ΣΜΕ - ΣΕΕΓΜ - ΣΜ Ε Κεντρικής Μακεδονίας 22-23 Σεπτεµβρίου 2009 Ισχύον Πλαίσιο Μελετών ηµοσίου Εφαρµογή - Προβληµατισµοί Βελτιώσεις Πρόγραµµα Ολοκλήρωσης Θεσµικού Πλαισίου ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΟΥΝΙΑΣ ρ Πολιτικός Μηχανικός Μέλος.Σ. του ΣΕΕΓΜ Εµπορικό & Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Αθηνών, Ακαδηµίας 7, 6ος όροφος
ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ Τι θέλουµε να ολοκληρώσουµε; Κάποιες βασικές αρχές Ποιότητα µελετών Ταχύτητα αναθέσεων Κρίσιµο µετά και τις µεγάλες καθυστερήσεις στην απορρόφηση του ΕΣΠΑ Απλοποίηση διαδικασιών Αξιοκρατία ιαφάνεια σε όλα τα στάδια ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 2
ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ Στη δηµιουργία δοµών αποτελεσµατικών και ανθεκτικών σε όλες τις συνιστώσες της παραγωγής µελετών: Πολιτικός Σχεδιασµός Αναθέτουσες Αρχές Γραφεία/Εταιρίες / Μελετών Στην βελτίωση της κατασκευής και επίβλεψης έργων Στην εξυπηρέτηση των αναπτυξιακών στόχων της χώρας. Στη δηµιουργία µελετητικών γραφείων που να µπορούν να ανταγωνισθούν στο εξωτερικό (εξωστρέφεια) ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 3
ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ Ολοκλήρωση Υπουργικών Αποφάσεων και Προεδρικών ιαταγµάτων εφαρµογής Επέκταση του πεδίου εφαρµογής στον ευρύτερο ηµόσιο τοµέα Συµπλήρωση βελτίωση προεκτιµώµενων αµοιβών Σύνταξη σύγχρονων προδιαγραφών µελετών, σε επαγγελµατική βάση και µε διαβούλευση, που θα βοηθήσουν: Στην ποιότητα των µελετών και κατά συνέπεια των έργων Στην προστασία των σοβαρών µελετητικών σχηµάτων από τον αθέµιτο ανταγωνισµό ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 4
ΠΑΡΑΛΛΗΛΩΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ Βελτίωση της οργάνωσης των αναθετουσών αρχών Βελτίωση στο σύστηµα κατασκευής των έργων, απαιτούνται: Εθνικές Τεχνικές προδιαγραφές Πλήρεις αναλύσεις εργασιών επί τη βάσει των Τ.Π. Κατάλογο εγκεκριµένων τεχνικών οδηγιών για την κατασκευή Κατάλογο προτύπων για υλικά και διαδικασίες Αξιόπιστο σύστηµα εφαρµογής όλων των παραπάνω στην τιµολόγηση της κάθε εργασίας ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 5
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΕΓΜ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 6
ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ Γενίκευση της εφαρµογής σε όλες τις Υπηρεσίες του ηµόσιου Τοµέα Υποχρεωτικήπλήρης εφαρµογή της χρήσης µελετητικών πτυχίων για την ανάθεση και εκπόνηση µελετών και συναφών συµβουλευτικών υπηρεσιών, ανεξάρτητα από τη διαδικασία επιλογής και ανάθεσης που ακολουθείται. Να σταµατήσουν το ΥΠΕΧΩ Ε (στον τοµέα του περιβάλλοντος), οι Περιφέρειες αλλά και άλλα Υπουργεία να αναθέτουν µελέτες µε το Π 4/2000 σε ΑΕΙ και άλλους φορείς που δεν είναι κάτοχοι µελετητικών πτυχίων και άρα πιστοποιηµένοι για την εκπόνηση µελετών. ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 7
ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ (Συνέχεια) Στον αντίποδα το υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών επανειληµµένα έχει προχωρήσει σε προσκλήσεις για ανάθεση µελετών µε το Π.. 4/2000, απευθύνοντάς τις αποκλειστικά σε κατόχους των κατάλληλων µελετητικών πτυχίων.. Να απαγορευθεί η ανάθεση µελετών µε βάση κανονισµούς επί µέρους κλαδικών Υπουργείων (π.χ. Γεωργίας). ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 8
ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ (Συνέχεια) Αποσαφήνιση της έννοιας του «Ερευνητικού Προγράµµατος» προς ανάθεση σε Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα και διαχωρισµός του από τις Υπηρεσίες που ανατίθενται µε τον 3316. Όχι άλλες ανεφάρµοστες ηµιτελείς και τελικώς πανάκριβες µελέτες µέσω «Ερευνητικών Προγραµµάτων». Τα ΑΕΙ θα πρέπει να συναινέσουν για αυτό. Στα Σ ΙΤ θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι ζητούµενες υπηρεσίες τεχνικού συµβούλου ή/και µελετητή, θα παρέχονται από νοµιµοποιηµένους προς τούτο οργανισµούς και να διασφαλίζεται η εύλογη αποζηµίωση των υπηρεσιών τεχνικού συµβούλου ή/και µελετητή σε συνάρτηση µε το µέγεθος της τελικής επένδυσης ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 9
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ Σύνταξη ουσιαστικού φακέλου του έργουµε συµµετοχή µελετητών εκεί όπου η Αναθέτουσα Αρχή, δεν είναι επαρκώς στελεχωµένη (συνήθης περίπτωση). Ιδέ και σχετική παρέµβαση του ΤΕΕ. Υπάρχει σηµαντική δυσκολία στις Αναθέτουσες Αρχές (και ιδίως στους φορείς µικρού µεγέθους, όπως ήµοι, Κοινότητες ή ακόµα και Νοµαρχίες) να συντάξουν εξ αρχής την τεχνική περιγραφή του έργου (Άρθρο 4 Φάκελος Έργου), και να προσδιορίσουν τα ποσοτικά στοιχεία του φυσικού αντικειµένου και τελικώς την προεκτίµηση αµοιβής. ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 10
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ (Συνέχεια) υσχερέστερο στις περιπτώσεις του Άρθρου 6 λόγω των πολλών σταδίων που απαιτούν αξιολόγηση και πιθανώς σηµαντικές αλλαγές στο φυσικό αντικείµενο. Εκτεταµένη χρήση της απαίτησης «τεχνικής ικανότητας» για όλες τις σηµαντικές µελέτες. Ουσιαστικός έλεγχος των µελετών, τουλάχιστον στα σοβαρά µελετητικά αντικείµενα. Εφόσον ο αναθέτων φορέας δεν έχει τη δυνατότητα ελέγχου (για αυτό απαιτείται προσωπικό ανάλογων προσόντων µε αυτό της σύνταξης της µελέτης) να το αναθέτει σε ανεξάρτητο µελετητή. ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 11
ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ Έγκαιρος προγραµµατισµός σε Εθνικό και Νοµαρχιακό επίπεδο Ορθολογική σύνταξη χρονοδιαγράµµατος µελέτης (Φάκελος έργου) Περιορισµός του όγκου των ζητουµένων δικαιολογητικών Πρόβλεψη µέγιστου χρόνου για κάθε στάδιο επεξεργασίας των προσφορών Εφαρµογή της κλειστής διαδικασίας που προβλέπεται από τον Ν. 3316, σύµφωνα και µε την ευρωπαϊκή πρακτική, για την αποφυγή της κατασπατάλησης πολύτιµων ωρών εργασίας. ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 12
ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ (Συνέχεια) Επιτάχυνση αλλά και ουσιαστικοποίηση της φάσης των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων Οργανωµένος έλεγχος σταδίων µελέτης (µε σύνταξη αντίστοιχων οδηγιών ελέγχου) ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 13
ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ Εφαρµογή των προβλεπόµενων κριτηρίων αξιολόγησης και διεύρυνση τους µε: Συστηµατική και ουσιαστική χρήση των απαιτήσεων ειδικής τεχνικής ικανότητας σε συνάρτηση µε τα πραγµατικάτεχνικά δεδοµένα των έργων που συνδέονται µε τις προς ανάθεση µελετητικές ή συµβουλευτικές υπηρεσίες. Βιογραφικά οµάδας µελέτης Βαθµολόγηση της ουσιαστικής τεχνικής ικανότητας της οµάδας µελέτης αποκλεισµός γραφείων σφραγίδα ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 14
ΙΑΦΑΝΕΙΑ Πλήρης διαφάνεια στις διαδικασίες προκηρύξεων Αναθέσεων Υποβολών / Παραλαβών µε τα αντίστοιχα οικονοµικά αντικείµενα. ιαφάνεια στη σύνθεση των επιτροπών διαγωνισµών και αναλυτική αναφορά βαθµολογίας Άµεση και µόνιµη ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ( ή άλλου γενικού φορέα) των προκηρύξεων, των αναδόχων, των τυχόν αλλαγών στα οικονοµικά στοιχεία, και των εγκρίσεων ως προϋπόθεση για την πληρωµή λογαριασµών από τον Υπόλογο. Καθιέρωση δελτίου ταυτότητας έργου που θα είναι προσβάσιµο σε όλους τους πολίτες µέσω του διαδικτύου ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 15
ΙΑΦΑΝΕΙΑ (Συνέχεια) Σύσταση παρατηρητηρίου για τις µελέτες που εκπονούνται, καθώς και έγκαιρη δηµοσιοποίηση κυλιόµενου προγράµµατος µελετών που θα προκηρυχθούν ανά εξάµηνο Για την βελτίωση της αξιοκρατίας / διαφάνειας απαιτείται ο ουσιαστικός έλεγχος των µελετών. ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 16
ΟΡΘΗ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ Στο διάστηµα ισχύος του 3316/05 παρατηρήσαµε: Κατατµήσεις ή συνενώσεις µελετητικών αντικειµένων χωρίς σοβαρούς λόγους Υπερβολική υποτίµηση της αµοιβής του µελετητικού αντικειµένου. Υπέρβαση του κανόνα του 15% των ερευνητικών προγραµµάτων (για να περιληφθούν ερευνητικές εργασίες στον κορµό της κύριας µελέτης, θα πρέπει το κόστος τους να µην υπερβαίνει το 15% του συνόλου της αµοιβής της µελέτης). ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 17
ΟΡΘΗ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ (Συνέχεια) Κατάτµηση των ερευνητικών εργασιών σε ένα τµήµα που δεν υπερβαίνει το 15%, ώστε να χωρά στην κύρια µελέτη και µε χαµηλότερο πτυχίο, και στο υπόλοιπο που ανατίθεται χωριστά. Απαίτηση ύπαρξης σε ένα µελετητικό σχήµα, µελετητών η ειδικότητα των οποίων δεν περιλαµβάνεται στον κατάλογο των καλούµενων πτυχίων. Έτσι η αµοιβή τους βαρύνει τις υπόλοιπες ειδικότητες (π.χ. Εγνατία Οδός). Η µη απαίτηση τεχνικής ικανότητας σε ιδιαίτερα δυσχερή αντικείµενα (π.χ. Φράγµατα του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης). Αυτό δρα κατά των οργανωµένων και έµπειρων γραφείων. ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 18
ΟΡΘΗ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ (Συνέχεια) Αυτά τα ζητήµατα, και πολλά άλλα, µπορούν να αντιµετωπισθούν µε επεξηγηµατικές εγκυκλίους και ίσως και την οργάνωση Συµβουλευτικού Φορέα στο ΥΠΕΧΩ Ε ή στο ΤΕΕ, και παράλληλη διενέργεια σεµιναρίων στις Αναθέτουσες Αρχές. ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 19
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ Χρηµατοδότηση µελετών από το ΕΣΠΑ και συστηµατική αξιοποίηση τεχνικών συµβούλων για τα έργα του ΕΣΠΑ. Ο µελετητής θα πρέπει θεσµικά να συµµετέχει στην επίβλεψη του έργου που µελέτησε µε αντίστοιχη αµοιβή, φέροντας και την ευθύνη για τυχόν αλλαγές. Πρέπει επιτέλους να εκδοθεί σε εφαρµογή του Νόµου, η σχετική Υ.Α. που θα ορίζει σε ποιες περιπτώσεις θα έχει εφαρµογή η παραπάνω διάταξη. Υποστήριξη των οργανωµένων γραφείων/εταιρειών και υποβοήθηση της προσπάθειας για δράση και εκτός συνόρων. ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 20
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ ΣΕΓΜ Γ. Ντουνιάς 21