ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5/11/2017 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων : α. Φεντερασιόν β. Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος γ. Κλήριγκ Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α2. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με σωστό ή λάθος. 1. Στον τομέα του εμπορίου το βασικό πρόβλημα της χώρας μας ως το 1913 ήταν η αρνητική σχέση ανάμεσα στην αξία των εισαγωγών και των εξαγωγών. 2. Οι μικρές οικονομικές δυνατότητες της χώρας κράτησαν τους Έλληνες ομογενείς μακριά από την Ελλάδα μέχρι τις αρχές του 20 ου αιώνα. 3. Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε το 1841 και πρώτος διοικητής υπήρξε ο Γεώργιος Σταύρου. 4. Η αφύπνιση της εργατικής συνείδησης στον ελληνικό χώρο ξεκίνησε στα μέσα του 19 ου αιώνα με την ίδρυση της εβραϊκής εργατικής οργάνωσης της Θεσσαλονίκης, της Φεντερασιόν. 5. Η εθνική οικονομία κατά το 1910 χαρακτηρίζεται θετική και οι προϋπολογισμοί του κράτους ήταν πλεονασματικοί. 6. Την κατασκευή της τεχνητής λίμνης και του φράγματος στο Μαραθώνα ανέλαβε η εταιρεία ΟΥΛΕΝ. 7. Μετά το πέρας των Βαλκανικών Πολέμων τα εδάφη της Ελλάδας αυξήθηκαν κατά 70% περίπου και ο πληθυσμός της κατά 90%.
8. Η μεταλλευτική δραστηριότητα στο Λαύριο άρχισε το 1866 από ελληνική εταιρεία. 9. Στις 4 Αυγούστου του 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς, με την ανοχή του παλατιού, προχώρησε στην κατάλυση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος και στην επιβολή δικτατορίας. 10. Το σιδηροδρομικό δίκτυο κατόρθωσε να εκπληρώσει τις αναπτυξιακές προσδοκίες που στηρίχθηκαν πάνω του, παρά το γεγονός ότι δεν οδήγησε τη χώρα σε εκβιομηχάνιση. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β1. Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην πολιτική αντίληψη της Μεγάλης Ιδέας και ποιες συνέπειες προέκυψαν στον πολιτικό και τον οικονομικό χώρο από την ιδεολογία αυτή κατά το 19 ο αιώνα; Μονάδες 13 ΘΕΜΑ Β2. Ποια κατάσταση επικρατούσε στην ελληνική οικονομία όταν ξέσπασε η παγκόσμια κρίση και με ποιους τρόπους έγινε προσπάθεια για την αντιμετώπισή της εκ μέρους του ελληνικού κράτους; Μονάδες 12 ΘΕΜΑ Γ1. ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ Μελετώντας τις παρακάτω πηγές και συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα: α. Ποια υπήρξε η εξέλιξη της ελληνικής βιομηχανίας κατά το 19 ο αιώνα; β. Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στην υποτονική της πορεία μέχρι την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων; Μονάδες 25 2
Κείμενο 1. Παρατηρήσαμε ήδη ότι η ανάπτυξη της βιομηχανίας ήταν γενικά πολύ αργή και ότι στις αρχές του αιώνα μας υπήρχαν ελάχιστοι βιομηχανικοί εργάτες. Αν λοιπόν η αργόρυθμη αυτή πορεία εξηγείται από την έλλειψη επαρκών κεφαλαίων ( για την περίοδο πριν από το 1880 ), για το επόμενο χρονικό διάστημα το θέμα περιπλέκεται : παρά τα σημαντικά ποσά που εισρέουν για τη συγκρότηση της αναγκαίας τεχνικής υποδομής, παρά την ανάπτυξη του τραπεζικού συστήματος και τον πολλαπλασιασμό της χρηματικής ρευστότητας, οι βιομηχανικές επενδύσεις παραμένουν σχετικά περιορισμένες. Δίχως να έχουμε την πρόθεση να διερευνήσουμε σε βάθος το πρόβλημα, είναι βέβαιο ότι η νοοτροπία βραχυπρόθεσμης κερδοσκοπίας, που συνοδεύει τον αντιπαραγωγικό προσανατολισμό αυτής της πρώτης χρηματιστικής αστικής τάξης, μια νοοτροπία από την οποία επηρεάστηκαν άφευκτα και οι σημαντικότερες αυτόχθονες οικονομικές δυνάμεις αποτελεί την άλλη όψη της γενικότερης επιφυλακτικότητας του συνόλου της ελληνικής αστικής τάξης προς τις βιομηχανικές επενδύσεις. Αν λοιπόν στην Ελλάδα, η ανάπτυξη μιας εθνικής αστικής τάξης δεν πραγματοποιήθηκε με άξονα τις βιομηχανικές δραστηριότητες, αυτό δεν οφείλεται ούτε στην απουσία αυτοχθόνων επιχειρηματικών φορέων ούτε στην έλλειψη κεφαλαίων αλλά ούτε και στην άμεση επέμβαση των μεγάλων καπιταλιστικών δυνάμεων του κέντρου. Οφείλεται μάλλον στις συνθήκες δημιουργίας του πυρήνα της ελληνικής άρχουσας τάξης, που φάνηκε να αναδύεται ξαφνικά χάρη στη νέα διεθνή συγκυρία. Κων/νος Τσουκαλάς, Εξάρτηση και αναπαραγωγή ο κοινωνικός ρόλος των εκπαιδευτικών μηχανισμών στην Ελλάδα (1830 1922) Κείμενο 2. Μεταξύ 1875 και 1889 παρατηρείται μια αύξηση από 95 σε 145 εργοστάσια. Αλλά από τις 50 νέες μονάδες, οι 44 ήταν αλευρόμυλοι και οι 4 ελαιοτριβεία. Επιπλέον, οι περισσότερες εξυπηρετούσαν τη σιτοπαραγωγή της Θεσσαλίας και της Άρτας και πολλές «προσαρτήθηκαν» στην Ελλάδα, μαζί με τις επαρχίες αυτές, το 1881. Επομένως η αύξηση δε δείχνει εκβιομηχάνιση: απλώς κατοπτρίζει την εδαφική επέκταση της χώρας και την αντίστοιχη αύξηση του πληθυσμού. Γ. Δερτιλής, Κοινωνικός μετασχηματισμός και Στρατιωτική Επέμβαση. 3
ΘΕΜΑ Δ1. Αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα : α) Ποιες υπήρξαν οι συνέπειες από την άφιξη των προσφυγικών πληθυσμών; β) Πώς αντέδρασε το ελληνικό κράτος στο προσφυγικό πρόβλημα και με ποιους τρόπους προσπάθησε να το αντιμετωπίσει; Κείμενο 1. Οι τεράστιες ανάγκες περίθαλψης των προσφυγικών πληθυσμών που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά την καταστροφή αντιμετωπίστηκαν αρχικά με πόρους του ελληνικού κράτους που ίδρυσε οργανώσεις όπως το Ταμείο Προστασίας Προσφύγων και με τη βοήθεια ιδιωτικών οργανώσεων ανθρωπιστικού χαρακτήρα. Θεωρητικά οι πόροι που θα μπορούσαν να διατεθούν για την αποκατάσταση των προσφύγων δεν έλειπαν. Στην Κρήτη, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και στο μεγαλύτερο μέρος της Θράκης οι περιουσίες των μουσουλμάνων που αναχώρησαν από την Ελλάδα με τις συμφωνίες για ανταλλαγή των πληθυσμών αλλά και όσων χαρακτηρίστηκαν Βούλγαροι και έφυγαν από τη χώρα αποτελούσαν μια σημαντική υλική βάση πάνω στην οποία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν πολιτικές αποκατάστασης. Ιστορία των Ελλήνων, τομ. 15, «Νεώτερος Ελληνισμός, 1910 1940. Κείμενο 2. Το φαινόμενο της μαζικής άφιξης του τεράστιου προσφυγικού δυναμικού της περιόδου 1922 1923 έχει δύο όψεις. Αφενός επιβάρυνε δυσβάσταχτα τον ήδη υπερχρεωμένο κρατικό προϋπολογισμό, αφετέρου αποτέλεσε σε σύντομο χρονικό διάστημα κίνητρο και προϋπόθεση ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Στις δύσκολες συνθήκες της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής πραγματικότητας το έργο της αποκατάστασης των προσφύγων λειτούργησε ως μηχανισμός υπέρβασης της ύφεσης και ως εφαλτήριο αναδιάρθρωσης της οικονομίας. Η κρατική παρέμβαση προσέλαβε ποικίλες μορφές και αρθρώθηκε σε διάφορα επίπεδα ( θεσμικό, οικονομικό, πολιτικό ). Ιστορία των Ελλήνων, τομ. 15 «Νεώτερος Ελληνισμός, 1910 1940» 4
Κείμενο 3. Τα μεγάλα ελλείμματα των προϋπολογισμών του Μεσοπολέμου συνδέονται με την κοινωνική πολιτική που ανέλαβε το κράτος. Η γιγαντιαία επιχείρηση αποκατάστασης των προσφύγων συνεπαγόταν ασφαλώς οικονομικό βάρος, το οποίο η χώρα δεν ήταν σε θέση να επωμιστεί. Οι αναγκαίοι πόροι θα αντληθούν από τον εξωτερικό δανεισμό και η επείγουσα ανάγκη σύναψης των δανείων θα επιβάλει δυσμενείς όρους. Η μη ορθολογική αντιμετώπιση, ως ένα βαθμό ηθελημένη, των δημοσίων οικονομικών, καθ όλη την υπό εξέταση περίοδο, θα καταστήσει ευάλωτη την ελληνική οικονομία. Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τομ. 7, «Ο Μεσοπόλεμος, 1922 1940, Η Ελλάδα με τους πρόσφυγες». 5