Πράξεως : 0017 Αριθμ. : Συνεδρ. : 2η/

Πράξεως : 0017 Αριθμ : ------------------------------- Συνεδρ : 2η/23-1-2018 Περίληψη Α)Μη υποχρέωση σύνταξης Τεχνικού Προγράμματος εκτελεστέων έργων από Κοινωφελείς Επιχειρήσεις των Δήμων Το άρθρο 208 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, αναφερόμενο ρητά σε Δημοτικά συμβούλια και σε Συνδέσμους Δήμων, θεσπίζει υποχρεώσεις σύνταξης Τεχνικού Προγράμματος εκτελεστέων έργων για τους Δήμους και τους Συνδέσμους τους και όχι για τις Κοινωφελείς Επιχειρήσεις των Δήμων, για τις οποίες ο σκοπός του εξ ορθολογισμού των δαπανών εξυπηρετείται με τη σύνταξη του ετησίου προγράμματος δράσης, που προβλέπεται στα άρθρα 206 παρ 3 και 259 του ίδιου Κώδικα Β) Μη κατάργηση του άρθρου 15 πδ 171/1987 Ο ν 4412/2016 δεν κατήργησε το άρθρο 15 του πδ 171/1987 (ΕΣ ΚΠΕΔ VII Τμ 296/2017) όπως εσφαλμένα υπολαμβάνεται, επομένως νομίμως το έργο παραλήφθηκε με την από 2842017 βεβαίωση καλής εκτέλεσης της επιτροπής παραλαβής μικρών έργων και νομίμως διενεργήθηκε η επίβλεψη και βεβαιώθηκε η παρακολούθηση - περάτωσή του από τον ορισθέντα προς τούτο υπάλληλο του αυτοτελούς Τμήματος Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Κ Τ Γ) Δημοσίευση της Απόφασης Ανάληψης Υποχρέωσης σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της απόφασης του Διοικητικού της Συμβουλίου περί απευθείας ανάθεσης του έργου, της υπογραφής της σύμβασης, της βεβαίωσης καλής εκτέλεσης του έργου και της έκδοσης του τιμολογίου του αναδόχου

2 Η δημοσιονομική δέσμευση της δαπάνης έλαβε χώρα με τη δημοσίευση της /2017 απόφασης ανάληψης υποχρέωσης του Προέδρου της Επιχείρησης στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ στις 1972017, σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της /19122016 απόφασης του Διοικητικού της Συμβουλίου περί απευθείας ανάθεσης του έργου, της υπογραφής της /21122017 σύμβασης, με την οποία έλαβε χώρα η νομική δέσμευση του φορέα, της από 2842017 βεβαίωσης καλής εκτέλεσης του έργου και της έκδοσης του / 1472017 τιμολογίου του αναδόχου Επομένως, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι κανονική και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί Δείτε το πλήρες κείμενο : ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο, και τους Ευθύμιο Καρβέλη, Πάρεδρο και Ανδρέα Σώκο, Εισηγητή (εισηγητή) Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Συνήλθε στο Κατάστημά του, στις 23 Ιανουαρίου 2018, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 3Β, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Κ Τ Σκέφθηκε κατά το νόμο 1 Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Ά αρνήθηκε, με την /21112017 πράξη της, να θεωρήσει το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα, ποσού 7270,00 ευρώ, που αφορά στην εξόφληση του έργου «Επισκευή -

3 Ανακατασκευή κληροδοτήματος Π (Β φάση)» Ως αιτιολογία πρόβαλε ότι: α) αναρμοδίως υπογράφεται το ένταλμα από μόνιμο υπάλληλο του Δήμου Κ Τ, καθόσον η απόφαση του Δημάρχου με την οποία του ανατέθηκαν καθήκοντα ταμία και οικονομικού διαχειριστή της Επιχείρησης ουδέποτε απέκτησε ισχύ, καθώς δεν αναρτήθηκε στο πρόγραμμα Δ, β) κατά παράβαση του άρθρου 208 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα δεν συντάχθηκε Τεχνικό Πρόγραμμα εκτελεστέων έργων της Κοινωφελούς Επιχείρησης για το έτος 2017, στο οποίο να εντάσσεται το επίμαχο έργο, γ) η Επιχείρηση δεν προέβη στην αναμόρφωση επί το έλαττον του καταρτισθέντος στις 21112016 προϋπολογισμού της, βάσει των νέων δημοσιονομικών δεδομένων που προέκυψαν από τη σύνταξη της από 12122016 μελέτης του έργου, δ) κατά παράβαση της αρχής της ειδικότητας των πιστώσεων, το έργο στα έγγραφα της οικείας σύμβασης τιτλοφορείται «Αποπεράτωση Δημοτικού Κτιρίου Κ ΔΕ Α», ενώ στον προϋπολογισμό της Επιχείρησης, οικονομικού έτους 2017, η σχετική πίστωση έχει τίτλο «Επισκευή Ανακατασκευή κληροδοτήματος Π (Β φάση)», ε) κατά τα χρονικά σημεία σύνταξης της μελέτης του έργου (12122016), έγκρισης της απευθείας ανάθεσης αυτού (19122016) και υπογραφής της σύμβασης (21122016), δεν είχε ακόμα εγκριθεί ο προϋπολογισμός της επιχείρησης οικονομικού έτους 2017 από το ΓΓΑΔ Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας, ως εκ τούτου δεν ήταν εκτελεστός και η ελεγχόμενη δαπάνη δεν μπορούσε να βαρύνει την αντίστοιχη πίστωση, στ) το άρθρο 15 του πδ 171/1987 καταργήθηκε από το άρθρο 377 παρ 4 του ν 4412/2016, επομένως η Επιχείρηση όφειλε αφενός, κατ εφαρμογή του

4 άρθρου 44 του ίδιου νόμου, να διεξάγει τη διαδικασία σύναψης, εποπτείας και επίβλεψης του έργου μέσω προγραμματικής σύμβασης με τον εποπτεύοντα Δήμο Κ Τ δια της Τεχνικής του Υπηρεσίας, αφετέρου, κατ εφαρμογή του άρθρου 168 παρ 2 του ίδιου επίσης νόμου, να διενεργήσει την παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης δια τριμελούς επιτροπής, μετά τη σύνταξη πρωτοκόλλου προσωρινής και οριστικής παραλαβήςτου έργου, ζ) η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, διότι η δημοσιονομική δέσμευση έλαβε χώρα στις 1972017 με την ανάρτηση στο πρόγραμμα Δ της /962017 απόφασης ανάληψης υποχρέωσης του Προέδρου της επιχείρησης, σε χρονικό δηλαδή σημείο μεταγενέστερο της /19122016 απόφασης του Διοικητικού της Συμβουλίου περί απευθείας ανάθεσης εκτέλεσης του έργου, της υπογραφής της /21122017 σύμβασης, της από 2842017 βεβαίωσης καλής εκτέλεσης αυτού και της έκδοσης του /1472017 τιμολογίου του αναδόχου Στην άνω άρνησή της ενέμεινε η Επίτροπος και μετά την επανυποβολή του επίμαχου εντάλματος από την Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Κ Τ, με συνέπεια να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από 11122017 έκθεσή της, στο Κλιμάκιο 2 Στο άρθρο 2 του ν 3861/2010 (Α 112) «Ενίσχυση της διαφάνειας: Ανάρτηση νόμων - πράξεων στο διαδίκτυο» ορίζεται ότι «1 Οι ρυθμίσεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται σε ( ) αποφάσεις και πράξεις που εκδίδουν ( ) τα όργανα των φορέων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού ( ) 4 Στο διαδίκτυο αναρτώνται: ( ) 4) λοιπές πράξεις κανονιστικού χαρακτήρα ( ) 9) πράξεις συγκρότησης αμειβόμενων ή μη

5 επιτροπών, ομάδων εργασίας, ομάδων έργου και συναφών οργάνων γνωμοδοτικής ή άλλης αρμοδιότητας ( )» 3 Ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν 3463/2006 (Α 114), ορίζει στο άρθρο 208 ότι «1 Τα Δημοτικά ( ) Συμβούλια καθώς και τα Διοικητικά Συμβούλια των Συνδέσμων οφείλουν δύο (2) τουλάχιστον μήνες πριν την έναρξη του οικονομικού έτους να αποφασίζουν για το ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει με σειρά προτεραιότητας τα έργα που πρόκειται να εκτελεστούν και που η δαπάνη τους πρέπει να αντιμετωπιστεί με τα κάθε είδους έσοδα του προϋπολογισμού ( ) 3 Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση έργου που δεν περιλαμβάνεται στο ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα ( )» 4 Ο ν 4270/2014 (Α 143/2862014), στις ρυθμίσεις του οποίου υπάγονται και οι κοινωφελείς επιχειρήσεις ΟΤΑ ως φορείς της Γενικής Κυβέρνησης (άρθρο 14 παρ 1), ορίζει στο άρθρο 66 ότι «1 Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση) Προκειμένου να αναληφθεί εγκύρως οποιαδήποτε δέσμευση ή να εκτελεσθεί οποιαδήποτε δαπάνη, εκδίδεται απόφαση ανάληψης υποχρέωσης η οποία περιέχει βεβαίωση του αρμόδιου, κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, οργάνου περί ύπαρξης και δέσμευσης της αναγκαίας πίστωσης (δημοσιονομική δέσμευση) 2 Η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης υπογράφεται από τον διατάκτη και περιέχει βεβαίωση του προϊστάμενου οικονομικών υπηρεσιών του φορέα, ότι το ποσό της δαπάνης

6 που αφορά, βρίσκεται εντός των ορίων της σχετικής πίστωσης ( )» Περαιτέρω, στο άρθρο 2 του πδ 113/2010 (Α 194) - το οποίο, σύμφωνα με τα άρθρα 68 παρ 5 του ν 4270/2014 και 13 και 15 του πδ 80/2016 (Α 145), εφαρμόζεται εν προκειμένω ως εκ του χρόνου λήψης της απόφασης απευθείας ανάθεσης του επίμαχου έργου και της υπογραφής της σύμβασης - ορίζεται ότι «1 Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση) 2 Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ( ) με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση)» Σύμφωνα με τα ανωτέρω, πριν από οποιαδήποτε ενέργεια η οποία προκαλεί δαπάνη σε βάρος του προϋπολογισμού, απαιτείται η έκδοση απόφασης ανάληψης υποχρέωσης με την οποία εγκρίνεται από τον αρμόδιο διατάκτη η δέσμευση ορισμένου ποσού σε βάρος συγκεκριμένης πίστωσης και βεβαιώνεται από αρμόδιο όργανο ότι αυτό βρίσκεται εντός των ορίων της, ώστε να αποτρέπεται η ανάληψη υποχρέωσης διενέργειας δαπανών καθ υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων και του διαθέσιμου για τον σκοπό αυτό ποσοστού του προϋπολογισμού του φορέα (πρβλ ΕΣ ΚΠΕΔ VII Τμ, /2017, ΕΣ Πρακτ Ολομ ης ΓενΣυν/1342011, Θέμα Δ ) Σε περίπτωση που η ανωτέρω διαδικασία δεν τηρηθεί, η δαπάνη

7 είναι μη κανονική και δεν δύναται να πληρωθεί σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οικείου φορέα 5 Στην υπό κρίση υπόθεση προκύπτουν τα εξής: Με την /19122016 απόφαση του ΔΣ της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Κ Τ εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση του έργου «Αποπεράτωση δημοτικού κτιρίου ΤΚ Κ», προϋπολογισμού 7270,00 ευρώ με ΦΠΑ, ψηφίστηκε δε ισόποση πίστωση σε βάρος του ΚΑ του προϋπολογισμού της Επιχείρησης, έτους 2016 Ακολούθησε η υπογραφή της /21122016 σύμβασης μεταξύ της Επιχείρησης και του αναδόχου, με αντικείμενο εργασίες επίστρωσης εσωτερικού δαπέδου, υδροαμμοβολής και αρμολογήματος στις δύο όψεις και βερνικοχρωματισμού της ξύλινης οροφής του δημοτικού κτιρίου Κτιστάδων Εξάλλου, με την /22122016 (ΑΔΑ: ) απόφαση του ΔΣ της Επιχείρησης, η οποία εγκρίθηκε και επικυρώθηκε αρμοδίως, καταρτίστηκε ο προϋπολογισμός της για το οικονομικό έτος 2017, στον οποίο προβλέπεται πίστωση 12000,00 ευρώ στον ΚΑ 707331003 με τίτλο «Επισκευή - Ανακατασκευή κληροδοτήματος Π (Β φάση)» Η δέσμευση της πίστωσης αυτής πραγματοποιήθηκε με την /962017 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του Προέδρου της Επιχείρησης Η σύμβαση εκτελέστηκε προσηκόντως, σύμφωνα με την από 2842017 βεβαίωση καλής εκτέλεσης της επιτροπής παραλαβής μικρών έργων (άρθρο 15 πδ/τος 171/1987), η οποία συγκροτήθηκε με την /2742017 απόφαση του ΔΣ της Επιχείρησης, για την καταβολή δε του συμβατικού τιμήματος στον ανάδοχο εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα Το ένταλμα υπογράφεται από τον Κωνσταντίνο Λαμπράκη, μόνιμο υπάλληλο του

8 Δήμου κατηγορίας ΠΕ κλάδου Οικονομικού - Λογιστικού, στον οποίο ανατέθηκαν καθήκοντα ταμία και οικονομικού διαχειριστή της Επιχείρησης με την /17102014 απόφαση του Δημάρχου Κ Τ 6 Με τα δεδομένα αυτά, ο πρώτος λόγος διαφωνίας είναι αβάσιμος, διότι η /17102014 απόφαση του Δημάρχου Κ Τ, ως απόφαση ανάθεσης καθηκόντων ταμία και οικονομικού διαχειριστή της Κοινωφελούς Επιχείρησης σε μόνιμο υπάλληλο του Δήμου, ούτε κανονιστική πράξη είναι, ούτε πράξη συγκρότησης αμειβόμενων ή μη επιτροπών, ομάδων εργασίας, ομάδων έργου και συναφών οργάνων γνωμοδοτικής ή άλλης αρμοδιότητας (άρθρο 2 παρ4 περ 9 του ν 3861/2010) και ως εκ τούτου δεν απαιτείται η ανάρτησή της στο πρόγραμμα Δ προκειμένου να αποκτήσει ισχύ Όμοια αβάσιμος είναι και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας, διότι το άρθρο 208 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, αναφερόμενο ρητά σε Δημοτικά συμβούλια και σε Συνδέσμους Δήμων, θεσπίζει υποχρεώσεις σύνταξης Τεχνικού Προγράμματος εκτελεστέων έργων για τους Δήμους και τους Συνδέσμους τους και όχι για τις Κοινωφελείς Επιχειρήσεις των Δήμων, για τις οποίες ο σκοπός του εξορθολογισμού των δαπανών εξυπηρετείται με τη σύνταξη του ετησίου προγράμματος δράσης, που προβλέπεται στα άρθρα 206 παρ 3 και 259 του ίδιου Κώδικα Αβάσιμος είναι και ο τρίτος λόγος διαφωνίας, καθώς η αναμόρφωση (μείωση) της πίστωσης του προϋπολογισμού βάσει του ποσού που ορίστηκε τελικά από τη μελέτη του έργου δεν προβλέπεται από το νόμο ως υποχρέωση του φορέα και επομένως δεν συνιστά πλημμέλεια Επίσης αβάσιμος είναι ο τέταρτος λόγος διαφωνίας, διότι δεν

9 υπάρχει εννοιολογική αναντιστοιχία μεταξύ του σκοπού της πίστωσης όπως αυτός εξειδικεύεται με τον τίτλο του οικείου ΚΑ- και του περιεχομένου της δαπάνης, όπως αναφέρεται στα έγγραφα της σύμβασης, δεδομένου ότι το «Δημοτικό Κτίριο ΤΚ Κ» και το «Κληροδότημα Π» είναι το αυτό κτίριο, όπως βεβαιώνεται με το /812018 έγγραφο του Δήμου Κ Τ, οι εργασίες δε που εκτελέ-στηκαν εμπίπτουν στην έννοια της «επισκευής - ανακατασκευής» του κτιρίου Αβάσιμος είναι και ο πέμπτος λόγος διαφωνίας, καθώς βασίζεται στην εσφαλμένη προϋπόθεση ότι κατά τα αναφερόμενα χρονικά σημεία η δαπάνη βάρυνε τον προϋπολογισμό έτους 2017 της επιχείρησης, ενώ με την /19122016 απόφαση του ΔΣ ψηφίστηκε η σχετική πίστωση σε βάρος του ΚΑ προϋπολογισμού της επιχείρησης έτους 2016 Όμοια αβάσιμος είναι και ο έκτος λόγος διαφωνίας, διότι ο ν 4412/2016 δεν κατήργησε το άρθρο 15 του πδ 171/1987 (ΕΣ ΚΠΕΔ VII Τμ /2017) όπως εσφαλμένα υπολαμβάνεται, επομένως νομίμως το έργο παραλήφθηκε με την από 2842017 βεβαίωση καλής εκτέλεσης της επιτροπής παραλαβής μικρών έργων και νομίμως διενεργήθηκε η επίβλεψη και βεβαιώθηκε η παρακολούθηση - περάτωσή του από τον ορισθέντα προς τούτο υπάλληλο του αυτοτελούς Τμήματος Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Κ Τ Ωστόσο, ο έβδομος λόγος διαφωνίας είναι βάσιμος Τούτο διότι η δημοσιονομική δέσμευση της δαπάνης έλαβε χώρα με τη δημοσίευση της /2017 απόφασης ανάληψης υποχρέωσης του Προέδρου της Επιχείρησης στο πρόγραμμα Δ στις 1972017, σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της /19122016 απόφασης του Διοικητικού της Συμβουλίου

περί απευθείας ανάθεσης του έργου, της υπογραφής της /21122017 σύμβασης, με την οποία έλαβε χώρα η νομική δέσμευση του φορέα, της από 2842017 βεβαίωσης καλής εκτέλεσης του έργου και της έκδοσης του / 1472017 τιμολογίου του αναδόχου Επομένως, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι κανονική και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί 1 0 Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 3 Β, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Κ Τ, ποσού 7192,00 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΩΚΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ