ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΓΟΥ-ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Ε.Π. Εκπαίδευσης & Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης 1
Εισαγωγή Η διαρκής επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη στο χώρο των Χημικών Μηχανικών σε τομείς νευραλγικούς για την κοινωνία και την οικονομία σε συνδυασμό με τις συνεχώς μεταβαλλόμενες εργασιακές συνθήκες, δημιουργούν νέες αυξημένες απαιτήσεις σε ορθά εκπαιδευόμενους Χημικούς Μηχανικούς. Οι εξελίξεις αυτές καθιστούν αναγκαία την συνεχή επ αφή του Τμήματος Χημικών Μηχανικών με τον εργασιακό χώρο έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η ανταλλαγή εμπειριών με στόχο αφενός την διάχυση της επιστημονικής γνώσης και αφετέρου την προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών σύμφωνα με τις νέες ανάγκες που διαμορφώνει η αγορά. Οι παραπάνω ουσιαστικοί λόγοι οδήγησαν στην υποβολή και υλοποίηση κατόπιν της εγκρίσεως του, του προγράμματος «Πρακτική Ασκηση Χημικών Μηχανικών» στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτησης (ΕΠΕΑΕΚ). Οι βασικοί άξονες του προγράμματος είναι: Να δώσει την δυνατότητα αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης στους φοιτητές. Η διασύνδεση του Τμήματος και των επιχειρήσεων. Οι επί μέρους στόχοι συνοψίζονται: Να δώσει στον ασκούμενο την δυνατότητα να εφαρμόσει τις γνώσεις του στην πράξη. Να δώσει στις επιχειρήσεις την δυνατότητα να γνωρίσουν το δυναμικό του Τμήματος. Την δυνατότητα στο Τμήμα να προσεγγίσει τον χώρο παραγωγής και τα προβλήματα που σχετίζονται με αυτό. Την δυνατότητα του εντοπισμού προβλημάτων και μεταφορά δια μέσου του ασκουμένου τεχνογνωσίας ή νέας γνώσης στην επιχείρηση. Συνοπτικά αποτελέσματα Για την εφαρμογή του προγράμματος κατά την χρονική περίοδο 1997-1999 πραγματοποιήθηκαν τα παρακάτω: Στην αρχή κάθε ακαδημαϊκού έτους, ορίζεται η επιτροπή πρακτικής άσκησης αποτελούμενη από τρία μέλη ΔΕΠ. Η επιτροπή πραγματοποιεί τον αρχικό σχεδιασμό του έργου για το τρέχον έτος και είναι υπεύθυνη για την υλοποίηση του. Πραγματοποιείται η επικοινωνία με τις επιχειρήσεις και τους φοιτητές. Γίνεται η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των πρακτικών ασκήσεων από το σύνολο των μελών ΔΕΠ του Τμήματος. Πραγματοποιείται ημερίδα με τις παρουσιάσεις των εργασιών των ΠΑ. Πραγματοποιείται η διοικητική υποστήριξη και διαχείριση του έργου. Ε.Π. Εκπαίδευσης & Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης 2
Ολες οι ανωτέρω ενέργειες έχουν πλέον κωδικοποιηθεί και έχουν ενταχθεί πλήρως στην λειτουργία του Τμήματος. Την περίοδο 1997-1999 πραγματοποίησαν ΠΑ 92 φοιτητές σε 52 διαφορετικές επιχειρήσεις με μέση διάρκεια ΠΑ 5 εβδομάδες. Εχουν δημιουργηθεί τεύχη που περιέχουν τις περιλήψεις των πρακτικών ασκήσεων δίνοντας έτσι την δυνατότητα στον καθένα να πάρει μια πρώτη εικόνα των εργασιών, καθώς και τα καθαυτά τεύχη των εργασιών των φοιτητών. Η ΠΑ είναι μάθημα υποχρεωτικό κατ επιλογή και του νέου προγράμματος σπουδών του Τμήματος μας. Τα πεδία απασχόλησης των φοιτητών κατά την ΠΑ ήσαν: Παραγωγικές διαδικασίες. Περιβάλλον. Ποιοτικός έλεγχος Διασφάλιση ποιότητας. Προσφορά υπηρεσιών Σύμβουλοι επιχειρήσεων. Ασφάλεια, Οικονομικά. Αξιοποίηση αποτελεσμάτων - Βιωσιμότητα Τα αποτελέσμάτα της εφαρμογής της ΠΑ είναι ήδη εμφανή και η επίδραση τους στους φοιτητές του Τμήματός μας φαίνεται από τα παρακάτω: Οι τελειόφοιτοι φοιτητές θεωρούν την ΠΑ και την διασύνδεση με την αγορά εργασίας σαν απαιτούμενες ενέργειες για την διασφάλιση της μελλοντικής απασχόλησης σε ποσοστό 44.2% και 69.8% αντίστοιχα σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας «Οι εκπαιδευτικές επιλογές των φοιτητών του Πανεπιστημίου Πατρών» που διεξήγαγε το Παν/μιο Πατρών. Το σύνολο των φοιτητών στην αποτίμηση οφέλους της ΠΑ που πραγματοποίησαν, την θεωρούν σημαντική εμπειρία και απαραίτητο στοιχείο της εκπαίδευσης τους. Η αποτίμηση οφέλους καθώς και η αναφορά στις γνώσεις που απαιτήθηκαν ή/και αποκτήθηκαν κατά την διάρκεια της ΠΑ είναι μέρος της έκθεσης της ΠΑ. Με την ολοκλήρωση και των ΠΑ του 2000, θα πραγματοποιηθεί μια συστηματική αξιολόγηση των απόψεων των φοιτητών και αναμένεται να προκύψουν χρήσιμα αποτελέσματα που θα αφορούν τόσο την λειτουργία της ΠΑ, όσο και το πρόγραμμα σπουδών. Στην συνέχεια, παρατίθενται ορισμένα αποσπάσματα από την αποτίμηση οφέλους από εκθέσεις φοιτητών, χαρακτηριστικά της σημαντικότητας της ΠΑ και της εμπειρίας που έλαβαν. «κατάλαβα ότι ο μηχανικός δεν είναι ένας απομονωμένος επαγγελματίας, αλλά ενεργό μέλος ζωντανής και εξελισσόμενης κοινωνίας και πρέπει να γνωρίσει τους κώδικες λειτουργίας της» «συνειδητοποίησα την ευθύνη και τους κανόνες συμπεριφοράς συναδέλφων προς συναδέλφους, προς υφισταμένους και προϊστάμενους» «Θεωρώ την ΠΑ σημαντική στις μετέπειτα αποφάσεις μου» «Με την ΠΑ ωρίμασα» Ε.Π. Εκπαίδευσης & Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης 3
«Κατάλαβα ότι ο μηχανικός δεν καλείται να αποδείξει ότι είναι παντογνώστης, αλλά επιστήμονας» «Πρέπει να είσαι συνεπής απέναντι στον εαυτό σου, την επιστήμη σου, τον εργοδότη σου και το κοινωνικό σύνολο» «Πρώτο βήμα προς την αγορά εργασίας» «Προϊδεάζει για τις απαιτήσεις, τις δυσκολίες, τις υποχρεώσεις, την συνέπεια καθώς και την σημασία της αποδοτικής εργασίας» Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες που θα δημιουργήσει η μελλοντική έλλειψη χρηματοδότησης, από το 1999 ένας σημαντικός αριθμός φοιτητών κατόπιν δικής μας παρακίνησης και προτροπής βρήκαν με δική τους πρωτοβουλία θέσεις ΠΑ σε επιχειρήσεις. Με τον τρόπο αυτό και αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των επιχειρήσεων που συνεργάστηκαν με το Τμήμα στα πλαίσια της ΠΑ και ο φοιτητής αποκτά εμπειρία που θα του είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην μελλοντική αναζήτηση εργασίας. Από όσο δε γνωρίζουμε, αρκετές επιχειρήσεις προσέφεραν στους φοιτητές συμπληρωματική αμοιβή. Το γεγονός αυτό μας καθιστά αισιόδοξους και συνεπικουρούσης της βελτίωσης των οικονομικών μεγεθών, θεωρούμε ότι και στο μέλλον θα υπάρχουν θέσεις ΠΑ που θα καλύπτονται οικονομικά από τις επιχειρήσεις που κατά την άποψη μας είναι το ηθικά σωστό και ζητούμενο. Προς αυτή την κατεύθυνση θα προσέφερε η νομική θεσμοθέτηση της ΠΑ και για τους φοιτητές των Πανεπιστημίων όπως και στην περίπτωση των σπουδαστών των ΤΕΙ, ο καθορισμός ενιαίας ειδικής σύμβασης, ο καθορισμός του ύψους αμοιβής ασκουμένων, ο καθορισμός του εργοδότη, (Πανεπιστήμιο δια μέσου ΕΠΕΑΚ ή επιχείρηση;) και η ενίσχυση των επιχειρήσεων που προσφέρουν ΠΑ από τον ΟΑΕΔ η άλλον οργανισμό. Ε.Π. Εκπαίδευσης & Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης 4
Ο Υπεύθυνος Έργου Ημερομηνία Υπογραφή Γεώργιος Αγγελόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ε.Π. Εκπαίδευσης & Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης 5