοιών (κάποιων φυσικών µεγεθών που σχετίζονται µεταξύ τους) 2 Χρήση φυλλαδίου µε πίνακες για εξάσκηση και διευκόλυνση της εκµάθησης των συµβόλων κάποιων φυσικών µεγεθών.
13 Η Γλώσσα των συµβόλων-5,μάζα- Βάρος, Οµοιότητες - ιαφορές 1. Επαφή µε ηλεκτρονικά όργανα µέτρησης της µάζας. Πειραµατισµοί και απόκτηση άνεσης στη χρήση τους από τους εκπαιδευόµενους. 2. Κατανόηση της διαφοράς Βάρος Μάζα. 1. Πειραµατικές διαδικασίες µε εργαστηριακά όργανα από προσωπικό εργαστήριο. 2. Οµαδοσυνεργατική µέθοδος. 4 1. Χρήση φυλλαδίου 2. Συσκευών εργαστηρίου φυσικών επιστηµών. 3. Χρήση αντικειµένων των εκπαιδευοµένων
14 Η Γλώσσα των συµβόλων-6, Μάζα, Όγκος, Πυκνότητα, Απλές Ασκήσεις 1. Περισσότερη επαφή µε εργαστηριακά όργανα χηµείας. Πειραµατισµοί και απόκτηση άνεσης στη χρήση τους από τους εκπαιδευόµενους. 2. Χρήση του τύπου της πυκνότητας. 3. Εύρεση της έννοιας της πυκνότητας στη καθηµερινή ζωή. 4. Επαφή µε την ακρίβεια που απαιτείται για την κατασκευή ενός πυκνοµέτρου από τους ίδιους. 1. Πειραµατικές διαδικασίες µε εργαστηριακά όργανα από προσωπικό εργαστήριο. 2. Οµαδοσυνεργατική µέθοδος. 7 1. Χρήση φυλλαδίου 2. Συσκευών εργαστηρίου φυσικών επιστηµών. 3. Χρήση αντικειµένων των εκπαιδευοµένων 4. Κατασκευή πυκνόµετρου από τους ίδιους. 5. Συζήτησηπροβληµατισµοί. 6. Καταιγισµός ιδεών (brain storming).
15 Στερεά υγρά αέρια, οι καταστάσεις της ύλης 1. Κατανόηση των εννοιών «στερεό υγρό αέριο» και των ιδιοτήτων τους. 2. Ανίχνευση τους στο περιβάλλον µας άµεσο και έµµεσο. Παράγοντες που επιδρούν στη διατήρηση µιας φυσικής κατάστασης. 1. Χρήση εκπαιδευτικού λογισµικού. 2. Βιωµατικές ασκήσεις 3. Μεταφιρικές προσεγγίσεις για εµβάθυνση - αναλογίες 6 1. Χρήση φυλλαδίου 2. Εκπαιδευ τικό λογισµικό
16 Αναλογικές προσεγγίσεις των αλληλεπιδράσεων στη φύση και ιδιαίτερα µεταξύ σωµατιδίων αλλά και µεταξύ των ανθρώπων. Παράλληλες συµπεριφορές. Τρόποι προσέγγισης της γνώσης των φυσικών επιστηµών. 1. Κατανόηση της ύπαρξης παραλλήλων δρόµων στον χώρο των φυσικών επιστηµών και στην καθηµερινή ζωή. 2. Κατανόηση ενός χώρου µέσα από αναλογίες και εξαγωγή χρήσιµων συµπερασµάτων. 5. Βιωµατικές διαδικασίες. 6. Οµαδοσυνεργατική µέθοδος 7. Χρήση Η/Υ 8. Συζήτηση 9. Καταιγισµός ιδεών 7 1. Χρήση φυλλαδίου 2. Η/Υ και βιντεοπροβολέας Συνεργασία µε την υπεύθυνο του κοινωνικού γραµµατισµού στην έννοια Άτοµο και περιβάλλον τόσο στον χώρο των φυσικών επιστηµών όσο και των ανθρωπίνων κοινωνιών.