Ένα Διαφορετικό Πράσινο Σχολείο

Ένα Διαφορετικό Πράσινο Σχολείο 8 ο Δημοτικό Σχολείο Χίου Συντελεστής/-ές:

Περιγραφή της καλής πρακτικής. Περιγραφή της συγκεκριμένης καλής πρακτικής και της διαδικασίας εφαρμογής της στο πρόγραμμα του Σχολείου (1 παράγραφος): Δημιουργία Διοράματος χιακού δάσους, δημιουργία λαχανόκηπου, ανθόκηπου, βοτανόκηπου, βραχόκηπου και τέλος δημιουργία Πάρκου ζώων. Η ενσωμάτωση τους στο πρόγραμμα του σχολείου γίνεται μέσω καθημερινών βιωματικών δράσεων που έχουν να κάνουν με την καλλιέργεια, φροντίδα και συντήρηση όλων των παραπάνω, με τη καθιέρωση δράσεων όπως π.χ. ημέρες γεύσεων και αρωμάτων, ανθοκομικές εκθέσεις, υιοθεσία ζώων, εκτροφή και απελευθέρωση άγριων πτηνών, και τέλος με την δημιουργική αξιοποίηση τους από τους εκ/κούς για την υλοποίηση στόχων. 2

ΣΚΟΠΟΣ: Να ενδιαφερθούν οι μαθητές για το χώρο του σχολείου και να φροντίσουν την αισθητική του. Ανάπτυξη συναισθηματικών δεσμών μεταξύ φύσης και παιδιού μέσα από την φροντίδα των φυτών και ζώων του σχολείου. 3 ΣΤΟΧΟΙ :(γνωστικοί, συναισθηματικοί, κιναισθητικοί) Η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης των παιδιών. Η απόκτηση αισθήματος ευθύνης για την προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος. Ανάπτυξη κοινωνικών αξίων. Επαφή των παιδιών με τη φύση και γνωριμία με τα φυτά και τα ζωάκια της αυλής (πως ζουν πως αναπτύσσονται και ποιες φροντίδες απαιτούν). Να είναι σε θέση τα παιδιά να διακρίνουν την ειδική κατηγορία των φυτών και τη χρήση τους. Ενίσχυση διαπροσωπικών σχέσεων των παιδιών. Συνεργασία, υπευθυνότητα, αλληλοβοήθεια. Άνοιγμα του σχολειού στο άμεσο και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Ρόλος του/της εκπαιδευτικού & των μαθητών/-τριών. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού κατά τη διάρκεια του προγράμματος ήταν Συντονιστικός Ενθαρρυντικός Βοηθητικός Ελεγκτικός με την έννοια της προόδου των εργασιών και της επίτευξης στόχων Οι μαθητές : Προγραμματίζουν Συνεργάζονται αρμονικά σε όλα τα στάδια Προβληματίζονται και επιλύουν προβλήματα Αυτενεργούν Καλλιεργούν δεξιότητες και ικανότητες Κατανοούν καταστάσεις σχετικά με το φυσικό περιβάλλον 4

Εμπλοκή τρίτων στην καλή πρακτική. Ο Σύλλογος Διδασκόντων Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Ενιαία Σχολική Επιτροπή Μεμονωμένα φυσικά πρόσωπα Οι ιερείς των ενοριών στις οποίες ανήκει το σχολείο Επαγγελματίες που προσφέρουν αφιλοκερδή εργασία Δασαρχείο 5

Εμπόδια που παρουσιάστηκαν. Οικονομικοί πόροι. Χωροταξική διαμόρφωση. Εξεύρεση εθελοντών και κινητοποίηση των φορέων. Προμήθεια ζώων και υλικών Εξεύρεση χρόνου, ειδικά μετά την κατάργηση της Ε.Ζ. 6

Δημιουργία Διοράματος Χιακού Δάσους Στόχοι Να ευαισθητοποιηθούν σε βασικά περιβαλλοντικά ζητήματα του σχολικού και του ευρύτερου χώρου Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας για την πραγματοποίηση κοινών δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων στο χώρο του σχολείου. Να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν θετικές στάσεις απέναντι στη φύση και το περιβάλλον Να αναγνωρίζουν και να ενδιαφέρονται για τα φυτά και τα ζώα του τόπου τους. 7

Αφόρμηση / Κινητοποίηση Όλα ξεκίνησαν από ένα περίπατο στο δάσος της Κλειδούς, στα πλαίσια ενός περιβαλλοντικού προγράμματος για το δάσος, καθώς και από σχετικά κεφάλαια που αναφέρονται στο δάσος ή σε φυτά και ζώα του δάσους στα βιβλία της Γλώσσας και της Φυσικής. 8

Διερευνητικές Ερωτήσεις Πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί μια τέτοια ιδέα στο δικό μας σχολείο σχετικά με τις απαιτήσεις: Σε πόρους Σε χώρους Σε υλικά και εξοπλισμό Ανθρώπινο δυναμικό και φορείς Συντήρηση 9

Δραστηριότητες 1. Αναγνώριση της χιακής χλωρίδας και πανίδας: Με αυτή καθαυτή την κατασκευή του Διοράματος από τους μαθητές Με την παρατήρηση του διοράματος και τη διεξαγωγή παιχνιδιών Με τη συμβολή και άλλων κοινωνικών φορέων π.χ. του Δασαρχείου Χίου, τόσο στην κατασκευή όσο και στην περιήγηση του διοράματος 10

11

12

Βιωματική μάθηση Απόκτηση δεξιοτήτων Αποτίμηση Καλλιέργεια συνεργατικότητας Μείωση προστριβών και εντάσεων μεταξύ των μαθητών Ευρεία αποδοχή από τον κοινωνικό περίγυρο Ανάπτυξη ενδιαφέροντος για το φυσικό περιβάλλον του τόπου μας 13

Δημιουργία Λαχανόκηπου, Ανθόκηπου και Βοτανόκηπου Να αναγνωρίζουν βασικά είδη φυτών και να τα κατατάσσουν σε κατηγορίες όπως λαχανικά, αρωματικά φυτά,, λουλούδια κ.ά. Να μελετήσουν την χλωρίδα και πανίδα και γενικά το οικοσύστημα των κήπων Να ασκηθούν στην καλλιέργεια των φυτών και να ανακαλύψουν τα στάδια ανάπτυξης και το βιολογικό κύκλο των φυτών μέσω της εμπειρίας Να παρατηρήσουν και να περιγράψουν την ανάπτυξη των φυτών τους Να αναπτύξουν οικολογικά ενδιαφέροντα και να οικοδομήσουν μια οικολογική στάση ζωής Να χειρίζονται εργαλεία καλλιεργητικής φροντίδας Να καλλιεργήσουν πνεύμα συνεργασίας, αυτενέργειας, αλληλεγγύης και ενεργητικής συμμετοχής Να συγκεντρώσουν συνταγές, να μαγειρέψουν τα δικά τους λαχανικά και να φτιάξουν παραδοσιακά αφεψήματα από τα βότανα του κήπου Να γράψουν κείμενα με τις εμπειρίες τους και τις εντυπώσεις τους από το σχολικό κήπο Να περάσουν όμορφα μέσα από «φυσικές» διαδικασίες τους να εξηγούν τις συνθήκες ανάπτυξης των φυτών να συγκρίνουν τις διαφορετικές συνθήκες ανάπτυξης των φυτών Να νιώσουν την αξία της δημιουργίας και της αισθητικής πρεμβασης στους χώρους, που τα περιβάλλουν 14

Αφόρμηση/Κινητοποίηση Επίσκεψη σε τοπικό φυτώριο και στο αγρόκτημα Της Παφυλλίδας. Ερεθίσματα από τα σχολικά εγχειρίδια 15

Διερευνητικές Ερωτήσεις Πώς μπορεί να υλοποιηθεί μια τέτοια ιδέα στο δικό μας σχολείο σε σχέση με: Την καταλληλότητα του εδάφους, των φυτών και τον προσανατολισμό Την διαφύλαξη και συντήρηση του χώρου Τους πόρους που απαιτούνται Την διαμόρφωση του χώρου Υλικά και εξοπλισμό Ανθρώπινο δυναμικό και φορείς 16

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Φύτεμα, καλλιέργεια και φροντίδα των δικών μας λαχανικών Παρατήρηση της χλωρίδας και πανίδας των κήπων (των φυτών, των εντόμων, των ζωικών οργανισμών κτλ) με μεγεθυντικούς φακούς. Καταγραφή και ταξινόμηση των ειδών και της βιοποικιλότητας. Συγκομιδή λαχανικών και βοτάνων και παρασκευή χιώτικων εδεσμάτων και παραδοσιακών αφεψημάτων 17

18

19

20

Βιωματική μάθηση Απόκτηση δεξιοτήτων Αποτίμηση Καλλιέργεια συνεργατικότητας και θετικών στάσεων προς το φυσικό περιβάλλον Ευρεία αποδοχή από τον κοινωνικό περίγυρο και στενή συνεργασία με τους γονείς Βιωματική προσέγγιση της διαδικασίας καλλιέργειας και παραγωγής λαχανικών (γνωριμία με τον πρωτογενή τομέα) 21

Δημιουργία Πάρκου Ζώων Να αναγνωρίζουν και να ενδιαφέρονται για τα ζώα που φιλοξενούνται στο Πάρκο. Να διακρίνουν τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη τους. Να προσεγγίσουν την έννοια της αλληλεπίδρασης ζώων, περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής του ανθρώπου. Να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα των ζώων αυτών στη ζωή μας. Να γνωρίσουν και να βιώσουν τη διαδικασία αναπαραγωγής τους 22

Αφόρμηση/Κινητοποίηση Σε ένα περίπατο στο δάσος της Κλειδούς βρήκαμε ένα πληγωμένο κοτσύφι το οποίο και περιθάλψαμε στο χώρο του σχολείου. Μετά τα παιδιά ευαισθητοποιήθηκαν και άρχισαν να φέρνουν τα δικά τους οικόσιτα ζωάκια στο σχολείο για να τα δουν οι συμμαθητές τους και με το χρόνο γεννήθηκε η ιδέα ενός μικρού Πάρκου Ζώων. 23

Διερευνητικές Ερωτήσεις Πώς μπορεί να υλοποιηθεί μια τέτοια ιδέα στο δικό μας σχολείο σε σχέση με: Την επάρκεια και διαμόρφωση του χώρου, ώστε να εξασφαλιστεί ένα ευχάριστο περιβάλλον διαβίωσης για τα ζώα Την διαφύλαξη και συντήρηση του χώρου Την εξασφάλιση συνθηκών υγιεινής Τους οικονομικούς πόρους που απαιτούνται και για την στέγαση αλλά και για τη σίτιση όλων αυτών των ζώων Υλικά και εξοπλισμός Ανθρώπινο δυναμικό και φορείς 24

Εκτροφή ζώων Δραστηριότητες Καθημερινή φροντίδα (σίτιση, παροχή νερού, καθαριότητα) από ομάδες μαθητών Αναπαραγωγή ζώων Υιοθεσία ζώων Αξιοποίηση του Πάρκου Ζώων για την επίτευξη στόχων στη Γλώσσα, στη Μελέτη περιβάλλοντος, στα Μαθηματικά, στη Περιβαλλοντική Αγωγή, στα Εικαστικά. Επισκέψεις Σχολείων 25

26

27

Βιωματική μάθηση Απόκτηση δεξιοτήτων Αποτίμηση Καλλιέργεια συνεργατικού πνεύματος και ομαδικής εργασίας Καλλιέργεια υπευθυνότητας και θετικών στάσεων προς τα ζώα Ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης Ευρεία αποδοχή από τον κοινωνικό περίγυρο και στενή συνεργασία με γονείς και φορείς 28

Προστιθέμενη αξία/επεκτασιμότητα της καλής πρακτικής (1/2). Η προστιθέμενη αξία της πρακτικής αυτής έγκειται στο ότι παρέχει στους μαθητές ένα διαμορφωμένο περιβάλλον στο χώρο του σχολείου, ένα πεδίο κατάλληλο για δράση και αλληλεπίδραση, όπου η μάθηση μπορεί να λάβει χώρα ως βιωματική διαδικασία. Η κατανόηση διαφόρων εννοιών μπορεί να γίνει με ένα παιγνιώδη και εμπειρικό τρόπο π.χ. «αφαίρεση με τα ζώα του Πάρκου ή πρόσθεση με τα ζώα του Πάρκου». Επίσης οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν ιδιαίτερες ικανότητες και δεξιότητες και να καλλιεργήσουν συναισθήματα και αξίες που είναι αδύνατον να αναπτυχθούν στο κλειστό περιβάλλον της σχολικής τάξης. Τέλος, η μάθηση λαμβάνει ένα παιγνιώδη και διασκεδαστικό χαρακτήρα. 29

Προστιθέμενη αξία/επεκτασιμότητα της καλής πρακτικής (2/2). Διεύρυνση της καλής πρακτικής και σε άλλους τομείς/αντικείμενα εντός και εκτός σχολικού προγράμματος (επιγραμματικά): Η πρακτική αυτή μπορεί να επεκταθεί σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, να αξιοποιηθεί διαθεματικά και να έχει πρακτικές εφαρμογές στα περισσότερα γνωστικά αντικείμενα π.χ. Μελέτη, Φυσική, Γλώσσα, Μαθηματικά, Εικαστικά, Ευέλικτη Ζώνη. Επίσης μπορεί η γνώση και η εμπειρία αυτή να διαχυθεί και σε άλλα σχολεία μέσω επισκέψεων. Οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να βιώσουν όλη τη διαδικασία της παραγωγής, συγκομιδής και μαγειρέματος των λαχανικών καθώς επίσης και την εμπειρία της εκτροφής και συντήρησης ζώων, κάτι που δεν μπορεί να γίνει μέσα στο κλειστό περιβάλλον της σχολικής τάξης. 30

Δημοσιοποίηση της καλής πρακτικής. Σχολική ιστοσελίδα Δελτίο τύπου σε τοπικά και ευρύτερα ΜΜΕ Ενημέρωση άλλων σχολείων και προγραμματισμός επισκέψεων 31

32 Αποτίμηση της καλής πρακτικής. Καινοτόμα στοιχεία: Η δημιουργία ενός πρότυπου-πειραματικού πεδίου δράσης, έρευνας και μελέτης που μπορεί να αξιοποιηθεί πολλαπλά και δημιουργικά από τους εκ/κούς του σχολείου Παιδαγωγική της αξία: 1. Προσφέρει τη δυνατότητα για βιωματική μάθηση, εμπειρική διερεύνηση και ανακάλυψη 2. Συμβολή στην ολόπλευρη ψυχοκινητική, γνωστική, αντιληπτική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. 3. Ανάπτυξη κινήτρων για διεπαφή και κοινωνική αλληλεπίδραση 4. Ανάπτυξη συνεργατικότητας και ομαδικότητας 5. Ανάπτυξη φαντασίας και δημιουργικής σκέψης Προαγωγή του εκπαιδευτικού έργου : Όλη αυτή η υποδομή αποτελεί ένα οπλοστάσιο στα χέρια των εκ/κών που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για την επίτευξη στόχων του αναλυτικού προγράμματος και της Περιβαλλοντικής Αγωγής όσο και για την οριοθέτηση και επίτευξη στόχων που συνήθως υπερβαίνουν τη σχολική πραγματικότητα Σχολική καθημερινότητα: 1. Αναβάθμιση της ποιότητας του σχολικού περιβάλλοντος (ελκυστικό σχολικό περιβάλλον που κεντρίζει την περιέργεια και το ενδιαφέρον των μαθητών) 2. Εξωστρέφεια του σχολείου Συνεργασία με γονείς, κοινωνικούς φορείς, επαγγελματίες και εθελοντές 3. Δημιουργική και ευχάριστη εκ/κ/η διαδικασία. Π.χ. δίνεται η δυνατότητα για υλοποίηση μαθημάτων εκτός σχολικής τάξης 4. Ενδυνάμωση των κοινωνικών σχέσεων και της συνεργατικότητας μεταξύ των μαθητών

Συμπεράσματα. Οι μαθητές μέσα από αυτές τις δραστηριότητες: Αναζήτησαν, ανακάλυψαν, βιώσαν, δημιούργησαν, παρατήρησαν, γνώρισαν, αλληλεπίδρασαν, εκφράστηκαν, εξερεύνησαν Βελτίωσαν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, συνεργάστηκαν και δούλεψαν ομαδικά Υιοθέτησαν θετικές στάσεις και αξίες προς τα ζώα και το φυσικό περιβάλλον Βίωσαν τη χαρά της δημιουργίας και παραγωγής έργου Το σχολείο απέκτησε ένα διαφορετικό χρώμα, μεταμορφώθηκε από τη μια σε ένα περιβάλλον που εμπνέει και ευχαριστεί τους μαθητές και από την άλλη σε ένα πεδίο εξερεύνησης και δυνατοτήτων που μπορεί να ενσωματωθεί και να αξιοποιηθεί στη μαθησιακή διαδικασία. 33