ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2003/0134(COD) 02.12.004 ***II ΣΧΕ ΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ σχετικά µε την κοινή θέση του Συµβουλίου ενόψει της έγκρισης της οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου που αφορά τις αθέµιτες εµπορικές πρακτικές που ακολουθούν οι επιχειρήσεις έναντι των καταναλωτών στην εσωτερική αγορά και για την τροποποίηση της οδηγίας του Συµβουλίου 84/450/ΕΟΚ, των οδηγιών 97/7/ΕΚ, 98/27/ΕΚ και 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου (ΕΚ) και του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. /2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου («Οδηγία για τις αθέµιτες εµπορικές πρακτικές») (11630/2/2004 C6-0190/2004 2003/0134(COD)) Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών Εισηγήτρια: Mercedes Bresso PR\548520.doc PE 350.077v02-00
PR_COD_2am Υπόµνηµα για τα χρησιµοποιούµενα σύµβολα * ιαδικασία διαβούλευσης πλειοψηφία των ψηφισάντων **I ιαδικασία συνεργασίας (πρώτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων **II ιαδικασία συνεργασίας (δεύτερη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση της κοινής θέσης πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο για απόρριψη ή τροποποίηση της κοινής θέσης *** Σύµφωνη γνώµη πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο εκτός από τις περιπτώσεις που µνηµονεύονται στα άρθρα 105, 107, 161 και 300 της Συνθήκης ΕΚ και στο άρθρο 7 της Συνθήκης ΕΕ ***I ιαδικασία συναπόφασης (πρώτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων ***II ιαδικασία συναπόφασης (δεύτερη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση της κοινής θέσης πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο για απόρριψη ή τροποποίηση της κοινής θέσης ***III ιαδικασία συναπόφασης (τρίτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση του κοινού σχεδίου (Η ενδεικνυόµενη διαδικασία στηρίζεται στη νοµική βάση που πρότεινε η Επιτροπή) Τροπολογίες σε νοµοθετικό κείµενο Στις τροπολογίες του Κοινοβουλίου η σήµανση γίνεται µε έντονους πλάγιους χαρακτήρες. Η σήµανση µε απλά πλάγια απευθύνεται στις τεχνικές υπηρεσίες και αφορά στοιχεία του νοµοθετικού κειµένου για τα οποία προτείνεται διόρθωση εν όψει της επεξεργασίας του τελικού κειµένου (για παράδειγµα, στοιχεία εµφανώς λανθασµένα ή που έχουν παραλειφθεί σε µια γλωσσική έκδοση). Αυτές οι προτάσεις διόρθωσης υπόκεινται στη συγκατάθεση των αρµόδιων τεχνικών υπηρεσιών. PE 350.077v02-00 2/9 PR\548520.doc
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 8 PR\548520.doc 3/9 PE 350.077v02-00
PE 350.077v02-00 4/9 PR\548520.doc
ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε την κοινή θέση του Συµβουλίου ενόψει της έγκρισης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου που αφορά τις αθέµιτες εµπορικές πρακτικές που ακολουθούν οι επιχειρήσεις έναντι των καταναλωτών στην εσωτερική αγορά και για την τροποποίηση της οδηγίας του Συµβουλίου 84/450/ΕΟΚ, των οδηγιών 97/7/ΕΚ, 98/27/ΕΚ και 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου και του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. /2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου («Οδηγία για τις αθέµιτες εµπορικές πρακτικές») (11630/2/2004 C6-0190/2004 2003/0134(COD)) ( ιαδικασία συναπόφασης: δεύτερη ανάγνωση) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την κοινή θέση του Συµβουλίου (11630/2/2004 C6-0190/2004), έχοντας υπόψη τη θέση του κατά την πρώτη ανάγνωση 1 σχετικά µε την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο (COM(2003)0356) 2, έχοντας υπόψη το άρθρο 251, παράγραφος 2, της Συνθήκης ΕΚ, έχοντας υπόψη το άρθρο 62 του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη τη σύσταση για τη δεύτερη ανάγνωση της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (A6-0000/2004), 1. τροποποιεί ως ακολούθως την κοινή θέση 2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συµβούλιο και στην Επιτροπή. Κοινή θέση του Συµβουλίου Τροπολογίες του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 ΑΡΘΡΟ 6, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1, ΣΤΟΙΧΕΙΟ Ζ) ζ) τα δικαιώµατα του καταναλωτή ή οι κίνδυνοι που µπορεί να κληθεί να αντιµετωπίσει. ζ) τα δικαιώµατα του καταναλωτή, περιλαµβανοµένου του δικαιώµατος αντικατάστασης ή επιστροφής του τιµήµατος όπως προβλέπεται στην οδηγία 99/44/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 25ης Μαίου 1999 σχετικά µε ορισµένες πτυχές πώλησης και εγγυήσεων των ειδών κατανάλωσης 1, 1 Κείµενα που Εγκρίθηκαν της 20.4.2004, P6_TA(2004)0298. 2 εν έχει δηµοσιευθεί ακόµη στην ΕΕ. PR\548520.doc 5/9 PE 350.077v02-00
ή των κινδύνων που µπορεί να συναντήσει ο καταναλωτής 1 ΕΕ L 171 της 7.7.1999, σελ. 12. Αιτιολόγηση Η τροπολογία επιβεβαιώνει στο συγκεκριµένο αυτό πλαίσιο το δικαίωµα του καταναλωτή σε µια τεκµηριωµένη επιλογή, επανερχόµενη στο ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τις επιπτώσεις της Πράσινης Βίβλου για την προστασία των καταναλωτών στην ΕΕ στο µέλλον της ευρωπαϊκής πολιτικής καταναλωτών (Έκθεση Patrie,P5 TA(2003)0101) που ενεκρίθη στις 13 Μαρτίου 2003. Επανέρχεται επίσης σε µια τροπολογία που ενέκρινε το Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ανάγνωση. Τροπολογία 2 ΑΡΘΡΟ 7, ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4, ΣΤΟΙΧΕΙΟ Ε Α) (νέο) Αιτιολόγηση (ε α)οποιοιδήποτε περιορισµοί στους γενικούς όρους παροχής υπηρεσίας µετά την πώληση, όπου οι όροι αυτοί αποτελούν υλικό παράγοντα που ωθεί τον καταναλωτή να αγοράσει το προϊόν. Αντιστοιχεί στο πνεύµα µιας τροπολογίας που ενέκρινε το Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ανάγνωση. Στόχο έχει να καλύψει την κατάσταση όπου ο καταναλωτής ωθείται να αγοράσει ένα προϊόν βάσει παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά µε τους όρους παροχής υπηρεσιών µετά την πώληση. Τροπολογία 3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I, ΣΗΜΕΙΟ 11 Α (νέο) Αιτιολόγηση 11α) Η χρησιµοποίηση τιµής αναφοράς διαφορετικής της χαµηλότερης τιµής που ισχύει για το προωθούµενο από τον πωλητή προϊόν κατά τις 28 ηµέρες που προηγούνται της έκπτωσης ως τη βάση για την παραχώρηση εκπτώσεων και δίδοντας µε τον τρόπο αυτό στον καταναλωτή την εσφαλµένη εντύπωση ότι υπάρχει πλεονέκτηµα τιµής. Πρόκειται για µια λίαν διαδεδοµένη πρακτική που θεωρείται ως εκ τούτου σκόπιµο να περιληφθεί στο παράρτηµα, διευκρινίζοντας ταυτόχρονα την έννοια της τιµής αναφοράς. PE 350.077v02-00 6/9 PR\548520.doc
Τροπολογία 4 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I, ΣΗΜΕΙΟ 12 Α (νέο) Αιτιολόγηση 12α) Προώθηση παρόµοιου προϊόντος µε εκείνο που προσφέρει συγκεκριµένος κατασκευαστής, µε τέτοιο τρόπο ώστε να υπονοείται ότι έχει κατασκευασθεί από εκείνον τον ίδιον κατασκευαστή ακόµα και όταν δεν συµβαίνει αυτό. Στο άρθρο 6(2), η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι είναι δυνατόν να υπάρξει σύγχυση του καταναλωτή µεταξύ διαφόρων προϊόντων και ως εκ τούτου χρειάζονται περαιτέρω διευκρινίσεις στο παράρτηµα. Αν και οι εταιρείες έχουν το δικαίωµα να παράγουν φθηνότερα εναλλακτικά προϊόντα, οι καταναλωτές πρέπει να έχουν την µεγαλύτερη δυνατή προστασία κατά των "παραπλανητικών εµπορικών πρακτικών". Τροπολογία 5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I, ΣΗΜΕΙΟ 25 (25) Ένταξη σε διαφήµιση µιας άµεσης πρόσκλησης προς τα παιδιά να πείσουν τους γονείς τους ή άλλα ενήλικα άτοµα να τους αγοράσουν διαφηµιζόµενα προϊόντα. Η διάταξη αυτή ισχύει υπό την επιφύλαξη του άρθρου 16 της οδηγίας 89/552/ΕΟΚ. (25) Ένταξη σε διαφήµιση µιας άµεσης πιεστικής πρόσκλησης προς τα παιδιά να αγοράσουν ή να πείσουν τους γονείς τους ή άλλα ενήλικα άτοµα να τους αγοράσουν διαφηµιζόµενα προϊόντα. Η διάταξη αυτή ισχύει υπό την επιφύλαξη του άρθρου 16 της οδηγίας 89/552/ΕΟΚ σχετικά µε τις τηλεοπτικές µεταδόσεις. PR\548520.doc 7/9 PE 350.077v02-00
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η πρόταση οδηγίας σχετικά µε τις αθέµιτες εµπορικές πρακτικές µεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών που τροποποιήθηκε από το Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ανάγνωση στις 20 Απριλίου 2004, επαναλαµβάνει την Πράσινη Βίβλο σχετικά µε την προστασία των καταναλωτών 1, προβλέποντας µια γενική απαγόρευση των πρακτικών αυτών και µια ενδεικτική και όχι εξαντλητική κατάσταση γενικών και ειδικών παραδειγµάτων αθέµιτων εµπορικών πρακτικών, η οποία επισυνάπτεται στο παράρτηµα προς διευκόλυνση της ερµηνείας από τους εθνικούς δικαστές. Η εισηγήτρια συµµερίζεται την προσέγγιση και τους στόχους της αρχικής πρότασης οδηγίας της Επιτροπής 2 σχετικά µε τις αθέµιτες εµπορικές πρακτικές και ιδιαίτερα το πεδίο εφαρµογής της, δηλαδή την επίτευξη µιας υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών και την καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς εις τρόπον ώστε να ευνοούνται οι εµπορικές συναλλαγές και ως εκ τούτου η οικονοµική ανάπτυξη. Η εισηγήτρια θεωρεί εξάλλου ότι η αρχική τοποθέτηση της πράξης, που βασίζεται αφενός σε µια επαρκώς υψηλή εναρµόνιση της προστασίας των καταναλωτών και αφετέρου στην εφαρµογή της αρχής της χώρας προέλευσης και της αµοιβαίας αναγνώρισης των εθνικών διατάξεων, αποτελεί λογική εξισορρόπηση στη συγκεκριµένη αυτή πρόταση οδηγίας. Η εισηγήτρια θεωρεί επίσης ότι το Κοινοβούλιο, κατά τη φάση της πρώτης ανάγνωσης, εισήγαγε τροπολογίες µε σκοπό την καλύτερη ισορροπία της πρότασης, προσθέτοντας περαιτέρω στοιχεία προστασίας του καταναλωτή. Στο σκέλος αυτό πράγµατι, το Κοινοβούλιο πρότεινε κατ' αρχήν την επέκταση της νοµικής βάσης, προσθέτοντας το άρθρο 153 της Συνθήκης (προστασία των καταναλωτών) στο άρθρο 95 που προέβλεπε η Επιτροπή (εσωτερική αγορά), προκειµένου να επιτευχθεί καλύτερα ο στόχος της επαρκώς υψηλής εναρµόνισης για τη δέουσα προστασία των καταναλωτών. Για µια καλύτερη ωστόσο κλιµάκωση στο χρόνο ως προς την εφαρµογή της οδηγίας, Το Κοινοβούλιο εισήγαγε τη δυνατότητα για τα κράτη µέλη να διατηρούν σε ισχύ, για 5 έτη από την έναρξη ισχύος της οδηγίας, αυστηρότερες εθνικές διατάξεις για την προστασία του καταναλωτή, που εγκρίθηκαν σε σχέση µε προηγούµενες οδηγίες ελάχιστης εναρµόνισης. Παράλληλα µε την προαναφερθείσα παρέκκλιση, το Κοινοβούλιο είχε προβλέψει µια περαιτέρω εγγύηση για την ορθή εφαρµογή και συγκεκριµένα την υποχρέωση της Επιτροπής να του υποβάλλει αναφορά σχετικά µε την εφαρµογή αυτή και να προτείνει, κάθε 5 χρόνια, την προσαρµογή του Παραρτήµατος 1 το οποίο περιέχει τις αθέµιτες εµπορικές πρακτικές που θεωρούνται ούτως ή άλλως απαγορευµένες. Οι σηµαντικότερες τροπολογίες που ενέκρινε το Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ανάγνωση αφορούσαν την εισαγωγή των ορισµών του ευάλωτου καταναλωτή, του κώδικα συµπεριφοράς, περιλαµβάνοντας την ανάγκη της συµµετοχής των καταναλωτών στην κατάρτιση των κωδίκων, της σταθερής δέσµευσης σε σχέση µε την αποδοχή ενός κώδικα συµπεριφοράς από έναν επαγγελµατία και της ανάγκης να λαµβάνεται υπόψη το µέσον επικοινωνίας που χρησιµοποιεί ο επαγγελµατίας κατά την αξιολόγηση του αθέµιτου χαρακτήρα της πρακτικής. 1 COM(2001)0531 2 COM(2003)0356 PE 350.077v02-00 8/9 PR\548520.doc
Η κοινή θέση που προσδιόρισε το Συµβούλιο για τη δεύτερη ανάγνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Κατά την εξέταση της κοινής θέσης, η εισηγήτρια έκρινε σκόπιµο να βασισθεί προκαταρκτικά µόνο στις τροπολογίες που υπέβαλε το Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ανάγνωση προκειµένου να αποφευχθούν νέες συζητήσεις σε σηµεία που είχαν θιγεί προηγουµένως παρατείνοντας έτσι πέραν του δέοντος το χρόνο εξέτασης του εν λόγω θέµατος. Όσον αφορά την αποκαλούµενη αρχή της χώρας προέλευσης που περιλαµβάνεται στο άρθρο 4, παρ. 1 της αρχικής πρότασης της Επιτροπής, η εισηγήτρια θεωρεί ότι η συµπερίληψή της δεν είναι πλέον αναγκαία δεδοµένου του επιπέδου εναρµόνισης της προστασίας του καταναλωτή που έχει επιτευχθεί. έον να επισηµανθεί ότι η κοινή θέση ενσωµάτωσε µεγάλο µέρος των προαναφερθεισών τροπολογιών του Κοινοβουλίου και ιδιαίτερα την έννοια του ευάλωτου καταναλωτή και εκείνη της σταθερής δέσµευσης, τη συµµετοχή των ενώσεων καταναλωτών στην κατάρτιση των κωδίκων και τη συµπερίληψη µεταξύ των επιθετικών πρακτικών του ορισµού του αθέµιτου επηρεασµού, περιλαµβανοµένης της πρόβλεψης της απειλής για χρήση βίας. Επιπλέον, το Συµβούλιο έκανε δεκτή την πρόταση του Κοινοβουλίου για µια παρέκκλιση προκειµένου να επιτρέπεται η εφαρµογή πιο περιοριστικών νοµοθεσιών για την προστασία των καταναλωτών, η διάρκεια της οποίας επεκτείνεται στα 6 έτη. Έγινε επίσης δεκτή η υποχρέωση της Επιτροπής να υποβάλλει αναφορά στο Κοινοβούλιο σχετικά µε την εφαρµογή της οδηγίας και να προτείνει προσαρµογές στην περίπτωση που τούτο κρίνεται αναγκαίο. Η εισηγήτρια θεωρεί εποµένως ικανοποιητικό το συµβιβασµό που επετεύχθη στο πλαίσιο της κοινής θέσης, αν και διαπιστώνει την ανάγκη επαναφοράς ορισµένων τροπολογιών που παρουσιάσθηκαν κατά την πρώτη ανάγνωση µε στόχο την αισθητή ενίσχυση της προστασίας του καταναλωτή. Τροπολογίες που πρότεινε η εισηγήτρια στη δεύτερη ανάγνωση Στόχος της εισηγήτριας, µε τις τροπολογίες ιδιαίτερα που υπεβλήθησαν, ήταν η επαναφορά ορισµένων διατάξεων για την προστασία του καταναλωτή σε περίπτωση σοβαρών περιορισµών στις εγγυήσεις µετά την πώληση, εφαρµογής τεχνητά υψηλών τιµών αναφοράς και δικαιωµάτων αλλαγής του προϊόντος και αποζηµίωσης. Η τελευταία τροπολογία που αφορά την προστασία των ανηλίκων, δεν έχει ως στόχο την απαγόρευση της διαφήµισης που απευθύνεται στους ανηλίκους αλλά στην ενίσχυση της απαγόρευσης, η οποία ήδη προβλέπεται στην κοινή θέση, εµπορικών πρακτικών που θα µπορούσαν να θέσου υπό υπερβολική πίεση τα µικρά παιδιά. Εν κατακλείδι, η εισηγήτρια θεωρεί ότι, µε τις ελαφρές τροποποιήσεις που προτείνονται, πρέπει χωρίς καθυστέρηση να εγκριθεί η οδηγία αυτή που αποτελεί τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους επαγγελµατίες της ΕΕ, ένα βήµα προς τα εµπρός όσον αφορά τη βεβαιότητα του νοµικού πλαισίου και την προστασία των δικαιωµάτων που θεσπίζει ο Χάρτης των Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ένωσης. PR\548520.doc 9/9 PE 350.077v02-00