Έργου: Σελίδα 2 of 9 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 2 ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ 3 3 Μεθοδολογία 4 3.1 Επιλογή σημείων δειγματοληψίας 4 3.2 Μεθοδολογία δειγματοληψίας και ανάλυση δειγμάτων 6 4 Αποτελέσματα 8 5 Περιορισμοί 9 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 2-1 Ευρωπαϊκά και Ελληνικά όρια ποιότητας αέρα για τα CO, NO x and SO 2 4 Πίνακας 4-1 Αποτελέσματα για την περιοχή των Κήπων 8 Πίνακας 4-2 Αποτελέσματα για την περιοχή των Σερρών 8 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 3-1 Σημεία δειγματοληψίας στην περιοχή των Κήπων 5 Σχήμα 3-2 Σημεία δειγματοληψίας στην περιοχή των Σερρών 6 Σχήμα 3-3 Παθητικοί δειγματολήπτες τοποθετημένοι σε κολόνες δικτύου ηλεκτρικού ρεύματος 7
Έργου: Σελίδα 3 of 9 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η καμπάνια μετρήσεων πεδίου πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2012 με σκοπό την αποτύπωση της ποιότητας του αέρα στις περιοχές γύρω από τις προτεινόμενες θέσεις των συμπιεστών στους Κήπους (GCS00) και στις Σέρρες (GCS00). 2 ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας των σταθμών συμπίεσης, εκπέμπονται αέριοι ρύποι ως αποτέλεσμα των διαδικασιών καύσης φυσικού αερίου που προωθείται στις μονάδες. Οι εκπομπές αυτές, περιλαμβάνουν κυρίως διοξείδιο του αζώτου, (NO 2 ), μονοξείδιο του άνθρακα (CO), πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC), αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη των 10 μικρομέτρων (PM10), διοξείδιο του θείου (SO 2 ), και επιβλαβείς αέριους ρύπους (HAPs). Πρότυπα για την ποιότητα του αέρα στους σταθμούς λειτουργίας συμπιεστών έχουν θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Οδηγία της EΕ 2008/50/EΕ) καθώς και από την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 14122/549/E.103/2011 (ΦΕΚ. 488/B/30.03.11). Η ΚΥΑ έχει εναρμονίσει την Ελληνική Περιβαλλοντική Νομοθεσία με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/50/EC για την ποιότητα του αέρα και έχει θέσει όρια για τους εξής ρύπους: NO X, SO 2, PM 10, PM 2.5, βενζόλιο, Pb, O 3, CO. Τα ίδια όρια εφαρμόζονται ταυτόχρονα στην Ευρωπαϊκή Οδηγία και στην ΚΥΑ. Ο Πίνακας 2-1 παρουσιάζει τα όρια για την ποιότητα του αέρα που εφαρμόζονται στην ΜΠΚΕ.
Έργου: Σελίδα 4 of 9 Πίνακας 2-1 Ευρωπαϊκά και Ελληνικά όρια ποιότητας αέρα για τα CO, NO x and SO 2 Μέση Περιθώριο Ανοχής Περίοδος CO Μέση μέγιστη τιμή 8-ώρου Οριακές Τιμές (Οδηγία 2008/50/EΕ και ΚΥΑ 14122/549/E.103/2011) 10000 μg/m 3 60% Ημερομηνία στην οποία επιτεύχθηκε η οριακή τιμή NO 2 1 ώρα 200 μg/m 3, να μην υπερβαίνει τις 18 φορές ανά ημερολογιακό έτος Ημερολογιακό έτος Το 50% στις19 Ιουλίου1999,μειώνεται την 1 Ιανουαρίου 2001 και κάθε 12 μήνες φθάνει κατά ίσο ποσοστό το 0% την 1 Ιανουαρίου2010 40 μg/m 3 Το 50% στις19 Ιουλίου1999,μειώνεται την 1 Ιανουαρίου 2001 και κάθε 12 μήνες φθάνει κατά ίσο ποσοστό το 0% την 1 Ιανουαρίου2010 1 Ιανουαρίου2010 1 Ιανουαρίου2010 NO X Ημερολογιακό έτος 30 μg/m 3 για την προστασία της βλάστησης 1 Ιανουαρίου2010 SO 2 1 ώρα 350 μg/m 3, να μην υπερβαίνει τις 24 φορές ανά ημερολογιακό έτος Ημερήσιο Συντάχθηκε από ERM (2011) 125 μg/m 3 να μην υπερβαίνει τις 3 φορές ανά ημερολογιακό έτος 125 μg/m 3 (43%) Σε ισχύ από την 1 Ιανουαρίου 2005 Κανένα Σε ισχύ από την 1 Ιανουαρίου 2005 3 Μεθοδολογία 3.1 Επιλογή σημείων δειγματοληψίας Η μελέτη πεδίου πραγματοποιήθηκε με σκοπό την εκτίμηση της πιθανής επίδρασης μίας νέας πηγής (Σταθμός Συμπίεσης) στην ποιότητα του αέρα της γύρω περιοχής και ειδικότερα σε ευαίσθητους αποδέκτες. Η επιλογή των σημείων δειγματοληψίας έγινε βάσει της μεθοδολογίας German Technical Instruction on Air Emissions or TA Luft η οποία έχει εφαρμοστεί ανάλογα και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (καθώς επίσης και σε χρηματοδοτούμενα προγράμματα από την EBRD). Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, η περιοχή μελέτης που καθορίζεται από το ύψος της καμινάδας του Σταθμού Συμπίεσης (στην περίπτωση του παρόντος έργου είναι περίπου 30 m) προκύπτει ότι ορίζεται από μια ακτίνα 1.5 km (με κέντρο τη θέση του Σταθμού Συμπίεσης).
Έργου: Σελίδα 5 of 9 Δεδομένου ότι η ακριβής τοποθεσία και ο προσανατολισμός της προτεινόμενης εγκατάστασης δεν είναι εξαρχής γνωστά, επιλέχθηκε μία ακτίνα 2 km (με κέντρο την προτεινόμενη θέση του Σταθμού Συμπίεσης) και οι δειγματολήπτες τοποθετήθηκαν σε απόσταση ±1 km από την περίμετρο του κύκλου αυτού. Επίσης, το μετεωρολογικό προφίλ της ευρύτερης περιοχής λήφθηκε υπόψη και πιο συγκεκριμένα, τα περισσότερα σημεία δειγματοληψίας τοποθετήθηκαν στην πλευρά προς την οποία έπνεε ο επικρατών άνεμος. Τέλος, δόθηκε έμφαση στις πλευρές εκείνες που γειτνιάζουν με κατοικημένες περιοχές. Τα σημεία δειγματοληψίας σε κάθε περιοχή φαίνονται στα σχήματα Σχήμα 3-1 και Σχήμα 3-2. Σχήμα 3-1 Σημεία δειγματοληψίας στην περιοχή των Κήπων Πηγή: Δημόκριτος (2012)
Έργου: Σελίδα 6 of 9 Σχήμα 3-2 Σημεία δειγματοληψίας στην περιοχή των Σερρών Πηγή: Δημόκριτος (2012) 3.2 Μεθοδολογία δειγματοληψίας και ανάλυση δειγμάτων Η δειγματοληψία πραγματοποιήθηκε με παθητικούς δειγματολήπτες και διήρκησε 18 ημέρες για την περιοχή των Κήπων και των Σερρών αντίστοιχα. Επιλέχθηκε η παθητική δειγματοληψία ώστε να μετρηθούν τα επίπεδα υποβάθρου των υπό εξέταση ρύπων καθώς επίσης να γίνει εκτίμηση των αποτελεσμάτων σε βάθος χρόνου. Για την πραγματοποίηση της μελέτης, χρησιμοποιήθηκαν παθητικοί δειγματολήπτες της εταιρίας Passam Ag Laboratory. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση ενεργητικών δειγματοληπτών αποφεύχθηκε για πρακτικούς λόγους (έλλειψη παροχής ρεύματος στο πεδίο, επέκταση εξοπλισμού για ταυτόχρονη δειγματοληψία σε πολλαπλά σημεία). Οι παθητικοί δειγματολήπτες τοποθετήθηκαν σε δέντρα ή κολώνες δικτύου ηλεκτρικού ρεύματος (σε ύψος 2 μέτρων από το έδαφος), λαμβάνοντας υπόψη τους παρακάτω κανονισμούς:
Σελίδα 7 of 9 Έργου: Doc. το σημείο δειγματοληψίας δεν πρέπει να βρίσκεται μέσα σε ιδιωτική περιοχή, εκτός και αν έχει ληφθεί άδεια από τον ιδιοκτήτη (προτιμώνται δέντρα και κολώνες σε δημόσιους δρόμους ή δημόσιες εκτάσεις) πρέπει να αποφεύγεται ο κίνδυνος να βραχεί ή να καταστραφεί το δείγμα από αγροτικές εργασίες. για να προστατεύεται το δείγμα από τις καιρικές συνθήκες (δυνατοί άνεμοι, βροχή) τοποθετείται ένα ειδικό πλαστικό περίβλημα ως προστατευτικό (Σχήμα 3-3). Οι μετρήσεις έγιναν για τις συγκεντρώσεις SO2 και NOx. Οι συγκεντρώσεις NOx έγιναν κατά κύριο λόγο ως NO2. Σχήμα 3-3 Παθητικοί δειγματολήπτες τοποθετημένοι σε κολόνες δικτύου ηλεκτρικού ρεύματος Οι φωτογραφίες πάρθηκαν από την έρευνα πεδίου Νοεμβρίου/Δεκεμβρίου 2012
Έργου: Σελίδα 8 of 9 4 Αποτελέσματα Ο Πίνακας 4-1 και ο Πίνακας 4-2 παρουσιάζουν τα αποτελέσματα από τη μελέτη μετρήσεων πεδίου. Πίνακας 4-1 Αποτελέσματα για την περιοχή των Κήπων Σημείο Δειγματοληψίας X (UTM84/34N) Y (UTM84/34N) X (GGRS87) Y (GGRS87) SO 2 NO x μg/m 3 μg/m 3 K1 946780 4548146 694099 4536837 2,9 6,10 K2 946276 4548126 693596 4536835 4,3 8,00 K3 944615 4547891 691932 4536657 4,3 8,40 K4 943578 4548363 690914 4537164 3,0 7,60 K5 943405 4549674 690786 4538478 3,0 7,10 K6 942229 4550760 689651 4539601 5,3 11,7 K7 944465 4551291 691899 4540053 3,8 8,50 K8 946468 4551761 693913 4540453 3,5 7,80 K9 946427 4550506 693830 4539203 4,2 6,30 K10 946468 4549315 693830 4538014 4,6 5,30 Συντάχθηκε από ASPROFOS, ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ (2013) Στην περιοχή των Κήπων, η μέση τιμή συγκέντρωσης (κατά την περίοδο δειγματοληψίας) ήταν 3,9±0,9 μg/m 3 για το SO 2 και 7,5±2,5 μg/m 3 για το NO x. Πίνακας 4-2 Αποτελέσματα για την περιοχή των Σερρών Σημείο Δειγματοληψίας X (UTM84/34N) Y (UTM84/34N) X (GGRS87) Y (GGRS87) SO2 NOx μg/m 3 μg/m 3 S001 713387 4548345 461146 4545054 1.2 19.2 S002 714231 4548468 461993 4545148 1.3 18.6 S003 715555 4547662 463288 4544297 0.9 14.8 S004 716420 4547078 464132 4543684 0.5 13.8 S005 715851 4546055 463529 4542682 0.8 11.5 S006 715380 4545423 463036 4542067 1.0 11.0 S007 714695 4544794 462331 4541462 0.6 10.0 S008 712927 4544744 460563 4541473 0.4 13.8 S009 712325 4545945 460003 4542693 1.4 19.3 S010 711914 4547484 459645 4544244 1.3 18.7 Συντάχθηκε από ASPROFOS, ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ (2013)
Έργου: Σελίδα 9 of 9 Στην περιοχή των Σερρών, η μέση τιμή συγκέντρωσης (κατά την περίοδο δειγματοληψίας) ήταν 0.9±0.2μg/m 3 για το SO 2 και 15.1±5.1μg/m 3 για το NO x. Στους Κήπους τα επίπεδα συγκεντρώσεων σε NO x είναι αισθητά χαμηλά, ενώ τα επίπεδα σε SO 2 στις Σέρρες είναι επίσης χαμηλά. Τα επίπεδα και των δύο υπό μελέτη ρύπων για τους Σταθμούς Συμπίεσης (Κήποι και Σέρρες) βρέθηκαν να είναι χαμηλά, πιθανόν λόγω έλλειψης ισχυρών πηγών εκπομπών (μεγάλη κυκλοφορία οχημάτων, ανθρωπογενείς δραστηριότητες, εκπομπές από βιομηχανίες κ.α.) στις ευρύτερες περιοχές. Η ποιότητα του αέρα στην περιοχή των Κήπων και των Σερρών κρίνεται ικανοποιητική. 5 Περιορισμοί Ο αριθμός των σημείων δειγματοληψίας που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα μελέτη κρίνεται ικανοποιητικός για την εκτίμηση της ποιότητας της ατμόσφαιρας στην εγγύτερη περιοχή των Σταθμών. Επιπλέον, προτείνεται η μελέτη της εποχικής διακύμανσης (πιθανές καλοκαιρινές πηγές) με περισσότερες έρευνες για τη συλλογή περαιτέρω στοιχείων.
Trans Adriatic Pipeline AG Ελλάδα (Παράρτημα) 21 ος Όροφος, Πύργος Αθηνών, Λεωφόρος Μεσογείων 2-4, 11527 Αθήνα, Ελλάδα Τηλέφωνο: + 30 210 7454613 Fax: + 30 210 7454300 esia-comments@tap-ag.com www.trans-adriatic-pipeline.com Ημερομηνία 06/2013 Copyright Reserved: This document may not be copied, shown to or placed at the disposal of third parties without prior consent of TAP AG. The latest version of the document is registered in the TAP Project's Data abase. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος: Απαγορεύεται η αντιγραφή του παρόντος εγγράφου, η επίδειξη του ή η διάθεση του σε τρίτους χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεση της εταιρείας TAP AG. Η τελευταία έκδοση του εγγράφου έχει καταχωρηθεί στη βάση δεδομένωνν του Έργου ΤΑΡ.